„I HÅC THI NGUY–N

TR×ÍNG „I HÅC KHOA HÅC

HO€NG THÀ KHUY–N

LÞ THUY˜T TŠP MÍ
V€
ÙNG DÖNG TRONG PH…N LÎP DÚ LI›U

LUŠN V‹N TH„C Sž TON HÅC

th¡i nguy¶n - N«m 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 „I HÅC THI NGUY–N
TR×ÍNG „I HÅC KHOA HÅC

HO€NG THÀ KHUY–N

LÞ THUY˜T TŠP MÍ
V€
ÙNG DÖNG TRONG PH…N LÎP DÚ LI›U
Chuy¶n ng nh: TON ÙNG DÖNG
M¢ sè : 60.46.36

LUŠN V‹N TH„C Sž TON HÅC

NG×ÍI H×ÎNG DˆN KHOA HÅC

TS. VÔ M„NH XU…N

th¡i nguy¶n - N«m 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 i

Möc löc

Mð ¦u 1
1 Tªp mí v  quan h» mí 3
1.1 Tªp mí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.2 C¡c ph²p to¡n tr¶n tªp mí . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.1 Giao cõa hai tªp mí . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.2 Hñp cõa hai tªp mí . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
1.2.3 Ph¦n bò cõa mët tªp mí . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2.4 T½ch · c¡c cõa hai tªp mí . . . . . . . . . . . . . . 12
1.3 Quan h» mí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.3.1 Kh¡i ni»m quan h» mí . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.3.2 Hñp th nh c¡c quan h» mí . . . . . . . . . . . . . . 16
1.3.3 C¡c t½nh ch§t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2 Ph¥n lîp dú li»u düa tr¶n quan h» mí 21
2.1 B i to¡n ph¥n lîp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.2 Ph¥n lîp nhí quan h» t÷ìng ÷ìng kinh iºn . . . . . . . . 22
2.3 Ph¥n lîp dú li»u sû döng lþ thuy¸t tªp mí . . . . . . . . . 23
2.4 Mët sè b i to¡n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
K¸t luªn 37
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 ii
T i li»u tham kh£o 39

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 1

Mð ¦u

Trong nhúng n«m g¦n ¥y, ph¡t hi»n tri thùc tø cì sð dú li»u ¢ trð
th nh mët trong nhúng h÷îng nghi¶n cùu lîn nh§t cõa l¾nh vüc khoa håc
m¡y t½nh v  cæng ngh» tri thùc. Khai ph¡ dú li»u l  mët kh¥u quan trång
trong qu¡ tr¼nh ph¡t hi»n tri thùc tø cì sð dú li»u. Khai ph¡ dú li»u gçm
nhi·u h÷îng ti¸p cªn, c¡c kÿ thuªt ch½nh ph¦n lîn ÷ñc k¸ thøa tø c¡c
l¾nh vüc cì sð dú li»u, m¡y håc (machine learning), tr½ tu» nh¥n t¤o (arti-
ficialintellgence), lþ thuy¸t thæng tin (information theory), x¡c su§t thèng
k¶ (probability & statics) v  c¡c kÿ thuªt t½nh to¡n m·m. C¡c b i to¡n
chõ y¸u trong khai th¡c dú li»u l  khai th¡c chuéi, khai th¡c wed, ph¡t
hi»n luªt k¸t hñp, v§n · gom cöm, ph¥n lîp (classification) dú li»u.
Vîi sü ra íi v  ph¡t triºn cõa lþ thuy¸t tªp mí, tin håc ¢ câ c¡i nh¼n g¦n
vîi thüc ti¹n hìn, c¡c cæng cö cõa logic mí cho ph²p sû lþ nhúng thæng tin
khæng ¦y õ, khæng ch½nh x¡c, ch¯ng h¤n vi»c t¼m tái èi t÷ñng "gièng
nhau" chù khæng ph£i "b¬ng nhau" nh÷ vîi c¡ch t¼m ki¸m thæng th÷íng.
Ch½nh v¼ nhúng þ ngh¾a â m  em ¢ lüa chån · t i "Lþ thuy¸t tªp mí
v  ùng döng trong ph¥n lîp dú li»u" l m · t i cho luªn v«n cõa m¼nh.
Möc ½ch cõa · t i
Möc ½ch cõa · t i n y nh¬m nghi¶n cùu lþ thuy¸t tªp mí, quan h» mí,
so s¡nh vîi lþ thuy¸t tªp hñp kinh iºn. Nghi¶n cùu mët sè ph÷ìng ph¡p
ph¥n lîp dú li»u v  t¼m c¡ch ùng döng tªp mí v  quan h» mí trong b i
to¡n ph¥n lîp dú li»u çng thíi minh håa tr¶n mët sè b i to¡n cö thº.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 2
Nëi dung ch½nh cõa luªn v«n gçm hai ch÷ìng
Ch÷ìng I: Tªp mí v  quan h» mí.
Ch÷ìng n y tr¼nh b y kh¡i ni¶m tªp mí, c¡c ph²p to¡n tr¶n tªp mí v 
quan h» mí còng nhúng t½nh ch§t cì b£n cõa quan h» mí.
Ch÷ìng II: Ùng döng trong ph¥n lîp dú li»u.
Ch÷ìng 2 tr¼nh b y kh¡i qu¡t v· b i to¡n ph¥n lîp, c¡ch ph¥n lîp thæng
th÷íng düa tr¶n quan h» t÷ìng ÷ìng v  c¡ch ph¥n lîp düa tr¶n quan h»
mí.
th¡i nguy¶n, 1 th¡ng 10 n«m 2011.
Ng÷íi thüc hi»n
Ho ng Thà Khuy¶n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 3

Ch֓ng 1
Tªp mí v  quan h» mí

Ch÷ìng n y giîi thi»u kh¡i n»m tªp mí, c¡c ph²p to¡n tr¶n tªp mí,
quan h» mí v  mët sè t½nh ch§t cõa quan h» mí

1.1 Tªp mí
Lþ thuy¸t tªp hñp vèn ÷ñc xem l  n·n t£ng cõa to¡n håc. Trong â
tªp hñp l  kh¡i ni»m cì b£n khæng ành ngh¾a cán t÷ìng quan cì b£n l 
t÷ìng quan li¶n thuëc. Cho mët tªp hñp tùc l  ch¿ ra mët d§u hi»u °c
tr÷ng º câ thº x¡c ành ÷ñc mët ph¦n tû câ thuëc mët tªp hñp hay
khæng?
V½ dö 1.1.
X²t X l  tªp hñp c¡c håc sinh tr÷íng THPT Ba Bº.
A l  tªp hñp c¡c håc sinh lîp 10A1. Nh÷ vªy vîi mët håc sinh b§t ký cõa
tr÷íng th¼ câ thº kh¯ng ành håc sinh â câ thuëc A hay khæng.
Ta th§y méi tªp hñp câ thº °t t÷ìng ùng h m mët h m °c tr÷ng:
µA :X −→ {0; 1}
1 n¸u x ∈ A
(
x 7−→
0 n¸u x ∈
/A

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 4
Ng÷ñc l¤i n¸u cho h m °c tr÷ng tr¶n mët tªp hñp X tùc l  h m:
µ : X −→ {0; 1}, A = {x ∈ X|µ(x) = 1} l  x¡c ành duy nh§t.
Tuy nhi¶n trong cuëc sèng ng÷íi ta v¨n dòng nhúng kh¡i ni»m m°c dò
khæng rã r ng nh÷ng v¨n hiºu ÷ñc. Ch¯ng h¤n nâi "mët håc sinh cao".
M°c dò khæng bi¸t ½ch x¡c em håc sinh â cao l  bao nhi¶u ng÷íi ta ·u
h¼nh dung ÷ñc håc sinh cao l  g¼? Tø â, n¸u ta x²t tªp A= {c¡c håc
sinh cao} th¸ th¼ mët håc sinh l  thuëc v o tªp A vîi mët mùc ë n o â.
Ch¯ng h¤n n¸u håc sinh â cao 1,8m th¼ câ thº nâi håc sinh â ch«c ch­n
thuëc A, cán mët håc sinh cao 1,65m th¼ 60% l  thuëc A. Nâi c¡ch kh¡c
ta câ thº x¡c ành mët h m:
µA :X −→ [0; 1]
x 7−→ µA (x)

µA (x) ÷ñc gåi l  ë phö thuëc x v o tªp A. Tªp A x¡c ành nh÷ tr¶n gåi
l  tªp con mí cõa X.
Vªy ta câ thº ành ngh¾a tªp con mí cõa mët tªp X l :
ành ngh¾a 1.1. Cho X l  mët tªp hñp, tªp con A ÷ñc gåi l  mët tªp
con mí trong X, n¸u nâ câ thº biºu di¹n d÷îi d¤ng:
A = {(x, µA(x))/x ∈ X } trong â µA l  h m:
µA :X −→ [0; 1]
x 7−→ µA (x)

H m µA ÷ñc gåi l  h m thuëc cõa A cán µA(x) gåi l  ë phö thuëc cõa
x v o A.
Biºu di¹n tªp mí.
- Khi X = {x1, x2, .., xn} th¼ tªp con mí A câ thº ÷ñc biºu di¹n b¬ng
c¡ch li»t k¶ A = {(x1, µA(x1)),(x2, µA(x2)),...,(xn, µA(xn))}.
- N¸u X l  mët tªp li¶n töc th¼ h m thuëc cõa A th÷íng ÷ñc biºu di¹n
b¬ng ç thà. Ng÷íi ta th÷íng chån c¡c h m thuëc câ h¼nh tam gi¡c, h¼nh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 5
thang, h¼nh bªc thang hay h¼nh chuæng...

H¼nh 1.1: H m tam gi¡c H¼nh 1.2: H m h¼nh thang

V½ dö 1.2.
Cho tªp hñp X = {x1, x2}. Th¼ A = { (x1, 1), ( x2, 0.7)}l  mët tªp
con mí tr¶n X.
V½ dö 1.3.
Cho X l  tªp c¡c håc sinh tr÷íng THPT Ba Bº, A l  tªp c¡c håc sinh
cao. Khi â h m thuëc cõa A ÷ñc x¡c ành bði h¼nh v³ sau:

H¼nh 1.3: H m thuëc cõa A

N¸u µA(x) = 0 th¼ câ thº nâi x ch«c ch­n khæng thuëc A.

N¸u µA(x) = 1 th¼ câ thº nâi x ch­c ch­n thuëc A.
º cho ti»n v· sau ta s³ quy ÷îc ch¿ nâi tªp mí thay cho tªp con mí.
Ta x²t mët sè kh¡i ni»m li¶n quan ¸n tªp mí nh÷ sau:
ành ngh¾a 1.2. Gi¡ cõa tªp mí A, kþ hi»u supp(A), l  mët bë phªn cõa
X tr¶n â h m thuëc cõa A kh¡c khæng: supp(A) = { x ∈ X|µA(x) 6= 0}.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 6
V½ dö 1.4.
Cho X = { 2, 3, 4, 5} l  mët tªp hñp
V  A = {(2, 1), (3, 0.5), (4, 0), (5, 0.2)} l  mët tªp mí tr¶n X khi â:
supp(A) ={2, 3, 5} l  gi¡ cõa tªp mí.
ành ngh¾a 1.3. ë cao cõa tªp mí A, k½ hi»u h(A), l  gi¡ trà lîn nh§t
m  h m thuëc câ thº l§y ÷ñc: h(A) = sup {µA(x)|x ∈ X}.
V½ dö 1.5.
Cho X = { 2, 3, 4, 5} l  mët tªp hñp
V  A = {(2, 1), ( 3, 0.5), (4, 0), (5, 0.2)} l  mët tªp mí tr¶n X khi â ë
cao cõa tªp mí A l  h(A) = 1.
ành ngh¾a 1.4. Tªp con mí cõa A l  chu©n hâa n¸u chi·u cao h(A) =
1.
V½ dö 1.6.
V½ dö tªp con mí 1.5 l  chu©n ho¡.
ành ngh¾a 1.5. H¤t nh¥n cõa A kþ hi»u l  ker(A), l  tªp c¡c ph¦n tû cõa
X m  t¤i â h m thuëc cõa A câ gi¡ trà 1: Ker(A) = {x ∈ X |µA(x) = 1}.
V½ dö 1.7.
Cho X = { 2, 3, 4, 5} l  mët tªp hñp
V  A = {(2, 1), ( 3, 0.5), (4, 0), (5, 0.2)} l  mët tªp mí tr¶n X khi â h¤t
nh¥n cõa A l  Ker(A) = {2}

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 7

V½ dö 1.8.

H¼nh 1.4: H m thuëc cõa tªp mí

A H¼nh 1.5: H¤t nh¥n cõa tªp mí A

Khi mët tªp X húu h¤n, ta cán °c tr÷ng tªp con mí A cõa X bði lüc
l÷ñng cõa nâ.
* Lüc l÷ñng cõa tªp mí A ÷ñc x¡c ành |A| = µA(x).
P
x∈X

ành ngh¾a 1.6. Hai tªp con mí A v  B cõa X l  b¬ng nhau n¸u c¡c h m
thuëc cõa chóng l§y còng gi¡ trà vîi måi ph¦n tû cõa X: ∀x ∈ X|µA(x) =
µB (x).

ành ngh¾a 1.7. Cho hai tªp con mí A v  B cõa X, ta nâi r¬ng A bao
h m trong B, kþ hi»u A ⊆ B , n¸u c¡c h m thuëc cõa chóng thäa m¢n i·u
ki»n: ∀x ∈ X|µA(x) ≤ µB (x).
V½ dö 1.9.
Gi£ sû cho hai tªp mí tr¶n tªp n·n X = {2, 3, 4, 5}.
A = {(2, 0.1), (3, 0.5), (4, 0.3), (5, 0.2)}

B = {(2, 1), (3, 0.8), (4, 0.5), (5, 0.7)}

Th¸ th¼ A l  tªp con cõa B.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 8
1.2 C¡c ph²p to¡n tr¶n tªp mí
T÷ìng tü nh÷ èi vîi tªp hñp kinh iºn, èi vîi tªp mí ta công x²t
c¡c ph²p to¡n Hñp, Giao, Ph¦n bò v  t½ch · -c¡c. Ng÷íi ta cè g­ng chån
c¡ch biºu di¹n h m thuëc èi vîi c¡c ph²p to¡n â sao cho tªp c¡c t½nh
ch§t cõa tªp hñp kinh iºn ÷ñc duy tr¼ c ng nhi·u c ng tèt.

1.2.1 Giao cõa hai tªp mí

Giao cõa hai tªp mí A v  B l  mët tªp mí kþ hi»u l  A ∩ B câ h m
thuëc tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t sau:
* µA∩B ch¿ phö thuëc v o µA(x) v  µB (x).
* N¸u µB (x) = 1 ∀x ∈ X th¼ µA∩B = µA(x).
*µ(A∩B)∩C (x) = µA∩(B∩C)(x).
* µA∩B = µB∩A(x) måi x ∈ X .
* N¸u A1 ⊆ A2 th¼ A1 ∩ B ⊆ A2 ∩ B . (µA (x) ≤ µA th¼ µA ∩B ≤ µA2∩B ).
1 2 1

Câ nhi·u cæng thùc tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t tr¶n, c«n cù v o thüc t¸ ng÷íi
ta th÷íng dòng mët sè cæng thùc sau:
1. µA∩B (x) = (min {µA(x), µB (x)}.
2. µA∩B (x) = min(µA(x), µB (x)) n¸u max(µA(x), µB (x)) = 1.
0 trong c¡c tr÷íng hñp cán l¤i.
3. µA∩B (x) = max(0, µA(x) + µB (x) − 1).
4. µA∩B (x) = µA(x)*µB (x).
5. µA∩B (x) = 2 − µ (x) +µAµ(x)(x)∗ µ−Bµ(x)(x) ∗ µ (x) .
A B A B
D¹ kiºm tra c¡c cæng thùc n y ·u tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t cõa ành ngh¾a.
Ng÷íi ta th§y r¬ng trong c¡c cæng thùc tr¶n th¼ cæng thùc min (1) l  ìn
gi£n nh§t v  duy tr¼ ÷ñc nhi·u t½nh ch§t cõa ph²p giao èi vîi tªp hñp
kinh iºn. N¸u khæng câ chó th½ch g¼ th¶m th¼ cæng thùc t½nh h m thuëc
cõa giao hai tªp mí ÷ñc ng¦m hiºu l  cæng thùc min.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 9

V½ dö 1.10.
Gi£ sû cho hai tªp mí tr¶n tªp n·n X = {2, 3, 4, 5}.
A = {(2, 1), (3, 0.5), (4, 0.3), (5, 0.2)}

B = {(2, 0.5), (3, 0.7), (4, 0.2), (5, 0.4)}

Khi â:
A ∩ B = {(2, 0.5), (3, 0.5), (4, 0.2), (5, 0.2)}

V½ dö 1.11.
Cho hai tªp mí A v  B tr¶n n·n X câ h m thuëc cho bði ç thà h¼nh
sau:

H¼nh 1.6: H m thuëc cõa tªp con mí A v  B

Th¸ th¼ h m thuëc cõa A ∩B ÷ñc biºu di¹n bði h¼nh sau:

H¼nh 1.7: H m thuëc cõa A ∩B

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 10
1.2.2 Hñp cõa hai tªp mí
Hñp cõa hai tªp mí A v  B l  mët tªp mí kþ hi»u l  A ∪ B câ h m
thuëc tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t sau:
* µA∪B (x) ch¿ phö thuëc v o µA(x) ho°c µB (x).
* N¸u µB (x) = 0 måi x ∈ X th¼ µA∪B (x) = µA(x).
* µA∪B = µB∪A(x) måi x ∈ X .
*µ(A∪B)∪C (x) = µA∪(B∪C)(x).
* N¸u A1 ⊆ A2 th¼ A1 ∪ B ⊆ A2 ∪ B . (µA (x) ≤ µA th¼ µA ∩B ≤ µA2∩B ).
1 2 1

Câ nhi·u cæng thùc tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t tr¶n, c«n cù v o thüc t¸ ng÷íi
ta th÷íng dòng mët sè cæng thùc sau:
1. µA∪B = max{( µA (x), µB (x)}.
2. µA∪B (x) = max(µA(x), µB (x)) n¸u min(µA(x), µB (x)) = 0.
1 trong c¡c tr÷íng hñp cán l¤i.
3. µA∪B (x) = min(1, µA(x) + µB (x)).
4. µA∪B (x) = µA(x) + µB (x) - µA(x)*µB (x).
5. µA∪B (x) = 1 µ+Aµ(x)(x)
+ µB (X)
+ µB (x)
.
A
D¹ kiºm tra c¡c cæng thùc n y ·u tho£ m¢n c¡c t½nh ch§t cõa ành ngh¾a.
Ng÷íi ta th§y r¬ng trong c¡c cæng thùc tr¶n th¼ cæng thùc max (1) l  ìn
gi£n nh§t v  duy tr¼ ÷ñc nhi·u t½nh ch§t cõa ph²p hñp èi vîi tªp hñp
kinh iºn.
V½ dö 1.12.
Gi£ sû cho hai tªp mí tr¶n tªp n·n X = { 2, 3, 4, 5}.
A = {(2, 1), (3, 0.5), (4, 0.3), (5, 0.2)}

B = {(2, 0.5), (3, 0.7), (4, 0.2), (5, 0.4)}

Khi â:
A ∪ B = {(2, 1), (3, 0.7), (4, 0.3), (5, 0.4)}

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 11

V½ dö 1.13.
Cho hai tªp mí A v  B tr¶n n·n X câ h m thuëc cho bði h¼nh sau:

H¼nh 1.8: H m thuëc cõa A v  B

Th¸ th¼ h m thuëc cõa A ∪B ÷ñc biºu di¹n bði h¼nh sau:

H¼nh 1.9: H m thuëc cõa A ∪B

1.2.3 Ph¦n bò cõa mët tªp mí

ành ngh¾a 1.8. Ph¦n bò Ac cõa tªp con mí A cõa X ÷ñc ành ngh¾a
l  tªp con mí cõa X vîi h m thuëc: ∀x ∈ X|µA (x) = 1 − µA(x).
c

Ph¦n bò Ac cõa tªp con mí A cõa X l  mët tªp con mí sao cho mët
ph¦n tû x cõa X c ng thuëc nhi·u v o Ac chøng n o nâ c ng ½t thuëc v o A.

V½ dö 1.14.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 12
Gi£ sû cho tªp con mí tr¶n tªp n·n X = { 2, 3, 4, 5}.
A = {(2, 1), (3, 0.5), (4, 0.3), (5, 0.2)}

Ac = {(1, 1), (2, 0), (3, 0.5), (4, 0.7), (5, 0.8)}

V½ dö 1.15.
Cho tªp con mí A tr¶n tªp n·n X câ h m thuëc cho bði h¼nh sau:

H¼nh 1.10: H m thuëc cõa A

Th¸ th¼ h m thuëc cõa Ac ÷ñc biºu di¹n bði h¼nh sau:

H¼nh 1.11: H m thuëc cõa Ac

1.2.4 T½ch · c¡c cõa hai tªp mí

ành ngh¾a 1.9. Cho X l  mët tªp hñp, A v  B l  hai tªp con mí trong
X câ h m thuëc l¦n l÷ñt l  µA, µB . T½ch e-cac cõa A v  B, kþ hi»u l 
A × B l  mët tªp con mí ÷ñc x¡c ành nh÷ sau:
µA×B (x, y) = min{µA (x), µB (x)}.

V½ dö 1.16.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 13
Gi£ sû cho hai tªp mí tr¶n tªp n·n X = {a, b, c}.
A = {(a, 1), (b, 0.5), (c, 0.2)}

B = {(a, 0.5), (b, 0.7), (c, 0.2)}

Th¸ th¼
A×B = {((a,a), 0.5), ((a,b), 0.7), ((a,c), 0.2), ((b,a), 0.5), ((b,b), 0.5),
((b, c), 0.2), ((c,a), 0.2), ((c,b), 0.2), ((c,c), 0.2)}
Nhªn x²t: Vîi c¡ch chån h m thuëc cho c¡c ph²p to¡n tr¶n câ thº th§y
l¤i c¡c t½nh ch§t t÷ìng tü nh÷ vîi tªp kinh iºn ÷ñc giú nguy¶n. Ch¯ng
h¤n:
- T½nh giao ho¡n, hñp, giao.
- T½nh k¸t hñp.
- (Ac)c = A.
Tuy nhi¶n câ t½nh ch§t khæng ÷ñc b£o to n ch¯ng h¤n:
- Ac ∩ A 6= ∅.
- Ac ∪ A 6= X .
V½ dö 1.17.
Cho tªp mí A v  Ac tr¶n n·n X câ h m thuëc cho bði h¼nh sau:

H¼nh 1.12: H m thuëc cõa A v  Ac

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 14

Th¸ th¼ h m thuëc cõa A ∪Ac ÷ñc biºu di¹n bði h¼nh sau:

H¼nh 1.13: H m thuëc cõa A ∪Ac

H m thuëc cõa A ∩Ac ÷ñc biºu di¹n bði h¼nh sau:

H¼nh 1.14: H m thuëc cõa A ∩Ac

1.3 Quan h» mí
T÷ìng tü nh÷ quan h» tr¶n c¡c tªp hñp t÷ìng ÷ìng kinh iºn èi vîi
tªp mí ta công x²t quan h» mí vîi c¡c t½nh ch§t cõa chóng.

1.3.1 Kh¡i ni»m quan h» mí

Quan h» mí âng vai trá quan trång trong logic mí v  lªp luªn x§p
x¿. Kh¡i ni»m quan h» mí l  sü têng qu¡t hâa trüc ti¸p cõa kh¡i ni»m
quan h» (quan h» rã). Tr÷îc h¸t ta nh­c l¤i kh¡i ni»m quan h».

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 15
Gi£ sû U v  V l  hai tªp. Mët quan h» R tø U ¸n V (s³ ÷ñc gåi l 
quan h» hai ngæi, ho°c quan h» nhà nguy¶n) l  mët tªp con cõa t½ch ·
c¡c U × V . Trong tr÷íng hñp U = V, ta nâi R l  quan h» tr¶n U. Ch¯ng
h¤n, tªp R bao gçm t§t c£ c¡c c°p ng÷íi (a,b) trong â a l  chçng cõa b,
x¡c ành quan h» "vñ -chçng"tr¶n tªp n o â.
Khi U v  V l  c¡c tªp húu h¤n, chóng ta s³ biºu di¹n quan h» R tø U ¸n
V bði ma trªn, trong â c¡c dáng ÷ñc ¡nh d§u bði c¡c ph¦n tû x ∈ U
v  c¡c cët ÷ñc ¡nh d§u bði c¡c ph¦n tû y ∈ V . Ph¦n tû cõa ma trªn
n¬m ð dáng x, cët y l  λR(x, y)
n¸u(x, y) ∈ X,
(
1
λR (x, y) =
0 n¸u(x, y) ∈/ X
V½ dö 1.18.
Gi£ sû U = {1,2,3} v  V = {a,b,c,d} gi£ sû R l  quan h» tø U ¸n V
nh÷ sau:
R = {(1,a), (1,d), (2,a), (2,b), (3,c), (3,d)}
Chóng ta biºu di¹n quan h» R bði ma trªn sau:
 
1 0 0 1
R = 1 1 0 0 
0 0 1 1
B¥y gií ta x²t quan h» "anh em hå g¦n"tr¶n mët tªp ng÷íi U n o â.
Quan h» n y khæng thº °c tr÷ng bði tªp rã cõa t½ch U × U . Mët c¡ch
hñp lþ nh§t l  x¡c ành quan h» n y bði mët tªp mí tr¶n U × U .
Ch¯ng h¤n µR(a, b) = 1 n¸u a l  anh ruët cõa b; µR(a, b) = 0,9 n¸u a l 
anh con chó con b¡c cõa b; µR(a, b) = 0,75 n¸u a l  anh em ch¡u cæ, ch¡u
cªu cõa b;..
Mët quan h» mí tø U ¸n V l  mët tªp mí tr¶n t½ch · c¡c U × V .
Têng qu¡t, mët quan h» n ngæi l  mët tªp R trong khæng gian t½ch · c¡c
cõa n khæng gian U1 × U2 × ... × Un.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 16
ành ngh¾a 1.10. Cho X v  Y l  hai tªp hñp. Mët quan h» hai ngæi mí
tø X −→ Y l  mët tªp con mí cu£ t½ch · c¡c X × Y .
V½ dö 1.19.
Gi£ sû cho t¥p mí A = {(a, 0.2), (b, 0.5), (c, 1)} tr¶n tªp n·n X =
{a, b, c} v  tªp mí B = {(u, 0.3), (v, 0.9)} tr¶n tªp n·n Y = {u, v}.
Khi â R = {((a,u), 0.2), ((a,v), 0.2), ((b,u), 0.3), ((b,v), 0.5), ((c,u), 0.3),
((c,v), 0.9)} l  mët quan h» mí.
Quan h» mí t÷ìng ÷ìng kinh iºn th¼ hai ph¦n tû ho°c l  câ quan
h» vîi nhau ho°c l  khæng nh÷ng trong quan h» mí th¼ hai ph¦n tû b§t
ký luæn câ quan h» vîi nhau ð mët mùc ë n o â.
N¸u X = Y, ta nâi R l  quan h» tr¶n X.

1.3.2 Hñp th nh c¡c quan h» mí

ành ngh¾a 1.11. Hñp th nh max - min
Gi£ sû R l  quan h» mí tø U ¸n V v  S l  quan h» mí tø V ¸n W. Hñp
thanh max - min c¡c quan h» mí R v  S l  quan h» mí R ◦ S tø U ¸n
W vîi h m thuëc ÷ñc x¡c ành nh÷ sau:
µR◦S (u, w) = max {min{µR (u, v), µS (v, w)∀v ∈ V }}. (1)

Nh¥n x²t: Cæng thùc tr¶n gåi l  hñp th nh max - min. Ng÷íi ta cán
dòng cæng thùc hñp th nh max - t½ch nh÷ sau:
µR◦S = max {µR (u, v).µS (v, w)|∀v ∈ V }. (2)

V½ dö 1.20.
Cho c¡c quan h» mí R1(x, y), R2(y, z) ÷ñc x¡c ành bði c¡c ma trªn
sau:  
0, 3 1 0 0, 5
R1 (x, y) = 0, 7 0, 1 1 0 
0 0, 6 1 0, 3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 17
V   
0, 6 0 1
 0 1 0, 5
R2 (y, z) = 
0, 4 0, 3 0 


1 0, 7 0, 2
Khi â hñp th nh max - min cõa R1 v  R2 l  quan h» mí
 
0, 5 1 0, 5
R1 ◦ R2 = 0, 6 0, 3 0, 7
0, 4 0, 6 0, 5
Khi â hñp th nh max - t½ch cõa R1 v  R2 l  quan h» mí
 
0, 5 1 0, 5
R1 ◦ R2 = 0, 42 0, 3 0, 7
0, 4 0, 6 0, 3

1.3.3 C¡c t½nh ch§t

ành ngh¾a 1.12. Mët quan h» mí 2 ngæi R tr¶n tªp U gåi l :
a)R ÷ñc gåi l  ph£n x¤ n¸u µR(u, u) = 1, måi u ∈ U .
b)R ÷ñc gåi l  ph£n ph£n x¤ n¸u: µR(u, u) = 0, ∀u ∈ U .
V½ dö 1.21.
Quan h» R cho bði:  
1 0 0, 2 0, 3
 0 1 0, 1 0, 1
R=
0, 2 0, 7 1 0, 4


0 1 0, 4 1
Th¸ th¼ R câ t½nh ch§t ph£n x¤
V½ dö 1.22.
X²t quan h» S cho bði: 
0 1 0, 8 0, 7
 1 0 0, 9 0, 9
S=
0, 8 0, 3 0 0, 6


1 0 0, 6 0

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 18
Th¸ th¼ S câ t½nh ch§t ph£n ph£n x¤.
ành ngh¾a 1.13. Mët quan h» mí R tr¶n U:
a)R èi xùng n¸u: µR(u, v) = µR(v, u), ∀u ∈ U .
b)R ÷ñc gåi l  quan h» ph£n èi xùng n¸u vîi u 6= v ho°c l :
µR (u, v) 6= µR (v, u), ∀u, v ∈ U .
µR (u, v) = µR (u, u) = 0, ∀u, v ∈ U .
Mët quan h» gåi l  ph£n èi xùng ho n to n n¸u cho x 6= y.
Khi â: µR(x, y) > 0 lóc â µR(y, x) = 0.
V½ dö 1.23.
Quan h» R cho bði:
 
0 0, 1 0 0, 1
0, 1 1 0, 2 0, 3
R= 
 0 0, 2 0, 8 0, 8
0, 1 0, 3 0, 8 1
Th¸ th¼ R l  quan h» èi xùng.
V½ dö 1.24.
Cho
 
0, 4 0 0, 1 0, 8
0, 8 1 0 0 
R1 = 
 0 0, 6 0, 7 0 


0 0, 2 0 0

 
0, 4 0 0, 7 0
 0 1 0, 9 0, 6
R2 =  
0, 8 0, 4 0, 7 0, 4
0 0, 1 0 0

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 19

 
0, 4 0, 8 0, 1 0, 8
0, 8 1 0 0, 2
R3 =  
0, 1 0, 6 0, 7 0, 1
0 0, 2 0 0

Ta th§y R1 l  quan h» ph£n èi xùng ho n to n trong khi â R2 l  mët
quan h» ph£n èi xùng nh÷ng khæng ho n to n, R3 l  mët quan h» èi
xùng do â câ tçn t¤i x,y ∈ X vîi µR(x, y) 6= µR(y, x) â khæng ph£i l 
ph£n èi xùng v  do â công khæng ph£i l  ph£n èi xùng ho n to n.
ành ngh¾a 1.14. Mët quan h» mí R ÷ñc gåi l  b­c c¦u max - min n¸u
R◦R⊆R

V½ dö 1.25.
Cho  
0, 2 1 0, 4 0, 4
 0 0, 6 0, 3 0 
R=
 0

1 0, 3 0 
0, 1 1 1 0, 1
Khi â  
0, 2 0, 6 0, 4 0, 2
 0 0, 6 0, 3 0 
R◦R=
 0 0, 6 0, 3 0 


0, 1 1 0, 3 0, 1
Th¸ th¼ R l  b­c c¦u max - min
Nhªn x²t 1: Vîi hñp th nh max - min c¡c t½nh ch§t sau ¥y l  óng.
a)N¸u R1 câ t½nh ph£n x¤ v  R2 l  mët quan h» mí tòy þ th¼ R1 ◦R2 ⊇ R2.
b) N¸u R l  ph£n x¤ khi â R ⊆ R ◦ R.
c)R1 v  R2 l  quan h» ph£n x¤ nh÷ vªy R1 ◦ R2 công l  quan h» ph£n x¤.
d)N¸u R1 v  R2 l  èi xùng, khi â R1 ◦ R2 l  èi xùng n¸u
R1 ◦ R2 =R2 ◦ R1 .
Nhªn x²t 2: Sü k¸t hñp cõa c¡c t½nh ch§t tr¶n cho ta k¸t qu£ thó và cõa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 20
hñp th nh max - min.
a)N¸u R l  èi xùng v  b­c c¦u, khi â µR(x, y) ≤ µR(x, x) vîi måi x, y
∈ X.
b)N¸u R l  ph£n x¤ v  b­c c¦u th¼ R ◦ R = R.
Ch÷ìng n y ¢ tr¼nh b y kh¡i qu¡t v· tªp mí, c¡c ph²p to¡n tr¶n tªp mí,
quan h» hai ngæi mí còng vîi mët sè t½nh ch§t l m cì sð cho ch÷ìng 2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 21

Ch֓ng 2
Ph¥n lîp dú li»u düa tr¶n quan h»
mí

Ch÷ìng 2 tr¼nh b y cì sð cõa vi»c ph¥n lîp dú li»u sû döng quan h»
mí. çng thíi ch÷ìng n y công ÷a ra mët sè b i to¡n thüc t¸ ùng döng
kÿ thuªt tr¶n.

2.1 B i to¡n ph¥n lîp

B i to¡n: Cho mët tªp c¡c èi t÷ñng bao gçm n èi t÷ñng méi èi
t÷ñng ÷ñc °c tr÷ng bði m thuëc t½nh kh¡c nhau. Y¶u c¦u cõa b i to¡n
l  ph¥n lo¤i c¡c èi t÷ñng câ "ë t÷ìng tü" nh÷ nhau v o còng mët lîp
theo mët ti¶u chu©n nh§t ành.
ành ngh¾a 2.1. Ph¥n ho¤ch cõa tªp S l  mët hå c¡c tªp con khæng réng,
ríi nhau m  hñp cõa chóng b¬ng S.
V½ dö 2.1.
X²t X l  tªp 1000 håc sinh tr÷íng THPT Ba Bº. 1000 håc sinh n y
chia l m 20 lîp, khi â vi»c chia lîp n y l m th nh mët ph¥n ho¤ch tªp X.

Sau ¥y x²t hai ph÷ìng ph¡p ph¥n lîp nhí quan h» t÷ìng ÷ìng kinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 22
iºn v  nhí quan h» mí.

2.2 Ph¥n lîp nhí quan h» t÷ìng ÷ìng kinh iºn

ành ngh¾a 2.2. Mët quan h» hai ngæi R trong mët tªp hñp X ÷ñc gåi
l  mët quan h» t÷ìng ÷ìng n¸u v  ch¿ n¸u quan h» R thäa m¢n c¡c t½nh
ch§t sau :
- Ph£n x¤: (∀x ∈ X ) xRx.
- èi xùng: (∀x, y ∈ X ) xRy → yRx.
- B­c c¦u :(∀x, y, z ∈ X), (xRy∧yRz ) → xRz .
V½ dö 2.2.
X²t X = {Håc sinh tr÷íng THPT Ba Bº}.
Mët quan h» xRy ⇔ x v  y håc còng lîp. Khi â R l  mët quan h» t÷ìng
÷ìng tr¶n X.
V½ dö 2.3.
Quan h» çng d÷ thao modulo n tr¶n tªp Z c¡c sè nguy¶n l  mët quan
h» t÷ìng ÷ìng.
ành ngh¾a 2.3. N¸u R l  quan h» t÷ìng ÷ìng tr¶n S v  a ∈ S , tªp hñp
t§t c£ c¡c ph¦n tû b ∈ S n¬m trong quan h» R vîi a ÷ñc gåi l  mët lîp
t÷ìng ÷ìng: S = [a] = {b ∈ S/aRb}.
N¸u R l  quan h» t÷ìng ÷ìng tr¶n tªp S th¼ R ph¥n ho¤ch S th nh
c¡c lîp t÷ìng ÷ìng Si khæng réng v  ríi nhau, tùc l  S = S1 ∪ S2 ∪ ...v 
vîi måi i 6= j ta câ:
- Si ∩ Sj = ∅.
- Vîi méi a, b còng thuëc Si th¼ aRb l  óng.
- Vîi méi a ∈ Si v  b ∈ Sj th¼ th¼ aRb l  sai.
Sè lîp t÷ìng ÷ìng câ thº væ h¤n.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 23
2.3 Ph¥n lîp dú li»u sû döng lþ thuy¸t tªp mí
Ta câ mët sè ành ngh¾a sau:
ành ngh¾a 2.4. Mët quan h» mí R l  quan h» t÷ìng tü (t÷ìng ÷ìng
mí) n¸u nâ câ c¡c t½nh ch§t sau:
- Ph£n x¤.
- èi xùng.
- B­c c¦u max - min.
V½ dö 2.4.
X²t quan h» R cho bði:
 
1 0, 1 0 0, 1
0, 1 1 0, 2 0, 3
R=
 0 0, 2 1 0, 8


0, 1 0, 3 0, 8 1

Th¸ th¼ R l  quan h» t÷ìng tü.

ành ngh¾a 2.5. Mët quan h» mí R l  quan h» khæng t÷ìng tü n¸u nâ l 
ph¦n bò cõa quan h» t÷ìng tü hay nâ thäa m¢n c¡c t½nh ch§t:
- Ph£n ph£n x¤.
- Ph£n èi xùng.
- B­c c¦u min - max.
V½ dö 2.5.
X²t quan h» R cho bði:
 
0 0, 9 1 0, 2
0, 1 0 0, 3 0, 1
R=
 0 0, 2 0 0, 8


0, 1 0, 3 0, 5 0

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 24

Th¸ th¼ R l  quan h» khæng t÷ìng tü.

K½ hi»u dR(u, v) = µR(u, v) khi â chóng ta th§y nâ câ c¡c t½nh ch§t sau:
- dR(u, v) ≥ 0.
- dR(u, v) = dR(v, u).
- dR(u, v) = dR(u, w) ∨ dR(w, u).
Nh÷ vªy dR(u, v) câ t½nh ch§t t÷ìng tü nh÷ kho£ng c¡ch trong khæng gian
h¼nh håc v  ÷ñc gåi l  kho£ng c¡ch max - min.
ành ngh¾a 2.6. Mët quan h» mí R l  quan h» gièng nhau n¸u nâ thäa
m¢n:
- Ph£n x¤.
- èi xùng.
V½ dö 2.6.
X²t quan h» R cho bði:
 
1 0, 5 1 0, 2
0, 5 1 0, 3 0, 4
R=
 0 0, 3 1 0, 7


0, 2 0, 4 0, 7 1

Th¸ th¼ R l  quan h» gièng nhau.

ành ngh¾a 2.7. Mët quan h» mí R l  quan h» khæng gièng nhau n¸u nâ
l  ph¦n bò cõa quan h» gièng nhau, tùc l :
- Ph£n ph£n x¤
- èi xùng.
V½ dö 2.7.
X²t quan h» R cho bði:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 25
 
0 0, 3 1 0, 2
0, 5 0 0, 3 0, 4
R=
 0 0, 6 0 0, 2


0, 2 0, 4 0, 7 0

Th¸ th¼ R l  quan h» khæng gièng nhau.

Nhªn x²t:
- Hñp th nh cõa quan h» t÷ìng tü v  quan h» khæng t÷ìng tü l  mët quan
h» khæng t÷ìng tü.
- Hñp th nh cõa quan h» t÷ìng tü v  quan h» gièng nhau l  mët quan h»
gièng nhau.
- Hñp th nh cõa quan h» khæng t÷ìng tü v  quan h» khæng gièng nhau l 
quan h» khæng gièng nhau.
ành ngh¾a 2.8. Bao âng b­c c¦u R∧ cõa quan h» gièng nhau ÷ñc t½nh
theo cæng thùc: R∧ = R1 ∪ R2... ∪ Rk ∪
Trong â R2 = R◦R. Vîi µR◦S = max {min{µR(u, v), µR(w, u) : w ∈ U }}.
Rk = Rk−1 ◦ R.

Nhªn x²t: Bao âng b­c c¦u R∧ cõa quan h» gièng nhau l  quan h»
t÷ìng tü.
ành lþ 2.1. N¸u R l  quan h» t÷ìng tü th¼ tªp mùc α, Rα = {u, v ∈ U :
µR (u, v) ≥ α}cõa R l  quan h» t÷ìng ÷ìng kinh iºn v  do â nâ ph¥n
ho¤ch U th nh c¡c lîp t÷ìng ÷ìng.
ành lþ 2.2. * N¸u câ n m  CRn = CRn+1 th¼ CR∧ = CR1 ∪ ... ∪ CRn.
*. N¸u U húu h¤n v  |U| = n th¼ CR∧ = CR1 ∪ ... ∪ CRn.
K½ hi»u R, l  ph¦n bò cõa R, tùc l  R, = CR th¼ R, l  quan h» khæng
t÷ìng tü v  R1−α
,
= {u, v ∈ U : µR(u, v) = dR(u, v) ≤ 1 − α} = Rα.
Nâi c¡ch kh¡c kho£ng c¡ch giúa hai ph¦n tû b§t ký trong còng lîp khæng
v÷ñt qu¡ 1 − α.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 26
Vîi cì sð lþ thuy¸t tr¶n ta câ b i to¡n ùng döng sau.
B i to¡n têng qu¡t: Cho mët tªp c¡c èi t÷ñng bao gçm n èi t÷ñng, méi
èi t÷ñng ÷ñc °c tr÷ng bði m thuëc t½nh kh¡c nhau. Y¶u c¦u cõa b i
to¡n l  ph¥n lo¤i c¡c èi t÷ñng câ "ë t÷ìng tü" nh÷ nhau v o còng mët
lîp theo mët ti¶u chu©n nh§t ành.
Thuªt to¡n mæ t£ nh÷ sau:
Input: Ma trªn câ k½ch th÷îc []n×m, trong â n l  c¡c èi t÷ñng, m l  c¡c
thuëc t½nh.
Output: Ph¥n ho¤ch ÷ñc c¡c èi t÷ñng.
Thuªt to¡n ph¥n lîp sû döng quan h» mí.
B÷îc 1: X¥y düng quan h» khæng t÷ìng tü giúa c¡c èi t÷ìng mí.
- ành ngh¾a kho£ng c¡ch giúa c¡c èi t÷ìng mí.
Gi£ sû A v  B l  hai èi t÷ñng mí b§t ký. Ta ành ngh¾a kho£ng c¡ch giúa
A v  B l  kho£ng c¡ch hamming.
d(A,B) = n1 (|A(u1) − B(u1)| + ... + |A(un) − B(un)|)
tromg â 0 ≤d(A,B) ≤1.
K½ hi»u dij =d(Ai, Bj ) v  lªp quan h» khæng gièng nhau, ð ¥y dij l 
kho£ng c¡ch giúa hai èi t÷ìng thù i v  thù j. R = (dij )n×m v  R l  ma
trªn kho£ng c¡ch giúa hai èi t÷ñng.
T½nh R∗ = C((CR)∧). ¥y l  quan h» khæng t÷ìng tü m  méi ph¦n tû
ch½nh l  kho£ng c¡ch giúa c¡c èi t÷ñng. º t½nh ÷ñc ma trªn khæng
t÷ìng tü ta thüc hi»n theo c¡c b÷îc cö thº sau:
+ Tø ma trªn kho£ng c¡ch ta t½nh ma trªn quan h» gièng nhau CR theo
cæng thùc µCR = 1 − µR.
+ T½nh bao âng b­c c¦u cõa quan h» gièng nhau CR theo cæng thùc
CR∧ = CR1 ∪ ... ∪ CRk ∪ ....
Trong â CR2 = CR ◦ CR. Vîi µR◦S = max {min{µR(u, w) ∧ µR(w, u) :
w ∈ U }}.
CRk = CRk−1 ◦ CR.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 27
V¼ k¸t qõa bao âng b­c c¦u cõa quan h» gièng nhau l  mët quan h» t÷ìng
tü n¶n º t½nh to¡n ÷ñc quan h» khæng t÷ìng tü R∗ ta ph£i thüc hi»n
theo cæng thùc µR = 1 − µCR.
∗

B÷îc 2: Ta th§y Rα∗ = {i, j : dR(i, j)} l  quan h» t÷ìng ÷ìng kinh iºn
v  nâ x¡c ành mët ph¥n ho¤ch mùc α tr¶n c¡c èi t÷ñng. Nh÷ vªy c¡c
èi t÷ñng trong còng mët ph¥n ho¤ch câ kho£ng c¡ch (mùc t÷ìng tü ≤ α,
hay mùc ë t÷ìng tü ≥ 1 − α) khæng v÷ñt qu¡ α.
V½ dö 2.8.
º minh håa thuªt to¡n ta câ b i to¡n ùng döng sau: Cho b£ng iºm
cõa 5 håc sinh vîi iºm c¡c mæn håc t÷ìng ùng nh÷ sau (iºm tøng mæn
hiºu l  x/10)
Vîi sè li»u tr¶n ta t½nh ÷ñc:
SV V«n To¡n àa Sû Lþ Sinh Hâa Ngo¤i Ngú
A1 0,5 0,8 0,7 0,6 0,9 0,6 0,9 0,9
A2 1 0,6 0,8 0,7 0,6 0,8 0,6 0,8
A3 0,8 0,7 0,9 0,8 0,6 0,9 0,8 0,7
A4 0,7 0,9 0,6 0,7 0,8 0,9 0,6 0,6
A5 0,8 0,6 0,9 0,8 0,7 0,7 0,7 0,8
B£ng 2.1: B£ng iºm cu£ 5 håc sinh

d11 = 18 (|0,5 - 0,5| + |0,8 - 0,8| + ...+|0,9 -0,9|) = 0

d12 = 81 (|0,5 - 1| + |0,8 - 0,6| + |0,7 - 0.8| + |0,6 - 0,7| + | 0,9 - 0,6| + |0,6
- 0,8| + |0,9 - 0,6| + |0,9 - 0,8|) = 0,22
T÷ìng tü nh÷ tr¶n ta t½nh ÷ñc ma trªn R

 
0, 00 0, 22 0, 21 0, 18 0, 18
0, 22 0, 00 0, 11 0, 16 0, 08
 
0, 21
R= 0, 11 0, 00 0, 13 0, 07

0, 18 0, 16 0, 13 0, 00 0, 17
0, 18 0, 08 0, 07 0, 13 0, 00

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 28

Khi â:  
1, 00 0, 78 0, 79 0, 82 0, 82
0, 78 1, 00 0, 89 0, 84 0, 92
 
0, 79
(CR) =  0, 89 1, 00 0, 87 0, 93

0, 82 0, 84 0, 87 1, 00 0, 83
0, 82 0, 92 0, 93 0, 87 1, 00

 
1, 00 0, 82 0, 82 0, 82 0, 82
0, 82 1, 00 0, 91 0, 86 0, 91
CR∧ = 
 
0, 82 0, 91 1, 00 0, 86 0, 92

0, 82 0, 86 0, 86 1, 00 0, 86
0, 82 0, 91 0, 92 0, 86 1, 00

 
0, 00 0, 19 0, 19 0, 19 0, 19
0, 19 0, 00 0, 09 0, 14 0, 09
R∗ = 
 
0, 19 0, 09 0, 00 0, 16 0, 08

0, 19 0, 14 0, 14 0, 00 0, 14
0, 19 0, 09 0, 08 0, 14 0, 00

Ta câ mët sè nhªn x²t sau:

- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,19 th¼ 5 sinh vi¶n câ iºm trung b¼nh c¡c mæn håc
t֓ng ֓ng nhau.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,14 th¼ ph¥n ho¤ch 5 sinh vi¶n th nh 2 lîp t÷ìng
֓ng nhau:
+ Lîp thù nh§t gçm câ 1 sinh vi¶n {A1}.
+ Lîp thù hai gçm câ 4 sinh vi¶n {A2, A3, A4, A5}.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,09 th¼ ph¥n ho¤ch 5 sinh vi¶n th nh 2 lîp t÷ìng
֓ng nhau:
+ Lîp thù nh§t gçm câ 1 sinh vi¶n {A1}.
+ Lîp thù hai gçm câ 3 sinh vi¶n {A2, A3, A5}.
+ Lîp thù ba gçm câ 1 sinh vi¶n {A4}.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,09 th¼ ph¥n ho¤ch 5 sinh vi¶n th nh 3 lîp t÷ìng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 29
֓ng nhau:
+Lîp thù nh§t gçm câ 1 sinh vi¶n {A1}.
+ Lîp thù hai gçm câ 3 sinh vi¶n {A2, A3, A5}.
+ Lîp thù ba gçm câ 1 sinh vi¶n {A4}.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,08 th¼ ph¥n ho¤ch 5 sinh vi¶n th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng nhau:
+ Lîp thù nh§t gçm câ 1 sinh vi¶n {A1}.
+ Lîp thù hai gçm câ 1 sinh vi¶n {A2}.
+ Lîp thù ba gçm câ 2 sinh vi¶n {A3, A5}.
+ Lîp thù t÷ gçm câ 1 sinh vi¶n {A4}.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,08 th¼ ph¥n ho¤ch 5 sinh vi¶n th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng nhau:
+ Lîp thù nh§t gçm câ 1 sinh vi¶n {A1}.
+ Lîp thù hai gçm câ 1 sinh vi¶n {A2}.
+ Lîp thù ba gçm câ 1 sinh vi¶n {A3}.
+ Lîp thù t÷ gçm câ 1 sinh vi¶n {A4}.
+ Lîp thù n«m gçm câ 1 sinh vi¶n {A5}.

2.4 Mët sè b i to¡n

B i to¡n 2.1. T¤i mët khu thuëc thà tr§n X º ¡nh gi¡ mùc thu nhªp
cõa c¡c hë ngh±o trong khu, l¢nh ¤o thà tr§n y¶u c¦u c¡n bë thèng k¶ xem
trong tøng th¡ng nhúng gia ¼nh thuëc hë ngh±o thu nhªp b¼nh qu¥n tr¶n
¦u ng÷íi l  bao nhi¶u?
Thuªt to¡n mæ t£ nh÷ sau:
Input: B£ng dú li»u câ k½ch th÷îc []8×12, trong â câ 8 èi t÷ñng thuëc hë
ngh±o, 12 l  c¡c th¡ng trong n«m.
Output: Ph¥n ho¤ch ÷ñc c¡c èi t÷ñng.
B£ng thu nhªp b¼nh qu¥n ¦u ng÷íi cõa tøng hë ngh±o trong 12 th¡ng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 30
(mùc thu nhªp cõa tøng hë ÷ñc ¡nh gi¡ x/1000000).
H T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 T11 T12
H1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,2 0,3 0,4 0,2 0,3 0,3 0,4 0,4
H2 0,2 0,1 0,3 0,2 0,2 0,3 0,3 0,4 0,4 0,3 0,5 0,4
H3 0,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,3 0,2 0,4 0,2 0,4 0,5 0,5
H4 0,0 0,0 0,2 0,1 0,3 0,0 0,4 0,4 0,2 0,6 0,3 0,2
H5 0,2 0,0 0,1 0,3 0,2 0,2 0,1 0,3 0,4 0,3 0,4 0,5
H6 0,0 0,0 0,2 0,0 0,3 0,1 0,4 0,3 0,2 0,3 0,5 0,5
H7 0,1 0,1 0,2 0,0 0,3 0,1 0,4 0,3 0,2 0,3 0,5 0,5
H8 0,0 0,2 0,2 0,1 0,0 0,3 0,5 0,2 0,1 0,5 0,4 0,5
B£ng 2.2: B£ng thu nhªp b¼nh qu¥n cõa 8 hë gia ¼nh

Vîi sè li»u thèng k¶ tr¶n ta t½nh ÷ñc ma trªn R

 
0, 00 0, 06 0, 09 0, 14 0, 08 0, 07 0, 1 0, 1
0, 06 0, 00 0, 07 0, 16 0, 08 0, 09 0, 1 0, 15
 
0, 09 0, 07 0, 00 0, 13 0, 09 0, 1 0, 09 0, 1 
 
0, 14 0, 15 0, 13 0, 00 0, 17 0, 11 0, 1 0, 14
R=
0, 08

 0, 08 0, 09 0, 17 0, 00 0, 1 0, 11 0, 16
0, 07 0, 09 0, 1 0, 07 0, 1 0, 00 0, 14 0, 09
 
0, 07 0, 1 0, 09 0, 1 0, 11 0, 14 0, 00 0, 11
0, 1 0, 15 0, 1 0, 14 0, 16 0, 09 0, 11 0, 00

 
1, 00 0, 94 0, 91 0, 86 0, 92 0, 93 0, 9 0, 9
0, 94 1, 00 0, 93 0, 84 0, 92 0, 91 0, 9 0, 85
 
0, 91 0, 93 1, 00 0, 87 0, 91 0, 9 0, 91 0, 9 
 
0, 86 0, 85 0, 87 1, 00 0, 83 0, 89 0, 9 0, 86
CR = 
0, 92

 0, 92 0, 91 0, 83 1, 00 0, 9 0, 89 0, 84
0, 93 0, 91 0, 9 0, 93 0, 9 1, 00 0, 86 0, 91
 
0, 93 0, 9 0, 91 0, 9 0, 89 0, 86 1, 00 0, 89
0, 9 0, 85 0, 9 0, 86 0, 84 0, 91 0, 89 1, 00

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 31
Khi â ta câ:
 
1, 00 0, 94 0, 91 0, 93 0, 92 0, 93 0, 91 0, 91
0, 94 1, 00 0, 93 0, 9 0, 92 0, 93 0, 91 0, 91
 
0, 93 0, 93 1, 00 0, 9 0, 92 0, 91 0, 91 0, 9 
 
 0, 9 0, 9 0, 9 1, 00 0, 89 0, 9 0, 9 0, 89
CR∧ = 
0, 92

 0, 92 0, 92 0, 9 1, 00 0, 92 0, 9 0, 9 

0, 93 0, 93 0, 91 0, 93 0, 92 1, 00 0, 9 0, 91
 
0, 93 0, 93 0, 91 0, 9 0, 92 0, 93 1, 00 0, 9 
0, 91 0, 91 0, 9 0, 9 0, 9 0, 91 0, 9 1, 00

 
0, 00 0, 06 0, 09 0, 07 0, 08 0, 07 0, 09 0, 09
0, 06 0, 00 0, 07 0, 11 0, 08 0, 07 0, 09 0, 09
 
0, 07 0, 07 0, 00 0, 1 0, 08 0, 09 0, 09 0, 1 
 
∗
 0, 1 0, 1 0, 1 0, 00 0, 11 0, 1 0, 1 0, 11
R =
0, 08

 0, 08 0, 08 0, 1 0, 00 0, 08 0, 1 0, 1 

0, 07 0, 07 0, 09 0, 07 0, 08 0, 00 0, 1 0, 1 
 
0, 07 0, 07 0, 09 0, 1 0, 08 0, 07 0, 00 0, 1 
0, 09 0, 09 0, 1 0, 1 0, 1 0, 09 0, 1 0, 00

Ta câ mët sè nhªn x²t sau:

- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,06 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng nhau.
+Lîp thù nh§t gçm 2 hë gia ¼nh {H1, H2}.
+ Lîp thù hai gçm 2 hë gia ¼nh {H4, H6}.
+ Lîp thù ba gçm 1 hë gia ¼nh {H5}.
+ Lîp thù t÷ gçm 3 hë gia ¼nh {H3, H7, H8}.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,07 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng nhau.
+ Lîp thù nh§t gçm 4 hë gia ¼nh {H1, H2, H3, H6}.
+ Lîp thù hai gçm 2 hë gia ¼nh {H7, H8}.
+ Lîp thù ba gçm 1 hë gia ¼nh {H5}.
+ Lîp thù t÷ gçm 1 hë gia ¼nh {H4}.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,08 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 3 lîp t÷ìng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 32
֓ng nhau.
+ Lîp thù nh§t gçm 4 hë gia ¼nh {H1, H2, H3, H5}.
+ Lîp thù hai gçm 2 hë gia ¼nh {H6, H7}.
+ Lîp thù ba gçm 2 hë gia ¼nh {H4, H8}.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,11 th¼ 8 hë gia ¼nh câ mùc thu nhªp b¼nh qu¥n
¦u ng÷íi/th¡ng t÷ìng ÷ìng nhau.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,1 th¼ 8 hë gia ¼nh câ mùc thu nhªp b¼nh qu¥n ¦u
ng÷íi/th¡ng t÷ìng ÷ìng nhau.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,07 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng nhau.
+ Lîp thù nh§t gçm 4 hë gia ¼nh {H1, H2, H4, H6}.
+ Lîp thù hai gçm 1 hë gia ¼nh {H3}.
+ Lîp thù ba gçm 1 hë gia ¼nh {H5}.
+ Lîp thù t÷ gçm 1 hë gia ¼nh {H7,H8}.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,08 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 3 lîp t÷ìng
֓ng nhau.
+ Lîp thù nh§t gçm 4 hë gia ¼nh {H1,H2,H5,H6,H7}.
+ Lîp thù hai gçm 1 hë gia ¼nh {H3}.
+ Lîp thù ba gçm 2 hë gia ¼nh {H4, H8}.
- Vîi α ð ng÷ïng d≤ 0,09 th¼ ph¥n ho¤ch 8 hë gia ¼nh th nh 2 lîp t÷ìng
֓ng nhau.
+ Lîp thù nh§t gçm 4 hë gia ¼nh {H1, H2, H6, H7}.
+ Lîp thù hai gçm 4 hë gia ¼nh {H3, H4, H5, H7}.
B i to¡n 2.2. Cho b£ng iºm cõa 15 håc sinh vîi c¡c mæn håc t÷ìng ùng
nh÷ sau(iºm cõa tøng mæn hiºu l  x/10):
Thuªt to¡n mæ t£ nh÷ sau:
Input: B£ng dú li»u câ k½ch th÷îc []15×13, trong â câ 15 èi t÷ñng håc sinh,
13 mæn håc.
Output: Ph¥n ho¤ch ÷ñc c¡c èi t÷ñng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 33
SV To¡n V«n Lþ Hâa Sû àa Tin GDCD TD N.Ngú Ngh· KTCN GDQP
SV1 0,6 0,7 0,8 0,9 0,3 1 0,8 0,8 0,6 0,8 0,5 0,7 0,5
SV2 0,7 0,5 0,7 0,6 0,5 0,4 0,8 0,9 0,4 0,5 0,5 0,8 0,7
SV3 0,7 0,8 0,4 0,6 0,4 0,5 0,5 0,4 0,4 0,6 1 0,9 1
SV4 0,5 0,6 0,5 0,4 0,7 0,7 0,6 0,6 0,8 0,7 0,6 0,5 0,5
SV5 0,3 0,4 0,5 0,5 0,4 0,6 0,2 0,5 0,6 0,4 0,4 0,6 0,6
SV6 0,4 0,5 0,6 0,5 0,4 0,5 0,6 0,8 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4
SV7 0,5 0,4 0,3 0,5 0,4 0,6 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 0,7 0,8
SV8 0,6 0,6 0,7 0,5 0,4 0,5 0,5 0,4 0,5 0,7 0,6 0,7 0,7
SV9 0,7 0,7 0,7 0,9 0,6 0,6 0,5 0,8 0,8 0,6 0,5 0,5 0,8
SV10 0,5 0,7 0,7 0,7 0,8 0,4 0,5 0,4 1 0,9 0,9 0,8 0,7
SV11 0,8 0,3 0,4 0,5 0,6 0,6 0,7 0,8 0,9 1 0,7 0,8 0,8
SV12 0,6 0,5 0,6 0,7 0,8 0,5 0,7 0,7 0,7 0,6 0,8 0,7 0,7
SV13 0,6 0,7 0,6 0,7 0,7 0,6 0,5 0,5 0,5 0,6 0,6 0,7 0,8
SV14 1 0,6 0,8 0,7 0,8 0,7 0,6 0,6 0,8 0,9 0,6 0,7 0,8
SV15 0,6 0,7 1 1 0,7 0,8 0,8 0,9 0,9 1 0,7 0,7 0,7
B£ng 2.3: B£ng iºm cõa 15 håc sinh.

K¸t qu£ thüc hi¶n ÷ñc nh÷ sau:

B£n nhªn x²t:
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,16 th¼ 15 sinh vi¶n câ iºm trung b¼nh c¡c mæn
håc t÷ìng ÷ìng nhau.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,15 th¼ ph¥n ho¤ch 15 håc sinh th nh 2 lîp t÷ìng
֓ng.
+) Lîp thù nh§t gçm 1 sinh vi¶n {SV2}.
+) Lîp thù hai gçm câ 14 sinh vi¶n {SV1, SV3, SV4, SV5, SV6, SV7, SV8,
SV9, SV10, SV11, SV12, SV13, SV14, SV15}.
- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,14 th¼ ph¥n ho¤ch 15 sinh vien th nh 4 lîp t÷ìng
֓ng .
+ Lîp thù nh§t gçm 1 sinh vi¶n {SV3}.
+ Lîp thù hai gçm 8 sinh vi¶n {SV4, SV6, SV7, SV8, SV10, SV11, SV12,
SV13}.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 34
SV SV1 SV2 SV3 SV4 SV5 SV6 SV7 SV8 SV9 SV10 SV11 SV12 SV13 SV14 SV15
SV1 0 0,16 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15
SV2 0,15 0 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15
SV3 0,15 0,15 0 0,13 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,15
SV4 0,15 0,15 0,13 0 0,14 0,09 0,13 0,13 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,15
SV5 0,15 0,15 0,14 0,14 0 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,15
SV6 0,15 0,15 0,13 0,09 0,14 0 0,13 0,13 0,14 0,13 0,13 0.13 0,13 0,14 0,15
SV7 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0 0,11 0,14 0,13 0,11 0,11 0,11 0,14 0,15
SV8 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0,11 0 0,14 0,13 0,11 0,11 0,11 0,14 0,15
SV9 0,15 0,15 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0 0,14 0,14 0,14 0,14 0,13 0,15
SV10 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0,13 0,13 0,14 0 0,13 0,13 0,13 0,14 0,15
SV11 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0,11 0,11 0,14 0,13 0 0,11 0,11 0,14 0,15
SV12 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0,11 0,11 0,14 0,13 0,11 0 0,1 0,14 0,15
SV13 0,15 0,15 0,13 0,13 0,14 0,13 0,11 0,11 0,14 0,13 0,11 0,1 0 0,14 0,15
SV14 0,15 0,15 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,13 0,14 0,14 0,14 0,14 0 0,15
SV15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0
B£ng 2.4: B£ng k¸t qu£
Ng÷ïng Sè lîp t÷ìng ÷ìng
d ≤ 0, 16 1
d ≤ 0, 15 2
d ≤ 0, 14 4
d ≤ 0, 13 6
d ≤ 0, 11 10
d ≤ 0, 1 13
d ≤ 0, 09 14
d < 0, 09 15
B£ng 2.5: B£ng nhªn x²t k¸t qu£

+ Lîp th÷ ba gçm 3 sinh vi¶n {SV5, SV9, SV14}.

+ Lîp thù t÷ gçm câ 3 sinh vi¶n{SV1, SV2, SV15}.
+ Lîp thù nh§t gçm câ 3 sinh vi¶n {SV1, SV2, SV15}.
+ Lîp thù hai gçm câ 7 sinh vi¶n {SV3, SV6, SV7, SV8, SV10, SV11, 12}.
+ Lîp th÷ ba gçm câ 2 sinh vi¶n {SV4, SV6}.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 35
M¤ng T Cuëc gåi Tin nh­n Nh¤c chí GPRS Chuyºn ti·n Ch°n cuëc gåi MCK
A1 0,16 0,02 0,9 0,25 0,05 1 0,5
A2 0,2 0,03 0,9 0,3 0,1 1 0,5
A3 0,17 0,022 0,9 0,5 0,2 0,9 0,5
A4 0,16 0,03 0,9 0,2 0 0,8 0,45
A5 0,12 0,025 0 0,15 1 0,9 0
B£ng 2.6: B£ng gi¡ c÷îc i»n tho¤i.

+ Lîp thù t÷ gçm câ 3 sinh vi¶n {SV5, SV9, SV14}.

- Vîi α ð ng÷ïng d ≤ 0,09 th¼ ph¥n ho¤ch 15 sinh vi¶n th nh 15 lîp t÷ìng
֓ng nhau
Nh÷ vªy vi»c ph¥n ho¤ch håc sinh th nh bao nhi¶u lîp t÷ìng ÷ìng l  tòy
thuëc v o tªp mùc α. Vîi méi ng÷ïng α ta câ thº chån b§t ký mët ho°c
mët v i ph¦n tû l m ¤i di»n cho lîp t÷ìng ÷ìng t÷ìng ùng. Ng÷ïng α
c ng lîn th¼ sè ph¥n lîp c ng ½t, ng÷ïng α c ng nhä th¼ sè ph¥n lîp c ng
lîn.
B i to¡n 2.3. Vi»t Nam hi»n nay câ 5 m¤ng i»n tho¤i phê bi¸n l  Vi-
ettel, Vina, Mobifone, Vietnammobile, Beeline ÷ñc k½ hi»u t÷ìng ùng l 
A1 , A2 , A3 , A4 , A5 . Theo thæng tin cõa bë truy·n thæng º anh gi¡ móc ë
sû döng cõa ng÷íi d¥n v· tøng m¤ng i»n tho¤i th¼ tr÷îc h¸t ph£i thèng k¶
gi¡ c÷îc sû döng dàch vö cõa 5 m¤ng i»n tho¤i nâi tr¶n. K¸t qu£ i·u tra
thu ÷ñc nh÷ sau:(L÷u þ: Gi¡ c÷îc cõa tøng dàch vö ÷ñc t½nh theo ìn
ri¶ng, nh÷ng ·u quy v· gi¡ trà x/1000).
Thuªt to¡n mæ t£ nh÷ sau:
Input: B£ng dú li»u câ k½ch th÷îc []5×7, trong â câ 5 èi t÷ñng, 7 thuëc
t½nh.
Output: Ph¥n ho¤ch ÷ñc c¡c èi t÷ñng.
B£ng k¸t qu£
* Mët sè nhªn x²t

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 36
A A1 A2 A3 A4 A5
A1 0 0,22 0,06 0,05 0,24
A2 0,02 0 0,06 0,05 0,24
A3 0,06 0,06 0 0,06 0,24
A4 0,05 0,05 0,06 0 0,24
A4 0,24 0,24 0,24 0,24 0
B£ng 2.7: B£ng nhªn x²t k¸t qu£

- Vîi ng÷ïng α ≤ 0,24 th¼ c¡c m¤ng i»n tho¤i Beeline c÷îc sû döng dich
vö.
- Vîi ng÷ïng α ≤ 0,06 th¼ m¤ng i»n tho¤i, Beeline câ còng gi¡ c÷îc sû
döng dich vö t÷ìng ÷ìng vîi c÷îc sû döng dàch vö cõa 4 m¤ng i»n tho¤i
cán l¤i.
Nh÷ vªy ð ng÷ïng α ≤ 0,06 sû döng m¤ng Beeline s³ r´ v  ti¸t ki»m hìn
c¡c m¤ng i»n tho¤i kh¡c.
- Vîi ng÷ïng α ≤ 0,05 th¼ m¤ng i»n tho¤i Beeline v  Mobiphone câ c÷îc
ph½ sû döng dich vö t÷ìng ÷ìng vîi c÷îc ph½ phöc vö cõa m¤ng Viettel,
Vinaphone, Vietnam Mobile. V¼ vªy vîi ng÷íi sû döng th¼ gâi c÷îc cõa
m¤ng Beeline, Mobiphone v¨n câ sùc h§p d¨n hìn gâi c÷îc cõa m¤ng i»n
tho¤i cán l¤i.
- Vîi ng÷ïng α ≤ 0,02 C÷îc ph½ sû döng dàch vö cõa 3 m¤ng i»n tho¤i
Mobiphone, Vietnammobile, Beeline l  t÷ìng ÷ìng vîi c÷îc ph½ cõa 2
m¤ng i»n tho¤i Viettel v  Vinaphone.
- Vîi ng÷ïng α ≤ 0,02 th¼ c÷îc ph½ sû döng dàch vö cõa c¡c m¤ng i»n
tho¤i l  t÷ìng ÷ìng nhau. Ng÷íi ti¶u dòng câ thº lüa chån sû döng dàch
vö cõa b§t cù m¤ng i»n tho¤i n o.
Vîi nhúng nëi dung ¢ tr¼nh b y chóng ta câ thº ÷a ra mët sè nhªn
x²t:
V· m°t to¡n håc lþ thuy¸t tªp mí l  mët sü kh¡i qu¡t trüc ti¸p cõa lþ
thuy¸t tªp hñp kinh iºn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 37
- Nâ khæng ph£i l  mët lþ thuy¸t duy nh§t, v  v¼ vªy nâ mæ t£ mët lîp
c¡c ph²p to¡n, mët lîp c¡c ¤i sè tªp mí.
- Nâ t¤o ra kh£ n«ng mæ t£ ành l÷ñng ngú ngh¾a cõa ngæn ngú v  v¼ vªy
nâ cho ph²p mæ phäng nhúng b i to¡n khæng câ ho°c khâ kh«n mîi câ
mæ h¼nh ành l÷ñng, ch¯ng h¤n c¡c b i to¡n ÷ñc mæ t£ b¬ng ngæn ngú.
¥y ch½nh l  mët iºm quan trång cho ph²p ph÷ìng ph¡p luªn tªp mí
cªn m·m d´o c¡c b i to¡n phóc t¤p, a d¤ng trong h¦u h¸t c¡c l¾nh vùc
cõa cuëc sèng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 38

K¸t luªn

Luªn v«n ¢ thu ÷ñc mët sè k¸t qu£ sau:

* Tr¼nh b y kh¡i ni»m tªp mí v  mët sè kh¡i ni»m li¶n quan; c¡c ph²p
to¡n tr¶n tªp mí v  minh håa qua c¡c v½ dö cö thº.
*Tr¼nh b y kh¡i ni»m quan h» mí, mët sè t½nh ch§t cõa quan h» mí.
* B i to¡n ph¥n lîp dú li»u nhí quan h» mí v  minh håa qua mët sè v½
dö cö thº.
Do h¤n ch¸ v· n«ng lüc, sùc khäe v  thíi gian n¶n luªn v«n cán câ mët
sè thi¸u sât v  c¡c b i to¡n ùng döng ch÷a ¦y õ. Tuy nhi¶n ¥y l  v§n
· câ þ ngh¾a thüc ti¹n cao, câ thº ph¡t triºn ùng döng công nh÷ ph÷ìng
ph¡p xû lþ nh§t l  èi vîi cì sð dú li»u lîn ho°c k¸t hñp vîi nhúng kþ
thuªt kh¡c l m t«ng hi»u su§t t½nh to¡n l  nhúng nghi¶n cùu câ thº ph¡t
triºn ÷ñc.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
 39

T i li»u tham kh£o

T i li»u ti¸ng Vi»t

[1] Phan Xu¥n Minh - Nguy¹n Do¢n Ph÷îc, (2007), Lþ thuy¸t i·u khiºn
mí NXB KHKT.
[2] Bòi Cæng C÷íng, (2002), H» mí, m¤ng nìron v  ùng döng, NXB
KHKT.
[3] B.Bouchon - meunier, Hç Thu¦n, °ng Thanh H 
(2007), Logic mí v  ùng döng, NXB HQGHN.
T i li»u ti¸ng Anh
[4] H.J.Zimmermann, (2004), Fuzzy set the ory and Its Applicatians,
Kluwer Academic Publishrs,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn