Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ

2095051046
PLC İLE KRONOMETRE TASARIMI
4 adet 7 segment display kullanılarak kronometre uygulaması yapılacaktır. Her bir 7 segment display
kronometredeki bir dijiti temsil edecektir. Bu dijitlerden 2’si dakikayı, diğer 2’si ise saniyeyi
gösterecektir.
 Birinci dijit kronometrede dakikanın 10’luk hanesini gösterecektir ve PLC’nin QB0 byte çıkışına
bağlanacaktır.
 İkinci dijit kronometrede dakikanın 1’lik hanesini gösterecektir ve PLC’nin QB1 byte çıkışına
bağlanacaktır.
 Üçüncü dijit kronometrede saniyenin 10’luk hanesini gösterecektir ve PLC’nin QB2 byte çıkışına
bağlanacaktır.
 Dördüncü dijit kronometrede saniyenin 1’lik hanesini gösterecektir ve PLC’nin QB3 byte çıkışına
bağlanacaktır.
Kronometrenin çalışma şartları şu şekilde gerçekleşecektir:
 I0.0 girişine bağlı olan S0 anahtarı kapalı iken kronometreye enerji gelecek ve display dijitlerinde
00:00 görülecek ancak herhangi bir sayma işlemi gerçekleşmeyecektir.
 I0.1 girişine bağlı olan S1 butonuna basılı olduğu sürece kronometre zamanı 1 saniye aralıklarla
yukarı doğru sayacaktır (En fazla 59:59 a kadar sayacaktır).
 I0.2 girişine bağlı olan S2 butonuna basılı olduğu sürece kronometre zamanı 1 saniye aralıklarla
aşağı doğru sayacaktır (00:00 a geldiğinde duracaktır).
 I0.3 girişine bağlı olan S3 butonuna basıldığında sayma işlemi resetlenecektir. (displaylerde
00:00 görülecektir.
 I0.4 girişine bağlı olan S4 butonuna basıldığında aşağı sayma için displaylerin 1. ve 2. dijitlerine
YX değeri yüklenecektir (Bu durumda S2 butonuna basıldığında YX:00 dan itibaren aşağı
saymaya başlayacaktır).
ÇÖZÜM:
Kronometre uygulamasında kullanılan 7 segment displayler ortak katot olarak seçilmiştir. Verilen
probleme göre anahtarların ve 7 segment displaylerin PLC’ye bağlantısı, Her bir displayde rakamları
göstermek için aktif olması gereken segmentlerin hangileri olduğunu gösteren doğruluk tablosu ve
PLC’nin ilgili çıkışındaki hangi bitlere bağlanması gerektiği aşağıda gösterilmiştir.

1
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046
PLC programını yazmadan önce son aşama olarak PLC tag tablosunu vermek gerekiyor.
TAG TABLOSU

Logical
Name Data Type Comments
Address

S0_(Ac_Kapa) Bool %I0.0 Sayma işleminin başlaması için PLC'yi açar veya kapatır
S1_(Yukari_Say) Bool %I0.1 Yukarı sayma işlemini yaptırır
S2_(Asagi_Say) Bool %I0.2 Aşağı sayma işlemini yaptırır
S3_(Reset) Bool %I0.3 Kronometredeki tüm dijitler resetlenir. 00:00 gösterilir.
S4_(Asagi_YX) Bool %I0.4 Kronometrenin dijitlerine YX:00 yüklemesini yapar
Saniye_Pulse Bool %M0.0 Sayma işleminin zamansal olarak yapılmasını sağlar
Digit1_Cikis Bool %M0.1 C0 sayıcısı PV değerine ulaştığında aktif olur.
Digit2_Cikis Bool %M0.2 C1 sayıcısı PV değerine ulaştığında aktif olur.
Digit3_Cikis Bool %M0.3 C2 sayıcısı PV değerine ulaştığında aktif olur.
Digit4_Cikis Bool %M0.4 C3 sayıcısı PV değerine ulaştığında aktif olur.
59:59 Bool %M0.5 Yukarı sayma işlemini 59:59'da sabit tutar
Digit1 Byte %QB0 Birinci dijitin bağlandığı PLC çıkışı
Digit2 Byte %QB1 İkinci dijitin bağlandığı PLC çıkışı
Digit3 Byte %QB2 Üçüncü dijitin bağlandığı PLC çıkışı
Digit4 Byte %QB3 Dördüncü dijitin bağlandığı PLC çıkışı

KRONOMETRE UYGULAMASI İÇİN PLC PROGRAMI:

S0 açma kapama
anahtarına basıldığında
zamanın sayılması için 1
saniyelik pulse üretir.

S4 butonuna basıldığında
sayıcılara YX=46 atayarak
displaylerde 46:00
görünmesini sağlar.

2
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046
Dördüncü dijitteki 1’lik
saniyelerin sayılmasını
yapar. S1 butonuna
basıldığı sürece C3’ün
sayma değeri 1 artırılır, S2
butonuna basıldığı sürece
sayma değeri 1 azaltılır.
Yukarı saymada CV değeri
10 olduğunda bir önceki
dijitte 10’luk saniyenin 1
artmasını sağlar, aynı
zamanda kendini resetler.
Ayrıca S3 butonuna
basılması da resetleme
işlemini gerçekleştirir.
Aşağı saymada C3’ün
sayma değeri 0’ın altına
düşerse CV değerini 9’a
çeker. Bu işlem üçüncü dijit
için aşağı sayma pulse’i
gönderilmesini sağlar.

Üçüncü dijitteki 10’luk

saniyelerin sayılmasını
yapar. S1 butonuna
basıldığı sürece C2’ün
sayma değeri 1 artırılır,
Geriye doğru sayma
yaparken dördüncü dijiti
saydıran C3 sayıcısının
değeri her 9 olduğunda
C2’ye bir aşağı sayma
pulse’i gönderir. Yukarı
saymada CV değeri 6
olduğunda bir önceki
dijitte 1’lik dakikanın 1
artmasını sağlar, aynı
zamanda kendini resetler.
Ayrıca S3 butonuna
basılması da resetleme
işlemini gerçekleştirir.
Aşağı saymada C2’nin
sayma değeri 0’ın altına
düşerse CV değerini 5’e
çeker. Bu işlem ikinci dijit
için aşağı sayma pulse’i
gönderilmesini sağlar.

3
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046
İkinci dijitteki 1’lik
dakikaların sayılmasını
yapar. S1 butonuna
basıldığı sürece C1’in sayma
değeri 1 artırılır, Geriye
doğru sayma yaparken
üçüncü dijiti saydıran C2
sayıcısının değeri her 5 ve
C3 sayıcısının değeri her 9
olduğunda C1’e bir aşağı
sayma pulse’i gönderir.
Yukarı saymada CV değeri 6
olduğunda bir önceki dijitte
10’luk dakikanın 1 artmasını
sağlar, aynı zamanda
kendini resetler. Ayrıca S3
butonuna basılması da
resetleme işlemini
gerçekleştirir. Aşağı
saymada C1’in sayma
değeri 0’ın altına düşerse
CV değerini 9’a çeker. Bu
işlem birinci dijit için aşağı
sayma pulse’i
gönderilmesini sağlar.

Birinci dijitteki 10’luk

dakikaların sayılmasını
yapar. S1 butonuna
basıldığı sürece C0’ın
sayma değeri 1 artırılır,
Geriye doğru sayma
yaparken ikinci dijiti
saydıran C1 sayıcısının
değeri her 9 olduğunda
C0’a bir aşağı sayma pulse’i
gönderir. Yukarı saymada
kendini resetler. Ayrıca S3
butonuna basılması da
resetleme işlemini
gerçekleştirir. Aşağı
saymada dijitlerde 00:00
değeri okunduğunda aşağı
sayma işlemi tamamlanmış
demektir. Bu durumda
ekranda en son sayılan
00:00 değerinin sabit kalması gerekir. Bunun için C0’ın sayma değeri 0’ın altına düştüğünde tüm sayıcıların
CV değerlerine 0 gönderilir. Böylece S2 butonuna basılmaya devam edilse bile sayma gerçekleşmez.

4
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046
Bu networkte yukarı sayma
işlemi 59:59’a ulaştığında
sayma durdurulur. Bu
işlemi sayıcıların CV
değerlerini karşılaştırarak
yapar. C0’ın değeri 5, C1’in
değeri 9, C2’nin değeri 5 ve
C3’ün değeri 9 olduğunda
M0.5 ile ifade dilen hafıza
rölesi set edilir. Bu rölenin
set edilmesiyle C0 ve C2
sayıcılarının CV değerlerine
5, C1 ve C3 sayıcılarının CV
değerlerine 9 gönderilir.
M0.5 set edilmiş
olduğundan yukarı sayma
butonu S1’e basılmaya devam etse bile sayma gerçekleşmeyecek ve displaylerde 59:59 sabit görünecektir.
Bu durum S2, S3 veya S4 butonlarından herhangi birine basılmasıyla bozulacaktır. Çünkü bu şekilde M0.5
resetleneceğinden aşağı sayma işlemi gerçekleştirilebilecektir.

Buradan itibaren programın devamında C1, C2, C3 ve C4 sayıcılarının anlık sayma (CV) değerleri
sırasıyla PLC’nin QB0, QB1, QB2 ve QB3 çıkışlarından display dijitlerine gönderilmektedir.
Sayıcılardaki sayma değerlerinin PLC çıkışlarına gönderilmesi hexadesimal formatta ve aşağıdaki
tabloda görüldüğü şekilde gerçekleştirilmektedir. Onluk sayılara karşılık gelen hexadesimal kodlar
oluşturulurken PLC’de 8 bitlik verinin sıfırıncı biti en sağdaki bitidir.
Tüm çıkışlar için atama aynı şekilde yapıldığından burada sadece en sağdaki dijitte saniyenin
sayılması için C3 sayıısının CV değerinin QB3’ çıkışına aktarılması gösterilmiştir. 4. Ve 2. dijitler
için çıkışlara 0~9 arası sayılar, 3. ve 1. dijitler için 0~5 arası sayılar aktarılmaktadır. Böylece
kronometrenin 00:00 ile 59:59 arası zamanı sayması gerçekleştirilmiştir.

Hexadesimal kodlama QB1 haricinde yapılacak tüm çıkışlar için aynıdır. QB1.7 çıkışından dijitler
arasındaki L1_L2 ledlerinin yakılması sağlandığından C1 sayıcısının CV değerleri QB1’e
aktarılırılken bu durum dikkate alınmalıdır. Yukarıdaki tabloda QB1.7 çıkışının tüm sayma işleminde
hep 1 olmasını sağlayacak şekilde hex kodları ayrıca oluşturulmuştur.
Tüm dijitler için sayıcı değerlerinin çıkışlara aktarılması aynı şeklde yapıldığından burada sadece
saniyenin 1’ik hanesini gösteren QB3 çıkışına C3 sayıcısının CV değerlerinin aktarılması
gösterilmiştir.

5
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046

6
Ercan UYGUN PROGRAMLANABİLİR DENETLEYİCİLER VİZE ÖDEVİ
2095051046