PLC

DENEY NO-2:
ZAMANLAYICILAR, SAYICILAR
VE

KARŞILAŞTIRMA KOMUTLARI
 Zamanlayıcılar(TON,TONR)
S7-200 PLC’sinde iki tür zamanlayıcı
vardır :
• Gecikmeli kapatan(on-delay)
• Kalıcı gecikmeli kapatan(retentive on
delay)
 Zamanlayıcılar(TON,TONR)
• CPU 212 64,CPU 214 128 tane
zamanlayıcıya sahiptir.
• Zamanlayıcılar 3 zaman çözünürlüğüne
sahiptir :
1 ms,10 ms,100 ms.
• Bu çözünürlükler adım zamanı
belirtmektedir.
 Zamanlayıcılar(TON,TONR)
Zamanlayıcı Çözünürlük Maksimum değer CPU 212 CPU214
TON 1 ms 32.767 s(saniye) T32 T32,T96
10 ms 327.67 s T33…T36 T33..T36
T97…T100
100 ms 3276.7 s T37…T63 T37…T63
T101…T127
TONR 1 ms 32.767 s T0 T0,T64
10 ms 327.67 s T1…T4 T1…T4
T65…T68
100 ms 3276.7 s T5…T31 T5…T31
T69…T95
Gecikmeli Kapatan Zamanlayıcı(TON)
TON Txxx,PT
• Bu komut yığının birinci seviyesindeki
değerin 1 olması durumunda etkin olur ve
Txxx adresindeki zamanlayıcı içeriği belirli
zaman değerleri ile artar.
• Txxx≥PT olduğunda zamanlayıcı biti
Txxx=1 olur. PT istenen gecikme süresine
bağlı olarak 1 ile 32767 arasında bir
tamsayı olabilir.
Gecikmeli Kapatan Zamanlayıcı(TON)
TON Txxx,PT
• Yığının birinci seviyesindeki değer
sıfırlandığı anda zamanlayıcı içeriği,buna
bağlı olarak da zamanlayıcı biti sıfırlanır.
 Örnek Program
LD I0.0 I0.0
TON T32,1000
LD T32
= Q0.0 T32

I0.0 T32
Q0.0 1 sn 1 sn
IN TON

+1000 PT
T32 Q0.0
 Kalıcı Gecikmeli Kapatan
Zamanlayıcı(TONR)
TONR Txxx,PT
• Bu tip zamanlayıcılarda zamanlayıcı içeriği
yığının birinci seviyesindeki değer 0
olduğunda sıfırlanmaz,mevcut değerini
korur.
• Bu tip zamanlayıcılarda hem zamanlayıcı
içeriğini,hem de zamanlayıcı bitini
sıfırlamak için R komutu kullanılır.
 Örnek Program
I0.0
LD I0.0
TONR T1,1000 I0.1
LD T1
= Q0.0
LD I0.1 T1
R T1,1
T1
(bit)
10 sn 5s 5s
Q0.0
 Sayıcılar(CTU,CTD,CTUD)
• Sayıcılar uygulanan işaretlere bağlı olarak
yukarı doğru(ileri sayıcı-CTU), aşağı
doğru(geri sayıcı-CTD) veya yukarı-aşağı
doğru(ileri-geri sayıcı-CTUD) biçiminde
kullanılır.
 Sayıcılar(CTU,CTD,CTUD)
• CPU 212 64 adet
C0,…,C63) ve
• CPU 214 128 adet
C0,…,C127
sayıcıya sahiptir.
• İleri sayıcılar değer olarak 32767 değerine
kadar, ileri-geri sayıcılar -32767-+32767
değerleri arasında sayma işlemi
yapabilirler.
 İleri Sayıcı (CTU)
CTU Cxxx,PV
• Bu komut işlendiğinde yığının birinci
seviyesindeki değer 1 ise sayıcı içeriği ve
sayıcı biti sıfırlanır.
• Yığının ikinci seviyesindeki değerin her
0’dan 1’e geçişinde ise sayıcı içeriği 1
arttırılır.
• Sayıcı içeriği PV karşılaştırma değerine
eşit veya büyük olduğunda sayıcı biti 1
olur.
 Örnek Program
I0.0
LD I0.0
LD I0.1 I0.1
6
CTU C0,5 5
= Q0.0 4
3
2 2
C0 1 1
içeriği 0

C0(bit)
Q0.0
 İleri-Geri Sayıcı (CTUD)
• Bu komutun işlendiğinde yığının üçüncü
seviyesindeki değerin her 0’dan 1’e
geçişinde sayıcı içeriği 1 artar;yığının ikinci
seviyesindeki değerin her 0’dan 1’e
geçişinde sayıcı içeriği 1 azalır.
• Yığının birinci seviyesindeki değer 1
yapıldığında ise sayıcı içeriği ve sayıcı biti
sıfırlanır.
 Örnek Program
I0.0
LD I0.0 I0.1
LD I0.1 I0.2
LD I0.2
CTUD C48,3
LD C48 4 4
3 3 3
= Q0.0 C48 2 2
1
içeriği 0

C48(bit)
Q0.0
 Karşılaştırma İşlemleri ve
Komutları
• Karşılaştırma işlemleri çeşitli olaylara
ilişkin verilen büyüklüklük, küçüklük ve
eşitlik ölçütlerine göre değerlendirildiği ve
buna bağlı olarak kumanda işaretlerinin
üretildiği işlemlerdir.
• Karşılaştırma komutları ile 8 bit(Byte-B),16
bit(Word-W) ve 32 bit(Double Word-D)
boyutundaki veriler üzerinde işlemler
yapılabilir.
 Karşılaştırma İşlemleri ve
Komutları
• LD ile başlayan karşılaştırma komutları işlendiğinde
eğer karşılaştırma ölçütü sağlanıyorsa yığının
birinci seviyesi 1 değerini , sağlanmıyorsa 0
değerini alır.
• A ile başlayan karşılaştırma komutları işlendiğinde
eğer karşılaştırma ölçütü sağlanıyorsa yığının
birinci seviyesindeki değer değişmez(1 ve VE
işlemi),sağlanmıyorsa yığının birinci seviyesindeki
değer 0 olur.
• O ile başlayan karşılaştırma komutları işlendiğinde
eğer karşılaştırma ölçütü sağlanıyorsa yığının
birinci seviyesindeki değer 1 olur(1 ve VEYA
işlemi),sağlanmıyorsa yığının birinci seviyesindeki
değer değişmez.
 Karşılaştırma İşlemleri ve
Komutları
• W1 ve W2 gibi 16 bitlik iki işaretli tamsayı
biçimindeki verinin karşılaştırılmasına
ilişkin işlemlerde W1-koşul-W2 (koşul = ,
>= , <= olabilir.) ölçütlerine göre şu şekilde
kullanılır.
 Karşılaştırma İşlemleri ve
Komutları
• Eşittir ölçütü için
LDW =W1,W2 • Yanda verilen komutlar
AW =W1,W2 eğer 8 bitlik veri için
kullanılacaksa
OW =W1,W2
LDB,AB,OB
• Büyük eşittir ölçütü için
LDW >=W1,W2 • Eğer 32 bitlik veri için
AW >=W1,W2 kullanılacaksa
OW >=W1,W2 LDD,AD,OD
• Küçük eşittir ölçütü için • Eğer gerçel sayı için
LDW <=W1,W2 kullanılacaksa
AW <=W1,W2 LDR,AR,OR
OW <=W1,W2 Merdiven diyagramı ve mantık kapıları ile
programlamada 16 bitlik W işlemleri I harfiyle
gösterilir.
 DENEYLER
1) I0.0

I0.1

Q0.0

Q0.1

Q0.2
2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s 2s

• Zamanlama diyagramı yukarıda verilen kumanda

devresinin(Q0.1 çıkışını zamanlayıcılar ,Q0.2 çıkışını
sayıcı kullanarak) merdiven diyagramı, komut kullanımı
ve mantık kapıları ile programları oluşturunuz.
 DENEYLER
1) I0.0 I0.1 Q0.0 Q0.1 C0

CU
Q0.0 I0.1
R

Q0.0 T38 T37 PV

5
IN TON
C0 Q0.2
20 PT
T37 T38

IN TON

20 PT

Q0.0 T38 T37 Q0.1

 DENEYLER
2) Şebekeye doğrudan bağlanarak yol verilen üç
adet kısa devre ASM’dan oluşan bir sistemin
kumandasına ilişkin koşullar şu şekilde
verilmiştir:
– Bir S1 başlatma düğmesine basıldığında M1 motoru
devreye girecek, M1 motoru devreye girdikten 120
sn. sonra M2 motoru, M2 motoru devreye girdikten
100 sn. sonra M3 motoru devreye girecektir.
– Bir S0 durdurma düğmesine basıldığında yada
herhangi bir motorun aşırı yüklenmesi durumunda
M3 motoru, M3 motoru devreden çıktıktan 100 sn.
sonra M2 motoru, M2 motoru devreden çıktıktan 80
sn. sonra M1 motoru devreden çıkacaktır.
 DENEYLER
2) Şebekeye doğrudan bağlanarak yol verilen üç
adet kısa devre ASM’dan oluşan bir sistemin
kumandasına ilişkin koşullar şu şekilde
verilmiştir:
– S2 ivedi durdurma düğmesine basıldığında bütün
motorlar devreden çıkacak.
– Aşırı yüklenme durumu motorlar için sırasıyla
F4F,F5F,F6F aşırı akım röleleri tarafından
denetlenecektir.
 DENEYLER
2) Şebekeye doğrudan bağlanarak yol verilen üç
adet kısa devre ASM’dan oluşan bir sistemin
kumandasına ilişkin koşullar şu şekilde verilmiştir:
S0 : Genel durdurma düğmesi(I0.0)
S1 : Genel başlatma düğmesi(I0.1)
F4F : M1 motoru aşırı akım rölesi(I0.2)
F5F : M2 motoru aşırı akım rölesi(I0.3)
F6F : M3 motoru aşırı akım rölesi(I0.4)
S2 : Acil durdurma düğmesi(I0.5) (**Föyde verilmemiş)
K1 : M1 motorunun çalışmasını sağlayan kontaktör(Q0.0)
K2 : M2 motorunun çalışmasını sağlayan kontaktör(Q0.1)
K3 : M3 motorunun çalışmasını sağlayan kontaktör(Q0.2)
 DENEYLER
2)
I0.0

I0.1

I0.2

I0.5

Q0.0

Q0.1
120 80

Q0.2
100 100
I0.1 T40 I0.5
DENEYLER
I0.0
Q0.0 Q0.0 M0.0

Q0.0 I0.2

T37 I0.3
Q0.0 T39

IN TON I0.4

120 PT M0.0
T37 T39 Q0.1
T39
M0.0

Q0.1 T38 IN TON

M0.0

IN TON 100 PT
T40
100 PT T39
T38 Q0.2 IN TON

80 PT
 DENEYLER
3) Bir trafik lambası sistemi PLC kontrollü
olarak gerçeklenmek istenmektedir. Bu
trafik lambası sistemi için aşağıdaki
sırada koşullar verilmiştir.
a) Kırmızı trafik lambası 20 s. yansın.
b) Sarı trafik lambası 2s fasılalı(yanıp söner)
olarak yansın
c) Yeşil trafik lambası 20 s yansın
d) Sarı trafik lambası 2 s fasılalı olarak yansın.
e) a)’ya geri dönülsün.
 DENEYLER
3) Bir trafik lambası sistemi PLC kontrollü
olarak gerçeklenmek istenmektedir.
• S0 : Trafik lambalarının çalışmasını
sağlayan anahtar(I0.0)
• L1 : Kırmızı trafik lambası(Q0.0)
• L2 : Sarı trafik lambası(Q0.1)
• L3 : Yeşil trafik lambası(Q0.2)
Not : Özel bellek biti olan SM0.5 1 s’nin 0.5
s’sinde 1,0.5 s’sinde 0 değerini alır.
(Fasılalı çalışma için)
 DENEYLER
• Çözüm: Tek zamanlayıcı kullanarak 0-
44 sn. arasında zamanlayarak işlem
tamamlanır.

0 - 20 sn. arası Q0.0

20 - 22 sn. arası Q0.1
22 - 42 sn. arası Q0.2
42 - 44 sn. arası Q0.1
 DENEYLER
• Çözüm: İstenirse kırmızı sarı ikili aynı
anda çalıştırılabilir.
a) Kırmızı ışık 20 sn.
b) Sarı ışık kırmızı ile beraber sürekli
c) Yeşil ışık 20 sn.
d) Sarı ışık 2 sn. fasılalı
 DENEYLER
I0.0 M0.0 M0.0 220 T37 Q0.2
<=I <=I
M0.0 T37 420

440 T37
M0.0 T37 <=I R
T37 1
IN TON

440 PT
M0.0 T37 Q0.0
<=I
200
M0.0 200 T37 SM0.5 Q0.1
<=I <=I
T37 220
420 T37
<=I <=I
T37 440