So Tay Huong Dan Quan Ly Moi Truong Cap Co So

Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n
Chñ tÞch Héi ®ång

pgs.TS. NguyÔn ThÕ kû
Phã Chñ tÞch Héi ®ång

TS. HOµNG PHONG Hµ
Thµnh viªn
TRÇN QUèC D¢N
TS. NguyÔn §øC TµI
TS. NGUYÔN AN TI£M
NguyÔn Vò Thanh H¶o
chó dÉn cña nhµ xuÊt b¶n
Cuèn s¸ch "Sæ tay h−íng dÉn Qu¶n lý m«i

tr−êng cÊp c¬ së" do ThS. NguyÔn §×nh §¸p biªn
so¹n, xuÊt b¶n lÇn ®Çu t¹i Nhµ xuÊt b¶n Tµi nguyªn
m«i tr−êng vµ B¶n ®å ViÖt Nam. Trong lÇn xuÊt b¶n
nµy, cuèn s¸ch ®· ®−îc bæ sung, söa ®æi, cËp nhËt
nhiÒu th«ng tin míi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng néi dung liªn
quan ®Õn LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014.
Cuèn s¸ch ®Ò cËp mét çch t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ, toµn
diÖn vÊn ®Ò m«i tr−êng, môc tiªu, nguyªn t¾c vµ
nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n lý m«i tr−êng cÊp c¬ së
(cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn); cung cÊp çc kü n¨ng c¬ b¶n
vÒ qu¶n lý m«i tr−êng cho çn bé qu¶n lý m«i tr−êng ë
c¬ së th«ng qua viÖc lµm râ mét sè vÊn ®Ò qu¶n lý m«i
tr−êng ë cÊp c¬ së nh−: qu¶n lý çi g×, qu¶n lý nh− thÕ
nµo, qu¶n lý b»ng ph−¬ng ph¸p vµ c«ng cô g×, v.v…
Cuèn s¸ch còng chØ ra çc vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ë cÊp
huyÖn ®Ó chuyªn viªn qu¶n lý m«i tr−êng hai cÊp nµy
thuËn lîi h¬n trong viÖc phèi hîp c«ng t¸c.
Chóng t«i mong nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n
®äc ®Ó bæ sung, hoµn thiÖn trong nh÷ng lÇn xuÊt b¶n
tiÕp theo.
Th¸ng 11 n¨m 2014

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt
5
6
Ch−¬ng 1
KH¸I NIÖM C¥ B¶N VÒ M¤I TR¦êNG

Vµ QU¶N Lý M¤I TR¦êNG
CÊP C¥ Së
1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m«i tr−êng
a. Kh¸i niÖm m«i tr−êng
Theo nghÜa réng nhÊt th×: “m«i tr−êng” cña

mét vËt thÓ, sù kiÖn lµ tæng hîp çc yÕu tè, ®iÒu
kiÖn bªn ngoµi cã ¶nh h−ëng ®Õn vËt thÓ, sù kiÖn
®ã. BÊt cø vËt thÓ, sù kiÖn nµo còng tån t¹i vµ
diÔn biÕn trong m«i tr−êng nh− m«i tr−êng vËt lý,
x· héi, kinh tÕ... Çc thµnh phÇn nh−: khÝ quyÓn,
thñy quyÓn, th¹ch quyÓn tån t¹i trªn tr¸i ®Êt tõ
l©u, nh−ng chØ ®Õn khi cã sù sèng trªn Tr¸i ®Êt
th× chóng míi trë thµnh thµnh phÇn cña m«i
tr−êng sèng.
Theo §iÒu 3, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m
2014: “M«i tr−êng lµ hÖ thèng çc yÕu tè vËt
chÊt tù nhiªn vµ nh©n t¹o cã t¸c ®éng ®èi víi sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ng−êi vµ sinh vËt”.
Çc yÕu tè tù nhiªn trong kh¸i niÖm nµy bao
7
gåm: ®Êt, n−íc, kh«ng khÝ, khÝ hËu, ¸nh s¸ng
mÆt trêi. Çc yÕu tè vËt chÊt nh−: kho¸ng s¶n,
c©y cèi, vËt liÖu...
M«i tr−êng sèng cña con ng−êi lµ tæng hîp çc
®iÒu kiÖn vËt lý, ho¸ häc, sinh häc vµ x· héi bao
quanh con ng−êi, cã ¶nh h−ëng tíi sù tån t¹i, sù
ph¸t triÓn cña tõng ç nh©n vµ céng ®ång. M«i
tr−êng sèng cña con ng−êi lµ c¶ vò trô bao la,
trong ®ã cã hÖ MÆt trêi vµ Tr¸i ®Êt. Çc thµnh
phÇn vËt lý cña m«i tr−êng sèng cã ¶nh h−ëng
trùc tiÕp tíi con ng−êi trªn Tr¸i ®Êt lµ khÝ quyÓn,
thñy quyÓn, ®Þa quyÓn.
b. Çc chøc n¨ng c¬ b¶n cña m«i tr−êng
M«i tr−êng cã çc chøc n¨ng c¬ b¶n sau:

- M«i tr−êng lµ kh«ng gian sèng cña con ng−êi
vµ çc loµi sinh vËt.
- M«i tr−êng lµ n¬i cung cÊp tµi nguyªn cÇn
thiÕt cho cuéc sèng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña
con ng−êi.
- M«i tr−êng lµ n¬i chøa ®ùng çc chÊt phÕ
th¶i do con ng−êi t¹o ra trong cuéc sèng vµ ho¹t
®éng s¶n xuÊt cña m×nh.
- M«i tr−êng lµ n¬i gi¶m nhÑ çc t¸c ®éng cã
h¹i cña thiªn nhiªn tíi con ng−êi vµ sinh vËt trªn
tr¸i ®Êt.
- M«i tr−êng lµ n¬i l−u tr÷ vµ cung cÊp th«ng
tin cho con ng−êi.
8
c. ¤ nhiÔm m«i tr−êng, suy tho¸i m«i tr−êng,
sù cè m«i tr−êng
- ¤ nhiÔm m«i tr−êng

¤ nhiÔm m«i tr−êng lµ sù biÕn ®æi cña çc thµnh
phÇn m«i tr−êng kh«ng phï hîp víi quy chuÈn kü
thuËt m«i tr−êng vµ tiªu chuÈn m«i tr−êng, g©y ¶nh
h−ëng xÊu ®Õn con ng−êi, sinh vËt.
Çc t¸c nh©n g©y « nhiÔm m«i tr−êng ®−îc gäi
chung lµ “chÊt « nhiÔm”. Nång ®é chÊt « nhiÔm
còng nh− thµnh phÇn chÊt « nhiÔm ë mçi n¬i, mçi
thêi ®iÓm kh¸c nhau dÉn ®Õn møc ®é g©y « nhiÔm
kh¸c nhau.
§Ó ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é « nhiÔm ®èi víi m«i
tr−êng, cÇn ph¶i dùa vµo tiªu chuÈn chÊt l−îng
m«i tr−êng, ®ã lµ çc quy ®Þnh vÒ nång ®é tèi ®a
(nång ®é cho phÐp) cña çc t¸c nh©n g©y « nhiÔm
tån t¹i trong tõng thµnh phÇn m«i tr−êng, tõng
vïng, tõng khu vùc cô thÓ vµ ®èi víi tõng môc
®Ých sö dông. Mçi quèc gia, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm
tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi cña ®Êt n−íc m×nh ®Ó
thiÕt lËp danh môc çc tiªu chuÈn chÊt l−îng
riªng, nh− çc tiªu chuÈn chÊt l−îng m«i tr−êng
kh«ng khÝ cho khu d©n c−, cho khu s¶n xuÊt, tiªu
chuÈn n−íc ¨n uèng, tiªu chuÈn n−íc t−íi, tiªu
chuÈn n−íc nu«i trång thñy s¶n...
- Çc nguån g©y « nhiÔm m«i tr−êng:
Nguån tù nhiªn:
+ Çc qu¸ tr×nh xãi mßn, röa tr«i, tr−ît lë ®Êt ë
9
vïng ®Êt trèng, ®åi träc trong mïa m−a lµm cho
çc thñy vùc nhËn n−íc ch¶y trµn chøa nhiÒu
chÊt l¬ löng, cÆn l¾ng…
+ HiÖn t−îng nhiÔm phÌn cña çc con s«ng
ch¶y qua vïng chøa phÌn nh− ë H¶i Phßng,
Qu¶ng Ninh..., hoÆc hiÖn t−îng nhiÔm mÆn ë mét
sè vïng cöa s«ng ven biÓn khi triÒu c−êng.
+ Ho¹t ®éng cña nói löa còng ®−a vµo kh«ng
khÝ mét l−îng khæng lå bôi vµ khÝ th¶i.
+ N¹n ch¸y rõng th¶i vµo kh«ng khÝ mét l−îng
lín khãi bôi, çc khÝ CO, CO2, ¶nh h−ëng trªn
ph¹m vi rÊt lín (th¶m häa ch¸y rõng ë In®«nªxia
®· g©y ¶nh h−ëng ®Õn s¶n xuÊt, ®êi sèng sinh
ho¹t h»ng ngµy cña hµng chôc triÖu d©n).
+ Giã mang bôi ®Êt, çt tõ çc vïng ®Êt trèng,
®åi träc, tõ çc sa m¹c, çc b·i çt vïng duyªn h¶i
vµo m«i tr−êng kh«ng khÝ cña mét sè thµnh phè,
thÞ x·..., thÓ hiÖn râ rÖt lµ mét sè thµnh phè ven
biÓn ViÖt Nam nh− thµnh phè Vinh, thµnh phè
Bu«n Ma Thuét...
Nguån nh©n t¹o:
+ Trong ®iÒu kiÖn nÒn c«ng nghiÖp ngµy cµng
ph¸t triÓn m¹nh mÏ, sù tËp trung ®« thÞ ngµy
cµng t¨ng, d©n sè ngµy cµng trë nªn ®«ng ®óc th×
çc t¸c ®éng cña con ng−êi lªn m«i tr−êng ngµy
cµng râ rÖt vµ nghiªm träng, lµm thay ®æi çc chu
tr×nh tù nhiªn trong m«i tr−êng.
+ S¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ nguån g©y « nhiÔm
10
m«i tr−êng lín nhÊt trong sè çc nguån nh©n t¹o.
Sù ph¸t triÓn cña çc ngµnh c«ng nghiÖp ®· ®−a
vµo m«i tr−êng mét l−îng khæng lå çc chÊt th¶i
d¹ng r¾n, láng, khÝ lµm cho chÊt l−îng m«i tr−êng
bÞ suy gi¶m. §Æc biÖt, ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn
vµ kÐm ph¸t triÓn, nhiÒu thµnh phè, khu c«ng
nghiÖp cña çc n−íc nµy bÞ « nhiÔm nghiªm träng
do chÊt th¶i th¶i ra ngoµi m«i tr−êng kh«ng ®−îc
xö lý hoÆc xö lý kh«ng triÖt ®Ó (khu c«ng nghiÖp
ViÖt Tr×, Thµnh phè Hå ChÝ Minh cña ViÖt Nam,
Bangkok cña Th¸i Lan...). ChÊt th¶i th¶i ra ngoµi
m«i tr−êng ngay tõ kh©u sö dông nguyªn, nhiªn
liÖu ®Çu vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt...
+ S¶n xuÊt n«ng nghiÖp: sö dông ho¸ chÊt
trong n«ng nghiÖp hiÖn nay ®ang lµ mèi ®e däa
m«i tr−êng trªn toµn thÕ giíi. Ho¸ chÊt d− thõa
(ph©n ho¸ häc, thuèc trõ s©u, thuèc kÝch thÝch
sinh tr−ëng...) trong m«i tr−êng lµm suy gi¶m
chÊt l−îng m«i tr−êng vµ ¶nh h−ëng nghiªm
träng ®Õn ®êi sèng cña sinh vËt sinh sèng trong
n−íc, trong kh«ng khÝ, trong ®Êt vµ søc khoÎ cña
con ng−êi. Sö dông ho¸ chÊt trong n«ng nghiÖp
®Æc biÖt t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng n−íc, cã thÓ g©y
ra sù gi¶m sót vÒ sè l−îng çc loµi ®éng vËt thñy
sinh, ®Æc biÖt lµ t«m, ç, èc, cua…, trong çc çnh
®ång lóa n−íc, trong s«ng, hå. Çc sinh vËt sèng
sãt trong m«i tr−êng « nhiÔm l¹i chÝnh lµ nguyªn
nh©n di chuyÓn çc chÊt « nhiÔm tíi c¬ thÓ çc
11
sinh vËt kh¸c th«ng qua d©y chuyÒn dinh d−ìng,
g©y ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn søc khoÎ vµ sù
ph¸t triÓn cña sinh vËt.
ë n−íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc sö
dông hãa chÊt trong n«ng nghiÖp cã chiÒu h−íng
gia t¨ng, do vËy t¸c ®éng tíi m«i tr−êng cµng
nghiªm träng h¬n.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn t¹o ra
chÊt th¶i r¾n, bao gåm: ph©n gia sóc, r¬m r¹, thøc
¨n d− thõa... Nguån chÊt th¶i nµy lµ mét trong
nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn sù « nhiÔm côc bé ë
n«ng th«n.
+ Ho¹t ®éng giao th«ng vËn t¶i: sè l−îng xe
m¸y, « t« ngµy cµng nhiÒu lµ nguyªn nh©n g©y «
nhiÔm kh¸ nghiªm träng ®Æc biÖt lµ ë khu vùc ®«
thÞ, çc chÊt th¶i ra bao gåm: CO, CO2, SO2, bôi...
L−îng chÊt th¶i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt
l−îng nguyªn liÖu sö dông lµ dÇu, x¨ng, ®iÖn,
n¨ng l−îng mÆt trêi... §Ó h¹n chÕ nguån « nhiÔm
nµy trong t−¬ng lai cÇn thay thÕ b»ng nhiªn liÖu
Ýt hoÆc kh«ng cã chÊt th¶i.
+ Sinh ho¹t cña con ng−êi: Sinh ho¹t h»ng
ngµy cña con ng−êi t¹o ra mét l−îng lín chÊt th¶i.
Theo B¸o ço m«i tr−êng quèc gia n¨m 2011,
l−îng chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t chiÕm kho¶ng 60 -
70% tæng l−îng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh. Tû lÖ
ph¸t sinh chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t b×nh qu©n mçi
ng−êi mçi ngµy lµ 1kg. Trªn ph¹m vi toµn quèc,
12
tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m 2008, l−îng chÊt th¶i r¾n
sinh ho¹t ®« thÞ t¨ng trªn 200%, chÊt th¶i r¾n
c«ng nghiÖp t¨ng 181% vµ cßn tiÕp tôc gia t¨ng
trong thêi gian tíi. Dù b¸o cña Bé X©y dùng vµ Bé
Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, ®Õn n¨m 2015, khèi
l−îng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh −íc ®¹t kho¶ng 44
triÖu tÊn/n¨m. ChÊt th¶i r¾n ph¸t sinh nhiÒu
nhÊt lµ ë çc ®« thÞ vµ khu vùc c«ng nghiÖp.
- Suy tho¸i, sù cè, tai biÕn m«i tr−êng
Suy tho¸i m«i tr−êng lµ sù suy gi¶m vÒ chÊt
l−îng vµ sè l−îng cña thµnh phÇn m«i tr−êng, g©y
¶nh h−ëng xÊu ®èi víi con ng−êi vµ sinh vËt.
Trong ®ã, thµnh phÇn m«i tr−êng ®−îc hiÓu
lµ çc yÕu tè t¹o thµnh m«i tr−êng: kh«ng khÝ,
n−íc, ®Êt, ©m thanh, ¸nh s¸ng, lßng ®Êt, nói,
rõng, s«ng, hå, biÓn, sinh vËt, çc hÖ sinh th¸i,
çc khu d©n c−, khu s¶n xuÊt, khu b¶o tån
thiªn nhiªn, c¶nh quan thiªn nhiªn, danh lam
th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö vµ çc h×nh th¸i vËt
chÊt kh¸c.
Sù cè m«i tr−êng lµ tai biÕn hoÆc rñi ro x¶y ra
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña con ng−êi hoÆc biÕn
®æi bÊt th−êng cña thiªn nhiªn, g©y « nhiÔm, suy
tho¸i hoÆc biÕn ®æi m«i tr−êng nghiªm träng.
Sù cè m«i tr−êng cã thÓ x¶y ra do:
+ B·o, lò lôt, h¹n h¸n, nøt ®Êt, ®éng ®Êt, tr−ît
®Êt, sôt lë ®Êt, nói löa phun, m−a axit, m−a ®¸,
biÕn ®éng khÝ hËu vµ thiªn tai kh¸c;
13
+ Ho¶ ho¹n, ch¸y rõng, sù cè kü thuËt g©y
nguy h¹i vÒ m«i tr−êng cña c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, c«ng tr×nh kinh tÕ, khoa häc, kü thuËt, v¨n
ho¸, x· héi, an ninh, quèc phßng;
+ Sù cè trong t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c vµ
vËn chuyÓn kho¸ng s¶n, dÇu khÝ, sËp hÇm lß,
phôt dÇu, trµn dÇu, vì ®−êng èng dÉn dÇu, dÉn
khÝ, ®¾m tµu, sù cè t¹i c¬ së läc ho¸ dÇu vµ çc c¬
së c«ng nghiÖp kh¸c;
+ Sù cè trong lß ph¶n øng h¹t nh©n, nhµ m¸y
®iÖn nguyªn tö, nhµ m¸y s¶n xuÊt, t¸i chÕ nhiªn
liÖu h¹t nh©n, kho chøa chÊt phãng x¹.
Tai biÕn m«i tr−êng lµ qu¸ tr×nh g©y mÊt æn
®Þnh trong hÖ thèng m«i tr−êng.
§ã lµ mét qu¸ tr×nh g©y h¹i vËn hµnh trong hÖ
thèng m«i tr−êng gåm ba giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n nguy c¬ (hay hiÓm ho¹): Çc yÕu tè
g©y h¹i tån t¹i trong hÖ thèng, nh−ng ch−a ph¸t
triÓn g©y mÊt æn ®Þnh.
+ Giai ®o¹n ph¸t triÓn: Çc yÕu tè tai biÕn tËp
trung l¹i, gia t¨ng, t¹o tr¹ng th¸i mÊt æn ®Þnh
nh−ng ch−a v−ît qua ng−ìng an toµn cña hÖ
thèng m«i tr−êng.
+ Giai ®o¹n sù cè m«i tr−êng: Qu¸ tr×nh v−ît
qua ng−ìng an toµn, g©y thiÖt h¹i cho con ng−êi
vÒ søc khoÎ, tÝnh m¹ng, tµi s¶n, v.v.. Nh÷ng sù cè
g©y thiÖt h¹i lín ®−îc gäi lµ tai häa, lín h¬n n÷a
®−îc gäi lµ th¶m häa m«i tr−êng.
14
d. Mét sè kh¸i niÖm kh¸c
- Tiªu chuÈn m«i tr−êng lµ møc giíi h¹n cña

çc th«ng sè vÒ chÊt l−îng m«i tr−êng xung
quanh, hµm l−îng cña çc chÊt g©y « nhiÔm cã
trong chÊt th¶i, çc yªu cÇu kü thuËt vµ qu¶n lý
®−îc çc c¬ quan nhµ n−íc vµ çc tæ chøc c«ng bè
d−íi d¹ng v¨n b¶n tù nguyÖn ¸p dông ®Ó b¶o vÖ
m«i tr−êng.
Tiªu chuÈn m«i tr−êng cã quan hÖ mËt thiÕt
víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mçi quèc gia. HÖ
thèng tiªu chuÈn m«i tr−êng lµ mét c«ng tr×nh
khoa häc liªn ngµnh, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é khoa
häc, c«ng nghÖ, tæ chøc qu¶n lý vµ tiÒm lùc kinh
tÕ - x· héi cã tÝnh ®Õn dù b¸o ph¸t triÓn. C¬ cÊu
cña hÖ thèng tiªu chuÈn m«i tr−êng bao gåm çc
nhãm chÝnh sau:
1) Nh÷ng quy ®Þnh chung.
2) Tiªu chuÈn n−íc: bao gåm n−íc mÆt néi ®Þa,
n−íc ngÇm, n−íc biÓn vµ ven biÓn, n−íc th¶i, v.v..
3) Tiªu chuÈn kh«ng khÝ: bao gåm khãi bôi, khÝ
th¶i (çc chÊt th¶i), v.v..
4) Tiªu chuÈn liªn quan ®Õn b¶o vÖ ®Êt canh
t¸c, sö dông ph©n bãn trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
5) Tiªu chuÈn vÒ b¶o vÖ thùc vËt, sö dông
thuèc trõ s©u, diÖt cá.
6) Tiªu chuÈn liªn quan ®Õn b¶o vÖ çc nguån
gen, ®éng thùc vËt, ®a d¹ng sinh häc.
15
7) Tiªu chuÈn liªn quan ®Õn b¶o vÖ c¶nh quan
thiªn nhiªn, çc di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸.
8) Tiªu chuÈn liªn quan ®Õn m«i tr−êng do çc
ho¹t ®éng khai th¸c kho¸ng s¶n trong lßng ®Êt,
ngoµi biÓn, v.v..
- Quan tr¾c m«i tr−êng: Quan tr¾c m«i tr−êng
lµ qu¸ tr×nh theo dâi cã hÖ thèng vÒ m«i tr−êng,
çc yÕu tè t¸c ®éng lªn m«i tr−êng nh»m cung cÊp
th«ng tin phôc vô ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, diÔn biÕn
chÊt l−îng m«i tr−êng vµ çc t¸c ®éng xÊu ®èi víi
m«i tr−êng.
Çc môc tiªu cô thÓ cña quan tr¾c m«i tr−êng gåm:
+ Cung cÊp çc ®¸nh gi¸ vÒ diÔn biÕn chÊt
l−îng m«i tr−êng trªn quy m« quèc gia, phôc vô
viÖc x©y dùng b¸o ço hiÖn tr¹ng m«i tr−êng.
+ Cung cÊp çc ®¸nh gi¸ vÒ diÔn biÕn chÊt
l−îng m«i tr−êng cña tõng vïng träng ®iÓm ®−îc
quan tr¾c ®Ó phôc vô çc yªu cÇu tøc thêi cña çc
cÊp qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng.
+ C¶nh b¸o kÞp thêi çc diÔn biÕn bÊt th−êng
hay çc nguy c¬ « nhiÔm, suy tho¸i m«i tr−êng.
+ X©y dùng c¬ së d÷ liÖu vÒ chÊt l−îng m«i
tr−êng phôc vô viÖc l−u tr÷, cung cÊp vµ trao ®æi
th«ng tin trong ph¹m vi quèc gia vµ quèc tÕ.
- §¸nh gi¸ m«i tr−êng chiÕn l−îc vµ ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr−êng
§¸nh gi¸ m«i tr−êng chiÕn l−îc lµ viÖc ph©n
16
tÝch, dù b¸o çc t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña dù
¸n chiÕn l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
tr−íc khi phª duyÖt nh»m b¶o ®¶m ph¸t triÓn
bÒn v÷ng.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng lµ viÖc ph©n
tÝch, dù b¸o çc t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña dù
¸n ®Çu t− cô thÓ ®Ó ®−a ra çc biÖn ph¸p b¶o vÖ
m«i tr−êng khi triÓn khai dù ¸n ®ã.
Dù ¸n ®Çu t− lµ ho¹t ®éng mang tÝnh kinh tÕ -
x· héi cña quèc gia, cña mét ®Þa ph−¬ng lín, hoÆc
mét ngµnh kinh tÕ v¨n hãa quan träng (luËt lÖ,
chÝnh s¸ch quèc gia, nh÷ng ch−¬ng tr×nh quèc gia
vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, kÕ ho¹ch quèc gia
dµi h¹n), cã lo¹i mang tÝnh kinh tÕ - x· héi vi m«
nh−: ®Ò ¸n x©y dùng c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n,
quy ho¹ch ph¸t triÓn, s¬ ®å sö dông mét d¹ng
hoÆc nhiÒu d¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹i mét
®Þa ph−¬ng nhá. Tuy nhiªn, mét ho¹t ®éng cã ý
nghÜa vi m« ®èi víi cÊp quèc gia, nh−ng cã thÓ cã
ý nghÜa vÜ m« ®èi víi xÝ nghiÖp. Ho¹t ®éng vi m«
nh−ng ®−îc tæ chøc mét çch phæ biÕn trªn ®Þa
bµn réng cã khi l¹i mang ý nghÜa vÜ m«.
T¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cã thÓ tèt hoÆc xÊu,
cã lîi hoÆc cã h¹i nh−ng viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr−êng sÏ gióp nhµ qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh chñ
®éng lùa chän nh÷ng ph−¬ng ¸n kh¶ thi vµ tèi −u
vÒ kinh tÕ vµ kü thuËt trong bÊt cø mét kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nµo.
17
2. Quan hÖ c«ng t¸c vÒ qu¶n lý m«i tr−êng
cña chÝnh quyÒn cÊp c¬ së
a. Kh¸i niÖm vÒ cÊp c¬ së
X·, ph−êng, thÞ trÊn (gäi chung lµ cÊp x·) lµ

®¬n vÞ hµnh chÝnh l·nh thæ nhá nhÊt trong hÖ
thèng chÝnh quyÒn bèn cÊp:
CÊp I: CÊp quèc gia;
CÊp II: CÊp tØnh (gåm tØnh vµ thµnh phè trùc
thuéc trung −¬ng);
CÊp III: CÊp huyÖn (gåm huyÖn, quËn, thÞ x·,
thµnh phè thuéc tØnh);
CÊp IV: CÊp x· (gåm x·, ph−êng, thÞ trÊn).
§iÒu 110, HiÕn ph¸p n−íc Céng hßa x· héi
chñ nghÜa ViÖt Nam (®−îc Quèc héi th«ng qua
ngµy 28-11-2013) quy ®Þnh: “Çc ®¬n vÞ hµnh
chÝnh cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam ®−îc ph©n ®Þnh nh− sau: N−íc chia thµnh
tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng; TØnh chia
thµnh huyÖn, thÞ x· vµ thµnh phè thuéc tØnh;
thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng chia thµnh
quËn, huyÖn, thÞ x· vµ ®¬n vÞ hµnh chÝnh t−¬ng
®−¬ng; HuyÖn chia thµnh x·, thÞ trÊn; thÞ x· vµ
thµnh phè thuéc tØnh chia thµnh ph−êng vµ x·;
quËn chia thµnh ph−êng”. §iÒu 111, HiÕn ph¸p
n¨m 2013 quy ®Þnh: “CÊp chÝnh quyÒn ®Þa
ph−¬ng gåm cã Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban
nh©n d©n ®−îc tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm
18
n«ng th«n, ®« thÞ, h¶i ®¶o, ®¬n vÞ hµnh chÝnh -
kinh tÕ ®Æc biÖt do luËt ®Þnh”.
ChÝnh quyÒn cÊp c¬ së (cÊp x·) lµ n¬i trùc tiÕp
thi hµnh ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh
s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc vµ cña ®Þa ph−¬ng,
cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc trªn mäi lÜnh vùc
kinh tÕ - x· héi, m«i tr−êng, chÝnh trÞ vµ an ninh
quèc phßng theo sù ph©n c«ng vµ chØ ®¹o cña
chÝnh quyÒn cÊp huyÖn. CÊp x· lµ n¬i s¸t d©n
nhÊt, lµ cÇu nèi gi÷a §¶ng vµ Nhµ n−íc víi d©n,
mäi ho¹t ®éng cña çc c¬ quan cÊp x· ®Òu liªn
quan trùc tiÕp víi nh©n d©n. X· héi ho¸ b¶o vÖ
m«i tr−êng còng nh− çc mÆt ho¹t ®éng kh¸c ®Òu
chñ yÕu liªn quan víi chÝnh quyÒn cÊp c¬ së. V×
thÕ, ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn cÊp c¬ së ph¶i thÓ
hiÖn tèt mèi quan hÖ "§¶ng l·nh ®¹o, Nhµ n−íc
qu¶n lý, Nh©n d©n lµm chñ".
b. Quan hÖ víi cÊp ñy §¶ng
Ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn cÊp x· nãi chung

vµ trong lÜnh vùc qu¶n lý m«i tr−êng nãi riªng
®Òu ph¶i chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña §¶ng ñy
x·/ph−êng/thÞ trÊn. MÆc dï çn bé ®Þa chÝnh cÊp
x· lµ ng−êi trùc tiÕp thùc thi çc nhiÖm vô qu¶n
lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng cã ngµnh däc cña m×nh
ë tuyÕn trªn (cÊp huyÖn), nh−ng khi thi hµnh
nhiÖm vô cña cÊp trªn giao th× ph¶i th«ng qua
chÝnh quyÒn (cÊp x·) ®Ó b¸o ço xin ý kiÕn chØ ®¹o
19
cña §¶ng ñy cÊp x· vÒ kÕ ho¹ch triÓn khai, ®Æc
biÖt trong nh÷ng tr−êng hîp nh¹y c¶m. Tr−êng
hîp nh¹y c¶m lµ nh÷ng tr−êng hîp ®ông ch¹m
®Õn phóc lîi kinh tÕ, t©m t−, t×nh c¶m, v¨n ho¸,
phong tôc tËp qu¸n cña nh©n d©n.
Ng−îc l¹i, ®Ó thùc hiÖn tèt vai trß l·nh ®¹o
cña m×nh trong qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng
trªn ®Þa bµn, ®¶ng viªn nãi chung vµ cÊp ñy ®¶ng
c¬ së nãi riªng ph¶i cã nhËn thøc ®óng, ®ñ vµ
s©u s¾c vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng. C¨n cø vµo çc chñ
tr−¬ng, nghÞ quyÕt cña ®¶ng ñy cÊp trªn vÒ b¶o
vÖ m«i tr−êng, ®¶ng ñy cÊp x· dùa vµo t×nh h×nh
cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch vµ
biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó chØ ®¹o chÝnh quyÒn cÊp x·,
çc tæ chøc quÇn chóng vµ c«ng d©n thùc hiÖn.
§¶ng ñy cÊp x· còng cÇn theo s¸t, nghe, ph©n
tÝch vµ thÈm ®Þnh b¸o ço vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i
tr−êng, qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng cña ñy
ban nh©n d©n cÊp x·, trong tr−êng hîp cÇn thiÕt,
kÓ c¶ trùc tiÕp b¸o ço cña çc ban chuyªn m«n
trùc thuéc ñy ban nh©n d©n cÊp x·, b¸o ço cña
çn bé ®Þa chÝnh, tõ ®ã cã thÓ ban hµnh çc chØ
thÞ trùc tiÕp vµ nhanh chãng chØ ®¹o ñy ban
nh©n d©n gi¶i quyÕt theo chøc n¨ng ®· ®−îc
ph©n nhiÖm. §¶ng ñy cÊp x·, b»ng chøc n¨ng
kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn ®−êng lèi cña
§¶ng, thùc hiÖn viÖc chØ ®¹o ®èi víi ñy ban nh©n
d©n cÊp x· th«ng qua ý kiÕn ®ãng gãp cña nh©n
20
d©n ®Þa ph−¬ng, qua ®éi ngò ®¶ng viªn ho¹t
®éng t¹i ®Þa ph−¬ng.
Trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng, ®−êng lèi
cña §¶ng cã ®−îc thùc hiÖn thµnh c«ng hay kh«ng
phô thuéc vµo b¶n lÜnh, trÝ tuÖ cña tæ chøc c¬ së
®¶ng vµ ®¶ng viªn.
c. Quan hÖ víi ñy ban nh©n d©n cÊp

huyÖn vµ c¬ quan gióp ñy ban nh©n d©n cÊp
huyÖn vÒ qu¶n lý m«i tr−êng
ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã cÊp trªn trùc tiÕp

lµ ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn. ñy ban nh©n d©n
cÊp x· chÞu sù l·nh ®¹o toµn diÖn cña ñy ban
nh©n d©n cÊp huyÖn vµ cã tr¸ch nhiÖm b¸o ço
c«ng t¸c cña m×nh tr−íc ñy ban nh©n d©n cÊp
huyÖn ®óng kú h¹n, ®óng nhiÖm vô ®Ó gióp ñy
ban nh©n d©n cÊp huyÖn n¾m v÷ng t×nh h×nh ®Þa
ph−¬ng ®Ó cã thÓ chØ ®¹o kÞp thêi, uèn n¾n, hç trî
hoÆc biÓu d−¬ng, thËm chÝ ®×nh chØ hoÆc b·i bá
nh÷ng quyÕt ®Þnh vi ph¹m ph¸p luËt cña ñy ban
nh©n d©n cÊp x·.
C¬ quan chøc n¨ng cã nhiÖm vô gióp ñy ban
nh©n d©n cÊp huyÖn qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i
tr−êng cÊp huyÖn kh«ng ph¶i lµ cÊp trªn cña ñy
ban nh©n d©n cÊp x·, mµ chØ lµ c¬ quan chuyªn
m«n cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn, gióp ®ì chØ ®¹o vÒ
chuyªn m«n b¶o vÖ m«i tr−êng, ®Æc biÖt trong
nh÷ng tr−êng hîp khã kh¨n, nh¹y c¶m hoÆc cã
21
ph¸t sinh ngoµi dù kiÕn, nhÊt lµ khi cã b¸o ço
cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·. Trong tr−êng hîp
cÇn quyÕt ®Þnh, phª chuÈn cña ñy ban nh©n d©n
cÊp huyÖn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chuyªn m«n liªn quan
®Õn cÊp x·, th× c¬ quan chuyªn m«n vÒ m«i tr−êng
cÊp huyÖn ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña ñy ban
nh©n d©n cÊp x·. C¬ quan chuyªn m«n vÒ m«i
tr−êng cÊp huyÖn còng cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt
çc yªu cÇu vÒ chuyªn m«n do cÊp x· ®Ò nghÞ vµ
kÕt qu¶ gi¶i quyÕt còng ph¶i ®−îc th«ng b¸o l¹i
b»ng v¨n b¶n cho ñy ban nh©n d©n cÊp x·.
d. Quan hÖ víi çc tæ d©n phè (hoÆc

côm/khèi, th«n, lµng, Êp, b¶n...) trong néi bé
x·, ph−êng, thÞ trÊn
Tæ d©n phè kh«ng ph¶i lµ mét cÊp chÝnh

quyÒn. §ã chØ lµ mét h×nh thøc tæ chøc d©n c−
theo kh«ng gian c− tró, do ñy ban nh©n d©n cÊp
x· qu¶n lý vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt. §ã lµ nh÷ng tæ chøc gióp chÝnh quyÒn thùc
hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, thùc hiÖn
quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n còng nh− hç trî
nh©n d©n x©y dùng mét cuéc sèng cã v¨n ho¸,
ph¸t triÓn vµ tu©n thñ hiÕn ph¸p, ph¸p luËt. V×
chøc n¨ng c¬ b¶n cña tæ d©n phè lµ x©y dùng khèi
®oµn kÕt, vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn chñ
tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc vµ çc
v¨n b¶n ph¸p quy hoÆc hµnh chÝnh cña ®Þa
22
ph−¬ng, nªn tæ d©n phè cã vai trß rÊt lín trong
viÖc thùc hiÖn çc quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr−êng
còng nh− s¸ng t¹o nhiÒu m« h×nh qu¶n lý m«i
tr−êng rÊt hiÖu qu¶. Çn bé ®Þa chÝnh ph¶i cã
quan hÖ mËt thiÕt víi çc tæ d©n phè vµ çc tæ
chøc t−¬ng ®−¬ng nh−: côm d©n c−, khèi d©n c−,
th«n, bu«n, lµng, b¶n, sãc, phum, xãm, Êp...
Çc m« h×nh x· héi ho¸ b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o
vÖ m«i tr−êng cã sù tham gia cña céng ®ång, lång
ghÐp b¶o vÖ m«i tr−êng vµo h−¬ng −íc, quy chÕ
côm d©n c− v¨n ho¸ ®Òu lµ thµnh qu¶ cña mèi
quan hÖ gi÷a ngµnh qu¶n lý m«i tr−êng ®Þa
ph−¬ng víi çc tæ d©n phè vµ çc c¬ quan h÷u
quan kh¸c cña ®Þa ph−¬ng.
e. Quan hÖ víi çc ®oµn thÓ quÇn chóng

cÊp x·
Çc ®oµn thÓ quÇn chóng cÊp x· lµ thµnh

viªn cña MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam gåm: Héi
N«ng d©n, Héi Phô n÷, §oµn Thanh niªn, Héi
Cùu chiÕn binh, Héi Ng−êi cao tuæi,... vµ mét sè
tæ chøc ®oµn thÓ tù nguyÖn kh¸c nh− Héi
khuyÕn häc, Héi lµm v−ên, Héi n÷ trÝ thøc…
§©y lµ lùc l−îng cã vai trß v« cïng quan träng,
võa lµ trung t©m ®oµn kÕt, tËp hîp ®«ng ®¶o çc
lùc l−îng quÇn chóng nh©n d©n, võa thùc hiÖn
vai trß nÒn t¶ng chÝnh trÞ cña chÝnh quyÒn nh©n
d©n, tæ chøc ®éng viªn nh©n d©n thùc hiÖn
23
th¾ng lîi çc nhiÖm vô chÝnh trÞ cña §¶ng vµ
Nhµ n−íc t¹i c¬ së.
NghÞ quyÕt sè 41-NQ/TW ngµy 15-11-2004 cña
Bé ChÝnh trÞ vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng trong thêi kú
®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc
®· nªu: “§¶ng, ®oµn, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam,
çc tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cã tr¸ch nhiÖm tæ
chøc qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn NghÞ quyÕt, ®−a c«ng
t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng vµo néi dung ho¹t ®éng cña
MÆt trËn vµ çc ®oµn thÓ”.
§iÒu 144, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014
quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña MÆt trËn Tæ quèc
ViÖt Nam nh− sau: “MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam
trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã
tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, vËn ®éng çc tæ chøc
thµnh viªn vµ nh©n d©n tham gia ho¹t ®éng b¶o
vÖ m«i tr−êng;… thùc hiÖn t− vÊn ph¶n biÖn
gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸p luËt vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng; C¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc çc
cÊp cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó MÆt trËn Tæ
quèc ViÖt Nam tham gia b¶o vÖ m«i tr−êng”.
V× thÕ, viÖc thùc hiÖn çc nhiÖm vô b¶o vÖ m«i
tr−êng cña ®Þa ph−¬ng còng n»m trong ch−¬ng
tr×nh hµnh ®éng cña çc tæ chøc nµy. Çc ch−¬ng
tr×nh gi¸o dôc, truyÒn th«ng m«i tr−êng, çc m«
h×nh céng ®ång tham gia b¶o vÖ m«i tr−êng, m«
h×nh x· héi ho¸ b¶o vÖ m«i tr−êng..., cã c¬ héi
24
thµnh c«ng rÊt lín nÕu cã çc ®oµn thÓ quÇn
chóng tham gia.
Çc ®oµn thÓ nµy cã nhiÖm vô gi¸o dôc, vËn
®éng thµnh viªn cña m×nh tÝch cùc thùc hiÖn çc
chñ tr−¬ng cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, sù
chØ ®¹o cña chÝnh quyÒn. §©y lµ mét nguån lùc to
lín trong viÖc thùc thi qu¶n lý m«i tr−êng ë cÊp
x·. ñy ban nh©n d©n cÊp x· vµ çn bé ®Þa chÝnh,
qua sù chØ ®¹o cña §¶ng ñy cÊp x· ®Ó tiÕp cËn vµ
phèi hîp víi çc ®oµn thÓ chÝnh trÞ t¹i ®Þa ph−¬ng
trong c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng trªn ®Þa bµn.
3. C¬ së ph¸p lý cña qu¶n lý m«i tr−êng

cÊp c¬ së
a. LuËt Tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy
ban nh©n d©n
LuËt Tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban

nh©n d©n (LuËt sè 11/2003/QH11) cña Quèc héi
quy ®Þnh: Môc 3, §iÒu 29, kho¶n 5: “Héi ®ång
nh©n d©n cÊp x· quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p qu¶n lý, sö
dông vµ b¶o vÖ nguån n−íc, çc c«ng tr×nh thuû lîi
theo ph©n cÊp cña cÊp trªn; biÖn ph¸p phßng,
chèng, kh¾c phôc hËu qu¶ thiªn tai, b·o lôt, b¶o vÖ
rõng, tu bæ vµ b¶o vÖ ®ª ®iÒu ë ®Þa ph−¬ng”; §iÒu
30, kho¶n 5: “Héi ®ång nh©n d©n cÊp x· quyÕt ®Þnh
biÖn ph¸p b¶o ®¶m gi÷ g×n vÖ sinh, xö lý r¸c th¶i,
phßng, chèng dÞch bÖnh, biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i
tr−êng trong ph¹m vi qu¶n lý; biÖn ph¸p thùc hiÖn
25
ch−¬ng tr×nh y tÕ c¬ së, chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ
ho¹ch ho¸ gia ®×nh”. Môc 3, §iÒu 122, kho¶n 2:
“ñy ban nh©n d©n cÊp x· tæ chøc viÖc x©y dùng çc
c«ng tr×nh thuû lîi nhá; thùc hiÖn viÖc tu bæ, b¶o vÖ
®ª ®iÒu, b¶o vÖ rõng; phßng, chèng vµ kh¾c phôc
hËu qu¶ thiªn tai, b·o lôt; ng¨n chÆn kÞp thêi
nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ ®ª
®iÒu, b¶o vÖ rõng t¹i ®Þa ph−¬ng”.
b. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014
Kho¶n 3, §iÒu 143, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng

n¨m 2014 quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n−íc
vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·:
- X©y dùng kÕ ho¹ch, thùc hiÖn nhiÖm vô b¶o
vÖ m«i tr−êng, gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng trªn ®Þa
bµn; vËn ®éng nh©n d©n x©y dùng néi dung b¶o
vÖ m«i tr−êng trong h−¬ng −íc; h−íng dÉn viÖc
®−a tiªu chÝ vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng vµo ®¸nh gi¸
th«n, lµng, Êp, b¶n, bu«n, phum, sãc, khu d©n c−
vµ gia ®×nh v¨n hãa;
- X¸c nhËn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch
b¶o vÖ m«i tr−êng theo ñy quyÒn; kiÓm tra viÖc
chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cña hé
gia ®×nh, ç nh©n;
- Ph¸t hiÖn vµ xö lý theo thÈm quyÒn çc vi
ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng hoÆc b¸o
ço c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng cÊp trªn trùc tiÕp;
26
- Hßa gi¶i tranh chÊp vÒ m«i tr−êng ph¸t sinh
trªn ®Þa bµn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ hßa gi¶i;
- Qu¶n lý ho¹t ®éng cña th«n, lµng, Êp, b¶n,
bu«n, phum, sãc, tæ d©n phè vµ tæ chøc tù qu¶n vÒ
gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng, b¶o vÖ m«i tr−êng
trªn ®Þa bµn;
- H»ng n¨m, tæ chøc ®¸nh gi¸ vµ lËp b¸o ço
c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng;
- Chñ tr×, phèi hîp víi c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô trªn ®Þa bµn tæ chøc c«ng khai
th«ng tin vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cña c¬ së s¶n xuÊt,
kinh doanh, dÞch vô víi céng ®ång d©n c−;
- ChÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ñy ban nh©n d©n cÊp
huyÖn nÕu ®Ó x¶y ra « nhiÔm m«i tr−êng nghiªm
träng trªn ®Þa bµn.
NhËn xÐt
1) Çc ®iÒu trÝch dÉn trªn ®©y cho thÊy nhiÖm
vô vµ quyÒn h¹n cña Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy
ban nh©n d©n cÊp c¬ së lµ quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p
vµ tæ chøc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc
vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng t¹i ®Þa ph−¬ng.
Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban nh©n d©n cÊp c¬
së kh«ng ban hµnh çc quy ®Þnh ph¸p lý, mµ chñ
yÕu lµ "quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p" vµ "tæ chøc thùc
hiÖn" çc biÖn ph¸p nh»m thùc thi nhiÖm vô b¶o
vÖ m«i tr−êng theo luËt ®Þnh, theo sù chØ ®¹o vµ
ph©n quyÒn cña cÊp trªn. NhiÖm vô b¶o vÖ m«i
tr−êng ®−îc tãm t¾t thµnh çc m¶ng nh− sau:
27
- Tæ chøc thùc hiÖn çc biÖn ph¸p thi hµnh
hiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ çc v¨n b¶n cña c¬ quan
nhµ n−íc cÊp trªn vÒ m«i tr−êng (vÝ dô: LuËt B¶o
vÖ m«i tr−êng, Quy chÕ b¶o vÖ m«i tr−êng tØnh,
thµnh phè...).
- Tuyªn truyÒn gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
m«i tr−êng.
- Thanh tra, kiÓm tra, hßa gi¶i, xö lý khiÕu tè
cña c«ng d©n (vÒ m«i tr−êng), gi¶i quyÕt çc vi
ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m hµnh chÝnh (vÒ m«i
tr−êng) theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- B¶o vÖ çc tµi nguyªn c¬ b¶n (®Êt, n−íc,
rõng), phßng chèng, kh¾c phôc hËu qu¶ thiªn tai,
b¶o vÖ çc c«ng tr×nh ®ª, ®iÒu.
- VËn ®éng nh©n d©n gi÷ g×n vÖ sinh m«i
tr−êng, phßng chèng dÞch bÖnh, phßng chèng dÞch
h¹i c©y trång, vËt nu«i.
2) So víi Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban nh©n d©n
x· vµ thÞ trÊn, Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban nh©n
d©n ph−êng ngoµi quyÒn h¹n, nhiÖm vô t−¬ng tù,
cßn cã thªm çc quyÒn h¹n, nhiÖm vô kh¸c ®Æc thï
cña ®« thÞ, liªn quan ®Õn çc vÊn ®Ò vÒ nÕp sèng
v¨n minh ®« thÞ, trËt tù c«ng céng, c¶nh quan ®«
thÞ, vÖ sinh s¹ch ®Ñp khu phè, lßng, lÒ ®−êng.
c. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña chÝnh quyÒn

cÊp x· vÒ m«i tr−êng
Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý: Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý kh«ng
28
ph¶i tr¸ch nhiÖm ph¶i thùc hiÖn mét nhiÖm vô
nµo ®ã, mµ lµ nghÜa vô g¸nh chÞu çc biÖn ph¸p
c−ìng chÕ cña nhµ n−íc khi chñ thÓ vi ph¹m ph¸p
luËt. Çc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn truy
cøu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý lµ toµ ¸n, c¬ quan qu¶n
lý nhµ n−íc, träng tµi kinh tÕ...
ChÝnh quyÒn cÊp c¬ së khi t¸c nghiÖp nÕu vi
ph¹m ph¸p luËt hay kh«ng hoµn thµnh nhiÖm
vô do chÝnh quyÒn cÊp trªn giao cho còng ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý. Cã bèn lo¹i tr¸ch
nhiÖm ph¸p lý: tr¸ch nhiÖm h×nh sù, tr¸ch
nhiÖm d©n sù, tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh vµ tr¸ch
nhiÖm kû luËt.
Tr¸ch nhiÖm h×nh sù: Theo quy ®Þnh cña Bé
LuËt h×nh sù, tr¸ch nhiÖm h×nh sù lµ tr¸ch nhiÖm
ç nh©n. Tõng çn bé cña chÝnh quyÒn c¬ së nÕu
ph¹m téi nh− quy ®Þnh ë Ch−¬ng 17 Bé LuËt h×nh
sù (çc téi ph¹m vÒ m«i tr−êng, tõ §iÒu 182 ®Õn
§iÒu 191) sÏ bÞ xö ph¹t theo çc ®iÒu kho¶n ë
ch−¬ng nµy.
Tr¸ch nhiÖm d©n sù: Khi thùc hiÖn nhiÖm vô,
nÕu chÝnh quyÒn c¬ së g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt
cho nhµ n−íc, tæ chøc hay c«ng d©n th× ph¶i båi
th−êng theo quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n. TÊt nhiªn,
nÕu hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn ®−îc møc båi
th−êng th× kh«ng cÇn cã sù can thiÖp cña tßa ¸n
d©n sù.
Tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh: Xö ph¹t vi ph¹m
29
hµnh chÝnh ®−îc ¸p dông ®èi víi ç nh©n, c¬ quan
tæ chøc cã hµnh vi cè ý hoÆc v« ý vi ph¹m çc quy
®Þnh cña ph¸p luËt vÒ qu¶n lý nhµ n−íc mµ kh«ng
ph¶i lµ téi ph¹m vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
ph¶i bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh (quy ®Þnh trong LuËt
sè 15/2013/QH13 ngµy 20-6-2012 vÒ xö lý vi
ph¹m hµnh chÝnh).
NghÞ ®Þnh sè 179/2013/N§-CP ngµy 14-11-
2013 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh çc møc xö ph¹t vi
ph¹m hµnh chÝnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng. L−u ý
r»ng tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh kh«ng chØ lµ tr¸ch
nhiÖm cña ç nh©n, mµ kÓ c¶ tr¸ch nhiÖm cña tæ
chøc (c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc kinh tÕ - x· héi).
Tr¸ch nhiÖm kû luËt: §©y lµ tr¸ch nhiÖm ¸p
dông trong néi bé c¬ quan, tæ chøc, dïng ®Ó xö lý
çc çn bé hay tæ chøc cÊp d−íi, vi ph¹m quy chÕ,
quy ®Þnh, néi quy cña c¬ quan, tæ chøc ®Ò ra. Çn
bé cña c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc, çn bé cña
ñy ban nh©n d©n cÊp x· còng ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm kû luËt nÕu sai ph¹m trong c«ng t¸c vµ
®êi sèng.
d. NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c«ng chøc

chuyªn m«n vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng cÊp
x·, ph−êng, thÞ trÊn
Th«ng t− Liªn tÞch sè 03/2008/TTLT-BTNMT-

BNV ngµy 15-7-2008 cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i
tr−êng vµ Bé Néi vô vÒ H−íng dÉn chøc n¨ng,
30
nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc cña c¬ quan
chuyªn m«n vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng thuéc
ñy ban nh©n d©n çc cÊp quy ®Þnh: “C«ng chøc
®Þa chÝnh - x©y dùng lµ c«ng chøc chuyªn m«n vÒ
tµi nguyªn vµ m«i tr−êng cÊp x·, tham m−u gióp
ñy ban nh©n d©n cÊp x· thùc hiÖn qu¶n lý nhµ
n−íc vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng trªn ®Þa bµn;
chÞu sù h−íng dÉn, kiÓm tra vÒ chuyªn m«n,
nghiÖp vô cña Phßng Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng
cÊp huyÖn".
Theo ®ã, c«ng chøc chuyªn m«n vÒ tµi nguyªn
vµ m«i tr−êng cÊp x· cã nh÷ng nhiÖm vô vµ
quyÒn h¹n:
1) Tham m−u, gióp ñy ban nh©n d©n cÊp x·
vÒ quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cÊp x·, vÒ
giao ®Êt, cho thuª ®Êt, thu håi ®Êt, chuyÓn quyÒn
sö dông ®Êt, chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt, cÊp
giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt; triÓn khai, theo dâi, kiÓm tra
t×nh h×nh thùc hiÖn sau khi cÊp cã thÈm quyÒn
quyÕt ®Þnh.
2) ThÈm ®Þnh hå s¬, tr×nh ñy ban nh©n d©n
cÊp x· viÖc cho thuª ®Êt, chuyÓn ®æi quyÒn sö
dông ®Êt, ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m ®èi víi
quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt cho hé
gia ®×nh, ç nh©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
3) Thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký, lËp vµ qu¶n lý hå
s¬ ®Þa chÝnh; theo dâi biÕn ®éng ®Êt ®ai vµ chØnh
31
lý hå s¬ ®Þa chÝnh; thèng kª, kiÓm kª ®Êt ®ai; b¶o
qu¶n t− liÖu vÒ ®Êt ®ai, ®o ®¹c vµ b¶n ®å; thùc
hiÖn qu¶n lý dÊu mèc ®o ®¹c vµ mèc ®Þa giíi
hµnh chÝnh trªn ®Þa bµn x· theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
4) Thùc hiÖn thèng kª, theo dâi, gi¸m s¸t t×nh
h×nh khai th¸c, sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn
n−íc; tham gia c«ng t¸c phßng, chèng, kh¾c phôc
hËu qu¶ do n−íc g©y ra trªn ®Þa bµn x·.
5) Thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký vµ kiÓm tra çc tæ
chøc, ç nh©n trªn ®Þa bµn thùc hiÖn cam kÕt b¶o
vÖ m«i tr−êng theo ñy quyÒn cña ñy ban nh©n
d©n cÊp huyÖn.
6) TriÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ çc nhiÖm
vô cô thÓ vÒ gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng ®èi víi çc
khu d©n c−, hé gia ®×nh vµ çc ho¹t ®éng b¶o vÖ
m«i tr−êng n¬i c«ng céng trªn ®Þa bµn theo ph©n
c«ng cña Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x·.
7) Tham gia hßa gi¶i, gi¶i quyÕt çc tranh
chÊp, khiÕu n¹i, tè ço vÒ lÜnh vùc tµi nguyªn vµ
m«i tr−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; ph¸t
hiÖn çc tr−êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt vÒ qu¶n
lý, b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng, xö lý theo
thÈm quyÒn vµ kiÕn nghÞ çc c¬ quan cã thÈm
quyÒn xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
8) B¸o ço c«ng t¸c vÒ lÜnh vùc tµi nguyªn vµ
m«i tr−êng vµ thùc hiÖn çc nhiÖm vô kh¸c do ñy
ban nh©n d©n cÊp x· giao.
32
e. Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn cña MÆt trËn Tæ
quèc ViÖt Nam, çc tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi,
tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, céng ®ång d©n
c− trong b¶o vÖ m«i tr−êng
§iÒu 144 LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014

quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn cña MÆt trËn Tæ
quèc ViÖt Nam:
- MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam trong ph¹m vi
nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm
tuyªn truyÒn, vËn ®éng çc tæ chøc thµnh viªn vµ
nh©n d©n tham gia ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng.
- MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam thùc hiÖn t− vÊn,
ph¶n biÖn, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch,
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt. C¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc çc cÊp cã
tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó MÆt trËn Tæ quèc
ViÖt Nam tham gia b¶o vÖ m«i tr−êng.
quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn cña tæ chøc chÝnh
trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp:
- Tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi -
nghÒ nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm: tu©n thñ ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng; tham gia çc ho¹t ®éng b¶o
vÖ m«i tr−êng.
- Tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi -
nghÒ nghiÖp cã quyÒn: ®−îc cung cÊp vµ yªu cÇu
cung cÊp th«ng tin vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng theo quy
33
®Þnh cña ph¸p luËt; tham vÊn ®èi víi dù ¸n cã liªn
quan ®Õn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña
m×nh; t− vÊn, ph¶n biÖn vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng víi
c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vµ chñ c¬ së s¶n xuÊt,
kinh doanh, dÞch vô cã liªn quan theo quy ®Þnh
cña ph¸p luËt; tham gia ho¹t ®éng kiÓm tra vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng t¹i c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh,
dÞch vô cã liªn quan ®Õn chøc n¨ng, nhiÖm vô,
quyÒn h¹n cña m×nh; kiÕn nghÞ c¬ quan nhµ n−íc
cã thÈm quyÒn xö lý hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng.
quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña céng ®ång d©n c−:
- §¹i diÖn céng ®ång d©n c− trªn ®Þa bµn chÞu
t¸c ®éng m«i tr−êng cña c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô cã quyÒn yªu cÇu chñ c¬ së s¶n
xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cung cÊp th«ng tin vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng th«ng qua ®èi tho¹i trùc tiÕp
hoÆc b»ng v¨n b¶n; tæ chøc t×m hiÓu thùc tÕ vÒ
c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cña c¬ së s¶n xuÊt,
kinh doanh, dÞch vô; thu thËp, cung cÊp th«ng tin
cho c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ th«ng tin cung cÊp.
- §¹i diÖn céng ®ång d©n c− trªn ®Þa bµn chÞu
t¸c ®éng m«i tr−êng cña c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan qu¶n lý
nhµ n−íc cã liªn quan cung cÊp kÕt qu¶ thanh tra,
kiÓm tra, xö lý ®èi víi c¬ së.
34
- §¹i diÖn céng ®ång d©n c− cã quyÒn tham gia
®¸nh gi¸ kÕt qu¶ b¶o vÖ m«i tr−êng cña c¬ së s¶n
xuÊt, kinh doanh, dÞch vô; thùc hiÖn çc biÖn
ph¸p ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña céng ®ång d©n
c− theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
g. QuyÒn h¹n vµ nghÜa vô c«ng d©n vÒ m«i

tr−êng
§iÒu 263 Bé luËt D©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh

nghÜa vô cña chñ së h÷u trong b¶o vÖ m«i tr−êng:
Khi sö dông, b¶o qu¶n, tõ bá tµi s¶n cña m×nh,
chñ së h÷u ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng; nÕu lµm « nhiÔm m«i
tr−êng th× ph¶i chÊm døt hµnh vi g©y « nhiÔm,
thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ vµ
ph¶i båi th−êng thiÖt h¹i.
Kho¶n 3 §iÒu 267 Bé luËt D©n sù n¨m 2005
quy ®Þnh nghÜa vô t«n träng quy t¾c x©y dùng:
Khi x©y dùng c«ng tr×nh vÖ sinh, kho chøa ho¸
chÊt ®éc h¹i vµ çc c«ng tr×nh kh¸c mµ viÖc sö
dông cã kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng, chñ së
h÷u ph¶i x©y çch mèc giíi mét kho¶ng çch vµ ë
vÞ trÝ hîp lý, ph¶i b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn vµ
kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn chñ së h÷u bÊt ®éng
s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh.
§iÒu 624 Bé luËt D©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh
vÒ båi th−êng thiÖt h¹i do lµm « nhiÔm m«i
tr−êng: Ç nh©n, ph¸p nh©n vµ çc chñ thÓ
35
kh¸c lµm « nhiÔm m«i tr−êng g©y thiÖt h¹i th×
ph¶i båi th−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kÓ
c¶ tr−êng hîp ng−êi g©y « nhiÔm m«i tr−êng
kh«ng cã lçi. (Ghi chó: Çc hµnh vi vi ph¹m
hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng,
h×nh thøc xö ph¹t, møc ph¹t, thÈm quyÒn lËp
biªn b¶n vi ph¹m hµnh chÝnh, thÈm quyÒn xö lý
vi ph¹m hµnh chÝnh vµ çc biÖn ph¸p kh¾c phôc
hËu qu¶ ®−îc quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh sè
179/N§-CP ngµy 14-11-2013 cña ChÝnh phñ).
§iÒu 623 Bé luËt D©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh vÒ
båi th−êng thiÖt h¹i do nguån nguy hiÓm cao ®é
g©y ra:
- Nguån nguy hiÓm cao ®é bao gåm ph−¬ng
tiÖn giao th«ng vËn t¶i c¬ giíi, hÖ thèng t¶i ®iÖn,
nhµ m¸y c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, vò khÝ,
chÊt næ, chÊt ch¸y, chÊt ®éc, chÊt phãng x¹, thó
d÷ vµ çc nguån nguy hiÓm cao ®é kh¸c do ph¸p
luËt quy ®Þnh.
Chñ së h÷u nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i tu©n
thñ çc quy ®Þnh b¶o qu¶n, tr«ng gi÷, vËn chuyÓn,
sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é theo ®óng çc
quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- Chñ së h÷u nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i båi
th−êng thiÖt h¹i do nguån nguy hiÓm cao ®é g©y
ra; nÕu chñ së h÷u ®· giao cho ng−êi kh¸c chiÕm
h÷u, sö dông th× nh÷ng ng−êi nµy ph¶i båi
th−êng, trõ tr−êng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.
36
- Chñ së h÷u, ng−êi ®−îc chñ së h÷u giao
chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i
båi th−êng thiÖt h¹i c¶ khi kh«ng cã lçi, trõ çc
tr−êng hîp sau ®©y:
+ ThiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cè ý cña
ng−êi bÞ thiÖt h¹i;
+ ThiÖt h¹i x¶y ra trong tr−êng hîp bÊt kh¶
kh¸ng hoÆc t×nh thÕ cÊp thiÕt, trõ tr−êng hîp
ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
- Trong tr−êng hîp nguån nguy hiÓm cao ®é bÞ
chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt th× ng−êi ®ang
chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é tr¸i
ph¸p luËt ph¶i båi th−êng thiÖt h¹i.
Khi chñ së h÷u, ng−êi ®−îc chñ së h÷u giao
chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é còng
cã lçi trong viÖc ®Ó nguån nguy hiÓm cao ®é bÞ
chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt th× ph¶i liªn
®íi båi th−êng thiÖt h¹i.
h. Nh÷ng hµnh vi bÞ ph¸p luËt nghiªm cÊm
§iÒu 7 LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 quy

®Þnh nh÷ng hµnh vi bÞ nghiªm cÊm:
1. Ph¸ ho¹i, khai th¸c tr¸i phÐp nguån tµi
nguyªn thiªn nhiªn.
2. Khai th¸c nguån tµi nguyªn sinh vËt b»ng
ph−¬ng tiÖn, c«ng cô, ph−¬ng ph¸p hñy diÖt,
kh«ng ®óng thêi vô vµ s¶n l−îng theo quy ®Þnh
cña ph¸p luËt.
37
3. Khai th¸c, kinh doanh, tiªu thô çc loµi thùc
vËt, ®éng vËt hoang d· thuéc danh môc loµi nguy
cÊp, quý, hiÕm ®−îc −u tiªn b¶o vÖ do c¬ quan nhµ
n−íc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh.
4. VËn chuyÓn, ch«n lÊp chÊt ®éc, chÊt phãng
x¹, chÊt th¶i vµ chÊt nguy h¹i kh¸c kh«ng ®óng
quy tr×nh kü thuËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng.
5. Th¶i chÊt th¶i ch−a ®−îc xö lý ®¹t quy
chuÈn kü thuËt m«i tr−êng; çc chÊt ®éc, chÊt
phãng x¹ vµ chÊt nguy h¹i kh¸c vµo ®Êt, nguån
n−íc vµ kh«ng khÝ.
6. §−a vµo nguån n−íc hãa chÊt ®éc h¹i, chÊt
th¶i, vi sinh vËt ch−a ®−îc kiÓm ®Þnh vµ t¸c nh©n
®éc h¹i kh¸c ®èi víi con ng−êi vµ sinh vËt.
7. Th¶i khãi, bôi, khÝ cã chÊt hoÆc mïi ®éc h¹i
vµo kh«ng khÝ; ph¸t t¸n bøc x¹, phãng x¹, çc chÊt
ion hãa v−ît qu¸ quy chuÈn kü thuËt m«i tr−êng.
8. G©y tiÕng ån, ®é rung v−ît qu¸ quy chuÈn
kü thuËt m«i tr−êng.
9. NhËp khÈu, qu¸ c¶nh chÊt th¶i tõ n−íc
ngoµi d−íi mäi h×nh thøc.
10. NhËp khÈu, qu¸ c¶nh ®éng vËt, thùc vËt ch−a
qua kiÓm dÞch; vi sinh vËt ngoµi danh môc cho phÐp.
11. S¶n xuÊt, kinh doanh s¶n phÈm g©y nguy
h¹i cho con ng−êi, sinh vËt vµ hÖ sinh th¸i; s¶n
xuÊt, sö dông nguyªn liÖu, vËt liÖu x©y dùng
chøa yÕu tè ®éc h¹i v−ît qu¸ quy chuÈn kü
thuËt m«i tr−êng.
38
12. Ph¸ ho¹i, x©m chiÕm tr¸i phÐp di s¶n thiªn
nhiªn, khu b¶o tån thiªn nhiªn.
13. X©m h¹i c«ng tr×nh, thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn
phôc vô ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng.
14. Ho¹t ®éng tr¸i phÐp, sinh sèng ë khu vùc
®−îc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh lµ
khu vùc cÊm do møc ®é ®Æc biÖt nguy hiÓm vÒ m«i
tr−êng ®èi víi con ng−êi.
15. Che giÊu hµnh vi hñy ho¹i m«i tr−êng, c¶n
trë ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng, lµm sai lÖch th«ng
tin dÉn ®Õn g©y hËu qu¶ xÊu ®èi víi m«i tr−êng.
16. Lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n, v−ît qu¸ quyÒn
h¹n hoÆc thiÕu tr¸ch nhiÖm cña ng−êi cã thÈm
quyÒn ®Ó lµm tr¸i quy ®Þnh vÒ qu¶n lý m«i tr−êng.
i. Téi ph¹m m«i tr−êng Ch−¬ng 17 Bé LuËt

h×nh sù n¨m 1999, ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m
2009 quy ®Þnh mét sè ®iÒu vÒ téi ph¹m m«i tr−êng
nh− sau:
§iÒu 182. Téi g©y « nhiÔm m«i tr−êng
1. Ng−êi nµo th¶i vµo kh«ng khÝ, nguån n−íc,
®Êt çc chÊt g©y « nhiÔm m«i tr−êng, ph¸t t¸n bøc
x¹, phãng x¹ v−ît qu¸ quy chuÈn kü thuËt quèc
gia vÒ chÊt th¶i ë møc ®é nghiªm träng hoÆc lµm
m«i tr−êng bÞ « nhiÔm nghiªm träng hoÆc g©y hËu
qu¶ nghiªm träng kh¸c, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ n¨m
m−¬i triÖu ®ång ®Õn n¨m tr¨m triÖu ®ång, c¶i t¹o
kh«ng giam gi÷ ®Õn ba n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u
th¸ng ®Õn n¨m n¨m.
39
2. Ph¹m téi thuéc mét trong çc tr−êng hîp
sau ®©y, th× bÞ ph¹t tï tõ ba n¨m ®Õn m−êi n¨m:
a) Cã tæ chøc;
b) Lµm m«i tr−êng bÞ « nhiÔm ®Æc biÖt nghiªm
träng hoÆc g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng, ®Æc biÖt
nghiªm träng kh¸c.
3. Ng−êi ph¹m téi cßn cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn tõ
m−êi triÖu ®ång ®Õn mét tr¨m n¨m m−¬i triÖu
®ång, cÊm ®¶m nhiÖm chøc vô, cÊm hµnh nghÒ
hoÆc lµm c«ng viÖc nhÊt ®Þnh tõ mét n¨m ®Õn
n¨m n¨m.
§iÒu 182a. Téi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ qu¶n lý
chÊt th¶i nguy h¹i
1. Ng−êi nµo vi ph¹m quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt
th¶i nguy h¹i g©y « nhiÔm m«i tr−êng nghiªm
träng hoÆc g©y hËu qu¶ nghiªm träng kh¸c, nÕu
kh«ng thuéc tr−êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 182
cña Bé luËt nµy, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ n¨m m−¬i
triÖu ®ång ®Õn n¨m tr¨m triÖu ®ång, ph¹t c¶i t¹o
kh«ng giam gi÷ ®Õn hai n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u
th¸ng ®Õn ba n¨m.
sau ®©y, th× bÞ ph¹t tï tõ hai n¨m ®Õn b¶y n¨m:
a) Cã tæ chøc;
b) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng;
c) T¸i ph¹m nguy hiÓm.
3. Ph¹m téi g©y hËu qu¶ ®Æc biÖt nghiªm träng
th× bÞ ph¹t tï tõ n¨m n¨m ®Õn m−êi n¨m.
40
n¨m n¨m.
§iÒu 182b. Téi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ phßng
ngõa sù cè m«i tr−êng
1. Ng−êi nµo vi ph¹m quy ®Þnh vÒ phßng ngõa
sù cè m«i tr−êng ®Ó x¶y ra sù cè m«i tr−êng hoÆc
vi ph¹m quy ®Þnh vÒ øng phã sù cè m«i tr−êng
lµm m«i tr−êng bÞ « nhiÔm nghiªm träng hoÆc g©y
hËu qu¶ nghiªm träng kh¸c, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ
n¨m m−¬i triÖu ®ång ®Õn n¨m tr¨m triÖu ®ång,
ph¹t c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn hai n¨m hoÆc
ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m.
2. Ph¹m téi g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng th×
bÞ ph¹t tï tõ hai n¨m ®Õn b¶y n¨m.
n¨m n¨m.
§iÒu 185. Téi ®−a chÊt th¶i vµo l·nh thæ ViÖt Nam
1. Ng−êi nµo lîi dông viÖc nhËp khÈu c«ng
nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ, phÕ liÖu hoÆc ho¸ chÊt,
chÕ phÈm sinh häc hoÆc b»ng thñ ®o¹n kh¸c ®−a
41
vµo l·nh thæ ViÖt Nam chÊt th¶i nguy h¹i hoÆc
chÊt th¶i kh¸c víi sè l−îng lín hoÆc g©y hËu qu¶
nghiªm träng, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ hai tr¨m triÖu
®ång ®Õn mét tû ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn
ba n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m.
a) Cã tæ chøc;
b) ChÊt th¶i nguy h¹i cã sè l−îng lín hoÆc chÊt
th¶i kh¸c cã sè l−îng rÊt lín hoÆc ®Æc biÖt lín;
c) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng.
4. Ng−êi ph¹m téi cßn cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn tõ mét
tr¨m triÖu ®ång ®Õn n¨m tr¨m triÖu ®ång, cÊm
®¶m nhiÖm chøc vô, cÊm hµnh nghÒ hoÆc lµm c«ng
viÖc nhÊt ®Þnh tõ mét n¨m ®Õn n¨m n¨m.
§iÒu 186. Téi lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy hiÓm
cho ng−êi
1. Ng−êi nµo cã mét trong çc hµnh vi sau ®©y
lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy hiÓm cho ng−êi, th× bÞ
ph¹t tï tõ mét n¨m ®Õn n¨m n¨m:
a) §−a ra khái vïng cã dÞch bÖnh ®éng vËt,
thùc vËt, s¶n phÈm ®éng vËt, thùc vËt hoÆc vËt
phÈm kh¸c cã kh¶ n¨ng truyÒn dÞch bÖnh nguy
hiÓm cho ng−êi;
b) §−a vµo hoÆc cho phÐp ®−a vµo ViÖt Nam
®éng vËt, thùc vËt hoÆc s¶n phÈm ®éng vËt, thùc
42
vËt bÞ nhiÔm bÖnh hoÆc mang mÇm bÖnh nguy
hiÓm cã kh¶ n¨ng truyÒn cho ng−êi;
c) Hµnh vi kh¸c lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy
hiÓm cho ng−êi.
2. Ph¹m téi g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc
®Æc biÖt nghiªm träng, th× bÞ ph¹t tï tõ n¨m n¨m
®Õn m−êi hai n¨m.
m−êi triÖu ®ång ®Õn mét tr¨m triÖu ®ång, cÊm
®¶m nhiÖm chøc vô, cÊm hµnh nghÒ hoÆc lµm
c«ng viÖc nhÊt ®Þnh tõ mét n¨m ®Õn n¨m n¨m.
§iÒu 187. Téi lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy hiÓm
cho ®éng vËt, thùc vËt
1. Ng−êi nµo cã mét trong çc hµnh vi sau ®©y
lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy hiÓm cho ®éng vËt,
thùc vËt g©y hËu qu¶ nghiªm träng hoÆc ®· bÞ xö
ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi nµy mµ cßn vi ph¹m,
th× bÞ ph¹t tiÒn tõ m−êi triÖu ®ång ®Õn mét tr¨m
triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn ba n¨m
hoÆc ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m:
a) §−a vµo hoÆc mang ra khái khu vùc h¹n chÕ
l−u th«ng ®éng vËt, thùc vËt, s¶n phÈm ®éng vËt,
thùc vËt hoÆc vËt phÈm kh¸c bÞ nhiÔm bÖnh hoÆc
mang mÇm bÖnh;
b) §−a vµo hoÆc cho phÐp ®−a vµo ViÖt Nam
®éng vËt, thùc vËt, s¶n phÈm ®éng vËt, thùc vËt
thuéc ®èi t−îng kiÓm dÞch mµ kh«ng thùc hiÖn çc
quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kiÓm dÞch;
43
c) Hµnh vi kh¸c lµm l©y lan dÞch bÖnh nguy
hiÓm cho ®éng vËt, thùc vËt.
®Æc biÖt nghiªm träng, th× bÞ ph¹t tï tõ hai n¨m
®Õn b¶y n¨m.
n¨m triÖu ®ång ®Õn n¨m m−¬i triÖu ®ång, cÊm
§iÒu 188. Téi huû ho¹i nguån lîi thuû s¶n
1. Ng−êi nµo vi ph¹m çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ
nguån lîi thñy s¶n thuéc mét trong çc tr−êng
hîp sau ®©y g©y hËu qu¶ nghiªm träng hoÆc ®·
bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi nµy hoÆc ®·
bÞ kÕt ¸n vÒ téi nµy, ch−a ®−îc xo¸ ¸n tÝch mµ
cßn vi ph¹m, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ m−êi triÖu ®ång
®Õn mét tr¨m triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam
gi÷ ®Õn ba n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn
ba n¨m:
a) Sö dông chÊt ®éc, chÊt næ, çc ho¸ chÊt
kh¸c, dßng ®iÖn hoÆc çc ph−¬ng tiÖn, ng− cô
kh¸c bÞ cÊm ®Ó khai th¸c thuû s¶n hoÆc lµm huû
ho¹i nguån lîi thuû s¶n;
b) Khai th¸c thuû s¶n t¹i khu vùc bÞ cÊm, trong
mïa sinh s¶n cña mét sè loµi hoÆc vµo thêi gian
kh¸c mµ ph¸p luËt cÊm;
c) Khai th¸c çc loµi thuû s¶n quý hiÕm bÞ cÊm
theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ;
44
d) Ph¸ ho¹i n¬i c− ngô cña çc loµi thuû s¶n quý
hiÕm ®−îc b¶o vÖ theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ;
®) Vi ph¹m çc quy ®Þnh kh¸c vÒ b¶o vÖ nguån
lîi thuû s¶n.
®Æc biÖt nghiªm träng, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ n¨m
m−¬i triÖu ®ång ®Õn hai tr¨m triÖu ®ång hoÆc
ph¹t tï tõ hai n¨m ®Õn n¨m n¨m.
3. Ng−êi ph¹m téi cßn cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn tõ hai
triÖu ®ång ®Õn hai m−¬i triÖu ®ång, cÊm ®¶m
nhiÖm chøc vô, cÊm hµnh nghÒ hoÆc lµm c«ng
viÖc nhÊt ®Þnh tõ mét n¨m ®Õn n¨m n¨m.
§iÒu 189. Téi huû ho¹i rõng
1. Ng−êi nµo ®èt, ph¸ rõng tr¸i phÐp hoÆc cã
hµnh vi kh¸c huû ho¹i rõng g©y hËu qu¶ nghiªm
träng hoÆc ®· bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ hµnh vi
nµy mµ cßn vi ph¹m, th× bÞ ph¹t tiÒn tõ m−êi
triÖu ®ång ®Õn mét tr¨m triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng
giam gi÷ ®Õn ba n¨m hoÆc bÞ ph¹t tï tõ s¸u th¸ng
®Õn n¨m n¨m.
a) Cã tæ chøc;
b) Lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n hoÆc lîi dông
danh nghÜa c¬ quan, tæ chøc;
c) Hñy ho¹i diÖn tÝch rõng rÊt lín;
d) ChÆt ph¸ çc lo¹i thùc vËt quý hiÕm thuéc
danh môc quy ®Þnh cña ChÝnh phñ;
45
®) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng.
3. Ph¹m téi thuéc mét trong çc tr−êng hîp sau
®©y, th× bÞ ph¹t tï tõ b¶y n¨m ®Õn m−êi l¨m n¨m:
a) Hñy ho¹i diÖn tÝch rõng ®Æc biÖt lín;
b) Hñy ho¹i rõng phßng hé, rõng ®Æc dông;
c) G©y hËu qu¶ ®Æc biÖt nghiªm träng.
n¨m triÖu ®ång ®Õn n¨m m−¬i triÖu ®ång, cÊm
§iÒu 190. Téi vi ph¹m çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ
®éng vËt thuéc danh môc loµi nguy cÊp, quý, hiÕm
®−îc −u tiªn b¶o vÖ
1. Ng−êi nµo s¨n b¾t, giÕt, vËn chuyÓn, nu«i,
nhèt, bu«n b¸n tr¸i phÐp ®éng vËt thuéc danh
môc loµi nguy cÊp, quý, hiÕm ®−îc −u tiªn b¶o vÖ
hoÆc vËn chuyÓn, bu«n b¸n tr¸i phÐp bé phËn c¬
thÓ hoÆc s¶n phÈm cña loµi ®éng vËt ®ã, th× bÞ
ph¹t tiÒn tõ n¨m m−¬i triÖu ®ång ®Õn n¨m tr¨m
triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn ba n¨m
hoÆc bÞ ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m.
a) Cã tæ chøc;
b) Lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n;
c) Sö dông c«ng cô hoÆc ph−¬ng tiÖn s¨n b¾t
bÞ cÊm;
d) S¨n b¾t trong khu vùc bÞ cÊm hoÆc vµo thêi
gian bÞ cÊm;
46
®) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc ®Æc biÖt
nghiªm träng.
§iÒu 191. Téi vi ph¹m çc quy ®Þnh vÒ qu¶n lý
khu b¶o tån thiªn nhiªn
1. Ng−êi nµo vi ph¹m çc quy ®Þnh vÒ qu¶n lý
khu b¶o tån thiªn nhiªn g©y hËu qu¶ nghiªm träng,
th× bÞ ph¹t tiÒn tõ n¨m m−¬i triÖu ®ång ®Õn n¨m
tr¨m triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn ba n¨m
hoÆc bÞ ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m.
2. Ph¹m téi g©y hËu qu¶ nghiªm träng ®èi víi
ph©n khu b¶o vÖ nghiªm ngÆt th× bÞ ph¹t tï tõ
hai n¨m ®Õn n¨m n¨m.
a) Cã tæ chøc;
b) Sö dông c«ng cô, ph−¬ng tiÖn, biÖn ph¸p bÞ cÊm;
c) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc ®Æc biÖt
nghiªm träng ®èi víi ph©n khu b¶o vÖ nghiªm ngÆt.
§iÒu 191a. Téi nhËp khÈu, ph¸t t¸n çc loµi
ngo¹i lai x©m h¹i
1. Ng−êi nµo cè ý nhËp khÈu, ph¸t t¸n çc loµi
47
ngo¹i lai x©m h¹i g©y hËu qu¶ nghiªm träng, th×
bÞ ph¹t tiÒn tõ n¨m m−¬i triÖu ®ång ®Õn n¨m
tr¨m triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn ba
n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn n¨m n¨m.
a) Cã tæ chøc;
b) G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc ®Æc biÖt
nghiªm träng;
c) T¸i ph¹m nguy hiÓm.
k. Çc v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c
Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh trªn ®©y vÒ qu¶n lý nhµ

n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cßn rÊt nhiÒu v¨n b¶n
kh¸c cã liªn quan nh−: LuËt §Êt ®ai, LuËt
Kho¸ng s¶n, LuËt Tµi nguyªn n−íc, LuËt B¶o vÖ
vµ ph¸t triÓn rõng, LuËt B¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc
vËt, LuËt Thñy s¶n, LuËt Du lÞch, LuËt An toµn
thùc phÈm… CÇn n¾m v÷ng nh÷ng quy ®Þnh nµy
®Ó cã thÓ ¸p dông vµo viÖc xö lý çc vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn m«i tr−êng.
48
Ch−¬ng 2
MôC TI£U, NGUY£N T¾C

Vµ NéI DUNG C¥ B¶N TRONG
QU¶N Lý M¤I TR¦êNG CÊP C¥ Së
1. Kh¸i niÖm qu¶n lý m«i tr−êng, hÖ thèng

c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng
a. Kh¸i niÖm qu¶n lý m«i tr−êng
Qu¶n lý m«i tr−êng: Lµ mét ho¹t ®éng trong

lÜnh vùc qu¶n lý x· héi, cã t¸c ®éng ®iÒu chØnh
çc ho¹t ®éng cña con ng−êi dùa trªn sù tiÕp
cËn cã hÖ thèng vµ çc kü n¨ng ®iÒu phèi th«ng
tin ®èi víi çc vÊn ®Ò m«i tr−êng liªn quan ®Õn
con ng−êi, xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm ®Þnh l−îng,
h−íng tíi ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ sö dông hîp lý
tµi nguyªn.
ThuËt ng÷ qu¶n lý m«i tr−êng gåm hai néi
dung chÝnh:
- Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng: §©y lµ néi
dung cã ý nghÜa quan träng víi mäi ng−êi d©n,
b¶o ®¶m ho¹t ®éng sèng b×nh th−êng cña d©n c−;
49
- Qu¶n lý cña çc doanh nghiÖp, khu vùc d©n
c− vÒ m«i tr−êng: Môc tiªu chñ yÕu cña néi dung
nµy lµ t¨ng c−êng hiÖu qu¶ cña hÖ thèng s¶n xuÊt
vµ b¶o vÖ søc kháe cña ng−êi lao ®éng, d©n c−
trong khu vùc chÞu ¶nh h−ëng cña çc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt.
Qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng: Lµ ho¹t ®éng
qu¶n lý, gi¸m s¸t vµ ®iÒu chØnh cña ngµnh tµi
nguyªn m«i tr−êng nh»m h¹n chÕ tèi ®a çc t¸c
®éng cã h¹i tíi m«i tr−êng do çc ho¹t ®éng ph¸t
triÓn g©y nªn, b¶o ®¶m c©n b»ng sinh th¸i nh»m
ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng cã
thÓ ph©n lo¹i theo ph¹m vi thµnh qu¶n lý m«i
tr−êng khu vùc, qu¶n lý m«i tr−êng theo ngµnh
vµ qu¶n lý tµi nguyªn. Theo tÝnh chÊt qu¶n lý cã
thÓ chia ra: qu¶n lý chÊt l−îng m«i tr−êng, qu¶n
lý kü thuËt m«i tr−êng, qu¶n lý kÕ ho¹ch m«i
tr−êng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc néi dung
qu¶n lý cã thÓ ®an xen lÉn nhau.
b. HÖ thèng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ

m«i tr−êng
KÓ tõ khi thµnh lËp tíi nay, tæ chøc bé m¸y

cña ngµnh tµi nguyªn vµ m«i tr−êng tõ Trung
−¬ng tíi ®Þa ph−¬ng ®· tõng b−íc ®−îc t¨ng
50
c−êng, cñng cè vµ kiÖn toµn. Ngµy 23-5-2007,
ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 81/2007/N§-CP
quy ®Þnh tæ chøc, bé phËn chuyªn m«n vÒ b¶o vÖ
m«i tr−êng t¹i c¬ quan nhµ n−íc vµ doanh
nghiÖp nhµ n−íc. NghÞ ®Þnh sè 21/2013/N§-CP
ngµy 04-3-2013 (thay thÕ NghÞ ®Þnh sè
25/2008/N§-CP ngµy 04-3-2008) cña ChÝnh phñ
vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ
chøc cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng. §©y lµ
c¬ së quan träng ®Ó Bé Tµi nguyªn vµ M«i
tr−êng vµ Bé Néi vô ban hµnh Th«ng t− liªn
tÞch sè 03/2008/TTLT-BTNMT-BNV h−íng dÉn
chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc cña
c¬ quan chuyªn m«n gióp ñy ban nh©n d©n
qu¶n lý nhµ n−íc vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng ë
®Þa ph−¬ng.
QuyÕt ®Þnh sè 25/2014/Q§-TTg ngµy 25-3-
2014 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc
n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Tæng côc M«i
tr−êng trùc thuéc Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng;
cã chøc n¨ng tham m−u, gióp Bé Tµi nguyªn vµ
M«i tr−êng qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng vµ
thùc hiÖn çc dÞch vô c«ng theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 81/2007/N§-CP ngµy
23-5-2007 cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t− liªn tÞch sè
51
12/2007/TTLT-BTNMT-BNV ngµy 27-12-2007
cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng vµ Bé Néi vô,
ñy ban nh©n d©n çc tØnh ®· phª duyÖt, ban hµnh
QuyÕt ®Þnh thµnh lËp Chi côc B¶o vÖ m«i tr−êng
lµ ®¬n vÞ trùc thuéc Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng,
cã tr¸ch nhiÖm tham m−u gióp Së Tµi nguyªn vµ
M«i tr−êng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc
vÒ m«i tr−êng t¹i ®Þa ph−¬ng. Mét sè tØnh ®·
thµnh lËp Phßng C¶nh s¸t M«i tr−êng trùc thuéc
C«ng an tØnh.
Còng theo NghÞ ®Þnh sè 81/2007/N§-CP cña
ChÝnh phñ, çc bé, ngµnh ®· thµnh lËp c¬ quan
chuyªn m«n cÊp côc/vô thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n
lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng theo ngµnh trùc
thuéc. §Æc biÖt, nh»m t¨ng c−êng nhiÖm vô
phßng ngõa, ph¸t hiÖn, ®Êu tranh phßng chèng téi
ph¹m vµ çc vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c vÒ m«i
tr−êng, ngµy 29-11-2006, Bé C«ng an ®· thµnh
lËp Côc C¶nh s¸t m«i tr−êng (nay lµ Côc C¶nh
s¸t phßng chèng téi ph¹m vÒ m«i tr−êng - C49).
Cho ®Õn nay, bé m¸y qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ
m«i tr−êng ®ang tõng b−íc hoµn thiÖn, æn ®Þnh vµ
ngµy cµng ph¸t triÓn.
52
S¬ ®å tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng
ChÝnh phñ
ñy ban nh©n Bé Tµi nguyªn vµ Çc bé

d©n tØnh M«i tr−êng kh¸c
Së Tµi nguyªn Tæng côc §¬n vÞ

vµ M«i tr−êng M«i tr−êng chuyªn m«n b¶o
vÖ m«i tr−êng
Chi côc B¶o vÖ Çc ®¬n vÞ

m«i tr−êng chøc n¨ng
Phßng tµi
nguyªn vµ M«i
tr−êng cÊp quËn,
huyÖn
C«ng chøc Tµi

nguyªn vµ M«i
tr−êng cÊp x·
2. Môc tiªu, nguyªn t¾c, néi dung c¬ b¶n

cña qu¶n lý m«i tr−êng
a. Môc tiªu c¬ b¶n cña qu¶n lý m«i tr−êng
Môc tiªu cña qu¶n lý m«i tr−êng lµ ph¸t triÓn

bÒn v÷ng, nh»m b¶o ®¶m gi÷ c©n b»ng gi÷a ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. Hay
nãi çch kh¸c, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹o ra
çc tiÒm lùc kinh tÕ ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng, cßn b¶o
53
vÖ m«i tr−êng t¹o ra çc tiÒm n¨ng tù nhiªn vµ x·
héi míi cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
trong t−¬ng lai. Tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn,
kinh tÕ - x· héi, hÖ thèng ph¸p lý, môc tiªu −u
tiªn ph¸t triÓn cña tõng ®Þa ph−¬ng mµ môc tiªu
qu¶n lý m«i tr−êng thay ®æi theo thêi gian vµ cã
nh÷ng −u tiªn riªng.
Môc tiªu c¬ b¶n cña b¶o vÖ m«i tr−êng ë n−íc
ta trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
hiÖn nay lµ: “Ng¨n ngõa « nhiÔm m«i tr−êng,
phôc håi vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng ë nh÷ng n¬i,
nh÷ng vïng ®· bÞ suy tho¸i, tõng b−íc n©ng cao
chÊt l−îng m«i tr−êng ë çc khu c«ng nghiÖp, ®«
thÞ vµ n«ng th«n, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi bÒn v÷ng, n©ng cao chÊt l−îng ®êi sèng cña
nh©n d©n, tiÕn hµnh th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc”.
b. Nguyªn t¾c chung trong qu¶n lý m«i

tr−êng
Cã thÓ nªu lªn çc nguyªn t¾c chÝnh yÕu cña

c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng nãi chung nh− sau:
- H−íng tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng:
Nguyªn t¾c nµy quyÕt ®Þnh môc ®Ých cña viÖc
qu¶n lý m«i tr−êng. §Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy,
c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng ph¶i tu©n thñ theo
çc nguyªn t¾c cña viÖc x©y dùng mét x· héi bÒn
v÷ng. Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu ph¶i x©y dùng vµ
54
thùc hiÖn ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, ph¸p luËt vµ
chÝnh s¸ch nhµ n−íc, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng theo
h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nghÜa lµ ph¸t triÓn
ph¶i b¶o ®¶m hµi hßa çc phóc lîi kinh tÕ, phóc
lîi x· héi vµ phóc lîi sinh th¸i.
- KÕt hîp çc môc tiªu quèc gia - quèc tÕ - vïng
l·nh thæ vµ céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng trong
viÖc qu¶n lý m«i tr−êng:
M«i tr−êng kh«ng cã ranh giíi vµ kh«ng gian
chÆt chÏ nh− b¶n ®å hµnh chÝnh. Do vËy, vÊn ®Ò
suy tho¸i hay « nhiÔm m«i tr−êng ë quèc gia,
vïng l·nh thæ nµo ®ã kh«ng chØ cã ¶nh h−ëng trùc
tiÕp tíi con ng−êi, sinh vËt trªn quèc gia, vïng
l·nh thæ ®ã mµ cßn cã thÓ ¶nh h−ëng tíi c¶ çc
quèc gia, vïng l·nh thæ xung quanh.
§Ó thùc hiÖn ®−îc nguyªn t¾c nµy, ViÖt Nam
cÇn tham gia tÝch cùc vµo çc c«ng −íc, hiÖp ®Þnh
quèc tÕ vÒ m«i tr−êng, ®ång thêi ban hµnh çc v¨n
b¶n quèc gia vÒ ph¸p luËt, tiªu chuÈn, quy ®Þnh,
còng nh− x©y dùng vµ ban hµnh quy chÕ b¶o vÖ
m«i tr−êng ®Þa ph−¬ng.
ViÖc kÕt hîp çc môc tiªu nµy ®−îc thùc hiÖn
th«ng qua çc quy ®Þnh luËt ph¸p, çc tho¶ thuËn
hîp t¸c quèc tÕ, khu vùc vµ ®Þa ph−¬ng.
- Qu¶n lý m«i tr−êng xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm
hÖ thèng vµ cÇn ®−îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu biÖn
ph¸p vµ c«ng cô tæng hîp ®a d¹ng vµ thÝch hîp:
Çc biÖn ph¸p vµ c«ng cô qu¶n lý m«i tr−êng
55
rÊt ®a d¹ng: luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, chiÕn l−îc,
quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, khoa häc, kinh tÕ, c«ng
nghÖ... Tuy nhiªn, mçi biÖn ph¸p, mçi c«ng cô
nªu trªn cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶ kh¸c nhau vµ
®−îc ¸p dông cho mét sè ®èi t−îng, lÜnh vùc cô
thÓ, trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. VÝ dô: ®Ó
b¶o vÖ m«i tr−êng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng,
th× çc c«ng cô kinh tÕ tá ra cã hiÖu qu¶ cao.
Trong khi ®ã, trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸
th× c«ng cô luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch l¹i cã −u
thÕ h¬n.
Thµnh phÇn m«i tr−êng cña khu vùc cÇn b¶o
vÖ th−êng rÊt ®a d¹ng, do vËy, çc c«ng cô vµ biÖn
ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng còng ph¶i ®a d¹ng vµ ¸p
dông thÝch hîp cho tõng lo¹i ®èi t−îng cÇn ®−îc
b¶o vÖ kh¸c nhau.
- Phßng ngõa tai biÕn, suy tho¸i m«i tr−êng cÇn
®−îc −u tiªn:
Phßng ngõa lµ biÖn ph¸p Ýt tèn kÐm h¬n xö lý
nÕu x¶y ra « nhiÔm.
Khi chÊt g©y « nhiÔm ph¸t sinh vµo m«i
tr−êng, chóng cã thÓ th©m nhËp vµo bÊt cø thµnh
phÇn m«i tr−êng nµo. Do ®ã, hËu qu¶ cña sù «
nhiÔm lµ rÊt to lín vµ kh«ng dù tÝnh hÕt ®−îc. Chi
phÝ cho c«ng viÖc xö lý th−êng rÊt lín vµ kh«ng
ch¾c ®· lo¹i hÕt mäi ¶nh h−ëng cña çc chÊt ®éc
h¹i so víi t×nh tr¹ng cã biÖn ph¸p phßng ngõa ®Ó
chóng kh«ng ph¸t t¸n.
56
- Ng−êi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn:
Nguyªn t¾c nµy lµ c¬ së ®Ó x©y dùng çc quy
®Þnh vÒ thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ çc quy ®Þnh xö
ph¹t hµnh chÝnh ®èi víi çc vi ph¹m vÒ qu¶n lý
m«i tr−êng. §èi t−îng nµo cã hµnh ®éng g©y
nªn sù « nhiÔm, tæn h¹i ®Õn m«i tr−êng ph¶i tr¶
kinh phÝ vµ cã tr¸ch nhiÖm phôc håi chÊt l−îng
m«i tr−êng.
Nguyªn t¾c nµy cÇn ®−îc phèi hîp víi nguyªn
t¾c ng−êi sö dông tr¶ tiÒn, nh− çc lo¹i phÝ r¸c
th¶i, phÝ n−íc th¶i...
c. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc vÒ

m«i tr−êng
- Ban hµnh vµ tæ chøc viÖc thùc hiÖn çc v¨n

b¶n ph¸p quy vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng, ban hµnh hÖ
thèng tiªu chuÈn m«i tr−êng;
- X©y dùng, chØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn l−îc, chÝnh
s¸ch b¶o vÖ m«i tr−êng; kÕ ho¹ch phßng chèng,
kh¾c phôc suy tho¸i m«i tr−êng, « nhiÔm m«i
tr−êng vµ sù cè m«i tr−êng;
- X©y dùng, qu¶n lý çc c«ng tr×nh b¶o vÖ m«i
tr−êng vµ çc c«ng tr×nh cã liªn quan ®Õn b¶o vÖ
m«i tr−êng;
- Tæ chøc, x©y dùng, qu¶n lý hÖ thèng quan
tr¾c, ®Þnh kú ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng, dù
b¸o diÔn biÕn m«i tr−êng;
- ThÈm ®Þnh çc b¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
57
tr−êng (§TM) cña çc dù ¸n vµ çc c¬ së s¶n xuÊt,
kinh doanh;
- CÊp vµ thu håi giÊy chøng nhËn ®¹t tiªu
chuÈn m«i tr−êng;
- §µo t¹o çn bé khoa häc vµ qu¶n lý m«i
tr−êng;
- Gi¸m s¸t, thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng, gi¶i quyÕt çc
khiÕu n¹i, tè ço, tranh chÊp vµ xö lý vi ph¹m
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng;
- Tæ chøc nghiªn cøu, ¸p dông çc tiÕn bé khoa
häc - kü thuËt trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng;
- ThiÕt lËp quan hÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o
vÖ m«i tr−êng.
Néi dung qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng ®−îc
thÓ hiÖn cô thÓ trong tõng vÊn ®Ò m«i tr−êng:
ChÝnh s¸ch m«i tr−êng, tiªu chuÈn m«i tr−êng,
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng, ®¸nh gi¸ m«i tr−êng
chiÕn l−îc, b¶o tån vµ sö dông tµi nguyªn thiªn
nhiªn, b¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt -
kinh doanh, b¶o vÖ m«i tr−êng ®« thÞ vµ khu d©n
c−, b¶o vÖ m«i tr−êng biÓn, b¶o vÖ m«i tr−êng n−íc
s«ng, b¶o vÖ m«i tr−êng çc nguån n−íc kh¸c, qu¶n
lý chÊt th¶i, phßng ngõa vµ øng phã víi sù cè m«i
tr−êng, kh¾c phôc « nhiÔm vµ phôc håi m«i tr−êng,
thuÕ vµ phÝ m«i tr−êng, ký quü m«i tr−êng, xö lý vi
ph¹m vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ m«i tr−êng, båi
th−êng thiÖt h¹i vÒ m«i tr−êng.
58
3. Çc c«ng cô qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i
tr−êng
C«ng cô qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng lµ

tæng hîp çc biÖn ph¸p ho¹t ®éng vÒ ph¸p luËt,
chÝnh s¸ch, kinh tÕ, kü thuËt, x· héi nh»m thùc
hiÖn môc tiªu b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. Çc c«ng cô qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng
rÊt ®a d¹ng, mçi c«ng cô cã chøc n¨ng, ph¹m vi
¸p dông nhÊt ®Þnh, t¹o ra tËp hîp çc c«ng cô hç
trî cho nhau. V× vËy, tïy vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña
tõng ®Þa ph−¬ng, quèc gia mµ cã thÓ lùa chän ¸p
dông çc lo¹i c«ng cô thÝch hîp.
a. Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng c«ng cô
- C«ng cô ®iÒu chØnh vÜ m«: Lµ luËt ph¸p,

chÝnh s¸ch mµ th«ng qua ®ã nhµ n−íc cã thÓ ®iÒu
chØnh çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã t¸c ®éng m¹nh
mÏ tíi viÖc ph¸t sinh ra chÊt « nhiÔm;
- C«ng cô hµnh ®éng: Lµ çc c«ng cô hµnh
chÝnh (xö ph¹t vi ph¹m m«i tr−êng trong kinh tÕ,
sinh ho¹t…), c«ng cô kinh tÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp
tíi lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh;
- C«ng cô phô trî: Lµ çc c«ng cô kh«ng cã t¸c
®éng ®iÒu chØnh hoÆc kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp tíi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, mµ dïng ®Ó quan s¸t, gi¸m
s¸t çc ho¹t ®éng g©y « nhiÔm, gi¸o dôc con ng−êi
trong x· héi.
59
b. Ph©n lo¹i theo b¶n chÊt c«ng cô
- C«ng cô luËt ph¸p - chÝnh s¸ch

C«ng cô nµy bao gåm çc quy ®Þnh luËt ph¸p
vµ chÝnh s¸ch vÒ m«i tr−êng vµ b¶o vÖ tµi nguyªn
thiªn nhiªn nh− çc bé luËt vÒ m«i tr−êng: LuËt
B¶o vÖ m«i tr−êng, LuËt Tµi nguyªn n−íc, LuËt
B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, LuËt §Êt ®ai,…
LuËt ph¸p: Lµ hÖ thèng çc quy t¾c xö sù
mang tÝnh b¾t buéc chung do Nhµ n−íc ®Æt ra
nh»m ®¹t ®−îc çc môc tiªu kinh tÕ - x· héi vµ
ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n−íc. LuËt ph¸p lµ c«ng
cô ®Æc tr−ng vµ quan träng nhÊt cña Nhµ n−íc
trong qu¶n lý x· héi nªn hiÕn ph¸p vµ çc bé luËt
lµ c«ng cô qu¶n lý m«i tr−êng cao nhÊt.
LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng: §−îc x©y dùng dùa
trªn nh÷ng quy ®Þnh vµ tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng:
Quy ®Þnh vÒ m«i tr−êng: Lµ nh÷ng ®iÒu ®−îc
x¸c ®Þnh cã tÝnh chñ quan vÒ lý thuyÕt sau ®ã
®−îc ®iÒu chØnh chÝnh x¸c dùa vµo nh÷ng ¶nh
h−ëng cña chóng trong thùc tÕ.
Tiªu chuÈn m«i tr−êng: Lµ giíi h¹n cho phÐp
cña çc th«ng sè vÒ chÊt l−îng m«i tr−êng xung
quanh, vÒ hµm l−îng cña chÊt g©y « nhiÔm
trong chÊt th¶i ®−îc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm
quyÒn quy ®Þnh lµm c¨n cø ®Ó qu¶n lý vµ b¶o
vÖ m«i tr−êng. Tiªu chuÈn m«i tr−êng gåm hai
hÖ thèng:
60
+ Tiªu chuÈn m«i tr−êng vÒ chÊt l−îng m«i
tr−êng xung quanh: Tiªu chuÈn m«i tr−êng vÒ
n−íc mÆt, n−íc ngÇm (n−íc d−íi ®Êt), n−íc biÓn
ven bê, kh«ng khÝ xung quanh, chÊt l−îng ®Êt,...
+ Tiªu chuÈn m«i tr−êng vÒ chÊt th¶i: Tiªu
chuÈn vÒ n−íc th¶i c«ng nghiÖp, vÒ khÝ th¶i c«ng
nghiÖp (çc chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬), n−íc th¶i bÖnh
viÖn, khÝ th¶i cña lß ®èt chÊt th¶i y tÕ, lß ®èt chÊt
th¶i c«ng nghiÖp,...
Tõ ngµy 01-01-2007, LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy
chuÈn kü thuËt b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. Theo ®ã, çc
tiªu chuÈn chØ mang tÝnh chÊt ®Þnh h−íng, tù
nguyÖn ¸p dông; ®Ó b¾t buéc ¸p dông th× ph¶i
th«ng qua çc quy chuÈn kü thuËt do çc Bé,
ngµnh vµ ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh ban hµnh.
ChÝnh s¸ch m«i tr−êng: Lµ nh÷ng chñ tr−¬ng,
biÖn ph¸p mang tÝnh chiÕn l−îc, thêi ®o¹n, nh»m
gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr−êng cô thÓ
nµo ®ã, trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
+ ChÝnh s¸ch m«i tr−êng cô thÓ hãa LuËt B¶o
vÖ m«i tr−êng. Mçi cÊp qu¶n lý hµnh chÝnh ®Òu cã
nh÷ng chÝnh s¸ch m«i tr−êng riªng. Nã võa cô
thÓ hãa luËt ph¸p vµ nh÷ng chÝnh s¸ch cña çc
cÊp qu¶n lý cao h¬n võa mang tÝnh ®Æc thï cña
®Þa ph−¬ng;
+ ChÝnh s¸ch m«i tr−êng ®−îc x©y dùng ®ång
thêi víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi;
+ ChÝnh s¸ch m«i tr−êng chó träng vµo viÖc
61
huy ®éng çc nguån lùc c©n ®èi víi çc môc tiªu
b¶o vÖ m«i tr−êng.
ChiÕn l−îc b¶o vÖ m«i tr−êng: Cô thÓ hãa
chÝnh s¸ch ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh, chiÕn l−îc
xem xÐt chi tiÕt h¬n mèi quan hÖ gi÷a çc môc
tiªu do chÝnh s¸ch ®Ò ra vµ çc nguån lùc ®Ó thùc
hiÖn chóng.
¦u ®iÓm:
+ §¸p øng môc tiªu cña ph¸p luËt vµ chÝnh
s¸ch b¶o vÖ m«i tr−êng quèc gia;
+ §−a c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng vµo nÒn nÕp;
+ Çc thµnh viªn trong x· héi nhËn thøc ®−îc
tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña m×nh ®èi víi sù
nghiÖp b¶o vÖ m«i tr−êng quèc gia vµ toµn cÇu.
Nh−îc ®iÓm:
+ Kh«ng cã tÝnh mÒm dÎo, linh ho¹t, dÔ dÉn tíi
ph¶n øng cña ng−êi chÊp hµnh;
+ Kh«ng khuyÕn khÝch çc c¬ së s¶n xuÊt ®æi míi
c«ng nghÖ khi hä ®· ®¹t tiªu chuÈn m«i tr−êng;
+ §ßi hái bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, chi phÝ
qu¶n lý m«i tr−êng t−¬ng ®èi lín;
+ Kh«ng hiÖu qu¶ ®èi víi mét sè nguån « nhiÔm.
- C«ng cô kinh tÕ
C«ng cô kinh tÕ lµ c«ng cô ®¸nh vµo thu nhËp
b»ng tiÒn cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh.
C«ng cô kinh tÕ rÊt ®a d¹ng nh−: thuÕ m«i
tr−êng, nh·n sinh th¸i, phÝ m«i tr−êng, c«ta m«i
tr−êng, ký quü m«i tr−êng,…
62
PhÝ m«i tr−êng: Lµ kho¶n thu bï vµo ng©n
s¸ch nhµ n−íc dµnh cho ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i
tr−êng, tÝnh trªn l−îng ph¸t th¶i cña chÊt «
nhiÔm vµ chi phÝ xö lý « nhiÔm hoÆc kh¾c phôc
t¸c ®éng tiªu cùc do chÊt « nhiÔm g©y ra víi m«i
tr−êng.
Môc ®Ých cña phÝ m«i tr−êng: Ng¨n ngõa x¶
th¶i ra m«i tr−êng çc chÊt « nhiÔm cã thÓ xö lý
®−îc. V× vËy, phÝ m«i tr−êng cÇn ®¹t ®−îc çc môc
tiªu: lµm thay ®æi hµnh vi cña ng−êi g©y « nhiÔm;
t¨ng nguån thu nhËp ®Ó chi tr¶ cho nh÷ng ho¹t
®éng c¶i thiÖn m«i tr−êng. ViÖt Nam hiÖn ®ang ¸p
dông mét sè lo¹i phÝ nh− sau:
+ PhÝ vÖ sinh m«i tr−êng: Lµ kho¶n phÝ tr¶ cho
viÖc thu gom, xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t, lµ c«ng cô
kinh tÕ ®−îc sö dông kh¸ sím, vÒ c¬ b¶n lo¹i phÝ
nµy chñ yÕu ®−îc sö dông ë khu vùc ®« thÞ, møc
phÝ do Héi ®ång nh©n d©n cÊp tØnh quy ®Þnh, do
vËy møc phÝ thu cã thÓ kh¸c nhau phô thuéc vµo
tõng ®Þa ph−¬ng;
+ PhÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi n−íc th¶i:
§ang ®−îc triÓn khai thùc hiÖn trong c¶ n−íc trªn
c¬ së NghÞ ®Þnh sè 25/2013/N§-CP ngµy 29-3-
2013 cña ChÝnh phñ nh»m h¹n chÕ « nhiÔm m«i
tr−êng tõ n−íc th¶i, sö dông tiÕt kiÖm n−íc s¹ch
vµ t¹o nguån kinh phÝ thùc hiÖn viÖc b¶o vÖ, kh¾c
phôc « nhiÔm m«i tr−êng. NghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh
vÒ phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi n−íc th¶i; chÕ ®é
63
thu, nép, qu¶n lý vµ sö dông phÝ b¶o vÖ m«i
tr−êng ®èi víi n−íc th¶i.
+ PhÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi chÊt th¶i r¾n:
§ang ®−îc triÓn khai thùc hiÖn trªn c¬ së NghÞ
®Þnh sè 174/2007/N§-CP ngµy 29-11-2007 cña
ChÝnh phñ vµ Th«ng t− sè 39/2008/TT-BTC ngµy
19-5-2008 cña Bé Tµi chÝnh vÒ phÝ b¶o vÖ m«i
tr−êng ®èi víi chÊt th¶i r¾n. NghÞ ®Þnh vµ Th«ng
t− nµy quy ®Þnh vÒ phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi
chÊt th¶i r¾n; møc thu, chÕ ®é thu, nép, qu¶n lý
vµ sö dông phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi chÊt th¶i
r¾n nh»m h¹n chÕ ph¸t sinh chÊt th¶i r¾n vµ t¹o
nguån kinh phÝ bï ®¾p mét phÇn chi phÝ xö lý
chÊt th¶i r¾n;
+ PhÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi khai th¸c
kho¸ng s¶n: HiÖn ®ang ®−îc triÓn khai thùc hiÖn
trªn c¬ së NghÞ ®Þnh sè 74/2011/N§-CP ngµy 25-
8-2011 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ phÝ
b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi khai th¸c kho¸ng
s¶n. NghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh vÒ ®èi t−îng chÞu
phÝ, ng−êi nép phÝ, møc thu, qu¶n lý vµ sö dông
phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi khai th¸c kho¸ng
s¶n. §èi t−îng chÞu phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi
khai th¸c kho¸ng s¶n theo quy ®Þnh lµ dÇu th«,
khÝ thiªn nhiªn, khÝ than, kho¸ng s¶n kim lo¹i vµ
kho¸ng s¶n kh«ng kim lo¹i. Ng−êi nép phÝ b¶o vÖ
m«i tr−êng ®èi víi khai th¸c kho¸ng s¶n lµ çc tæ
chøc, ç nh©n khai th¸c çc lo¹i kho¸ng s¶n.
64
ThuÕ m«i tr−êng: Lµ kho¶n thu cña ng©n s¸ch
nhµ n−íc, nh»m ®iÒu tiÕt çc ho¹t ®éng cã ¶nh
h−ëng tíi m«i tr−êng vµ kiÓm so¸t « nhiÔm m«i
tr−êng. Môc tiªu cña thuÕ m«i tr−êng lµ t¹o
nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n−íc lÊy tõ ng−êi
g©y « nhiÔm vµ lµm thiÖt h¹i cho m«i tr−êng ®Ó
bï ®¾p çc chi phÝ x· héi. ThuÕ m«i tr−êng cã thÓ
chia thµnh hai lo¹i:
+ ThuÕ gi¸n thu: §¸nh vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm
hµng hãa g©y « nhiÔm m«i tr−êng;
+ ThuÕ trùc thu: §¸nh vµo l−îng chÊt th¶i ®éc
h¹i víi m«i tr−êng do c¬ së s¶n xuÊt g©y ra.
ViÖt Nam hiÖn nay ch−a ban hµnh mét lo¹i
thuÕ m«i tr−êng chÝnh thøc nµo, nh−ng phÝ giao
th«ng ®¸nh vµo gi¸ x¨ng dÇu cã tÝnh chÊt vµ chøc
n¨ng cña thuÕ « nhiÔm vµ thuÕ n¨ng l−îng ë çc
n−íc ph¸t triÓn.
LÖ phÝ m«i tr−êng: Lµ kho¶n thu cã tÝnh chÊt
b¾t buéc ®èi víi ç nh©n, ph¸p nh©n ®−îc h−ëng
mét lîi Ých hoÆc ®−îc sö dông mét dÞch vô nµo ®ã
do Nhµ n−íc cung cÊp, vÝ dô lÖ phÝ vÖ sinh m«i
tr−êng (liªn quan tíi viÖc thu, dän r¸c th¶i sinh
ho¹t, quÐt dän ®−êng phè); lÖ phÝ gi¸m s¸t, thanh
tra, cÊp giÊy phÐp m«i tr−êng,…
C«ta « nhiÔm: B¶n chÊt cña c«ta « nhiÔm lµ
c«ng nhËn vÒ ph¸p luËt quyÒn ®−îc g©y thiÖt h¹i
vÒ m«i tr−êng cña nhµ s¶n xuÊt vµ cho phÐp hä
trao ®æi quyÒn ®ã d−íi d¹ng giÊy phÐp ph¸t th¶i.
65
Trong ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m tæng nguån ph¸t th¶i
khu vùc kh«ng thay ®æi, çc xÝ nghiÖp cã thÓ trao
®æi, mua b¸n giÊy phÐp chÊt th¶i mµ kh«ng lµm
gia t¨ng « nhiÔm. Nhê vËy, chÊt l−îng m«i tr−êng
®−îc b¶o ®¶m, nh−ng chi phÝ x· héi cña çc nhµ
s¶n xuÊt gi¶m. §©y lµ c«ng cô mÒm dÎo, dÔ sö
dông, dÔ kiÓm so¸t vµ t−¬ng ®èi c«ng b»ng.
Ký quü m«i tr−êng: Lµ c«ng cô kinh tÕ ¸p dông
cho ngµnh kinh tÕ dÔ g©y ra « nhiÔm m«i tr−êng.
Néi dung chÝnh cña ký quü m«i tr−êng lµ yªu cÇu
çc doanh nghiÖp tr−íc khi ®Çu t− ph¶i ®Æt cäc t¹i
ng©n hµng mét kho¶n tiÒn nµo ®ã ®ñ lín ®Ó b¶o
®¶m cho viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ çc nghÜa vô vµ
tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng. NÕu c¬ së cã çc
biÖn ph¸p chñ ®éng kh¾c phôc, kh«ng ®Ó x¶y ra «
nhiÔm, suy tho¸i m«i tr−êng ®óng nh− cam kÕt
trong suèt qu¸ tr×nh ®Çu t−, s¶n xuÊt th× sè tiÒn
ký quü m«i tr−êng sÏ ®−îc hoµn tr¶ cho doanh
nghiÖp. NÕu xÝ nghiÖp kh«ng thùc hiÖn ®óng cam
kÕt hoÆc ph¸ s¶n, sè tiÒn trªn sÏ ®−îc rót ra tõ tµi
kho¶n ng©n hµng chi cho c«ng t¸c kh¾c phôc sù cè
« nhiÔm ®ång thêi víi viÖc ®ãng cöa xÝ nghiÖp. Ký
quü m«i tr−êng cã lîi cho nhµ n−íc v× kh«ng ph¶i
®Çu t− kinh phÝ kh¾c phôc m«i tr−êng tõ ng©n
s¸ch, khuyÕn khÝch xÝ nghiÖp ho¹t ®éng b¶o vÖ
m«i tr−êng. Doanh nghiÖp còng cã lîi do lÊy l¹i
tiÒn ký quü nÕu kh«ng g©y ra « nhiÔm, suy tho¸i
m«i tr−êng.
66
Trî cÊp m«i tr−êng: Lµ c«ng cô kinh tÕ quan
träng, bao gåm çc d¹ng:
+ Trî cÊp kh«ng hoµn l¹i;
+ Çc kho¶n cho vay −u ®·i;
+ Cho phÐp khÊu hao nhanh;
+ ¦u ®·i thuÕ.
Trî cÊp m«i tr−êng gióp ®ì çc ngµnh c«ng
nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ çc ngµnh kh¸c kh¾c phôc
« nhiÔm m«i tr−êng trong ®iÒu kiÖn khi t×nh
tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng qu¸ nÆng nÒ hoÆc kh¶
n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp kh«ng chÞu ®ùng
®−îc ®èi víi viÖc ph¶i xö lý « nhiÔm m«i tr−êng.
Trî cÊp chØ lµ biÖn ph¸p t¹m thêi, nÕu kÐo dµi sÏ
kh«ng t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ v× nã ®i ng−îc l¹i
víi nguyªn t¾c ng−êi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn.
Nh·n sinh th¸i: Lµ danh hiÖu nhµ n−íc cÊp
cho çc s¶n phÈm kh«ng g©y « nhiÔm m«i
tr−êng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm
hoÆc qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm ®ã. S¶n phÈm
d¸n nh·n sinh th¸i th−êng ®−îc kh¸ch hµng −u
tiªn sö dông. Nh·n sinh th¸i lµ c«ng cô kinh tÕ
t¸c ®éng vµo nhµ s¶n xuÊt th«ng qua t©m lý cña
kh¸ch hµng.
¦u ®iÓm:
+ KhuyÕn khÝch sö dông çc biÖn ph¸p chi phÝ -
lîi Ých ®Ó b¶o ®¶m ®−îc møc « nhiÔm cã thÓ chÊp
nhËn ®−îc;
+ KÝch thÝch sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ tri
67
thøc chuyªn s©u vÒ kiÓm so¸t « nhiÔm trong khu
vùc t− nh©n;
+ Cung cÊp cho ChÝnh phñ mét nguån thu
nhËp ®Ó hç trî cho çc ch−¬ng tr×nh kiÓm so¸t «
nhiÔm;
+ Cã tÝnh linh ho¹t, mÒm dÎo.
Nh−îc ®iÓm:
+ Kh«ng dù ®o¸n ®−îc chÊt l−îng m«i tr−êng,
ChÝnh phñ còng khã kiÓm so¸t ®−îc mét çch chÆt
chÏ ®èi víi ng−êi g©y « nhiÔm vµ gi¶m kh¶ n¨ng dù
®o¸n vÒ l−îng « nhiÔm th¶i vµo m«i tr−êng;
+ §ßi hái nh÷ng thÓ chÕ phøc t¹p ®Ó thùc hiÖn
vµ thi hµnh;
+ Kh«ng ph¶i lóc nµo còng ¸p dông ®−îc,
kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc lo¹i « nhiÔm ®Òu thÝch hîp
víi ph−¬ng çch dùa trªn kÝch thÝch kinh tÕ.
c. C«ng cô kü thuËt qu¶n lý
C«ng cô kü thuËt qu¶n lý bao gåm çc c«ng cô

®¸nh gi¸ m«i tr−êng, quan tr¾c m«i tr−êng, kiÓm
to¸n m«i tr−êng, quy ho¹ch m«i tr−êng, c«ng nghÖ
xö lý çc chÊt th¶i, t¸i chÕ vµ t¸i sö dông, v.v..
C«ng cô kü thuËt qu¶n lý thùc hiÖn vai trß kiÓm
so¸t vµ gi¸m s¸t nhµ n−íc vÒ chÊt l−îng vµ thµnh
phÇn m«i tr−êng, vÒ sù h×nh thµnh vµ ph©n bè
chÊt « nhiÔm trong m«i tr−êng.
- Quy ho¹ch b¶o vÖ m«i tr−êng: Lµ viÖc ph©n vïng
m«i tr−êng ®Ó b¶o tån, ph¸t triÓn vµ thiÕt lËp hÖ
68
thèng h¹ tÇng kü thuËt b¶o vÖ m«i tr−êng g¾n víi
hÖ thèng gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng trong sù
liªn quan chÆt chÏ víi quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi nh»m b¶o ®¶m ph¸t triÓn
bÒn v÷ng.
- §¸nh gi¸ m«i tr−êng chiÕn l−îc: Lµ viÖc ph©n
tÝch, dù b¸o t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña chiÕn
l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Ó ®−a ra
gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng bÊt lîi ®Õn m«i
tr−êng, lµm nÒn t¶ng vµ ®−îc tÝch hîp trong chiÕn
l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh»m b¶o
®¶m môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
- §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng: Lµ viÖc ph©n
tÝch, dù b¸o t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña dù ¸n
®Çu t− cô thÓ ®Ó ®−a ra biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i
tr−êng khi triÓn khai dù ¸n ®ã.
- HÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng: Lµ cÊu tróc tæ
chøc c¬ quan (c«ng ty s¶n xuÊt) vÒ khÝa c¹nh m«i
tr−êng, bao gåm çc biÖn ph¸p thùc hiÖn, qu¸
tr×nh tiÕn hµnh, sö dông tµi nguyªn, nh©n lùc,
tr¸ch nhiÖm ç nh©n, tæ chøc nh»m thùc thi qu¶n
lý m«i tr−êng.
- KiÓm to¸n m«i tr−êng: Lµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh
gi¸ ®éc lËp, cã hÖ thèng, theo ®Þnh kú vµ xem xÐt
cã môc ®Ých çc ho¹t ®éng thùc tiÔn cña ®¬n vÞ
s¶n xuÊt cã liªn quan tíi viÖc ®¸p øng çc yªu cÇu
vÒ m«i tr−êng. KiÓm to¸n m«i tr−êng nh»m:
69
+ ThÈm tra sù tu©n thñ ®èi víi luËt vµ chÝnh
s¸ch m«i tr−êng;
+ X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n
lý m«i tr−êng;
+ §¸nh gi¸ rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é thiÖt h¹i
tõ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn ®èi víi viÖc sö
dông çc lo¹i vËt liÖu ®óng hoÆc kh«ng ®óng
nguyªn t¾c ®· chØ ®Þnh.
KiÓm to¸n m«i tr−êng lµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi
víi nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh dÞch vô vµ s¶n phÈm trùc tiÕp, gióp x¸c
®Þnh chÝnh x¸c, nhanh chãng nh÷ng rñi ro tiÒm
Èn ®Ó t×m gi¶i ph¸p tèt h¬n, t¨ng søc kháe ng−êi
lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn an toµn trong c¬ së s¶n
xuÊt, gi¶m chi phÝ b¶o hiÓm; t¨ng hiÖu qu¶ sö
dông nguyªn liÖu, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt;
gi¶m l−îng chÊt th¶i tíi møc thÊp nhÊt, gi¶m chi
phÝ xö lý chÊt th¶i.
KiÓm to¸n m«i tr−êng lµ biÓu hiÖn tèt ®Ñp víi
céng ®ång vµ çc cÊp chÝnh quyÒn, tr¸nh nh÷ng
d− luËn bÊt lîi, t¨ng doanh sè b¸n vµ lîi nhuËn
cho doanh nghiÖp v× s¶n phÈm dÔ ®−îc chÊp nhËn
trªn thÞ tr−êng,…
d. C«ng cô phô trî
C«ng cô phô trî bao gåm: hÖ thèng th«ng tin

®Þa lý (GIS) ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng, m«
70
h×nh hãa m«i tr−êng, gi¸o dôc vµ truyÒn th«ng vÒ
m«i tr−êng, v.v..
- Gi¸o dôc m«i tr−êng: Lµ mét qu¸ tr×nh
th«ng qua çc ho¹t ®éng gi¸o dôc chÝnh quy vµ
kh«ng chÝnh quy nh»m gióp con ng−êi cã ®−îc
sù hiÓu biÕt, kü n¨ng vµ gi¸ trÞ t¹o ®iÒu kiÖn
cho hä tham gia vµo ph¸t triÓn mét x· héi bÒn
v÷ng vÒ sinh th¸i. Môc ®Ých cña gi¸o dôc m«i
tr−êng nh»m:
+ VËn dông nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vµo g×n
gi÷, b¶o tån, sö dông tµi nguyªn mét çch bÒn v÷ng;
+ Häc tËp çch sö dông c«ng nghÖ míi nh»m
t¨ng s¶n l−îng vµ tr¸nh nh÷ng th¶m häa m«i
tr−êng, nghÌo ®ãi, tËn dông çc c¬ héi vµ ®−a ra
nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, hîp lý trong viÖc
khai th¸c, sö dông tµi nguyªn;
+ §¹t ®−îc kü n¨ng, cã ®éng lùc vµ cam kÕt
hµnh ®éng ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò m«i
tr−êng hiÖn t¹i vµ phßng ngõa nh÷ng vÊn ®Ò
míi n¶y sinh.
- M« h×nh hãa m«i tr−êng: M« pháng çc qu¸
tr×nh « nhiÔm m«i tr−êng vµ çc hiÖn t−îng tù
nhiªn th«ng qua çc d÷ liÖu ®o ®¹c, quan tr¾c.
+ M« h×nh hãa m«i tr−êng gióp ®¸nh gi¸
hiÖn tr¹ng, dù b¸o diÔn biÕn chÊt l−îng m«i
tr−êng th«ng qua çc phÇn mÒm vµ ch−¬ng
tr×nh tÝnh to¸n;
71
+ M« h×nh hãa m«i tr−êng phôc vô rÊt h÷u
hiÖu c«ng t¸c dù b¸o, qu¶n lý chÊt l−îng m«i
tr−êng vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng;
+ Hç trî qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®−îc hiÖu
qu¶, nhanh chãng.
72
Ch−¬ng 3
ÇC NéI DUNG QU¶N Lý

M¤I TR¦êNG CÊP C¥ Së
Ch−¬ng nµy tr×nh bµy çc vÊn ®Ò qu¶n lý m«i

tr−êng th−êng gÆp ë cÊp c¬ së khi khèi l−îng vµ yªu
cÇu qu¶n lý v−ît qu¸ kh¶ n¨ng vµ nhiÖm vô cña çn
bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng theo quy ®Þnh. Tuy
nhiªn, ngoµi nh÷ng nhiÖm vô mµ çn bé tµi nguyªn
vµ m«i tr−êng ph¶i gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh t¹i
Th«ng t− liªn tÞch sè 03/2008/TTLT-BTNMT-BNV
ngµy 15-7-2008 cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng vµ
Bé Néi vô vÒ H−íng dÉn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn
h¹n vµ tæ chøc cña c¬ quan chuyªn m«n vÒ tµi
nguyªn vµ m«i tr−êng thuéc ñy ban nh©n d©n çc
cÊp, nh÷ng vÊn ®Ò cßn l¹i çn bé ®Þa chÝnh cÇn ph¶i
biÕt, ph¸t hiÖn vµ b¸o ço cho ñy ban nh©n d©n cÊp
huyÖn vµ c¬ quan chuyªn m«n vÒ m«i tr−êng cÊp
huyÖn ®Ó çc cÊp nµy chØ ®¹o gi¶i quyÕt kÞp thêi.
1. N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng

n«ng th«n
Sö dông n−íc s¹ch lµ nhu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt
73
cña con ng−êi. ViÖc b¶o vÖ vµ cung cÊp n−íc s¹ch
thÓ hiÖn tÝnh −u viÖt vµ tiÕn bé cña x· héi. VÊn ®Ò
n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng ®−îc Nhµ n−íc
quan t©m ®Æc biÖt. N¨m 1982, ñy ban quèc gia vÒ
n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng ®· ®−îc thµnh
lËp, nay thuéc qu¶n lý cña Bé N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n.
MÆc dï cã çc ch−¬ng tr×nh cô thÓ nh»m c¶i
thiÖn vÊn ®Ò n−íc s¹ch cho ng−êi d©n, nh−ng thùc
tÕ hiÖn nay kh«ng chØ ë çc vïng s©u, vïng xa mµ
ngay ë ®Þa bµn ®« thÞ, nguån n−íc s¹ch cung cÊp
vÉn cßn thiÕu, ng−êi d©n ph¶i sö dông n−íc s«ng,
n−íc giÕng khoan, giÕng kh¬i cho sinh ho¹t.
M« h×nh cÊp n−íc s¹ch:
Bªn c¹nh m« h×nh cÊp n−íc tËp trung quy m«
lín, mét sè m« h×nh cÊp n−íc tËp trung quy m«
nhá (cÊp n−íc cho kho¶ng d−íi 4.000 d©n) ®−îc
x©y dùng theo ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch vµ vÖ sinh
m«i tr−êng n«ng th«n. Nguån vèn x©y dùng ®−îc
trÝch tõ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng, ®−îc nhµ n−íc hç
trî vµ phÇn quan träng nhÊt lµ ®ãng gãp cña
nh©n d©n. ViÖc x©y dùng, vËn hµnh vµ qu¶n lý
®Òu do ®Þa ph−¬ng ®¶m nhËn. ñy ban nh©n d©n
®Þa ph−¬ng cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, gi¸m s¸t, thu
ng©n s¸ch. Quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt cña m«
h×nh cÊp n−íc nhá gåm ba phÇn: khai th¸c, xö lý
vµ ph©n phèi. Nguån n−íc ngÇm ®−îc khai th¸c
b»ng m¸y b¬m, qua hÖ thèng xö lý gåm: giµn
74
phun m−a, bÓ läc, bÓ l¾ng, bÓ chøa vµ ®−îc ph©n
phèi theo ®−êng èng ®Õn tõng hé gia ®×nh.
ViÖc cung cÊp n−íc s¹ch hiÖn nay chñ yÕu ë
quy m« hé gia ®×nh. Nguån cung cÊp n−íc lµ giÕng
kh¬i, giÕng khoan hoÆc nguån tù ch¶y. Khi sö
dông çc nguån n−íc trªn cho môc ®Ých sinh ho¹t
cÇn ph¶i chó ý:
- §èi víi çc nguån n−íc ngÇm bÞ nhiÔm s¾t vµ
nh«m: n−íc th−êng cã mïi tanh, bÞ vÈn ®ôc sau
mét thêi gian ng¾n. §Ó sö dông ®−îc çc nguån
n−íc nµy cÇn x©y dùng hÖ thèng l¾ng, läc tr−íc
khi sö dông (cã thÓ sö dông giµn phun m−a ®Ó
t¨ng hiÖu qu¶ xö lý).
- Nguån n−íc ngÇm vµ n−íc mÆt (s«ng suèi,
ao hå) bÞ nhiÔm bÈn h÷u c¬: n−íc ®Ó l©u th−êng
cã mïi h«i, khi ®un n−íc thÊy xuÊt hiÖn çc
v¸ng mì máng trªn bÒ mÆt vµ ®¸y thiÕt bÞ ®un
n−íc cã çc cÆn ®en. §èi víi nguån n−íc nµy cÇn
ph¶i thËn träng khi sö dông vµ nhê çc c¬ quan
chuyªn m«n ®¸nh gi¸ vµ xö lý nguån n−íc.
Trong qu¸ tr×nh sö dông cÇn chó ý ®Õn çc yÕu
tè cã ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng n−íc nh−:
kh«ng nªn sö dông nguån n−íc cã nhËn n−íc
th¶i cña çc nhµ m¸y, ph©n gia sóc, nguån n−íc
gÇn b·i r¸c, b·i phÕ th¶i.
- B¶o ®¶m vÖ sinh xung quanh giÕng hoÆc
nguån n−íc (theo h−íng dÉn cña Ch−¬ng tr×nh
N−íc s¹ch N«ng th«n).
75
VÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n:
VÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n cã ý nghÜa rÊt
quan träng ®Õn ®êi sèng kinh tÕ, v¨n ho¸, søc
khoÎ cña khu vùc. Khi ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i
tr−êng b¶o ®¶m th× h¹n chÕ rÊt nhiÒu ®−îc çc
bÖnh l©y lan, truyÒn nhiÔm.
Çc vÊn ®Ò ®Æc biÖt chó ý trong c«ng t¸c vÖ
sinh m«i tr−êng n«ng th«n:
- VÖ sinh ®−êng lµng, ngâ xãm.
- VÖ sinh cèng r·nh tho¸t n−íc.
- VÖ sinh chuång tr¹i gia sóc, x©y dùng chuång
tr¹i gia sóc hîp vÖ sinh.
- VÖ sinh nhµ cöa.
- Sö dông hè xÝ (nhµ cÇu) hîp vÖ sinh (hè xÝ
kÝn, kh« r¸o, kh«ng cã ruåi vµ mïi h«i). Kh«ng
dïng ph©n t−¬i ®Ó bãn t−íi rau mµu.
- Bè trÝ çc c«ng tr×nh vÖ sinh vµ chuång tr¹i
gia sóc trong gia ®×nh phï hîp ®Ó b¶o ®¶m h¹n
chÕ « nhiÔm l©y lan.
§Ó ®¹t ®−îc çc vÊn ®Ò trªn, cÇn tuyªn truyÒn
vµ h−íng dÉn céng ®ång ý thøc vÖ sinh m«i tr−êng.
2. Qu¶n lý m«i tr−êng ®« thÞ
§Æc tr−ng chñ yÕu cña ®« thÞ lµ n¬i tËp trung

d©n víi mËt ®é cao, víi ho¹t ®éng chñ yÕu lµ phi
n«ng - l©m nghiÖp (s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, thñ
c«ng nghiÖp, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, khoa häc, th−¬ng
m¹i, dÞch vô, du lÞch...); lµ n¬i tiªu thô tµi nguyªn
76
thiªn nhiªn, n¨ng l−îng, s¶n phÈm cña x· héi
tÝnh trªn ®Çu ng−êi cao h¬n nhiÒu lÇn so víi trÞ sè
trung b×nh cña quèc gia; lµ n¬i ph¸t sinh ra nhiÒu
chÊt th¶i nhÊt, lµm « nhiÔm m«i tr−êng ®Êt, m«i
tr−êng n−íc, m«i tr−êng kh«ng khÝ ®èi víi b¶n
th©n nã vµ c¶ vïng réng lín xung quanh.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ sÏ kÐo theo qu¸
tr×nh ®« thÞ ho¸, víi chiÒu h−íng ph©n bè d©n sè
tËp trung vµo çc ®« thÞ. Çc qu¸ tr×nh nµy sÏ ®−a
®Õn sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ x· héi vµ n©ng cao
møc sèng cña nh©n d©n. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh nµy
còng g©y nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi m«i
tr−êng, tµi nguyªn thiªn nhiªn, lµm mÊt c©n b»ng
sinh th¸i, gi¶m chÊt l−îng m«i tr−êng vµ suy
tho¸i tµi nguyªn. Do vËy, qu¶n lý m«i tr−êng ®«
thÞ th−êng g¾n liÒn víi viÖc qu¶n lý m«i tr−êng
c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
a. Qu¶n lý m«i tr−êng kh«ng khÝ:
NhiÖm vô chñ yÕu cña qu¶n lý m«i tr−êng

kh«ng khÝ ®« thÞ lµ sö dông mäi c«ng cô ph¸p lý
vµ kinh tÕ ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm, duy tr× chÊt l−îng
kh«ng khÝ ®¹t tiªu chuÈn m«i tr−êng quèc gia.
Bè trÝ khu c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng
nghiÖp: Trong quy ho¹ch sö dông ®Êt, viÖc bè trÝ
tËp trung çc c¬ së s¶n xuÊt vµo çc khu c«ng
nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp lµ biÖn ph¸p
quan träng hµng ®Çu ®Ó kiÓm so¸t « nhiÔm. Khu
77
c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp cÇn ®Æt cuèi
h−íng giã vµ cuèi nguån n−íc ®èi víi khu d©n c−,
cã vµnh ®ai c©y xanh ng¨n çch víi khu d©n c−
vµ khu ®« thÞ kh¸c.
Qu¶n lý çc nguån th¶i tÜnh: KiÓm so¸t çc
nguån th¶i tÜnh (çc èng khãi c«ng nghiÖp) lµ mét
biÖn ph¸p quan träng cña qu¶n lý m«i tr−êng
kh«ng khÝ. Çc biÖn ph¸p qu¶n lý chÝnh:
- Lªn danh s¸ch çc nguån th¶i theo tõng
møc, thu phÝ th¶i vµ cÊp giÊy phÐp th¶i cho mçi
nguån, th−êng trong mét chu kú thêi gian nµo
®ã, ®Þnh kú kiÓm tra l−îng th¶i cña mçi nguån.
§−a ra çc biÖn ph¸p c−ìng chÕ ®èi víi çc
nguån th¶i qu¸ møc tiªu chuÈn. Çc c«ng cô sö
dông cã thÓ lµ ph−¬ng çch qu¶n lý hçn hîp nh−
thu phÝ m«i tr−êng (phÝ khÝ th¶i), xö ph¹t hay
thu håi giÊy phÐp.
- Thanh tra, kiÓm tra sau ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr−êng ®èi víi çc dù ¸n ®Çu t− míi hoÆc c¶i
t¹o më réng s¶n xuÊt. Tæ chøc gi¸m s¸t, kiÓm tra
xem c¬ së cã thùc hiÖn çc biÖn ph¸p kiÓm so¸t «
nhiÔm nh− ®· tr×nh bµy trong b¸o ço ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr−êng vµ cã b¶o ®¶m tiªu chuÈn
m«i tr−êng hay kh«ng.
- KhuyÕn khÝch çc c¬ së s¶n xuÊt ¸p dông
quy tr×nh s¶n xuÊt s¹ch h¬n vµ çc tiªu chuÈn
m«i tr−êng kh¸c ®Ó hç trî søc c¹nh tranh vµ kh¶
n¨ng xuÊt khÈu hµng ho¸.
78
KiÓm so¸t tiÕng ån:
- Thùc hiÖn kiÓm so¸t tiÕng ån theo çc tiªu
chuÈn vÒ tiÕng ån ®· ®−îc quy ®Þnh.
- TiÕn hµnh kiÓm tra ®Ó c−ìng chÕ mäi nguån
ån ph¶i tu©n theo çc tiªu chuÈn m«i tr−êng.
- Tæ chøc çch ly çc nguån ån ®èi víi çc khu
d©n c− vµ çc c«ng tr×nh cã nh¹y c¶m víi tiÕng ån.
- Gi¸o dôc céng ®ång n©ng cao ý thøc kh«ng g©y
« nhiÔm tiÕng ån trong mäi ho¹t ®éng cña m×nh.
b. Qu¶n lý m«i tr−êng n−íc
Nguån g©y « nhiÔm n−íc mÆt:

Çc nguån chÝnh g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc
mÆt: çc nguån n−íc th¶i tõ sinh ho¹t ®« thÞ; çc
nguån n−íc th¶i tõ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp; çc
nguån g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc tõ s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp. Çc th«ng sè vµ chØ thÞ ®¸nh gi¸
møc ®é « nhiÔm n−íc mÆt lµ oxy hßa tan trong
n−íc (DO), nhu cÇu oxy sinh häc (BOD), nhu cÇu
oxy ho¸ häc (COD), çc chÊt dinh d−ìng nh− N, P,
çc vi khuÈn g©y bÖnh, hµm l−îng kim lo¹i nÆng
trong n−íc…
Qu¶n lý m«i tr−êng n−íc mÆt:
- Sö dông c«ng cô ph¸p lý: thùc hiÖn çc quy
®Þnh vÒ b¶o vÖ n−íc mÆt; thiÕt lËp c¬ chÕ vÒ cÊp
giÊy phÐp ®æ, x¶ n−íc th¶i.
- Phèi hîp chÆt chÏ vµ nhÞp nhµng gi÷a çc c¬
quan chuyªn m«n vµ çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa
79
ph−¬ng trong qu¶n lý m«i tr−êng n−íc, ph©n c«ng
ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng, tiÕn hµnh kiÓm
tra viÖc tu©n thñ çc quy ®Þnh vµ çc tiªu chuÈn
m«i tr−êng ®èi víi tÊt c¶ çc nguån th¶i g©y «
nhiÔm m«i tr−êng n−íc. Tïy theo t×nh h×nh tõng
®Þa ph−¬ng mµ bæ sung thªm hoÆc chi tiÕt ho¸ çc
quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng n−íc. CÇn cã sù
phèi hîp gi÷a çc ®Þa ph−¬ng víi nhau, çc tØnh,
thµnh trong cïng l−u vùc s«ng trong tr−êng hîp
cÇn thiÕt.
- §Þnh kú tiÕn hµnh quan tr¾c ®¸nh gi¸ hiÖn
tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng n−íc mÆt, ph¸t hiÖn
kÞp thêi nh÷ng n¬i bÞ « nhiÔm nghiªm träng, ¸p
dông kÞp thêi çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ng¨n
chÆn « nhiÔm.
- X©y dùng, n©ng cÊp hÖ thèng tho¸t n−íc vµ
hÖ thèng xö lý n−íc th¶i ®« thÞ vµ c«ng nghiÖp.
- Phæ biÕn kinh nghiÖm chän lùa c«ng nghÖ xö
lý n−íc th¶i ®« thÞ thÝch hîp.
- Sö dông çc c«ng cô kinh tÕ trong qu¶n lý
m«i tr−êng n−íc: th−êng ®−îc cô thÓ ho¸ b»ng
hÖ thèng lÖ phÝ « nhiÔm n−íc nh− phÝ x¶ th¶i
n−íc, chi phÝ ng−êi sö dông n−íc, çc kho¶n trî
cÊp ®Ó khuyÕn khÝch çc c¬ së s¶n xuÊt ®Çu t−
kü thuËt ®Ó ng¨n chÆn hoÆc gi¶m nhÑ « nhiÔm
m«i tr−êng n−íc.
- Lo¹i bá bïn th¶i ë thµnh phè (kh«ng dïng ®Ó
bãn c©y).
80
- Tho¸t n−íc m−a vµ chèng ngËp óng thµnh
phè.
Qu¶n lý vµ b¶o vÖ n−íc ngÇm:
- X¸c ®Þnh çc nguyªn nh©n g©y « nhiÔm
n−íc ngÇm.
- Çc biÖn ph¸p qu¶n lý n−íc ngÇm:
+ KiÓm so¸t khai th¸c n−íc ngÇm, çc lç khoan
kh«ng sö dông ph¶i ®−îc lÊp kÝn.
+ TuyÖt ®èi cÊm ®æ th¶i n−íc bÞ « nhiÔm vµo
n−íc ngÇm.
+ KiÓm so¸t sö dông ®Êt ®Ó b¶o vÖ n−íc ngÇm.
+ Trî cÊp kinh phÝ ®Ó b¶o vÖ n−íc ngÇm.
c. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ
Çc nguån ph¸t sinh chÊt th¶i r¾n: chÊt th¶i

r¾n sinh ho¹t ®« thÞ, chÊt th¶i r¾n y tÕ, chÊt th¶i
r¾n c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ vµ c«ng nghiÖp
bao gåm çc kh©u chñ yÕu sau: thu gom, vËn
chuyÓn, ph©n lo¹i, t¸i chÕ, t¸i sö dông vµ xö lý
th¶i bá. Çc biÖn ph¸p qu¶n lý chÝnh:
- X©y dùng kÕ ho¹ch vµ lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý
chÊt th¶i r¾n.
- Tæ chøc thu gom vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n
t¹i nguån.
- Lùa chän c«ng nghÖ xö lý vµ ®æ, th¶i chÊt
th¶i r¾n hîp lý. Trªn thùc tÕ, th−êng cã ba c«ng
nghÖ xö lý chÊt th¶i th−êng dïng: ch«n lÊp chÊt
81
th¶i r¾n, chÕ biÕn chÊt th¶i r¾n h÷u c¬ thµnh
ph©n vÖ sinh (compost), thiªu hñy chÊt th¶i r¾n.
Ngoµi ra, cßn mét sè ph−¬ng ph¸p kh¸c nh− bª
t«ng ho¸ chÊt th¶i r¾n nguy h¹i, ®æ chÊt th¶i
nguy h¹i vµo çc thïng, bÓ bäc kÝn b»ng vËt liÖu
kiªn cè vµ ch«n s©u d−íi ®Êt.
- Ph¸t triÓn t¸i sö dông vµ quay vßng sö dông
chÊt th¶i r¾n.
- ¸p dông çc c«ng cô kinh tÕ trong qu¶n lý
chÊt th¶i r¾n nh−: phÝ ng−êi dïng, phÝ ®æ bá chÊt
th¶i r¾n, çc phÝ s¶n phÈm vµ hÖ thèng ký quü
hoµn tr¶.
d. Qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i ë ®« thÞ
Çc nguån ph¸t sinh chÊt th¶i nguy h¹i bao

gåm: chÊt th¶i nguy h¹i ph¸t sinh tõ sinh ho¹t vµ
th−¬ng m¹i (çc bao b×, chai lä ®ùng thuèc diÖt
ruåi muçi, diÖt chuét, ®ùng chÊt tÈy röa...), chÊt
th¶i nguy h¹i ph¸t sinh tõ çc c¬ së kh¸m ch÷a
bÖnh, tõ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp…
Qu¶n lý çc nguån ph¸t sinh, thu gom vµ vËn
chuyÓn chÊt th¶i nguy h¹i ®óng kü thuËt, an
toµn, kh«ng vËn chuyÓn chung víi chÊt th¶i th«ng
th−êng. §©y lµ lÜnh vùc chuyªn m«n cao, cÇn cã
sù ®iÒu phèi cña çc ngµnh chøc n¨ng. ViÖc qu¶n
lý chÊt th¶i nguy h¹i ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña
Nhµ n−íc.
Xö lý vµ hñy bá chÊt th¶i nguy h¹i cÇn cã
82
ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt kh«ng gièng nh− ®èi víi
chÊt th¶i th«ng th−êng. Çc ph−¬ng ph¸p th−êng
®−îc sö dông lµ ph−¬ng ph¸p ho¸ häc, ph−¬ng
ph¸p bª t«ng ho¸, ph−¬ng ph¸p thiªu ®èt ë nhiÖt
®é cao, ch«n lÊp vµ l−u gi÷ cè ®Þnh kh«ng ®Ó rß rØ
ra ngoµi.
e. Quy ho¹ch m«i tr−êng ®« thÞ
CÇn qu¶n lý ngay tõ quy ho¹ch ban ®Çu, nh»m

b¶o ®¶m x¸c ®Þnh lùa chän vÞ trÝ dµnh cho çc
ph©n khu chøc n¨ng (n¬i ë, n¬i s¶n xuÊt, giao
th«ng, khu vùc dÞch vô, c«ng viªn…), sö dông ®Êt
cho s¶n xuÊt, giao th«ng, c©y xanh phï hîp.
C¬ së h¹ tÇng m«i tr−êng ph¶i bao gåm hÖ
thèng cÊp n−íc, hÖ thèng tho¸t n−íc m−a, n−íc
th¶i, hÖ thèng thu gom tån tr÷ chÊt th¶i r¾n c«ng
nghiÖp vµ sinh ho¹t. Çc c«ng tr×nh xö lý n−íc
th¶i vµ chÊt th¶i ®éc h¹i cho toµn khu c«ng
nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp ph¶i thùc hiÖn theo b¸o
ço ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng cña toµn khu
c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
3. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n
a. Nh÷ng bÊt cËp trong viÖc qu¶n lý chÊt

th¶i r¾n ë n−íc ta:
- ViÖc thu gom chØ ®¹t tû lÖ rÊt thÊp so víi

tæng l−îng chÊt th¶i r¾n th¶i ra.
- ChÊt th¶i r¾n ch−a ®−îc ph©n lo¹i, çc lo¹i
83
chÊt th¶i r¾n ®Òu ®æ, th¶i lÉn nhau, g©y hËu qu¶
l©u dµi vµ nghiªm träng ®èi víi m«i tr−êng vµ søc
khoÎ con ng−êi.
- PhÇn lín viÖc xö lý vµ ®æ th¶i chÊt th¶i r¾n
kh«ng ®óng kü thuËt, kh«ng hîp vÖ sinh. Cßn
nhiÒu khu d©n c− ch−a cã quy ho¹ch b·i ch«n lÊp
chÊt th¶i, rÊt Ýt b·i ch«n lÊp ®−îc x©y dùng ®óng
quy çch, b¶o ®¶m vÖ sinh m«i tr−êng.
b. LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý chÊt th¶i
- Dµnh ®ñ ®Êt trong quy ho¹ch phôc vô cho

thu gom, vËn chuyÓn (trung chuyÓn) vµ xö lý, th¶i
bá chÊt th¶i r¾n.
- X©y dùng lùc l−îng thu gom, ph©n lo¹i, vËn
chuyÓn, vµ dÞch vô qu¶n lý chÊt th¶i ®ñ m¹nh, lËp
ph−¬ng ¸n thu gom vµ vËn chuyÓn hîp lý.
- §Çu t− ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn
thu gom, vËn chuyÓn chÊt th¶i r¾n.
- N©ng cao nhËn thøc céng ®ång tham gia gi÷
g×n vÖ sinh vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i r¾n.
- X· héi ho¸ c«ng t¸c thu gom, thu phÝ r¸c th¶i.
Tæ chøc thu gom vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n t¹i
nguån: Çc chÊt th¶i r¾n ®−îc ph©n lo¹i ngay t¹i
nguån th¶i. Çc chÊt th¶i cã kh¶ n¨ng t¸i chÕ,
chÊt th¶i th«ng th−êng vµ chÊt th¶i ®éc h¹i ®−îc
ph©n lo¹i riªng. Tõ ®ã, çc lo¹i chÊt th¶i nµy ®−îc
xö lý b»ng çc biÖn ph¸p thÝch hîp.
Ph¸t triÓn t¸i sö dông vµ quay vßng sö dông
84
chÊt th¶i r¾n: §©y lµ ph−¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó
gi¶m thiÓu nhu cÇu ch«n r¸c vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu,
tµi nguyªn thiªn nhiªn. HiÖn nay, biÖn ph¸p nµy
rÊt phæ biÕn t¹i mét sè n¬i ë n−íc ta.
Lùa chän c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i r¾n hîp lý:
Trªn thùc tÕ, cã ba c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i:
ch«n lÊp, lµm ph©n vi sinh vµ thiªu ®èt.
- Ch«n lÊp lµ c«ng nghÖ ®¬n gi¶n nh−ng ®ßi
hái cã diÖn tÝch lín. B·i ch«n lÊp ph¶i ®−îc thiÕt
kÕ b¶o ®¶m tiªu chuÈn vÖ sinh. Ngoµi ra, viÖc vËn
hµnh b·i ch«n lÊp còng cÇn ph¶i theo quy ®Þnh.
- ChÕ biÕn thµnh ph©n vi sinh (compost):
thµnh phÇn chÊt th¶i r¾n h÷u c¬ dÔ ph©n hñy nh−
rau, qu¶ phÕ phÈm, thùc phÈm thõa, cá, l¸ c©y...
cã thÓ chÕ biÕn dÔ dµng thµnh ph©n vi sinh ®Ó
phôc vô n«ng nghiÖp.
- Thiªu ®èt: x©y dùng çc lß ®èt r¸c víi nhiÖt
®é thÝch hîp ®Ó cã thÓ ®èt ®−îc chÊt th¶i r¾n
th«ng th−êng, còng nh− çc chÊt th¶i r¾n nguy
h¹i. Trong nhiÒu tr−êng hîp ng−êi ta kÕt hîp lß
®èt r¸c víi s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng, cÊp n−íc nãng.
Tuy nhiªn, vèn ®Çu t− t−¬ng ®èi lín vµ c«ng nghÖ
xö lý khãi th¶i phøc t¹p.
4. Qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i
HiÖn nay, nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®ang ph¶i

®èi mÆt víi çc vÊn ®Ò nghiªm träng ph¸t sinh tõ
chÊt th¶i nguy h¹i. C«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn,
85
cuéc sèng cña ng−êi d©n ®« thÞ cµng hiÖn ®¹i th×
chÊt th¶i nguy h¹i cµng nhiÒu vµ cµng phøc t¹p.
ChÊt th¶i nguy h¹i lµ chÊt th¶i cã mét trong
n¨m ®Æc tÝnh: dÔ ph¶n øng, dÔ bèc ch¸y, ¨n mßn,
®éc h¹i vµ phãng x¹.
- ChÊt dÔ ph¶n øng lµ chÊt kh«ng bÒn v÷ng
trong ®iÒu kiÖn th«ng th−êng, dÔ dµng g©y næ hay
phãng thÝch khãi, h¬i mï, khÝ ®éc h¹i khi chóng
tiÕp xóc víi n−íc hay çc dung m«i.
- ChÊt ch¸y lµ chÊt dÔ b¾t löa, rÊt dÔ bÞ ch¸y
to vµ ch¸y dai d¼ng. VÝ dô nh− x¨ng, dÇu, çc
chÊt h÷u c¬ bay h¬i. H¬i cña chóng còng dÔ b¾t
löa vµ ch¸y ë nhiÖt ®é thÊp (< 600C).
- ChÊt ¨n mßn, bao gåm çc chÊt láng cã ®é pH
thÊp h¬n 2 hoÆc lín h¬n 12,5. Chóng ¨n mßn kim
lo¹i rÊt m¹nh.
- ChÊt ®éc h¹i lµ çc chÊt g©y ®éc cho con
ng−êi do ¨n, uèng thùc phÈm cã chøa chóng, hoÆc
hÝt thë, hÊp thô chóng nh− çc ho¸ chÊt ®éc h¹i,
çc kim lo¹i nÆng, xianua, cadmi...
- ChÊt cã tÝnh phãng x¹.
- ChÊt th¶i y tÕ.
Khi con ng−êi tiÕp xóc trùc tiÕp víi chÊt th¶i
nguy h¹i víi nång ®é nhá sÏ bÞ ¶nh h−ëng ®Õn søc
khoÎ, l©u dµi sÏ g©y ra çc bÖnh hiÓm nghÌo, tiÕp
xóc víi nång ®é lín cã thÓ g©y chÕt ng−êi.
§Ó qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i cÇn thùc hiÖn
mét çch nghiªm ngÆt çc quy ®Þnh cña Nhµ n−íc
86
(Thùc hiÖn theo LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m
2014 vµ Th«ng t− sè 12/2011/TT-BTNMT ngµy
14-4-2011 cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng quy
®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i).
Qu¶n lý nguån ph¸t sinh:
CÇn ph¶i n¾m v÷ng vµ qu¶n lý çc th«ng tin
vÒ nguån ph¸t sinh chÊt th¶i nguy h¹i. Trong
®Þa ph−¬ng cã çc nguån ph¸t th¶i nµo? L−îng
ph¸t th¶i lµ bao nhiªu? Thµnh phÇn vµ tÝnh
chÊt ®éc h¹i cña çc chÊt th¶i ®ã nh− thÕ nµo?
C¬ quan qu¶n lý m«i tr−êng tiÕn hµnh kh¶o s¸t,
®o l−êng, ph©n tÝch çc nguån th¶i chÊt th¶i
nguy h¹i cô thÓ ®Ó b¶o ®¶m çc th«ng tin lµ
chÝnh x¸c, ®ång thêi còng tiÕn hµnh kiÓm tra sù
tu©n thñ luËt lÖ vÒ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i
cña çc chñ nguån th¶i. Yªu cÇu çc chñ nguån
th¶i ph©n lo¹i, t¸ch çc chÊt th¶i nguy h¹i víi
çc chÊt th¶i th«ng th−êng.
§Ó qu¶n lý tèt çc lo¹i chÊt th¶i sinh ho¹t nguy
h¹i, cÇn tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, x©y dùng cho
nh©n d©n ý thøc tù gi¸c t¸ch riªng biÖt chÊt th¶i
nguy h¹i. CÇn truyÒn b¸ çc th«ng tin vÒ chÊt
th¶i nguy h¹i, n©ng cao hiÓu biÕt vÒ t¸c ®éng cña
chÊt th¶i nguy h¹i ®èi víi søc khoÎ céng ®ång,
lµm sao cho çc chñ nguån th¶i ý thøc hÕt tr¸ch
nhiÖm cña m×nh, biÕt çch qu¶n lý chÊt th¶i nguy
h¹i ngay tõ nguån ph¸t sinh, ¸p dông çc biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu chÊt th¶i nguy h¹i, kh«ng ®æ
87
th¶i chÊt nguy h¹i lÉn lén víi chÊt th¶i th«ng
th−êng nh»m h¹n chÕ chi phÝ xö lý.
Ph©n lo¹i, thu gom, l−u gi÷ t¹m thêi vµ vËn
chuyÓn chÊt th¶i nguy h¹i: ViÖc ph©n lo¹i, thu
gom vµ vËn chuyÓn chÊt th¶i nguy h¹i ®Õn n¬i xö
lý cÇn ph¶i b¶o ®¶m hÕt søc an toµn, kh«ng ®Ó
¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ c«ng nh©n thu gom chÊt
th¶i vµ nh©n d©n xung quanh, kh«ng ®Ó rß rØ vµ
r¬i v·i trªn ®−êng vËn chuyÓn, kh«ng ®Ó lÉn chÊt
th¶i nguy h¹i víi chÊt th¶i th«ng th−êng.
Xö lý vµ hñy bá chÊt th¶i nguy h¹i: ViÖc xö lý vµ
hñy bá chÊt th¶i nguy h¹i do c¬ quan chøc n¨ng cã
thÈm quyÒn tiÕn hµnh. Néi dung nµy ®−îc quy
®Þnh trong LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 vµ
h−íng dÉn cña Th«ng t− sè 12/2011/TT-BTNMT
ngµy 14-4-2011 cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng
quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i.
5. Qu¶n lý ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt
Ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt lµ mét chÊt hay mét

hîp chÊt cã t¸c dông dù phßng hoÆc tiªu diÖt,
kiÓm so¸t çc lo¹i s©u bä, nÊm, mÇm bÖnh g©y
h¹i, kÓ c¶ çc trung gian truyÒn bÖnh (vect¬) cho
ng−êi vµ ®éng vËt, çc lo¹i c«n trïng hay ®éng vËt
cã h¹i trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn, dù tr÷, xuÊt
khÈu, tiÕp thÞ l−¬ng thùc, s¶n phÈm n«ng nghiÖp,
gç vµ çc s¶n phÈm cña gç, thøc ¨n gia sóc…
hoÆc phßng chèng çc lo¹i c«n trïng, ký sinh
88
trïng ë trong hoÆc ngoµi c¬ thÓ cña gia sóc. §Þnh
nghÜa nµy cßn bao gåm çc hîp chÊt dïng ®Ó kÝch
thÝch sù t¨ng tr−ëng cña c©y cèi; chÊt h¹n chÕ
rông, kh« l¸, t¸c ®éng ®èi víi c©y Ýt qu¶, hoÆc h¹n
chÕ viÖc qu¶ non bÞ rông; çc chÊt cã t¸c dông
thóc ®Èy nhanh hoÆc lµm chËm l¹i vô thu ho¹ch,
h¹n chÕ sù h− háng, mÊt phÈm chÊt trong qu¸
tr×nh b¶o qu¶n vµ xuÊt khÈu.
Cho ®Õn nay, biÖn ph¸p ho¸ häc ®−îc ¸p dông
®Ó phßng trõ dÞch h¹i do s©u bÖnh g©y ra tuy ®·
béc lé nhiÒu nh−îc ®iÓm ®èi víi søc khoÎ céng
®ång vµ m«i tr−êng nh−ng ®èi víi s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp vÉn lµ biÖn ph¸p ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, dÔ
¸p dông, ®−îc sù chÊp nhËn cña céng ®ång vµ
ch−a cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu thay thÕ.
V× vËy, nh»m h¹n chÕ « nhiÔm do ho¸ chÊt
n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn theo h−íng n«ng nghiÖp
s¹ch, çc nhµ qu¶n lý nªn khuyÕn khÝch ng−êi
d©n sö dông çc biÖn ph¸p sau:
- Kh«ng sö dông çc lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt
®· bÞ Nhµ n−íc cÊm sö dông.
- Thùc hµnh bèn ®óng: sö dông ®óng thuèc,
phun ®óng thêi ®iÓm, ®óng liÒu l−îng vµ ®óng
kü thuËt.
- T¨ng c−êng b¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc
trong n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn çc loµi sinh vËt
cã Ých (thiªn ®Þch) cña s©u bÖnh. T¨ng c−êng sö
dông çc biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp, sö dông
89
çc sinh vËt cã Ých vµ çc t¸c nh©n sinh häc nh−:
ong m¾t ®á, çc thuèc trõ s©u th¶o méc...
Trªn thùc tÕ, viÖc sö dông sai quy çch thuèc b¶o
vÖ thùc vËt th−êng bÞ bá qua do thiÕu th«ng tin.
Ng−êi d©n cÇn ®−îc h−íng dÉn çch sö dông, b¶o
qu¶n vµ mua nh÷ng lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt thÝch
hîp. ViÖc nµy cã thÓ ®−îc thùc hiÖn qua ®µi, b¸o,
çn bé h−íng dÉn kÕt hîp víi çc biÖn ph¸p kiÓm
tra, gi¸m s¸t. Ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¶n nhÊt lµ thùc
hiÖn d¸n nh·n trªn bao b× thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
Çc nh·n cÇn ghi râ rµng b»ng tiÕng ®Þa ph−¬ng vÒ
lo¹i thuèc g×, dïng cho lo¹i s©u nµo vµ quan träng
nhÊt lµ ghi liÒu l−îng vµ çch thøc sö dông thuèc.
Qu¶n lý tèt m¹ng l−íi kinh doanh ho¸ chÊt b¶o
vÖ thùc vËt trªn thÞ tr−êng. GiÊy phÐp kinh doanh
chØ ®−îc cÊp cho nh÷ng c¬ së, nhµ ph©n phèi nµo
cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ chÊt l−îng thuèc, chñng lo¹i
thuèc vµ çch thøc b¶o qu¶n thuèc. §Æc biÖt
nghiªm cÊm l−u hµnh çc lo¹i thuèc kh«ng râ
nguån gèc, qu¸ h¹n sö dông, nghiªm cÊm çc c¬
së b¸n thuèc b¶o vÖ thùc vËt chung víi çc mÆt
hµng kh¸c, nhÊt lµ çc mÆt hµng ¨n uèng.
6. KiÓm so¸t vÖ sinh an toµn thùc phÈm
GÇn ®©y, nh÷ng vô ngé ®éc thøc ¨n hµng lo¹t,

çc vô dÞch liªn quan ®Õn ®å ¨n uèng mÊt vÖ sinh
cã xu h−íng ngµy cµng bïng ph¸t. Nguyªn nh©n
chñ yÕu lµ:
90
- Thùc phÈm kh«ng s¹ch (d− l−îng ho¸ chÊt
b¶o vÖ thùc vËt nhiÒu);
- Thùc phÈm kh«ng hîp vÖ sinh, kÐm chÊt
l−îng, qu¸ h¹n...;
- HiÓu biÕt cña nh©n d©n vÒ vÖ sinh an toµn
thùc phÈm ch−a ®Çy ®ñ;
- Kh©u kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö ph¹t cña c¬
quan chøc n¨ng ch−a kÞp thêi;
- V¨n b¶n ph¸p luËt cßn chång chÐo hoÆc ch−a
hîp lý, ch−a thuËn tiÖn cho kh©u chÊp hµnh.
Çc biÖn ph¸p kiÓm so¸t vÖ sinh an toµn
thùc phÈm:
- T¨ng c−êng n¨ng lùc cho çc trung t©m y tÕ
®Þa ph−¬ng vÒ tr×nh ®é çn bé, kh¶ n¨ng ph©n
tÝch ho¸ vµ vi sinh çc mÉu l−¬ng thùc, thùc
phÈm, cung cÊp kinh phÝ vµ ph−¬ng tiÖn ®Ó cã thÓ
kiÓm tra ®Þnh kú hay ®ét xuÊt çc ®èi t−îng thuéc
diÖn ®iÒu chØnh cña Th«ng t− sè 15/2012/TT-BYT
ngµy 12-9-2012 cña Bé Y tÕ quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn
chung b¶o ®¶m an toµn thùc phÈm ®èi víi c¬ së
s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm; Th«ng t− sè
30/2012/TT-BYT ngµy 05-12-2012 cña Bé Y tÕ
quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn an toµn thùc phÈm ®èi víi
c¬ së kinh doanh dÞch vô ¨n uèng, kinh doanh
thùc phÈm ®−êng phè.
- T¨ng c−êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, n©ng cao
nhËn thøc vµ ý thøc cña çc c¬ së kinh doanh
l−¬ng thùc, thùc phÈm kÕt hîp víi çc biÖn ph¸p
thanh tra vµ xö ph¹t.
91
- Mçi c¬ së kinh doanh mÆt hµng ¨n uèng ph¶i
®−îc kiÓm tra Ýt nhÊt mét lÇn mçi n¨m.
- §Çu t− khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thùc
phÈm s¹ch (thÞt s¹ch, rau s¹ch, hoa qu¶ s¹ch...).
- Phèi hîp víi c¬ quan qu¶n lý thÞ tr−êng ®Ó
kiÓm so¸t chÆt chÏ çc ®å ¨n uèng qu¸ h¹n, kh«ng
nh·n m¸c, kh«ng ®¨ng ký kiÓm so¸t chÊt l−îng,
hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l−îng...
- TruyÒn th«ng vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm
trong céng ®ång ®Æc biÖt lµ ®èi t−îng trÎ em vµ
phô n÷ cã thai hoÆc ®ang nu«i con nhá.
- Phèi hîp víi c¬ quan thó y ®Ó t¨ng c−êng
kiÓm so¸t giÕt mæ ®éng vËt vµ s¶n phÈm ®éng vËt
sau khi giÕt mæ.
Çc c¬ quan cã chøc n¨ng kiÓm so¸t vÖ sinh an
toµn thùc phÈm (Theo quy ®Þnh cña LuËt sè
55/2010/QH12 - LuËt An toµn thùc phÈm).
- Trung t©m Y tÕ (®å ¨n ngay, uèng ngay).
- Së C«ng Th−¬ng (qu¸n ¨n b×nh d©n).
- Së V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch (nhµ hµng,
kh¸ch s¹n).
- Chi Côc Qu¶n lý thÞ tr−êng (l−¬ng thùc, thùc
phÈm ®· chÕ biÕn, ®å hép).
- Chi Côc Thó y (thÞt ®éng vËt t−¬i sèng).
- Chi Côc B¶o vÖ thùc vËt (rau, qu¶, cñ ch−a
nÊu chÝn).
- C¬ quan Qu¶n lý M«i tr−êng vµ c¬ quan
Qu¶n lý M«i tr−êng Lao ®éng cña ®Þa ph−¬ng
(m«i tr−êng s¶n xuÊt).
92
- Chi Côc Tiªu chuÈn ®o l−êng vµ ChÊt l−îng
s¶n phÈm: chÊt l−îng hµng ho¸ cña tÊt c¶ çc c¬
së s¶n xuÊt, chÕ biÕn, kinh doanh.
7. B¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc
Gi¸ trÞ cña ®a d¹ng sinh häc:

- §a d¹ng sinh häc duy tr× çc dÞch vô sinh th¸i.
- §a d¹ng sinh häc cung cÊp c¬ së cho søc khoÎ
con ng−êi.
- §a d¹ng sinh häc lµ c¬ së cho sù æn ®Þnh kinh
tÕ vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
- §a d¹ng sinh häc gióp cho viÖc æn ®Þnh çc hÖ
thèng chÝnh trÞ vµ x· héi.
- §a d¹ng sinh häc lµm giµu chÊt l−îng cuéc
sèng cña chóng ta. §a d¹ng sinh häc ®èi víi con
ng−êi nh− mét nguån th«ng tin ®Õn çc lÜnh vùc
gi¸o dôc, v¨n ho¸, thÈm mü vµ tinh thÇn.
- §a d¹ng sinh häc lµ nguån cho n¨ng suÊt vµ
tÝnh bÒn v÷ng n«ng nghiÖp.
Sù ®e däa ®Õn ®a d¹ng sinh häc:
- MÊt n¬i sèng vµ suy tho¸i lµ sù ®e do¹ lín
nhÊt ®èi víi ®a d¹ng sinh häc. Con ng−êi lu«n
lu«n t¸c ®éng vµ lµm thay ®æi çc hÖ sinh th¸i lµ
n¬i sèng cña çc sinh vËt. Tèc ®é vµ quy m« thay
®æi phô thuéc vµo tèc ®é t¨ng d©n sè, ¸p lùc cña
ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn khoa häc - kü
thuËt míi. N¬i sèng cña sinh vËt trªn toµn thÕ
93
giíi ®ang bÞ hñy ho¹i hoÆc thay ®æi bëi më mang
®Êt n«ng nghiÖp, xãi mßn ®Êt vµ båi l¾ng, tµn
ph¸ rõng, ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.
MÊt n¬i sèng ®Æc biÖt nghiªm träng ë nh÷ng n¬i
do ¸p lùc cña d©n sè, nghÌo ®ãi, së h÷u ruéng ®Êt
kh«ng c«ng b»ng, con ng−êi kh«ng cã c¬ héi lùa
chän, sö dông tµi nguyªn qu¸ møc. ë nhiÒu vïng
trªn thÕ giíi sö dông chÊt ®èt truyÒn thèng nh−
cñi, than cñi...
- Khai th¸c qu¸ møc çc loµi sinh vËt cã gi¸
trÞ kinh tÕ lµ nh©n tè cùc kú quan träng g©y
suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc vµ lµ mèi ®e do¹
chÝnh ë nhiÒu vïng trªn thÕ giíi. Khai th¸c qu¸
møc lµ nh©n tè hµng ®Çu lµm gi¶m çc loµi ç
trªn thÕ giíi.
- Çc loµi nhËp néi th−êng nhanh chãng chiÕm
−u thÕ ë n¬i sèng míi, ¶nh h−ëng xÊu, thËm chÝ
lo¹i trõ çc loµi b¶n ®Þa vµ lµm ®¶o lén çc qu¸
tr×nh sinh th¸i. Kho¶ng 40% çc loµi b¶n ®Þa bÞ
tuyÖt diÖt trong çc thñy vùc lµ do t¸c ®éng cña
çc loµi nhËp néi.
- ¤ nhiÔm m«i tr−êng, biÕn ®æi khÝ hËu toµn
cÇu, suy tho¸i tÇng oz«n vµ m−a axit kh«ng
nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp lªn çc sinh vËt vµ n¬i
sèng cña chóng, mµ cßn t¸c ®éng l©u dµi lªn çc
®Æc tÝnh di truyÒn cña çc quÇn thÓ vµ çc chu
tr×nh sinh ®Þa ho¸, lµm suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc.
94
- HiÓu biÕt vÒ ®a d¹ng sinh häc cßn h¹n chÕ. Sè
l−îng loµi mµ çc nhµ khoa häc dù ®o¸n trªn thÕ
giíi cã sai sè rÊt lín, nh−ng hÇu hÕt ®Òu thèng
nhÊt r»ng hµng triÖu loµi n÷a sÏ ®−îc ph¸t hiÖn,
tr−íc hÕt lµ çc loµi c«n trïng, vi sinh vËt vµ çc
loµi ®éng vËt kh«ng x−¬ng sèng kh¸c. Trong sè 7
®Õn 20 triÖu loµi trªn thÕ giíi, çc nhµ sinh häc ®·
ph¸t hiÖn vµ m« t¶ ®−îc kho¶ng 1,75 triÖu loµi.
Nh− vËy cã nghÜa lµ kho¶ng 80% sè loµi ch−a
®−îc biÕt ®Õn, ch−a biÕt gi¸ trÞ, vai trß vµ lîi Ých
cña chóng...
Néi dung b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc:
- Thùc hiÖn nghiªm tóc çc v¨n b¶n ph¸p luËt
cña nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc.
- B¶o vÖ trªn c¬ së b¶o ®¶m quyÒn vµ lîi Ých
hîp ph¸p cña céng ®ång d©n c− ®Þa ph−¬ng vµ çc
®èi t−îng cã liªn quan, lµm râ çc t−¬ng t¸c gi÷a
b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc vµ ph¸t triÓn céng ®ång.
T¹o lËp çc c¬ héi lµm ¨n kh¸c cho çc gia ®×nh
th−êng kiÕm sèng b»ng çch s¨n b¾n ®éng, thùc
vËt quý hiÕm.
- Çc loµi ®éng, thùc vËt quý hiÕm cã nguy c¬
bÞ tuyÖt chñng ph¶i ®−îc b¶o vÖ nghiªm ngÆt.
Thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc, nu«i d−ìng,
b¶o vÖ theo chÕ ®é ®Æc biÖt phï hîp víi tõng
loµi, ph¸t triÓn çc trung t©m cøu hé ®éng vËt
hoang d·.
95
- Phôc håi sinh th¸i, ¸p dông çc nguyªn t¾c
sinh th¸i cho viÖc t¸i sinh nh÷ng n¬i sèng ®· bÞ
suy tho¸i. Phôc håi vµ b¶o vÖ rõng do ®Þa ph−¬ng
qu¶n lý.
- Qu¶n lý tµi nguyªn bÒn v÷ng lµ sù kÕt hîp
gi÷a n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ qu¶n lý çc
nguån tµi nguyªn kh¸c.
8. Qu¶n lý m«i tr−êng ®Êt ngËp n−íc
a. Çc kiÓu vïng ®Êt ngËp n−íc gåm:
- Vïng ®Êt thÊp ngËp n−íc (gåm lo¹i cã thùc

vËt che phñ: ®ång lóa, cãi, lau sËy ngËp n−íc,
vïng lÇy thôt néi ®Þa vµ çc ®Çm nu«i trång thñy
s¶n vµ lo¹i kh«ng phñ thùc vËt: ®ång muèi, ao hå
n−íc ngät hoÆc lî, kªnh, m−¬ng néi ®ång).
- Vïng b·i triÒu vµ biÓn n«ng ven bê.
- Çc ®¶o nhá trªn biÓn hoÆc trong hå.
b. Lîi Ých cña vïng ®Êt ngËp n−íc:
Vïng ®Êt ngËp n−íc lµ n¬i c− tró, sinh ®Î, l−u

gi÷ nguån gièng thñy s¶n; n¬i cung cÊp dinh
d−ìng vµ thøc ¨n cho nhiÒu loµi cá, nhuyÔn thÓ cã
gi¸ trÞ kinh tÕ cao; lµ b−íc ®Öm tù nhiªn chèng xãi
lë, ngËp lôt vµ ®e däa cña d«ng b·o. NhiÒu vïng
®Êt ngËp n−íc lµ n¬i c− tró cña chim n−íc, chim
di c−; lµ ®èi t−îng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i,
x©y dùng çc khu b¶o tån thiªn nhiªn, çc b·i ®Æc
96
s¶n, çc s©n chim, çc ®¶o nhá cã tiÒm n¨ng du
lÞch rÊt lín.
c. Nh÷ng ®e däa chñ yÕu ®èi víi khu vùc

®Êt ngËp n−íc:
- Sö dông tµi nguyªn theo kiÓu hñy diÖt: chÆt

ph¸ rõng ngËp mÆn, khai th¸c qu¸ møc nguån
lîi sinh vËt, sö dông çc ph−¬ng tiÖn ®¸nh b¾t
hñy diÖt, khai th¸c çt vµ sa kho¸ng lµm gi¶m
quü båi tÝch.
- Ph¸ hñy n¬i c− tró cña sinh vËt: chuyÓn ®æi
rõng ngËp mÆn thµnh ®Çm nu«i trång thñy s¶n
hoÆc trång lóa; th¸o kh« çc vïng ®Êt ngËp n−íc
ven bê g©y sôt lón, t¨ng c−êng xãi lë biÓn vµ
nhiÔm mÆn; lÊp çc cöa ®Çm ph¸ g©y sù cè m«i
tr−êng sinh th¸i; vì ®ª bao g©y mÆn hãa hoÆc
ngät hãa lµm chÕt hµng lo¹t sinh vËt kinh tÕ; khai
th¸c qu¸ møc cá biÓn, ®Æc biÖt ë vïng cöa s«ng vµ
®Çm ph¸; sö dông nhiÒu chÊt diÖt t¹p trong nu«i
trång thñy s¶n g©y « nhiÔm m«i tr−êng.
- Qu¶n lý l−u vùc thiÕu hiÖu qu¶: chÆt ph¸
rõng ®Çu nguån s«ng lµm t¨ng c−êng båi tÝch ven
bê vµ lò lôt vïng cöa s«ng; çc ho¹t ®éng kinh tÕ
vïng thung lòng s«ng ®· x¶ th¶i chÊt g©y « nhiÔm
vµo s«ng sau ®ã theo s«ng ra biÓn.
- Khai th¸c vïng cöa s«ng vµ vïng biÓn ven bê:
trµn dÇu vµ « nhiÔm liªn quan ®Õn khai th¸c dÇu.
97
- Thiªn tai: b·o, lôt, n−íc d©ng do b·o, sãng
thÇn, nøt ®Êt, sôt lón.
d. Qu¶n lý khu vùc ®Êt ngËp n−íc:
- B¶o vÖ tèi ®a diÖn tÝch rõng ngËp mÆn hiÖn

cã, trång rõng ngËp mÆn trªn nh÷ng diÖn tÝch
cã thÓ.
- ThiÕt lËp vïng ®Öm cho çc khu b¶o tån thiªn
nhiªn ®Êt ngËp n−íc ven bê.
- Tu bæ, båi ®¾p, t¨ng c−êng b¶o vÖ çc tuyÕn ®ª.
- KiÓm so¸t vµ t¨ng c−êng viÖc thùc hiÖn çc
quy ®Þnh ph¸p luËt b¶o vÖ nguån lîi thñy s¶n.
- Thùc hiÖn tèt çc quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr−êng
trong çc lÜnh vùc nu«i trång, ®¸nh b¾t vµ chÕ
biÕn thñy s¶n, du lÞch biÓn cña ®Þa ph−¬ng.
9. Qu¶n lý m«i tr−êng trong ho¹t ®éng

ch¨n nu«i
Çc vÊn ®Ò m«i tr−êng cÇn quan t©m ®Õn khi

cã ho¹t ®éng ch¨n nu«i:
R¸c th¶i ch¨n nu«i: R¸c th¶i ch¨n nu«i bao
gåm çc lo¹i thøc ¨n thõa, ph©n ®éng vËt, x¸c gia
sóc, gia cÇm trong ch¨n nu«i. R¸c th¶i ch¨n cã
mïi h«i thèi vµ chøa nhiÒu vi khuÈn g©y bÖnh.
R¸c th¶i cña ®éng vËt ch¨n th¶ r¬i v·i kh¾p trªn
®Þa bµn, khã qu¶n lý vµ thu gom, g©y mÊt vÖ sinh
m«i tr−êng. R¸c th¶i cña ®éng vËt ch¨n nu«i tËp
trung dÔ qu¶n lý vµ thu gom, tuy nhiªn nÕu ®Ó
98
tån ®äng l©u trong chuång tr¹i sÏ lµ nguån g©y «
nhiÔm m«i tr−êng rÊt lín.
§Ó gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng
do r¸c th¶i tõ ch¨n nu«i cÇn:
- Thu gom tèi ®a r¸c th¶i cña ®éng vËt ch¨n
th¶, qu¶n lý tèt chuång tr¹i gia sóc.
- R¸c th¶i ch¨n nu«i chøa nhiÒu chÊt h÷u c¬ dÔ
ph©n hñy, cung cÊp chÊt dinh d−ìng cho c©y trång
nªn cã thÓ thu gom ®Ó sö dông lµm ph©n bãn sau
khi ñ ph©n. ViÖc ñ r¸c th¶i ch¨n nu«i thµnh ph©n
sÏ t¹o ra nguån ph©n bãn rÊt tèt cho c©y trång. Qu¸
tr×nh ñ ph©n ®· ®−îc giíi thiÖu ë hÇu hÕt çc
ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng phôc vô c«ng t¸c
khuyÕn n«ng. Tuy nhiªn, viÖc ñ ph©n chñ yÕu gåm
çc b−íc: thu gom r¸c th¶i ch¨n nu«i; t¹o ®èng hoÆc
®µo hè ñ ph©n; phñ bÒ mÆt (ñ kþ khÝ), cÇn chó ý ®Ó
mét lç hæng nhá trªn bÒ mÆt ñ. Lç nµy cÇn cã ®Ó
t−íi n−íc th¶i cña ®éng vËt vµo hè trong qu¸ tr×nh
ñ; ph©n ®· hoai th× cã thÓ sö dông ®Ó bãn c©y.
- Kh«ng nªn sö dông ph©n r¸c t−¬i bãn trùc
tiÕp cho c©y trång v× hiÖu qu¶ sö dông kh«ng cao,
h¬n n÷a ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ cña ng−êi d©n.
Do ®ã, cÇn h−íng dÉn nh©n d©n ñ ph©n t−¬i
thµnh ph©n hoai môc ®Ó sö dông.
N−íc th¶i ch¨n nu«i: Bao gåm çc nguån nh−
n−íc tiÓu ®éng vËt, n−íc çm b· vµ n−íc vÖ sinh
chuång tr¹i (nÕu cã). N−íc th¶i trong ch¨n nu«i cã
nhiÒu ë çc trang tr¹i ch¨n nu«i lín.
99
N−íc th¶i ch¨n nu«i lµ nguån g©y « nhiÔm lín
cho m«i tr−êng v× cã mïi h«i thèi khã chÞu vµ
chøa nhiÒu vi khuÈn g©y bÖnh.
§èi víi çc ®éng vËt ch¨n th¶, n−íc th¶i cña
chóng ph©n t¸n réng trong khu vùc ch¨n th¶. §èi
víi ®éng vËt ch¨n nu«i tËp trung cÇn thu gom
n−íc th¶i, t−íi vµo çc ®èng ph©n ñ; thu gom xö
lý ®Ó t−íi c©y trång...
VÖ sinh chuång tr¹i: nªn chó ý vÖ sinh
chuång tr¹i s¹ch sÏ tr¸nh Èm thÊp; h¹n chÕ sù
ph¸t sinh mïi trong chuång tr¹i b»ng çch:
- Bè trÝ chuång tr¹i ch¨n nu«i ë khu vùc hîp lý,
tho¸ng m¸t.
- Bè trÝ hÖ thèng n−íc röa chuång tr¹i.
- Khi kÕt thóc chu kú ch¨n nu«i, cÇn vÖ sinh
chuång tr¹i (cã thÓ sö dông v«i...).
- Hé ch¨n nu«i lín cÇn x©y hÇm ñ bi«ga.
Ho¹t ®éng ch¨n th¶ gia sóc tù do cÇn ®−îc
kiÓm so¸t chÆt v× kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®−îc dÞch
bÖnh gia sóc. Nh÷ng vïng cã ®µn gia sóc lín cã
thÓ lµm suy tho¸i ®ång cá, g©y xãi mßn ®Êt, tµn
ph¸ rõng non vµ hÖ thèng kªnh m−¬ng thñy lîi.
KiÓm so¸t chÆt chÏ thÞ tr−êng thuèc thó y ®Ó h¹n
chÕ tèi ®a thuèc gi¶, thuèc qu¸ h¹n. T¨ng c−êng
n¨ng lùc thó y ®Ó kiÓm so¸t dÞch bÖnh gia sóc,
nhÊt lµ t¨ng c−êng m¹ng l−íi thó y céng ®ång.
ThiÕt lËp m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung.
T¹i khu vùc ®« thÞ, chuång tr¹i ch¨n nu«i
100
kh«ng nhiÒu nh−ng l¹i lµ nguån cã nguy c¬ g©y «
nhiÔm m«i tr−êng rÊt lín do kh«ng gian hÑp. R¸c
th¶i, n−íc th¶i ch¨n nu«i ë çc hé gia ®×nh th−êng
®−îc ®æ chung vµo hÖ thèng n−íc th¶i thµnh phè.
ë ®« thÞ, kh«ng nªn khuyÕn khÝch ch¨n nu«i trong
çc hé gia ®×nh v× nguy c¬ g©y « nhiÔm m«i tr−êng
lín. Nªn tËp trung ch¨n nu«i trong çc tr¹i ch¨n
nu«i ven ®« ®Ó qu¶n lý nguån chÊt th¶i dÔ dµng.
10. Qu¶n lý m«i tr−êng ®èi víi lß giÕt mæ

gia sóc tËp trung
Çc lß giÕt mæ gia sóc rÊt phæ biÕn trªn ®Þa bµn
x·, ph−êng. Cã ba vÊn ®Ò cÇn qu¶n lý ®èi víi çc
c¬ së nµy vÒ mÆt m«i tr−êng:
- VÖ sinh an toµn thùc phÈm: sóc vËt giÕt mæ
ph¶i kiÓm nghiÖm thó y (nhiÖm vô nµy do çn bé
thó y thùc hiÖn).
- VÖ sinh an toµn lao ®éng trong c¬ së giÕt mæ:
diÖn tÝch, n−íc sö dông, ¸nh s¸ng, thiÕt bÞ, nhiÖt
®é... (nhiÖm vô nµy do ngµnh Y tÕ thùc hiÖn).
- Çc chÊt th¶i ra m«i tr−êng: n−íc th¶i, ph©n
vµ çc s¶n phÈm ®éng vËt kh¸c, mïi h«i... (nhiÖm
vô nµy do çn bé qu¶n lý m«i tr−êng ®¶m nhiÖm).
Néi dung chi tiÕt thùc hiÖn theo Th«ng t− sè
31/2010/TT-BNNPTNT ngµy 24-5-2010 cña Bé
N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n quy ®Þnh
vÒ qu¶n lý chÊt th¶i trong c¬ së giÕt mæ gia sóc,
gia cÇm.
101
11. Qu¶n lý m«i tr−êng çc c¬ së nu«i
trång, chÕ biÕn thñy s¶n
ë çc vïng ven biÓn vµ nh÷ng vïng cã mÆt

n−íc réng, ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n lµ mét
lÜnh vùc kinh tÕ quan träng.
Theo tÝnh chÊt mÆt n−íc, ho¹t ®éng nu«i trång
thñy s¶n cã thÓ ®−îc chia ra:
- Nu«i trång n−íc ngät;
- Nu«i trång n−íc lî;
- Nu«i trång n−íc mÆn.
Theo tÝnh chÊt c¶nh quan, ho¹t ®éng nu«i
trång thñy s¶n cã thÓ ®−îc chia ra:
- Nu«i trong ruéng lóa;
- Nu«i trong ®×a;
- Nu«i trong hå (nu«i bÌ hoÆc lång);
- Nu«i biÓn (nu«i bÌ hoÆc lång);
- Nu«i trªn cån çt (lµm hå lãt ®¸y).
Theo h×nh thøc nu«i, ho¹t ®éng nu«i trång
thñy s¶n cã thÓ chia ra:
- Nu«i qu¶ng canh (ng−êi nu«i lo gièng, th¶ rÊt
th−a, kh«ng lo thøc ¨n).
- Nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn (th¶ th−a, ng−êi
nu«i lo gièng, thøc ¨n).
- Nu«i b¸n c«ng nghiÖp (th¶ dµy, ng−êi nu«i lo
gièng, thøc ¨n, thuèc bÖnh).
- Nu«i c«ng nghiÖp (th¶ rÊt dµy, ng−êi nu«i lo
gièng, thøc ¨n, thuèc bÖnh, xö lý n−íc ®Çu vµo,
th«ng khÝ c−ìng bøc).
102
Mçi kiÓu nu«i trång ®Òu cã nh÷ng vÊn ®Ò m«i
tr−êng kh¸c nhau cÇn ®−îc qu¶n lý tèt ®Ó hç trî
cho lÜnh vùc nu«i trång thñy s¶n ph¸t triÓn. Cã
thÓ liÖt kª mét sè vÊn ®Ò m«i tr−êng nh− sau:
VÊn ®Ò sö dông kh«ng gian nu«i trång (®Êt lµm
®Çm, diÖn tÝch mÆt n−íc, nu«i lång hay nu«i
bÌ…). HiÖn nay ®Êt nu«i trång ®−îc ®Êu thÇu:
Víi vïng nu«i qu¶ng canh hay b¸n th©m canh,
ng−êi ®Þa ph−¬ng cã thÓ ®ñ vèn ®Ó nhËn thÇu v×
gi¸ rÎ; nh−ng víi vïng nu«i c«ng nghiÖp, th−êng
lµ çc doanh nghiÖp n¬i kh¸c th¾ng thÇu. §Õn khi
ng−êi ®Þa ph−¬ng ®ñ kh¶ n¨ng nhËn thÇu th×
kh«ng cßn ®Êt hay mÆt n−íc ®Ó nu«i n÷a. §©y lµ
vÊn ®Ò m«i tr−êng x· héi cÇn tÝnh ®Õn v× dÔ g©y
ra tranh chÊp tµi nguyªn m«i tr−êng.
VÊn ®Ò thêi gian ®Êu thÇu: Víi vïng nu«i
qu¶ng canh hay qu¶ng canh c¶i tiÕn, Ýt nhÊt mét
chu kú ®Êu thÇu lµ n¨m n¨m. Vïng nu«i c«ng
nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp: mét chu kú lµ 10 n¨m.
NÕu thêi gian ®Êu thÇu ng¾n h¬n chu kú trªn,
ng−êi nu«i sÏ kh«ng chÞu ®Çu t− b¶o vÖ m«i
tr−êng vïng nu«i.
VÊn ®Ò quy ho¹ch m«i tr−êng ®Çm nu«i (theo
tiªu chuÈn ngµnh Thñy s¶n):
- DiÖn tÝch hå chuÈn bÞ n−íc b»ng 1/3 diÖn tÝch
®Çm nu«i.
- DiÖn tÝch hå xö lý n−íc th¶i b»ng 1/10 diÖn
tÝch ®Çm nu«i.
103
- DiÖn tÝch më ®Ó l−u th«ng n−íc b»ng 7/12
(45%) diÖn tÝch toµn vïng nu«i (nÕu vïng nu«i lµ
ven r×a ®Çm ph¸, vòng, vÞnh).
- DiÖn tÝch rõng ngËp mÆn tèi thiÓu b»ng 1/3
diÖn tÝch vïng nu«i (hoÆc lín gÊp 1,33 lÇn diÖn
tÝch ®Çm nu«i).
VÊn ®Ò chÊt th¶i: Vïng nu«i thñy s¶n th−êng
bÞ « nhiÔm n−íc th¶i do thøc ¨n thõa, mÇm bÖnh
®i kÌm vËt nu«i bÞ chÕt bÖnh, d− l−îng thuèc ch÷a
bÖnh... §iÒu nµy ®Æc biÖt trÇm träng ë çc vïng
nu«i t«m c«ng nghiÖp.
VÊn ®Ò nhiÔm mÆn vµ c¹n kiÖt n−íc ngÇm ë
vïng nu«i t«m trªn çt: C«ng nghÖ nu«i t«m trªn
çt cÇn n−íc nh¹t ®Ó pha lo·ng n−íc biÓn xuèng
25%. Nguån n−íc nh¹t chñ yÕu lµ n−íc ngÇm.
N−íc ngÇm cån çt th−êng Ýt, thËm chÝ kh«ng ®ñ
cung cÊp cho d©n ®Þa ph−¬ng lµm n−íc ¨n hµng
ngµy. ViÖc b¬m hót qu¸ møc n−íc ngÇm sÏ lµm
c¹n kiÖt vµ nhiÔm mÆn bån n−íc ngÇm t¹i cån çt.
Cuèi cïng ®Çm nu«i sÏ bá hoang vµ m©u thuÉn
tranh giµnh nguån n−íc gi÷a ng−êi nu«i vµ ng−êi
®Þa ph−¬ng sÏ n¶y sinh.
Sù x©m nhËp çc gièng l¹: Çc gièng sinh vËt
l¹ cã thÓ x©m nhËp vµo vïng nu«i qua n−íc tù
nhiªn vµ qua viÖc nhËp gièng vËt nu«i thiÕu kiÓm
so¸t chÆt chÏ. NÕu cã sinh vËt l¹ x©m nhËp, hiÖn
t−îng nhiÔu lo¹n sinh th¸i cã thÓ x¶y ra.
104
§Ó b¶o vÖ m«i tr−êng trong nu«i trång thñy s¶n
cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc çc quy ®Þnh sau (trÝch
§iÒu 71, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014).
1. Tæ chøc, ç nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu, kinh
doanh thuèc thó y thñy s¶n, hãa chÊt trong nu«i
trång thñy s¶n ph¶i thùc hiÖn quy ®Þnh cña ph¸p
luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng vµ quy ®Þnh cña ph¸p
luËt cã liªn quan.
2. Kh«ng ®−îc sö dông thuèc thó y thñy s¶n,
hãa chÊt ®· hÕt h¹n sö dông hoÆc ngoµi danh môc
cho phÐp trong nu«i trång thñy s¶n.
3. Thuèc thó y thñy s¶n, hãa chÊt dïng trong
nu«i trång thñy s¶n ®· hÕt h¹n sö dông; bao b×
®ùng thuèc thó y thñy s¶n, hãa chÊt dïng trong
nu«i trång thñy s¶n sau khi sö dông; bïn ®Êt vµ
thøc ¨n l¾ng ®äng khi lµm vÖ sinh trong ao nu«i
thñy s¶n ph¶i ®−îc thu gom, xö lý theo quy ®Þnh
vÒ qu¶n lý chÊt th¶i.
4. Khu nu«i trång thñy s¶n tËp trung ph¶i phï
hîp víi quy ho¹ch vµ ®¸p øng yªu cÇu b¶o vÖ m«i
tr−êng sau:
a) ChÊt th¶i ph¶i ®−îc thu gom, xö lý theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt;
b) Phôc håi m«i tr−êng sau khi ngõng ho¹t
®éng nu«i trång thñy s¶n;
c) B¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr−êng,
phßng ngõa dÞch bÖnh thñy s¶n; kh«ng ®−îc sö
dông hãa chÊt ®éc h¹i hoÆc tÝch tô ®éc h¹i.
105
5. Kh«ng x©y dùng khu nu«i trång thñy s¶n
tËp trung trªn b·i båi ®ang h×nh thµnh vïng cöa
s«ng ven biÓn.
6. Kh«ng ph¸ rõng ngËp mÆn ®Ó nu«i trång
thñy s¶n.
§èi víi çc c¬ së chÕ biÕn, bu«n b¸n thñy s¶n:
Lµm thñy s¶n kh«, chÕ biÕn n−íc m¾m, bét ç,
m¾m ruèc... lµ nh÷ng nghÒ l©u ®êi trong nhiÒu
céng ®ång ven biÓn. Nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr−êng
liªn quan lµ:
- Mïi: mïi nÆng vµ khã chÞu, th−êng g©y ph¶n
øng d÷ déi trong céng ®ång kh«ng lµm nghÒ chÕ
biÕn thñy s¶n ë l©n cËn c¬ së chÕ biÕn.
- N−íc th¶i: chÕ biÕn thñy s¶n cÇn nhiÒu n−íc.
N−íc th¶i giµu chÊt h÷u c¬ vµ vi khuÈn, khèi
l−îng lín th−êng g©y « nhiÔm m«i tr−êng nÕu
kh«ng ®−îc xö lý.
- VÖ sinh an toµn thùc phÈm: mét sè c¬ së chÕ
biÕn c¶ çc loµi ç ®éc (vÝ dô ç nãc); sö dông chÊt
®én, chÊt phô gia tr¸i quy ®Þnh; quy tr×nh s¶n
xuÊt kh«ng b¶o ®¶m vÖ sinh.
Qu¶n lý m«i tr−êng cña nghÒ chÕ biÕn thñy
s¶n cÇn kÕt hîp víi ngµnh Thñy s¶n. MÆc dï cã
hµng lo¹t tiªu chuÈn cña ngµnh Thñy s¶n,
nh−ng chØ cã çc doanh nghiÖp cña ngµnh míi
buéc ph¶i ¸p dông. Bé tiªu chuÈn ngµnh Thñy
s¶n chØ khuyÕn khÝch ¸p dông ®èi víi çc hé
106
bu«n b¸n, chÕ biÕn thñ c«ng. §iÒu nµy khiÕn cho
viÖc qu¶n lý m«i tr−êng çc hé chÕ biÕn hoÆc
bu«n b¸n thñy s¶n cÇn cã thªm quyÕt ®Þnh cña
chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng.
12. Qu¶n lý m«i tr−êng çc lµng nghÒ

thñ c«ng
Çc lµng nghÒ thñ c«ng (kÓ c¶ çc lµng nghÒ

míi vµ lµng nghÒ truyÒn thèng) lµ nÐt ®Æc tr−ng
cña x· héi n«ng th«n ViÖt Nam. Çc lµng nghÒ
th−êng rÊt ®a d¹ng vÒ ngµnh nghÒ, vÒ quy m« s¶n
xuÊt, vÒ c«ng nghÖ ®−îc sö dông. Ph¸t triÓn lµng
nghÒ thñ c«ng lµ ®éng lùc lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu
x· héi n«ng th«n theo h−íng t¨ng thu nhËp, t¨ng
tû träng phi n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ, gãp
phÇn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n.
Theo sù ®a d¹ng cña lµng nghÒ, « nhiÔm m«i
tr−êng lµng nghÒ còng mu«n mµu mu«n vÎ. Çc
t×nh tr¹ng « nhiÔm kh«ng khÝ, tiÕng ån, mïi, «
nhiÔm n−íc, chÊt th¶i r¾n, nhiÖt ®é cao... ®Òu cã
thÓ gÆp ë çc lµng nghÒ thñ c«ng. Tïy lo¹i lµng
nghÒ mµ kiÓu « nhiÔm nµo trë nªn næi tréi.
¤ nhiÔm lµng nghÒ cã thÓ dÉn ®Õn çc bÖnh
nghÒ nghiÖp sau ®©y:
- BÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp;
- BÖnh tai mòi häng nghÒ nghiÖp;
- BÖnh h« hÊp nghÒ nghiÖp;
107
- BÖnh ngoµi da nghÒ nghiÖp;
- BÖnh m¾t nghÒ nghiÖp;
- BÖnh thÇn kinh nghÒ nghiÖp.
Qu¶n lý m«i tr−êng çc lµng nghÒ thñ c«ng lµ
viÖc lµm nan gi¶i v× quy m« s¶n xuÊt nhá, ph©n
t¸n, mang tÝnh chÊt hé gia ®×nh, c«ng nghÖ l¹c
hËu, thiÕt bÞ ch¾p v¸, quy ho¹ch kh«ng cã hoÆc
kh«ng hoµn chØnh, kh«ng cã hÖ thèng xö lý chÊt
th¶i... Qu¶n lý m«i tr−êng lµng nghÒ thùc hiÖn
theo §iÒu 40 cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m
2014 vµ cÇn vËn dông çc c«ng cô sau:
- ViÖc quy ho¹ch, x©y dùng, c¶i t¹o vµ ph¸t
triÓn lµng nghÒ ph¶i g¾n víi b¶o vÖ m«i tr−êng.
Nhµ n−íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn khu, côm c«ng
nghiÖp lµng nghÒ cã chung hÖ thèng kÕt cÊu h¹
tÇng b¶o vÖ m«i tr−êng.
- Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh cã tr¸ch nhiÖm chØ
®¹o, tæ chøc thèng kª, ®¸nh gi¸ møc ®é « nhiÔm
cña çc lµng nghÒ trªn ®Þa bµn vµ cã kÕ ho¹ch gi¶i
quyÕt t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng cña lµng
nghÒ b»ng çc biÖn ph¸p: a) C¶i t¹o, n©ng cÊp
hoÆc x©y míi hÖ thèng thu gom, xö lý n−íc th¶i
tËp trung; b) X©y dùng khu tËp kÕt chÊt th¶i r¾n
th«ng th−êng, chÊt th¶i nguy h¹i, bè trÝ thiÕt bÞ
®¸p øng yªu cÇu thu gom chÊt th¶i vµ phï hîp víi
viÖc ph©n lo¹i t¹i nguån phôc vô cho viÖc xö lý
tËp trung; c) Quy ho¹ch khu, côm c«ng nghiÖp
lµng nghÒ ®Ó di dêi c¬ së s¶n xuÊt g©y « nhiÔm
108
m«i tr−êng nghiªm träng ra khái khu d©n c−; d)
Tuyªn truyÒn, phæ biÕn ®Ó nh©n d©n biÕt vµ ¸p
dông c«ng nghÖ míi Ýt g©y « nhiÔm.
- C¬ së s¶n xuÊt trong çc khu, côm c«ng
nghiÖp lµng nghÒ ph¶i thùc hiÖn çc yªu cÇu sau
®©y vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng: a) N−íc th¶i ph¶i ®−îc
thu gom vµ chuyÓn vÒ hÖ thèng xö lý n−íc th¶i
tËp trung; tr−êng hîp ch−a cã hÖ thèng xö lý
n−íc th¶i tËp trung th× ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý
n−íc th¶i ®¹t tiªu chuÈn m«i tr−êng tr−íc khi
th¶i; b) ChÊt th¶i r¾n ph¶i ®−îc ph©n lo¹i t¹i
nguån vµ chuyÓn vÒ khu tËp kÕt chÊt th¶i r¾n
theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt th¶i; tr−êng hîp
chÊt th¶i r¾n cã yÕu tè nguy h¹i th× ph¶i ®−îc
ph©n lo¹i, thu gom, l−u gi÷, xö lý theo quy ®Þnh
vÒ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i; c) §ãng gãp kinh
phÝ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng vµ nép ®Çy ®ñ phÝ b¶o vÖ m«i tr−êng theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
13. Qu¶n lý m«i tr−êng çc ho¹t ®éng tËn

thu kho¸ng s¶n
Ho¹t ®éng tËn thu kho¸ng s¶n quy m« nhá

nh−: khai th¸c ®¸ chÎ, khai th¸c çt, ®¸, sái
däc s«ng, khai th¸c ®Êt sÐt ®Ó lµm g¹ch ngãi,
khai th¸c quÆng kim lo¹i quy m« nhá hµm
l−îng thÊp... th−êng g©y nhiÒu khã kh¨n cho
c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng ë cÊp c¬ së. Bëi lÏ,
109
víi quy m« nhá, c¬ quan qu¶n lý m«i tr−êng
kh«ng thÓ ¸p dông çc v¨n b¶n qu¶n lý tµi
nguyªn kho¸ng s¶n cña Nhµ n−íc ban hµnh.
Ho¹t ®éng nµy l¹i t¹o ra nguån thu cho çc hé
nghÌo, gi¶i quyÕt lao ®éng d− thõa cña ®Þa
ph−¬ng. MÆt kh¸c, sè l−îng çc hé kinh doanh
ngµnh nghÒ nµy cã thÓ rÊt nhiÒu t¹i ®Þa
ph−¬ng, ®Þa ®iÓm khai th¸c kho¸ng s¶n manh
món, ph©n t¸n... g©y khã kh¨n cho t¸c nghiÖp
cña çn bé qu¶n lý m«i tr−êng. HiÖn nay, vÊn
®Ò qu¶n lý m«i tr−êng ®èi víi ho¹t ®éng tËn
thu kho¸ng s¶n vÉn lµ nçi bøc xóc cña chÝnh
quyÒn cÊp c¬ së trªn toµn quèc.
Sau ®©y lµ nh÷ng ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p qu¶n
lý ho¹t ®éng tËn thu kho¸ng s¶n ë cÊp c¬ së:
- X¸c ®Þnh vµ chØ râ nh÷ng ®Þa ®iÓm cã gi¸ trÞ
lín vÒ c¶nh quan, vÒ phßng chèng sù cè m«i
tr−êng, tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc tËn thu. VÝ dô, çc
c¶nh quan ®Ñp dïng cho ph¸t triÓn du lÞch, diÖn
tÝch trong ph¹m vi b¶o vÖ xung quanh çc di tÝch
lÞch sö v¨n ho¸; diÖn tÝch b¶o ®¶m sù æn ®Þnh bê
biÓn, bê s«ng, bê hå, dßng ch¶y; çc thÒm san h«
chÕt hay r¹n san h«; diÖn tÝch b¶o vÖ nguån n−íc
mÆt, n−íc ngÇm cña ®Þa ph−¬ng; çc diÖn tÝch ®Êt
®¸ cã ®éc tÝnh hoÆc phãng x¹ cao trªn møc an
toµn; çc v¸ch ®−êng (taluy) cÇn b¶o vÖ chèng
tr−ît lë, v.v..
ñy ban nh©n d©n cÊp x· sau khi quyÕt ®Þnh
110
ph¹m vi çc diÖn tÝch nµy ph¶i th«ng b¸o réng r·i
cho nh©n d©n biÕt.
- Yªu cÇu hoµn phôc ®Õn møc an toµn çc ®Þa
®iÓm khai th¸c tËn thu, tr¸nh g©y tai n¹n cho
ng−êi vµ gia sóc qua l¹i. VÝ dô lÊp ®Çy çc hè,
hÇm khai th¸c; gia cè an toµn çc v¸ch khai th¸c;
sö dông çc thïng ®Êu ®Ó x©y dùng hå nu«i thñy
s¶n, v.v.. V¨n b¶n nhµ n−íc kh«ng yªu cÇu çc
ho¹t ®éng tËn thu kho¸ng s¶n ph¶i ký quü hoµn
phôc m«i tr−êng, nh−ng Héi ®ång nh©n d©n x· cã
thÓ quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p nµy trong ph¹m vi ®Þa
bµn qu¶n lý.
- H−íng dÉn thùc hiÖn an toµn lao ®éng trong
ho¹t ®éng khai th¸c vµ vËn chuyÓn kho¸ng s¶n
cho chñ doanh nghiÖp vµ ng−êi lao ®éng.
14. KiÓm so¸t t¸c ®éng m«i tr−êng cña çc

dù ¸n nhá do cÊp c¬ së cÊp phÐp
Çc chñ dù ¸n nhá do cÊp c¬ së cÊp phÐp, tïy

lo¹i h×nh vµ quy m« do ph¸p luËt quy ®Þnh mµ
®−îc miÔn hoÆc ph¶i lËp çc b¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i tr−êng phï hîp. Do ®Æc thï cña çc dù
¸n nhá lµ t¶i l−îng chÊt th¶i Ýt nªn viÖc ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr−êng kh«ng cÇn quan t©m chi tiÕt
qu¸ møc. Quy m« ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng
cña çc dù ¸n nhá nªn quan t©m chñ yÕu vµo tÝnh
chÊt ®Æc thï cña c«ng nghÖ, nguy c¬ « nhiÔm m«i
tr−êng cña çc chÊt th¶i nguy h¹i, vÊn ®Ò an toµn
111
lao ®éng trong s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
khu vùc.
Néi dung c¬ b¶n cña b¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr−êng çc dù ¸n nhá bao gåm:
- M« t¶ tãm t¾t dù ¸n.
- §¸nh gi¸ s¬ bé hiÖn tr¹ng m«i tr−êng khu vùc.
- §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng cña dù ¸n.
- Çc nguån « nhiÔm ®Æc thï, møc ®é t¸c ®éng
(kh«ng khÝ, n−íc, ®Êt, chÊt th¶i r¾n, tiÕng ån).
- VÊn ®Ò an toµn lao ®éng vµ rñi ro m«i tr−êng.
- T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ x· héi (lao ®éng, c¬ së
h¹ tÇng... trong khu vùc).
- Çc biÖn ph¸p phßng tr¸nh « nhiÔm m«i
tr−êng: tËp trung kh¾c phôc çc tiÒm n¨ng «
nhiÔm ë møc ®é cao...
- §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý m«i
tr−êng ®èi víi çc dù ¸n nhá, b¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i tr−êng cÇn m« pháng nguån g©y «
nhiÔm m«i tr−êng vµ møc ®é t¸c ®éng cña çc
nguån g©y « nhiÔm m«i tr−êng nµy d−íi d¹ng s¬
®å kÌm theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. ViÖc
m« t¶ cµng chi tiÕt th× c«ng viÖc kiÓm so¸t «
nhiÔm nãi riªng vµ qu¶n lý m«i tr−êng nãi chung
cµng dÔ thùc hiÖn.
15. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n y tÕ t¹i çc c¬ së

y tÕ
Bé Y tÕ ®· ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý chÊt th¶i
112
y tÕ cïng víi QuyÕt ®Þnh sè 43/2007/Q§-BYT
ngµy 30-11-2007. Quy chÕ nµy ®−îc ¸p dông ®èi
víi çc c¬ së kh¸m, ch÷a bÖnh, nhµ hé sinh, tr¹m
y tÕ, c¬ së nghiªn cøu y d−îc, y tÕ dù phßng, ®µo
t¹o çn bé y tÕ, s¶n xuÊt, kinh doanh d−îc phÈm,
v¾c-xin, sinh phÈm y tÕ (gäi chung lµ çc c¬ së y
tÕ) vµ çc tæ chøc, ç nh©n tham gia vËn chuyÓn,
xö lý, tiªu hñy chÊt th¶i y tÕ.
Trªn thùc tÕ, quy chÕ nµy ®ang tõng b−íc
®−îc thùc hiÖn ®èi víi çc c¬ së y tÕ lín. Víi çc
c¬ së nhá lÎ cña t− nh©n trong ph−êng, x·, thÞ
trÊn, do chÊt th¶i y tÕ Ýt vµ ph©n t¸n nªn th−êng
®−îc th¶i bá chung vµo r¸c sinh ho¹t. Ch−a ®Þa
ph−¬ng nµo tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ
tõ çc c¬ së nµy.
Mét lý do kh¸c khiÕn viÖc qu¶n lý chÊt th¶i y
tÕ t¹i çc c¬ së y tÕ t− nh©n nhá lÎ gÆp khã kh¨n
lµ: ng−êi kh¸m ch÷a bÖnh thuª ®Þa ®iÓm, hÕt giê
hµnh nghÒ lµ vÒ. Ng−êi cho thuª ®Þa ®iÓm cã tr¸ch
nhiÖm ®æ r¸c, kh«ng hiÓu biÕt hoÆc thiÕu tr¸ch
nhiÖm trong qu¶n lý r¸c th¶i y tÕ; c¬ quan cã
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý r¸c th¶i y tÕ cña ®Þa ph−¬ng
l¹i kh«ng tæ chøc m¹ng l−íi thu gom tõ çc c¬ së y
tÕ t− nh©n nhá lÎ.
§Ó qu¶n lý tèt chÊt th¶i y tÕ cÇn ph¶i thùc hiÖn
çc quy ®Þnh t¹i §iÒu 72 cña LuËt B¶o vÖ m«i
tr−êng n¨m 2014 vµ çc gi¶i ph¸p sau:
113
- C¬ quan y tÕ ®Þa ph−¬ng ph¶i thiÕt lËp hÖ
thèng thu gom, vËn chuyÓn chÊt th¶i y tÕ cho çc
c¬ së y tÕ t− nh©n. Cã thÓ vËn chuyÓn b»ng xe m¸y
theo lé tr×nh nhÊt ®Þnh v× chÊt th¶i y tÕ t− nh©n
th−êng Ýt. ChÊt th¶i y tÕ ®−îc ®ùng trong çc
thïng ch¾c ch¾n vµ kÝn. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan
träng hµng ®Çu cho viÖc qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ.
- TËp huÊn, h−íng dÉn çc c¬ së y tÕ t− nh©n
ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i, qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ
theo Quy chÕ qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ do Bé Y tÕ ban
hµnh. Héi ®ång nh©n d©n quyÕt ®Þnh kho¶n thu
phÝ vËn chuyÓn, tiªu hñy chÊt th¶i y tÕ vµ çc c¬
së nµy cã nghÜa vô ®ãng gãp chi phÝ ®ã. Nh÷ng c¬
së y tÕ nµo kh«ng tu©n thñ sÏ bÞ xö ph¹t hµnh
chÝnh theo luËt ®Þnh.
16. Qu¶n lý m«i tr−êng ë çc khu vùc tiÒn

®« thÞ
Çc ®iÓm d©n c− tËp trung, ®ang ph¸t triÓn më

réng, mang tÝnh gÇn gòi víi ®« thÞ, ë trong lµng
x·, cã tû lÖ d©n c− phi n«ng nghiÖp vµ nöa phi
n«ng nghiÖp trªn 50% th−êng ®−îc gäi lµ thÞ tø.
§©y lµ nh÷ng trung t©m tæng hîp kinh tÕ - x· héi,
hay trung t©m chuyªn ngµnh cã vai trß thóc ®Èy
lµng - x· ph¸t triÓn. ë thÞ tø ®· b−íc ®Çu x©y
dùng ®−îc mét sè c«ng tr×nh c«ng céng vµ h¹ tÇng
kü thuËt (®iÖn, ®−êng, tr−êng, tr¹m, th«ng tin
liªn l¹c…) thÝch øng víi quy m« ph¸t triÓn.
114
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, thÞ tø lµ khu vùc
"nöa n«ng th«n, nöa ®« thÞ", cßn gäi lµ khu vùc
"tiÒn ®« thÞ". NhiÒu n¬i, nh©n d©n gäi n«m na thÞ
tø lµ "xãm phè".
Do nh÷ng ®Æc tÝnh nöa th«n nöa thÞ nh− trªn,
viÖc qu¶n lý m«i tr−êng çc khu vùc "tiÒn ®« thÞ"
vÉn thuéc quyÒn cña cÊp chÝnh quyÒn c¬ së,
nh−ng cã nh÷ng ®Æc tr−ng sau:
- Çc khu vùc "tiÒn ®« thÞ" hÇu hÕt ®Òu kh«ng
cã c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô m«i tr−êng: nh− hÖ
thèng cÊp tho¸t n−íc, dÞch vô thu gom vµ xö lý
r¸c sinh ho¹t, çc kho¶ng kh«ng gian trèng cÇn
thiÕt (mÆt n−íc, c©y xanh, vØa hÌ, v.v..); c«ng
tr×nh vÖ sinh cña çc hé còng th−êng kh«ng ®ång
bé vµ Ýt ®−îc chó ý x©y dùng. PhÇn lín c− d©n ë
çc "xãm phè" chØ chó ý x©y dùng nhµ ë kiªm
bu«n b¸n hay s¶n xuÊt. ChÝnh viÖc quy ho¹ch x©y
dùng thiÕu ®ång bé nµy sÏ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n
khã gi¶i quyÕt trong t−¬ng lai khi çc "xãm phè"
tiÕp tôc më réng, tiÕp tôc ®« thÞ ho¸. V× vËy, gi¶i
bµi to¸n quy ho¹ch lµ b−íc ®i ®Çu tiªn cña qu¶n lý
m«i tr−êng çc khu vùc "xãm phè".
- Lèi sèng cña ng−êi "xãm phè" vÉn mang ®Ëm
nÐt n«ng d©n, ch−a ph¶i thÞ d©n. Do ®ã, çch sèng
tho¶i m¸i vµ tïy tiÖn cña n«ng th«n ®−îc mang
®Õn çc "xãm phè" chËt hÑp, khiÕn cho viÖc vËn
hµnh çc dÞch vô vÖ sinh c«ng céng gÆp khã kh¨n
(vÝ dô ®æ r¸c bõa b·i, ch¨n nu«i gia sóc gia cÇm
115
quy m« nhá tïy tiÖn...). V× vËy, qu¶n lý m«i
tr−êng çc "xãm phè" cÇn ph¶i ®Çu t− cho gi¸o
dôc, truyÒn th«ng vÒ v¨n minh ®« thÞ, gióp cho
viÖc gi÷ g×n c¶nh quan, lµm s¹ch sÏ vµ th«ng
tho¸ng lßng ®−êng, hÌ phè...
- Còng cÇn ph¶i x©y dùng quy ®Þnh vÒ viÖc lùa
chän ngµnh nghÒ kinh doanh dÞch vô phï hîp víi
"xãm phè" ®Ó tr¸nh ph¸t sinh çc vÊn ®Ò m«i
tr−êng khã gi¶i quyÕt. CÇn lo¹i bá çc nghÒ g©y
tiÕng ån lín (vÝ dô: gß, hµn), g©y mïi h«i thèi (vÝ
dô: giÕt mæ gia sóc, chÕ biÕn n«ng s¶n), g©y bôi
bÆm, nãng bøc vµ ph¸t x¶ khÝ ®éc (vÝ dô: çc lß
g¹ch ngãi thñ c«ng, x−ëng c−a...). NÕu kh«ng
tr¸nh ®−îc çc nghÒ nµy, ch¾c ch¾n sÏ ph¸t sinh
çc kiÖn ço vÒ m«i tr−êng. Trong tr−êng hîp tèt
nhÊt, çc c¬ së s¶n xuÊt g©y « nhiÔm m«i tr−êng
ph¶i ®−îc quy ho¹ch ra xa khu d©n c−.
17. Qu¶n lý m«i tr−êng t¹i nh÷ng n¬i ë

kh«ng chÝnh thøc trong ®« thÞ
Khu nhµ t¹m "xãm liÒu”, “khu æ chuét" lµ n¬i

ë kh«ng chÝnh thøc, lÊn chiÕm ®Êt c«ng cña
nh÷ng ng−êi cã thu nhËp thÊp. §a phÇn hä lµ
nh÷ng ng−êi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt, th−êng lµ c−
d©n di c− tù do n«ng th«n - ®« thÞ, nh÷ng ng−êi
d©n sèng tr«i næi ë ®« thÞ, d©n du c− trªn mÆt
n−íc lµm nhµ t¹m ven kªnh, r¹ch, ng−êi lµm
nghÒ nhÆt r¸c lµm nhµ ngay trªn b·i r¸c... ë khu
116
vùc nµy, nh÷ng c¨n nhµ th−êng ®−îc x©y cÊt t¹m
bî, tuÒnh toµng, hÇu nh− kh«ng cã hoÆc rÊt Ýt
c«ng tr×nh c«ng céng: ®iÖn, cÊp tho¸t n−íc, c«ng
tr×nh vÖ sinh, ®−êng s¸... §©y lµ n¬i cã møc ®é «
nhiÔm m«i tr−êng cao, th−êng còng lµ n¬i tËp
trung vµ lan truyÒn çc mÇm dÞch bÖnh cho céng
®ång xung quanh.
Çc khu "xãm liÒu, æ chuét" cña nh÷ng ng−êi
nghÌo lµ mÆt tr¸i cña çc khu ®« thÞ, mÆt tr¸i cña
qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ë tÊt c¶ çc n−íc ®ang ph¸t
triÓn. HiÖn t−îng nµy lµ kÕt qu¶ kh«ng mong ®îi
cña sù ph¸t triÓn kh«ng c©n b»ng gi÷a n«ng th«n
vµ ®« thÞ, lµ kÕt qu¶ cña nhiÒu nguyªn nh©n kinh
tÕ - x· héi - v¨n ho¸ réng lín. ViÖc xo¸ çc khu
"xãm liÒu, æ chuét" ë ®« thÞ cña tÊt c¶ çc n−íc
®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi b»ng çc biÖn ph¸p
hµnh chÝnh ®Òu kh«ng thµnh c«ng.
Qu¶n lý m«i tr−êng cÊp c¬ së kh«ng thÓ bá qua
çc khu ë kh«ng chÝnh thøc nµy v×:
- §ã lµ mét bé phËn diÖn tÝch thuéc quyÒn
qu¶n lý cña cÊp c¬ së.
- B¶n chÊt nh©n ®¹o cña chÕ ®é ta kh«ng thÓ
bá qua nh÷ng c«ng d©n nghÌo khæ cña m×nh.
- Ng¨n ngõa sù lan truyÒn mÇm bÖnh (nÕu cã)
sang çc céng ®ång l©n cËn.
C«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng ë çc khu nhµ
t¹m, kh«ng chÝnh thøc tËp trung vµo mét sè
h−íng nh− sau:
117
- Hç trî vµ cung cÊp mét sè dÞch vô m«i tr−êng
c¬ b¶n: cÊp tho¸t n−íc, ®iÖn, dÞch vô vÖ sinh
phßng dÞch, thu gom r¸c.
- Huy ®éng sù tham gia cña nh©n d©n hoµn
thiÖn hÖ thèng giao th«ng néi bé, san lÊp çc chç
lÇy léi, x©y dùng çc c«ng tr×nh vÖ sinh (nhµ t¾m,
nhµ vÖ sinh) n©ng cÊp chuång tr¹i gia sóc.
- Gi¸o dôc, truyÒn th«ng n©ng cao nhËn thøc
vÒ m«i tr−êng, tiÕn tíi x©y dùng m« h×nh côm d©n
c− tù qu¶n vÒ m«i tr−êng, ®ãng gãp phÝ vÖ sinh...
ViÖc hç trî, n©ng cÊp çc dÞch vô m«i tr−êng
kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc kh¼ng ®Þnh çc khu ë
t¹m nµy lµ khu ®Þnh c− chÝnh thøc. VÒ l©u dµi,
cÇn cã çc gi¶i ph¸p c¬ b¶n, ®ång bé c−¬ng quyÕt
xãa bá çc khu nhµ ë t¹m bî, lÊn chiÕm ®Êt c«ng
g©y mÊt trËt tù, vÖ sinh, mü quan ®« thÞ, t¹o dùng
n¬i ë vµ cuéc sèng æn ®Þnh cho nh÷ng ng−êi nghÌo
ë thµnh thÞ.
18. Qu¶n lý m«i tr−êng çc dù ¸n di d©n

néi bé
ViÖc t¸i ®Þnh c− çc céng ®ång nhá th−êng

diÔn ra t¹i ®Þa ph−¬ng do nhiÒu nguyªn nh©n
kh¸c nhau:
- Tr¸nh çc vïng cã sù cè m«i tr−êng nh−: lò
quÐt, tr−ît ®Êt, nøt ®Êt, s¹t lë...
- Gi¶i phãng mÆt b»ng phôc vô x©y dùng çc
c¬ së h¹ tÇng.
118
- D·n d©n ë nh÷ng vïng qu¸ chËt hÑp.
Qu¶n lý m«i tr−êng çc vïng ®Þnh c− míi rÊt
phøc t¹p, gåm nhiÒu hµnh ®éng:
Lùa chän ®Þa ®iÓm t¸i ®Þnh c−: CÇn nghiªn cøu
kü l−ìng ®Þa ®iÓm ®−îc lùa chän cho t¸i ®Þnh c−
vÒ çc mÆt:
- Tµi nguyªn ®Êt, n−íc, thùc vËt.
- Sinh th¸i dÞch bÖnh (çc bÖnh ®Þa ph−¬ng).
- Tai biÕn vµ sù cè m«i tr−êng.
T¨ng c−êng tiÒm lùc y tÕ: ®Ó b¶o vÖ søc kháe
cho ng−êi t¸i ®Þnh c−, v× ngoµi çc dÞch bÖnh ®Þa
ph−¬ng cã thÓ m¾c, ng−êi t¸i ®Þnh c− cßn dÔ m¾c
çc “bÖnh do di c−” nh−:
- BÖnh do thiÕu vÖ sinh (®−êng ruét, ngoµi
da, m¾t);
- BÖnh do ®«ng d©n (h« hÊp, bÖnh l©y lan qua
®−êng t×nh dôc);
- BÖnh thiÕu dinh d−ìng;
- BÖnh t©m lý do xung ®ét vÒ çc mÆt v¨n ho¸,
t«n gi¸o… víi ng−êi ®Þa ph−¬ng.
Dù ¸n t¸i ®Þnh c− ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c
“theo ®Õn cïng” cho ®Õn khi ng−êi t¸i ®Þnh c− æn
®Þnh cuéc sèng t¹i n¬i ë míi, bao gåm:
- B¶o ®¶m tÝnh c«ng b»ng gi÷a ng−êi ®Þa
ph−¬ng vµ ng−êi t¸i ®Þnh c− trong sö dông tµi
nguyªn cña dù ¸n nh−: ®Êt ®ai, tÝn dông, çc dÞch
vô y tÕ, gi¸o dôc, ®µo t¹o, khuyÕn n«ng...
- Dù ¸n t¸i ®Þnh c− ph¶i phï hîp víi çc chøc
119
n¨ng sinh th¸i cña vïng ®Þnh c− ®Ó b¶o ®¶m ph¸t
triÓn l©u dµi mµ kh«ng lµm suy tho¸i tµi nguyªn
m«i tr−êng.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi chuyÓn c− thÝch
nghi víi vïng ®Þnh c−: tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®µo
t¹o, tuyªn truyÒn phæ biÕn kiÕn thøc sö dông tµi
nguyªn m«i tr−êng t¹i n¬i ë míi, hßa nhËp v¨n
ho¸ víi céng ®ång b¶n ®Þa vµ biÕt çch thÝch nghi,
øng xö víi çc lo¹i dÞch bÖnh ®Þa ph−¬ng.
- §a d¹ng ho¸ c©y trång, vËt nu«i, nghÒ phô,
çc lo¹i h×nh dÞch vô, thñ c«ng nghiÖp... ®Ó t¹o
tÝnh ®a d¹ng vÒ kinh tÕ, b¶o ®¶m an toµn kinh tÕ
cho céng ®ång t¸i ®Þnh c−. Sö dông hîp lý vµ hiÖu
qu¶ nguån tµi nguyªn ®a d¹ng cña n¬i ë míi. Ph¸t
huy tèi ®a søc lao ®éng cña céng ®ång.
Gi¸m s¸t vµ qu¶n lý thÝch øng dù ¸n di d©n
néi bé ®Ó ph¸t hiÖn vµ xö lý çc rñi ro cã thÓ n¶y
sinh vÒ çc mÆt:
- BiÕn ®éng ®é ph× cña ®Êt.
- BiÕn ®éng chÊt l−îng n−íc mÆt vµ n−íc ngÇm.
- BiÕn ®éng ®a d¹ng sinh häc.
- Çc m©u thuÉn m«i tr−êng.
- Søc khoÎ céng ®ång.
19. Qu¶n lý m«i tr−êng sau thiªn tai
B·o, lôt, ®éng ®Êt, lò quÐt… th−êng ph¸ hñy

trÇm träng çc c¬ së h¹ tÇng, trong ®ã cã c¶ çc c¬
së dÞch vô m«i tr−êng. MÆc dï phßng chèng thiªn
120
tai thuéc tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n vµ
Ban Phßng chèng thiªn tai vµ cøu hé, cøu n¹n,
nh−ng nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr−êng ph¸t sinh trong
vµ sau thiªn tai còng lµ nhiÖm vô nÆng nÒ cña c¬
quan qu¶n lý m«i tr−êng ®Þa ph−¬ng.
Qu¶n lý m«i tr−êng sau ®éng ®Êt, lò quÐt:
Sau thiªn tai cÇn nhanh chãng söa ch÷a çc
c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng vÒ dÞch vô m«i tr−êng
(c«ng tr×nh cÊp tho¸t n−íc, c«ng tr×nh vÖ sinh,
c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i...), dän dÑp ®Êt ®¸ båi
lÊp ®Ó kh«i phôc s¶n xuÊt. Nghiªn cøu tÝnh kh¸ng
chÊn, kh¶ n¨ng chÞu ®−îc çc trËn ®éng ®Êt cña
çc c«ng tr×nh nµy trong t−¬ng lai. CÇn lµm tèt
c«ng t¸c truyÒn th«ng ®Ó æn ®Þnh t©m lý ng−êi
d©n, t¸i xÐt quy ho¹ch sö dông ®Êt ®Ó bè trÝ n¬i ë
an toµn cho nh©n d©n, nÕu cÇn ph¶i tÝnh ®Õn kh¶
n¨ng di chuyÓn mét bé phËn d©n ®Õn vïng an
toµn.
Qu¶n lý m«i tr−êng sau b·o lôt:
Ho¹t ®éng quan träng nhÊt lµ vÖ sinh m«i
tr−êng ®Ó phßng chèng bïng ph¸t dÞch bÖnh:
- Thu gom, tËp trung vµ xö lý x¸c sóc vËt chÕt
b»ng çc chÊt s¸t trïng nh− n−íc Javen, Clorua
v«i hoÆc ®¬n gi¶n lµ b»ng v«i bét, sau ®ã ch«n lÊp
hîp vÖ sinh ë n¬i kh«ng tiÕp xóc víi n−íc ngÇm.
- Khö trïng çc nguån n−íc sinh ho¹t b»ng çc
hîp chÊt sinh Clo theo h−íng dÉn cña çn bé y tÕ.
- ChuÈn bÞ kh¶ n¨ng phßng chèng dÞch bÖnh,
121
nhÊt lµ dÞch bÖnh liªn quan ®Õn vÖ sinh kÐm nh−:
t¶, lþ trùc trµng, tiªu ch¶y, th−¬ng hµn, viªm gan
siªu vi trïng, ®au m¾t ®á, ho¹i tö ruét.
- KiÓm so¸t an toµn thùc phÈm: sau thiªn tai,
do thiÕu ®ãi, nh©n d©n cã thÓ sö dông çc lo¹i
thùc phÈm kh«ng s¹ch, qu¸ h¹n sö dông, kÐm
phÈm chÊt...
- Söa ch÷a, n©ng cÊp çc c¬ së dÞch vô m«i
tr−êng nh− hÖ thèng cÊp tho¸t n−íc, hÖ thèng xö
lý chÊt th¶i, ®−êng giao th«ng...
20. Qu¶n lý m«i tr−êng çc ®iÓm du lÞch
Du lÞch cã nhiÒu lîi Ých ®èi víi sù ph¸t triÓn

kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng nh−ng còng g©y nhiÒu t¸c
®éng tiªu cùc tíi m«i tr−êng. Tr−íc hÕt, hÖ thèng
m«i tr−êng ë ®iÓm du lÞch rÊt nh¹y c¶m víi t¸c
®éng cña du kh¸ch. VÝ dô nh−: nhu cÇu tiªu thô
tµi nguyªn m«i tr−êng ®Þa ph−¬ng, çc chÊt «
nhiÔm do kh¸ch du lÞch x¶ ra m«i tr−êng, tiÕng
ån, çc nhu cÇu ®Êt dïng ®Ó x©y dùng h¹ tÇng c¬
së du lÞch, çc t¸c ®éng tiªu cùc cña kh¸ch du lÞch
tíi phong tôc tËp qu¸n truyÒn thèng cña ng−êi
d©n ®Þa ph−¬ng,...
10 ®iÓm cÇn l−u ý trong qu¶n lý m«i tr−êng ë
khu du lÞch gåm:
1) Sö dông tµi nguyªn du lÞch tiÕt kiÖm vµ bÒn
v÷ng.
2) Gi¶m tiªu thô vµ x¶ th¶i qu¸ møc.
122
3) Duy tr× tÝnh ®a d¹ng s¶n phÈm du lÞch.
4) Lång ghÐp quy ho¹ch du lÞch vµo quy ho¹ch
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng.
5) Du lÞch ph¶i hç trî nÒn kinh tÕ ®Þa ph−¬ng,
tr¸nh g©y h¹i cho kinh tÕ céng ®ång.
6) Thu hót sù tham gia cña céng ®ång ®Þa
ph−¬ng vµo ho¹ch ®Þnh du lÞch.
7) B¶o ®¶m sù hîp t¸c l©u dµi gi÷a doanh
nghiÖp du lÞch víi ®Þa ph−¬ng (chÝnh quyÒn, ®oµn
thÓ, c«ng d©n, çc doanh nghiÖp kh¸c).
8) §µo t¹o çn bé kinh doanh du lÞch bÒn v÷ng.
9) TiÕp thÞ du lÞch cã tr¸ch nhiÖm víi m«i
tr−êng vµ víi ®Þa ph−¬ng.
10) TriÓn khai çc nghiªn cøu vÒ du lÞch bÒn
v÷ng, ¸p dông çc tiªu chuÈn ISO trong çc
doanh nghiÖp du lÞch.
H−íng dÉn quy ho¹ch ®iÓm du lÞch thiªn nhiªn:
- MÆt b»ng x©y dùng cÇn gi÷ l¹i çc c©y quan
träng s½n cã, h¹n chÕ tèi ®a lµm biÕn ®æi c¶nh
quan thiªn nhiªn.
- HÖ thèng ®−êng mßn cÇn pháng theo hoÆc
t«n träng lèi ®i l¹i vµ thãi quen cña ®éng vËt
hoang d·.
- Khi x©y dùng c«ng tr×nh, ®−êng ®i cÇn kiÓm
so¸t xãi mßn ®Êt.
- Ph©n t¸n tho¸t n−íc ®Ó tr¸nh t¹o thµnh dßng
ch¶y tËp trung tèc ®é lín g©y xãi mßn ®Êt däc theo
®−êng ®i.
123
- Tr¸nh chÆt tr¾ng thùc vËt mäc ë bê biÓn hoÆc
b·i biÓn (phÇn trªn mùc n−íc triÒu cùc ®¹i), tËn
dông c©y ®æ, c©y chÕt lµm vËt liÖu x©y dùng.
- Duy tr× líp phñ thùc vËt l©n cËn hå, ao, s«ng
suèi, kÓ c¶ çc dßng t¹m thêi (m−¬ng xãi) ®Ó gi¶m
xãi mßn.
- DiÖn tÝch x©y dùng cÇn võa ®ñ, ®Ó dµnh chç
cho ®éng vËt hoang d· ®i l¹i vµ c©y cèi mäc.
- H¹n chÕ tèi ®a xe c¬ giíi.
- Bè trÝ çc h×nh vÏ ®éng, thùc vËt hoang d·
r¶i r¸c xung quanh chç ë ®Ó du kh¸ch lµm quen
víi çc loµi mµ hä cã thÓ gÆp trong ®iÓm du lÞch.
- B·i qu©y sóc vËt, b·i ch¨n th¶ cÇn ®−îc quy
ho¹ch ®Ó kh«ng g©y « nhiÔm nguån n−íc (vÝ dô
chuång ngùa dïng cho du lÞch).
- KiÓm so¸t liªn tôc çc nguån ph¸t tiÕng ån
hoÆc mïi khã chÞu ®Ó gi¶m t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i
tr−êng vµ g©y khã chÞu cho kh¸ch du lÞch.
- H¹n chÕ chiÕu s¸ng ®iÓm du lÞch ®Ó tr¸nh
lµm ®¶o lén ®êi sèng cña ®éng vËt hoang d·.
Qu¶n lý chÊt th¶i ë çc ®iÓm du lÞch:
- Bè trÝ chç ngåi nghØ thuËn tiÖn trªn ®−êng
kÌm theo thïng ®ùng r¸c kh«ng chØ cho du kh¸ch
mµ cho c¶ ng−êi ®Þa ph−¬ng.
- TÝch cùc thu gom r¸c vµ ch«n lÊp hîp vÖ sinh.
- N¬i chøa r¸c t¹m thêi cÇn bè trÝ sao cho c«n
trïng vµ ®éng vËt kh«ng vµo ®−îc.
- T¸i chÕ, t¸i sö dông nh÷ng g× cã thÓ.
124
- Sö dông çc kü thuËt ñ ph©n vi sinh vµ t¹o
khÝ sinh häc, bÓ tù ho¹i ®Ó gi¶m chÊt th¶i h÷u c¬.
- Xö lý n−íc th¶i tr−íc khi cho ch¶y vµo thñy
vùc tù nhiªn hoÆc t¸i sö dông cho môc ®Ých phï
hîp (t−íi c©y, röa xe...).
- H¹n chÕ bao b× khi cã thÓ, t¨ng c−êng sö
dông bao b× cã kh¶ n¨ng ph©n hñy nhanh trong
m«i tr−êng.
- Tæ chøc ®Æt cäc bao b× (lon, vá chai, vá hép)
®èi víi kh¸ch du lÞch ®i th¨m quan trong çc khu
thiªn nhiªn. Khi kh¸ch tr¶ l¹i bao b× sÏ nhËn l¹i
tiÒn ®Æt cäc.
21. Ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng t¹i n¬i

c«ng céng
N¬i c«ng céng lµ n¬i sö dông chung cña nhiÒu

ng−êi. Quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng céng
nh»m h−íng mäi ng−êi thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm
c«ng d©n cña m×nh, gi÷ g×n m«i tr−êng trong
lµnh, s¹ch, ®Ñp, gãp phÇn b¶o vÖ søc kháe cña
m×nh vµ céng ®ång.
quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng céng:
1. C¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh, ç nh©n cã
tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng vµ gi÷ g×n vÖ sinh n¬i c«ng céng; ph©n lo¹i,
chuyÓn r¸c th¶i vµo thïng chøa r¸c c«ng céng
125
hoÆc ®óng n¬i quy ®Þnh tËp trung r¸c th¶i; kh«ng
®Ó vËt nu«i g©y mÊt vÖ sinh n¬i c«ng céng.
2. Tæ chøc, ç nh©n qu¶n lý c«ng viªn, khu vui
ch¬i, gi¶i trÝ, khu du lÞch, chî, nhµ ga, bÕn xe, bÕn
tµu, bÕn c¶ng, bÕn phµ vµ khu vùc c«ng céng kh¸c
cã tr¸ch nhiÖm sau:
a) Bè trÝ nh©n lùc thu gom chÊt th¶i, lµm vÖ
sinh m«i tr−êng trong ph¹m vi qu¶n lý;
b) Bè trÝ c«ng tr×nh vÖ sinh c«ng céng; ph−¬ng
tiÖn, thiÕt bÞ thu gom chÊt th¶i ®¸p øng nhu cÇu
gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng;
c) Niªm yÕt quy ®Þnh vÒ gi÷ g×n vÖ sinh n¬i
c«ng céng.
Tæ chøc thùc hiÖn:
- §èi víi tæ chøc, ç nh©n, hé gia ®×nh, céng
®ång d©n c− cã mÆt t¹i n¬i c«ng céng:
Th«ng th−êng, mçi n¬i c«ng céng ®Òu cã nh÷ng
quy ®Þnh riªng. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t
nh÷ng quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr−êng chung ë çc
n¬i c«ng céng nh− sau:
+ Th¶i, bá r¸c vµo thïng chøa r¸c c«ng céng
hoÆc n¬i quy ®Þnh tËp trung r¸c th¶i cña khu vùc.
N¬i cã çc thïng chøa ph©n lo¹i r¸c th¶i th× khi
bá r¸c th¶i vµo thïng cÇn ph©n lo¹i theo ®óng quy
®Þnh (r¸c h÷u c¬, r¸c v« c¬, r¸c t¸i chÕ...).
+ Kh«ng vøt r¸c xuèng ®Êt, vÖ ®−êng, r·nh
tho¸t n−íc, kªnh m−¬ng… lµm mÊt mü quan, g©y
126
« nhiÔm m«i tr−êng, t¾c ®−êng tho¸t n−íc th¶i, «
nhiÔm nguån n−íc.
+ §i vÖ sinh ®óng chç, ®óng n¬i quy ®Þnh,
kh«ng phãng uÕ bõa b·i.
+ Kh«ng ®Ó vËt nu«i g©y mÊt vÖ sinh n¬i c«ng
céng: kh«ng th¶ r«ng vËt nu«i, chÊt th¶i do vËt
nu«i th¶i ra ph¶i ®−îc thu gom vµ xö lý b»ng çch
®æ vµo çc hè r¸c hoÆc ñ lµm ph©n bïn. Khi d¾t
vËt nu«i ra ®−êng, nªn ®em theo dông cô ®Ó nhÆt
ph©n cho vµo thïng r¸c c«ng céng.
+ Kh«ng ®−îc h¸i hoa, bÎ cµnh, chÆt c©y t¹i n¬i
c«ng céng, ®Æc biÖt lµ dÞp ®Çu n¨m. Thay h×nh
thøc h¸i léc ®Çu xu©n b»ng ph−¬ng thøc míi nh−:
trång c©y ®Çu n¨m hoÆc mua léc lµ nh÷ng c©y,
cµnh ®−îc trång ®Ó kinh doanh. Trång c©y xanh
nh»m gãp phÇn gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng vµ t¹o
c¶nh quan.
+ Gi¶m thiÓu møc ®é g©y « nhiÔm m«i tr−êng
khi tham gia giao th«ng. Sö dông xe ®óng tiªu
chuÈn ®−îc l−u hµnh, th¶i bá khÝ trong tiªu
chuÈn cho phÐp, sö dông nhiªn liÖu s¹ch (ga,
®iÖn...). KhuyÕn khÝch ®i xe ®¹p trong cù ly ng¾n.
Sö dông çc ph−¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng
gióp lµm gi¶m møc tiªu thô nhiªn liÖu, tiÕt kiÖm
chi phÝ, gi¶m møc ®é « nhiÔm kh«ng khÝ, tiÕng ån
vµ cã møc ®é an toµn h¬n so víi çc ph−¬ng tiÖn
ç nh©n.
+ §ãng gãp phÝ vÖ sinh (nÕu cã quy ®Þnh).
127
+ Nh¾c nhë, vËn ®éng mäi ng−êi cïng tham gia
thùc hiÖn çc c«ng viÖc b¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng
céng. Tham gia vµ ®ãng gãp vµo çc phong trµo
“s¹ch ngâ xãm, ®−êng phè”...
+ Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p kh¾c phôc nÕu vi
ph¹m çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng
céng: nép tiÒn, kh«i phôc l¹i m«i tr−êng n¬i c«ng
céng, tu©n thñ yªu cÇu cña c¬ quan, ng−êi cã
thÈm quyÒn.
- §èi víi çc tæ chøc, ç nh©n qu¶n lý n¬i c«ng
céng:
+ Niªm yÕt quy ®Þnh vÒ gi÷ g×n vÖ sinh ë n¬i
c«ng céng. Quy ®Þnh cÇn ng¾n gän, râ rµng, dÔ
hiÓu, dÔ thùc hiÖn; ghi râ çc hµnh vi nghiªm cÊm
vµ çc biÖn ph¸p xö ph¹t (nÕu cã). Niªm yÕt t¹i
n¬i thu hót sù chó ý cña mäi ng−êi.
+ Bè trÝ ®ñ c«ng tr×nh vÖ sinh c«ng céng;
ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ thu gom chÊt th¶i ®¸p øng
nhu cÇu gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng. Çc thïng r¸c
®−îc ®Æt ë vÞ trÝ hîp lý, kho¶ng çch gi÷a çc
thïng kh«ng qu¸ xa; nÕu cã thÓ th× bè trÝ thïng
r¸c chuyªn ®ùng r¸c cã thÓ t¸i sinh (vá lon,
hép...). Çc thïng r¸c nªn cã n¾p ®Ëy ®Ó gi÷ vÖ
sinh, cã « cöa bá r¸c t¹o sù tiÖn lîi cho mäi ng−êi
bá r¸c vµo thïng.
+ Cã ®ñ lùc l−îng thu gom chÊt th¶i, lµm vÖ
sinh m«i tr−êng trong ph¹m vi qu¶n lý. Lùc l−îng
nµy cÇn ®−îc bè trÝ thêi gian lµm viÖc hîp lý ®Ó cã
128
thÓ thu gom tèi ®a chÊt th¶i, ®Æc biÖt trong çc
kho¶ng thêi gian ®«ng ng−êi qua l¹i. CÇn t¨ng
c−êng thªm lùc l−îng trong nh÷ng ngµy tô häp
®«ng ng−êi t¹i n¬i c«ng céng nh− nh÷ng dÞp lÔ,
tÕt, hoÆc khi tæ chøc mét sù kiÖn cã sù tham gia
cña nhiÒu ng−êi.
+ Nh¾c nhë mäi ng−êi gi÷ g×n vÖ sinh s¹ch ®Ñp
n¬i c«ng céng.
+ Ph¸t hiÖn çc tr−êng hîp vi ph¹m, tiÕn
hµnh xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc
b¸o cho c¬ quan chøc n¨ng (ñy ban nh©n d©n
çc cÊp, lùc l−îng c«ng an, ®éi qu¶n lý trËt tù
c«ng céng...) xö lý.
- Xö lý çc hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
m«i tr−êng, quy ®Þnh gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng
n¬i c«ng céng:
Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng, quy ®Þnh gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr−êng n¬i
c«ng céng lµ nh÷ng hµnh vi vi ph¹m çc quy ®Þnh
®−îc nªu trong çc néi quy, quy ®Þnh gi÷ g×n m«i
tr−êng n¬i c«ng céng; vi ph¹m çc quy ®Þnh nªu
trong LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 vµ çc
quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng nh− NghÞ ®Þnh xö
ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o vÖ
m«i tr−êng, téi ph¹m m«i tr−êng trong Bé luËt
H×nh sù... Nh÷ng hµnh vi nµy ph¶i bÞ xö lý
nghiªm, kÞp thêi, triÖt ®Ó theo ®óng quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
129
22. Ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng t¹i hé
gia ®×nh
M«i tr−êng g¾n liÒn víi cuéc sèng cña mçi

ng−êi d©n. ë cÊp ®é hé gia ®×nh, m«i tr−êng ¶nh
h−ëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña çc thµnh viªn
trong gia ®×nh ®ã. NÕu mäi ng−êi ®Òu cã ý thøc vµ
hµnh ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng ë cÊp ®é hé gia ®×nh
th× çc vÊn ®Ò m«i tr−êng míi cã thÓ gi¶i quyÕt
®−îc ë cÊp ®é cao h¬n lµ m«i tr−êng ®Þa ph−¬ng,
khu vùc hay toµn cÇu. LuËt ho¸ çc quy ®Þnh b¶o
vÖ m«i tr−êng ®èi víi hé gia ®×nh nh»m h−íng
dÉn çc hé gia ®×nh tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ m«i
tr−êng cã hiÖu qu¶ h¬n, thiÕt thùc h¬n.
quy ®Þnh vÒ yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi hé
gia ®×nh:
1. Gi¶m thiÓu, ph©n lo¹i t¹i nguån, thu gom vµ
chuyÓn r¸c th¶i sinh ho¹t ®Õn ®óng n¬i quy ®Þnh.
2. Gi¶m thiÓu, xö lý vµ x¶ n−íc th¶i sinh ho¹t
®óng n¬i quy ®Þnh.
3. Kh«ng ®−îc ph¸t t¸n khÝ th¶i, g©y tiÕng ån,
®é rung vµ t¸c ®éng kh¸c v−ît qu¸ quy chuÈn kü
thuËt m«i tr−êng, g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn céng
®ång d©n c− xung quanh.
4. Nép ®ñ vµ ®óng thêi h¹n phÝ b¶o vÖ m«i
tr−êng; chi tr¶ cho dÞch vô thu gom, xö lý chÊt
th¶i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
130
5. Tham gia ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng c«ng
céng vµ t¹i khu d©n c−.
6. Cã c«ng tr×nh vÖ sinh, chuång tr¹i ch¨n nu«i
gia sóc, gia cÇm b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn.
23. Lång ghÐp vÊn ®Ò d©n sè, giíi vµo

chÝnh s¸ch m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn
Çc chÝnh s¸ch m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn ®Þa

ph−¬ng chØ cã thÓ thùc hiÖn hiÖu qu¶ khi:
- Hç trî tÝch cùc cho ch−¬ng tr×nh d©n sè vµ
kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, kh«ng lµm t¨ng d©n sè
tù nhiªn.
- Kh«ng kÝch thÝch lµm cho qu¸ tr×nh qu¶n lý
d©n c− trë nªn khã kiÓm so¸t nh−: di d©n néi bé,
tÞ n¹n m«i tr−êng, di d©n n«ng th«n ®« thÞ, du c−.
§Ó lång ghÐp vÊn ®Ò d©n sè vµo chÝnh s¸ch m«i
tr−êng cÇn çc hµnh ®éng sau ®©y:
- KÕt hîp tèt truyÒn th«ng m«i tr−êng víi
truyÒn th«ng d©n sè. Coi kiÓm so¸t d©n sè lµ mét
mÆt cña kiÓm so¸t m«i tr−êng.
- G¾n kÕt çc ch−¬ng tr×nh c¶i thiÖn m«i
tr−êng víi xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo ®Ó tr¸nh dÉn ®Õn
viÖc khëi ph¸t dßng di c− tù do.
- Ph¸t triÓn n«ng th«n, ®« thÞ ho¸ n«ng th«n
®Ó gi¶m søc Ðp di c− n«ng th«n ®« thÞ, th«ng qua
ch−¬ng tr×nh ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ vµ ®µo t¹o
h−íng nghiÖp cho lao ®éng t¹i chç.
- T¨ng c−êng hiÖu qu¶ cña ch−¬ng tr×nh n−íc
131
s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, kÕt hîp víi
çc ch−¬ng tr×nh phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp vµ
s¶n xuÊt s¹ch h¬n ®Ó c¶i thiÖn m«i tr−êng sèng ë
n«ng th«n.
Lång ghÐp môc tiªu giíi vµo çc dù ¸n ph¸t triÓn:
Çc yÕu tè mµ dù ¸n mang l¹i cho céng ®ång
h−ëng lîi ®−îc gäi lµ nguån lùc cña dù ¸n. Nguån
lùc cã thÓ lµ: viÖc lµm, tµi nguyªn, tÝn dông, thu
nhËp, çc dÞch vô y tÕ vµ gi¸o dôc ®µo t¹o, n−íc
s¹ch, th«ng tin, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, c¬ së h¹ tÇng,
thÞ tr−êng, l−¬ng thùc thùc phÈm, d©n sè vµ kÕ
ho¹ch ho¸ gia ®×nh... Dù ¸n sÏ hiÖu qu¶ nÕu t¹o
®iÒu kiÖn cho c¶ hai giíi (nam vµ n÷) kh«ng chØ sö
dông mµ cßn kiÓm so¸t ®−îc çc nguån lùc cña dù
¸n. Çc dù ¸n ph¸t triÓn ph¶i ®¸p øng ®−îc nhu
cÇu vµ lîi Ých giíi.
- NÕu çc dù ¸n cung øng çc ®iÒu kiÖn ®Ó
mçi giíi thùc hiÖn tèt vai trß vèn cã cña m×nh
mµ kh«ng thay ®æi thùc tÕ ph©n c«ng lao ®éng
hiÖn cã theo giíi tÝnh, tøc lµ ®¸p øng çc nhu
cÇu cña giíi.
- NÕu dù ¸n t¹o ®−îc çc ®iÒu kiÖn cho phô n÷
vµ nam giíi thùc hiÖn ®−îc çc c«ng viÖc ®−îc coi
lµ cña giíi kh¸c, gióp hä ®æi míi çc vai trß
truyÒn thèng cña m×nh, qua ®ã n©ng cao b×nh
®¼ng nam n÷ mét çch tiÕn bé h¬n th× ®ã lµ ®¸p
øng çc lîi Ých giíi.
Phô n÷ th−êng bÞ thiÖt thßi víi t− çch lµ mét
132
giíi, do ®ã nh÷ng dù ¸n bá qua nhu cÇu vµ lîi Ých
giíi cña phô n÷ th−êng kh«ng thu ®−îc hiÖu qu¶
mong muèn.
Quy tr×nh ph©n tÝch giíi:
- X¸c ®Þnh ®èi t−îng cña dù ¸n (vÒ giíi tÝnh,
løa tuæi, d©n téc, ®Þa vÞ x· héi, møc sèng, ph©n
c«ng lao ®éng theo giíi).
- X¸c ®Þnh nguån lùc cña dù ¸n (®· nãi ë trªn).
- X¸c ®Þnh viÖc sö dông çc nguån lùc ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu vµ lîi Ých giíi cña ®èi t−îng dù ¸n
trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n - ph©n phèi
nguån lùc theo nhu cÇu vµ lîi Ých giíi.
- Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña dù ¸n ®èi
víi tõng giíi, lµm râ hiÖu qu¶ vµ lo¹i bá çc tiªu
cùc cña dù ¸n ®èi víi tõng giíi, nhÊt lµ ®èi víi
phô n÷.
Mét dù ¸n ph¸t triÓn ph¶i ®em l¹i çc tiÕn bé
vÒ giíi, bao gåm ®ãng gãp vµo lîi Ých giíi vµ nhu
cÇu giíi theo h−íng t¹o ra sù b×nh ®¼ng giíi.
Nh÷ng dù ¸n khoÐt s©u sù mÊt b×nh ®¼ng giíi
hiÖn cã lµ dù ¸n kh«ng thµnh c«ng vµ kh«ng ®−îc
phÐp thùc hiÖn.
24. Tæ chøc sù tham gia cña céng ®ång

trong b¶o vÖ m«i tr−êng
Ph¸p lÖnh sè 34/2007/PL-UBTVQH11 cña ñy

ban Th−êng vô Quèc héi vÒ thùc hiÖn d©n chñ ë
x·, ph−êng, thÞ trÊn ®· ®−îc Quèc héi th«ng qua
133
ngµy 20-4-2007. Ph¸p lÖnh nµy quy ®Þnh nh÷ng
néi dung ph¶i c«ng khai ®Ó nh©n d©n biÕt; nh÷ng
néi dung nh©n d©n bµn vµ quyÕt ®Þnh; nh÷ng néi
dung nh©n d©n tham gia ý kiÕn tr−íc khi c¬ quan
cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh; nh÷ng néi dung nh©n
d©n gi¸m s¸t; tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn, çn
bé, c«ng chøc cÊp x·, cña çn bé th«n, tæ d©n phè,
cña c¬ quan, tæ chøc, ç nh©n cã liªn quan vµ cña
nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn d©n chñ ë cÊp x·.
Trong ®ã, sù tham gia cña céng ®ång trong b¶o vÖ
m«i tr−êng ®−îc ®−a vµo çc h−¬ng −íc, quy −íc
nh− quy −íc lµng v¨n ho¸, quy −íc gia ®×nh v¨n
ho¸, tham gia x©y dùng lµng sinh th¸i.
Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc "tæ chøc sù
tham gia cña céng ®ång trong b¶o vÖ m«i tr−êng"
cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é kiÕn thøc m«i tr−êng
cña céng ®ång vµ ®Þa vÞ chøc n¨ng x· héi, nghÒ
nghiÖp cña céng ®ång. Nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c
hµnh chÝnh sù nghiÖp th−êng tham gia nhiÒu.
Nh÷ng ng−êi lµm c«ng viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh,
dÞch vô th−êng kh«ng tham gia hoÆc tham gia Ýt
v× ¶nh h−ëng ®Õn kinh tÕ cña hä do ph¶i ®Çu t−
®Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm. Nh÷ng céng ®ång cã ®êi
sèng kinh tÕ khã kh¨n còng Ýt tham gia vµo c«ng
t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng.
Tæ chøc sù tham gia cña céng ®ång trong c«ng
t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cÇn ®−îc sù ñng hé cña
céng ®ång th× míi cã kÕt qu¶. CÇn ph¶i thùc hiÖn
134
nghiªm chØnh chÝnh s¸ch d©n chñ ë c¬ së khi so¹n
th¶o çc v¨n b¶n, triÓn khai çc ch−¬ng tr×nh dù
¸n, ph¶i tæ chøc lÊy ý kiÕn réng r·i trong nh©n
d©n, tiÕp thu ý kiÕn ®ãng gãp cña nh©n d©n... lµm
cho çc ch−¬ng tr×nh ®ã phï hîp víi thùc tiÔn vµ
®−îc nhiÒu ng−êi tÝch cùc tham gia.
- Çc c«ng t¸c cã sù tham gia cña céng ®ång
cÇn cã ý nghÜa s¸t thùc víi céng ®ång, nh− tæ chøc
çc phong trµo v× n−íc s¹ch, vÖ sinh m«i tr−êng
trong çc côm d©n c−.
- VËn ®éng çc tæ chøc nh− Héi Phô n÷, §oµn
Thanh niªn, Héi Cùu chiÕn binh, Héi Ng−êi cao
tuæi, häc sinh, sinh viªn cïng tham gia vµo c«ng
t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng.
- Çc phong trµo nh− x©y dùng lµng v¨n ho¸,
khèi phè v¨n ho¸, lµng sinh th¸i... cÇn ®−îc phæ
biÕn réng r·i.
25. KÕ ho¹ch ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng
ViÖc lËp ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cho çc c«ng

t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng dùa trªn çc chÝnh s¸ch vÒ
m«i tr−êng lµ rÊt cÇn thiÕt. Çc chÝnh s¸ch m«i
tr−êng ph¶i phï hîp víi b¶n chÊt, quy m« vµ t¸c
®éng m«i tr−êng cña çc ho¹t ®éng, s¶n phÈm vµ
dÞch vô cña çc tæ chøc c¬ së s¶n xuÊt.
Çc b−íc thùc hiÖn viÖc lËp kÕ ho¹ch nh− sau:
- X¸c ®Þnh vÊn ®Ò m«i tr−êng cÇn quan t©m
cña çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô,... cña c¬ së
135
m×nh qu¶n lý. CÇn chó ý duy tr× th−êng xuyªn ®Ó
cËp nhËt th«ng tin.
- ThiÕt lËp vµ duy tr× çc môc tiªu, chØ tiªu cô
thÓ cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng b»ng v¨n b¶n
cho tõng bé phËn chøc n¨ng. Çc môc tiªu ph¶i
nhÊt qu¸n víi chÝnh s¸ch m«i tr−êng chung, kÓ c¶
çc cam kÕt phßng ngõa « nhiÔm vµ cÇn ®−îc s¾p
xÕp theo thø tù −u tiªn.
- ThiÕt lËp vµ duy tr× ch−¬ng tr×nh qu¶n lý
c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng ®Ó ®¹t ®−îc çc môc
tiªu, chØ tiªu ®· ®Ò ra (vÝ dô x©y dùng ChiÕn l−îc
B¶o vÖ m«i tr−êng ®Þa ph−¬ng 10 n¨m, kÕ ho¹ch 5
n¨m vµ tõng n¨m).
26. Thùc hiÖn vµ ®iÒu hµnh c«ng t¸c b¶o

vÖ m«i tr−êng
C¬ cÊu vµ tr¸ch nhiÖm

Vai trß, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña çc
ph¸p nh©n liªn quan ®Õn c«ng t¸c b¶o vÖ m«i
tr−êng cÇn ®−îc x¸c ®Þnh râ b»ng v¨n b¶n. §Ó t¹o
thuËn lîi cho c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cã hiÖu
qu¶ cÇn th−êng xuyªn b¸o ço kÕt qu¶ çc ho¹t
®éng cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cho l·nh ®¹o
hoÆc nh÷ng ng−êi cã tr¸ch nhiÖm ®Ó xem xÐt vµ
dïng lµm c¬ së cho viÖc c¶i tiÕn çc ho¹t ®éng cña
c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng.
§µo t¹o, nhËn thøc vµ n¨ng lùc
Çc thµnh viªn chñ chèt tham gia çc ho¹t
136
®éng cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cÇn ®−îc
®µo t¹o thÝch hîp nh»m cã ®ñ n¨ng lùc vËn ®éng
tham gia vµ n©ng cao ý thøc b¶o vÖ m«i tr−êng
cña céng ®ång.
Th«ng tin liªn l¹c
Thùc hiÖn th«ng tin liªn l¹c néi bé gi÷a çc cÊp
vµ bé phËn chøc n¨ng ®Ó trao ®æi kinh nghiÖm vµ
ph¸t huy hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng.
TiÕp nhËn, l−u tr÷ tµi liÖu vµ ®¸p øng çc
th«ng tin liªn quan tõ çc c¬ quan kh¸c.
KiÓm so¸t ®iÒu hµnh c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng
- X¸c ®Þnh râ çc ho¹t ®éng cña c«ng t¸c b¶o vÖ
m«i tr−êng cã ®¸p øng ®Çy ®ñ çc môc tiªu, chØ
tiªu ®Ò ra hay kh«ng.
- ThiÕt lËp, duy tr× çc ho¹t ®éng ®· lËp thµnh
tµi liÖu, bæ sung çc ho¹t ®éng thÝch hîp cho mçi
giai ®o¹n cô thÓ.
27. B¸o ço c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng

cÊp c¬ së h»ng n¨m
Theo quy ®Þnh cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng

n¨m 2014, ñy ban nh©n d©n cÊp x· b¸o ço Héi
®ång nh©n d©n cïng cÊp vµ ñy ban nh©n d©n cÊp
huyÖn vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng trªn ®Þa
bµn. B¸o ço nµy ®−îc sö dông ®Ó x©y dùng kÕ
ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ m«i
tr−êng cÊp x·.
B¸o ço hiÖn tr¹ng m«i tr−êng cÊp c¬ së bao
137
gåm çc néi dung ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 135,
LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014:
1. HiÖn tr¹ng, diÔn biÕn çc thµnh phÇn m«i
tr−êng.
2. Quy m«, tÝnh chÊt vµ t¸c ®éng cña çc nguån
ph¸t th¶i.
3. T×nh h×nh thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng; kÕt qu¶ thanh tra, kiÓm tra.
4. Danh môc c¬ së g©y « nhiÔm m«i tr−êng
nghiªm träng vµ t×nh h×nh xö lý.
5. Nguån lùc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng.
6. §¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý vµ ho¹t ®éng b¶o
vÖ m«i tr−êng.
7. Ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng.
28. Gi¸o dôc m«i tr−êng
Gi¸o dôc m«i tr−êng lµ qu¸ tr×nh liªn tôc gióp

cho ç nh©n cã ®−îc nhËn thøc vÒ m«i tr−êng mµ
hä ®ang sèng; cã ®−îc çc kiÕn thøc, çc gi¸ trÞ, kü
n¨ng, kinh nghiÖm, còng nh− hiÓu râ hä cã thÓ
lµm g× - víi t− çch ç nh©n hay tËp thÓ - ®Ó gi¶i
quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ m«i tr−êng hiÖn nay vµ trong
t−¬ng lai.
Môc tiªu cña gi¸o dôc m«i tr−êng: Gi¸o dôc
m«i tr−êng trong tr−êng phæ th«ng (ch−¬ng tr×nh
xanh hãa nhµ tr−êng) lµ mét phÇn cña gi¸o dôc
m«i tr−êng. Tuy nhiªn, gi¸o dôc m«i tr−êng
kh«ng ph¶i lµ ch−¬ng tr×nh chØ dµnh cho häc sinh
138
phæ th«ng hay sinh viªn çc tr−êng cao ®¼ng, d¹y
nghÒ vµ ®¹i häc mµ dµnh cho toµn bé c«ng chóng
theo çc môc tiªu cô thÓ nh− sau:
- Lµm cho con ng−êi hiÓu biÕt vµ cã tr¸ch
nhiÖm vÒ m«i tr−êng vµ çc vÊn ®Ò m«i tr−êng,
cã ®ñ kiÕn thøc, kü n¨ng, ®éng c¬ vµ tr¸ch nhiÖm
trong çc viÖc lµm cña ç nh©n hay tËp thÓ nh»m
gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò m«i tr−êng hiÖn nay còng
nh− ng¨n chÆn çc vÊn ®Ò sÏ n¶y sinh trong
t−¬ng lai.
- Mét çch ng¾n gän h¬n, môc tiªu cña gi¸o
dôc m«i tr−êng lµ ®µo t¹o çc c«ng d©n cã kiÕn
thøc vµ cã ý thøc vÒ çc vÊn ®Ò m«i tr−êng.
Gi¸o dôc m«i tr−êng trong thùc tiÔn: Trong
thùc tÕ x· héi, gi¸o dôc m«i tr−êng ®−îc tiÕn hµnh
trong c¶ hÖ thèng gi¸o dôc chÝnh kho¸ vµ ngo¹i
kho¸, ®−îc tiÕn hµnh d−íi nhiÒu h×nh thøc ho¹t
®éng nh»m th«ng tin cho c«ng chóng vÒ çc vÊn
®Ò m«i tr−êng, gãp phÇn lµm thay ®æi th¸i ®é vµ
hµnh vi cã t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng. Çc ho¹t
®éng nµy cã thÓ tæ chøc ë cÊp quèc gia, hoÆc cÊp
c¬ së.
Ho¹t ®éng gi¸o dôc m«i tr−êng nh»m vµo çc
nhãm môc tiªu sau:
- Nh»m vµo c«ng chóng ®Ó kªu gäi sù tham gia
cña céng ®ång vµo çc vÊn ®Ò m«i tr−êng vµ b¶o vÖ
m«i tr−êng nh−: b¶o vÖ ®éng vËt hoang d·, gi¶m
thiÓu « nhiÔm,... (vÝ dô nh− tæ chøc kû niÖm ngµy
139
M«i tr−êng ThÕ giíi, tæ chøc çc ho¹t ®éng th−êng
xuyªn hay theo chñ ®Ò vµo çc dÞp thÝch hîp).
- Nh»m vµo ng−êi tiªu dïng ®Ó cæ vò cho çc
hµnh ®éng v× m«i tr−êng vµ b¶o vÖ m«i tr−êng
nh−: çch thøc sö dông n¨ng l−îng, ®iÖn, n−íc,
nhËn biÕt çc s¶n phÈm g©y « nhiÔm,... Ho¹t ®éng
nµy cã thÓ kÌm theo quy ®Þnh b¾t buéc vÒ d¸n
nh·n, m¸c, kú h¹n sö dông cña çc s¶n phÈm
nh»m gióp ng−êi tiªu dïng cã c¬ héi lùa chän vµ
sö dông hîp lý s¶n phÈm.
- Nh»m vµo çc nhµ s¶n xuÊt ®Ó kªu gäi vµ cæ
vò cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¹ch h¬n: tiÕt kiÖm
nhiªn, nguyªn liÖu, t¸i sö dông chÊt th¶i,...
- Nh»m vµo çc nhµ l·nh ®¹o ®Ó kªu gäi, cæ vò
cho viÖc ban hµnh çc quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh
hoÆc çc ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn vÒ çc vÊn ®Ò
m«i tr−êng bøc xóc.
- Nh»m vµo çc ®èi t−îng nh− nhµ b¸o, gi¸o
viªn, tæ chøc §oµn Thanh niªn, Héi Phô n÷… ®Ó
th«ng qua hä t¹o ¶nh h−ëng réng r·i h¬n ®Õn
c«ng chóng.
- Nh»m vµo häc sinh, sinh viªn thuéc hÖ thèng
gi¸o dôc quèc gia ®Ó trang bÞ cho hä hiÓu biÕt vÒ
m«i tr−êng, gióp hä cã th¸i ®é, hµnh vi ®óng vµ cã
ý thøc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng.
29. TruyÒn th«ng m«i tr−êng
TruyÒn th«ng m«i tr−êng lµ mét trong çc h×nh
140
thøc hay ch−¬ng tr×nh cña gi¸o dôc m«i tr−êng.
TruyÒn th«ng m«i tr−êng tuy còng mang môc tiªu
gi¸o dôc nh−ng kh«ng tËp trung nh»m vµo viÖc
®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é, phæ biÕn kiÕn thøc vµ
th«ng tin mµ nh»m vµo viÖc chia sÎ nhËn thøc vµ
x©y dùng kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ m«i
tr−êng cho çc nhãm ng−êi trong x· héi. Do vËy,
truyÒn th«ng m«i tr−êng lµ cÇu nèi gi÷a dù ¸n,
qu¶n lý vµ c«ng chóng. TruyÒn th«ng m«i tr−êng
liªn quan chÆt chÏ víi gi¸o dôc m«i tr−êng kh«ng
chÝnh kho¸.
Cã ba h×nh thøc truyÒn th«ng:
1) TruyÒn th«ng däc sö dông hÖ thèng th«ng
tin ®¹i chóng (b¸o, ®µi, truyÒn h×nh);
2) TruyÒn th«ng ngang: sö dông trong çc
ch−¬ng tr×nh truyÒn th«ng c¬ së cã ®èi tho¹i,
th¶o luËn;
3) TruyÒn th«ng m« h×nh: ®èi tho¹i, th¶o luËn
kÕt hîp tham quan mét m« h×nh thùc tÕ.
TruyÒn th«ng m«i tr−êng th−êng dïng çc c«ng
cô vµ ph−¬ng ph¸p riªng víi ng«n ng÷ ®¹i chóng,
®¬n gi¶n, sö dông lèi diÔn ®¹t v¨n ho¸ d©n gian
nh»m thu hót ®«ng ®¶o quÇn chóng tham gia. VÒ
mÆt nµy, truyÒn th«ng m«i tr−êng còng sö dông
çc c«ng cô vµ ph−¬ng ph¸p nh− truyÒn th«ng
d©n sè.
Trªn thùc tÕ c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vµ
®µo t¹o vÒ m«i tr−êng ngµy cµng cã vai trß to lín,
141
th−êng xuyªn, ®Æc biÖt ®èi víi céng ®ång vµ
nh÷ng ng−êi ra quyÕt ®Þnh. §Ó t¹o ra ®−îc søc
m¹nh (çc nguån lùc) vµ nguån th«ng tin khoa
häc vµ c«ng nghÖ m«i tr−êng nh»m ®¸p øng, phôc
vô cho c«ng t¸c gi¸o dôc vµ truyÒn th«ng vÒ m«i
tr−êng cÇn ph¸t huy hiÖu lùc, kh¶ n¨ng ho¹t ®éng
cña M¹ng l−íi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vÒ m«i tr−êng
ViÖt Nam.
30. Tranh chÊp, hßa gi¶i tranh chÊp,

khiÕu n¹i, tè ço, khëi kiÖn vµ båi th−êng
thiÖt h¹i vÒ m«i tr−êng
§iÒu 161, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 quy

®Þnh çc néi dung tranh chÊp vÒ m«i tr−êng gåm:
a) Tranh chÊp vÒ quyÒn, tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ
m«i tr−êng trong khai th¸c, sö dông thµnh phÇn
m«i tr−êng;
b) Tranh chÊp vÒ x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y «
nhiÔm, suy tho¸i, sù cè m«i tr−êng;
c) Tranh chÊp vÒ tr¸ch nhiÖm xö lý, kh¾c phôc
hËu qu¶, båi th−êng thiÖt h¹i do « nhiÔm, suy
tho¸i, sù cè m«i tr−êng.
Cã hai kiÓu tranh chÊp m«i tr−êng:
- KiÓu ph¹m luËt (kiÓu A): Mét bªn vi ph¹m
nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vÒ qu¶n lý m«i tr−êng g©y
h¹i cho bªn kia. Nguån gèc cña kiÓu m©u thuÉn
nµy lµ lçi cña ph¸p nh©n sö dông m«i tr−êng.
142
KiÓu kh«ng ph¹m luËt (kiÓu B): Çc ph¸p nh©n
®Òu cã quyÒn sö dông m«i tr−êng phï hîp víi çc
quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh−ng víi çc môc tiªu
kh¸c nhau nªn g©y h¹i cho nhau. VÝ dô nh÷ng
ng−êi nu«i ç trªn hå vµ nh÷ng ng−êi sö dông hå
nh− lµ mét kho n−íc dù tr÷ dµnh cho t−íi ruéng.
Nguån gèc cña kiÓu m©u thuÉn nµy lµ nh÷ng
thiÕu sãt trong çc quyÕt ®Þnh cña ®Þa ph−¬ng khi
cho phÐp çc ph¸p nh©n sö dông cïng lo¹i kh«ng
gian m«i tr−êng cho nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau.
Hßa gi¶i tranh chÊp m«i tr−êng
Hßa gi¶i tranh chÊp m«i tr−êng lµ mét qu¸
tr×nh qu¶n lý nh»m hîp t¸c gi¶i quyÕt çc tranh
chÊp nhá tr−íc khi cÇn cã sù can thiÖp cña c¬
quan luËt ph¸p, b»ng çch hiÖp th−¬ng, hßa gi¶i
gi÷a tÊt c¶ çc bªn víi sù trung gian hßa gi¶i cña
c¬ quan chøc n¨ng.
Trong ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ - x· héi cña n−íc ta,
viÖc hßa gi¶i çc m©u thuÉn ë c¬ së cÇn ph¶i tu©n
thñ çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Víi kiÓu m©u thuÉn nhãm A, kÕt qu¶ mong ®îi
lµ bªn ph¹m luËt sím nhËn ra lçi lÇm vµ ®−îc gióp
®ì ®Ó tù c¶i thiÖn t×nh tr¹ng xÊu vÒ m«i tr−êng do
hä g©y ra tr−íc khi m©u thuÉn leo thang ®Õn møc
ph¶i ra tßa. Cßn víi nhãm B, th−¬ng l−îng vµ tho¶
thuËn gi÷a tÊt c¶ çc bªn lµ con ®−êng duy nhÊt ®Ó
gi¶i quyÕt m©u thuÉn vµ kÕt qu¶ mong ®îi lµ çc
bªn cïng th¾ng - kh«ng cã ai thÊt b¹i.
143
KhiÕu n¹i, tè ço, khëi kiÖn vÒ m«i tr−êng
Tæ chøc, ç nh©n cã quyÒn khiÕu n¹i, khëi kiÖn
vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt b¶o vÖ m«i tr−êng
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Ç nh©n cã quyÒn tè ço vi ph¹m ph¸p luËt vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng víi c¬ quan, ng−êi cã thÈm quyÒn
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè ço.
Thêi hiÖu khëi kiÖn vÒ m«i tr−êng ®−îc tÝnh tõ
thêi ®iÓm tæ chøc, ç nh©n bÞ thiÖt h¹i ph¸t hiÖn
®−îc thiÖt h¹i do hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ m«i
tr−êng cña tæ chøc, ç nh©n kh¸c.
Båi th−êng thiÖt h¹i vÒ m«i tr−êng (Quy ®Þnh
chi tiÕt t¹i Ch−¬ng XIX, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng
n¨m 2014)
¤ nhiÔm m«i tr−êng vµ hËu qu¶ do « nhiÔm
m«i tr−êng ph¶i ®−îc c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc
cã thÈm quyÒn nghiªn cøu, ®iÒu tra vµ kÕt luËn
kÞp thêi.
Hµnh vi g©y « nhiÔm, suy tho¸i m«i tr−êng cña
tæ chøc, ç nh©n ph¶i ®−îc ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp
thêi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm ç nh©n ®−îc
quy ®Þnh nh− sau: Ng−êi ®øng ®Çu trùc tiÕp cña
tæ chøc ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng cña tæ chøc m×nh. Tæ chøc, ç nh©n
g©y « nhiÔm, suy tho¸i m«i tr−êng cã tr¸ch nhiÖm
kh¾c phôc hËu qu¶ vµ båi th−êng thiÖt h¹i do
144
hµnh vi cña m×nh g©y ra. Tr−êng hîp ç nh©n g©y
« nhiÔm, suy tho¸i m«i tr−êng do thùc hiÖn nhiÖm
vô ®−îc tæ chøc giao th× tæ chøc ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
31. Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong

lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng
NghÞ ®Þnh sè 179/2013/N§-CP ngµy 04-11-
2013 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m
hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng.
Çc ç nh©n, tæ chøc trong n−íc vµ n−íc ngoµi
cã hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o
vÖ m«i tr−êng trªn l·nh thæ, vïng tiÕp gi¸p l·nh
h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ thÒm lôc ®Þa cña
n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, ®Òu bÞ
xö ph¹t theo çc quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh nµy hoÆc
çc nghÞ ®Þnh cã liªn quan.
Theo NghÞ ®Þnh sè 179, h×nh thøc xö ph¹t
chÝnh ®èi víi hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong
lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng gåm c¶nh ço, ph¹t
tiÒn tèi ®a 1 tû ®ång ®èi víi ç nh©n vi ph¹m vµ 2
tû ®ång ®èi víi tæ chøc vi ph¹m.
Çc h×nh thøc xö ph¹t bæ sung ®−îc ®−a ra nh−
t−íc quyÒn sö dông cã thêi h¹n ®èi víi çc lo¹i giÊy
phÐp, chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn m«i tr−êng; tÞch
thu tang vËt vi ph¹m hµnh chÝnh, ph−¬ng tiÖn
®−îc sö dông ®Ó vi ph¹m; buéc kh«i phôc l¹i t×nh
145
tr¹ng m«i tr−êng ban ®Çu ®· bÞ thay ®æi do vi
ph¹m hµnh chÝnh g©y ra; buéc th¸o dì c«ng tr×nh,
phÇn c«ng tr×nh x©y dùng kh«ng ®óng quy ®Þnh vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng; buéc thùc hiÖn çc biÖn ph¸p
kh¾c phôc t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng vµ çc
biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ®a d¹ng sinh
häc; buéc ®−a ra khái l·nh thæ n−íc ViÖt Nam hoÆc
buéc t¸i xuÊt hµng hãa, m¸y mãc, thiÕt bÞ ph−¬ng
tiÖn, nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu, vËt phÈm,
chÕ phÈm sinh häc vµ ph−¬ng tiÖn nhËp khÈu, ®−a
vµo trong n−íc kh«ng ®óng quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng hoÆc g©y « nhiÔm m«i tr−êng...
Nguyªn t¾c xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ b¶o
vÖ m«i tr−êng:
- Mäi hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh
vùc b¶o vÖ m«i tr−êng ph¶i ®−îc ph¸t hiÖn, xö
ph¹t kÞp thêi vµ bÞ ®×nh chØ ngay. ViÖc xö ph¹t
ph¶i ®−îc tiÕn hµnh nhanh chãng, c«ng minh,
triÖt ®Ó; mäi hËu qu¶ vÒ m«i tr−êng do hµnh vi vi
ph¹m hµnh chÝnh g©y ra ph¶i ®−îc kh¾c phôc
theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- Ç nh©n, tæ chøc chØ bÞ xö ph¹t vi ph¹m
hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng
khi thùc hiÖn hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh t¹i
NghÞ ®Þnh nµy vµ çc nghÞ ®Þnh kh¸c cña ChÝnh
phñ quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cã
liªn quan ®Õn m«i tr−êng.
146
- Mét hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh
vùc b¶o vÖ m«i tr−êng chØ bÞ xö ph¹t vi ph¹m
hµnh chÝnh mét lÇn. NhiÒu ng−êi, nhiÒu tæ chøc
cïng thùc hiÖn mét hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh
trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng th× mçi ng−êi,
mçi tæ chøc vi ph¹m ®Òu bÞ xö ph¹t. Mét ng−êi,
mét tæ chøc thùc hiÖn nhiÒu hµnh vi vi ph¹m
hµnh chÝnh trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng th×
bÞ xö ph¹t vÒ tõng hµnh vi vi ph¹m.
- ViÖc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh
vùc b¶o vÖ m«i tr−êng ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt,
møc ®é vi ph¹m, nh©n th©n ng−êi vi ph¹m vµ
nh÷ng t×nh tiÕt gi¶m nhÑ, t×nh tiÕt t¨ng nÆng ®Ó
quyÕt ®Þnh h×nh thøc, biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp.
- Kh«ng xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh
vùc b¶o vÖ m«i tr−êng trong çc tr−êng hîp thuéc
t×nh thÕ cÊp thiÕt, sù kiÖn bÊt ngê hoÆc vi ph¹m
hµnh chÝnh cña ç nh©n trong khi m¾c bÖnh t©m
thÇn hoÆc çc bÖnh kh¸c ®· lµm mÊt kh¶ n¨ng
nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng tù ®iÒu khiÓn hµnh vi.
L−u ý: thÈm quyÒn xö ph¹t, h×nh thøc, møc
ph¹t, tr¸ch nhiÖm xö ph¹t... ®−îc quy ®Þnh chi
tiÕt trong NghÞ ®Þnh sè 179.
147
PHô LôC
Nh÷ng néi dung chñ yÕu çn bé,
c«ng chøc lµm c«ng t¸c qu¶n lý
nhµ n−íc vµ chuyªn m«n vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng cÇn n¾m v÷ng
I. Çc néi dung c¬ b¶n

1. T¹i sao ph¶i ban hµnh LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng?
2. T¹i sao cÇn söa LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m
2005?
3. Nh÷ng nguyªn t¾c vµ quan ®iÓm c¬ b¶n cña
LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng?
4. CÊu tróc vµ nh÷ng néi dung chÝnh cña LuËt
B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014.
5. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 ®· ®Ò cËp
tíi chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc trong lÜnh vùc
nµy nh− thÕ nµo?
6. Theo LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014,
nh÷ng ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng nµo ®−îc
khuyÕn khÝch?
7. Nh÷ng hµnh vi bÞ nghiªm cÊm theo quy ®Þnh
cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014?
9. Theo LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014, cã
nh÷ng lo¹i ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng nµo?
®èi t−îng ph¶i lËp theo nh÷ng lo¹i ®¸nh gi¸ ®ã?
II. Çc néi dung cô thÓ
1. Néi dung cña çc b¸o ço: ®¸nh gi¸ m«i tr−êng
chiÕn l−îc, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng, kÕ
ho¹ch b¶o vÖ m«i tr−êng
148
2. Tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng cña ñy ban
nh©n d©n cÊp x·?
3. Yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi khu s¶n
xuÊt, kinh doanh, dÞch vô tËp trung?
4. B¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô?
5. B¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi lµng nghÒ?
6. B¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi bÖnh viÖn, c¬ së y
tÕ kh¸c?
7. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng kho¸ng s¶n?
8. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng du lÞch?
9. B¶o vÖ m«i tr−êng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp?
10. B¶o vÖ m«i tr−êng trong nu«i trång thñy s¶n?
11. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng mai t¸ng?
12. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 quy ®Þnh
viÖc xö lý c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô
g©y « nhiÔm m«i tr−êng nh− thÕ nµo?
13. Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi ®« thÞ,
khu d©n c− tËp trung?
14. B¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng céng?
15. Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi hé
gia ®×nh?
16. Tæ chøc tù qu¶n vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?
17. Nh÷ng nguyªn t¾c b¶o vÖ m«i tr−êng n−íc
s«ng?
18. ViÖc kiÓm so¸t, xö lý « nhiÔm m«i tr−êng
n−íc trong l−u vùc s«ng?
149
19. Tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh ®èi
víi b¶o vÖ m«i tr−êng n−íc trong l−u vùc s«ng?
20. B¶o vÖ m«i tr−êng nguån n−íc hå, ao, kªnh,
m−¬ng, r¹ch?
21. B¶o vÖ m«i tr−êng n−íc d−íi ®Êt?
22. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chÊt th¶i?

23. Tr¸ch nhiÖm cña chñ c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô trong viÖc thu håi, xö lý s¶n
phÈm hÕt h¹n sö dông hoÆc th¶i bá?
24. Tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n çc cÊp
trong c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i?
25. Xö lý chÊt th¶i nguy h¹i?
26. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng quy ®Þnh viÖc ph©n
lo¹i vµ thu gom, vËn chuyÓn chÊt th¶i r¾n
th«ng th−êng nh− thÕ nµo?
27. Thu gom, xö lý n−íc th¶i?
28. Qu¶n lý vµ kiÓm so¸t bôi, khÝ th¶i?
29. Quy ®Þnh vÒ tiÕng ån, ®é rung, ¸nh s¸ng,
bøc x¹?
30. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, ç nh©n g©y «
nhiÔm m«i tr−êng?
31. Quan tr¾c m«i tr−êng?
32. Ch−¬ng tr×nh quan tr¾c m«i tr−êng?
33. B¸o ço hiÖn tr¹ng m«i tr−êng cÊp tØnh, b¸o
ço t×nh h×nh t¸c ®éng m«i tr−êng cña ngµnh,
lÜnh vùc vµ b¸o ço m«i tr−êng quèc gia?
34. C«ng bè, cung cÊp th«ng tin vÒ m«i tr−êng?
35. ViÖc c«ng khai th«ng tin, d÷ liÖu vÒ m«i tr−êng?
36. Thùc hiÖn d©n chñ c¬ së vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?
150
37. Ng©n s¸ch nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?
38. Ph¸t triÓn dÞch vô b¶o vÖ m«i tr−êng?
39. ChÝnh s¸ch −u ®·i, hç trî ho¹t ®éng b¶o vÖ
m«i tr−êng?
40. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng?
tr−êng cña çc Bé: KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, X©y dùng,
Giao th«ng vËn t¶i, Y tÕ, Quèc phßng, C«ng an
vµ çc bé kh¸c?
tr−êng cña ñy ban nh©n d©n çc cÊp, MÆt trËn
Tæ quèc ViÖt Nam vµ çc tæ chøc thµnh viªn?
III. Çn bé cÊp huyÖn cÇn n¾m v÷ng
Çc néi dung c¬ b¶n
1. Nh÷ng nguyªn t¾c b¶o vÖ m«i tr−êng ®· ®−îc
nªu trong LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014
2. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 ®· ®Ò cËp
tíi chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc trong lÜnh vùc
nµy nh− thÕ nµo?
3. Theo LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014
nh÷ng ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng nµo ®−îc
khuyÕn khÝch?
4. Nh÷ng hµnh vi bÞ nghiªm cÊm theo quy ®Þnh
cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014?
5. Tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng cña tæ chøc, ç
nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh,
dÞch vô?
151
6. Yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi khu s¶n
xuÊt, kinh doanh, dÞch vô tËp trung?
7. B¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô?
8. B¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi lµng nghÒ?
9. Yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng
x©y dùng?
10. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng kho¸ng s¶n?
11. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng du lÞch?
12. B¶o vÖ m«i tr−êng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp?

13. B¶o vÖ m«i tr−êng trong nu«i trång thñy s¶n?
14. B¶o vÖ m«i tr−êng trong ho¹t ®éng mai t¸ng?

viÖc xö lý c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô
g©y « nhiÔm m«i tr−êng nh− thÕ nµo?
16. Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi ®« thÞ,
khu d©n c− tËp trung?
17. B¶o vÖ m«i tr−êng n¬i c«ng céng?

18. Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi hé gia
®×nh?
19. Tæ chøc tù qu¶n vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?

20. B¶o vÖ m«i tr−êng nguån n−íc hå, ao, kªnh,
m−¬ng, r¹ch?
Çc néi dung cô thÓ
1. Néi dung liªn quan ®Õn kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i
tr−êng?
152
2. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chÊt th¶i?
3. Tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n çc cÊp
trong c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i?
4. Xö lý chÊt th¶i nguy h¹i?
viÖc ph©n lo¹i vµ thu gom, vËn chuyÓn chÊt
th¶i r¾n th«ng th−êng nh− thÕ nµo?
6. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, ç nh©n g©y « nhiÔm
m«i tr−êng?
7. ViÖc c«ng khai th«ng tin, d÷ liÖu vÒ m«i tr−êng?
8. Thùc hiÖn d©n chñ c¬ së vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?
9. Ng©n s¸ch nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng?
10. Ph¸t triÓn dÞch vô b¶o vÖ m«i tr−êng?
11. ChÝnh s¸ch −u ®·i, hç trî ho¹t ®éng b¶o vÖ
m«i tr−êng?
tr−êng cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng?
tr−êng cña çc Bé: KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, C«ng
Th−¬ng, X©y dùng, Giao th«ng vËn t¶i, Y tÕ,
Quèc phßng, C«ng an vµ çc bé kh¸c?
tr−êng cña ñy ban nh©n d©n çc cÊp, MÆt
trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ çc tæ chøc thµnh
viªn?
§Æc biÖt l−u ý
1. Çc néi dung qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng.
153
2. ThÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n
d©n çc cÊp (®Æc biÖt lµ cÊp huyÖn vµ x·) vÒ
b¶o vÖ m«i tr−êng.
3. Kh¸i niÖm, néi dung, çch thøc, tr×nh tù, thñ
tôc thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr−êng (çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ §¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i tr−êng vµ kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i
tr−êng; tr×nh tù, thñ tôc ®¨ng ký, x¸c nhËn
b¶n kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i tr−êng; cÊu tróc vµ
néi dung b¶n kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i tr−êng;
thùc hiÖn qu¶n lý chÊt th¶i (chÊt th¶i th«ng
th−êng vµ chÊt th¶i nguy h¹i); çc néi dung
vµ biÖn ph¸p qu¶n lý chÊt th¶i; thanh tra,
kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn çc quy ®Þnh
cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng,…).
154
TµI LIÖU THAM KH¶O
1. L−u §øc H¶i (chñ biªn): CÈm nang qu¶n lý

m«i tr−êng. Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, Hµ Néi,
2006.
2. NguyÔn §×nh HoÌ (chñ biªn): Sæ tay qu¶n lý
m«i tr−êng cÊp c¬ së, Côc B¶o vÖ m«i tr−êng,
Hµ Néi, 2007.
3. TrÇn Phong (chñ biªn): Sæ tay truyÒn th«ng
m«i tr−êng, Trung t©m §µo t¹o vµ TruyÒn
th«ng m«i tr−êng, Hµ Néi, 2011.
4. §inh V¨n MËu, L−u KiÕm Thanh: CÈm nang
c«ng t¸c chÝnh quyÒn cÊp x·, Nxb. Thµnh phè
Hå ChÝ Minh, 2002.
5. NguyÔn V¨n Th©m, Lª Chi Mai vµ NguyÔn
H÷u KhiÓn: Nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n vÒ qu¶n lý
nhµ n−íc ®èi víi çn bé chÝnh quyÒn cÊp x·
vïng nghÌo ®ãi, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ
Néi, 2001.
6. Ph¹m Thanh PhÊn, Ph¹m ThÞ Thuú D−¬ng:
VÞ trÝ, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña
chÝnh quyÒn x·, ph−êng, Nxb. Thèng kª, Hµ
Néi, 1999.
155
7. B¸o ço m«i tr−êng quèc gia 2010: Tæng quan
m«i tr−êng ViÖt Nam, Bé Tµi nguyªn vµ M«i
tr−êng, Hµ Néi, 2010.
8. LuËt B¶o vÖ M«i tr−êng ViÖt Nam n¨m 2014.
9. LuËt Tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban
nh©n d©n, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi,
2011.
10. Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ Tæ chøc vµ Ho¹t
®éng hßa gi¶i ë c¬ së, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,
Hµ Néi, 2002.
11. Quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng chèng thiªn tai
(dïng cho cÊp c¬ së), Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,
Hµ Néi, 2003.
12. Th«ng t− Liªn tÞch sè 03/2008/TTLT-BTNMT-
BNV ngµy 15-7-2008 cña Bé Tµi nguyªn vµ
M«i tr−êng vµ Bé Néi vô vÒ H−íng dÉn chøc
n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc cña c¬
quan chuyªn m«n vÒ tµi nguyªn vµ m«i
tr−êng thuéc ñy ban nh©n d©n çc cÊp.
156
MôC LôC
Chó dÉn cña Nhµ xuÊt b¶n 5

Ch−¬ng 1. KH¸I NIÖM C¥ B¶N VÒ M¤I
TR¦êNG Vµ QU¶N Lý M¤I TR¦êNG
CÊP C¥ Së 7
1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m«i tr−êng 7
2. Quan hÖ c«ng t¸c vÒ qu¶n lý m«i tr−êng
cña chÝnh quyÒn cÊp c¬ së 18
3. C¬ së ph¸p lý cña qu¶n lý m«i tr−êng cÊp
c¬ së 25
Ch−¬ng 2. MôC TI£U, NGUY£N T¾C Vµ
NéI DUNG C¥ B¶N TRONG QU¶N Lý
M¤I TR¦êNG CÊP C¥ Së 49
1. Kh¸i niÖm qu¶n lý m«i tr−êng, hÖ thèng
c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng 49
2. Môc tiªu, nguyªn t¾c, néi dung c¬ b¶n
cña qu¶n lý m«i tr−êng 53
3. Çc c«ng cô qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng 59
Ch−¬ng 3. ÇC NéI DUNG QU¶N Lý M¤I
TR¦êNG CÊP C¥ Së 73
1. N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n 73
157
2. Qu¶n lý m«i tr−êng ®« thÞ 76
3. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n 83
4. Qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i 85
5. Qu¶n lý ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt 88
6. KiÓm so¸t vÖ sinh an toµn thùc phÈm 90
7. B¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc 93
8. Qu¶n lý m«i tr−êng ®Êt ngËp n−íc 96
9. Qu¶n lý m«i tr−êng trong ho¹t ®éng
ch¨n nu«i 98
10. Qu¶n lý m«i tr−êng ®èi víi lß giÕt mæ gia
sóc tËp trung 101
11. Qu¶n lý m«i tr−êng çc c¬ së nu«i trång,
chÕ biÕn thñy s¶n 102
12. Qu¶n lý m«i tr−êng çc lµng nghÒ thñ c«ng 107
13. Qu¶n lý m«i tr−êng çc ho¹t ®éng tËn
thu kho¸ng s¶n 109
14. KiÓm so¸t t¸c ®éng m«i tr−êng cña çc dù
¸n nhá do cÊp c¬ së cÊp phÐp 111
15. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n y tÕ t¹i çc c¬ së y tÕ 112
16. Qu¶n lý m«i tr−êng ë çc khu vùc tiÒn
®« thÞ 114
17. Qu¶n lý m«i tr−êng t¹i nh÷ng n¬i ë
kh«ng chÝnh thøc trong ®« thÞ 116
18. Qu¶n lý m«i tr−êng çc dù ¸n di d©n néi bé 118
19. Qu¶n lý m«i tr−êng sau thiªn tai 120
20. Qu¶n lý m«i tr−êng çc ®iÓm du lÞch 122
21. Ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng t¹i n¬i
c«ng céng 125
158
22. Ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng t¹i hé gia ®×nh 130
23. Lång ghÐp vÊn ®Ò d©n sè, giíi vµo chÝnh
s¸ch m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn 131
24. Tæ chøc sù tham gia cña céng ®ång trong
b¶o vÖ m«i tr−êng 133
25. KÕ ho¹ch ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng 135
26. Thùc hiÖn vµ ®iÒu hµnh c«ng t¸c b¶o vÖ
m«i tr−êng 136
27. B¸o ço c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng cÊp c¬
së h»ng n¨m 137
28. Gi¸o dôc m«i tr−êng 138
29. TruyÒn th«ng m«i tr−êng 140
30. Tranh chÊp, hßa gi¶i tranh chÊp, khiÕu
n¹i, tè ço, khëi kiÖn vµ båi th−êng thiÖt
h¹i vÒ m«i tr−êng 142
31. Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh
vùc b¶o vÖ m«i tr−êng 145
PHô LôC 148
TµI LIÖU THAM KH¶O 155
159
ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n
Q. Gi¸m ®èc - tæng biªn tËp
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt
TS. Hoµng phong hµ
ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung
Gi¸m ®èc - Tæng biªn tËp
nhµ xuÊt b¶n Tµi nguyªn m«i tr−êng
vµ B¶n ®å ViÖt Nam
NguyÔn Ch©n HuyÒn
Biªn tËp néi dung: nguyÔn vò thanh h¶o

ThS. nguyÔn Hoµi anh
§ç thÞ ph−¬ng hoa
Tr×nh bµy b×a: d−¬ng th¸i s¬n
ChÕ b¶n vi tÝnh: NguyÔn Thu Th¶o
Söa b¶n in: phßng biªn tËp kü thuËt
§äc s¸ch mÉu: nguyÔn hoµi anh
160

So Tay Huong Dan Quan Ly Moi Truong Cap Co So

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

So Tay Huong Dan Quan Ly Moi Truong Cap Co So

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n

Chñ tÞch Héi ®ång

Phã Chñ tÞch Héi ®ång

Cuèn s¸ch "Sæ tay h−íng dÉn Qu¶n lý m«i

Th¸ng 11 n¨m 2014

KH¸I NIÖM C¥ B¶N VÒ M¤I TR¦êNG

1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m«i tr−êng

a. Kh¸i niÖm m«i tr−êng

Theo nghÜa réng nhÊt th×: “m«i tr−êng” cña

b. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m«i tr−êng

M«i tr−êng cã c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n sau:

- ¤ nhiÔm m«i tr−êng

- Tiªu chuÈn m«i tr−êng lµ møc giíi h¹n cña

a. Kh¸i niÖm vÒ cÊp c¬ së

X·, ph−êng, thÞ trÊn (gäi chung lµ cÊp x·) lµ

b. Quan hÖ víi cÊp ñy §¶ng

Ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn cÊp x· nãi chung

c. Quan hÖ víi ñy ban nh©n d©n cÊp

ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã cÊp trªn trùc tiÕp

d. Quan hÖ víi c¸c tæ d©n phè (hoÆc

Tæ d©n phè kh«ng ph¶i lµ mét cÊp chÝnh

e. Quan hÖ víi c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng

C¸c ®oµn thÓ quÇn chóng cÊp x· lµ thµnh

3. C¬ së ph¸p lý cña qu¶n lý m«i tr−êng

LuËt Tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban

b. LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014

Kho¶n 3, §iÒu 143, LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng

c. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña chÝnh quyÒn

Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý: Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý kh«ng

d. NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c«ng chøc

Th«ng t− Liªn tÞch sè 03/2008/TTLT-BTNMT-

§iÒu 144 LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014

g. QuyÒn h¹n vµ nghÜa vô c«ng d©n vÒ m«i

§iÒu 263 Bé luËt D©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh

h. Nh÷ng hµnh vi bÞ ph¸p luËt nghiªm cÊm

§iÒu 7 LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng n¨m 2014 quy

i. Téi ph¹m m«i tr−êng Ch−¬ng 17 Bé LuËt

k. C¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c

Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh trªn ®©y vÒ qu¶n lý nhµ

MôC TI£U, NGUY£N T¾C

1. Kh¸i niÖm qu¶n lý m«i tr−êng, hÖ thèng

a. Kh¸i niÖm qu¶n lý m«i tr−êng

Qu¶n lý m«i tr−êng: Lµ mét ho¹t ®éng trong

b. HÖ thèng c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ

KÓ tõ khi thµnh lËp tíi nay, tæ chøc bé m¸y

ñy ban nh©n Bé Tµi nguyªn vµ C¸c bé

Së Tµi nguyªn Tæng côc §¬n vÞ

Chi côc B¶o vÖ C¸c ®¬n vÞ

C«ng chøc Tµi

2. Môc tiªu, nguyªn t¾c, néi dung c¬ b¶n

a. Môc tiªu c¬ b¶n cña qu¶n lý m«i tr−êng

Môc tiªu cña qu¶n lý m«i tr−êng lµ ph¸t triÓn

b. Nguyªn t¾c chung trong qu¶n lý m«i

Cã thÓ nªu lªn c¸c nguyªn t¾c chÝnh yÕu cña

c. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc vÒ

- Ban hµnh vµ tæ chøc viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n

C«ng cô qu¶n lý nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng lµ

a. Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng c«ng cô

- C«ng cô ®iÒu chØnh vÜ m«: Lµ luËt ph¸p,

- C«ng cô luËt ph¸p - chÝnh s¸ch

c. C«ng cô kü thuËt qu¶n lý

C«ng cô kü thuËt qu¶n lý bao gåm c¸c c«ng cô

d. C«ng cô phô trî

C«ng cô phô trî bao gåm: hÖ thèng th«ng tin