See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/359160397

Güç Sistemlerinde Yük Akışı ve Simetrik Arıza Analizi- Mardin Bölgesi

Uygulaması (Load Flow and Symmetrical Fault Analysis in Power Systems-
Mardin Region Application)

Conference Paper · March 2022

CITATIONS READS

0 81

2 authors:

Muhammed Maşuk Doğanay Mehmet Kurban

Bilecik Üniversitesi Bilecik Üniversitesi
5 PUBLICATIONS   0 CITATIONS    93 PUBLICATIONS   969 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

ELEKTRİKLİ OTOMOBİLLER İÇİN DİNAMİK KABLOSUZ ENERJİ TRANSFERİ (DYNAMICS WIRELESS ENERGY TRANSFER FOR ELECTRIC CARS) View project

Renewable View project

All content following this page was uploaded by Muhammed Maşuk Doğanay on 11 March 2022.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 ISSRIS’22 -02-05 March 2022

Güç S stemler nde Yük Akışı ve S metr k Arıza Anal z -

Mard n Bölges Uygulaması
Load Flow and Symmetrical Fault Analysis in Power Systems-Mardin
Region Application
Muhammed Maşuk DOĞANAY *,1, Mehmet KURBAN2
*
: muhammedmasuk@windowslive.com, ORCID: 0000-0001-7233-0170
1*
: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim
Dalı, Bilecik, Türkiye
2
: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Bilecik,
Türkiye

Özet :Güç sistemlerin birbirlerine bağlanmasından dolayı, ağ içerisinde artan ekipman ve bara
artışı sebebiyle güç sistemleri topolojilerinin yük akışı ve kısa devre analizini matematiksel
olarak analiz etmek zor ve güç bir hal almaktadır. Güç sistemlerinin daha hızlı ve daha kolay
bir biçimde yük akışını ve kısa devre analizi gerçekleştirmek için geliştirilen Power World
grafik tabanlı simülatör programı ile görsel olarak modellenen, güç sistemine ait yük akış ve
kısa devre analizi hızlı ve kolay bir biçimde sistemin incelenmesi, optimizasyonu ve analizi
gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda Mardin bölgesine ait 9 adet düşürücü transformatör, 20 adet
bara ve 11 adet enerji iletim hattı bulunan güç sistemi Power World simülasyon programında
tasarlanarak program kapsamında Gauss-Seidel yöntemi işletilmesi ile Mardin bölgesinin yük
akış analizi ve üç faz simetrik kısa devre analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca güç Sistemi
içerisine dahil edilen jeneratörler ile sistem tam yük kapasitesi ile çalışması ve muhtemel hata
ve arıza senaryoların oluşması durumunda sistem içerisindeki üretim yapan santraller veya
tesislerinin, hatların ve yüklerin devreye alınıp çıkarılmasıyla oluşabilecek farklı senaryolar ile
her bir bara da ki ve hattaki akım, gerilim, faz açıları, aktif, reaktif güç kayıpları ve hatlardaki
yüklenmelerin tespit edilmesiyle sistem üzerinde oluşabilecek hata veya arızaların işletme
üzerindeki büyüklüğü ve etkilerinin ölçülmesiyle, işletme sınırlarında tutulmasıyla enerji
sürekliliği amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Güç sistemi, Yük akışı, Arıza analizi, Gauss-Seidel

Abstract: Due to the interconnection of power systems, it becomes difficult and difficult to
mathematically analyze the load flow and short circuit analysis of power system topologies due
to the increase in equipment and busbar in the network. Of power systems load flow and short
circuit analysis in a manner that is faster and easier to perform in the developed world power
graph-based analysis of the power system load flow and short circuit simulator is visually
modeled with the program in a format that is quick and easy system analysis, optimization, and
analysis can be performed. In this context, 9 step-down transformers belonging to the Mardin
region, 20 busbars, and 11 power transmission lines were designed in the Power World
simulation program and the Gauss-Seidel method was used to analyze the load flow of the
Mardin region and three-phase symmetrical short circuit analyses were carried out within the
scope of the program. In addition, the power system with generators that are included in the
system under full load and failure scenarios and possible error in the case of work with the

150
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

capacity within the system manufacturing plants, or plants, and commissioning of lines with
different scenarios that may occur due to the removal of the loads in each bar and exchanged
on the line current, voltage, phase angle, active and reactive power losses, and the lines through
the identification of installing the system, errors that may occur on or by the measurement of
the size and impact of faults on the business, energy continuity has been ensured by keeping it
at operating limits.

Keywords: Power system, Load flow, Fault analysis, Gauss-Seidel

I. GİRİŞ

Eihtiyacının
nerjiye olan talebin giderek artmasından dolayı güç sistemlerinin büyümesine ve enerji
düşük maliyetler ile erişimin sağlanabilmesi ve güç sistemleri birbiriyle
etkileşimin sağlanabilmesi için birbirlerine bağlanmışlar. Bu sebeple güç sistemlerinin daha
karmaşık bir yapı haline gelmesinden dolayı sistemin güvenli, verimli ve sürekliliğinin
sağlanması güç ve zor bir hal almaktadır. Bunun yanı sıra güç sisteminin optimizasyona dayalı
olarak planlanması ve işletilmesi, güç sistemlerinde büyük olan olaylar için sistemin tamamı
için olası sayıda durum ve arıza durumunun hesaplanması zor ve güç olmaktadır.
Güç sistemleri için karmaşık olan yapıdaki şebeke ağını incelemek ve analiz etmek için
bilgisayar tabanlı ve grafik tabanlı görsel simülasyon programları ile yapılan analiz işlemi ile
karmaşık yapıdaki şebeke ağını farklı ve olası durumlar için simülasyon programları ile dengeli
veya dengesiz olan üç fazlı sistemin sürekli hal koşulları altında güç sistemi içerisinde bulunan
her ekipman ve bara da ki büyüklükler hesaplanabilir. Bununla beraber baraların birbirine
bağlanması için kullanılan ekipmanlardaki aktif ve reaktif güç akışlarını ve ekipmanlarda
oluşan kayıpların hesaplanmasıyla [1] güç sisteminin yük akışı ve analizi için kolaylık
sağlamaktadır.
Bilgisayar tabanlı güç sistemleri simülasyon programları ile yapılan yük akış analizi Gauss-
Seidel ve Newton-Raphson gibi yöntemlerin program kapsamında işletilmesi ile güç
sistemlerinde jeneratörlerin ve hatlardaki aktif ve reaktif yük akışlarının hesaplanması, kısa
devre (üç faz, faz-faz, iki-faz, faz-toprak) hesaplamaları, koruma-koordinasyon vb. [2]
analizlerin yapılmasına imkân sağlamaktadır. Bu sayede kullanıcılar için güç sistemlerin
planlanması ve analizi için kolaylık sağlamaktadır.

II. MARDİN BÖLGESİ GÜÇ SİSTEMİNİN MODELLENMESİ

Mardin 8891 〖km〗^2 yüz ölçümüne sahip olup, 36 55- 38 51 Kuzey Enlemleri ile 39 56-
42 54 Doğu Boylamları kısmında yer almaktadır. Mardin toprakları ise %4,8 kısmından oluşan
dağların doğu-batı yönünde uzanmaktadırlar, ovadan ise ortalama olarak 600 metre yükseklikte
çok yaygın bir kümelemeden oluşmaktadır. Bazı kısımlarda ise yükseklik 1000 metre üzerine
çıkmaktadır.
Üretilen elektrik enerjisinin iletimi ve dağıtımının gerçekleştirilebilmesi için coğrafi şartlar
göz önünde bulundurularak bu işlem gerçekleştirilmelidir. Genel anlamda enerji iletimi ve
dağıtım projelerini etki eden faktörler bütüncül olarak ele alınarak planlama yapılmalıdır.
Özellikle projenin uygulanacağı bölgeye ait coğrafi verileri derleyerek analizin
gerçekleştirilmesi ve iletim hattının güzergahı boyunca ağırlık değerlerini kapsayan verilerin
toplanması ile enerji nakil güzergahının projelendirmesi bir bütün olarak analiz edilmesi gerekir
[3].

151
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

Mardin ilçe haritası üzerinde ise modellenen iletim şebekesi, ilçelerinin birbirlerine kuş uçuşu
mesafeleri baz alınarak merkezi yerleşim yerleri birbirlerine çift yönlü besleme ile yapılan
bağlantılar ile Şekil-1’de verilen harita üzerinde Mardin bölgesinin güç sistemi modellenmiştir.

Şekil 1. Mardin ilçe haritası üzerinde iletim şebekesinin gösterimi

Harita üzerinde ilçelerin birbirleri ile olan bağlantı yapısı ise iki yerleşim arasındaki en kısa
mesafenin tercih edilmesi ve kapalı sistem ile her bir yerleşim yerinin enerji sürekliliğinin
sağlanması için, çift yönlü besleme ile oluşabilecek arıza durumunda enerjinin diğer yönde
sürekliliğinin sağlanması için bu tür bağlantı şekli tercih edilmiştir.
Midyat-Dargeçit hattının ise aynı güzergâh üzerinde paralel yönde ilave olarak eklenen hat
ise aynı şekilde oluşabilecek bir arıza esnasında yedek hat sayesinde enerji sürekliliğinin
sağlanması amaçlanmıştır. Bu hattın paralel yönde olması ise en kısa mesafe olarak tercih
edilmesidir.

152
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

Şekil 2. Mardin bölgesi güç sisteminin şematik gösterimi

Şekil-2’de verilmiş olan güç sistemine ait güç değerleri tahmini olarak verilmiştir. Hatların
uzunlukları ise iki yerleşim yeri arasındaki en kısa mesafe değerleri baz alınmıştır. Genel olarak
güç sistemi 9 adet düşürücü transformatör, toplam 20 adet bara ve 11 adet enerji iletim hattı
bulunmaktadır. İletim hatlarından en kısa olan hat,10 km uzunluğundaki Mardin-Yeşilli hattı
olup, en uzun hat ise 44 km uzunluğundaki Ömerli-Nusaybin hattıdır. Mavi renk ile belirtilmiş
olan baraların gerilim seviyeleri 154 kV olup, pembe renkli baraların gerilim seviyeleri ise
34,5kV olarak belirlenmiştir.

III. GAUSS-SEİDEL YÜK AKIŞI YÖNTEMİ

Gauss-Seidel yöntemi güç sistemlerindeki bilinmeyen bara gerilimlerini tahmini değerlerin
atanmasıyla başlatılan yinelemeli bir süreçtir. Tahmini bara gerilimleri ve belirtilen aktif ve
reaktif güç değerlerinin kullanılmasıyla, her iterasyonun sonunda her bara gerilimi için yeni bir
sonuç hesaplanır. Bu iterasyonlar, her bir baradaki gerilim ile iki ardışık yinelemelideki karşılık
gelen sonucun arasındaki fark önceden tanımlanmış bir hata sonucundan daha küçük olana dek
işlem tekrarlanır [4].
Gasuss-Seidel yöntemi, lineer olmayan matematiksel ifade ve denklemlerin çözülmesi için
Gauss yöntemi ile n tane baraya sahip güç sistemindeki bir önceki iterasyon işleminde bulunan
bara gerilimi ile yeni bara geriliminin arasındaki gerilim farkının hesaplanmasıyla, kullanıcının
belirlediği hata oranında küçük olması durumunda iterasyon işleminin sonlandırılmasına
dayalı işletilen metottur [2].
Güç sisteminde bulunan her bir baraya ait güç ifadesinden istifade edilmesiyle i. baraya ait
akım ve gerilim ifadelerine ait eşitlikler ise;

I ∗ ,i 1,2,3, … . , n (1)

153
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

V I ∑ Y V ,i 1,2,3, … . , n (2)

I : Bara akımı
P : Bara aktif gücü
Q : Bara reaktif gücü
V . Bara gerilimi
V ∗ : i barasına karşılık gelen en son hesaplanan gerilim değeri
Y : Baraların öz admintansı
Y : i ve k baraları arasındaki admintans
V : İlgili bara için en son hesaplanan gerilim değeri

1 ve 2 nolu ifadelerin sağlamasıyla elde edilecek olan alt kısımdaki ifade ile bara gerilimlerine
ait her bir iterasyon işlemi için kullanılabilir.

V ∗ ∑ Y V ,i 1,2,3, … . , n (3)

IV. MARDİN BÖLGESİ YÜK AKIŞI ANALİZİ

Enerji iletim ağlarında güç akışının analiz edilmesi, sistem içerisinde meydana gelebilecek
olumsuz durumların veya arızaların sistem üzerindeki etkinin büyüklüğünün ölçülmesiyle, güç
sisteminin enerji sürekliliğini ve kararlı bir formda işletilmesinde hayli bir öneme sahiptir [5].
Bu sebeple enerji üretim santrallerinde üretimin aksamasına neden olabilecek faktörlerin birden
fazla oluşundan dolayı, enerji süreksizliği ve belirsizliğinden dolayı [8] güç sistemi içerisinde
mevcut olan üretim santrallerinden bir veya birden fazla santral veya tesisin açmasıyla güç
sistemindeki büyüklüğünü ve etkilerinin incelenmesi ve analizi enerji sürekliliği için önem arz
etmektedir. Güç sistemi içerisinde bulunan üretim santralleri ve tesislerinin, üretime bağlı
olarak oluşan güç değişimleri, sistem üzerindeki etkilerini ve sistem içerisinde bulunan
elemanların çalışma limitleri içerisinde tutulması gerekmektedir.
Üretime bağlı, yük açma-kapama durumlarında veya diğer etkenlerden dolayı ani yük
değişimleri oluşabilmektedir. Bu değişimlerin enerji sürekliliğinin sağlanması için, sistem
içerisinde anlık olarak değişim gösteren yük akışının sistem üzerindeki büyüklüğünü incelemek
ve analiz etmek [8] önleyici tedbirlerinin planlanması ve uygulanması için etkili bir şekilde
sistemin kesintisiz olarak işleyebilmesi için uygun mühendislik çözümleri sağlanmalıdır [6].
Elektrik enerjisine olan talebin artış göstermesinden dolayı güç sistemlerinin giderek
büyümesi daha karmaşık bir yapıya dönüşmektedir.

Bu sebeple sistem içerisinde oluşabilecek olumsuz durumlarının birden çok olması

ihtimalinden dolayı ortaya konulacak çözümlerin bilgisayar destekli yazılımları ve simülasyon
uygulamaları ile güç sisteminin incelenmesi ve analizlerin yapılması, mühendislerin hızlı ve
ekonomik çözümlerin ortaya konulmasında büyük katkı sağlayacaktır.
Şekil-3’te Mardin bölgesine ait güç sistemin Power World simülatör programı kapsamında
modellenerek, sistem içerisinde dahil edilen sanal jeneratörler ile sistem tam yük kapasitesi ile
çalışması ve muhtemel olumsuz senaryoların oluşması durumunda sistem içerisindeki üretim

154
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

santralleri veya tesislerinin, hatların veya yüklerin devreye alınıp çıkarılmasıyla oluşabilecek
senaryolar sayesinde her bir bara da ki ve hattaki akım, gerilim, faz açıları, aktif ve reaktif güç
[5] kayıplarının tespit edilmesiyle sistem üzerinde oluşabilecek arızaların işletme sınırlarında
tutulabilir. Ayrıca güç sisteminin enerji sürekliliğini sağlamak için farklı çözümler sunulabilir
veya geliştirilebilir.

Şekil 3. Güç sisteminin Power World simülatöründe modellenmesi

TABLO I. İLETİM HATLARINA AİT KARAKTERİSTİKLER

Şekil-3’te simülasyonda modellenen güç sistemi için 100 MVA ve 154 kV baz değerleri ile
Tablo-1’de verilen hatlara ait karakteristikler ve simülasyon kapsamında ölçüm için kullanılan
göstergeler ise 200 MVA baz değerleri ile yük akış analizi yapılmıştır. Bu analiz kapsamında
olası senaryolar ile oluşabilecek durumlar için güç sistemi analiz edilmiştir. Sistemde üretim
açmaları sonucu oluşabilecek durumların senaryoları ise;

Senaryo-1: Üretim-3 durması durumunda Mazıdağı-Savur hattı ile Savur-Midyat hatları aşırı
yüklenmektedir.
Senaryo-2: Üretim-2 durması durumunda sistem etkilenmemektedir.
Senaryo-3: Üretim-4 durması durumunda sistem etkilenmemektedir.
Senaryo-4: Üretim-2 ve Üretim-4 durması durumunda sistem etkilenmemektedir.
Senaryo-5: Üretim-2 ve Üretim-1 durması durumunda sistem etkilenmemektedir.
Senaryo-6: Üretim-3 ve Üretim-1 durması durumunda sistem etkilenmemektedir.
Senaryo-7: Üretim-3 ve Üretim-4 durması durumunda Derik-Kızıltepe hattında aşırı
yüklenmeye neden olmaktadır.

155
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

Senaryo-8: Üretim-1 ve Üretim-4 durması durumunda hatlarda aşırı yüklenmeye neden

olmaktadır.
Senaryo-9: Üretim-2 ve Üretim-3 durması durumunda tüm sistemin çökmesine neden
olmaktadır.

Şekil 4. Üretim-2 ve Üretim-3 durması durumunda sistemin çöküşü

Güç sisteminden çekilen güç arttığı zaman, sistemi karasızlığa götüren etkenlerden biride
gerilimin çökmesidir. Bu çöküş çekilen gücün artmasından dolayı sistemin aktif olduğu etkin
değerdeki yavaş varyasyon ile ayırt edilmesidir. Gerilim çöküşünün süratli ve anlık bir
varyasyonla teşkil edene kadar gerilim genlikleri periyodik olarak azalır [9]. Güç sisteminde
üretilen güç ile tüketilen gücün dengeli olması gerekir. Aksi halde sistem içerisinde gerilim
dengesizlikleri oluşacağından dolayı belli başlı noktalarda gerilim düşümü veya gerilim
yükselmelerine bağlı olarak oluşan gerilim dalgalanmalarında kesinti veya arızaların
oluşumuna neden olacaktır [10].
Dargeçit-Midyat, Mardin-Kızıltepe, Kızıltepe-Derik ve Mazıdağı-Derik hatlarının olası
durumda Üretim-2 veya Üretim-3 durması durumundan dolayı bu hatlarda oluşan aşırı
yüklenmeden dolayı aynı güzergâh yönünde paralel hatların ilave edilmesiyle, sistemin enerji
sürekliliği sağlanmıştır. Güç sistemin modellenmesi ve enerji sürekliliğinin sağlanması için bu
planlama yapılmıştır. Bu kapsamda oluşabilecek arıza durumları birden fazla ihtimal
olmasından dolayı farklı yöntem ve metotlar ile farklı çözümler ortaya konulabilir [6].
Önerilecek olan yöntem ve metotlar ise sistem içerisine uygulanabilir, hızlı ve ekonomik olarak
işletilebilir olması gerekir.

156
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

TABLO II. GÜÇ SİSTEMİNİN TAM YÜK VE NORMAL KOŞULLAR ALTINDA ÇALIŞMASI
DURUMUNDAKİ BARA GERİLİM DEĞERLERİ

Sistem içerisinde oluşan aktif ve reaktif güç kayıpları ise baralara ait gerilimlerin faz açısı
değerlerine bağlı olarak değişim göstermektedirler [7].

Şekil 5. Hatlardaki aktif ve reaktif güç kayıplarının dağılımı

Şekil-5’te verilen grafikte hatlarda oluşan aktif ve reaktif güç kayıplarının Tablo-2’deki güç
faktörü değerleri ile görünür güç değerlerine göre hatlardaki kayıpların dağılımını
göstermektedir. Mardin-Kızıltepe hattının kaybın en yüksek olduğu, Midyat-Dargeçit hattı ise
kaybın en düşük olduğu hattır.

V. GÜÇ SİSTEMLERİNDE SİMETRİK KISA DEVRE ANALİZİ

Güç sistemlerinde meydana gelen kısa devre akımları, işletmenin normal koşullar altında
çekilen akımdan çok daha büyük akım çekilmektedir. Kısa devre anında çekilen akım
işletmenin sınır koşullarını aşmaktadır. Bu sebeple kısa devre oluşumunun devam ettirilmesi,
sistem içerisinde bulunan elemanların ve teçhizatların ısınmaya bağlı hasarların [1] oluşmasına
neden olmaktadır. Aynı zamanda kısa devre esnasında iletkenlerde ve baralar da oluşan aşırı

157
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

manyetik kuvvet etkisinden dolayı sistem içerisinde mekanik ve izolasyon hasarlarının

oluşmasına neden olabilir.
Bu hasarların sistem içerisinde meydana gelen kısa devre arızalarını, sisteme zarar vermesine
önlemek ve engellemek için arızayı en kısa sürede tespit ederek sistemden izole edilmelidir.
Güç sistemlerinde kısa devre oluşumuna etki eden yıldırım çarpmaları, hat güzergahı üzerine
ağaç devrilmesi, rüzgârın esmesi, aşırı buzlanma, taşıyıcı direklerin devrilmesi, izolasyon
(izolatörler, parafudrlar, kauçuk vb.) malzemelerinin hasar görmesi ve delinmesi vb. faktörlere
bağlı olarak kısa devre oluşumlarına neden olmaktadır. Olayını oluşumuna bağlı olarak
meydana gelen kısa devre türleri ise;
• Tek faz-toprak kısa devre arızası
• Faz-faz kısa devre arızası
• İki-faz toprak kısa devre arızası
• Üç faz kısa devre arızası
Bu kapsamda sistem üzerinde en büyük hasar ve etkiyi oluşturan arıza türü ise üç faz kısa devre
arızasıdır. Bu sebeple güç ağı içerisinde meydana gelebilecek üç faz kısa devre arıza durumunda
sistemin korunması ve hasar görmesini önlemek için sisteme dahil edilecek olan koruyucu ve
ölçme (röleler, kesiciler, ölçü trafoları vb.) elemanların seçimi bu tür arıza durumuna göre
hesaplanıp seçilmelidir.

Şekil 6. Üç faz simetrik arızanın reaktans üzerinden veya direkt toprak ile kısa devre durumu
Üç faz kısa devre simetrik arıza durumunda her bir faza ait gerilim değeri V V V
0 olacaktır. Her bir faza ait bileşen devrelerinin ait gerilim değerleri ise 3 3 dönüşüm
matrisinin tersi alınarak her bir bileşen devresine ait gerilim değerleri eşitlik 4 ile matrisel olarak
yazılabilir.

V 1 1 1 V 0
V 1 a a V 0 (4)
V 1 a a V 0
MARDİN BÖLGESİ GÜÇ SİSTEMİNİN SİMETRİK KISA DEVRE ANALİZİ
Güç sistemi içerisinde oluşan faz-toprak, faz-faz, iki faz-toprak ve üç faz kısa devre
arızalarının sistem üzerinde en büyük etki ve hasarı bırakan üç faz simetrik arıza durumudur.

158
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

Sistem içerisinde oluşabilecek üç faz simetrik arızanın sistem üzerinde büyük ve kalıcı
hasarların oluşmasını önlemek için koruma ve akımı sınırlamak için, hızlı tepkin veren ve
simetrik arızayı kesebilecek olan devre elemanı olan kesici kullanılmalıdır. Sisteme dahil
edilmek için seçilen kesicinin gücü (S ), simetrik kısa devre arıza gücünü açması gerekir [12].
Uygulama kapsamında güç akış analizi ve arıza analizi yapılan, Mardin Bölgesine ait 154
kV’luk baraların üç faz simetrik kısa devre hesaplamaları Tablo-3’te verilmiştir. Bu kapsamda
üç faz kısa devre arıza akımlarının elde edilmesiyle sisteme dahil edilecek olan kesici güçleri,
simetrik kısa devre arıza gücüne göre tayin edilebilir.

TABLO III. 154 kV BARALARIN ÜÇ FAZ KISA DEVRE ARIZA AKIMLARI

Kesici seçimi için basitleştirilmiş kısa devre akımı;

I (A) (5)

159
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

ile hesaplanabilir.
I : Kısa devre akımı
E: Faz başına gerilim değeri
X: Faz başına reaktans değeri

KDG (Kısa devre gücü) = I E (MVA) (6)

Sistemin kısa devre arızalarında aşırı akımlara karşı korumak için seçilecek olan kesici, en
büyük kısa devre akımını güvenli bir biçimde kesecek değerde olması, hasar görmemiş düzgün
çalışan, aşırı akımlara karşı koruma düzeneği ve arıza esnasında aşırı akıma maruz kalan iletim
hatlarının akımı kesecek biçimde sisteme dahil edilmesi gerekir [11]. Seçilecek olan kesici TS
ve IEC standartlarına uygun olarak seçilmelidir.

V. SONUÇ
Güç sisteminde bara sayısının artmasıyla sistemi incelemek ve analiz etmek zor ve zaman
almaktadır. Bu kapsamda bilgisayar destekli görsel ve grafik tabanlı simülasyon programları
ile modellenecek olan güç sisteminin pratik ve hızlı bir biçimde planlanmasıyla sistem
içerisindeki elemanlarının sınır şartlarında işletilmesi, muhtemel senaryolar ile sistemde
oluşabilecek etkilerin önceden analiz edilmesi, her bir bara ve hattaki aktif ve reaktif güç
kayıplarını hesaplanması, akım, gerilim, faz açıların ve güç sistemlerine en büyük hasar ve
etkiyi oluşturan üç faz simetrik arızanın baralar da ki üç faz kısa devre akımının hesaplanması
ile sistem içerisinde oluşabilecek hatayı veya arızayı kesmek için sisteme dahil edilecek kesici
gücünün belirlenmesi için kullanıcıya zaman ve ekonomik anlamda kolaylık sağlamasıyla yeni
bir güç sisteminin tasarım aşamaları öğrenilmiş ve analizi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda
Mardin bölgesinin tüm ilçelerinin baz alınmasıyla yeni bir güç sistemi planlaması ve tasarımı
yapılarak, Mardin bölgesine ait yük akışı ve arıza analizlerin yapılması bölgenin enerji
sürekliliğinin sağlanması için oluşabilecek arıza durumlarında alternatif çözümler
uygulanmasıyla güç sisteminin kararlı bir şekilde işletilmesi durumu ele alınmıştır. Ayrıca
sistem içerisinde üretim santrallerinin veya tesislerinin devre alınması veya devreden
çıkarılması, yük atmaları veya arızaların oluşması durumunda sistemdeki etkilerinin
incelenmesi ve analiz edilmesiyle planlama aşamasında ön görülemeyen olumsuz durumların,
kapsam içerisinde incelenmesi ve analiz edilmesiyle güç sisteminin hızlı bir şekilde tekrar
planlanmasına katkı sağlamıştır.

KAYNAKLAR
[1] Glover, J. D., Sarma, M. S., & Overbye, T. J. (2008). Power system analysis and design.
Australia: Thomson.
[2] Yeşilbudak, M., Ermiş, S. & Bayındır, R. (2017). Farklı Baralara Sahip Güç
Sistemlerinde Yük Akışı Analiz Metotlarının Karşılaştırılması. Gazi University Journal
of Science Part C: Design and Technology, 5 (3), 237-246. Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/gujsc/issue/31140/315196

160
 2nd International Symposium of Scientific Research and Innovative Studies (ISSRIS’22)

[3] Eroğlu, H. & Aydın, M. (2015). Enerji Nakil Hatları Güzergâh Tespiti ve Proje Çiziminin
Otomasyonu. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30 (4), 0-0.
DOI: 10.17341/gummfd.97844
[4] Alqadi, R., & Khammash, M. (2007). An Efficient Parallel Gauss-Seidel Algorithm for
the Solution of Load Flow Problems. Int. Arab J. Inf. Technol., 4(2), 148-152.
[5] İ. Öylek ve M. Varan, "Kuzeybatı Anadolu Güç Sisteminde Arızalı Durum Güç Akışı
İncelemelerinin Gerçekleştirilmesi", Academic Platform- Journal of Engineering and
Science, c. 4, sayı. 3, ss. 0-0, Eki. 2016, doi:10.21541/apjes.27253
[6] Uzal, H., Zonturlu, A., Kalaycı, B., Karatepe, E., Ugranlı, F., & Bülbül, K. (2011). İzmir
İli ve Çevresi Elektrik Şebekesinin Farklı Senaryolar Altında İncelenmesi. II. Elektrik
Tesisat Ulusal Kongresi. İzmir: Elektrik Mühendisleri Odası.
[7] Öztürk, A. & Duman, S. (2013). Genetik Algoritma Kullanarak Güç Sistemlerinde
Optimal Çalışması Şartlarının Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık
Fakültesi Dergisi, 24 (3), Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/gazimmfd/issue/6681/88306
[8] Kaygusuz, A., Gül, O. & Alagöz, B. (2012). Yenilenebilir Dağınık Üretim Koşullarının
Güç Sistemleri Yük Akış Kararlılığına Etkilerinin Analizi / An Analysis for Impacts of
Renewable Distributed Generation Conditions on the Load Flow Stability of Electrical
Power Systems. EMO Bilimsel Dergi, 2 (4), 77-85. Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/emobd/issue/5505/74666
[9] Uyaroğlu, Y. & Yalçın, M. (2001). Chaos in Electric Power Systems . Sakarya University
Journal of Science, 5 (2), 27-31. Retrieved from
http://www.saujs.sakarya.edu.tr/tr/pub/issue/20687/220865
[10] Yeşilbudak, M., Bayındır, R. & Çetinkaya, Ü. (2016). Güç Sistemlerinde Gerilim
Kararlılığını Etkileyen Faktörler. Gazi University Journal of Science Part C: Design and
Technology, 3 (4), 595-602. Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/gujsc/issue/24941/263257
[11] T.C Cumhurbaşkanlığının Mevzuat Bilgi Sistemi. (2022, Ocak 21). Mevzuat Bilgi
Sistemi. www.mevzuat.gov.tr:
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9949&MevzuatTur=7&MevzuatTert
ip=5 adresinden alındı
[12] Pamuk, N. (2011). Sakarya ili Sapanca ilçesinin Adapazarı ve Kırkpınar trafo
merkezlerinden beslenmesi durumundaki kısa devre güçlerinin karşılaştırılması ve uygun
koruma elemanlarının belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen
Bilimleri Dergisi, 27 (1), 48-61. Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesfen/issue/25571/269740

161
View publication stats