ΘΕΣΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΕ – ΟΡΓΑΝΑ

Δρ. Χ. Πλατιάς

Μάθημα
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ακαδημαϊκού Έτους 2020-2021

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ, 01-12-2020

 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (1)

 Το Δικαστήριο της ΕΕ, με έδρα το Λουξεμβούργο, από την ίδρυσή του, το

1952, μέχρι σήμερα αποτελεί τη δικαστική αρχή της ΕΕ και εξασφαλίζει, στο
πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που του απονέμονται από τις Συνθήκες, την
τήρηση και την ομοιόμορφη εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης.
 Αποτελείται από 2 σώματα:
⚫ το Δικαστήριο, που ασχολείται με αιτήματα των εθνικών δικαστηρίων για
έκδοση προδικαστικών αποφάσεων, με ορισμένες προσφυγές και με
αιτήσεις αναίρεσης κατά αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου.
⚫ το Γενικό Δικαστήριο, που εκδικάζει όλες τις προσφυγές ακύρωσης που
ασκούνται από ιδιώτες, εταιρείες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, από
κράτη-μέλη της ΕΕ, κυρίως με το δίκαιο του ανταγωνισμού, τις κρατικές
ενισχύσεις, το εμπόριο, τη γεωργία και τα εμπορικά σήματα.
 Νομική βάση του οργάνου αποτελούν μια σειρά ρυθμίσεων των Συνθηκών,
Ειδικά ζητήματα και οι διαδικασίες που ακολουθούνται τόσο στο Δικαστήριο
όσο και στο Γενικό Δικαστήριο ορίζονται με γενικό τρόπο στον Οργανισμό
του Δικαστηρίου της ΕΕ και ειδικότερα στον κανονισμό διαδικασίας που κάθε
ένα όργανο καθορίζει.
 Το Δικαστήριο της ΕΕ είναι ένα πολύγλωσσο κοινοτικό όργανο, λόγω της
ανάγκης επικοινωνίας με τους διαδίκους στη γλώσσα της διαδικασίας και της
εξασφάλισης διάδοσης της νομολογίας του στο σύνολο των κρατών-μελών.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (2)
Σύνθεση

 Το Δικαστήριο απαρτίζεται από 27 δικαστές και 11 γενικούς εισαγγελείς.

⚫ Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς διορίζονται με κοινή συμφωνία από τις
κυβερνήσεις των κρατών μελών μετά από διαβούλευση με επιτροπή επιφορτισμένη να
γνωμοδοτεί επί της καταλληλότητας των προτεινομένων υποψηφίων για την άσκηση
των σχετικών καθηκόντων.
⚫ Η θητεία τους είναι εξαετής και ανανεώσιμη.
⚫ Το Δικαστήριο μπορεί να συνεδριάζει σε ολομέλεια, ως τμήμα μείζονος συνθέσεως (15
δικαστές) ή κατά πενταμελή ή τριμελή τμήματα.
⚫ Οι γενικοί εισαγγελείς επικουρούν το Δικαστήριο, διατυπώνοντας νομικές γνώμες,
(«προτάσεις»), στις υποθέσεις που τους ανατίθενται.
 Το Γενικό Δικαστήριο απαρτίζεται από δύο δικαστές ανά κράτος μέλος και δεν
έχει μόνιμους γενικούς εισαγγελείς, ωστόσο, κατ' εξαίρεση, μπορεί ένας
δικαστής να κληθεί να ασκήσει καθήκοντα γενικού εισαγγελέα.
⚫ Για τους διορισμούς και τη θητεία των μελών του ισχύει ότι και για το Δικαστήριο.
⚫ Εκδικάζει τις υποθέσεις που του υποβάλλονται με τριμελή ή πενταμελή τμήματα, ενώ,
σε ορισμένες περιπτώσεις, ως μονομελές δικαστήριο. Μπορεί επίσης να συνεδριάσει
ως τμήμα μείζονος συνθέσεως (δεκαπέντε δικαστές), όταν αυτό δικαιολογείται από τη
νομική δυσκολία ή τη σπουδαιότητα της υποθέσεως.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (4)
Αρμοδιότητες και περιορισμοί

 Στο πλαίσιο της αποστολής του, το Δικαστήριο:

⚫ ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων των οργάνων της ΕΕ,
⚫ φροντίζει για την εκ μέρους των κρατών-μελών τήρηση των απορρεουσών από τις
Συνθήκες υποχρεώσεών τους,
⚫ ερμηνεύει το δίκαιο της ΕΕ κατόπιν υποβολής αιτήσεως εκ μέρους των εθνικών
δικαστών.
 Ρητά αναφέρεται στις Συνθήκες, ότι το Δικαστήριο της ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα
⚫ όσον αφορά τις διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική
ασφαλείας, ούτε όσον αφορά τις πράξεις που θεσπίζονται βάσει αυτών και
⚫ κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του σχετικά με τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας
και δικαιοσύνης, να ελέγχει το κύρος ή την αναλογικότητα επιχειρησιακών δράσεων της
αστυνομίας ή άλλων υπηρεσιών επιβολής του νόμου ενός κράτους-μέλους, ούτε να
αποφαίνεται για την άσκηση των ευθυνών που φέρουν τα κράτη-μέλη για την τήρηση
της δημόσιας τάξης και τη διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (5)
Αρμοδιότητες Δικαστηρίου Ι

 Ερμηνεία του δικαίου (προδικαστικές αποφάσεις): Αν ένα εθνικό δικαστήριο

έχει κάποια αμφιβολία σχετικά με την ερμηνεία ή την ισχύ κάποιου ευρωπαϊκού
νόμου, έχει τη δυνατότητα να ζητήσει διευκρινίσεις από το Δικαστήριο. Η ίδια
διαδικασία μπορεί επίσης να ακολουθηθεί για να προσδιοριστεί κατά πόσον
ένας εθνικός νόμος ή μια εθνική πρακτική συνάδουν με το δίκαιο της ΕΕ.
 Επιβολή του δικαίου (διαδικασίες επί παραβάσει): Πρόκειται για διαδικασίες
κατά των κρατών-μελών για μη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό δίκαιο, που
μπορεί να κινεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή άλλο κράτος-μέλος. Το κράτος-μέλος
το οποίο διαπιστώνεται ότι έχει παραβεί τις υποχρεώσεις του, οφείλει να
προβεί αμέσως σε διορθωτικές ενέργειες, ειδάλλως κινδυνεύει να ασκηθεί
εναντίον του δεύτερη προσφυγή, που μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή
προστίμου.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (6)
Αρμοδιότητες Δικαστηρίου ΙΙ

 Ακύρωση νομικών πράξεων της ΕΕ (προσφυγές ακύρωσης): Τα κράτη-μέλη,

το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή (σε ορισμένες περιπτώσεις) το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορούν να ζητήσουν από το Δικαστήριο να ακυρώσει
νομική πράξη της ΕΕ θεωρείται ότι παραβιάζει τις Συνθήκες της ΕΕ ή τα
θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών. Ιδιώτες μπορούν επίσης να ζητήσουν από
το Δικαστήριο να ακυρώσει μια πράξη της ΕΕ που τους αφορά άμεσα.
 Διασφάλιση της ανάληψης δράσης από την ΕΕ (προσφυγή λόγω
παράλειψης): Τα κράτη-μέλη της ΕΕ, άλλα όργανα της ΕΕ και (υπό ορισμένες
προϋποθέσεις) ιδιώτες ή επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν καταγγελία στο
Δικαστήριο για παραλείψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
 Επιβολή κυρώσεων σε όργανα της ΕΕ (αγωγές αποζημίωσης): Κάθε
πρόσωπο ή επιχείρηση που υπέστη ζημία εξαιτίας δράσης ή παράλειψης της
ΕΕ ή του προσωπικού της μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (7)
Αρμοδιότητες Γενικού Δικαστηρίου

 Είναι αρμόδιο να εκδικάζει:

⚫ προσφυγές που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα προς ακύρωση
πράξεων των θεσμικών και άλλων οργάνων και οργανισμών της ΕΕ,
⚫ προσφυγές των κρατών-μελών κατά της Επιτροπής,

⚫ προσφυγές των κρατών-μελών κατά του Συμβουλίου όσον αφορά τις

πράξεις που εκδίδονται σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, τα μέτρα
εμπορικής άμυνας και τις πράξεις με τις οποίες το Συμβούλιο ασκεί
εκτελεστικές αρμοδιότητες,
⚫ αγωγές για αποκατάσταση των ζημιών που προξενούνται από τα θεσμικά
και άλλα όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ ή τους υπαλλήλους τους,
⚫ αγωγές στηριζόμενες σε συμβάσεις που έχουν συναφθεί από την ΕΕ και οι
οποίες προβλέπουν ρητώς την αρμοδιότητα του Γενικού Δικαστηρίου,
⚫ προσφυγές στον τομέα της διανοητικής ιδιοκτησίας κατά του Γραφείου
Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ και κατά του Κοινοτικού Γραφείου Φυτικών
Ποικιλιών και
⚫ διαφορές μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και του προσωπικού τους
σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις και με το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (8)
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (9)
Παραδείγματα σημαντικής νομολογίας Ι

 Με την απόφαση Van Gend & Loos (1963), το Δικαστήριο διατύπωσε την αρχή
του αμέσου αποτελέσματος του κοινοτικού δικαίου εντός των κρατών
μελών, δυνάμει της οποίας σήμερα οι ευρωπαίοι πολίτες δύνανται να
επικαλούνται άμεσα τους κανόνες του δικαίου της Ένωσης ενώπιον των εθνικών
δικαστηρίων.
⚫ Η μεταφορική επιχείρηση Van Gend & Loos, που πραγματοποιούσε εισαγωγές εμπορευμάτων
από τη Γερμανία στις Κάτω Χώρες, κλήθηκε να καταβάλει δασμούς τους οποίους θεωρούσε
αντίθετους προς τον κανόνα της Συνθήκης ΕΟΚ που απαγόρευε στα κράτη-μέλη να αυξάνουν
του δασμούς στις μεταξύ τους εμπορικές σχέσεις. Η προσφυγή έθετε το ζήτημα της
σύγκρουσης μεταξύ μιας εθνικής νομοθετικής ρύθμισης και των κανόνων της Συνθήκης ΕΟΚ.
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ολλανδικού δικαστηρίου, το Δικαστήριο διατύπωσε το δόγμα
του αμέσου αποτελέσματος, παρέχοντας στη μεταφορική επιχείρηση άμεση διασφάλιση των εκ
του κοινοτικού δικαίου δικαιωμάτων της ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου.
 Με την απόφαση Costa κατά ENEL (1964) διατυπώθηκε η αρχή της υπεροχής
του κοινοτικού δικαίου επί της εσωτερικής νομοθεσίας, που θεμελίωσε επί της
ιδιομορφίας της κοινοτικής εννόμου τάξης ότι οι κανόνες της πρέπει να τυγχάνουν
ομοιόμορφης εφαρμογής σε όλα τα κράτη-μέλη.
⚫ Στο πλαίσιο αυτής της υπόθεσης, ιταλικό δικαστήριο είχε υποβάλει στο Δικαστήριο το ερώτημα
αν ο ιταλικός νόμος περί κρατικοποίησης της παραγωγής και της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας
ήταν σύμφωνος με ορισμένους κανόνες της Συνθήκης ΕΟΚ.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (10)
Παραδείγματα σημαντικής νομολογίας ΙΙ

 Με την απόφαση Francovich (1991) το Δικαστήριο διατύπωσε την αρχή της

ευθύνης των κρατών-μελών έναντι των ιδιωτών για τις ζημίες που τους
προκαλούν παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου από τα κράτη-μέλη. Συνεπώς,
από το 1991, οι ευρωπαίοι πολίτες έχουν δικαίωμα αγωγής αποζημίωσης κατά
του κράτους που παρέβη κοινοτικό κανόνα.
⚫ Δύο Ιταλοί πολίτες, στους οποίους οι υπό πτώχευση εργοδότες τους όφειλαν να καταβάλουν
αμοιβές, ήγειραν αγωγές επικαλούμενοι την παράλειψη του ιταλικού κράτους, το οποίο δεν
είχε μεταφέρει στην εσωτερική έννομη τάξη τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου περί
προστασίας των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας των εργοδοτών τους. Κατόπιν
σχετικού ερωτήματος ιταλικού δικαστηρίου, το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η οδηγία αυτή
παρέχει στους ιδιώτες δικαιώματα τα οποία αυτοί στερήθηκαν λόγω παράλειψης του κράτους,
που δεν μετέφερε την οδηγία στην εσωτερική του έννομη τάξη. Το Δικαστήριο αναγνώρισε,
συνεπώς, τη δυνατότητα άσκησης αγωγής αποζημίωσης κατά του ιδίου του Δημοσίου.
 Με την απόφαση Cassis de Dijon (1979), επί της αρχής της ελεύθερης
κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, οι εμπορευόμενοι δύνανται να εισάγουν
στις χώρες τους οποιοδήποτε προερχόμενο από άλλη χώρα της Ένωσης
προϊόν - υπό την προϋπόθεση ότι αυτό έχει νομίμως παραχθεί και διατεθεί στο
εμπόριο και ότι δεν συντρέχει επιτακτικός λόγος, που ανάγεται, π.χ. στην
προστασία της υγείας ή του περιβάλλοντος, για την απαγόρευση της εισαγωγής
του.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (11)
Παραδείγματα σημαντικής νομολογίας ΙΙΙ

 Με την η απόφαση Bosman (1995), το Δικαστήριο αποφάνθηκε, κατόπιν

αίτησης βελγικού δικαστηρίου, επί της συμφωνίας των κανόνων των
ποδοσφαιρικών ομοσπονδιών με την ελεύθερη κυκλοφορία των
εργαζομένων. Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι τα επαγγελματικώς ασκούμενα
αθλήματα συνιστούν οικονομική δραστηριότητα η οποία δεν πρέπει να
παρακωλύεται από κανόνες σχετικούς με τη μεταγραφή των παικτών ή τον
περιορισμό του αριθμού των παικτών που έχουν την ιθαγένεια άλλων κρατών
μελών.
⚫ Με μεταγενέστερες αποφάσεις ο κανόνας αυτός επεκτάθηκε στους επαγγελματίες αθλητές
που προέρχονται από τρίτες χώρες που έχουν συνάψει συμφωνία σύνδεσης (απόφαση
Deutscher Handballbund, 2003) ή συμφωνία εταιρικής σχέσης (απόφαση Simutenkov, 2005)
με τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.
 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕ (13)
Αποτίμηση

 Απάντησε, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, σε μια σειρά σοβαρά και κρίσιμα
ζητήματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και συνέβαλε με αναρίθμητες
αποφάσεις του στην εξέλιξη και ανάπτυξη της Ένωσης.
⚫ Προσδιόρισε νομολογιακά με καίριες αποφάσεις του τη νομική φύση της ΕΕ,

⚫ θεμελίωσε και κατοχύρωσε την υπεροχή του ενωσιακού δικαίου έναντι των
εθνικών νομικών τάξεων των κρατών-μελών,
⚫ ερμήνευσε και εξειδίκευσε το πρωτογενές και το παράγωγο δίκαιο, όπου
αυτό κρίθηκε απαραίτητο, και προσδιόρισε βασικές γενικές και ειδικότερες
αρχές του νομικού οικοδομήματος της ΕΕ,
⚫ απάντησε σε νομικές αμφισβητήσεις και ενίσχυσε τη «νομική στεγανότητα»
και την ασφάλεια του δικαίου,
⚫ περιχαράκωσε και προσδιόρισε το νομικό πλαίσιο σε πεδία και τομείς
μεγάλης σημασίας για την Ένωση, όπως, για παράδειγμα, αναφορικά με
την οικοδόμηση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, το δίκαιο του
ανταγωνισμού, τις κρατικές ενισχύσεις, το περιβάλλον κ.ά.,
⚫ επέλυσε νομικές διαφορές που αναφύονταν.

 Μεγάλη πρόκληση η διεκπεραίωση του τεράστιου όγκου εξαιρετικά σύνθετων

και νομικά ιδιαιτέρως απαιτητικών νομικών υποθέσεων.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (1)

 Ιδρύθηκε την 1η Ιουνίου 1998, με έδρα τη Φρανκφούρτη, προκειμένου

να αποτελέσει το κεντρικό θεσμικό όργανο της ΟΝΕ για τη χάραξη της
νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ και τη διαχείριση του
κοινού νομίσματος.
 Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες
των κρατών-μελών συγκροτούν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών
Τραπεζών, με πρωταρχικό στόχο τη διατήρηση της σταθερότητας
των τιμών στη ΕΕ και την υποστήριξη των γενικών οικονομικών
πολιτικών που εφαρμόζονται στην Ένωση για την υλοποίηση των
στόχων της.
 Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες
των κρατών-μελών με νόμισμα το ευρώ συγκροτούν το
Ευρωσύστημα και ασκούν τη νομισματική πολιτική της Ευρωζώνης.
⚫ Ευρωσύστημα και ΕΣΚΤ θα εξακολουθήσουν να συνυπάρχουν όσο
υφίστανται κράτη μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (2)

 Ως μέρος του ΕΣΚΤ και του Ευρωσυστήματος, αποτελεί μέρος ενός σύνθετου
συστήματος, που αποσκοπεί στην αποτελεσματική ρύθμιση και διακυβέρνηση
του εν λόγω πεδίου.
 Είναι ανεξάρτητη κατά την άσκηση των εξουσιών της και τη διαχείριση των
οικονομικών της και τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της
Ένωσης, καθώς επίσης οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών οφείλουν να
σέβονται την ανεξαρτησία αυτή, που κατοχυρώνεται επίσης ρητά στο άρθρο
130 ΣΛΕΕ.
 Το πλήρες νομικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας και του ΕΣΚΤ/Ευρωσυστήματος είναι πολυδαίδαλο και
διάσπαρτο σε μεγάλο αριθμό κειμένων.
⚫ Η ΣΛΕΕ αναφέρεται γενικώς στο ΕΣΚΤ και όχι στο Ευρωσύστημα, καθώς το κείμενο
αυτό συντάχθηκε βάσει του συλλογισμού ότι όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα
υιοθετήσουν τελικά το ευρώ.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (3)
Οργάνωση
 Το Διοικητικό Συμβούλιο, είναι το βασικό όργανο λήψης αποφάσεων.
απαρτίζεται από τα 6 μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ και τους
διοικητές των 19 εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών με νόμισμα
το ευρώ.
 Η Εκτελεστική Επιτροπή απαρτίζεται από την πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και
4 άλλα μέλη, που επιλέγονται μεταξύ προσώπων αναγνωρισμένου κύρους και
επαγγελματικής εμπειρίας σε νομισματικά ή τραπεζικά θέματα και διορίζονται
από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με οκταετή μη ανανεώσιμη θητεία.
 Το Γενικό Συμβούλιο, αποτελείται από την πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της
ΕΚΤ και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των 28 κρατών-
μελών της ΕΕ, αρμόδιο για την εκτέλεση των καθηκόντων που οφείλει να ασκεί
η Τράπεζα, εφόσον υπάρχουν κράτη-μέλη της ΕΕ που δεν έχουν ακόμη
υιοθετήσει το ευρώ.
⚫ Πρόκειται για ένα «μεταβατικό» όργανο, το οποίο, σύμφωνα με το Καταστατικό του ΕΣΚΚΤ
και της ΕΚΤ, θα διαλυθεί όταν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα έχουν υιοθετήσει το ενιαίο
νόμισμα.
 Ένα Εποπτικό Συμβούλιο συνεδριάζει κάθε τρεις εβδομάδες για να
συζητήσει, να σχεδιάσει και να εκτελέσει τα εποπτικά καθήκοντα της
Τράπεζας, υποστηριζόμενο από μια Διευθύνουσα Επιτροπή.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (4)
Εκ περιτροπής άσκηση δικαιωμάτων ψήφου στο ΔΣ

Η εκ περιτροπής άσκηση των δικαιωμάτων

ψήφου επιτρέπει στο ΔΣ να διατηρεί την
ικανότητά του να αναλαμβάνει δράση, χωρίς
να επηρεάζεται από τη σταδιακή αύξηση του
αριθμού των χωρών της ζώνης του ευρώ και,
κατά συνέπεια, του αριθμού των μελών του.
Οι χώρες της ζώνης του ευρώ κατανέμονται σε
ομάδες ανάλογα με το μέγεθος της οικονομίας
και του χρηματοπιστωτικού τομέα τους.
Οι διοικητές των χωρών που καταλαμβάνουν τις
5 πρώτες θέσεις στην κατάταξη - επί του
παρόντος, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η
Ισπανία και οι Κάτω Χώρες - μοιράζονται 4
δικαιώματα ψήφου. Όλοι οι άλλοι (14 μετά την
ένταξη της Λιθουανίας το 2015) μοιράζονται 11
δικαιώματα ψήφου.
Πριν από την 1η Ιανουαρίου 2015 ίσχυε η αρχή
«ένα μέλος, μία ψήφος». Με το σύστημα της εκ
περιτροπής άσκησης των δικαιωμάτων ψήφου
υπάρχουν τρεις διαφορετικές κατηγορίες μελών
του ΔΣ.
Το ΔΣ λαμβάνει τις περισσότερες αποφάσεις του
με συναίνεση, και διαπνεόμενο από πνεύμα
συνεργασίας. Η αρχή εξακολουθεί να ισχύει για
όσους έχουν δικαίωμα ψήφου τη συγκεκριμένη
στιγμή.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (6)
Αρμοδιότητες Ι
 Η ΕΚΤ διαθέτει ευρύτατες αρμοδιότητες, προκειμένου να επιτελέσει τους
σκοπούς που καθορίζονται στις Συνθήκες και αφορούν την ΟΝΕ, το ΕΣΚΤ και
το Ευρωσύστημα.
 Βασικά καθήκοντα του ΕΣΚΤ είναι:
⚫ να χαράζει και να εφαρμόζει τη νομισματική πολιτική της Ένωσης,
⚫ να διενεργεί πράξεις συναλλάγματος,
⚫ να κατέχει και να διαχειρίζεται τα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα των κρατών μελών,
⚫ να προωθεί την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών.
 Στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος, η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες
των κρατών-μελών με νόμισμα το ευρώ ασκούν τη νομισματική πολιτική της
Ένωσης. Η ΕΚΤ έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπει την έκδοση
τραπεζογραμματίων σε ευρώ μέσα στην Ένωση.
 Στους τομείς που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της, ζητείται η γνώμη της ΕΚΤ
για κάθε σχέδιο πράξης της Ένωσης, καθώς και για κάθε σχέδιο εθνικής
κανονιστικής διάταξης, ενώ η Τράπεζα μπορεί επίσης να γνωμοδοτεί.
 Η ΕΚΤ απευθύνει ετήσια έκθεση για τις δραστηριότητες του ΕΣΚΤ και για τη
νομισματική πολιτική του προηγούμενου και του τρέχοντος έτους στο
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (7)
Αρμοδιότητες ΙΙ
 Το ΕΣΚΤ συμβάλλει στην εκ μέρους των αρμόδιων αρχών ομαλή άσκηση
πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών
ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και
για το σκοπό αυτό μπορεί να αναθέσει ειδικά καθήκοντα στην ΕΚΤ.
 Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα συμμετέχει στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό
για την άμεση και έμμεση (μέσω των εθνικών εποπτικών αρχών) τραπεζική
εποπτεία των σημαντικών και λιγότερων σημαντικών ευρωπαϊκών τραπεζών
και επίσης συνεργάζεται στενά με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, το
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου και τις εθνικές εποπτικές αρχές,
που αποτελούν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Χρηματοοικονομικής Εποπτείας.
 Σημαντικός ρόλος επιφυλάσσεται επίσης στην Τράπεζα ως προς την
αξιολόγηση των ιδρυμάτων και την ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και
του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης, στο πλαίσιο του Ενιαίου Μηχανισμού
Εξυγίανσης, που μαζί με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό αποτελούν τα
δομικά στοιχεία της Τραπεζικής Ένωσης.
 Η Συνθήκη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, που τέθηκε σε
ισχύ από τον Σεπτέμβριο του 2012, θέσπισε τον Μηχανισμό ως έναν διεθνή
χρηματοπιστωτικό οργανισμό και ανέθεσε στην Τράπεζα διάφορες
αρμοδιότητες και καθήκοντα, κατά βάση αξιολόγησης και ανάλυσης, για την
παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (8)
Πρόεδρος
 Πρόεδρος της ΕΚΤ είναι η Christine Lagarde. Διορίστηκε από το Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο στις 18 Οκτωβρίου 2019 και η θητεία της θα διαρκέσει 8 έτη.

 Διαδέχθηκε τον Mario Draghi, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος της ΕΚΤ από την
1η Νοεμβρίου 2011 έως τις 31 Οκτωβρίου 2019.
 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (10)
Αποτίμηση

 Η χάραξη και εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής, η εξουσιοδότηση των χωρών

της Ευρωζώνης για την έκδοση ευρώ και η διαχείριση του, ο καθορισμός των
επιτοκίων στην Ευρωζώνη, η διαχείριση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και
αποθεμάτων, η εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών και των ιδρυμάτων,
καθώς επίσης η διασφάλιση της ευρωστίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος,
η παρακολούθηση των τάσεων των τιμών και η αξιολόγηση των κινδύνων για τη
σταθερότητα των τιμών αποτελούν σημαντικές αρμοδιότητες και λειτουργίες της ΕΚΤ.
 Στη βάση ενός διαρθρωμένου συστήματος, που διέπεται από συγκεκριμένους
κανόνες και διαδικασίες, η ΕΚΤ, σε συνεργασία με τις Κεντρικές Τράπεζες της
Ευρωζώνης, στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος, επιτελεί τους σκοπούς της και
παράλληλα διαμορφώνει μια κουλτούρα συνεργασίας σε τεχνοκρατικά κυρίως
ζητήματα, τα οποία έχουν όμως ταυτόχρονα εξόχως πολιτική διάσταση.
 Με βάση τις τάσεις που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, ελλοχεύει ο
πραγματικός κίνδυνος πλήρους αποσύνδεσης των δύο διαστάσεων και μια στενή
οπτική των ζητημάτων, που δεν θα ήταν σε θέση να εξυπηρετήσουν αναπτυξιακές
στοχεύσεις και ευρύτερες ευρωπαϊκές επιλογές. Η ισορροπία μεταξύ των δύο
αποτελεί μια κρίσιμη πρόκληση για την ΕΚΤ.
 Σημαντική πρόκληση αποτελεί επίσης η εποπτεία, που θέτει ιδιαίτερες απαιτήσεις και
ταυτόχρονα αποτελεί σοβαρή ευθύνη για το όργανο αυτό.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!