ICS 77.140.

30 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-2/Mayıs 1998

ÖNSÖZ
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 10213-2 (1995) standardı esas alınarak, TSE
Metalurji Hazırlık Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulunun 25 Mayıs 1998 tarihli
toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Teknik Kurul, ayrıca bu standardın mecburi yürürlüğe konulmasını uygun bularak, ilgili Bakanlığa
önerilmesini kabul etmiştir.

− Bu standardın kabulü ile TS 5026 sayılı standard/standardlar iptal edilmiştir.

ICS 77.140.80 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-4

İÇİNDEKİLER
0 - GİRİŞ..................................................................................................................... 1
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - ÖZELLİKLER........................................................................................................ 1
3.1 - KİMYASAL BİLEŞİM ................................................................................................. 1
3.2 - ISIL İŞLEM ................................................................................................................ 1
3.3 - MEKANİK ÖZELLİKLER............................................................................................ 1
EK A........................................................................................................................... 4

2
ICS 77.140.30 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-2/Mayıs 1998

ÇELİK DÖKÜMLER - BASINÇ AMAÇLI - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI

BÖLÜM 2: ODA SICAKLIĞI VE YÜKSEK SICAKLIKTA KULLANILAN

0 - GİRİŞ
Bu standard “basınç amaçlı çelikler dökümler için teknik teslim şartları” dört ayrı bölümden
oluşmaktadır.

− Bölüm 1: Genel
− Bölüm 2: Oda sıcaklığında ve yüksek sıcaklıklarda kullanılan çelikler
− Bölüm 3: Düşük sıcaklıklarda kullanılan çelikler
− Bölüm 4: Östenitik ve östenitik ferritik çelikler.

1 - KAPSAM
TS EN 10213 - 1’in teknik teslim şartlarına göre bu standard oda sıcaklığında ve yüksek sıcaklıklarda
kullanılan çelik döküm kalitelerin özel muayenelerinde uyulacak kimyasal ve mekanik özelliklerini
kapsar.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar
metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda
daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son
baskısı kullanılır.

EN, ISO, IEC vb. Adı TS No Adı

No (İngilizce) (Türkçe)
EN 10213 - 1 Technical delivery condition for TS EN 10213 - 1 Çelik Dökümler - Basınç
steel castings for pressure Amaçlı - Teknik Teslim Şartları
purpose Part 1 - General Bölüm 1 - Genel

3 - ÖZELLİKLER
3.1 - KİMYASAL BİLEŞİM
Döküm analizleri Çizelge 1’e uygun olmalıdır (Çizelgede belirtilmemiş elementler ve değerlerden
müsaade edilebilir sapmalar TS EN 10213 - 1’de Madde 7.1’de belirtilmiştir). Dökümdeki kimyasal
analizler TS EN 10213 - 1’de Madde 8.4.1’de verilmiştir.

3.2 - ISIL İŞLEM

Isıl işlem değerleri Çizelge 2’ye uygun olmalıdır (EN 10213 - 1’de Madde 6.2).

3.3 - MEKANİK ÖZELLİKLER

3.3.1 - Oda sıcaklığı ve yüksek sıcaklıklar için mekanik özellikler Çizelge 2’ye uygun olmalıdır. Deney
bloklarındaki doğrulanmanın şartları için TS EN 10213 - 1’de Madde 7.2.1’de, dökümlerdeki
doğrulanmanın şartları ise TS EN 10213 - 1’de Madde 7.2.2 ve 8.4.1’de verilmiştir.

3.3.2 - Yüksek sıcaklıklardaki mekanik özellikler Çizelge 2’de verilmiştir. Fakat onların doğrulanması
sadece anlaşmayla sağlanır. (TS EN 10213 - 1’de Madde 7.2.3).

NOT - Ek A Çizelge 1’de bazı kaliteler için verilen ortalama Sürünme Dayanım değerleri sadece bilgi
içindir.

1
 ICS 77.140.30 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-2/Mayıs 1998

ÇİZELGE 1 - Kimyasal Kompozisyon (Döküm Analizi)

Kısa Gösteriliş C Si Mn P S Cr Mo Ni V Diğerleri

Isim Numara Maksimum Maksimum Maksimum en fazla
1)
GP240GR 1.0621 0,18-0,25 0,60 1,20 0,030 0,020 - - - - -
1)
GP240GH 1.0619 0,18-0,23 0,60 0,50-1,20 0,030 0,020 - - - - -
2) 2) 1)
GP280GH 1.0625 0,18-0,25 0,60 0,80-1,20 0,030 0,020 - - - - -
1)
G20Mo5 1.5419 0,15-0,23 0,60 0,50-1,00 0,025 0,020 - 0,40-0,60 - - -
1)
G17CrMo5-5 1.7357 0,15-0,20 0,60 0,50-1,00 0,020 0,020 1,00-1,50 0,45-0,65 - - -
1)
G17CrMo9-10 1.7379 0,13-0,20 0,60 0,50-0,90 0,020 0,020 2,00-2,50 0,90-1,20 - - -
1)
G12MoCrV5-2 1.7720 0,10-0,15 0,45 0,40-070 0,030 0,020 0,30-0,50 0,40-0,60 - 0,22-0,30 Sn:0,025
G17CrMoV5-10 1.7706 0,15-0,20 0,60 0,50-0,90 0,020 0,015 1,20-1,50 0,90-1,10 - 0,20-0,30 Sn:0,025
GX15CrMo5 1.7365 0,12-0,19 0,80 0,50-0,80 0,025 0,025 4,00-6,00 0,45-0,65 - - -
GX8CrNi12 1.4107 0,10 maksimum 0,40 0,50-0,80 0,030 0,020 11,50-12,50 0,50 maksimum 0,80-1,50 - -
GX4CrNi13-4 1.4317 0,06 maksimum 1,00 1,00 maksimum 0,035 0,025 12,00-13,50 0,70 maksimum 3,50-5,00 - -
GX23CrMoV12-1 1.4931 0,20-0,26 0,40 0,50-0,80 0,030 0,020 11,30-12,20 1,00-1,20 1,00 maksimum 0,25-0,35 W:0,50
GX4CrNiMo16-5-1 1.4405 0,06 maksimum 0,80 1,00 maksimum 0,035 0,025 15,00-17,00 0,70-1,50 4,00-6,00 - -
1) Eşdeğer kalınlık < 28 mm olan dökümler için % 0,030 S’ye müsaade edilir.
2) İstenilen maksimum karbon miktarının altındaki her bir % 0,01 oranındaki düşüş için mangan miktarının % 0,04 kadar istenilen maksimum miktarı aşmasına maksimum miktar % 1,40 olana
kadar izin verilebilir.

2
 ICS 77.140.30 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-2/Mayıs 1998

ÇİZELGE 2 - Mekanik Özellikler

Kısa Gösteriliş Isıl işlem Kalınlık Oda sıcaklığında çekme deneyi Yüksek sıcaklıkta çekme deneyi

mm Rp0.2 Rm A KV Rp0.2 MPa *)

MPa*) MPa*) % J en az
Isim Numara Sembol Normalize işlemi Temperleme maksimum en az en az en az 100 200 300 350 400 450 500 550
2)
(+N) suda veya (+T) °C °C °C °C °C °C °C °C
havada
Sertleştirme
1)
(+Q)
GP240GR 1.0621 +N 900-980 - 100 240 420-600 22 27 - - - - - - - -
GP240GH 1.0619 +N 900-980 - 100 240 420-600 22 27 210 175 145 135 130 125 - -
+ QT 890-980 600-700 100 240 420-600 22 40 210 175 145 135 130 125 - -
GP280GH 1.0625 +N 900-980 - 100 280 480-640 22 27 250 220 190 170 160 150 - -
+ QT 890-980 600-700 100 280 480-640 22 35 250 220 190 170 160 150 - -
G20Mo5 1.5419 + QT 920-980 650-730 100 245 440-590 22 27 - 190 165 155 150 145 135 -
G17CrMo5-5 1.7357 + QT 920-960 680-730 100 315 490-690 20 27 - 250 230 215 200 190 175 160
G17CrMo9-10 1.7379 + QT 930-970 680-740 150 400 590-740 18 40 - 355 345 330 315 305 280 240
G12MoCrV5-2 1.7720 + QT 950-1000 680-720 100 295 510-660 17 27 264 244 230 - 214 - 194 144
G17CrMoV5-10 1.7706 + QT 920-960 680-740 150 440 590-780 15 27 - 385 365 350 335 320 300 260
GX15CrMo5 1.7365 + QT 930-990 680-730 150 420 630-760 16 27 - 390 380 - 370 - 305 250
GX8CrNi12 1.4107 + QT1 1000-1060 680-730 300 355 540-690 18 45 - 275 265 - 255 - - -
+ QT 2 1000-1060 600-680 300 500 600-800 16 40 - 410 390 - 370 - - -
GX4CrNi13-4 1.4317 + QT 1000-1050 590-620 300 550 760-960 15 50 515 485 455 440 - - - -
GX23CrMoV12-1 1.4931 + QT 1030-1080 700-750 150 540 740-880 15 27 - 450 430 410 390 370 340 290
GX4CrNiMo16-5-1 1.4405 + QT 1020-1070 580-630 300 540 760-960 15 60 515 485 455 - - - - -
1) + Q’nun anlamı sertleştirme ortamı : hava yada sıvı
2) Eğer ısıl işlem için alternatifler varsa teklif alternatifleri sipariş sırasında belirtilmelidir. Örnek: GX8CrNi12+QT1 yada 1,4107 +QT1
*) 1 MPa = 1 N /mm²

3
ICS 77.140.30 TÜRK STANDARDI TS EN 10213-2/Mayıs 1998

EK A
(Bilgi İçin)

SÜRÜNME ÖZELLİKLERİ
ÇİZELGE A.1 - Sürünme Direnci (Ortalama değer)

σr = kopma gerilmesi MPa

σAl : 1% Sürünme gerilmesi MPa

Kısa gösteriliş Sıcaklık 400 450 500 550 600

°C
İsim Numara h zaman 10 000 100 000 200 000 10 000 100 000 200 000 10 000 100 000 200 000 10 000 100 000 200 000 10 000 100 000 200 000
GP240GH 1.0619 σr 205 160 145 132 83 71 74 40 32 - - - - - -
σAl 147 110 - 88 50 - 43 20 - - - - - - -
GP280GH 1.0625 σr 210 165 - 135 85 - 75 42 - - - - - - -
σAl 148 110 - 90 52 - 45 22 - - - - - - -
G20Mo5 1.5419 σr 360 310 290 275 205 180 160 85 70 66 30 23 - - -
σAl - - - 185 150 130 125 65 50 41 15 10 - - -
G17CrMo5-5 1.7357 σr 420 370 356 321 244 222 187 117 96 98 55 44 - - -
σAl 271 222 - 196 145 - 130 81 - 65 35 - - - -
G17CrMo9-10 1.7379 σr 404 324 304 282 218 200 188 136 120 106 66 52 58 28 22
σAl 350 300 278 229 168 148 141 96 80 70 40 31 36 18 14
G12MoCrV5-2 1.7720 σr - - - 365 277 - 208 140 - 135 75 - 89 - -
G17CrMoV5-10 1.7706 σr 463 419 395 340 275 254 229 171 157 151 96 83 80 28 19
σAl 427 385 356 305 243 218 196 133 110 120 70 49 50 18 10
1) 1)
GX15CrMo5 1.7365 σr - - - 228 165 - 168 106 - 93 58 - 51 - -
GX23CrMoV12-1 1.4931 σr 504 426 394 383 309 279 269 207 187 167 118 103 83 49 39
σAl 305 259 239 216 172 153 131 91 77 66 34 25
1) 470°C’da