Τό μος Β

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο........................................................................................................................................................2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο........................................................................................................................................................3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο........................................................................................................................................................5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο......................................................................................................................................................11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο......................................................................................................................................................14

1
 ΤΟΜΟΣ B
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Θεμελιώδεις Έννοιες (2.1)
Σχέση Κυβέρνησης & Διοίκησης
Ποικιλία των Οργάνων & τρόπος Οργάνωσης Δ.Δ.
Στενή & Ευρεία έννοια της Εκτελεστικής Λειτουργίας:
(2.1.2)
Στενή έννοια: Η εκτελεστική εξουσία βάση
Συντάγματος επιτελείται από τον ΠτΔ & την Κυβέρνηση
Ευρεία έννοια: Το σύνολο των Οργάνων που ασκούν
Δημόσια εξουσία και που έχουν Ιεραρχική ή σχέση
εποπτείας από τα όργανα στην στενή έννοια
Δημόσιες Υπηρεσίες (2.1.4)
Οι Δημόσιες υπηρεσίες χωρίζονται σε :
- Διοικητικές: υπηρεσίες αποτελούν την τεχνική
οργάνωση της ΔΔ που σκοπό έχουν την
ικανοποίηση των αναγκών του κοινού. Ανήκουν σε
κάποιο υπουργείο ή Αυτοδιοικούμενο οργανισμό
ΔΔ. Υπόκεινται σε Ιεραρχικό ή εποπτικό έλεγχο από
υπουργό
- Νομοθετικές: Υπηρεσίες Βουλής
- Δικαστικές: Υπηρεσίες Δικαστηρίων
Διοικητικά Όργανα (ΔΟ) (2.1.6)
Τα Διοικητικά όργανα είναι τα δημόσια όργανα που
ασκούν δημόσια εξουσία και δεν ανήκουν στην
Νομοθετική ή στην Δικαστική εξουσία.
Τα Συνταγματικά ΔΟ είναι ο ΠτΔ, Κυβέρνηση,
Πρωθυπουργός, Υπουργοί, υφυπουργοί και άλλα
δημόσια όργανα όπως προβλέπονται από τους νόμους
Κυβερνητικές & Διοικητικές Λειτουργίες (2.1.1)
Κυβερνητικές λειτουργίες: Πολιτικό χαρακτήρα.
Επιτελούνται από κυβέρνηση. Σκοπός καθορισμός των
πολιτικών επιλογών και των καθορισμό των στόχων της
Κυβέρνησης
Διοικητικές λειτουργίες: είναι αυτές που επιδιώκουν να
υλοποιήσουν στόχους κυβέρνησης
Στενή & Ευρεία έννοια της Δ.Δ. : (2.1.3)
Στενή έννοια: περιλαμβάνονται το Νομικό πρόσωπο του
κράτους & ΝΠΔΔ
Ευρεία έννοια: περιλαμβάνονται το Νομικό πρόσωπο του
κράτους & ΝΠΔΔ & ΝΠΙΔ & ΔΕΚΟ
Έννοια του Δημόσιου Τομέα (2.1.5)
- Στον Δημόσιο τομέα ανήκουν όλοι οι φορείς ανεξάρτητα
από το καθεστώς που τον διέπει (Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή
ΝΠΙΔ)
- Το ποιες κατηγορίες υπάγονται στον Δημόσιο τομέα
είναι κάτι διαχρονικά διαφέρει. Η διαφορά έγκειται στο
καθορισμό των δεσμεύσεων που θέλει να επιβάλει το
κράτος στους φορείς.
Η Ιεραρχία των Οργάνων (2.1.7)
- Διακρίνονται σε:
Σε Ιεραρχία οργάνων: ανήκουν τα όργανα που τους έχουν
δώσει διατακτική εξουσία των ανωτέρων οργάνων ενώ
ελέγχουν και κατευθύνουν τα κατωτέρα όργανα
Σε υπαλληλική Ιεραρχία: συνδέει τους υπαλλήλους μεταξύ
τους και με τον Υπουργό
Ιεραρχικός Έλεγχος είναι αποτέλεσμα της ιεραρχίας και
διακρίνεται:
Σε έλεγχο σκοπιμότητας εξετάζεται το σκόπιμο ή μη της
πράξης
Σε έλεγχο νομιμότητα εξετάζεται εάν η πράξη έχει γίνει με
ορθή ερμηνεία της νομοθεσίας
- Διοικητική εποπτεία είναι η άσκηση ελέγχου επί των
πράξεων νομικών προσώπων
Διαφορά Διοικητική Εποπτεία & Ιεραρχικός έλεγχος:
- Ο εποπτεύων δεν έχει ιεραρχικό σχέση με τον
εποπτευόμενο
- Προβλέπεται από ειδικές διατάξεις και είναι
Προληπτικός ή κατασταλτικός
2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
Έννοιες και Διακρίσεις της Αποκέντρωσης (3.1)
Διακρίσεις συστημάτων οργάνωσης κράτους (3.1.1)
- Κριτήριο διάκρισης μεταξύ του περιφερειακού και
του συγκεντρωτικού συστήματος είναι η
αποφασιστική αρμοδιότητα για τα θέματα που
αφορούν την Περιφέρεια.
Στο συγκεντρωτικό την αρμοδιότητα την έχουν όργανα
της κεντρικής διοίκησης ενώ στην περιφερειακή την
έχουν όργανα που εδρεύουν σε αυτές
- Το σύνταγμα μας ορίζει το Αποκεντρωτικό ως
οργανωτικό σύστημα της Ελλάδας
- Ο σκοπός είναι γιατί θεωρείται ότι είναι πιο κοντά
στον πολίτη και θα δρα πιο γρήγορα και
αποτελεσματικά
- Το σύνταγμα αναγνωρίζει ότι σε κάποια θέματα
χρειάζονται ειδικές γνώσεις όπου αυτές υπάρχουν
στην κεντρική Διοίκηση
- Το σύστημα δουλεύει με την αρχή της
επικουρικότητας δηλαδή τα κεντρικά όργανα έχουν
συντονιστικές και επιτελικές αρμοδιότητες και
παρεμβαίνουν σε μια δραστηριότητα όταν
διαπιστωθεί ότι τα περιφερειακά όργανα δεν
μπορούν να την υλοποιήσουν.
- Τα κεντρικά όργανα ασκούν έλεγχο νομιμότητας
Χαρακτηριστικά του αποκεντρωτικού συστήματος
(3.1.4)
- Τα κύρια χαρακτηριστικά τους στην Ελλάδα είναι:
α) Η διάκριση μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών
οργάνων προϋποθέτει την γεωγραφική διαίρεση της
επικράτειας. Η Διαίρεση γίνεται σύμφωνα με
γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές
συνθήκες της χώρας. Ένα αυτά αρκεί. Τα κριτήρια
αυτές δεν ισχύουν για ΟΤΑ.
β) Η ιεραρχική σχέση μεταξύ κεντρική και
περιφερειακών οργάνων όπου οι αποκεντρωμένες
διοικήσεις έχουν ιεραρχική εξάρτηση από την κεντρική
διοίκηση αλλά, βάση του συντάγματος, έχουν το
δικαίωμα να κάνουν μόνο έλεγχο νομιμότητας στην
πράξεις τους. Δεν μπορούν αν κάνουν έλεγχο
σκοπιμότητας
γ) η άσκηση της αποφασιστικής αρμοδιότητας
βασικός ορισμός από το σύνταγμα είναι ότι τα
περιφερειακά όργανα έχουν αποφασιστική
αρμοδιότητα, Επίσης έχουν γενικές αρμοδιότητες όπου
έτσι μόνο θα έχουν ουσιαστική αποκέντρωση.
Υπόκεινται σε έλεγχο νομιμότητα και τέλος έχουν και
αποκλειστικές αρμοδιότητες δηλαδή δεν έχουν
Στενή και ευρεία έννοια της Αποκέντρωσης (3.1.2)
Με την Ευρεία έννοια της αποκέντρωσης περιλαμβάνεται η
αποκεντρωμένη διοίκηση αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση. Με
την στενή έννοια εννοούμε μόνο την αποκεντρωμένη
διοίκηση η οποία έχει ιεραρχική εξάρτηση από την κεντρική
διοίκηση αφού διορίζονται από την Διοίκηση.
Στο σύνταγμα την Αποκεντρωμένη διοίκηση και τους ΟΤΑ
τους αναφέρει σε διαφορετικά άρθρα όπου και τους
ξεχωρίζει
Άλλες Έννοιες της αποκέντρωσης (3.1.3)
- α) Έχουμε Σύστημα συγκέντρωση με την ευρεία έννοια
όπου η διοίκηση ασκείται από την κεντρική διοίκηση
και παίρνει δύο μορφές i) της συγκέντρωσης με την
στενή έννοια, η διοίκηση από τα κεντρικά όργανα και ii)
της συγκέντρωσης υπό την ευρεία έννοια όπου η
διοίκηση είναι στα περιφερειακά όργανα β) Στην
αποσυγκέντρωση δηλαδή η διοίκηση ασκείται από
αυτοτελή δημόσια όργανα δημοσίου δικαίου
- Η διάκριση γίνεται με την ιεραρχική εξάρτηση των
οργάνων i) όταν υπάρχει ιεραρχική εξέταση έχουμε
συγκέντρωση ii)όταν δεν υπάρχει έχουμε αποκέντρωση
- Δεν υπάρχει η σύνδεση με το εδαφικό στοιχείο αλλά η
αποκέντρωση στρέφεται στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα
Διάκριση μεταξύ υποθέσεων της κεντρικής διοίκησης, της
αποκεντρωμένης και της τοπικής αυτοδιοίκησης (3.2.2)
- Το σύνταγμα ορίζει τις «υποθέσεις της περιφέρειας» και
ότι τις αρμοδιότητες της κεντρικής διοίκησης και των
περιφερειακών οργάνων της ορίζει ο νομοθέτης.
Επίσης για να προστατέψει τις περιφέρειες μέχρι να
ολοκληρωθεί η νομοθεσία, όρισε ότι μεταφορά
αρμοδιοτήτων γίνεται μόνο από τις κεντρική διοίκηση
στην περιφέρεια.
Επίσης υπάρχουν αρμοδιότητες οι οποίες δεν μπορούν
να μεταφερθούν στην περιφέρεια και αφορούν την
γενική πολιτική της κυβέρνησης, το δημόσιο συμφέρον
έναντι του τοπικού συμφέροντος την κατάρτιση του
προϋπολογισμού.
- Μεταξύ περιφερειακών και τοπικών υποθέσεων όπου
έγινε δεκτή η διάκριση μεταξύ αρμοδιοτήτων κρατικής
διοίκησης και υποθέσεις νομαρχιακού επιπέδου. Ο ΓΓ
της περιφέρειας ορίζει της αρμοδιότητες
3
συντρέχοντες αρμοδιότητες με όργανα της κεντρικής
Διοίκησης

- Μορφές ιεραρχικής οργάνωσης: Οριζόντια όπου η

κεντρική διοίκηση ορίζει το όργανο όπου είναι
αρμόδιο για όλα τα θέματα της περιφέρειας και η
Κάθετη όπου τα όργανα που ορίζονται περιφέρειες
από κάθε υπουργείο

S.O.S Οργάνωση των νέων αποκεντρωμένων
Διοικήσεων (3.2.3)
O «Καλλικράτης» συνδύασε την ανασυγκρότηση της
τοπικής αυτοδιοίκησης με αυτή της αποκεντρωμένης
διοίκησης χωρίζοντας την επικράτεια σε 7 ευρύτερες
γεωγραφικά αποκεντρωμένες διοικήσεις. Τα κριτήρια
ήταν ευρύτερα γεωγραφικά, αναπτυξιακά, κοινωνικά,
λειτουργικά έτσι ώστε να προάγουν την ανάπτυξη του
συνολικού εθνικού χώρου.
Οι νέες αποκεντρωμένες περιφέρειες είναι:
1. Αττικής  έδρα Αθήνα
2. Πελοποννήσου, Δυτική Ελλάδος και ιονίων νήσων 
έδρα Πάτρα
3. Κρήτης  έδρα Ηράκλειο
4. Αιγαίου  έδρα Πειραιάς
5. Μακεδονίας & Θράκης (Ανατολικής & Κεντρικής
Μακεδονίας)  έδρα Θεσσαλονίκη
6. Ηπείρου & Δυτικής Μακεδονίας  έδρα Ιωάννινα
7. Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος  έδρα Λάρισα
Με την νέα δομή επιτυγχάνεται στο η κεντρική
διοίκηση να έρθει κοντά στον πολίτη. Καλύτερο
συντονισμό στα αναπτυξιακά προγράμματα.
Η συνεργασία των δύο βαθμών περιφερειακής
αυτοδιοίκησης υποβοηθάτε με την λειτουργία του
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. Αποτελείται
από τον ΓΓ της αποκεντρωμένης διοίκησης, τον
εκλεγμένο περιφερειάρχη, ΓΓ των περιφερειών και
εκπροσώπους των περιφερειακών ενώσεων των
δήμων.
S.O.S Οι αρμοδιότητες των αποκεντρωμένων Διοικήσεων
(3.2.4)
- Αρμοδιότητες όπως τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, τον
προγραμματισμό και την εκτέλεση έργων έχουν
μεταφερθεί στους ΟΤΑ 2ου βαθμού
- Οι νέες αποκεντρωμένες διοικήσεις έχουν
αρμοδιότητες:
1. Προστασία της δημόσια περιουσίας
2. Δασοπολιτική επιτήρηση επί των δημόσιων δασοπονιών
και ανάπτυξη των ιδιωτικών.
3. Διαχείριση & ανάπτυξη των δασικών προϊόντων
4. Πολεοδομικές & χωροταξικές ρυθμίσεις
5. Θέματα ελέγχου φαρμακευτικών ιδιοκατασκευασμάτων
6. Διαχείριση του μητρώου αρρένων βάση της νομοθεσίας
7. Καθαρισμός γης για παραχώρηση προς κοινωφελής
σκοπούς
8. Λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τις άδειες για
λατομεία
9. Η παραχώρηση των αλυκών του δημοσίου στους
δήμους
10. Υπεύθυνοι για τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων
11. Έγκριση πολεοδομικών σχεδίων
12. Παραχωρήσεις λιμένων σε μεταλλευτικές εταιρίες

Μονάδες κάτω από τον ΓΓ της αποκεντρωμένης

περιφέρειας :
- Γραφείου ΓΓ
- ΓΔ εσωτερικής λειτουργίας
- ΓΔ χωροταξικής & περιβαλλοντικής πολιτικής
- ΓΔ δασών & αγροτικών υποθέσεων
- ΓΔ πολιτικής προστασίας
- Αυτοτελές τμήμα Παλλαϊκής άμυνας & Πολιτικής
σχεδίασης έκτακτης ανάγκης
- Αυτοτελές τμήμα εκπαίδευσης
- Αυτοτελές τμήμα Εσωτερικού ελέγχου

4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
Έννοια και Χαρακτηριστικά της Αυτοδιοίκησης (4.1)
Αυτοδιοίκηση είναι η δημιουργία οργανισμών
δημόσιας διοίκησης εκτός του νομικού προσώπου του
κράτους, με ειδικό νομικό πρόσωπο και με
συγκεκριμένες αρμοδιότητες.
Η αυτοδιοίκηση διακρίνεται σε τοπική δηλαδή αφορά
συγκεκριμένη εδαφική περιοχή και καθ΄ ύλη το νομικό
πρόσωπο έχει αρμοδιότητες ειδικού σκοπού.
Είδη καθ’ ύλης αυτοδιοίκησης:
- ΝΠΔΔ: ιδρυματικού χαρακτήρα (Ασφαλιστικά
ταμεία), Σωματειακού χαρακτήρα (ΔΣΑ)
- ΝΠΙΔ: επιχειρηματικής φύσης (Κτηματική εταιρία
Δημοσίου), Ιδρυματικού χαρακτήρα (ΙΓΜΕ),
Σωματειακής μορφής
- Άλλες μορφές: Δημόσιες εταιρίες, Παραχώρηση
δημόσιας υπηρεσίας, Κοινής ωφελείας, Μικτή
οικονομίας, μικτά ή διφυή ΝΠ, Εκκλησιαστικά ΝΠ
Με τον έλεγχο εποπτείας του ασκεί η κεντρική διοίκηση
αποσκοπεί να υπάρχει η ενιαία οργανωτική μορφή του
κράτους αλλά η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Ελέγχει την τήρηση της νομοθεσίας
2. Ελέγχει ότι δεν θίγεται το γενικό δημόσιο
συμφέρον
3. Ελέγχει ότι τελικά η κυβερνητική πολιτική
ακολουθείται από όλα τα ΠΔΔ
4. Εξασφαλίζει την ενότητα των στόχων και της
λειτουργίας της ΔΔ
Έννοιες με διαφορετικό περιεχόμενο:
1. Αυτοκυβέρνηση δηλαδή οι πολίτες εκλέγουν
/επιλέγουν τα άτομα που θα διοικήσουν το ΝΠ
2. Αυτονομία η εξουσία που έχουν τα όργανα να
θεσπίζουν αυτοτελούς κανόνες δικαίου

Οι 3 Όψεις της αυτοδιοίκησης:

1. Η διοικητική όψη όπου η έμφαση δίνεται
στην κατανομή των αρμοδιοτήτων και τον
διαχωρισμό από το ΝΠ του κράτους. Αφορά
την αυτοτέλεια και την σχέση εποπτείας από
το κράτος
2. Η πολιτική άποψη δίνεται έμφαση στον
δημοκρατικό τρόπο ανάδειξης των οργάνων
της αυτοδιοίκησης
3. Την τεχνική όψη όπου δίνεται έμφαση στο
διαρθρωτικό σχήμα που δίνει το κράτος με
την δημιουργία των αυτοδιοικούμενων
οργανισμών

Τα διαφορετικά νομική προσωπικά των οργανισμών

αυτοδιοίκησης εγγυάται την:
1. Την Διοικητική αυτοτέλεια αφορά την
αρμοδιότητα που έχει το ΝΠ να διοικεί
συγκεκριμένη περιοχή και πληθυσμό. Οι
διοικητικές πράξεις υπάγονται σε έλεγχο
διοικητικής εποπτείας. Ο έλεγχος είναι ήπιος
και αφορά μόνο έλεγχο νομιμότητας.
2. Την δημοσιονομική αυτοτέλεια σημαίνει ότι
μπορούν να έχουν περιουσία και να την
διαχειρίζονται αλλά και βρίσκουν πόρους για
την χρηματοδότηση της αποστολής τους
3. Διοικητική αυτοτέλεια των οργάνων της
δηλαδή τα όργανα της δεν έχουν ιεραρχική
εξάρτηση από την Κεντρική Διοίκηση αλλά
μόνο διοικητική εποπτεία.
Πόροι – προϋπολογισμός (4.2.1.5) Επιχειρησιακά & τεχνικά προγράμματα – προγραμματικές
- Το σύνταγμα εγγυάται τη δημοσιονομική συμβάσεις (4.2.1.6)

5
 αυτοτέλεια συμπεριλαμβανομένου και των
εσόδων-εξόδων & εισπράξεων & πληρωμών της - Επιχειρησιακά είναι τα προγράμματα στα οποία
αυτοδιοίκησης καθορίζονται οι στρατηγικό στόχοι και οι
- Ισχύει η αρχή της συνάφειας όπου η κεντρική προτεραιότητες ανάπτυξης και εξειδικεύονται οι
διοίκηση μπορεί να μεταφέρει αρμοδιότητες αλλά περισσότερες δράσεις για περισσότερα έτη
είναι υποχρεωμένη να τις συνοδέψει με την - Τεχνικά είναι τα προγράμματα είναι αυτά που έχουν
ανάλογη χρηματοδότηση. προγραμματιστεί να υλοποιηθούν στο έτος
Δύο είναι οι κύριοι πόροι χρηματοδότησης των δήμων: - Προγραμματικές συμβάσεις είναι οι συμβάσεις που
- Κεντρικοί Αυτοτελείς πόροι (ΚΑΠ) όπου μπορούν αν συνάψουν οι δήμοι με την κεντρική
προκύπτουν από τον Φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ & διοίκηση ή μεταξύ τους ή με άλλους φορείς. Είναι
φόρο ακινήτων. Κριτήρια είναι Πληθυσμός, βασικό συστατικό έτσι ΄να μπορούν να υλοποιηθούν τα
Αριθμός κοινοτήτων, ελάχιστο λειτουργικό κόστος προγράμματα που έχουν προγραμματισθεί
Χωρίζεται σε τακτική μηνιαία επιχορήγηση όπου
καλύπτει τα τρέχοντα έξοδα και τετραμηνία
επιχορήγηση όπου είναι για τα αναπτυξιακά
προγράμματα
- Τα ίδια έσοδα τα οποία προέρχονται από
υπηρεσίες που παρέχονται από τους δήμους επί
πληρωμή. Καλύπτουν περίπου 1/3 των δαπανών
τους

Τα οικονομικά των δήμων βελτιώθηκαν λόγω:

- Υποχρεωτικά οι προϋπολογισμοί πρέπει να είναι
ισοσκελισμένοι
- Έκλεισαν παλαιές οφειλές με ένα πρόγραμμα
ειδικής επιχορήγησης που επωφελήθηκαν περίπου
197 δήμοι
- Βελτιωμένοι δημοσιονομική εποπτεία από την
κεντρική κυβέρνηση
Σύνδεσμοι Δήμων (4.2.1.7) Νομικά πρόσωπα και Επιχειρήσεις Δήμων (4.2.1.8)

Δύο ή περισσότεροι Δήμοι μπορούν να συμφωνήσουν
και να δημιουργήσουν ένα σύνδεσμο.
Αυτός ο σύνδεσμος είναι δημιουργείται για ειδικό
σκοπό π.χ. παροχή υπηρεσιών ή συγκεκριμένη άσκηση
αρμοδιοτήτων. Είναι νομικό πρόσωπο των ΟΤΑ και
πρέπει να έχει ψηφιστεί από τα δημοτικά συμβούλια
με την πλειοψηφία των μελών του.
Έχει πρόεδρο, εκτελεστική επιτροπή και διοικητικό
συμβούλιο που αποτελείται από αιρετούς μέλη των
δημοτικών συμβουλίων.
Στο καταστατικό του αναφέρεται ρητά λόγος
δημιουργίας, ο χρόνος διάρκειας, τις εισφορές των
δήμων. Επίσης στην περίπτωση π[ου υπάρχουν τέλη
που θα εισπράττονται.
Μπορεί ένας Δήμος να ενταχθεί σε ένα σύνδεσμο
υποχρεωτικά ένα τα 2/3 των νομών συμμετέχουν, εάν
υπάρχει δημόσιο συμφέρον και εάν αποφασίσει το
διοικητικό συμβούλιο του συνδέσμου με την απόλυτη
πλειοψηφία του συνόλου των μελών του
Οι δήμοι μπορούν να δημιουργήσουν και να λειτουργούν
συγκεκριμένα ΝΠΔΔ α) ορφανοτροφεία, μουσεία,
γηροκομεία
β) ένα κοινωνικών υπηρεσιών – παιδείας και ένα
πολιτισμού-αθλητισμού – περιβάλλοντος γ) 2 σχολικές
επιτροπές για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια
εκπαίδευση δ) νομικό πρόσωπο για την διαχείριση λιμένων
συγκεκριμένα ΝΠΙΔ/επιχειρήσεις α)Κοινωφελή επιχείρηση
για του ΝΠΔΔ (β) β) δημοτική επιχείρηση ύδρευσης και
αποχέτευσης γ) επιχείρηση για την διαχείριση της δημόσιας
περιουσίας & των δημόσιων χώρων δ) ΑΕ προ Καλλικράτη ε)
υφιστάμενες μη κερδοσκοπιικές επιχειρήσεις

Εσωτερική Οργάνωση και Προσωπικό των Δήμων Τα πλεονεκτήματα από την θεμελίωση των Β’ βαθμού
(4.2.1.9) αυτοδιοικήσεις είναι:
Η εσωτερική δομή καθορίζεται από το Οργανισμό - Διασφαλίζει ότι ο νέος θεσμός έρχεται να

6
εσωτερικής υπηρεσίας (Οργανόγραμμα) ο οποίος
πρέπει να εγκριθεί από το δημοτικό συμβούλιο και
καθορίζει :
- Γενικές Διευθύνσεις
- Διευθύνσεις
- Τμήματα ή Τομείς Αρμοδιοτήτων
- Αυτοτελή τμήματα
- Αυτοτελή γραφεία
- ΟΙ δήμοι δεν μπορούν να προσλαμβάνουν
ελεύθερα. Για μόνιμους μόνο μέσω ΑΣΕΠ και αφού
εγκριθούν από την Διυπουργική επιτροπή και
φυσικά μέσα στα κριτήρια 1/5.
- Για άλλες ανάγκες, πάλι διυπουργική επιτροπή
μπορούν 1)μόνο για ανάγκες ΠΕ& ΤΕ 2)Ιδιωτικού
δικαίου ορισμένου χρόνου 3) συμβάσεις έργου
- Χωρίς έγκριση από διυπουργική επιτροπή 1) ειδικό
σύμβουλο ή συνεργάτη 2) επιστημονικό συνεργάτη
3) προσωπικό για τεχνικά έργα (χωρίς ιδιώτη) 4)
τεχνικό προσωπικό μέχρι 5 ημέρες 5) έκτακτες
ανάγκες 2 μήνες
Τοπική αυτοδιοίκηση Β’ Βαθμού (4.2.2)
Περιφέρειες (4.2.2.1.)
Με τον Καλλικράτη επαναθεμελιώνει τον Β’ βαθμό
αυτοδιοίκησης. Οι νέες περιφέρειες είναι κατά τόπο
ΝΠΔΔ όπου δημιουργούνται 13 περιφέρειες.
1. Αττικής = έδρα Αθήνα
2. Πελοποννήσου = έδρα Τρίπολη
3. Κρήτης = έδρα Ηράκλειο
4. Βορείου Αιγαίου = έδρα Μυτιλήνη
5. Νοτίου Αιγαίου = έδρα Ερμούπολη
6. Στερεάς Ελλάδος = έδρα Λαμία
7. Ιονίων Νήσων = έδρα Κέρκυρα
8. Δυτικής Ελλάδος = έδρα Πάτρα
9. Ηπείρου= έδρα Ιωάννινα
10. Θεσσαλίας = έδρα Λάρισα
11. Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης = έδρα
Κομοτηνή
12. Δυτικής Μακεδονίας = έδρα Κοζάνη
13. Κεντρικής Μακεδονίας = έδρα Θες/νικη
Η ανάγκη για την δημιουργία των περιφερειών ήταν η
αποτυχία των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων να
εκτελέσουν τον αναπτυξιακό ρόλο τους λόγω του
μεγάλου αριθμού τους και του γεωγραφικού
κατακερματισμού τους.
Οικονομικά των Περιφερειών (4.2.2.5)
ΟΙ Κεντρικοί Αυτοτελής Πόροι (ΚΑΠ) αποτελούν το
σημαντικότερο τακτικό έσοδο της περιφέρειας.
ευθυγραμμιστεί με τις αλλαγές που έχουν γίνει στις
υποδομές τις χώρας π.χ. οδικές, οι οποίες έχουν
μεταβάλει σημαντικά της κοινωνική και οικονομική
γεωγραφία της χώρας
- Οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας και συγκέντρωση
δυνάμεων όπου δίνει την δυνατότητα να μπορέσουν οι
περιφέρειες να αρχίσουν να λειτουργούν αποδοτικά,
αποτελεσματικά και οικονομικά
- Δημιουργεί κλίμακες όπου θα μπορέσει να αναλάβει
σημαντικά αναπτυξιακά έργα
- Μπορεί να αποσυμφορήσεις την κρατική αποκέντρωση
και να δώσει πραγματικό όφελος στον πολίτη στην
χώρα αλλά και στην οικονομία
Αρμοδιότητες της Περιφέρειας:
Ισχύει το τεκμήριο της αρμοδιότητας για τις τοπικές
υποθέσεις αλλά ισχύει επίσης και η αρχή της
επικουρικότητας. Αυτό δυσχεραίνει τη κατανομή τον
αρμοδιότητα όπου αποφάσισαν να μεταφέρουν τις
αρμοδιότητες των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και των
αποκεντρωμένων διοικήσεων εκτός από αυτές που έχουν
κρατικό χαρακτήρα.
Είναι:
Προγραμματισμό & Ανάπτυξη: γεωργίας, αλιείας,
κτηνοτροφίας, φυσικών πόρων (υδάτων, ορυκτού πλούτου),
απασχόληση, εμπορίου, τουρισμός, βιομηχανίας –
βιοτεχνίας , ενέργειας , μεταφορών, επικοινωνιών
Έργα: χωροταξικά, περιβάλλον, παιδεία-πολιτισμός-
αθλητισμός , Υγεία, Πολιτική προστασία και διοικητική
μέριμνα
Ειδικά για τα νησιά είναι και οι συγκοινωνίες
Άλλος διαχωρισμός αρμοδιοτήτων:
- Αρμοδιότητες παροχής υπηρεσιών: αφορά
αρμοδιότητες που έχουν να προσφέρουν υπηρεσίες
στον πολίτη άρα φέρουν και λειτουργικά κόστη κυρίως
προσωπικού που θα πρέπει να κάνουν την δουλειά
- επενδυτικού χαρακτήρα όπου αφορά τα έργα
υποδομών όπου έχουν αρμοδιότητα για τον
προγραμματισμό, υλοποίηση και κατασκευή αλλά και
την συντήρηση
- αναπτυξιακού χαρακτήρα: αφορά προγράμματα
αναπτυξιακού σχεδιασμού
- Ελεγκτικές-κυρωτικές αρμοδιότητες, αρμοδιότητες που
μπορούν να αποδώσουν έσοδα στην περιφέρεια αλλά
που επίσης φέρουν σημαντικά κόστη
Ο Προϋπολογισμός των περιφερειών (4.2.2.6)
Ο προϋπολογισμός είναι το βασικό δημοσιονομικό
εργαλείο των ΟΤΑ για να μπορέσουν να υλοποιήσουν τα
7

Χωρίζεται σε Γενικές ή ειδικές επιχορηγήσεις που η
μεν πρώτες καλύπτουν γενικές και οι δεύτερες
συγκεκριμένες π.χ. μεταφορά μαθητών στα σχολεία.
Επίσης υπάρχουν και οι επενδυτικές επιχορηγήσεις
όπου είναι τα μόνα ποσά που καλύπτουν επενδύσεις.
Με κοινή απόφαση των υπουργείων εσωτερικών &
οικονομικών & της ένωσης περιφερειών καθορίζονται:
1. Το % που προορίζεται για τις γενικές δαπάνες
& επενδυτικές δαπάνες
2. Το % που αναλογεί στον σύνδεσμο
περιφερειών
Κριτήρια για τα παραπάνω % που λήφθηκαν υπόψη
ήταν δημογραφικά, γεωμορφολογικά, κοινωνικά,
περιβαλλοντολογικά, διοικητικά, πολιτιστικά καθώς
άμβλυνση των ανισοτήτων.
Οι ΚΑΠ προέρχονται από το φόρο εισοδήματος και από
το ΦΠΑ. Σε περίπτωση μεταφορά αρμοδιοτήτων
γίνεται και η απαιτούμενη μεταφορά χρημάτων
Οι Επιχορηγήσεις διακρίνονται σε:
- Τακτικές και έκτακτες όπου είναι βάση της
περιοδικότητας & θεσμική κατοχύρωση τους. Οι
τακτικές βοηθούν τον οικονομικό προγραμματισμό
των ΟΤΑ και αποτελούν το βασικό έσοδο τους όπου
καλύπτουν τις λειτουργικές ανάγκες.
- Οι έκτακτες είναι για απρόβλεπτες περιπτώσεις
- Οι ειδικές χρησιμοποιούνται για να προωθηθούν
κεντρικές πολιτικές
Νομικά πρόσωπα Περιφερειών – Περιφερειακά
ταμεία ανάπτυξης (4.2.2.7)
Α) Νομικά πρόσωπα: Αποτελούν βασικά εργαλεία για
την διαμόρφωση των πολιτικών της περιφέρειας.
Έχουν μορφή αναπτυξιακής επιχείρησής και λειτουργεί
ως εμπορική επιχείρηση και υπόκειται σε αντίστοιχη
φορολογία.
Αντικείμενο αυτών είναι:
- Προσφέρει επιστημονική και τεχνική υποστήριξη
στην περιφέρεια
- Η προώθηση της επιχειρηματικής, οικονομικής
ανάπτυξης της περιφέρειας
- Συμμετοχή της σε αντίστοιχα προγράμματα σε
διαπεριφερειακό επίπεδο
Στο μετοχικό κεφάλαιο μπορούν να συμμετέχουν
περιφέρειες και δήμοι. Στην ΑΕ μπορούν να
συμμετέχουν και άλλοι δημόσιοι φορείς αλλά και
τράπεζες. Σε αυτή την περίπτωση οι περιφέρειες και οι
προγράμματα και να ασκήσουν τις αρμοδιότητες τους.
Οι στόχοι για την κατάρτιση είναι:
- Η ορθολογική και ρεαλιστική καταγραφή των εσόδων
που θα εισπράξουν και τον αντίστοιχων δαπανών
- Συγκράτηση των δαπανών και η ορθολογική διαχείριση
των πόρων
- Η αποτελεσματική και παραγωγική δημοσιονομική
διαχείριση με την χρήση όσο το δυνατό μικρότερη
χρήση πόρων
- Ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων με σκοπό να
επιτευχθεί μεγαλύτερη ανάπτυξη όπου θα βοηθηθεί ο
στόχος της ΓΚ
- Να ακολουθηθούν οι γενικοί κανόνες κατάρτισης του
προϋπολογισμού
Η διαδικασία για την κατάρτιση, ψήφιση, εκτέλεση και
παρακολούθηση είναι:
- Η εκτελεστική επιτροπή μαζεύει όλες τις ανάγκες τις
περιφέρειας από τις αρμόδιες διευθύνσεις. Τις
αξιολογεί και εισηγείται ένα προσχέδιο των δράσεων
και του προϋπολογισμού στην οικονομική επιτροπή
- Η οικονομική επιτροπή καταρτίζει και υποβάλει τον
προϋπολογισμό δίνονται επεξηγήσεις για κάθε γραμμή
του
- Το περιφερειακό συμβούλιο ψηφίζει τον ετήσιο
προϋπολογισμό και το σχέδιο δράσης
- Αναρτάται στο site της περιφέρειας και σε εφημερίδες.
Εάν δεν γίνει αυτό δεν επηρεάζει το κύρος το κύρος της
απόφασης
Εσωτερική Οργάνωση & προσωπικό των περιφερειών
(4.2.2.8)
Οι ΟΤΑ βάσει του συντάγματος έχουν διοικητική αυτοτέλεια
δηλαδή η εσωτερική δομή είναι δική τους υπόθεση.
Η λειτουργική δομή τους ορίζεται μέσω του Οργανισμού ο
οποίος καθορίζει:
1. Τις υπηρεσιακές μονάδες
2. Η διάρθρωση των υπηρεσιακών μονάδων (ΓΔ, Δ,
Αυτοτελή τμήματα, Τμήματα, Γραφεία & Αυτοτελή
γραφεία
3. Ο Τίτλος, η αρμοδιότητες και έδρα της κάθε μονάδας
4. Οι οργανικές θέσεις για όλα τα επίπεδα και τις
ειδικότητες
5. Οι θέσεις του ειδικού επιστημονικού – τεχνικού και
βοηθητικού προσωπικού που έχουν συμβάσεις ΙΔ
Τον Οργανισμό τον ψηφίζει το περιφερειακό συμβούλιο,
ύστερα από γνώμη των συνδικαλιστών. Την πρόταση
εγκρίνει ο Υπουργός και δημοσιεύεται στην ΦΕΚ
8
δήμοι έχουν την πλειοψηφία Οι πόροι του ταμείου:

Β) Περιφερειακά ταμεία ανάπτυξης - Έσοδα από τέλη και εισφορές

Το περιφερειακό ταμείο ανάπτυξης αποτελεί βασικό - Δωρεές, κληρονομιές
εργαλείο άσκησης της αναπτυξιακής πολιτικής - Από την περιουσία τους ταμείου
- Έσοδα από δάνεια
Σκοπός και οι αρμοδιότητες είναι: - Έσοδα από σύναψη μελετών
1. διαχειρίζονται το σκέλος των Δημόσιων Έσοδα από προγράμματα της ΕΕ
επενδύσεων και τα προγράμματα ΕΣΠΑ
2. η υποστήριξη του έργου της εκτελεστικής
επιτροπής
3. υποστήριξη του αναπτυξιακού σχεδιασμού της
περιφέρειας
4. τεχνική υποστήριξη της περιφέρειας στην
εκπόνηση των μελετών για τα έργα
5. Άσκηση ταμειακής διαχείρισης
6. Επιβολή και είσπραξη τελών και εισφορών
υπερ του ταμείου
7. Συμμετοχή σε προγράμματα της ΕΕ
8. Σύναψη δανείων με χρηματοοικονομικούς
φορείς για την εκτέλεση των έργων

Είναι ΝΠΔΔ με διοικητικό συμβούλιο όπου αποτελείται

μέλη της περιφέρειας & πρόεδρο. Έχει δικό της
προϋπολογισμό.
Καθ’ ύλην (Ειδική) αυτοδιοίκηση (4.3) Τα είδη της Καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης (4.3.2)

Τα χαρακτηριστικά της Καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης
(4.3.1)
Καθ’ ύλην αυτοδιοίκηση των δημόσιων υποθέσεων
συμβάλει στον καταμερισμό των έργων της διοικητικής
λειτουργίας της ΔΔ και με την καλύτερη δομή,
πληρέστερα οικονομικά μέσα και μεγαλύτερη
ανεξαρτησία μπορούν να πραγματοποιούν με τον
βέλτιστο τρόπο τις ειδικές αποστολές τους.
Το σύνταγμα δεν κατοχυρώνει την Καθ’ ύλην
αυτοδιοίκηση, με εξαίρεση τα ΑΕΙ. Η λειτουργία των
ΝΠΙΔ καθορίζεται από τον κοινό νομοθέτη.
Δημιουργούνται με έναν τυπικό ή ουσιαστικό νόμο και
ασκούν την δημόσια εξουσία με βάση τον κανόνα της
ειδικότητας τους. Καταργούνται με τον ίδιο τρόπο ή
αυτοδίκαια λόγω παρέλευσης του χρόνου που
αναφέρεται στο καταστατικό τους.
1. Διοικητική αυτοτέλεια: διοικείται από ένα
συλλογικό όργανο ΔΣ και από ένα μονοπρόσωπο
όργανο ΓΔ ή Δ που είναι αρμόδιο για την
διεύθυνση των εργασιών του
2. Δημοσιονομική αυτοτέλεια έχει δικό του
προϋπολογισμό. Οι πόροι προέρχονται από τέλη,
εισφορές, κρατικές επιχορηγήσεις, δωρεές, δάνεια
κλπ.
3. Διοικητική εποπτεία η εποπτεία του κράτους είναι
ειδική λόγω των ειδικών αρμοδιοτήτων που έχουν.
Τα είδη της Καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης μπορεί αν είναι:
ΝΠΔΔ τα οποία λειτουργούν με βάση το Διοικητικό δίκαιο.
Μπορούν να έχουν τις μορφές:
1. ΝΠΔΔ ιδρυματικού χαρακτήρα( Ασφαλιστικά ταμεία). Η
διοίκηση τους διορίζεται, έχουν πολύ συγκεκριμένες
αρμοδιότητες και έχουν ισχυρή διοικητική εποπτεία
όπου ασκείται έλεγχος σκοπιμότητας και νομιμότητας
2. ΝΠΔΔ σωματειακού χαρακτήρα (ΔΣΑ). Η διοίκηση του
εκλέγεται από τα μέλη και έχουν γενικές αρμοδιότητες
και πολύ ήπια εποπτεία.
ΝΠΙΔ τα οποία λειτουργούν με βάση το ιδιωτικό δίκαιο.
Μπορούν να έχουν τις μορφές:
3. ΝΠΙΔ επιχειρηματικού χαρακτήρα. Ασκούν την εργασία
με μέσα κρατικά και δικό τους προσωπικό
4. ΝΠΙΔ ιδρυματικού χαρακτήρα. Ασκούν παραγωγική
δραστηριότητα
5. ΝΠΙΔ σωματειακού χαρακτήρα όπου ρυθμίζουν
ορισμένη επαγγελματική αρμοδιότητα
Επίσης διακρίνονται σε αυτές που παρέχουν δημόσια
υπηρεσία και σε αυτές που συμμετέχουν στον
ανταγωνιστικό τομέα της οικονομίας

9
 Ο βαθμός και ο τρόπος ποικίλλουν ανάλογα το
πρόσωπο. Αυτό συμβαίνει διότι δεν δεσμεύονται
από το σύνταγμα
Άλλες μορφές καθ’ ύλη αρμοδιότητας (4.3.3)
1. Δημόσιες εταιρείες: μέτοχος μπορεί να είναι μόνο
το δημόσιο. Για την οργάνωση και λειτουργία
διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο και για ίδρυση
τους, τα μέλη τους και την επέμβαση του κράτους
διέπονται από το διοικητικό
2. Παραχώρηση δημόσιας υπηρεσίας. Π.χ. γέφυρα
Ρίου - Αντιρρίου
3. Επιχειρήσεις Κοινής Ωφελείας. Πρόκειται για ΝΠΙΔ
τα οποία προσφέρουν κοινής ωφέλειας υπηρεσία
στους πολίτες. Πρέπει να τηρούν το δημόσιο δίκαιο
4. Επιχειρήσεις μικτής οικονομίας
5. Μεικτά ή διφυή νομικά πρόσωπα
6. Εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα

10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο
Σύστημα προσλήψεων (5.1)
Ο ρόλος του ΑΣΕΠ (5.1.2)
Ο ΑΣΕΠ στερείται του επιτελικού ρόλου αναφορικά με
τον προγραμματισμό των προσλήψεων Δηλαδή δεν
συμμετέχει καθόλου στην διαδικασία απόφασης και
έγκρισης των προσλήψεων , όπου την τελική απόφαση
την έχει μια τρίμερης επιτροπή(υπουργό εσωτερικών,
Οικονομικών & γγ της κυβέρνησης)
Μετά την απόφαση από την επιτροπή ο ΑΣΕΠ εκκινεί
την διαδικασία όπου εκδίδει τις προκηρύξεις,
συγκροτεί τις απαιτούμενες επιτροπές, ασκεί όλες τις
προβλεπόμενες διαδικασία μέχρι και τον καθορισμό
των διοριστέων. Αυτό γίνεται τόσο για τους μόνιμους
όσο και για τους απασχολούμενους με σχέση ιδιωτικού
δικαίου
Στην αρμοδιότητα του ΑΣΕΠ υπάγονται:
- Όλοι οι φορείς του Δημόσιου τομέα
- ΟΤΑ Α & Β βαθμού
- Τοπικές Ενώσεις & Η Κεντρική ένωση δήμων
- Οι τράπεζες & οι εταιρίες που ο πρόεδρος ορίζεται
μετά από γνώμη της Βουλής
- Εταιρίες που το κράτος έχει 50% και πάνω μερίδιο
Εξαιρούνται περιπτώσεις λόγω του ειδικού χαρακτήρα
π.χ. καθηγητές ΑΕΙ, το προσωπικό της προεδρίας και
της Βουλής, διερμηνείς/μεταφραστές, μετακλητοί
υπάλληλοι
Οι διαδικασίες και οι μέθοδοι του ΑΣΕΠ (5.1.3)
Οι διαδικασίες προσλήψεων του ΑΣΕΠ χωρίζονται σε 2
κατηγορίες:
Α) σε αυτή που τις διενεργεί ο ίδιος ο ΑΣΕΠ: Σε αυτή
περιλαμβάνονται οι διαγωνισμοί για το τακτικό προσωπικό
και το προσωπικό με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου
Β) σε αυτή που τις διενεργεί ο ενδιαφερόμενος φορέας υπό
την έγκριση του ΑΣΕΠ: Σε αυτή περιλαμβάνονται οι
διαγωνισμοί για το προσωπικό με σύμβαση εργασίας
ορισμένου χρόνου
Οι μέθοδοι ορίζονται τόσο από το σύνταγμα όσο και από
τον κοινό νομοθέτη. Οι μέθοδοι είναι:
1. Με γραπτό διαγωνισμό
Οι γραπτοί διαγωνισμοί μπορεί να είναι πανελλήνιοι,
κοινοί που αφορούν περισσότερους από ένα φορείς ή
ένα μόνο φορέα και ειδικούς κλάδους.
Η μέθοδο αυτή προβλέφθηκε για ΠΕ & ΤΕ αλλά υπήρχε
μια τάση να την παρακάμψουν χρησιμοποιώντας την
λίστα με την σειρά προτεραιότητας.
Επίσης η υπάρχει η δυνατότητα υπαγωγής στην
διαδικασία του γραπτού διαγωνισμού εφόσον το
ζητήσει ο φορέας
2. Με καθορισμένη σειρά προτεραιότητας
Όσο αφορά το τακτικό προσωπικό τα κριτήρια των ΠΕ
& ΤΕ είναι οι τίτλοι σπουδών, ξένες γλώσσες, εμπειρία
στο αντικείμενο, εντοπιότητα και η συνέντευξη.
Η εντοπιότητα δίνει έχτρα μόρια για περιοχές με 10.000
πληθυσμό, όπου δεσμεύονται να μείνουν για 10 χρόνια.
Η συνέντευξη μπορεί να αποκλειστεί από τον ΑΣΕΠ και
διενεργείται μόνο από τον ΑΣΕΠ και κατόπιν αίτησης
του Φορέα.
Για ορισμένες ειδικότητες προβλέπονται δοκιμασίες και
η εξέταση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Για την κατηγορία ΥΕ τα κριτήρια είναι κοινωνικά,
αριθμός τέκνων και χρόνος ανεργίας
Σχετικά το προσωπικό με σύμβαση ορισμένου χρόνου
το οποίο αφορά τις κατηγορίες για απρόβλεπτες και
επείγουσες ανάγκες, για παροδικές ανάγκες και για
μερικής απασχόλησης.
Ο διαγωνισμός εκτελεί από τον φορέα υπο την έγκριση
του ΑΣΕΠ. Τα κριτήρια εντοπιότητα, αριθμός τέκνων,
χρόνος ανεργίας, ο βαθμός πτυχίου για ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ,
ηλικία, επαγγελματική εμπειρία
Για την κατηγορία μερικής απασχόλησης, προϋπόθεση
να υπάρχουν στα επιχειρησιακά σχέδια όπου θα
περιγράφονται οι ανάγκες για αυτά τα άτομα. Τα
κριτήρια είναι να προέρχονται από ευπαθείς κοινωνικές
ομάδες, εντοπιότητα
3. Με βάση την ουσιαστική εκτίμηση των προσόντων
Αφορά την πρόσληψη ειδικών επιστημονικών και
τεχνικού προσωπικού. Κρίνεται από μια επιτροπή που
δημιουργείται από τον ΑΣΕΠ
11
Υπηρεσιακή κατάσταση Δημόσιων Υπαλλήλων (5.2)
Διακρίσεις προσωπικού (5.2.2)
Οι υπάλληλοι του δημοσίου, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ χωρίζονται
σε
α) Μόνιμο προσωπικό
β) σε προσωπικό με σύμβαση ιδιωτικού τομέα και
αυτοί χωρίζονται σε i) σύμβαση αορίστου χρόνου ii)
ορισμένου χρόνου
Κανένα υπάλληλος δεν μπορεί να διοριστεί σε
οργανική θέση εάν δεν νομοθετημένη. Εξαίρεση
αποτελεί η περίπτωση των απρόβλεπτων και
επειγουσών αναγκών.
Στον κώδικά προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορίζει τις
περιπτώσεις πρόσληψης : α) ειδικό Επιστημονικό &
τεχνικό προσωπικό β) έκτακτες & επείγουσες ανάγκες
γ) οι παροδικές ανάγκες
Τα παραπάνω δείχνουν το πόσο σημαντικά είναι ο
Οργανισμός και το οργανόγραμμα διότι οι θέσεις των
μονίμων είναι απόλυτα καθορισμένες και επίσης
δεδομένου ότι είναι καθορισμένες οι περιπτώσεις
πρόσληψης υπάλληλων με σύβαση ιδιωτικού δικαίου
δείχνει την πρόθεση του νομοθέτη να περιορίσει το
φαινόμενο των «συμβασιούχων».
Οργανισμό έχουν υποχρέωση να έχουν όλες οι
δημόσιες υπηρεσίες ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και περιφέρειες
Μηχανισμοί Επιθεώρησης & ελέγχου της ΔΔ (5.3)
Ο Γενικός Επιθεωρητής ΔΔ (5.3.1)
Οι αρμοδιότητες του είναι:
1. Δύναται να διατάξει ελέγχους στα αρμόδια
ελεγκτικά όργανα
2. Παρακολουθεί και ελέγχει τις εργασίες τού
σώματος επιθεωρήσεων & ελέγχων
3. Σε ετήσια βάση προχωρούν σε ελέγχους της
οικονομικής κατάστασης (πόθεν έσχες) των
a. Των προϊστάμενων στα γραφεία της
πολεοδομίας
b. Των προϊστάμενων & υπάλληλων των ΔΟΥ
& ΣΔΟΕ
c. Των σωμάτων ελέγχων
4. Συγκαλεί και συντονίζει τις εργασίες του ΣΟΕΕ
Κατηγορίες – Κλάδοι – Ειδικότητες - βαθμοί (5.2.3)
Το υπηρεσιακό καθεστώς των μονίμων καθορίζεται από τον
υπαλληλικό κώδικα και των υπαλλήλων με σύμβαση
ιδιωτικού δικαίου από τον κώδικα προσωπικού ιδιωτικού
δικαίου.
Οι «συμβασιούχοι» του ΔΤ
Οι παλιότεροι υπαλληλικοί κώδικες έκαναν μνεία που
εξαιρούσαν αυτές τις προσλήψεις από την διαδικασία
πρόσληψης μέσω διαγωνισμών. Υπήρχε πρακτική από τις
κυβερνήσεις όπου με ειδικά νομοθετήματα
μονιμοποιούσαν συμβασιούχους όπου τελικά αυτό
καταλάμβαναν οργανικές θέσεις. Με το σύνταγμα του 2001
απαγορεύτηκε η μονιμοποίηση προσωπικοί ιδιωτικού
δικαίου καθώς και η μετατροπή συμβάσεων ορισμένου σε
αορίστου χρόνου. Αυτό παραπάνω προκύπτει ότι ένα
μεγάλο μέρος των δημοσίων υπαλλήλων είναι με σχέση
ιδιωτικού δικαίου όπου αυτό έρχεται σε αντίθεση με την
νομοθεσία.
Οι οργανικές θέσεις των δημοσίων υπάλληλων βάσει του ΥΚ
διακρίνονται σε:
1. Κατηγορίες: είναι ο χαρακτηρισμός που λαμβάνου οι
υπάλληλοι λόγω των τυπικών προσόντων δηλαδή
Ειδικών θέσεων(ΕΘ), ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ, ΥΕ
2. Κλάδους: οι κλάδοι ορίζονται με βάση την ειδικότητα,
φύση και το είδος των καθηκόντων τους. Κλάδος
θέσεων είναι το σύνολο των κλάδων σε μια ιεραρχική
πυραμίδα έτσι ώστε ο υπάλληλος που εισέρχεται στην
υπηρεσία σε αυτόν τον κλάδο λαμβάνει το κατώτερο
βαθμό και με τα χρόνια εξελίσσεται μέσα στην
πυραμίδα
3. Βαθμούς: Οι κατηγορίες των βαθμών για τους μόνιμους
είναι Ε-Δ-Γ-Β-Α. Ανά κατηγορίες οι βαθμοί ορίζονται ως
εξής:
a. ΕΘ  Β - Α
b. ΠΕ & ΤΕ & ΔΕ  Δ-Γ-Β-Α
c. ΥΕ Ε-Δ-Γ-Β
Σώμα Επιθεωρητών – ελεγκτών ΔΔ (5.3.2)
Είναι όργανο εσωτερικού ελέγχου της ΔΔ και υπάγεται στον
Υπουργό εσωτερικών. Διενεργεί επιθεωρήσεις, ελέγχους,
διοικητικές εξετάσεις για να επισημάνει φαινόμενα
κακοδιοίκηση και διαφθοράς, αδιαφανών διαδικασιών, μη
αποδοτικών και αποτελεσματικών διαδικασιών στις
προσφερόμενες υπηρεσίες.
Ο ΓΓ είναι μετακλητός υπάλληλος και το έργο του
υποβοηθείται από 8 ειδικούς επιθεωρητές. Στην
αρμοδιότητα του υπάγονται οι ίδιες υπηρεσίες με τον ΓΕΔΔ
(5.3.1)
12
5. Πραγματοποιεί ελέγχους και ο ίδιος με τους Λοιπά ελεγκτικά όργανα (5.3.3)
βοηθούς τους
6. Πραγματοποιεί ελέγχους και πειθαρχικές διώξεις 1. Οι διευθύνσεις επιθεώρησης των υπουργείων
της ΔΔ 2. Ειδικά ελεγκτικά όργανα όπως
7. Συντάσσει την ετήσια έκθεση a. Υπ. Μεταφορών & επικοινωνιών
8. Αξιολογεί και διερευνά καταγγελίες b. Υγείας και πρόνοιας
Δικαίωμα ελέγχου έχει στις α) Δημόσιες υπηρεσίες c. Επιθεωρητές περιβάλλοντος
(Υπουργία) β) Περιφέρειες γ) ΟΤΑ δ) ΝΠΔΔ ε) ΝΠΙΔ στ) d. Δημοσιών έργων
Δημόσιες επιχειρήσεις η) οργανισμούς που διορίζει
Διοικητή το κράτος
Διορίζεται με ΠΔ μετά από απόφαση του υπουργικού
συμβουλίου και πρόταση του υπουργείου εσωτερικών.
Έχει 5ετή ανανεώσιμη θητεία. Έχει 4 βοηθούς 5ετους
θητείας που ορίζονται από τον Υπ. Εσωτερικών. Το
2005 ορίστηκε Βοηθός Γενικός επιθεωρητής ΔΔ στην
Θεσσαλονίκη.

13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο
Η ανάγκες του Ρυθμιστικού κράτους (6.1)
Οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη προχώρησαν σε
μεταρρυθμίσεις με σκοπό την βελτίωση των
παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Οι τρεις άξονες ήταν
α) αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων σε σχέση με τις
δραστηριότητες τους
β) ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών
γ) δημιουργία μηχανισμών ρύθμισης της
απελευθερωμένης αγοράς
Λόγοι δημιουργίας Ανεξάρτητων αρχών (6.1.3)
ΟΙ λόγοι που δημιουργήθηκαν οι ανεξάρτητες αρχές ήταν
α) η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος:
Σήμερα υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με τον κίνδυνο
που διατρέχει το δημοκρατικό πολίτευμα από την χρήση
των πλειοψηφιών. Η χρήση της τεχνικής της πλειοψηφίας
έχει ταυτιστεί με την ίδια την δημοκρατία. Αυτό γίνεται
διότι έχει περιοριστεί η διαβούλευση και έχουν αλλοιωθεί
οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί. Όλα λειτουργούν με βάση του
μέσους όρους και από το lobbying. Έτσι οι αντιπρόσωποι
του λαού είναι μεταξύ των συντεχνιακών συμφερόντων
που πρέπει να ικανοποιήσουν και στους ψηφοφόρους τους
που απαιτούν αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα.
Την λύση αυτή την δίνουν οι ανεξάρτητες αρχές όπου
συμφιλιώνουν την δημοκρατική αρχή και την αρχή του
κράτους δικαίου.
Το θέμα που προκύπτει είναι πως είναι δυνατόν οι πολιτικοί
να εκχωρούν εξουσίες σε όργανα που δεν μπορούν να
ελέγξουν. Ο λόγος είναι ότι έτσι μεγαλώνει την αξιοπιστία
της.
Επίσης η ανεξάρτητες αρχές προσφέρουν ένα περιβάλλον
με σταθερότητα και αξιοπιστία όπου είναι αυτό που
προσελκύει επενδύσεις
β) η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων:
Αυτό αναφέρεται στο δικαίωμα πληροφόρησης του πολίτη
και στην προστασία της προστασίας της ιδιωτικής ζωής του.
Στο πρώτο αναφέρεται στη ανάγκη για διαφάνεια και στην
καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Ουσιαστικά προσπαθεί
να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών και να
βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της ΔΔ.
Τα δικαιώματα αυτά μπορούν να επιτευχθούν με την χρήση
της Οιονεί ενδικοφανή διαδικασίας δηλαδή με την χρήση
μια δικαστικής διαδικασίας όπου πρέπει να υπάρχει το
δικαίωμα της ακρόασης και της αιτιολόγησης των
αποφάσεων. Οι ανεξάρτητες αρχές έχουν όλα τα κριτήρια α)
δεν είναι εκλεγμένοι β) δεν είναι πολιτικά όργανα γ) οι
αποφάσεις τους περιέχουν αιτιολογία.
γ) η πολυπλοκότητα της σύγχρονης διακυβέρνησης:
Τα ζητήματα τα οποία κλείνονται να διαχειριστούν οι
Ανεξάρτητες αρχές είναι πολύπλοκά και τεχνικά και πολύ
εξειδικευμένα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν
να διαχειριστούν οι πολιτικοί και ειδικά απέναντι στις
επιχειρήσεις και στις ειδικές ομάδες οι οποίοι είναι πολύ
καλοί γνώστες των αντικειμένων. Οι διαχείριση αυτών των
θεμάτων από τους πολιτικούς δεν θα αύξανε την
δημοτικότητας του δεδομένου ότι αυτά τα θέματα δεν είναι
κατανοητά από το ευρύ κοινό.
β) η θεσμική ομοιομορφία:
η δημιουργία τους οφείλεται στην θεσμική ομοιομορφία
μεταξύ των κρατών ειδικά σε μια ένωση κρατών όπως η ΕΕ.
Υπάρχει πολύ ανεπτυγμένη η μεταφορά επιτυχημένων
πρακτικών από ένα κράτος σε ένα άλλο και αυτή η πρακτική
προωθείται ιδιαίτερα και από την ΕΕ. Η δημιουργία
ανεξάρτητων αρχών δεν επιβάλλεται από κάποιο κανονισμό
ή οδηγία από την ΕΕ αλλά δε κάποιες περιπτώσεις όπως η
14

Οι μηχανισμοί ρύθμισης και ανεξάρτητες αρχές (6.2)
Ο μηχανισμός ρύθμισης είναι ιδιαίτερα περίπλοκος
διότι πρέπει να μπορεί να εξισορροπήσει τα
συμφέροντα του κράτους-αγοράς-πολιτών.
Οι προϋποθέσεις για την επιτυχία τους είναι:
α) Η στελέχωση με εξιδεικευμένα στελέχη
β) κανονιστικό πλαίσιο που ενθαρρύνει τον
ανταγωνισμό και τις πρακτικές και συνθήκες ρύθμισης
της αγοράς
γ) ύπαρξη κανόνων του διασφαλίζουν την ανεξαρτησία,
διαφάνεια και λογοδοσία των μηχανισμών ρύθμισης
Χαρακτηριστικά των ανεξάρτητων αρχών στην
Ελλάδα (6.2.3)
Η προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία (6.2.3.1)
1. Επιλογή: των μελών των συνταγματικά
κατοχυρωμένων ανεξάρτητων αρχών γίνεται από
την επιτροπή των προέδρων της Βουλής με
ομοφωνία ή απόλυτης πλειοψηφίας των μελών
τους. Οι νομοθετικά κατοχυρωμένες είναι ανάλογα
με το έχει προνοήσει η νομοθέτης. Οι επιλογές
είναι:
a. Διορίζονται από το υπουργικό συμβούλιο
μετά από πρόταση του αρμόδιου
υπουργού
b. Διορίζονται με ΠΔ μετά από πρόταση του
υπουργικού συμβουλίου
c. Διορίζονται από τον αρμόδιο υπουργό
Η επιλογή γίνεται με βάση την εξειδίκευση τους
(επιστημονική γνώση και εμπειρία), αναγνωρισμένο
κύρος. Κοινωνική εκπροσώπηση υπάρχει μόνο στην
επιτροπή ανταγωνισμού. Επίσης δεν απαιτείται τα
μέλη να έχουμε την ιδιότητα του δημόσιου λειτουργού.
2. Θητεία: είναι από 3-6 χρόνια όπου πλειονότητα
είναι στα 5 χρόνια. Σχετικά με την ανανέωση της
θητείας υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση.
3. Έλεγχος: Υπάρχει Κοινοβουλευτικός έλεγχος όπου
ασκείται από την επιτροπή θεσμών και διαφάνειας.
Επίσης διάφορες επιτροπές μπορούν να καλούν τα
μέλη για ακρόαση.
Δικαστικός έλεγχος ασκείται από τα διοικητικά
δικαστήρια και μπορεί να προέλθει από τους
διοικούμενους ή και από την Διοίκηση.
Μπορεί να ασκηθεί έλεγχος νομιμότητα μόνο στις
νομοθετικά κατοχυρωμένες αρχές και όχι στις
συνταγματικά
Από την πειθαρχική ευθύνη προκύπτει το μέγεθος
της ανεξαρτησίας των αρχών από τον Υπουργό.
Υπάρχουν και αρχές που δεν προβλέπεται
πειθαρχική ευθύνη π.χ. ΑΣΕΠ
ενέργεια αναφέρεται έμμεσα αφού επιβάλει διαφορετικές
οντότητες για την ιδιοκτησία και του ρυθμιστή
Διακρίσεις των Ανεξάρτητων αρχών (6.2.1)
1. Συνταγματικά(ΕΣΡ,ΑΣΕΠ, Αρχή προστασίας προσωπικών
δεδομένων, Συνήγορος του πολίτη, Αρχή ασφάλισης του
απορρήτου των επικοινωνιών)
ή νομοθετικά κατοχυρωμένες (π.χ. ανταγωνισμού,
κεφαλαιαγοράς, Συνήγορος του καταναλωτή
2. Συλλογικές ή μονοπρόσωπες (Συνήγορος πολίτη &
καταναλωτή)
3. Διάκριση ανάλογα με την δραστηριότητα
a. Προστασία ατομικών δικαιωμάτων
b. Λειτουργία δημόσιας διοίκησης
c. Ρύθμιση της αγοράς
d. Συνδυασμός των παραπάνω
4. Διάκριση με το εάν εκδίδουν εκτελεστές ή μη πράξεων
Παράγοντες που καθορίζουν την ανεξαρτησία των
ανεξάρτητων αρχών (6.3.4)
Οι δυνάμεις που ασκούν επιρροή και επηρεάζουν την
αποτελεσματικότητα των αρχών είναι α) το πολιτικό
περιβάλλον (κυβέρνηση, βουλευτές, κόμματα) β) αυτοί που
ρυθμίζονται
Οι δείκτες που επηρεάζονται από το πολιτικό σύστημα
είναι:
 Ο τρόπος διορισμού των μελών των αρχών
 Ο τρόπος χρηματοδότησης τους
 Ο τρόπος παύσης τους
 Η δυνατότητα να ακυρώνει η κυβέρνηση πράξεις
των αρχών
 Ο χρόνος της θητείας τους (να μην συμπίπτουν με
των κυβερνήσεων)
Οι δείκτες που επηρεάζονται από τις ρυθμιζόμενες ομάδες
είναι:
 Η επαγγελματική σχέση των μελών με των
ρυθμιζόμενων ομάδων δηλαδή εάν εργάζονταν σε
αυτές πριν ή και μετά το τέλος ως μέλη των αρχών
 Την άρνηση των ρυθμιζόμενων μερών να
ακολουθήσουν τις εντολές των αρχών
 Ο αριθμός των ποινών ή και των αρνήσεων σε
αιτήματα των εταιριών.
15
4. Ευθύνη: έχουν ποινική, αστική και πειθαρχική. Τα
μέλη των συνταγματικά κατοχυρωμένων αρχών δεν
διώκονται για γνώμη ή πράξη που διατύπωσαν.
Δίωξη επιτρέπεται μόνο για συκοφαντική
δυσφήμηση
5. Κωλύματα – ασυμβίβαστα – παύση: Κωλύματα
που έχει είναι οι τελικές αποφάσεις από
δικαστήρια να είναι καταδικαστέες και να έχουνε
επιφέρει απώλεια της υπαλληλικής ιδιότητα.
Ασυμβίβαστα είναι η κατοχή κυβερνητικής θέσης,
Επαγγελματική δραστηριότητα στον τομέα που
δραστηριοποιείται η αρχή
Παύση: τελεσίδικη απόφαση για αδίκημα,
σωματικής ή πνευματικής ανικανότητας, δεν
συμμετέχει στις συνεδριάσεις, σε περίπτωση
απόκτησης ιδιότητας ασυμβίβαστης με την
ιδιότητα

16