ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ

ΟΡΓΑΝΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

Εισηγήτρια: Μαχαίρα Νίκη

Υπεύθυνη Προγραμμάτων ΙΝ.ΕΠ. Τομέας Δημόσιας Διοίκησης και Τομέας Πολιτιστικής &
Τουριστικής Ανάπτυξης
Απόφοιτος 13ης Εκπαιδευτικής Σειράς ΕΣΔΔΑ
Μ.Sc. Διεθνείς & Ευρωπαϊκές Σπουδές, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
B. Sc. Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών , Πάντειο Πανεπιστήμιο

Email:nmachaira@ekdd.gr
τηλ.εργασίας: 213 1306394

Ταύρος, Σεπτέμβριος 2022

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

Δημοκρατική αρχή

Αντιπροσωπευτική αρχή

Κοινοβουλευτική αρχή

Αρχή του
πολυκομματισμού
Αρχή της διάκρισης των
εξουσιών

Αρχή του δικαίου

Αρχή του κοινωνικού

κράτους δικαίου
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΉ ΑΡΧΉ

Η αναφορά στον λαό (ή

στο έθνος) ως φορέα της
κυριαρχίας.

Δεσμεύσεις του
συντακτικού νομοθέτη Ελεύθερες εκλογές κατά
από τις αρχές της τακτά χρονικά
υπερεθνικής έννομης διαστήματα
τάξης

Διασφάλιση του
πλουραλισμού
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

Ύπαρξη συνέλευσης
αντιπροσώπων – εθνική
κυριαρχία

Προϋπόθεση για κάθε μορφή Ελεύθερη εντολή των

δημοκρατικού πολιτεύματος αντιπροσώπων (βουλευτών)

Ενεργητικό και παθητικό

εκλογικό δικαίωμα – λαϊκή
κυριαρχία
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

Σχέση Κυβέρνησης
– Βουλής

Θεσμός ευθύνης Ρόλος Βουλής στο

Υπουργών Πολίτευμα

Εμπιστοσύνη
Βουλής
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
Απόρροια
Δημοκρατικής
Αρχής

Αμεσότερη
Έκφραση
συμμετοχής
λαϊκής
στις πολιτικές
κυριαρχίας
αποφάσεις

Πληθυντικός Ελεύθερος
αριθμός Ανταγωνισμός
πολιτικών υπό ίσες
κομμάτων προϋποθέσεις
ΑΡΧΗ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
 Εγγύηση ατομικών ελευθεριών
 Εφαρμογή Νόμου επί πάντων
 Διάκριση δικαιωμάτων ατόμου – κράτους

ΑΤΟΜΟ ΚΡΑΤΟΣ
Ότι δεν Απαγορεύεται ότι
απαγορεύεται από δεν προβλέπεται
το Νόμο από κανόνα
επιτρέπεται δικαίου
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΑΡ. 25
ΣΥΝΤ. ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 2001)

Κατοχύρωση
κοινωνικών
δικαιωμάτων

Θεμελιώδη κοινωνικά
δικαιώματα που δεν Οικονομικές παροχές
καταργούνται: βάσει ευμάρειας
δικαίωμα την υγεία, Κράτους
παιδεία, σύνταξη
ΑΡΧΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ

Θεμελιώδης αρχή κράτος

δικαίου

Ομαλή λειτουργία
Πολιτεύματος

Θεμελιώδη αρχή
σύγχρονης Δυτικής
Δημοκρατίας

Σεβασμός αρχής και από

τις τρεις
Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ
ΑΡΘΡΟ 26 ΣΥΝΤΑΓΜΑ (ΜΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΞΗ)

 «1. Η νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας (ψήφιση νόμων)
 2. Η εκτελεστική λειτουργία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
και την Κυβέρνηση (εκτέλεση νόμων – διακυβέρνηση κράτους)
 3. Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια: οι αποφάσεις τους
εκτελούνται στο όνομα του Ελληνικού Λαού.» (ευθύνη ερμηνείας νόμων
και ορίων στην αυθαίρετη άσκηση της εκτελεστικής λειτουργίας)

 Το άρθρο αυτό δε μπορεί να αναθεωρηθεί ούτε καν στη γραμματική του

διατύπωση.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ- ΒΟΥΛΗ

Αντιπροσωπευτικός Κοινοβουλευτικός
θεσμός θεσμός
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Αναθεώρηση Συντάγματος

Ψήφιση νόμων

Παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην

κυβέρνηση – κοινοβουλευτικός έλεγχος

Εκλογή ΠτΔ

Ψήφιση προϋπολογισμού- απολογισμού-

ισολογισμού του κράτους

Ψήφιση Κανονισμού Λειτουργίας της

Βουλής.

Κύρωση διεθνών συμβάσεων

Απόφαση για διεξαγωγή

δημοψηφίσματος
ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ- ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

• Είναι το ανώτατο συλλογικό όργανο του

κράτους
• Κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας,
σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους Νόμους και
έχει αυτοτελές δικαίωμα νομοθετικής
πρωτοβουλίας.
• Της Κυβερνήσεως προΐσταται ο Πρωθυπουργός
• Αποτελείται από τον Πρωθυπουργό και το
Υπουργικό Συμβούλιο,
• Μέλη της δύναται να είναι Αναπληρωματικοί
Υπουργοί, Υπουργοί χωρίς χαρτοφυλάκιο,
Υπουργοί Επικρατείας καθώς και Υφυπουργοί
ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ- ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
 Είναι το ανώτατο συλλογικό όργανο του κράτους
 Κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας, σύμφωνα με το Σύνταγμα και
τους Νόμους και έχει αυτοτελές δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας.
 Της Κυβερνήσεως προΐσταται ο Πρωθυπουργός
 Αποτελείται από τον Πρωθυπουργό και το Υπουργικό Συμβούλιο,
 Μέλη της δύναται να είναι Αναπληρωματικοί Υπουργοί, Υπουργοί χωρίς
χαρτοφυλάκιο, Υπουργοί Επικρατείας καθώς και Υφυπουργοί
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
Α. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ (είδος δικογράφου: αγωγή)
Ειρηνοδικεία
Πρωτοδικεία (μονομελή- πολυμελή)
Εφετεία
Άρειος Πάγος
Β. ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ (είδος δικογράφου: έγκληση ή μήνυση)
Πταισματοδικεία
Πλημμελειοδικεία
Μικτό Ορκωτό-3μελές Εφετείο Κακουργημάτων
Μικτό Ορκωτό-5μελέςΕφετείο Κακουργημάτων
Άρειος Πάγος
Γ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ (βασικά είδη δικογράφου: αίτηση ακυρώσεως & προσφυγή)
 Διοικητικά Πρωτοδικεία
 Διοικητικά Εφετεία
 Συμβούλιο της Επικρατείας
 Ελεγκτικό Συνέδριο
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

 α) το αποσυγκεντρωτικό (ομοσπονδιακά κράτη – Γερμανία , ΗΠΑ)

 β) το συγκεντρωτικό (τα όργανα του κράτους ασκούν αποφασιστικές
αρμοδιότητες σε όλη την κρατική επικράτεια)
 γ) το αποκεντρωτικό (προβλέπει την ύπαρξη μη κεντρικών, δηλαδή
περιφερειακών οργάνων τα οποία μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις
από τις οποίες προκύπτουν έννομα αποτελέσματα, χωρίς να
χρειάζονται την έγκριση ή την επικύρωση των κεντρικών οργάνων)
 δ) το σύστημα της αυτοδιοίκησης. άσκηση διοικητικής φύσης
αρμοδιοτήτων από οργανισμούς, οι οποίοι είναι οργανωμένοι ως
νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, χωρίς όμως αυτά να ανήκουν στις
κρατικές υπηρεσίες.
ΕΛΛΑΔΑ – ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
 Αρ. 101 § 1 Σ, ορίζεται ότι «Η διοίκηση του Κράτους
οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα»,
 § 2 «Η διοικητική διαίρεση της χώρας διαμορφώνεται με
βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές
συνθήκες»,
 § 3 «Τα περιφερειακά όργανα του κράτους έχουν γενική
αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις τα περιφέρειας
τους. Τα κεντρικά όργανα του κράτους εκτός από ειδικές
αρμοδιότητες, έχουν την γενική κατεύθυνση, το συντονισμό
και τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των περιφερειακών
οργάνων, όπως νόμος ορίζει».
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΆΡΘΡΟ 101 ΠΑΡ. 1 Σ «Η ΔΙΟΊΚΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΆΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΏΝΕΤΑΙ ΚΑΤΆ ΤΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ»

 ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
 Ο Πρωθυπουργός
 Η Κυβέρνηση
 Τα Κυβερνητικά Όργανα
 Υπουργοί και Υφυπουργοί
 Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς
 Διυπουργικές Επιτροπές
 Λοιπά Συλλογικά Γνωμοδοτικά Όργανα
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
 Μονοπρόσωπο όργανο του κράτους
 ‘Αμεσο (από το Σύνταγμα)
 Αρχηγός της εκτελεστικής λειτουργίας και συνδετικός κρίκος των λοιπών πολιτειακών
οργάνων
 Εκλογή από τη Βουλή για 5 έτη, σε ειδική συνεδρίαση με ονομαστική ψηφοφορία, μετά
από πρόταση των πολιτικών κομμάτων
 Επανεκλογή του ιδίου προσώπου επιτρέπεται μόνο μια φορά
 Η προεδρική περίοδος αρχίζει από την ορκωμοσία του Προέδρου
 Το αξίωμα του ΠτΔ είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο αξίωμα, θέση ή έργο
 Ως πολιτειακό όργανο δεν έχει καμία ευθύνη, πολιτική ποινική ή αστική (ανεύθυνο
ΠτΔ) – ευθύνεται μόνο για πράξεις εσχάτης προδοσίας
 ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Ρυθμιστικές αρμοδιότητες

 Συγκαλεί τη Βουλή σε Σύνοδο

 Κηρύσσει την έναρξη και λήξη κάθε βουλευτικής περιόδου •
 Μπορεί να αναστέλλει της εργασίες της βουλευτικής συνόδου μόνο μια φορά
το χρόνο κατά την ίδια βουλευτική σύνοδο και για διάστημα όχι μεγαλύτερο
των 30 ημερών
 Διαλύει τη Βουλή κατόπιν πρότασης της Κυβέρνησης για σοβαρά εθνικά
θέματα
 Διαλύει τη Βουλή αν έχουν παραιτηθεί ή καταψηφιστεί από αυτή δυο
Κυβερνήσεις
 Διορίζει τυπικά τον Πρωθυπουργό και με πρόταση του διορίζει και παύει τους
Υπουργούς και τους Υφυπουργούς
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

 Εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου κατόπιν πρότασης του Υπουργικού

Συμβουλίου σε περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης
(άρθρο 44 παρ.1 του Σ
 Προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα (άρθρο 44
παρ.2 του Σ)-Κατόπιν πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου και εφόσον υπάρξει
αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή
 Δυνατότητα αναπομπής νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου που έχει ψηφιστεί στη
Βουλή (άρθρο 42 παρ.2 – αν ψηφιστεί πάλι εκδίδεται υποχρεωτικά)
 Μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, εφόσον αδυνατεί η Βουλή, εκδίδει
διάταγμα με το οποίο θέτει την επικράτεια σε κατάσταση πολιορκίας στις
περιπτώσεις (άρθρο 48 παρ. 2 του Σ): (πολέμου - επιστράτευσης - εξωτερικών
κινδύνων - δράση ένοπλου κινήματος ανατροπής του Δημοκρατικού Πολιτεύματος)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

 Εκδίδει και δημοσιεύει τους νόμους που ψήφισε η Βουλή (άρθρο 42 του Σ)
 Εκδίδει κανονιστικά διατάγματα (προεδρικά διατάγματα) (άρθρο 43 του Σ) –
γίνεται πρώτα συνταγματικός έλεγχος από το ΣτΕ
 Εκδίδει ατομικά διατάγματα (ατομικές διοικητικές πράξεις) βάσει
Συντάγματος ή Νόμου
 Είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και απονέμει τους βαθμούς σε όσους
υπηρετούν (άρθρο 45 του Σ)
 Με ατομικά διατάγματα διορίζει και παύει τους δημοσίους υπαλλήλους
(άρθρο 46 παρ. 1 του Σ)
 Απονέμει τα προβλεπόμενα από το νόμο παράσημα (άρθρο 46 παρ. 2 του Σ)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

 Απονομή χάριτος (άρθρο 47 παρ.1 και 2):Κατόπιν πρότασης του

Υπουργού Δικαιοσύνης ενώ για τους Υπουργούς χρειάζεται η
συγκατάθεση της Βουλής
 Διορίζει τους δικαστικούς λειτουργούς (άρθρο 88 παρ.1 του Σ)
ΡΟΛΟΣ ΠΡΟΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΕΙΝΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ

ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ;
ΡΟΛΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
 Περιορισμένες συνταγματικά αρμοδιότητες
 Ελληνική συνταγματική ιστορία / αναθεώρηση
1986 (περιορισμός στο ελάχιστο)
 Πρόταση και προσυπογραφή αρμόδιων
υπουργών
 Αρνητικό τεκμήριο νομιμότητας (μόνο όσες
αναφέρονται στο Σύνταγμα – Νόμοι)
 Εκφράζει ενότητα και συνέχεια κράτους
 ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
Μονοπρόσωπο όργανο και ‘Άμεσο (από το Σύνταγμα)

• Εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης

• Κατευθύνει τις ενέργειες της Κυβέρνησης
• Κατευθύνει τις ενέργειες των δημοσίων υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής
• Προσδιορίζει την πολιτική της Κυβέρνησης μέσω αποφάσεων Υπουργικού Συμβουλίου
• Συντονίζει την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής • Επιλύει τις διαφορές των
Υπουργών
• Προεδρεύει και εκπροσωπεί την Κυβέρνηση
• Εποπτεύει την εφαρμογή των νόμων από τις Υπηρεσίες του Δημοσίου
• Δίνει άδεια για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης
Συνεπικουρείται
• Πολιτικό Γραφείο
• Προεδρία της Κυβέρνησης
 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Το Σύνταγμα την ταυτίζει με το Υπουργικό Συμβούλιο
• Το όργανο που καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική
της Χώρας (άρθρο 82 του Σ) • Συλλογικό και άμεσο όργανο
• Αποτελείται από Πρωθυπουργό, τους Αντιπροέδρους της
Κυβέρνησης και τους Υπουργούς (στενή έννοια)

Προσοχή: Οι Αναπληρωτές Υπουργοί, Υπουργοί άνευ

Χαρτοφυλακίου και Υφυπουργοί μπορεί να αποτελούν μέλη
της Κυβέρνησης αλλά η θέση τους ορίζεται από το Νόμο και
όχι από το Σύνταγμα (ευρεία έννοια)
 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
 Καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της Χώρας
 Αποφασίζει για πολιτικά θέματα γενικότερης σημασίας
 Προτείνει την έκδοση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου
στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
 Αποφασίζει για θέματα που θέτει ο Πρωθυπουργός στο
Υπουργικό Συμβούλιο
 Προτείνει στη Βουλή ή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να
τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος περί πολιορκίας
 Προτείνει την έκδοση διαταγμάτων – τα οποία εκδίδονται
σύμφωνα με το Σύνταγμα ή σχετικές νομοθετικές
εξουσιοδοτήσεις
ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Ν. 4622/2019 (ΦΕΚ A’ 133/07.08.2019) ΕΠΙΤΕΛΙΚΌ ΚΡΆΤΟΣ

Συντονίζει τον σχεδιασμό

και παρακολουθεί την Υποστηρίζει το
εφαρμογή του Σχεδιάζει και υλοποιεί Υπουργικό
κυβερνητικού έργου, Λαμβάνει όλα τα την επικοινωνιακή Συμβούλιο, τα
επιλύοντας διαφορές αναγκαία μέτρα για την στρατηγική της συλλογικά
μεταξύ συναρμοδίων 110 εφαρμογή των αρχών Κυβέρνησης και κυβερνητικά όργανα
υπηρεσιών, όπου αυτές και εργαλείων της μεριμνά για την και τις λοιπές
αναφύονται, ώστε να Καλής Νομοθέτησης έγκαιρη ενημέρωση διυπουργικές ομάδες
επιτυγχάνονται οι στόχοι της κοινής γνώμης κατά την άσκηση των
της κυβερνητικής
πολιτικής αρμοδιοτήτων τους
ΑΡΧΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ – ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Αρχή Συλλογικότητας
Αρχή της Αλληλεγγύης
 ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΙ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ
• Συλλογικά υπεύθυνος για την
πολιτική της Κυβέρνησης ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
• Πολιτικά προϊστάμενος του
Υπουργείου • Η θέση του δεν είναι νομικά
• Έχει κοινοβουλευτική ευθύνη για ισότιμη με του Υπουργού
πράξεις ή παραλείψεις Υφυπουργών
του (ακόμη και αν στους τελευταίους • Οι αρμοδιότητες του
έχουν μεταβιβαστεί κοινοβουλευτικές καθορίζονται με κοινή
αρμοδιότητες και νομοθετική
πρωτοβουλία)
απόφαση Πρωθυπουργού
• Εξαίρεση αποτελούν οι και αρμόδιου Υπουργού
Αναπληρωτές Υπουργοί και οι άνευ • Δεν αποτελούν κατά το
Χαρτοφυλακίου – αυτοί απλώς
ασκούν τις αρμοδιότητες που τους Σύνταγμα μέλη της
έχει αναθέσει ο πρωθυπουργός Κυβέρνησης
• Ισότιμοι μεταξύ τους
• Όχι προϊστάμενο
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
 Άμεσος ιεραρχικός προϊστάμενος των υπηρεσιών και των
υπαλλήλων του Υπουργείου
 Εποπτεύει, συντονίζει και κατευθύνει το έργο των Υφυπουργών του
 Συντάσσει και υποβάλει στη Βουλή νομοσχέδια της αρμοδιότητάς
του
 Εποπτεύει τα δημόσια νομικά πρόσωπα (ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ) που
υπάγονται στο Υπουργείο του
 Διαθέτει τις προβλεπόμενες πιστώσεις από τον Προϋπολογισμό του
Υπουργείου
 Εκδίδει κανονιστικά διατάγματα κατόπιν νομοθετικής
εξουσιοδότησης (άρθρο 43 παρ 2 και 4 του Σ)
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
 Μέλη Υπουργικού Συμβουλίου και λοιπών
συλλογικών οργάνων
 Μονομελή διοικητικά όργανα: προΐστανται
δημοσίων υπηρεσιών που έχουν οργανωθεί σε
διοικητική ενότητα υπουργείου
 Δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά υπάλληλοι κατά
το ά. 13 περ. στ’ ΠΚ
 Ισότιμοι μεταξύ τους
 Δεν έχουν προϊστάμενο
ΙΕΡΑΡΧΙΚΗ ΔΟΜΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ
 Οριζόντιες επιτελικές υπηρεσίες
 Οριζόντιες υποστηρικτικές υπηρεσίες
 Γενικές γραμματείες
 Ειδικές Γραμματείες
 Αποκεντρωμένες ή περιφερειακές υπηρεσίες με
συγκεκριμένη κατά τόπο ή καθ’ ύλην
αρμοδιότητα
ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
 Υπάγονται ή στον Υπουργό ή στον Υπηρεσιακό
Γραμματέα και ασκούν ενδεικτικά αρμοδιότητες:
 Συντονισμού των υπηρεσιών του Υπουργείου για την
υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών
 Τη νομοπαρασκευαστική διαδικασία

 Τον εσωτερικό έλεγχο και

 Την επικοινωνία

Μονάδα εσωτερικού ελέγχου (απευθείας στον Υπουργό)

Μονάδα ενημέρωσης και επικοινωνίας (στον Υπουργό)
ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
 Ανεξάρτητα από επίπεδο όσες έχουν λειτουργικό
χαρακτήρα.
 Για παράδειγμα υπηρεσίες ανθρώπινου
δυναμικού, διοικητικής υποστήριξης,
οικονομικών, απλούστευσης διαδικασιών.

Υπάγονται στον Υπηρεσιακό Γραμματέα

ΣΧΕΣΗ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ - ΥΠΟΥΡΓΩΝ
 Τυπικά, οι Υπουργοί δεν οφείλουν να υπακούν στον
Πρωθυπουργό, παρά μόνο στις αποφάσεις του
Υπουργικού Συμβουλίου.
 Διορισμός και παύση Υπουργών από Πρωθυπουργό

 Κυρίαρχη θέση πρωθυπουργού

 Μονοκομματικές η πολυκομματικές κυβερνήσεις

(ενισχυμένη η θέση του στις μονοκομματικές)

 Θέματα ελέγχου εκτελεστικής εξουσίας
ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ
• Διαρκής και μόνιμος
χαρακτήρας
• Προεδρεύει ο Πρωθυπουργός
• Κυβερνητικό Συμβούλιο
Οικονομικής Πολιτικής
(ΚΥ.Σ.Οι.Π.)
• Κυβερνητικό Συμβούλιο
Εθνικής Ασφάλειας
(ΚΥ.Σ.Ε.Α.).
ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ
ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ
• συνιστώνται κατά περίπτωση με
Π.Υ.Σ.,
• δημοσιεύεται στην Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως
• προβλεπόμενες από την πράξη
σύστασής τους αρμοδιότητες
• Συγκροτούνται από μέλη του
Υπουργικού Συμβουλίου ή/και
Yφυπουργούς, δημοσίους
λειτουργούς και υπαλλήλους.
ΛΟΙΠΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΜΩΝΟΔΟΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Νομικό
Συμβούλιο Συμβούλιο
Ελεγκτικό
του Επικρατείας
(ΣτΕ) Συνέδριο
Κράτους
(ΝΣΚ)
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
 Ανώτατο συλλογικό γνωμοδοτικό όργανο της κεντρικής διοίκησης
 Υπάγεται στην εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών
 Οι γνωμοδοτήσεις του δεν έχουν εκτελεστικό χαρακτήρα αλλά
συμβουλευτικό
 Καθοδήγηση των ενεργειών της διοίκησης με νομικές γνωμοδοτήσεις
 Επεξεργασία σχεδίων νόμων, διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων
που παραπέμπονται σε αυτό
 Η διοίκηση μπορεί να απευθύνει ερωτήματα με πλήρη εξιστόρηση των
πραγματικών περιστατικών

Σημείωση: ερωτήματα για μισθολογικά θέματα πρέπει να επισυνάπτεται

και έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου Κράτους
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ – ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

 Το ΣτΕ και το Ελεγκτικό Συνέδριο ενώ

ανήκουν στη δικαστική εξουσία
γνωμοδοτούν προς την εκτελεστική
βάσει του Συντάγματος
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (95 Σ)
 1835
 Το ΣτΕ είναι αρμόδιο για την επεξεργασία όλων των
διαταγμάτων που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα (άρθρο 95
παρ. 1 του Σ)
 Ακύρωση Εκτελεστών Πράξεων
 Υπέρβαση Εξουσίας ή παράβαση Νόμου
 Αναίρεση τελεσίδικων αποφάσεων ΔΔ
 Εκδίκαση Διοικητικών Διαφορών Ουσίας
 Επεξεργασία Διαταγμάτων
 Υποθέσεις Ακυρωτικής Αρμοδιότητας
 Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης
44
 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ (98 Σ)

 1833
 Αρμοδιότητα

 Γνωμοδοτική
 Απονομή Σύνταξης από το Κράτος
 Ελεγκτική
 Έλεγχος Δαπανών Κράτους - ΟΤΑ – ΝΠΔΔ
 Επιτήρηση Δημόσιων Υπόλογων
 Παρακολούθηση των Δημοσίων Εσόδων
 Έλεγχος Νομιμότητας Διαδικασίας Σύναψης Συμβάσεων
 Το Ελεγκτικό Συνέδριο γνωμοδοτεί απαραιτήτως (άρθρο 98 του Σ)
 για νομοσχέδια που αφορούν συντάξεις ή αναγνώριση υπηρεσίας για παροχή δικαιώματος
σύνταξης
 για κάθε άλλο θέμα που ορίζει ο νόμος
45
ΤΑΚΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ(94 Σ)
 1958
 Εκδίκαση
 Διοικητικών Διαφορών Ουσίας
 Διαφορές Φορολογικής Φύσης
 Καθορισμός Ορίων ΟΤΑ
 Κύρος εκλογών ΟΤΑ
 Κύρος Ερμηνεία Διοικητικών Συμβάσεων
 Εφαρμογή ΚΕΔΕ
 Επιβολή Διοικητικών Κυρώσεων ή Ποινών
 Διοικητικό Εφετείο – Αίτηση Ακύρωσης

46
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΡΘΡΟ 101 /2001 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ

Συλλογικά Διοικητικά Όργανα

Μπορεί να προβλέπονται συνταγματικά (μη δυνατότητα κατάργησης από νομοθέτη)
 Συνήγορος του Πολίτη

 Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού

 Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο

 Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

 Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών

ή νομοθετικά
 Η Επιτροπή Ανταγωνισμού

 Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας

 Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων

 Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς

 Η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων

 Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ

 Συλλογικά διοικητικά όργανα (από δεκαετία 1980 /2001

συνταγματική κατοχύρωση) 
 Ενδοδιοικητική ανεξαρτησία δεν υπάγονται σε ιεραρχικό έλεγχο εκ
μέρους του αρμόδιου Υπουργού. Με άλλα λόγια, η άσκηση των
αρμοδιοτήτων τους και οι πράξεις που εκδίδουν δεν υπόκεινται σε
έλεγχο νομιμότητας (όχι στη διοικητική ιεραρχία)
 Τα μέλη τους διαθέτουν προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία.
 Οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια
 Υπόκεινται σε κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο. 
 Προστασία δικαιωμάτων ή οικονομική ρύθμιση
 Υποβολή στη Βουλή πορισμάτων
 Εκπλήρωση ευρωπαϊκής επιταγής
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΔΑ

Αντιστάθμισμα στην
Θέματα λογοδοσίας Αρχή λαϊκής έλλειψη πολιτικής
(«πολιτικά κυριαρχίας ευθύνης και
ανεύθυνες») κοινοβουλευτικού
ελέγχου

Άτυπη εποπτεία
Δικαστικός έλεγχος Υποβολή στη Βουλή
Επιτροπής θεσμών
νομιμότητας των της Ετήσιας Έκθεσης
και Διαφάνειας της
πράξεων των ΑΔΑ Πεπραγμένων
Βουλής
ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
 Πότε είναι πιο ενισχυμένη η θέση του πρωθυπουργού:
σε μονοκομματικές ή πολυκομματικές κυβερνήσεις.
 Ρόλος Προέδρου της Δημοκρατίας
 Ελευθερια υπουργών – μονοκομματικές κυβερνήσεις
 Δημοκρατική νομιμοποίηση Ανεξάρτητων
Διοικητικών Αρχών
 Οικονομική κρίση – κρίση κοινοβουλευτικών θεσμών
(αύξηση ΠΝΠ)
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

 Συγκέντρωση: λήψη σημαντικών αποφάσεων και

υλοποίηση τους από κεντρικά όργανα
 Διοικητική αποκέντρωση: αποφάσεις στο
κέντρο- υλοποίηση στις περιφερειακές υπηρεσίες
του κράτους
 Ελληνικό κράτος – αποκεντρωτικό σύστημα (αρ.
101 Σ)
 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

 Γεωγραφική διαίρεση της επικράτειας και

διάκριση μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών
οργάνων
 Άσκηση αποφασιστικής αρμοδιότητας από τα
περιφερειακά όργανα (υπόκεινται μόνο σε έλεγχο
νομιμότητας από τα κεντρικά όργανα)
 Ιεραρχική σχέση μεταξύ κεντρικής διοίκησης και
περιφερειακών οργάνων – έλεγχος νομιμότητας
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ –ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΕΡΕΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκηση
 Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται κατά το αποκεντρωτικό σύστημα (Άρθρο 101 παρ 1 Σ)
 Τα περιφερειακά όργανα του Κράτους έχουν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της
περιφέρειάς τους.
 Τα κεντρικά όργανα του Κράτους, εκτός από ειδικές αρμοδιότητες, έχουν τη γενική κατεύθυνση, το
συντονισμό και τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των περιφερειακών οργάνων
 Νέα βαθμίδα της αποκέντρωσης είναι η αποκεντρωμένη διοίκηση (σύμφωνα με το Ν 3852/2010 για νέα
Διοικητική διαίρεση -«Καλλικράτης»), με αρμοδιότητες όλες τις αρμοδιότητες που ανήκαν στην
Περιφέρεια (άρθρο 280 του Ν 3852/2010 )
 Αυτοτελείς διοικητικές μονάδες αρμόδιες με αποστολή τις εκτελεστικές και ελεγκτικές δραστηριότητες
του κράτους στην περιοχή ευθύνης τους.
 Η περιφέρεια αποτελεί πια το Β βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης
 Κρατικές υποθέσεις που για συνταγματικούς λόγους δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν από την τοπική
αυτοδιοίκηση (έλεγχος νομιμότητας των πράξεων της τοπικής αυτοδιοίκησης, προστασία δασών, διαχείριση
της δημόσιας περιουσίας και του κρατικού πλούτου κλπ)
-Κρατικές υποθέσεις που σταδιακά αποκεντρώνονται από την κεντρική διοίκηση, με στόχο τη δημιουργία
ενός επιτελικού και ευέλικτου κράτους.
-Κρατικές υποθέσεις που αποβλέπουν στην άμεση και ποιοτική εξυπηρέτηση του πολίτη.
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ
Αττικής, στα όρια της
περιφέρειας Αττικής, με έδρα
την Αθήνα.

Μακεδονίας – Θράκης,
Θεσσαλίας - Στερεάς
στα όρια της περιφέρειας
Ελλάδας , στα όρια των
Ανατολικής Μακεδονίας –
περιφερειών Θεσσαλίας και
Θράκης και Κεντρικής
Στερεάς Ελλάδας με έδρα
Μακεδονίας με έδρα την
την Λάρισα
Θεσσαλονίκη

Ηπείρου-Δυτικής
Κρήτης, στα όρια της Μακεδονίας, στα όρια των
περιφέρειας Κρήτης με περιφερειών Ηπείρου και
έδρα το Ηράκλειο. Δυτικής Μακεδονίας με
έδρα τα Ιωάννινα

Πελοποννήσου-Δυτικής
Αιγαίου, στα όρια των Ελλάδας και Ιονίου, στα
περιφερειών Βορείου Αιγαίου όρια των περιφερειών
και Νοτίου Αιγαίου με έδρα Πελοποννήσου, Δυτικής
τον Πειραιά Ελλάδας και Ιονίου με έδρα
την Πάτρα
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ

Διοικητικές περιφέρειες του κράτους

Διαδέχθηκαν τις υπηρεσιακές μονάδες

«Περιφέρειες» που είχαν συσταθεί με Ν.2503/1997

Διαθέτουν διοικητική και δημοσιονομική αυτοτέλεια

Διοικητική αυτοτέλεια: προΐσταται Γενικός

Γραμματέας, ανεξάρτητη διοικητική οργάνωση από
τα υπουργεία

Δημοσιονομική αυτοτέλεια: δικό της προϋπολογισμό

ΟΡΓΑΝΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
 Γενικός Γραμματέας / Συντονιστής (από 2015)
 Ο ΓΓ οριζόταν από την Κυβέρνηση και είναι μετακλητός
υπάλληλος ενώ ο Συντονιστής προέρχεται από την υπαλληλική
ιεραρχία
 Με τροπολογία (Ιούλιος 2022) επιστρέφει ο ΓΓ

 Συμβούλιο Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με μέλη

 Τον Γενικό Γραμματέα/ Συντονιστή
 Τους αιρετούς Γενικούς Γραμματείς των Περιφερειών

 Εκπροσώπους των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων

ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ / ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ
ΔΟΙΚΗΣΗΣ

 Προΐσταται σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση

 Μετακλητός δημόσιος υπάλληλος (Ν. 2503/1997)- Ιεραρχικός
υφιστάμενος των υπουργών των οποίων ασκεί (καθ’ ύλην) αρμοδιότητες/
Συντονιστής από διοικητική ιεραρχία
 Ιεραρχικός και πειθαρχικός προϊστάμενος υπαλλήλων της
Αποκεντρωμένης Διοίκησης
 Διορίζεται και παύεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου μετά από
εισήγηση του Υπουργού
 Υπάγεται για την υπηρεσιακή του κατάσταση στον Υπουργό Εσωτερικών
 Αναπληρώνεται (έλλειψη, απουσία ή κώλυμα) από τον Γενικό Διευθυντή
της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (μόνιμος δημόσιος υπάλληλος)
 Έχει γενικές και ειδικές αρμοδιότητες
ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΟΡΙΣΜΟΣ
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η αυτόνομη διοίκηση με σκοπό την διαχείριση των
τοπικών κοινών υποθέσεων από ένα αντιπροσωπευτικό όργανο της τοπικής κοινωνίας
ότι αποτελεί τη σύσταση οργανωτικών μονάδων σε τοπικό επίπεδο που αφορούν
τη δημόσια διοίκηση. Οι μονάδες αυτές είναι ανεξάρτητες από το νομικό
πρόσωπο του κράτους και λειτουργούν μέσα στα εδαφικά του όρια. Οι οργανισμοί
αυτοί ιδρύονται με νόμο και προβλέπονται από το Σύνταγμα, το οποίο τους δίνει
δημόσια εξουσία και την ασκούν μέσα στην εδαφική τους περιφέρεια

Στην Ελλάδα:
Είναι, η εκτός του νομικού προσώπου του Κράτους σύσταση οργανωτικών
μονάδων της κρατικής Διοίκησης, τοπικά προσδιορισμένων, οι οποίες
αποτελούν ξεχωριστά νομικά πρόσωπα, διοικούμενα από δικά τους όργανα,
που ασκούν δημόσια εξουσία, την οποία τους παραχωρεί η πολιτεία
ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
 Διοικητική Αυτοτέλεια υποθέσεων: όχι έλεγχος
μόνο διοικητική εποπτεία (τήρηση νομοθεσίας,
εξασφάλιση κυβερνητικής πολιτικής, προαγωγή
δημοσίου συμφέροντος)
 Διοικητική Αυτοτέλεια Οργάνων (εποπτεία και
όχι ιεραρχική εξάρτηση από κεντρική διοίκηση)
 Δημοσιονομική Αυτοτέλεια
 ΔΗΜΟΙ
Α ΒΑΘΜΟΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΟΡΓΑΝΑ
 Δήμαρχος
 Δημοτικό Συμβούλιο
 Οικονομική Επιτροπή
 Επιτροπή Ποιότητας Ζωής
 Εκτελεστική Επιτροπή

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
Σύμφωνα με τον Δημοτικό-Κοινοτικό Κώδικα (ν. 3463/2006), οι Δήμοι και οι Κοινότητες έχουν αρμοδιότητα
στους εξής τομείς (άρθρο 75 ΔΚΚ):
 Ανάπτυξης
 Εύρυθμης λειτουργίας των οικισμών
 Προστασίας περιβάλλοντος
 Απασχόλησης
 Κοινωνικής προστασίας και φροντίδας
 Παιδείας, πολιτισμού, αθλητισμού
 Πολιτικής προστασίας
 Με βάση τον Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), άρθρο 94 και επόμενα, παραχωρούνται στους νέους Δήμους
πολλές αρμοδιότητες που μέχρι τώρα ασκούνταν από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή σε άλλο επίπεδο.
 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΗΜΩΝ
 Η λειτουργία τους διέπεται κυρίως από Ν. Καλλικράτη (3852/2010) και
του Κλεισθένη (4555/2018)
 Κρατική εποπτεία (έλεγχος νομιμότητας) κατοχυρωμένη συνταγματική
 7 αυτοτελείς υπηρεσίες εποπτείας ΟΤΑ (Κλεισθένης)
 Προληπτικός και κατασταλτικός έλεγχος δαπανών από Ελεγκτικό
Συνέδριο
 Το Σύνταγμα εγγυάται την οικονομική τους αυτοτέλεια
 Νέος θεσμός Παρατηρητηρίου οικονομικής αυτοτέλειας ΟΤΑ.
 Η Οικονομική Επιτροπή συντάσσει προϋπολογισμό, ψήφιση από
Δημοτικό Συμβούλιο, υποβολή για έλεγχο (όχι έγκριση) στο ΓΓ
Αποκεντρωμένης, αναμόρφωση αν χρειαστεί.
 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ
Β ΒΑΘΜΟΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

 Καλλικράτης, Κλεισθένης και Ν. 4604/2019 και

4600/2019
 Διοικητική εποπτεία κατοχυρωμένη συνταγματικά
(έλεγχος νομιμότητας)
 Εποπτεία από Συντονιστή Αποκεντρωμένης
 Υποχρεωτικός έλεγχος (νομιμότητας) αποφάσεων
συλλογικών οργάνων Περιφερειών
 Προληπτικός και κατασταλτικός έλεγχος δαπανών
από Ελεγκτικό Συνέδριο
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
Αφορούν ιδίως τους τομείς:
 Προγραμματισμού και Ανάπτυξης
 Γεωργίας – Κτηνοτροφίας - Αλιείας
 Φυσικών - Πόρων - Ενέργειας - Βιομηχανίας
 Απασχόλησης - Εμπορίου - Τουρισμού
 Μεταφορών - Επικοινωνιών
 Έργων Χωροταξίας- Περιβάλλοντος
 Υγείας
 Παιδείας- Πολιτισμού- Αθλητισμού
 Πολιτικής Προστασίας - Διοικητικής Μέριμνας
ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Περιφερειάρχης

Γνωμοδοτικοί –
Συμπληρωματικοί Αντιπεριφερειάρχες (3-6
Θεσμοί οριζόμενοι από
• Περιφερειακή Επιτροπή Περιφερειάρχη)
Διαβούλευσης
• Περιφερειακός Συμπαραστάτης
του Πολίτη και της Επιχείρησης

Εκτελεστική Επιτροπή
Περιφερειακό Συμβούλιο
(Περιφερειάρχης +
(41 έως 101 μέλη)
Άντιπεριφερειάρχες)

Οικονομική Επιτροπή
(Περιφερειάρχης + 6 έως 10
μέλη, εκλεγόμενα από το
ΠΣ)
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΙ
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙ
ΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

 Ο έλεγχος που ασκεί η Βουλή στην Κυβέρνηση

και, μέσω αυτής, σε όλη τη Δημόσια Διοίκηση.
 Θεμελιώνεται στο Σύνταγμα/ αντιπολίτευση
(ερωτήσεις/επερωτήσεις/ εξετατικές επιτροπές)
 Βουλή –όχι άμεση αλλά έμμεση ελεγκτική
αρμοδιότητα/πολιτικά προϊστάμενους διοίκησης)
 ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ-ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
 Ασκείται στην κυβέρνηση και σε κάθε μέλους του Υπουργικού Συμβουλίου από τη Βουλή.
 Μέσα άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου είναι οι εξής:

- οι γραπτές αναφορές, ήτοι η διατύπωση αιτημάτων στη Δ να προβεί σε μία ενέργεια ή να απέχει από
μία ενέργεια/ η διατύπωση ενός παραπόνου.
- οι ερωτήσεις, που αποβλέπουν στην ενημέρωση ή πληροφόρηση σχετικά με το αν κάποιο
περιστατικό αληθεύει ή ποια μέτρα προτίθεται να λάβει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση
συγκεκριμένου θέματος γενικού ή τοπικού ενδιαφέροντος.
- οι αιτήσεις κατάθεσης εγγράφων
- οι επερωτήσεις αποσκοπούν στον έλεγχο της κυβέρνησης. Επερώτηση μπορεί να υποβάλει και ο
βουλευτής που είχε υποβάλει ερώτηση ή αίτηση κατάθεσης εγγράφων, εάν κρίνει ότι η απάντηση του
υπουργού δεν είναι επαρκής ή δεν του παραδόθηκαν τα έγγραφα που ζήτησε ή ορισμένα από αυτά.
- οι εξεταστικές επιτροπές, οι οποίες συγκροτούνται με απόφαση της Βουλής και έχουν ως
αντικείμενο την εξέταση ειδικών ζητημάτων δημοσίου ενδιαφέροντος. Οι εξεταστικές επιτροπές
έχουν όλες τις αρμοδιότητες των ανακριτικών αρχών και ενεργούν κάθε αναγκαία κατά την κρίση
τους έρευνα για την επίτευξη του σκοπού για τον οποίον συστήθηκαν.
- η πρόταση εμπιστοσύνης και δυσπιστίας.
 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
 Μορφή εσωτερικού ελέγχου ή αυτοελέγχου της Διοίκησης,
αφού ασκείται από όργανα που λειτουργούν στο πλαίσιο της
εκτελεστικής εξουσίας (από διοικητικά σε διοικητικά)
 Τμήματα εσωτερικού ελέγχου (προτάσεις- όχι ποινές)
Αυτοέλεγχος
 Διενεργείται είτε αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν διοικητικής
προσφυγής ή αναφοράς από διοικούμενο και διακρίνεται
περαιτέρω σε ιεραρχικό έλεγχο και διοικητική εποπτεία,
προληπτικό και κατασταλτικό διοικητικό έλεγχο.
 Αυτοτελή σώματα ελέγχου
 Συνήγορος του Πολίτη (διαμεσολαβητικό ρόλο / όχι κυρώσεις)
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
 Ιεραρχικός Έλεγχος

 Διοικητικές Προσφυγές

 Διοικητική Εποπτεία

73
ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
 Τα όργανα τα οποία εντάσσονται στην ίδια οργανωτική μονάδα και
διαρθρώνονται σε επάλληλες ή παράλληλες οργανωτικές ενότητες
βρίσκονται μεταξύ τους σε ιεραρχική σχέση
 Η ιεραρχική σχέση συνεπάγεται ιεραρχικό έλεγχο
 Αρμοδιότητα του ανώτερου οργάνου (ιεραρχικά προϊστάμενος) να δίνει
οδηγίες και διαταγές προς το κατώτερο (υφιστάμενο) για την άσκηση των
αρμοδιοτήτων του & υποχρέωση του υφιστάμενου οργάνου να συμμορφώνεται
 Αρμοδιότητα προϊσταμένου να ασκεί έλεγχο χάριν διασφάλισης ενότητας
δράσης
 Χάριν της αρχής της αμεροληψίας: δεν υπάρχει ιεραρχική σχέση των
έμμεσων συλλογικών οργάνων προς τα άμεσα όργανα του Κράτους ή
του δημοσίου νομικού προσώπου στο οποίο ανήκουν – τα μέλη τους
ασκούν τα καθήκοντά τους κατά συνείδηση και προσωπική κρίση
(λειτουργική ανεξαρτησία) – εάν έχουν και θητεία, προσωπική
ανεξαρτησία
 Ο ιεραρχικός έλεγχος τεκμαίρεται από την ιεραρχική οργάνωση
 ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (10Σ)
 Ασκείται από τον ιεραρχικά προϊστάμενο στον ιεραρχικά υφιστάμενο
 Ασκείται, στο πλαίσιο του ΝΠ του κράτους, από τα ιεραρχικά ανώτερα προς
τα ιεραρχικά κατώτερα διοικητικά όργανα (Υπουργός-Προιστάμενος Δ/νσης).
Ομοίως, ασκείται, στο πλαίσιο των ΝΠΔΔ, από το ιεραρχικά ανώτερα προς τα
ιεραρχικά κατώτερα διοικητικά όργανα (Δήμαρχος-Προιστάμενος Δ/νσης).
 Δεν υπάρχει ανάγκη ρητής πρόβλεψης του ιεραρχικού ελέγχου στον νόμο,
αλλά τεκμαίρεται ακριβώς λόγω της ιεραρχικής οργάνωσης της διοίκησης.
 Έλεγχος νομιμότητας και σκοπιμότητας μέσω διοικητικών προσφυγών.
 Υποχρέωση συμμόρφωσης
 Εντός της Ίδιας Οργανωτικής Ενότητας
 Όχι Ιεραρχική Υποκατάσταση
 ΟΧΙ έλεγχος από διοικητικό όργανο του ΝΠ του κράτους σε διοικητικό
όργανο του ΝΠΔΔ (όχι Υπουργός- Δήμαρχος) γιατί δεν υπάρχει ιεραρχική
σχέση μεταξύ ΝΠ του κράτους και των ΝΠΔΔ.
75
ΕΊΔΗ ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΎ ΕΛΈΓΧΟΥ
 Έλεγχος νομιμότητας – ορθή εφαρμογή κανονιστικού πλαισίου άσκησης
αρμοδιότητας και οργάνωσης του δημοσίου νομικού προσώπου
 Θέματα εσωτερικής και εξωτερικής νομιμότητας
 Εξωτερική νομιμότητα : όργανο και διαδικασία θέσπισης (αρμοδιότητα/ουσιώδης τύπος)
 Εσωτερική νομιμότητα: αιτιολογία, σκοπός και αντικείμενο πράξης (κατ’ ουσία διάταξη
νόμου, κατάχρηση εξουσίας)
 Έλεγχος σκοπιμότητας (ουσιαστικός) – εξετάζεται το σκόπιμο της ρύθμισης
 Έλεγχος προληπτικός και κατασταλτικός
 Όλες οι πράξεις υπάγονται σε έλεγχο νομιμότητας – εάν κατασταλτικός =
ακύρωση
 Κατασταλτικός έλεγχος σκοπιμότητας πρέπει να προβλέπεται ρητά ή να
προκύπτει σαφώς = ακύρωση ή τροποποίηση πράξης / το πρόβλημα της
ιεραρχικής υποκατάστασης
 Αυτεπάγγελτος ή κατόπιν προσφυγής
 Πειθαρχικός έλεγχος
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
 Απλή Διοικητική Προσφυγή
 Άρθρο 24 ΚΔΔ/σιας
 Στο ίδιο όργανο (αίτηση θεραπείας ή χαριστική)
 Στον ιεραρχικώς προϊστάμενο (ιεραρχική προσφυγή)
 Όχι προθεσμία
 Έλεγχος Νομιμότητας και σκοπιμότητας
 Ανάκληση ή τροποποίηση
 Απάντηση εντός 30 ημερών
 Αν άπρακτη δυνατότητα αποζημίωσης
 Όχι παράλειψη οφειλόμενης Νόμιμης Ενέργειας
 (πχ: εξώδικη επίλυση φορολογικής διαφοράς)
77
 Ειδική Διοικητική Προσφυγή
 Άρθρο 25 ΚΔΔ/σιας
 Προβλέπεται σε ειδικές διατάξεις

 Καθορίζεται η αρχή - όργανο

 Ενημέρωση πολιτών για άσκηση εντός 30 ημερών

 Έλεγχος νομιμότητας

 Ολική ή Μερική ακύρωση

78
 Ενδικοφανής Προσφυγή
 Άρθρο 25 ΚΔΔ/σιας
 Προβλέπεται σε ειδικές διατάξεις

 Αρχή – Όργανο

 Προθεσμία

 Έλεγχος Νομιμότητας και Σκοπιμότητας

 Ακύρωση Ολικά ή μερικά

 Δυνατότητα Επανεξέτασης της Ουσίας

 Υποχρεωτική για δικαστική Προσφυγή

(πχ αυτοψία πολεοδομίας)

79
 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ
 Ασκείται από τα διοικητικά όργανα του ΝΠ του κράτους στα
διοικητικά όργανα των ΝΠΔΔ (ΟΤΑ).
 Σε αντίθεση με τον ιεραρχικό έλεγχο, η διοικητική εποπτεία δεν
τεκμαίρεται γενικά αλλά προβλέπεται ειδικά.
 Έλεγχος μόνο νομιμότητας.

 Περιλαμβάνει
 Έγκριση ορισμένων πράξεων (προληπτική εποπτεία)
 Δυνατότητα Ακύρωσης (κατασταλτική Εποπτεία)
 Διενέργεια πράξεων (υποκατάσταση)

 Αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από Προσφυγή

80
ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (87 Σ)
 Τρίτη Εξουσία
 Άρθρο 26 Σ
 Άρθρο 20 Σ
 Πολιτική – Διοικητική Δικαιοσύνη
 Θεματοφύλακες του Πολιτεύματος

 Προσωπική – Λειτουργική Ανεξαρτησία

 Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (Άρθρο 100)

81
ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
 Ο δικαστικός έλεγχος έγκειται στη συνταγματική εγγύηση δικαστικής
προστασίας του πολίτη, έναντι της δημόσιας εξουσίας ή και των ιδιωτών
 Το τελευταίο μέσο για την προστασία των πολιτών από τις παραβιάσεις
της αρχής της νομιμότητας που συνεπάγονται η κακοδιοίκηση και η
κακοδιαχείριση (κατασταλτικός χαρακτήρας)
 Δυνατότητα του κάθε πολίτη να προσφεύγει στη δικαιοσύνη, σε
περίπτωση που πράξεις ή παραλείψεις οργάνων της δημόσιας διοίκησης
θίγουν δικαιώματα ή συμφέροντά του, ήτοι, σε περίπτωση που
ανακύπτουν διοικητικές διαφορές
 Ακυρώνοντας ή τροποποιώντας δυσμενείς διοικητικές πράξεις,
αποφάσεις
 Πρόβλημα βραδύτητας
ΛΟΓΟΙ ΒΡΑΔΥΤΗΤΑΣ ΔΚΑΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
 Η πολυσχιδής μορφή της διαφθοράς, η έκταση της κακοδιοίκησης και της
κακοδιαχείρισης έχει δημιουργήσει έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό
υποθέσεων προς εκδίκαση.
 Η πολυπλοκότητα του νομοθετικού πλαισίου και ειδικά αυτού της Δημόσιας
Διοίκησης με τον τεράστιο αριθμό τροποποιήσεων των νόμων και τη
καταιγιστική έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων, που μόνη η ανάγνωση τους
αποτελεί χρονοβόρο διαδικασία, δημιουργεί προβλήματα ερμηνευτικά και
καθυστερήσεις στην εφαρμογή του.
 Ο μικρός αριθμός των δικαστικών λειτουργών, η ανεπαρκής γραμματειακή
υποστήριξη, η έλλειψη μηχανογραφικού συστήματος υποστήριξης αλλά και
οι υποβαθμισμένες, σε πολλές περιπτώσεις, κτιριακές εγκαταστάσεις των
δικαστικών μεγάρων επιτείνουν δυσμενώς την κατάσταση.
 Άρνηση εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων από τη Διοίκηση
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΉ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗ
 Συμβούλιο της Επικρατείας
 Ελεγκτικό Συνέδριο

 Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια

 Διοικητικά Πρωτοδικεία
 Διοικητικά Εφετεία

 Ρόλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους

84
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
 Διοικητικά Όργανα- Έννοια
 Τα όργανα που ασκούν δημόσια εξουσία και τα οποία δεν ανήκουν στη
νομοθετική και δικαστική εξουσία ονομάζονται διοικητικά όργανα
 Τα όργανα που είναι αρμόδια για την έκδοση διοικητικών πράξεων θα
πρέπει να έχουν νόμιμη υπόσταση, δηλαδή να έχουν τηρηθεί όλες οι
νόμιμες προϋποθέσεις που ορίζουν τα σχετικά με τη σύστασή τους.
 Η σύσταση ενός διοικητικού οργάνου πρέπει να προβλέπεται ρητά από
διάταξη του Συντάγματος ή νομοθετικής πράξης ή κανονιστικής πράξης
που έχει εκδοθεί βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης. Οι σχετικές διατάξεις
καθορίζουν τις προϋποθέσεις με τις οποίες ορισμένο φυσικό πρόσωπο
καθίσταται διοικητικό όργανο με εκλογή (αιρετό) ή με διορισμό και την
αρμοδιότητά του.
 Η συγκρότηση, σύνθεση και λειτουργία των συλλογικών οργάνων
ρυθμίζονται στα άρθρα 13-15 του Κ.Δ.Δ.

86
ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

 Τα συλλογικά όργανα φέρουν ονομασία που υποδηλώνει τις αρμοδιότητες τους, για παράδειγμα
υπηρεσιακό συμβούλιο, πειθαρχικό συμβούλιο.
 Ο αριθμός τους δεν μπορεί να είναι κατώτερος από τρία (3) μέλη, δεν είναι όμως υποχρεωτικό
να ορίζεται περιττός αριθμός μελών, αν και κάτι τέτοιο διευκολύνει τη λήψη των αποφάσεων
τους. Μπορούν επομένως να συγκροτούνται και με άρτιο αριθμό μελών.
 Απαρτίζονται είτε μόνον από δημοσίους υπαλλήλους είτε και από δημόσιους λειτουργούς. Έτσι,
από δημοσίους υπαλλήλους απαρτίζονται τα πειθαρχικά συμβούλια, ενώ από δημόσιους
λειτουργούς, τα δημοτικά συμβούλια. Ειδικότερα, τα υπηρεσιακά συμβούλια προκειμένου να
συγκροτούνται νόμιμα θα πρέπει στη σύνθεσή τους να συμμετέχει μια γυναίκα.
 Η νόμιμη υπόσταση του συλλογικού οργάνου προϋποθέτει ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία
διορισμού ή εκλογής των μελών του και μάλιστα με την σύνταξη έγγραφης πράξης, ενώ ο
νόμος σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιβάλει και τη δημοσίευση των πράξεων διορισμού
των μελών του συλλογικού διοικητικού οργάνου στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
 Οι κανόνες που διέπουν τα συλλογικά όργανα της Διοίκησης περιλαμβάνονται στον Κώδικα
Διοικητικής Διαδικασίας (άρθρα 13, 14, 15), αποσκοπούν δε στην προστασία των διοικουμένων
και στην εύρυθμη λειτουργία της Διοίκησης
ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (ΑΡ.13 ΚΔΔ)

 Συγκρότηση είναι ο καθορισμός, με ατομική πράξη, όλων των μελών του

οργάνου, δηλαδή η αναφορά των ονομάτων των οριζομένων μελών.
 Οι διοικητικές πράξεις με τις οποίες συγκροτούνται συλλογικά όργανα της
διοίκησης, δηλαδή οι πράξεις με τις οποίες καθορίζονται τα συγκεκριμένα
φυσικά πρόσωπα, τα οποία θα απαρτίσουν τα όργανα αυτά, επειδή έχουν τα
προσόντα ή την ιδιότητα που απαιτεί ο νόμος, είναι πράξεις ατομικές και δεν
δημοσιεύονται κατ’αρχήν, εκτός αν αυτό ορίζεται ειδικά από τον νόμο 
 Για τη νόμιμη συγκρότηση συλλογικού οργάνου απαιτείται ο ορισμός όλων
των μελών (τακτικών και αναπληρωματικών) που προβλέπει ο νόμος (ΣτΕ
243/2010, 191/2009) με πράξη, η οποία έχει τον χαρακτήρα ατομικής
ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ -ΑΠΑΡΤΙΑ
Ως σύνθεση νοείται η συμμετοχή των τακτικών ή αναπληρωματικών μελών σε συγκεκριμένη συνεδρίαση του συλλογικού οργάνου.
Είναι δυνατόν να είναι το όργανο νομίμως συγκροτημένο και να έχει κακή σύνθεση.
ΑΠΑΡΤΙΑ
Απαρτία είναι ο από τον νόμο προβλεπόμενος ελάχιστος αριθμός μελών η παρουσία των οποίων είναι απαραίτητη για τη λήψη

νόμιμης απόφασης (περισσότερα από τα μισα/ σε όλη τη διάρκεια/ σε τριμελή απαιτείται η παρουσία και των τριών)
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να
συμμετάσχουν. Η πρόσκληση η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, γνωστοποιείται από τον γραμματέα στα μέλη του
συλλογικού οργάνου τουλάχιστον 48 ώρες πριν από τη συνεδρίαση
Η προθεσμία των 48 ωρών μπορεί να συντμηθεί σε περίπτωση κατεπείγοντος. Στην περίπτωση αυτή η πρόσκληση πρέπει να είναι

έγγραφη και να βεβαιώνεται σ’αυτή οι λόγοι που κατέστησαν τη σύντμηση αναγκαία.

Πρόσκληση δεν απαιτείται όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν, ή όταν το κώλυμα

αυτό είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου

Αν κατά συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη 

Υποχρεωτική σύγκληση. Η σύγκληση του συλλογικού οργάνου προς συνεδρίαση είναι υποχρεωτική αν το 1/3 τουλάχιστον του
συνόλου των τακτικών μελών που το ζητεί από τον πρόεδρο εγγράφως, προσδιορίζοντας και τα προς συζήτηση θέματα.
ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑ
Τα πρόσωπα που αποτελούν τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά όργανα, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις για αμερόληπτη
κρίση, ώστε να δημιουργείται στον διοικούμενο η πεποίθηση του αδιαβλήτου της πράξης που εκδίδουν (άρθρο 7 παρ.1 ΚΔΔιαδ).
Προς τούτο προβλέπονται κωλύματα συμμετοχής που στηρίζονται σε προσωπικό συμφέρον και προσωπικές σχέσεις.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
 Άμεσα και έμμεσα
 Διοριζόμενα και αιρετά (εκλογή από λαό ή
διορισμός)
 Μονομελή ή μονοπρόσωπα και συλλογικά
(κριτήριο μελών)
 Κεντρικά και περιφερειακά (κριτήριο εδαφικής
περιφέρειας που ασκούν αρμοδιότητα τους)
 Αποφασιστικά και γνωμοδοτικά
ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΑ
 Με κριτήριο τη θέσπισή τους κατ’ ευθείαν από το
Σύνταγμα ή την ίδρυσή τους με πράξη του
νομοθέτη ή της Διοίκησης, όταν δρα κανονιστικώς
 Άμεσα: η αρμοδιότητα ορίζεται από το Σύνταγμα
(π.χ. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
 Έμμεσα: η βούλησή τους εξαρτάται από ανώτερα
ιεραρχικά όργανα (έμμεσα) όπως π.χ. οι δημόσιοι
υπάλληλοι
ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΑ- ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΑ
 Με κριτήριο τον χαρακτήρα της αρμοδιότητάς
τους, τα διοικητικά όργανα διακρίνονται
σε αποφασιστικά (εκδίδουν πράξεις, με τις οποίες
τίθεται κανόνας δικαίου ή ατομική ρύθμιση και
μεταβάλλεται η υπάρχουσα νομική
πραγματικότητα) και γνωμοδοτικά (παρέχοντας
συμβουλές,
 DE FACTO ΚΑΙ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
 Εάν η πράξη του διορισμού ή της εκλογής του προσώπου που
αποτελεί το μονομελές όργανο δεν είναι ανυπόστατη, αλλά
παράνομη και συνεπώς πάσχει από ακυρότητα, δεν επιδρά
στο κύρος των διοικητικών πράξεων που έχει εκδώσει. Το
όργανο αυτό ονομάζεται de facto διοικητικό όργανο.
 Το de facto όργανο παύει να υπάρχει όταν ακυρωθεί ή
ανακληθεί η πράξη του διορισμού ή της επικύρωσης της
εκλογής του.
 Οι πράξεις του de facto οργάνου είναι έγκυρες εάν δεν
πάσχουν από ακυρότητα για άλλο λόγο (ανάγκη
σταθερότητας και ασφάλειας των νομικών καταστάσεων
που έχουν δημιουργηθεί και προστασία των διοικουμένων).

93
ΕΝΝΟΙΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ
 Αρμοδιότητα του διοικητικού οργάνου είναι η
προβλεπόμενη από τους κανόνες δικαίου της έννομης
τάξης ικανότητα του εν λόγω οργάνου είτε να θεσπίζει
με πράξεις του μονομερώς κανόνες δικαίου (έκδοση
κανονιστικών πράξεων) ή ατομικές ρυθμίσεις (έκδοση
ατομικών πράξεων) είτε να συνάπτει συμβάσεις είτε
να προβαίνει σε υλικές ενέργειες.
 Η αρμοδιότητα είναι άμεση απόρροια της αρχής της
νομιμότητας.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

  Καθ’ ύλην αρμοδιότητα, η οποία συνίσταται στον καθορισμό του αντικειμένου της
δραστηριότητας του διοικητικού οργάνου, δηλαδή των θεμάτων που μπορεί να
ρυθμίσει με τις πράξεις του. Στην περίπτωση των διοικητικών οργάνων του Δημοσίου,
η καθ’ύλην αρμοδιότητα νοείται μέσα στο ευρύ πλαίσιο ενός ολόκληρου τομέα της
κρατικής δραστηριότητας που ασκείται από μια ευρεία οργανωτική ενότητα, συνήθως
ένα υπουργείο. Με την έννοια αυτή, η καθ’ύλην αρμοδιότητα καλείται κατά κλάδον
αρμοδιότητα. Παράβαση της κατά κλάδον αρμοδιότητας (πχ διορισμός του Γενικού
Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης από τον Υπουργό Παιδείας) έχει ως
συνέπεια το ανυπόστατο της πράξης, καθόσον πρόκειται για πρόδηλη πλημμέλεια
της πράξης, που μπορεί να εντοπιστεί από τον μέσο, συνετό διοικούμενο.
 Κατά τόπον αρμοδιότητα, η οποία συνίσταται στον καθορισμό μιας εδαφικής
περιοχής εντός της οποίας το όργανο ασκεί την καθ’ύλην αρμοδιότητά του. Τα
κεντρικά κρατικά όργανα έχουν αρμοδιότητα σε όλη την επικράτεια, ενώ τα
περιφερειακά (αποκεντρωμένα) κρατικά όργανα και τα όργανα των νπδδ έχουν
συγκεκριμένη κατά τόπον αρμοδιότητα.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

 Αποφασιστική, όταν παρέχει στο διοικητικό

όργανο την ικανότητα να εκδώσει εκτελεστή
διοικητική πράξη
 Γνωμοδοτική, όταν παρέχει στο όργανο την
ικανότητα να διατυπώσει γνώμη ή πρόταση για
να διαφωτίσει το όργανο που έχει την
αποφασιστική αρμοδιότητα (άρθρο 20
ΚωδΔΔιαδ).
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

 Αποκλειστική, όταν οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν

ως φορέα της ένα και μόνο διοικητικό όργανο και
 Συλλογική, όταν οι διατάξεις προβλέπουν ότι για την
έκδοση μιας πράξης απαιτείται η δήλωση της βούλησης
περισσοτέρων του ενός διοικητικών οργάνων, που έχουν
αποφασιστική αρμοδιότητα. Στην περίπτωση αυτή, τα
περισσότερα όργανα λειτουργούν ως αυτοτελή όργανα,
αποτελούν δε σύνθετο (όχι συλλογικό) όργανο, όπως
στην περίπτωση έκδοσης Κοινής Υπουργικής
Απόφασης (ΚΥΑ).
 ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ
 Η αρμοδιότητα που έχει ανατεθεί σε ορισμένο όργανο δεν μπορεί να ασκηθεί νόμιμα από
άλλο όργανο (ΣτΕ Ολ 933/1936, 79/1944), ακόμη και ανώτερο του αρμοδίου, εκτός εάν
υπάρχει ρητή αντίθετη ρύθμιση.
 Το αρμόδιο διοικητικό όργανο μπορεί να μεταβιβάσει την αρμοδιότητά του με
κανονιστική πράξη του (η οποία δημοσιεύεται νομίμως) εάν αυτό προβλέπεται από τις
σχετικές με το οικείο όργανο διατάξεις (άρθρο 9 παρ. 2 του ΚΔΔ). Το ίδιο το άρθρο 9 του
ΚΔΔιαδ δεν παρέχει το ίδιο δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιότητας, αλλά θέτει κανόνες
που εφαρμόζονται σε περίπτωση που με άλλες διατάξεις προβλέπεται τέτοια δυνατότητα.
 Στην περίπτωση αυτή, η αρμοδιότητα ασκείται αποκλειστικά από το όργανο στο οποίο
μεταβιβάστηκε, εκτός εάν οι σχετικές διατάξεις ορίζουν ότι, παράλληλα, μπορεί να
ασκείται και από το όργανο που τη μεταβίβασε. Η μεταβίβαση συνεπάγεται συρρίκνωση
της αρμοδιότητας του μεταβιβάζοντος και διεύρυνση της αρμοδιότητας του προς τη
μεταβίβαση οργάνου.
 Δεν είναι νόμιμη η μεταβίβαση αρμοδιότητας έκδοσης συγκεκριμένης πράξης ούτε η
μεταβίβαση του συνόλου των αρμοδιοτήτων ενός οργάνου.
 ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ
 Αν έχουμε παραβίαση της μεταβίβασης, δηλαδή κακώς
είχαμε τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας, οι πράξεις του
αναρμόδιου οργάνου πάσχουν από ακυρότητα
 Η πράξη μεταβίβαση της αρμοδιότητας έχει κανονιστικό
χαρακτήρα (πρέπει να δημοσιευτεί).
 Η μεταβίβαση της αρμοδιότητας δεν συνδέεται με το
φυσικό πρόσωπο που την ασκεί ή θα την ασκήσει αλλά
με το διοικητικό όργανο. Έτσι σε περίπτωση αλλαγής
φυσικού προσώπου δεν χρειάζεται νέα μεταβίβαση, εκτός
βέβαια αν έχει δοθεί ρητά σε συγκεκριμένο πρόσωπο.
ΧΡΟΝΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ
Έννοια του διαστήματος εντός του οποίου μπορεί να ασκηθεί η καθ’ύλην αρμοδιότητα του οργάνου.

1. Όταν οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν αποκλειστική προθεσμία για την άσκηση της αρμοδιότητας
(βλ. άρθρο 10 παρ. 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας: «Οι προθεσμίες για τη Διοίκηση είναι
ενδεικτικές, εκτός εάν από τις σχετικές διατάξεις προκύπτει ότι είναι αποκλειστικές»
 Οι προθεσμίες για την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων, δυσμενών για το πρόσωπο το οποίο
αφορούν άμεσα, είναι αποκλειστικές». 
 Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποκλειστικής αρμοδιότητας αποτελεί η ρύθμιση του άρθρου 20
παρ. 2 του Ν. 4009/2011: « Ο Υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ελέγχει τη
νομιμότητα οποιασδήποτε εκλογής ή εξέλιξης [καθηγητή ΑΕΙ] είτε αυτεπαγγέλτως είτε ύστερα από
σχετική αναφορά που υποβάλλεται είτε από συνυποψήφιο του εκλεγέντος είτε από οποιοδήποτε μέλος
της ακαδημαϊκής κοινότητας του ιδρύματος. Ο έλεγχος νομιμότητας από τον Υπουργό ολοκληρώνεται
μέσα σε αποκλειστική προθεσμία έξι μηνών από την παραλαβή του φακέλου».
2. Όταν οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν θητεία των μελών του οργάνου, μονομελούς ή συλλογικού.
Οι πράξεις που εκδίδονται μετά τη λήξη της θητείας είναι παράνομες και ακυρωτέες ελλείψει
αρμοδιότητας του οργάνου
ΔΕΣΜΙΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΕΥΧΕΡΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
 Όταν ο κανόνας δικαίου παρέχει στη Διοίκηση δέσμια αρμοδιότητα, η σχέση συμφωνίας της διοικητικής
ρύθμισης προς τον εν λόγω κανόνα είναι αυστηρή: απαιτεί από τη διοικητική αρχή να ασκήσει την αρμοδιότητά
της, δηλαδή τη ρυθμιστική εξουσία που της παρέχουν οι οικείες διατάξεις, τηρώντας κατά γράμμα τις
επιταγές . Ο οικείος κανόνας περιέχει πλήρες και λεπτομερές πραγματικό και τις σαφείς και συγκεκριμένες
έννομες συνέπειες που αυτό επιφέρει.

Νομολογιακά παραδείγματα

  ΣτΕ 4720/2012: η ανάκληση της άδειας εργασίας αλλοδαπού ερείδεται στο αντικειμενικό δεδομένο της έλλειψης
νόμιμης προϋπόθεσης για την έκδοση της ανακαλούμενης πράξης και εχώρησε κατ’ ενάσκηση δέσμιας
αρμοδιότητας της Διοίκησης, όπως αυτή προκύπτει από τη γραμματική διατύπωση της εφαρμοστέας εν προκειμένω
διάταξης (άρθρο 66 παρ. 6 περ. i. υποπερ. β΄ του ν. 2910/2001), κατά την οποία η άδεια εργασίας ανακαλείται,
εφόσον από το πιστοποιητικό ποινικού μητρώου προκύπτει ότι ο αλλοδαπός έχει τελέσει αξιόποινη πράξη.
  ΣτΕ 175/2012: η πράξη, με την οποία κηρύσσεται η αναδάσωση, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 117
παρ. 3 του Συντάγματος και του Ν. 998/1979, δεν εκδίδεται κατά διακριτική ευχέρεια, αλλά αποτελεί δέσμια
ενέργεια της Διοίκησης·
  ΣτΕ 2211/2015: κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 71 του Ν. 998/1979 και 114 του Ν. 1892/1990, η
διαπίστωση της ανεγέρσεως αυθαιρέτων κτισμάτων ή κατασκευών εντός εκτάσεων οι οποίες φέρουν τον
χαρακτήρα δάσους ή δασικής εκτάσεως ή έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες, επιβάλλει στη Διοίκηση την υποχρέωση,
κατά δέσμια αρμοδιότητα, να διατάξει την κατεδάφιση αυτών των κατασκευών, εάν δε έχουν πραγματοποιηθεί
παρανόμως άλλου είδους εγκαταστάσεις, υπό ευρεία έννοια, όπως φύτευση μη δασικών ειδών και εναπόθεση
υλικών, να διατάξει και την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων αυτών].
ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΕΥΧΕΡΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ

 Διακριτική ευχέρεια υπάρχει όταν οι κανόνες που διέπουν την

αρμοδιότητα δεν προκαθορίζουν επακριβώς την ενέργεια του διοικητικού
οργάνου, αλλά του αφήνουν ελευθερία δράσης.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Η άσκηση της πειθαρχικής εξουσίας. Το αρμόδιο όργανο μπορεί να
επιλέξει μεταξύ της άσκησης πειθαρχικής δίωξης κατά υπαλλήλου και της
αποχής από τη δίωξη, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη καλή
συμπεριφορά του υπαλλήλου, την οικογενειακή του κατάσταση, την
κατάσταση της υγείας του και, γενικότερα, το σύνολο των συνθηκών που
καθιστούν την επιβολή της ποινής αλυσιτελή. Ομοίως, εάν τελικώς ασκήσει
πειθαρχική δίωξη μπορεί να επιλέξει μεταξύ των περισσοτέρων ποινών
που προβλέπει ο Υπαλληλικός Κώδικας, λαμβάνοντας υπόψη τη βαρύτητα
του πειθαρχικού παραπτώματος.
ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑ (ΑΡ. 7 ΚΔΔ) – ΚΩΛΥΜΜΑΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
ΑΠΟΧΗ
α. η ικανοποίηση προσωπικού συμφέροντός τους συνδέεται με την έκβαση της υπόθεσης,
β. είναι σύζυγοι ή συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, κατ’ευθείαν μεν γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου δε έως και τέταρτου
βαθμού (ΣτΕ 3717/2012) με κάποιον από τους ενδιαφερομένου (δεν χρειάζεται να αποδειχθεί ότι η ληφθείσα απόφαση υπήρξε
πράγματι μεροληπτική, ΣτΕ 3500/2001),
γ. έχουν ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα με τους ενδιαφερομένους (ΣτΕ 440/2002 περί καταγγελίας σε ύφος

περιφρονητικό για την αιτούσα). Πάντως, γενικά δεν αρκεί απλή γνωριμία ή φιλία για να δημιουργήσει υποχρέωση αποχής.
δ. στις περιπτώσεις που είναι δυνατόν να δημιουργηθεί εύλογα η υπόνοια ότι το διοικητικό όργανο έχει ήδη σχηματισμένη και,

επομένως, προκατειλημμένη γνώμη για την υπόθεση που πρόκειται να κρίνει, π.χ με προηγούμενη δήλωση στα ΜΜΕ, όχι όμως και
από την προηγούμενη έκφραση γνώμης κατά την άσκηση των καθηκόντων (ΣτΕ 212/2013, 2244/2011, 3370, 3461/2007, 664,
3056/2006, 617, 2175/2004, 741/2003, 2522/2001).
ΑΥΤΟΕΞΑΙΡΕΣΗ
Το όργανο ή το μέλος του συλλογικού οργάνου εφόσον κρίνει ότι συντρέχει στο πρόσωπό του λόγος που επιβάλλει την αποχή του,
οφείλει να το δηλώσει αμέσως στην προϊσταμένη αρχή ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, αντιστοίχως, και να απέχει
από οποιαδήποτε ενέργεια.
Στις περιπτώσεις αυτές η προϊσταμένη αρχή ή το συλλογικό όργανο αποφαίνεται το ταχύτερο δυνατόν. Η απόφαση λαμβάνεται

χωρίς την παρουσία μέλους που ζητεί την εξαίρεσή του.

ΑΙΤΗΣΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ
Οιενδιαφερόμενοι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας μπορούν να υποβάλουν αίτηση εξαίρεσης μονομελούς οργάνου ή μέλους
συλλογικού οργάνου. Η αίτηση υποβάλλεται στην προϊστάμενη αρχή ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου ή στο
αποφασίζον όργανο κατά περίπτωση. Το εν λόγω όργανο αποφαίνεται το ταχύτερο.
ΑΥΤΑΠΑΓΓΕΛΤΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗ
Η εξαίρεση μπορεί να διατάσσεται και αυτεπαγγέλτως από την προϊσταμένη αρχή ή το συλλογικό όργανο.
Τα ανωτέρω δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση που δηλώνεται αποχή ή ζητείται η εξαίρεση τόσο μελών συλλογικού οργάνου ώστε να

εναπομένοντα να μη σχηματίζουν απαρτία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

 ΣτΕ 1566-1570/2016, που αφορούν την επιτροπή διεξαγωγής του εισαγωγικού διαγωνισμού στην
ΕΣΔΛ: “… σύμφωνα με την αρχή της αμεροληψίας των διοικητικών οργάνων, η οποία αποτελεί
ειδική έκφραση της συνταγματικώς κατοχυρούμενης γενικής αρχής του Κράτους Δικαίου (ΣτΕ
2243-44/2011, πρβλ. ΣτΕ Ολ 1990, 789/1990), αποτυπώνεται δε και στο άρθρο 7 του ΚΔΔιαδ (Ν.
2690/1999, Α΄ 45), τα όργανα της Διοίκησης, είτε ενεργούν ατομικώς είτε ως μέλη συλλογικού
οργάνου, πρέπει να παρέχουν τα εχέγγυα αμερόληπτης κρίσης, ώστε να δημιουργείται στους
πολίτες πεποίθηση για το αδιάβλητο των πράξεων που εκδίδονται από αυτά, πράγμα που δεν
συμβαίνει όταν υπάρχουν ιδιαίτεροι δεσμοί ή ιδιάζουσα σχέση μέλους συλλογικού οργάνου προς
κρινόμενο υποψήφιο. Κατά συνέπεια, άσχετα από την ύπαρξη διάταξης που να προβλέπει για
ειδικούς λόγους την εξαίρεση του συγκεκριμένου μέλους του διοικητικού οργάνου, η ενέργειά του
που έγινε παρά τη συνδρομή τέτοιων λόγων είναι ελαττωματική και συνεπάγεται την ακυρότητα
της σχετικής διοικητικής πράξης λόγω του τεκμηρίου επηρεασμού του που δημιουργείται έτσι,
έστω και αν δεν αποδεικνύεται ότι η πράξη αυτή υπήρξε πραγματικά μεροληπτική
 Για τη στοιχειοθέτηση της ιδιάζουσας σχέσης ή ιδιαίτερου δεσμού μέλους συλλογικού οργάνου
προς κρινόμενο υποψήφιο δεν αρκεί οποιαδήποτε προσωπική ή επαγγελματική σχέση, αλλά τέτοια
που, ενόψει των συντρεχουσών περιστάσεων της συγκεκριμένης περίπτωσης, είναι πρόσφορη να
δημιουργήσει εύλογες υπόνοιες ότι το μέλος του οργάνου έχει ήδη σχηματισμένη και, συνεπώς,
προκατειλημμένη γνώμη για τον υποψήφιο τον οποίο πρόκειται να κρίνει
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
 Παρουσία των μελών καθόλη τη διάρκεια της εξέτασης της υπόθεσης,
 Κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, τα συλλογικά όργανα, όταν επιλαμβάνονται μια
υπόθεσης σε περισσότερες συνεδριάσεις, πρέπει, κατά κανόνα, να λαμβάνουν την απόφαση ή η
γνωμοδότησή τους με την ίδια σύνθεση την οποία είχαν κατά τις προηγηθείσες συνεδριάσεις
 Ημερησία διάταξη, (από Πρόεδρο - αντικείμενο της συνεδρίασης είναι μόνο τα θέματα που
περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη) Κατ’εξαίρεση μπορούν να συζητηθούν και θέματα
εκτός ημερήσιας διάταξης, εάν είναι παρόντα όλα τα τακτικά μέλη και συμφωνούν για τη
συζήτησή τους.
 Από καμία συνταγματική διάταξη δεν επιβάλλεται η δημοσιότητα των συνεδριάσεων των
συλλογικών οργάνων (ΣτΕ 5420/2012).
 Οι συνεδριάσεις είναι μυστικές, εκτός εάν στον νόμο ορίζεται διαφορετικά
 Η κατά τη συζήτηση παρουσία άλλων προσώπων δεν επιτρέπεται
 Το συλλογικό όργανο μπορεί να καλέσει, προς παροχή πληροφοριών ή προσαγωγή στοιχείων,
υπηρεσιακά ή άλλα πρόσωπα, τα οποία αποχωρούν πριν από την έναρξη της συζήτησης. 
 Τηλεδιάσκεψη
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ

Καθώς οι ΑΔΑ κατέχουν μία ιδιότυπη θέση στο κλασικό

τριμερές σχήμα της διάκρισης των εξουσιών, με την έννοια ότι,
αν και είναι, κατ’ αρχήν διοικητικές αρχές, εν ευρεία εννοία, και
εκδίδουν διοικητικές πράξεις, πάντως δεν εντάσσονται στη δομή
της εν στενή εννοία Δημόσιας Διοίκησης, εφόσον δεν
υπόκεινται σε διοικητικό έλεγχο (αλλά μόνο κοινοβουλευτικό
και δικαστικό), επιβάλλει οι αποφάσεις αυτών, με τις οποίες
επιβάλλονται κυρώσεις εις βάρος διοικουμένων, να
εκδίδονται ύστερα από προηγηθείσα δημόσια συνεδρίαση,
στην οποία θα είναι ελεύθερη η είσοδος στο κοινό, να είναι δε
το κείμενό τους προσιτό σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη
ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

 Η ψηφοφορία είναι φανερή, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά

στον νόμο.
 Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων λαμβάνονται με την
απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών εκτός εάν ο νόμος
ορίζει διαφορετικά 
 Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει ισοψηφία, υπερισχύει η ψήφος
του προέδρου, εκτός αν η ψηφοφορία είναι μυστική, οπότε
αυτή επαναλαμβάνεται για μια ακόμη φορά, η τυχόν δε νέα
μειοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη. 
 Σύνταξη πρακτικού από τον γραμματέα και επικύρωση από
τον Πρόεδρο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ
Παράδειγμα: άρθρο 28 της ΠΝΠ της 30.03.2020 – Μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού
COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις (ΦΕΚ Α΄ 75)
Άρθρο εικοστό όγδοο. Σύσταση τριμελούς Επιτροπής Ελέγχου Υλοποίησης Χρηματικών Δωρεών Ειδικού Λογαριασμού

κορωνοϊού CΟVID-19 της ΙΦΕΤ ΑΕ.

1.Συστήνεται Επιτροπή Ελέγχου Υλοποίησης Χρηματικών Δωρεών Ειδικού Λογαριασμού κορωνοϊού COVID-19, που έχει

έδρα στο Υπουργείο Υγείας. Αρμοδιότητα της Επιτροπής είναι: α) Η εισήγηση προς τον Υπουργό Υγείας όλων των
αναγκαίων ενεργειών και δράσεων για τον έλεγχο της διαχείρισης και αξιοποίησης των κονδυλίων χρηματικών δωρεών του
ειδικού λογαριασμού της εταιρείας «Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας» (ΙΦΕΤ) ΑΕ, που διενεργούνται
σύμφωνα με το άρθρο 58 της από 20.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 68), με σκοπό την αντιμετώπιση του
κορωνοϊού COVID-19 και β) η αναζήτηση κάθε σχετικού εγγράφου για την παροχή αναλυτικής και αιτιολογημένης
λογοδοσίας εκ μέρους της ΙΦΕΤ ΑΕ αναφορικά με την υλοποίηση των ανωτέρω δωρεών σε χρήμα και με την απόδοση των
προμηθευθέντων ειδών στις δημόσιες δομές υγείας. Η Επιτροπή αποτελείται από τρία (3) μέλη, με τους αναπληρωτές τουςκαι
ως μέλη της ορίζονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, με εμπειρία στους τομείς οικονομίας και προμηθειών.[σύσταση
συλλογικού οργάνου, κανόνας δικαίου, νομοθετική πράξη]
2. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, η οποία εκδίδεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δέκα (10) ημερών από έναρξη

ισχύος της παρούσας, συγκροτείται η Επιτροπή της παρ. 1, ορίζονται τα μέλη της, καθορίζεται η διάρκεια της θητείας τους,
ανατίθεται η παροχή γραμματειακής υποστήριξής της σε υπάλληλο του Υπουργείου Υγείας και καθορίζεται κάθε συναφής και
αναγκαία λεπτομέρεια για τη λειτουργία της (συγκρότηση του συλλογικού οργάνου, σώρευση ατομικών διοικητικών
πράξεων). Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας καθορίζεται η αποζημίωση των μελών της επιτροπής
που βαρύνει τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας (κανονιστική πράξη, εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση θεμάτων
τεχνικού και λεπτομερειακού χαρακτήρα).
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: προάγουν
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: η
την πολύπλευρη έρευνα των υπό
καθυστέρηση του ρυθμού εργασίας,
εξέταση ζητημάτων, την
η έλλειψη πρωτοβουλίας, η τάση
αμεροληψία, τον αμοιβαίο έλεγχο,
προς συμβιβασμό στο επίπεδο του
την χρησιμοποίηση μη υπαλλήλων
ελάχιστου παρανομαστή, το
(εκπροσώπων συμφερόντων,
ασθενές αίσθημα ευθύνης, η
ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων) εκ
δυσχέρεια εντοπισμού της ευθύνης,
μέρους της διοικήσεως, τη
η καθυστέρηση στη λήψη
συνεργασία μεταξύ των διάφορων
αποφάσεων
κλάδων και τομέων της διοικήσεως.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

nmachaira@ekdd.gr