Professional Documents
Culture Documents
ΘΕΣΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΕ - ΟΡΓΑΝΑ - IIa - ΠΛΑΤΙΑΣ - 091220
ΘΕΣΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΕ - ΟΡΓΑΝΑ - IIa - ΠΛΑΤΙΑΣ - 091220
Δρ. Χ. Πλατιάς
Μάθημα
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Σύνθετη φύση:
⚫ το μοναδικό δημοκρατικά εκλεγμένο όργανο στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
Νομοθετικές αρμοδιότητες
⚫ Εγκρίνει νομοθετικές πράξεις της ΕΕ, μαζί με το Συμβούλιο, με βάση προτάσεις της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
⚫ Αποφασίζει για διεθνείς συμφωνίες.
⚫ Αποφασίζει για θέματα διεύρυνσης.
⚫ Εξετάζει το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής και της ζητά να υποβάλλει νομοθετικές
προτάσεις.
Εποπτικές αρμοδιότητες
⚫ Ασκεί δημοκρατικό έλεγχο σε όλα τα όργανα της ΕΕ.
⚫ Εκλέγει τον πρόεδρο της Επιτροπής και εγκρίνει την Επιτροπή ως σώμα. Έχει δυνατότητα να
καταθέσει «πρόταση δυσπιστίας», υποχρεώνοντας την Επιτροπή ως σώμα σε παραίτηση.
⚫ Χορηγεί τελική έγκριση για τον τρόπο με τον οποίο εκτελέστηκε ο προϋπολογισμός της ΕΕ.
⚫ Εξετάζει αναφορές πολιτών και συγκροτεί εξεταστικές επιτροπές.
⚫ Συζητά τη νομισματική πολιτική με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
⚫ Υποβάλει ερωτήσεις στην Επιτροπή και το Συμβούλιο.
⚫ Εκτελεί χρέη παρατηρητή σε εκλογικές διαδικασίες.
Δημοσιονομικές αρμοδιότητες
⚫ Καταρτίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, μαζί με το Συμβούλιο.
⚫ Εγκρίνει τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή το «Πολυετές Δημοσιονομικό
Πλαίσιο».
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ (5)
Μόνιμες επιτροπές
AFET Εξωτερικές Υποθέσεις TRAN Μεταφορές και Τουρισμός
DROI Ανθρώπινα Δικαιώματα
SEDE Ασφάλεια και Άμυνα
EMPL Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις LIBE Πολιτικές Ελευθερίες, Δικαιοσύνη και Εσωτερικές
Υποθέσεις
ENVI Περιβάλλον, Δημόσια Υγεία και Ασφάλεια των AFCO Συνταγματικές Υποθέσεις
Τροφίμων
ITRE Βιομηχανία, Έρευνα και Ενέργεια FEMM Δικαιώματα των Γυναικών και Ισότητα των Φύλων
Ρόλος:
Διασφαλίζει την ορθή εφαρμογή των κοινοβουλευτικών διαδικασιών.
Εποπτεύει τις διάφορες δραστηριότητες και επιτροπές του Κοινοβουλίου.
Εκπροσωπεί το Κοινοβούλιο σε όλες τις νομικές υποθέσεις και στις διεθνείς
σχέσεις του.
Δίνει την τελική έγκριση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ (13)
Αποτίμηση
Με τις διαδοχικές μεταρρυθμίσεις επιφορτίστηκε με ευρείες και σημαντικές νομοθετικές,
εποπτικές και δημοσιονομικές εξουσίες και αρμοδιότητες στο σύστημα της ΕΕ.
Η εξέλιξη του Κοινοβουλίου αντανακλά τη συνεχή και σταθερή επιδίωξη
εκδημοκρατισμού της Ένωσης.
Η ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου και ο ρόλος του στην ΕΕ αποτελούν νομιμοποιητικά
στοιχεία της ολοκλήρωσης.
Η ακτινοβολία του Κοινοβουλίου προσέδωσε ειδικό βάρος και σημασία στις εκροές
του.
Η συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκτιμάται ότι ήταν μέχρι σήμερα
καθοριστική για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση γενικά, όπως επίσης για τα επιμέρους
πεδία και τομείς πολιτικής με τα οποία ασχολήθηκε.
Οι αρμοδιότητες του καθιστούν προφανές ότι το Κοινοβούλιο θα έχει και στο μέλλον
σημαντικό λόγο στα ευρωπαϊκά πράγματα.
Το στοίχημα για το Κοινοβούλιο εντοπίζεται σε μια πειστική για τους Ευρωπαίους
πολίτες παρουσία και στην κινητοποίησή τους για συμμετοχή στις ευρωπαϊκές
υποθέσεις, αλλά επίσης στην άσκηση πίεσης για μια καλύτερη πολιτική της ΕΕ.
Μια μεγάλη και ουσιαστική πρόκληση, που προφανώς συνδέεται με το στοίχημα αυτό,
συνίσταται στη συμβολή που θα ήταν δυνατό να έχουν οι ευρωβουλευτές, εξηγώντας
την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την πολιτική και φέρνοντας την Ένωση κοντά στους
πολίτες της.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (1)
Τα διαφορετικά εκτελεστικά όργανα των 3 Κοινοτήτων συγχωνεύθηκαν σε μια
ενιαία Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 8 Απριλίου 1965, με τη Συνθήκη
Συγχώνευσης.
Στα 55 σχεδόν χρόνια ζωής της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαφοροποιηθεί
αρκετά σε σχέση με το όργανο που δημιουργήθηκε σε εκείνη την πρώιμη
φάση του ενοποιητικού εγχειρήματος, σε όλα τα επίπεδα (οργάνωση, ρόλος,
λειτουργία και διαδικασίες, εκροές) και στα ποσοτικά και ποιοτικά της
χαρακτηριστικά.
Αποτελεί ένα όργανο ικανό να ανταποκριθεί στις πολλαπλές απαιτήσεις και
στα καθήκοντα που του απονέμονται από τις Συνθήκες, όπως επίσης στους
σκοπούς, τους στόχους και τα σύγχρονα οράματα της ΕΕ.
Έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι οι Βρυξέλλες, ενώ ορισμένες
Υπηρεσίες και Τμήματα, όπως, για παράδειγμα, η Υπηρεσία Εκδόσεων της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκονται στο Λουξεμβούργο. Οι εβδομαδιαίες
συνεδριάσεις των επιτρόπων διεξάγονται στις Βρυξέλλες και στο
Στρασβούργο.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (2)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, ωστόσο οι
πολλαπλοί ρόλοι και οι αρμοδιότητες του οργάνου δυσκολεύουν την κατάταξή
του.
Η πολιτική ηγεσία ασκείται από το Σώμα των 27 επιτρόπων (ένας από κάθε
κράτος-μέλος της ΕΕ), υπό τον πρόεδρο της Επιτροπής, ο οποίος αποφασίζει
το ποιος είναι αρμόδιος για κάθε τομέα πολιτικής.
⚫ Το σώμα των επιτρόπων αποτελείται από τον πρόεδρο της Επιτροπής, τους έξι
αντιπροέδρους της, μεταξύ των οποίων ο πρώτος αντιπρόεδρος και ο Ύπατος
Εκπρόσωπος της Ένωσης για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας,
και τους επιτρόπους, ο καθένας από τους οποίους είναι αρμόδιος για ένα
χαρτοφυλάκιο.
Η καθημερινή λειτουργία της Επιτροπής εξασφαλίζεται από το προσωπικό της
που είναι οργανωμένο σε Γενικές Διευθύνσεις (ΓΔ), αρμόδιες για ένα
συγκεκριμένο τομέα πολιτικής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί ακόμη αποκεντρωμένα γραφεία
(«αντιπροσωπείες»), τόσο στα κράτη-μέλη, όσο και εκτός Ένωσης, σε τρίτες
χώρες, που διευθετούν τις κατά τόπους υποθέσεις της Επιτροπής και
επιτρέπουν την εκπροσώπηση της στις χώρες όπου βρίσκονται.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (3)
Εκλογή του προέδρου της Επιτροπής
⚫ Οι υποψήφιοι προτείνονται από τους αρχηγούς των κρατών μελών στο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αφού ληφθεί υπόψη το αποτέλεσμα των εκλογών
για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο υποψήφιος αυτός εκλέγεται από το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την πλειοψηφία των μελών που το
απαρτίζουν.
Η διαδικασία του Spitzenkanditat που ακολουθήθηκε για την εκλογή του Jean-Claude
Junker εγκαταλείφθηκε στην πρόσφατη εκλογή της Ursula von der Leyen.
Επιλογή των επιτρόπων
⚫ Το Συμβούλιο, σε κοινή συμφωνία με τον εκλεγέντα πρόεδρο, επιλέγει
τους αντιπροέδρους και τους επιτρόπους βασιζόμενος στις υποδείξεις
των κρατών-μελών. Κάθε υποψήφιος εμφανίζεται ενώπιον του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να παρουσιάσει τις θέσεις του και να
απαντήσει σε ερωτήσεις. Στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο ψηφίζει για την
έγκριση ή όχι των υποψηφίων ως σύνολο. Τέλος, οι επίτροποι ορίζονται
από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (5)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μακράν το πολυπληθέστερο όργανο της ΕΕ.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (6)
Τρόπος λειτουργίας
Ρόλος:
Παρέχει πολιτική καθοδήγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Συγκαλεί και προεδρεύει των συνεδριάσεων του σώματος των επιτρόπων
Ηγείται της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ
Συμμετέχει στις συνόδους της ομάδας χωρών G7
Παίρνει μέρος σε σημαντικές συζητήσεις που διεξάγονται τόσο στο Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο όσο και μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ στο
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (10)
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (11)
Αποτίμηση
Το όργανο της ευρωπαϊκής διοίκησης, με «πολιτική» ηγεσία και μια στιβαρή γραφειοκρατική
συγκρότηση και οργάνωση.
Έχει πολλαπλούς ρόλους, κατέχει αρκετές σημαντικές αρμοδιότητες και επιτελεί πολλούς
διαφορετικούς σκοπούς και καθήκοντα. Συγκεντρώνει σημαντική ισχύ και είναι σε θέση να
επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις κατευθύνσεις και τις εκροές της ΕΕ. Για το λόγο αυτό
αποτελεί αποδέκτη των προσπαθειών των οργανωμένων συμφερόντων.
Έχει τη δυνατότητα και την ευκαιρία να προωθεί συγκεκριμένες επιλογές και στοιχεία
πολιτικής, πολλές φορές μέσα από χαμηλόφωνες ή/και υφέρπουσες διαδικασίες.
Παλμοδότηση του συστήματος μέσα από τις διάφορες οραματικές πρωτοβουλίες και
στρατηγικές, καθώς επίσης στο πλαίσιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας που αναλαμβάνει.
Οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει αφορούν, μεταξύ άλλων:
⚫ τη διαχείριση των ευρωπαϊκών υποθέσεων με κατάλληλο και επαρκή τρόπο και ορθές
επιλογές, στη βάση των αρχών της συμμετοχής, χρηστής διακυβέρνησης, διαφάνειας,
λογοδοσίας, αποτελεσματικότητας και συνοχής, αλλά επίσης της επικουρικότητας,
αναλογικότητας κ.λπ.,
⚫ τη διευθέτηση του τεράστιου όγκου κατά κανόνα δύσκολων και απαιτητικών ζητημάτων
τεχνικού και ταυτόχρονα πολιτικού χαρακτήρα με τα οποία ασχολείται σε καθημερινή
βάση, σε μεγάλο βάθος και λεπτομέρεια,
⚫ την ισορροπία των συμφερόντων και την προαγωγή ευρωπαϊκών λύσεων με
σημαντική προστιθέμενη αξία,
⚫ την ισορροπία μεταξύ των οργάνων.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!