DİN FELSEFESİ FİNAL SINAVI 2020

Soru 1
Wittgenstein tarihsel resim ve sanat resmi karşılaştırmasını hangi konu çerçevesinde yapar?

A Metafizik özcülüğün yanlışlığı konusunda

B Sanatın Tanrı’ya götüren bir yol olduğu konusunda
C Meta-dil analizlerinin imkansızlığı konusunda
D Olağan dilin gramerinin sanat dilinden farklılığı konusunda
E Önermelerin harici bir doğrulamasının olup olmadığı konusunda

Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi dini farklılıkları ele almada temel zorluklardan olan doğum faktörüne
dışlayıcıların verdiği cevaplardan birini ifade eden bir teoridir?

A Fenomenal gerçeklik
B Kör adamlar ve fil hikayesi
C Anonim Hristiyan
D İlahi orta bilgi
E Kapsayıcılık

Soru 3
İbn Rüşd hudûs delilinin burhanî olmadığını; örneğin, “cevherler arazlardan ayrı olamazlar.”
şeklindeki varsayımının buna örnek olduğunu söyler. O, bununla aşağıdakilerden hangi
eleştiriyi yapar?

A Hudûsu sağlayan fiil hadis ise, bu takdirde, hadisi kadîmden çıkarmış oluruz, çünkü meful,
failin fiiliyle irtibatlı olmak zorundadır. Oysa, Eş’ariler bunu kabul etmezler.
B Farz edelim ki âlem hadistir ve hudûsu için bir muhdise muhtaçtır. Bu muhdis, mühdes midir,
ezelî midir? Eğer muhdes ise, onun da bir muhdise muhtaç olması gerekir
C Ya hem irade, hem de fiil hadistir; ya fiil hadis irade kadimdir; yahut her ikisi de kadîmdir.
D Cevherler ile bizatihi kaim olan cisimleri kastediyorlarsa haklı olabilirler; ancak “cevher-i
ferd’leri kastediyorlarsa bu apaçık değildir
E Eğer hadis bir şeyin kadîm bir iradeden meydana geldiği konusunda Eş’ariler ile aynı görüşü
paylaşırsak, üstesinden gelemeyeceğimiz bir güçlük ortaya çıkar

Soru 4
Aşağıdaki hangi teori ya da isim dini tecrübe bakımından farklı bir iddiaya sahiptir?

A William James
B Marks
C Freud
D Feuerbach
E Durkheim

Soru 5
“Bir hüküm hiçbir şeyi inkâr etmiyor, dışarıda tutmuyorsa doğruladığı bir şey de yok demektir.
Bu da onun kognitif bir içerikten yoksun olduğu anlamına gelir. O, mevcut bilgilerimize yeni bir
şey katmaz.” Bu düşünceleri savunan kişi din diliyle ilgili hangi önermeyi dile getirir?

A Teolojik dili gündelik dile indirgemeliyiz

B Tanrı vardır önermesi yanlışlanamaz
C Tanrı vardır önermesinin anlamı için din dilini kullanan topluluğa bakmalıyız
D Tanrı vardır önermesi doğrulanamaz
E Tanrı vardır önermesi konatif bir analizle kavranabilir
Soru 6
“Allah ya vardır, ya yoktur.” Acaba hangi görüşe meyledeceğiz? Akıl bu hususta karar mercii
olamaz. Sonsuz kaos bizi Allah’tan ayırmaktadır. Bu sonsuz mesafenin sonunda bir talih oyunu
oynanıyor, neticesi ya yazı, ya tura olacak. Siz hangi taraf için bahse gireceksiniz? Aklın
aracılığına başvurunca ne bir tarafı, ne de ötekini tercih edemiyorsunuz. Akıl ne tercihte
bulunmayı sağlıyor, ne de hangi şıkkın yanlış olduğunu isbata güç yetiriyor. O halde iki şıktan
birini seçmiş kimseleri hata işlemiş olmakla suçlamayın; çünkü bu seçim hakkında siz de hiçbir
şey bilmiyorsunuz.” diyen Pascal’a göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A İmanın ortaya çıkmasını fideist felsefi teoriler daha doğru anlatır

B Akıl, teist ve ateist görüşlerden birinin hatalı olduğunu söyleyemez
C Ateistler yaptıkları seçim nedeniyle hatalıdır
D Teizm ve ateizm Tanrı’yla ilgili iddialarını bilmez
E Akıl teizm ve ateizm seçeneklerinden birini seçme konusunda yardım etmez

Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi nedensellik konusunda Gazali’nin teorisi ile kuantum teorisi arasında
söz edilen unsurları yansıtmaz?

A İlgili nesneler gözlemciden bağımsız var değildir.

B Doğadaki düzenlilikler ya Tanrı’nın alışkanlığıdır ya da yüksek bir olasılıktır.
C İlgili nesnelerin nedensel özelliklerinin kaynağı Tanrı’nın fiili ya da gözlemci ile etkileşimdir.
D Her iki teoriye göre, kurşun bilye yukarıdan bırakıldığında aşağıya düşme eğilimi sergiler;
ancak onun yukarı çıkma ihtimali de vardır.
E Teorilerden biri indeterministken diğeri deterministtir.

Soru 8
Aşağıdakilerden hangisi Ian Barbour’ın din bilim arasında gördüğü metodolojik
paralelliklerden değildir?

A Araştırma Programları
B Cemaat Paradigmaları
C Gözlemcinin Katılımı
D Modellerin Rolü
E Doğal teoloji

Soru 9
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel açıdan ölümsüzlükle ilgili değildir?

A Telepati
B Psişik Araştırmalar
C Ölüm ya da ölüme benzer tecrübeler
D Ruhun basitliği
E Ölenlerin yaşayanlarla rüya üzerinden temas kurması

Soru 10
Clifford’ın fikirleri, sonrasında ateist felsefeciler tarafından nasıl adlandırılmıştır?

A İnanma İradesi
B Ölçülü fideizm
C Delilci meydan okuma
D Katı fideizm
E Bahis Teorisi
Soru 11
Tenzih sahibinin son sözü, Allah Teala’nın bütün hâdislere muhalif olduğunu söylemektir. Bu
ifadenin bizzat kendisi sınırlamadır. Tenzih, tahdid ve takyit anlamına gelmektedir. İbn
Arabi’nin bu görüşleri hangi ismin görüşleriyle uyuşmaz?

A Mevlana
B Descartes
C İbn Sina
D Leibniz
E Ferideddin Attar

Soru 12
Bucailism için hangisi doğru değildir?

A Kur’an’da izafiyet teorisini, kuantum mekaniğini ve big bang teorisini destekleyecek deliller
olduğunu savunur
B Kur’an hiçbir bilimsel keşif ve teoriyi dışarıda bırakmamıştır diyen görüştür
C Biyosferin gelişimi teorisi, yeryüzündeki hayatın su çevrimi ve hatta yerdeki jeolojik gelişme
teorisini Kur’an’da bulan bir İslamileştirme faaliyetidir
D Kur’an’da bilimsel gerçeğin ve teorinin delillerini arama çabasıdır
E Kur’an deneysel bilime ait bir kitap değildir diyen görüştür

Soru 13
“Her olay, her tecrübe, eşit derecede zor ve anlaşılmazdır; ve her olay, tecrübeden sonra, eşit
derecede kolay ve akıllıca görünür… Madde her ne zaman böyle dengeli düzenli ve daimi
hareket içinde kalacak biçimde ayarlı olduğunda ve henüz formlarında bir değişmezlik
gösterdiğinde onun durumu şimdi gözlediğimiz sanat ve yapının aynı görünüşüne sahip
olmalıdır… Dolaysıyla parçaların hayvanlarda, bitkilerde ve onların birbirleriyle hayati
ilişkilerindeki kullanılışlarında ısrar etmek boşunadır. Bir hayvanın parçaları böyle
düzenlenmedikçe nasıl var olabilecektir, bilmeyi isterdim.” Diyen Hume teleolojik delile hangi
itirazını yapmaktadır?

A Tasarımcının nedeninin olmamasına

B Tutarlılık kavramı üzerinden evrenin tasarımlılığına
C Tasarımcı teistik Tanrı değildir
D Evrendeki kötülüklerin delilin savunucusu tarafından görülmemesi
E Analoji zayıftır

Soru 14
Geçen yüzyılın en ünlü ateist felsefecilerinden ve 2004 yılında ateizmden Tanrı tanır bir görüşe
gelen Antony Flew “son zamanlarda hayatın başlangıcı konusundaki çalışmaların Yaratıcı bir
Akla işaret edip etmediği” sorulunca, şu cevabı vermiştir: “Evet, işaret ettiğini düşünüyorum...
Hemen hemen tamamen DNA araştırmaları yüzünden. Öyle sanıyorum ki DNA sonuçlarının
yaptığı şey, hayatın ortaya çıkması için gerekli olan düzenlemelerin neredeyse inanılmaz
derecede karmaşık olması, bu olağanüstü unsurların bir arada çalışmalarını sağlayacak bir
Aklın zorunluluğunu göstermiş olmasıdır.” Böylece filozofu Tanrı’nın varlığı kabul etmeye
götüren argüman aşağıdakilerden hangisidir?

A Mucize argümanı
B Ontolojik argüman
C Teleolojik argüman
D Kozmolojik argüman
E Kelam kozmolojik argüman
Soru 15
“Tanrı kadir-i mutlaktır, ancak bünyesinde ahlaki iyinin bulunup ahlaki kötünün bulunmadığı
bir dünya yaratmak Tanrı'nın kudreti dahilinde değildi.” şeklindeki önerme aşağıdaki hangi
problemin çözümünde anahtar rolündedir?

A Mantıksal kötülük problemi

B Hudus delilinin burhani olmama problemi
C Taş paradoksu
D Zayıf antropik ilke problemi
E Delilsel kötülük problemi

Soru 16
Farabi, İbn Sina, M. İkbal, Descartes gibi birçok filozofa göre Tanrının bilgisi, objesini var kılan
bir bilgidir. Onlar bununla neyi kastederler?

A Allah’ın bilgisi, birden çok ve bölünebilirdir

B Tanrı’nın bilgisi süje obje ikiliğine sahiptir.
C Tanrı’nın bilgisi, bizim bilgimizden farklı olarak, bir "etki" veya "sonuç" sonucu ortaya çıkar
D Tanrı’nın bilgisi insani bilgi gibi nesneden hareketle oluşmaz; nesneyi oluşturur
E Tanrı’nın bilgisi, objenin değişmesine bağlı olarak değişir

Soru 17
Kişisel ayniyet, kimlik ile ölümsüzlük probleminin ilişkisi nedir?

A Eğer bir kriter olarak bedenin devamlılığı yok sayılırsa, ayniyet ile tam benzerlik ve doğru
hafıza iddiaları ile sözde hafıza iddiaları arasında bir ayırım yapma imkanı kalmayabilir
B Ölüm sonrasında yaşayacak kişinin ne olduğunu ve imkânını tayin etmede önemlidir
C Bedenin yok sayılması kişi kimliği düşüncesinin tamamen yok sayar
D Hiç kimse nöroloji sahasında eğitim görmeden vuku bulmakta olan fizik-beyin olaylarını ve
nasıl cereyan ettiklerini bilemez.
E Kişi üzerine psişik araştırmalar yaparak ölümsüzlüğün kişinin dâhili inançlarından olup
olmadığı analiz edilir

Soru 18
İbn Sina fiillerdeki kötülüğü nasıl niteler?

A Mutlak şer
B Nefsin gerekli yetkinliği yitirmesi
C Mantıksal kötülük
D İzafi şer
E Teodise

Soru 19
John Hick’e göre dini kavramlarımız ya da dinin kaynağı aşağıdakilerden hangisinde tam
olarak verilmiştir?

A Akıl ve anne
B Vahiy ve peygamber
C Dini tecrübe ve yansıtma
D Dini tecrübe ve numenal gerçeklik
E Yansıtma ve fenomenal gerçeklik
Soru 20
İbn Sina’nın felsefi vahiy teorisine göre vahiy peygamberin hangi nefsine gelir?

A Sezgisel akli güç

B Muhayyile gücü
C Algısal güç
D İstikra
E Ta’lil

Soru 21
Kozmik tasarım deliliyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A Zayıf antropik ilke bu delile yöneltilmiş itirazlardan biridir

B Çoklu evrenler teorisini savunur
C Bazı versiyonları evrimi kabul eder, bazıları etmez
D Fiziğin temel sabitlerine veya kozmik sabitelere vurgu yapar
E Hassas ayar delili ya da antropik ilke delil olarak da bilinir

Soru 22
Aşağıdaki isimlerden hangisi eleştirel akılcı değildir?

A Gazali
B İbn Rüşd
C İbn Arabi
D Ömer Nasuhi Bilmen
E Maturidi

Soru 23
Kelam kozmolojik argümanla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A Astrofizikteki gelişmelerle gözden düşmüştür

B Öncüllerinden biri matematik felsefesinden hareketle desteklenmiştir
C Âlemin zamansal başlangıcını savunur
D Öncüllerinden biri bilimsel bir teori ile desteklenmiştir
E Hudus delilinin çağdaş bir türüdür

Soru 24
Salt ahlakın dini ahlakla ilgili iddiası hangisidir?

A Dini ahlak bireyin bencilliğini engeller

B Dini ahlak ahlakın huy haline gelmesini güçlendirir
C Din ve ahlak birbiri için zorunludur
D Din, ceza korkusu ve mükâfat ümidini işlemekle insanları kendilerini düşünmeye ve tedbirli
olmaya sevk etmektedir
E Din ve ahlak birbirine yararlıdır

Soru 25
Algısal dini tecrübe görüşüyle hissetme olarak dini tecrübe için aşağıdaki hangi kavram çifti,
sırayla uygundur?

A İman- inanç
B Bilişsel olmayan-bilişsel olan
C Teslimiyet- asilik
D Kavramsal- kavramsal olmayan
E İfade edilemez-kavramsal olan