phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

Mét sè lðu ý khi tæ chøc d¹y häc sö dông s¬ ®å tð duy

− Häc sinh cÇn ®ðîc giíi thiÖu nhiÒu c¸ch tæ chøc th«ng tin dðíi d¹ng s¬ ®å
tð duy: s¬ ®å thø bËc, s¬ ®å m¹ng, s¬ ®å chuçi, s¬ ®å quan hÖ toµn bé/mét
phÇn,...
− Gi¸o viªn ®ða ra c¸c c©u hái ®Ó gîi ý häc sinh lËp s¬ ®å (thÊy ®ðîc quan hÖ
gi÷a tõ kho¸ víi c¸c tõ kho¸ thø cÊp hay chñ ®Ò chÝnh víi c¸c chñ ®Ò nhá).
− KhuyÕn khÝch häc sinh ph¸t triÓn, s¾p xÕp ý tðëng ®Ó hoµn thµnh s¬ ®å.

CÇn lðu ý r»ng kh«ng cã c¸ch nµo lµ tèt nhÊt hoÆc thÝch hîp nhÊt víi mäi ngðêi.
Mét sè häc sinh thÝch s¾p theo hµng, mét sè kh¸c thÝch d¹ng h×nh häc, l¹i cã
ngðêi thÝch s¾p xÕp mét c¸ch tù do h¬n. §iÒu nµy liªn quan rÊt nhiÒu ®Õn c¸ch
häc cña mçi c¸ nh©n còng nhð kinh nghiÖm cña ngðêi häc.

VÝ dô:
Thay v× tæ chøc cho häc sinh «n tËp theo c¸ch truyÒn thèng, gi¸o viªn cã thÓ
triÓn khai c¸c néi dung cÇn «n tËp b»ng c¸ch sö dông s¬ ®å tð duy, t¹o ®iÒu kiÖn
cho häc sinh cã c¬ héi sö dông kiÕn thøc ®· häc, vËn dông chóng vµo thùc tÕ.
Dðíi ®©y lµ mét phð¬ng ¸n sö dông s¬ ®å tð duy khi «n tËp chð¬ng “§iÖn häc”
(líp 9).
− Gi¸o viªn cã thÓ nªu mét c©u hái kh¸i qu¸t: “H·y sö dông s¬ ®å tð duy ®Ó t×m
hiÓu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®iÖn”. Häc sinh suy nghÜ vÒ c©u hái trªn vµ
®ða ra c©u tr¶ lêi (®Çu tiªn) cho c©u hái chÝnh (vÏ s¬ ®å tð duy øng víi tõ
kho¸ trung t©m lµ §iÖn). LÇn lðît bæ sung tõ ng÷/ý tðëng vµo c©u tr¶ lêi cho
c©u hái chÝnh.
− Häc sinh ®ða ra c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®iÖn nhð: s¶n xuÊt ®iÖn, sö dông
®iÖn, m¾c m¹ch ®iÖn, tiÕt kiÖm ®iÖn, sö dông an toµn ®iÖn,... Häc sinh ®äc
ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn trong nhãm vµ thèng nhÊt. §ã chÝnh lµ c¸c tõ kho¸
cÊp 1.
− Tõ tõ kho¸ cÊp 1, gi¸o viªn cã thÓ sö dông kÜ thuËt ®Æt c©u hái 5W1H (c©u hái
“Lµ g×?” (What) ; “Khi nµo?” (When) ; “Ai?” (Who) ; “ë ®©u?” (Where) ; “V×
sao?” (Why) ; “Nhð thÕ nµo?” (How) ) ®Ó yªu cÇu häc sinh ®ða ra c¸c vÊn ®Ò
liªn quan ®Õn c¸c tõ kho¸ cÊp 2. Häc sinh th¶o luËn vÒ c¸c c©u tr¶ lêi kh¸c
nhau vµ cè ®¸nh dÊu nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh yÕu (g¹ch ch©n hoÆc dïng mµu
kh¸c nhau). VÝ dô, víi c©u hái: “Cã nh÷ng nguån n¨ng lðîng nµo cã thÓ s¶n
xuÊt ra ®iÖn?”, häc sinh sÏ ph¸t triÓn s¬ ®å vµ ®iÒn c¸c tõ kho¸: thuû ®iÖn,
nhiÖt ®iÖn, ®iÖn h¹t nh©n,...

Hay nhð víi c©u hái: “Lµm thÕ nµo cã thÓ tiÕt kiÖm ®iÖn?”, häc sinh cã thÓ ®iÒn
tiÕp vµo s¬ ®å c¸c tõ kho¸ nhð: gi¶m thêi gian sö dông ®iÖn, sö dông thiÕt bÞ an
toµn ®iÖn,... §ã chÝnh lµ c¸c tõ kho¸ cÊp 2.

71
 d¹y vµDù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc -ph¸p
mét sèvµ kÜ thuËt
phð¬ng d¹y
ph¸p vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

Cø nhð vËy, s¬ ®å tð duy sÏ ®ðîc häc sinh bæ sung vµ hoµn chØnh dÇn nhð ë
h×nh sau:

S¬ ®å tð duy sö dông khi «n tËp chð¬ng”§iÖn häc”

Mét sè vÝ dô vµ gîi ý sau cho viÖc sö dông s¬ ®å tð duy mét c¸ch dÔ dµng vµ hiÖu
qu¶ trong d¹y vµ häc nhiÒu m«n häc kh¸c nhau nhð §Þa lÝ, LÞch sö, Ngo¹i ng÷,
VËt lÝ, Sinh häc, v.v...:

− §Ó tãm t¾t kiÕn thøc vÒ Gi÷ g×n vÖ sinh cho häc sinh, gi¸o viªn cã thÓ sö dông
mét s¬ ®å tð duy víi tõ kho¸ trung t©m lµ “Gi÷ g×n vÖ sinh”, xung quanh tõ
kho¸ nµy lµ c¸c tõ kho¸ cÊp 1 “¡n s¹ch”, “Uèng s¹ch”, “Gi÷ vÖ sinh c¬ thÓ”,
v.v... sau ®ã ®Ò nghÞ c¸c em tiÕp tôc ®iÒn thªm c¸c tõ kho¸ cÊp ®é nhá h¬n,
v.v...
− §Ó d¹y vÒ c¸c lo¹i tr¸i c©y thðêng ®ðîc dïng trong ®êi sèng hµng ngµy, gi¸o
viªn cã thÓ ®ða ra tõ kho¸ “Tr¸i c©y”, sau ®ã ®Ò nghÞ c¸c em nªu tªn c¸c lo¹i
tr¸i c©y mµ c¸c em biÕt, kÕ tiÕp mêi mét nhãm kh¸c lªn triÓn khai c¸c ý tðëng
xung quanh mét lo¹i tr¸i c©y ®· ®ðîc nªu tªn vÒ c¸c yÕu tè: h×nh d¸ng qu¶,
cÊu t¹o, thêi ®iÓm xuÊt hiÖn trong n¨m, v.v...
− Sau khi häc hÕt chð¬ng vÒ cÊu t¹o cña nguyªn tö, gi¸o viªn cã thÓ yªu cÇu
häc sinh tr×nh bµy l¹i cÊu t¹o cña nguyªn tö víi c¸c yÕu tè: nh©n, vá, ®iÖn
tÝch, khèi lðîng, v.v... dðíi d¹ng mét s¬ ®å tð duy.

Hay khi nghiªn cøu mét dù ¸n häc tËp m«n Sinh häc vÒ r¾n, víi tõ kho¸ lµ “R¾n”,
häc sinh cã thÓ ph¸t triÓn ý tðëng ®Ó x©y dùng mét s¬ ®å tð duy nhð sau:

72
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

S¬ ®å tð duy víi chñ ®Ò vÒ”R¾n”

Tãm l¹i

S¬ ®å tð duy cã thÓ sö dông trong c¸c bµi häc, m«n häc vµ c¸c cÊp häc, víi c¸c
møc ®é vµ néi dung kh¸c nhau. §Ó ®¶m b¶o s¬ ®å tð duy ph¸t huy ®ðîc t¸c dông
gióp cho häc sinh ph¸t triÓn tð duy, ghi nhí kiÕn thøc mét c¸ch cô thÓ, chÝnh x¸c
theo cÊu tróc trËt tù logic cña vÊn ®Ò/néi dung/chñ ®Ò, gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ
néi dung vµ hÖ thèng c¸c c©u hái kh¬i gîi ®Ó häc sinh ®éng n·o ph¸t triÓn, bæ
sung ý kiÕn. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ý tðëng, c¸c ý kiÕn cña häc sinh ®Òu ®ðîc
t«n träng vµ ghi nhËn, sau ®ã gi¸o viªn gîi ý ®Ó häc sinh tù s¾p xÕp, ®iÒu chØnh
hoµn thiÖn s¬ ®å. Nhð vËy gi¸o viªn ®ãng vai trß lµ ngðêi hðíng dÉn, häc sinh lµ
chñ thÓ cña ho¹t ®éng, t×m kiÕm vµ ph¸t hiÖn kiÕn thøc míi trªn c¬ së kiÕn thøc
vµ kinh nghiÖm ®· cã cña mçi häc sinh. Gi¸o viªn kh«ng nªn x©y dùng s¬ ®å råi
gi¶ng gi¶i ®Ó häc sinh c«ng nhËn; ®iÒu nµy mang tÝnh h×nh thøc, ¸p ®Æt kh«ng
hiÖu qu¶. VÊn ®Ò cèt lâi ë kÜ thuËt nµy lµ gi¸o viªn chØ nªu chñ ®Ò/néi dung chÝnh
råi tæ chøc ®Ó häc sinh tù t×m kiÕm, ph¸t hiÖn c¸c kiÕn thøc/néi dung/vÊn ®Ò
liªn quan. Cã nhð vËy ngðêi häc míi thùc sù lµ chñ thÓ ho¹t ®éng.

2.5. KÜ thuËt “KWL” (trong ®ã K (Known) - Nh÷ng ®iÒu ®· biÕt; W (Want to

know) - Nh÷ng ®iÒu muèn biÕt; L (Learned) - Nh÷ng
®iÒu ®· häc ®ðîc).

Lµ s¬ ®å liªn hÖ c¸c kiÕn thøc ®· biÕt liªn quan ®Õn bµi häc, c¸c kiÕn thøc muèn
biÕt vµ c¸c kiÕn thøc häc ®ðîc sau bµi häc.

73
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

Môc tiªu:
− Häc sinh x¸c ®Þnh ®éng c¬/nhiÖm vô häc tËp vµ tù ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp
sau néi dung/bµi häc th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng hiÓu biÕt, kinh nghiÖm
vµ kiÕn thøc ®· cã liªn quan ®Õn bµi häc, x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ kiÕn thøc míi
vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña m×nh sau bµi häc. Trªn c¬ së kÕt qu¶ thu
®ðîc, häc sinh tù ®iÒu chØnh c¸ch häc cña m×nh.
− T¨ng cðêng tÝnh ®éc lËp cña häc sinh.
− Ph¸t triÓn m« h×nh cã sù tð¬ng t¸c gi÷a häc sinh víi häc sinh.
− Gi¸o viªn cã thÓ ®¸nh gi¸ ®ðîc kÕt qu¶ cña giê häc th«ng qua tù ®¸nh gi¸,
thu ho¹ch cña häc sinh. Trªn c¬ së ®ã ®iÒu chØnh c¸ch d¹y cña m×nh cho
phï hîp.

T¸c dông ®èi víi häc sinh:

Häc sinh x¸c ®Þnh ®ðîc nhiÖm vô häc tËp, nhu cÇu, mong muèn ®ðîc trang bÞ
thªm hiÓu biÕt, kiÕn thøc, kÜ n¨ng qua bµi häc. Qua viÖc nh×n l¹i nh÷ng g× ®· häc
®ðîc sau bµi häc, häc sinh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng th«ng tin míi ®ðîc h×nh
thµnh vµ nhËn thøc ®ðîc sù tiÕn bé cña m×nh sau bµi häc.

C¸ch tiÕn hµnh:

Sau khi giíi thiÖu bµi häc, môc tiªu cÇn ®¹t cña bµi häc, gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc
tËp “KWL”. KÜ thuËt nµy cã thÓ thùc hiÖn cho c¸ nh©n hoÆc cho nhãm häc sinh.

74
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

Häc sinh ®iÒn c¸c th«ng tin trªn phiÕu nhð sau:

Tªn bµi häc:.......................

Tªn häc sinh:........................... Líp................. Trðêng .........................................

K W L
(Nh÷ng ®iÒu ®· biÕt) (Nh÷ng ®iÒu muèn biÕt) (Nh÷ng ®iÒu ®· häc ®ðîc
sau bµi häc)

− − −

− − −

... ... ...

− Yªu cÇu häc sinh viÕt vµo cét K nh÷ng g× ®· biÕt liªn quan ®Õn néi dung bµi
häc hoÆc chñ ®Ò.
− Sau ®ã viÕt vµo cét W nh÷ng g× c¸c em muèn biÕt vÒ néi dung bµi häc hoÆc
chñ ®Ò.
− Sau khi kÕt thóc bµi häc hoÆc chñ ®Ò, häc sinh ®iÒn vµo cét L cña phiÕu
nh÷ng g× võa häc ®ðîc. Lóc nµy, häc sinh x¸c nhËn vÒ nh÷ng ®iÒu c¸c em ®·
häc ®ðîc qua bµi häc ®èi chiÕu víi ®iÒu muèn biÕt, ®· biÕt ®Ó ®¸nh gi¸ ®ðîc
kÕt qu¶ häc tËp, sù tiÕn bé cña m×nh qua giê häc.

Mét sè lðu ý khi tæ chøc d¹y häc sö dông kÜ thuËt KWL:

− NÕu sö dông kÜ thuËt nµy ®èi víi nhãm häc sinh th× trðíc khi häc sinh ®iÒn
th«ng tin vµo cét K, yªu cÇu häc sinh trao ®æi thèng nhÊt ý kiÕn trong nhãm.
− Khi míi ¸p dông kÜ thuËt KWL, cã thÓ dïng c¸c c©u hái gîi ý ®Ó häc sinh cã
thÓ viÕt nh÷ng g× c¸c em ®· biÕt, muèn biÕt vµ ®· häc ®ðîc vµo c¸c cét tð¬ng
øng. VÝ dô:
+ T«i ®· biÕt nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng nµo liªn quan ®Õn néi dung... cña
bµi häc?
+ T«i cÇn biÕt nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng nµo ë bµi häc nµy?
+ T«i cã thªm hiÓu biÕt g×?
+ T«i ®· häc ®ðîc kiÕn thøc g×?
+ T«i ®· ph¸t triÓn nh÷ng kÜ n¨ng nµo?
...

75
 d¹y vµDù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sè
d¹y vµ phð¬ng
häc tÝch cùc -ph¸p
mét sèvµ kÜ thuËt
phð¬ng d¹y
ph¸p vµ kÜ häc
thuËt d¹y häc

VÝ dô 1:
Tªn chñ ®Ò: T×m hiÓu vÒ HIV/AIDS.
Tªn häc sinh: NguyÔn V¨n A, Líp 6A, Trðêng THCS NguyÔn ViÕt Xu©n.

K (§iÒu ®· biÕt) W (§iÒu muèn biÕt) L (§iÒu ®· häc ®ðîc)

HIV/AIDS lµ c¨n bÖnh Nguyªn nh©n dÉn ®Õn (§iÒn néi dung ®· häc
thÕ kØ chÕt ngðêi, khã c¨n bÖnh AIDS. ®ðîc qua bµi häc)
ch÷a
C¸ch phßng tr¸nh
HIV/AIDS.

VÝ dô 2:

Tãm l¹i:

S¬ ®å KWL cã thÓ sö dông trong c¸c chñ ®Ò/bµi häc, m«n häc vµ ë c¸c cÊp häc,
víi c¸c møc ®é vµ néi dung kh¸c nhau. Sö dông s¬ ®å nµy sÏ ph¸t huy ®ðîc t¸c
dông lµ gióp cho häc sinh x¸c ®Þnh nhiÖm vô, ®éng c¬, ý thøc, tù gi¸c häc tËp,
biÕt ®¸nh gi¸ nh×n l¹i qu¸ tr×nh häc tËp cña m×nh vµ tù ®iÒu chØnh c¸ch häc.
VÝ dô: Sau bµi häc, häc sinh thÊy khã kh¨n khi ®iÒn kÕt qu¶ thu ®ðîc vµo cét
“§iÒu ®· häc ®ðîc” cã nghÜa lµ chða hiÓu bµi. ViÖc chða hiÓu bµi cã thÓ do chða

76
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

thùc sù tËp trung chó ý hoÆc chða tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng häc tËp. §iÒu ®ã
sÏ gióp cho häc sinh tù ®iÒu chØnh hoÆc cÇn nghiªn cøu l¹i tµi liÖu hay cÇn ®Ò
nghÞ gi¸o viªn hç trî ®Ó bæ sung nh÷ng kiÕn thøc cßn thiÕu, chða hiÓu hoÆc hiÓu
chða râ... §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy, sau khi häc sinh ®iÒn nh÷ng
®iÒu ®· häc ®ðîc, gi¸o viªn nªn tæ chøc cho häc sinh nhËn xÐt chÐo kÕt qu¶ cña
nhau, cña c¸ nh©n hoÆc nhãm. Sau ®ã gi¸o viªn ®ða ra ý kiÕn cña m×nh vÒ kÕt qu¶
häc tËp cña häc sinh. §ång thêi qua ®ã gi¸o viªn còng ®¸nh gi¸ ®ðîc kÕt qu¶ giê
d¹y cña m×nh ®Ó ®iÒu chØnh c¸ch d¹y. Nhð vËy kiÕn thøc ®ðîc h×nh thµnh ë häc
sinh ch¾c ch¾n, bÒn v÷ng. KÕt qu¶ häc tËp sÏ ®ðîc n©ng cao khi c¶ ngðêi häc vµ
ngðêi d¹y ®Òu nh×n l¹i qu¸ tr×nh th«ng qua kÕt qu¶ häc tËp ngay sau mçi néi
dung/ho¹t ®éng/bµi häc mµ kh«ng ph¶i chê ®îi ®Õn giê kiÓm tra häc sinh míi
nh×n thÊy kÕt qu¶ cña m×nh, gi¸o viªn míi ®¸nh gi¸ ®ðîc kÕt qu¶ häc tËp cña
häc sinh vµ c¸ch d¹y cña m×nh.

2.6. KÜ thuËt häc tËp hîp t¸c

KÜ thuËt hîp t¸c kh«ng chØ nh»m chuÈn bÞ cho häc sinh hðíng tíi x· héi hîp t¸c
sau nµy mµ cßn cã thÓ gióp qu¸ tr×nh häc tËp tèt h¬n. Khi kÜ thuËt hîp t¸c ®ðîc
sö dông trong m«i trðêng gi¸o dôc, hÇu hÕt c¸c kÕt qu¶ ®Çu ra ®Òu ®ðîc c¶i thiÖn.
Tuy nhiªn sù tiÕn bé nµy kh«ng thÓ ®Õn mét c¸ch dÔ dµng, nhiÖm vô häc tËp cÇn
ph¶i khuyÕn khÝch sù phèi hîp víi nhau vµ c¸c häc sinh ph¶i ®¹t ®ðîc møc ®é
thµnh th¹o nhÊt ®Þnh khi lµm viÖc cïng nhau.

Mét sè nhiÖm vô ®ßi hái sù hîp t¸c thðêng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng häc tËp; c¸c
nhiÖm vô nµy gióp n©ng cao mèi quan hÖ cña häc sinh, häc sinh häc c¸ch chia
sÎ vµ t«n träng lÉn nhau, phèi hîp víi nhau theo nhãm t¹o c¬ héi nhiÒu h¬n cho
häc tËp cã sù ph©n ho¸.

§Ó ®¶m b¶o häc tËp hîp t¸c cã hiÖu qu¶ cÇn quan t©m ®Õn n¨m yÕu tè sau:

− Sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn mét c¸ch tÝch cùc.
Sù phô thuéc lÉn nhau mét c¸ch tÝch cùc cã nghÜa lµ thµnh c«ng cña c¶
nhãm sÏ phô thuéc vµo thµnh c«ng cña tõng c¸ nh©n. Nh÷ng ®ãng gãp
cña c¸ nh©n cÇn ®ðîc thÓ hiÖn râ. §iÒu nµy cã thÓ ®¹t ®ðîc th«ng qua
ho¹t ®éng trong ¸p dông “kÜ thuËt kh¨n phñ bµn”.

− Tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n

Mçi häc sinh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ®ãng gãp cña m×nh trong toµn bé
kÕt qu¶ cña c¶ nhãm. Lµm viÖc cïng nhau sÏ gióp nç lùc cña tõng c¸ nh©n
hoµn thiÖn h¬n.

77
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

− KhuyÕn khÝch sù tð¬ng t¸c

§Ó gia t¨ng sù tð¬ng t¸c gi÷a häc sinh víi häc sinh ®ßi hái cÇn thay ®æi c¸ch
bè trÝ bµn ghÕ trong líp häc ®Ó häc sinh ®ðîc ngåi ®èi diÖn, nh×n thÊy nhau.
Nhð vËy líp häc ph¶i linh ho¹t, bµn ghÕ ®· ®ðîc s¾p xÕp phï hîp víi c¸c
ho¹t ®éng häc tËp. C¸c nhiÖm vô còng cÇn ®ðîc thiÕt kÕ hîp lÝ t¹o ra nh÷ng
th¸ch thøc ®Ó häc sinh kh¸m ph¸, chia sÎ, ph¶n håi vµ hç trî lÉn nhau. Khi
®· t¹o thµnh thãi quen häc tËp theo h×nh thøc nµy, viÖc chuÈn bÞ bµn ghÕ,
tæ chøc ho¹t ®éng sÏ trë nªn ®¬n gi¶n, dÔ dµng, nhanh chãng, kh«ng mÊt
nhiÒu thêi gian.

− RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng x· héi

§Ó ®¹t ®ðîc kÕt qu¶ cao tõ ho¹t ®éng hîp t¸c, häc sinh cÇn ®ðîc rÌn luyÖn
c¸c kÜ n¨ng x· héi. Khi lµm viÖc cïng nhau, häc sinh sÏ hiÓu ngðêi kh¸c theo
nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, biÕt tin tðëng, chÊp nhËn vµ hç trî lÉn nhau, ®ång
thêi biÕt c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
nhiÖm vô. C¸c kÜ n¨ng ®ã lµ nh÷ng kÜ n¨ng x· héi cÇn ®ðîc rÌn luyÖn v× nã rÊt
cÇn thiÕt cho cuéc sèng thùc tiÔn cña häc sinh trong thùc t¹i vµ tð¬ng lai.

Nh÷ng kÜ n¨ng x· héi ®ðîc h×nh thµnh mét c¸ch tèt nhÊt th«ng qua giao
tiÕp, v× vËy gi¸o viªn cÇn cã sù hðíng dÉn hoÆc lµm mÉu. §Æc biÖt cÇn chó ý
®Õn kÜ n¨ng nghe vµ nãi: Häc sinh ph¶i biÕt t«n träng ý kiÕn cña ngðêi kh¸c,
kh«ng ng¾t lêi ngðêi kh¸c, diÔn ®¹t l¹i ý kiÕn cña ngðêi kh¸c vµ kiÓm tra l¹i
viÖc hiÓu néi dung ®èi tho¹i th«ng qua nh÷ng c©u hái ®¬n gi¶n nhð “Em xin
phÐp ®Æt c©u hái”... hoÆc biÕt nãi c¶m ¬n, xin lçi trong nh÷ng t×nh huèng cô
thÓ. §ã lµ mét vµi trong sè nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n mµ c¸c häc sinh ph¶i häc vµ
cã ®ðîc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng giao tiÕp, hîp t¸c.

− C¶ nhãm thðêng xuyªn rµ so¸t c«ng viÖc ®ang lµm: “Chóng ta ®ang lµm nhð
thÕ nµo?”
§Ó t¨ng hiÖu qu¶ lµm viÖc cña nhãm, häc sinh cã thÓ tiÕn hµnh viÖc ®¸nh gi¸
®Þnh k× vµ thðêng xuyªn vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. Gi¸o viªn
tæ chøc th¶o luËn vµ khuyÕn khÝch häc sinh thÓ hiÖn hiÓu biÕt vÒ qu¸ tr×nh
®· tr¶i qua b»ng c¸ch ®Æt nh÷ng c©u hái nhð: “§iÒu g× ®· gióp chóng ta t×m
ra ®ðîc gi¶i ph¸p tèt?”, “T¹i sao sù ®ãng gãp cña Kim l¹i cã ý nghÜa?”, “§iÒu
g× kh«ng gióp ®ðîc cho chóng ta?”.
Sau khi ®· rµ so¸t vµ ph©n tÝch, häc sinh cÇn ®ða ra kÕt luËn cña riªng m×nh.
Qua ®ã häc sinh sÏ biÕt c¸ch thøc tæ chøc häc tËp theo h×nh thøc phèi hîp
vµ häc c¸ch x©y dùng chiÕn lðîc ®Ó tæ chøc h×nh thøc nµy hiÖu qu¶ h¬n.

78
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

2.7. L¾ng nghe vµ ph¶n håi tÝch cùc

L¾ng nghe vµ ph¶n håi tÝch cùc lµ mét kÜ n¨ng rÊt cÇn thiÕt trong d¹y häc, ®µo
t¹o, båi dðìng gi¸o viªn vµ trong giao tiÕp thðêng ngµy cña cuéc sèng.

2.7.1. L¾ng nghe tÝch cùc

Khi l¾ng nghe tÝch cùc, gi¸o viªn kh«ng chØ nghe ®Ó hiÓu mµ cßn ®Ó khuyÕn khÝch
sù tham gia tÝch cùc cña ngðêi häc, thÓ hiÖn sù t«n träng vµ hiÓu biÕt cña m×nh
vÒ ngðêi häc. Khi ch¨m chó l¾ng nghe, gi¸o viªn c¶m nhËn ®ðîc tèt h¬n nh÷ng
g× ®ang diÔn ra trong líp häc, tõ ®ã cã thÓ ®¸p l¹i nhu cÇu cña ngðêi häc còng
nhð c¶i tiÕn viÖc d¹y häc cña m×nh ®ång thêi t¹o ra mèi quan hÖ tð¬ng t¸c gi÷a
ngðêi d¹y vµ ngðêi häc, t¹o m«i trðêng häc tËp th©n thiÖn, Êm ¸p, an toµn cho
ngðêi häc. Ngðêi häc c¶m nhËn ®ðîc sù quan t©m, t«n träng vµ c¶m gi¸c tho¶i
m¸i s½n sµng béc lé nh÷ng suy nghÜ, t©m tð nguyÖn väng thËm chÝ c¶ lçi lÇm cña
m×nh, sù hèi hËn mong ®ðîc c¶m th«ng chia sÎ.

C¸ch l¾ng nghe:

L¾ng nghe lµ mét kÜ n¨ng quan träng ®èi víi gi¸o viªn còng nhð nhµ qu¶n lÝ, b¸o
c¸o viªn, häc viªn trong c¸c líp tËp huÊn. Trong thùc tÕ cã ba c¸ch nghe:
− L¾ng nghe chñ ®éng: lµ ngðêi nghe ngõng suy nghÜ vµ lµm viÖc cña m×nh ®Ó
hoµn toµn tËp trung vµo nh÷ng g× mµ ®èi tðîng giao tiÕp ®ang nãi. L¾ng
nghe cÈn thËn, ch¨m chó vµ cã thÓ tæng kÕt tãm t¾t nh÷ng g× võa nghe ®ðîc.
− Nghe víi ®Þnh kiÕn: Nghe qua mét “phÔu läc”, ¸p ®Æt nh÷ng kinh nghiÖm chñ
quan cña chÝnh m×nh vµo nh÷ng g× ®èi tðîng giao tiÕp võa nãi vµ thðêng
hiÓu sai vÊn ®Ò.
− Nghe thô ®éng: Nghe th«ng thðêng, bá qua nh÷ng chi tiÕt cô thÓ vµ chØ nhí
c¸c ý chÝnh, nhí kh«ng chÝnh x¸c (nghe nhðng kh«ng tËp trung nªn kh«ng
hiÓu ®èi tðîng giao tiÕp ®ang nãi g×).
Nguyªn t¾c l¾ng nghe hiÖu qu¶:
− Gi÷ yªn lÆng.
− ThÓ hiÖn r»ng b¹n muèn nghe.
− Tr¸nh sù ph©n t¸n.
− ThÓ hiÖn sù ®ång c¶m, t«n träng.
− Kiªn nhÉn.
− Gi÷ b×nh tÜnh.
− §Æt c©u hái, kiÓm tra l¹i th«ng tin.

79
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

Nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn lµm khi l¾ng nghe

Nªn:
− TËp trung.
− Giao tiÕp b»ng m¾t.
− Sö dông ng«n ng÷ cö chØ tÝch cùc.
− Nghe ®Ó hiÓu.
− Tá th¸i ®é t«n träng vµ ®ång c¶m.
− Kh«ng tá th¸i ®é ph¸n xÐt.
− ThÓ hiÖn khi x¸c ®Þnh ®ðîc nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n.
− KhuyÕn khÝch ngðêi nãi ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña
chÝnh hä.
− Gi÷ im lÆng khi cÇn thiÕt.

Kh«ng nªn:
− C·i hoÆc tranh luËn.
− C¾t ngang lêi ngðêi kh¸c.
− DiÔn ®¹t phÇn cßn l¹i trong c©u nãi cña ngðêi kh¸c.
− §ða ra nhËn xÐt qu¸ véi vµng.
− §ða ra lêi khuyªn khi ®èi tðîng giao tiÕp kh«ng yªu cÇu.
− BÞ chi phèi bëi c¶m xóc cña ngðêi nãi t¸c ®éng qu¸ m¹nh ®Õn t×nh c¶m
cña m×nh.
− Lu«n nh×n vµo ®ång hå.
− Giôc ngðêi nãi kÕt thóc.
Nh÷ng nguyªn t¾c tãm t¾t hiÖu qu¶
Mét ngðêi l¾ng nghe hiÖu qu¶ còng cã kh¶ n¨ng tãm t¾t l¹i nh÷ng g× m×nh võa
nghe ®ðîc. Tãm t¾t lµ mét bðíc c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh giao tiÕp. Tãm t¾t lµ mét
c«ng cô cho phÐp ngðêi l¾ng nghe ®¸nh gi¸ vµ kiÓm tra l¹i nh÷ng g× hä nghe
®ðîc. Tãm t¾t lµ mét c«ng cô gióp nh÷ng ngðêi nãi l¾ng nghe nh÷ng suy nghÜ vµ
lêi lÏ cña m×nh theo mét c¸ch míi. Nh÷ng nguyªn t¾c tãm t¾t hiÖu qu¶:
− Ng¾n gän, ®ñ ý vµ chÝnh x¸c.
− ThÓ hiÖn nh÷ng g× ®· ®ðîc nãi ®Õn hoÆc ®ðîc thèng nhÊt chø kh«ng ph¶i
nh÷ng g× m×nh muèn ngðêi kh¸c nãi hoÆc thèng nhÊt.
− NÕu tãm t¾t cho mét nhãm cÇn x¸c ®Þnh râ nh÷ng ®iÒu ®· ®ðîc vµ chða
®ðîc c¶ nhãm thèng nhÊt.
− Quan s¸t c¸c hµnh vi phi ng«n ng÷ cña nhãm hoÆc tõng c¸ nh©n trong khi
tãm t¾t.

80
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

2.7.2. Ph¶n håi tÝch cùc

Ph¶n håi lµ qu¸ tr×nh x· héi diÔn ra hµng ngµy. Môc ®Ých cña ph¶n håi lµ ®ða ra
nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ hoÆc lêi gi¶i thÝch cho ngðêi kh¸c vÒ ý kiÕn cña m×nh. Ngðêi
®ða ra ph¶n håi cÇn thËn träng trðíc khi ®ða ra ý kiÕn. Dùa trªn nh÷ng ý kiÕn
cña ngðêi ph¶n håi, ngðêi nhËn ph¶n håi sÏ thÓ hiÖn ph¶n øng cña m×nh,
kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ ®ða ra ý kiÕn tiÕp nhËn ph¶n håi.

Trong d¹y häc, ph¶n håi cña gi¸o viªn ®èi víi häc sinh v« cïng quan träng, nã
thÓ hiÖn kinh nghiÖm, kÜ n¨ng vµ nghÖ thuËt sð ph¹m cña gi¸o viªn. Ph¶n håi
cña gi¸o viªn cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ gi¸o dôc tÝch cùc hoÆc ngðîc l¹i. KÜ n¨ng
ph¶n håi còng cÇn ®ðîc h×nh thµnh ë häc sinh, khi ®ða ra nhËn xÐt vÒ kÕt qu¶
häc tËp hoÆc khuyÕt ®iÓm, hµnh vi chða tèt cña b¹n. NÕu ph¶n håi kh«ng tÝch
cùc sÏ dÉn ®Õn c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc nhð bÌ ph¸i, mÊt ®oµn kÕt hoÆc thï h»n
c¸ nh©n dÉn ®Õn b¹o lùc häc ®ðêng hoÆc ch¸n häc, bá häc...
Ph¶n håi bao gåm hai yÕu tè: M« t¶ c¸c hµnh ®éng ®· ®ðîc diÔn ra nhð thÕ nµo
(ho¹t ®éng gièng nhð mét lo¹i gð¬ng) vµ ®¸nh gi¸ c¸c hµnh ®éng ®ã.

Ph¶n håi tÝch cùc

− M« t¶ mét hµnh ®éng/sù kiÖn. Kh«ng ®ða ra pháng ®o¸n vÒ ®éng c¬ hay
th¸i ®é.
− Khen ngîi nh÷ng ®iÓm tèt trðíc khi nãi ®Õn nh÷ng ®iÓm cÇn c¶i tiÕn,
thay ®æi.
− Chän läc vµ ®ða ra gîi ý, hðíng kh¾c phôc víi lðîng th«ng tin võa ®ñ, cã thÓ
thay ®æi ®ðîc, phï hîp vµ cã Ých cho ngðêi nhËn.
− C¸c ý kiÕn ®ða ra cÇn cô thÓ vµ râ rµng.
− Th¸i ®é ch©n t×nh, cëi më, c¶m th«ng vµ x©y dùng.

Ph¶n håi kh«ng tÝch cùc

− Kh«ng kh¸ch quan, dùa trªn ý kiÕn, kinh nghiÖm chñ quan.
− ¸p ®Æt, ra lÖnh.
− Ph¸n xÐt hµnh ®éng.
− M¬ hå, chung chung.
− Tho¶ m·n c¸ nh©n ngðêi ®ða ra ph¶n håi, kh«ng quan t©m ®Õn viÖc tiÕp thu
hay th¸i ®é cña ngðêi nhËn ph¶n håi.

NhËn ph¶n håi kh«ng tÝch cùc: cã 2 trðêng hîp

Trðêng hîp 1:
− Chñ quan, lu«n cho m×nh lµ ®óng.
− T×m mäi lÝ lÏ ®Ó b¶o vÖ quan ®iÓm cña m×nh.

81
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

− Ph¶n ®èi, kh«ng chÊp nhËn ý kiÕn cña ngðêi kh¸c.

− Th¸i ®é c¨ng th¼ng, cð¬ng quyÕt kh«ng thay ®æi quan ®iÓm/ý kiÕn cña m×nh.

Trðêng hîp 2:
− Im lÆng l¾ng nghe.
− Kh«ng tá th¸i ®é ph¶n ®èi nhðng vÉn lµm theo c¸ch cña m×nh, kh«ng thay
®æi quan ®iÓm/ý kiÕn cña m×nh.

NhËn ph¶n håi tÝch cùc

− Cëi më.
− L¾ng nghe.
− ChÊp nhËn.
− Kh«ng ph¸n xÐt.
− Kh«ng thanh minh.
− Lµm râ ý kiÕn ®ãng gãp (nÕu cÇn).
− Xin ý kiÕn ®ãng gãp vÒ vÊn ®Ò cô thÓ.
− S½n s¸ng thay ®æi theo ý kiÕn ph¶n håi mét c¸ch tÝch cùc.
C¸c bðíc cña qu¸ tr×nh ph¶n håi tÝch cùc

Bðíc 1. NhËn thøc s©u s¾c: Quan s¸t (nghe, xem) vµ suy nghÜ (t«i nh×n thÊy g×? vµ
t«i ®¸nh gi¸ nhð thÕ nµo vÒ nh÷ng ®iÒu t«i nh×n thÊy/nghe thÊy? ®Æt m×nh vµo
vÞ trÝ cña ®èi tðîng nhËn ph¶n håi).

Bðíc 2. KiÓm tra nhËn thøc: §Æt c¸c c©u hái ®Ó ch¾c ch¾n r»ng m×nh ®· hiÓu
®óng ý cña ngðêi ®ðîc nhËn ph¶n håi.

Bðíc 3. §ða ra ý kiÕn ®ãng gãp cña m×nh

− X¸c nhËn vµ thõa nhËn nh÷ng ðu ®iÓm (cÇn gi¶i thÝch t¹i sao l¹i ®¸nh gi¸ ®ã
lµ nh÷ng ðu ®iÓm).
− §ða ra c¸c gîi ý ®Ó hoµn thiÖn hoÆc n©ng cao (cÇn gi¶i thÝch t¹i sao l¹i ®ða
ra c¸c gîi ý ®ã).

Tãm l¹i:

Trong d¹y häc còng nhð trong cuéc sèng h»ng ngµy, l¾ng nghe tÝch cùc vµ ph¶n
håi mang tÝch x©y dùng cã ý nghÜa quan träng. Trong trðêng häc, ®ã lµ mét trong
nh÷ng yÕu tè t¹o nªn m«i trðêng häc tËp th©n thiÖn, an toµn, thóc ®Èy n©ng cao
hiÖu qu¶ gi¸o dôc. Trong x· héi, nã còng lµ yÕu tè thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn trong
mèi quan hÖ th©n thiÖn, c¶m th«ng, chia sÎ gi÷a con ngðêi víi nhau, mang l¹i
cuéc sèng yªn æn hoµ b×nh. L¾ng nghe tÝch cùc vµ ph¶n håi mang tÝnh x©y dùng

82
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

lµ nh÷ng kÜ n¨ng x· héi cÇn ®ðîc h×nh thµnh cho häc sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng giao tiÕp, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng nhãm, ho¹t ®éng tËp thÓ vµ gi¶i
quyÕt tèt c¸c quan hÖ c¸ nh©n cña häc sinh. B¶n th©n gi¸o viªn còng cÇn rÌn
luyÖn c¸c kÜ n¨ng nµy, kh«ng chØ cÇn thiÕt cho c«ng t¸c d¹y häc ®èi víi häc sinh
mµ rÊt cÇn trong giao tiÕp víi ®ång nghiÖp trong sinh ho¹t chuyªn m«n, trong
c¸c líp tËp huÊn vµ trong ®êi sèng h»ng ngµy.

III. MéT Sè PH¦¥NG PH¸P

D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

3.1. D¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

3.1.1. ThÕ nµo lµ d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò?
NÐt ®Æc trðng chñ yÕu cña d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lµ sù lÜnh héi tri thøc
diÔn ra th«ng qua viÖc tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng nªu vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn
®Ò. Sau khi gi¶i quyÕt vÊn, ®Ò häc sinh sÏ thu nhËn ®ðîc kiÕn thøc míi, kÜ n¨ng
míi hoÆc th¸i ®é tÝch cùc.

Phð¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¶i lµ míi, nã ®· xuÊt hiÖn tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ
kØ XX.

Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph¸t hiÖn vµ
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò... lµ nh÷ng thuËt ng÷ ®ðîc dïng trong lÝ luËn d¹y häc c¸c m«n
häc kh¸c nhau. Tuy thuËt ng÷ cã kh¸c nhau ®«i chót nhðng ®Æc ®iÓm chung cña
phð¬ng ph¸p lµ nªu vµ gi¶i quyÕt ®ðîc vÊn ®Ò vµ kÕt luËn vÊn ®Ò ®Ó rót ra kiÕn
thøc cÇn lÜnh héi hoÆc ¸p dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn.

Quy tr×nh cña phð¬ng ph¸p d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:

* §Æt vÊn ®Ò, x©y dùng bµi to¸n nhËn thøc

− T¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò

− Ph¸t triÓn vµ nhËn d¹ng vÊn ®Ò n¶y sinh
− Ph¸t biÓu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt

83
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

* Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra

− §Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt, c¸c gi¶i ph¸p

− LËp kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
− Thùc hiÖn kÕ ho¹ch

* KÕt luËn
− Th¶o luËn kÕt qu¶ vµ ®¸nh gi¸
− Kh¼ng ®Þnh hay b¸c bá gi¶ thuyÕt ®· nªu
− Ph¸t biÓu kÕt luËn
− §Ò xuÊt vÊn ®Ò míi

C¸c møc ®é vµ sù tham gia cña gi¸o viªn vµ häc sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t hiÖn
vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:

§Ò xuÊt Gi¶i quyÕt

C¸c møc Nªu vÊn ®Ò LËp kÕ ho¹ch KÕt luËn
gi¶ thuyÕt vÊn ®Ò
1 GV GV GV GV GV
2 GV GV GV GV GV&HS

3 GV&HS GV&HS HS HS GV&HS

4 HS HS HS HS HS&GV

+ Møc 1: Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò, nªu c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®ång thêi gi¸o viªn gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò. Häc sinh lµ ngðêi quan s¸t vµ tiÕp nhËn kÕt luËn do gi¸o viªn
thùc hiÖn. §©y lµ møc thÊp nhÊt vµ thðêng ¸p dông ®èi víi häc sinh nhá tuæi.
VÝ dô: Gi¸o viªn nªu vÊn ®Ò, thùc hiÖn thÝ nghiÖm gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ rót ra kÕt
luËn. Häc sinh quan s¸t ghi chÐp.
+ Møc 2: Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò, nªu c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
Sau ®ã gi¸o viªn vµ häc sinh cïng rót ra kÕt luËn, møc ®é tham gia cña
häc sinh cao h¬n møc ®é 1, häc sinh quan s¸t rót ra kÕt luËn víi sù gîi ý cña
gi¸o viªn.
VÝ dô: Gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò cÇn t×m hiÓu vÒ sù cÇn thiÕt cña nðíc ®èi víi c©y
trång. Gi¸o viªn lµm thÝ nghiÖm víi c©y ®ðîc cung cÊp ®ñ nðíc vµ c©y kh«ng
®ðîc tðíi nðíc sau mét tuÇn, häc sinh quan s¸t rót ra kÕt luËn vÒ vai trß cña nðíc
®èi víi c©y trång dðíi sù hðíng dÉn cña gi¸o viªn.

+ Møc 3: Gi¸o viªn gîi ý ®Ó häc sinh ph¸t hiÖn vÊn ®Ò, hðíng dÉn häc sinh t×m
c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, häc sinh tiÕn hµnh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, gi¸o viªn vµ häc
sinh cïng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ rót ra kÕt luËn.

84
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

VÝ dô: Khi hðíng dÉn häc sinh thùc hiÖn dù ¸n t×m hiÓu vÒ « nhiÔm kh«ng khÝ,
gi¸o viªn gîi ý ®Ó häc sinh ph¸t hiÖn vÊn ®Ò nhð: V× sao kh«ng khÝ bÞ « nhiÔm?
Gi¸o viªn gîi më ®Ó häc sinh x¸c ®Þnh vÊn ®Ò: ¤ nhiÔm kh«ng khÝ thÓ hiÖn nhð thÕ
nµo? Nguyªn nh©n g©y « nhiÔm kh«ng khÝ lµ g×? Häc sinh tù t×m kiÕm th«ng tin
®Ó tr¶ lêi cho vÊn ®Ò nghiªn cøu. Cuèi cïng, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lµ: Lµm thÕ nµo ®Ó
kh«ng khÝ kh«ng bÞ « nhiÔm? CÇn t×m ra c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ kh«ng khÝ kh«ng bÞ
« nhiÔm. Trªn c¬ së kÕt qu¶ thu ®ðîc, häc sinh kÕt luËn vÒ c¸c vÊn ®Ò ®· gi¶i quyÕt
vµ rót ra kiÕn thøc ®· häc ®ðîc, gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸.
+ Møc 4: Häc sinh tù ph¸t hiÖn vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu, nªu gi¶ thuyÕt, lËp kÕ
ho¹ch vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, tù rót ra kÕt luËn, gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸.
VÝ dô: Khi häc phÇn lÞch sö hay ®Þa lÝ ®Þa phð¬ng tØnh NghÖ An, gi¸o viªn giao
nhiÖm vô cho häc sinh t×m hiÓu vÒ lÞch sö v¨n ho¸ cña ®Þa phð¬ng. Häc sinh
®ðîc lùa chän chñ ®Ò nghiªn cøu (cã thÓ t×m hiÓu vÒ mét nh©n vËt lÞch sö hay
mét di tÝch lÞch sö ë ®Þa phð¬ng). Häc sinh t×m c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu (ch¼ng h¹n
nhð: V× sao B¸c Hå l¹i ph¶i ra ®i t×m ®ðêng cøu nðíc?), ph©n c«ng nhau thùc hiÖn
c¸c nhiÖm vô t×m hiÓu (nguyªn nh©n dÉn ®Õn B¸c Hå ®i t×m ®ðêng cøu nðíc?) ®Ó
tr¶ lêi cho c©u hái nghiªn cøu gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra vµ rót ra kÕt luËn.

3.1.2. C¸ch tiÕn hµnh d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

Chän néi dung phï hîp

− Trong thùc tÕ d¹y häc, kh«ng ph¶i néi dung nµo còng cã thÓ lµm n¶y sinh
t×nh huèng cã vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra. Do ®ã gi¸o viªn cÇn c¨n cø
vµo ®Æc ®iÓm cña phð¬ng ph¸p nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, dùa vµo néi dung
cô thÓ ®Ó ¸p dông phð¬ng ph¸p d¹y häc nµy cho phï hîp.

85
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

− Chän c¸c møc ®é phï hîp víi ®èi tðîng häc sinh vµ néi dung bµi häc. §èi
víi häc sinh nhá tuæi hoÆc ®èi víi c¸c bµi häc kiÕn thøc míi, gi¸o viªn cã thÓ
¸p dông c¸c møc ®é 1, 2. §èi víi häc sinh ë ®é tuæi lín h¬n hoÆc ®èi víi c¸c
bµi ¸p dông kiÕn thøc kÜ n¨ng ®· häc vµo thùc tiÔn, cã thÓ ¸p dông møc ®é
3 hoÆc 4. C¸c møc ®é nµy hoµn toµn phï hîp víi c¸c bµi häc ¸p dông häc
theo dù ¸n. VÝ dô nhð trong c¸c dù ¸n t×m hiÓu vÒ « nhiÔm m«i trðêng nðíc,
m«i trðêng kh«ng khÝ, m«i trðêng ®Êt, sö dông n¨ng lðîng ®iÖn, sö dông nhiÖt
n¨ng, sö dông n¨ng lðîng nðíc, an toµn giao th«ng, phßng tr¸nh HIV/AIDS
v.v... häc sinh cã thÓ chñ ®éng, tÝch cùc trong lùa chän, ®Æt vÊn ®Ò, ®Ò xuÊt
c¸ch thùc hiÖn vµ chñ ®éng thùc hiÖn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cã
sù hç trî cña gi¸o viªn khi cÇn.

ThiÕt kÕ kÕ ho¹ch bµi häc

Sau khi chän ®ðîc néi dung phï hîp, gi¸o viªn thiÕt kÕ kÕ ho¹ch bµi häc, tæ chøc
c¸c ho¹t ®éng d¹y häc sao cho phï hîp víi ®Æc trðng cña phð¬ng ph¸p
nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Trong ®ã chó ý ®Õn lùa chän c¸c møc ®é cho phï hîp
víi néi dung vµ tr×nh ®é cña häc sinh.

X¸c ®Þnh môc tiªu cña bµi häc

Ngoµi môc tiªu chung vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é cña bµi häc theo chuÈn kiÕn
thøc vµ kÜ n¨ng, cÇn chó ý ®Õn kÜ n¨ng ph¸t hiÖn, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cÇn
®ðîc h×nh thµnh ë bµi häc.

Phð¬ng ph¸p d¹y häc chñ ®¹o

CÇn nªu râ phð¬ng ph¸p d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÕt hîp víi mét sè
phð¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc kh¸c nhau, vÝ dô nhð kÜ thuËt häc tËp hîp t¸c,
s¬ ®å tð duy, phð¬ng ph¸p thÝ nghiÖm...
ThiÕt bÞ vµ ®å dïng d¹y häc

CÇn chó ý thiÕt bÞ vµ ®å dïng cho ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh nhð dông
cô, thiÕt bÞ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, phiÕu häc tËp, hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp, sæ
theo dâi dù ¸n...

C¸c ho¹t ®éng d¹y häc

CÇn thiÕt kÕ râ ho¹t ®éng tð¬ng t¸c gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh trong kh©u ph¸t
hiÖn ®Æt vÊn ®Ò, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ kÕt luËn nh»m ®¹t ®ðîc môc tiªu cña bµi
häc tïy theo møc ®é ®éc lËp vµ chñ ®éng cña häc sinh. Trong thiÕt kÕ c¸c ho¹t
®éng cÇn nªu râ viÖc lµm cña häc sinh vµ gi¸o viªn.

86
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

VÝ dô: Bµi häc trong m«n VËt lÝ/Ho¸ häc

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh

Nªu vÊn ®Ò cÇn t×m hiÓu L¾ng nghe, n¾m b¾t vÊn ®Ò

Yªu cÇu häc sinh ®Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt

Thùc hiÖn ®Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt
kh¸c nhau

Tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn nhãm vÒ... Th¶o luËn nhãm vÒ...

Hðíng dÉn häc sinh tiÕn hµnh thÝ nghiÖm

TiÕn hµnh thÝ nghiÖm...
®Ó kiÓm tra gi¶ thuyÕt

Hðíng dÉn häc sinh quan s¸t, ghi chÐp, rót Quan s¸t thÝ nghiÖm, ghi chÐp, rót
ra kÕt luËn ra kÕt luËn

Tæ chøc d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

a) Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò

Tïy theo néi dung bµi häc vµ ®èi tðîng häc sinh ë c¸c cÊp häc, gi¸o viªn cã thÓ
t¹o c¬ héi ®Ó häc sinh tham gia ph¸t hiÖn vÊn ®Ò (x©y dùng bµi to¸n nhËn thøc),
ph¸t biÓu vµ nhËn d¹ng vÊn ®Ò n¶y sinh vµ nªu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ë c¸c møc ®é
kh¸c nhau (møc 1 ®Õn 4) cho phï hîp.

Mét sè ®iÒu kiÖn nh»m ®¶m b¶o t¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò
− §iÒu quan träng nhÊt lµ häc sinh ph¶i nªu ®ðîc ®iÒu chða biÕt cÇn t×m hiÓu,
chØ ra mèi quan hÖ gi÷a c¸i chða biÕt víi c¸i ®· biÕt. Trong ®ã, ®iÒu chða
biÕt lµ yÕu tè trung t©m cña t×nh huèng cã vÊn ®Ò, sÏ ®ðîc kh¸m ph¸ trong
giai ®o¹n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (®Æt gi¶ thuyÕt, lËp kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt, thùc hiÖn
kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã).
− T×nh huèng cã vÊn ®Ò ph¶i kÝch thÝch høng thó nhËn thøc, tÝnh tß mß ham
hiÓu biÕt, thÝch kh¸m ph¸ cña häc sinh.
− T×nh huèng cã vÊn ®Ò ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh
häc sinh cã thÓ tù ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt ®ðîc vÊn ®Ò dùa vµo vèn kiÕn thøc
liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®ã, b»ng ho¹t ®éng tð duy, b»ng c¸ch tiÕn hµnh thÝ
nghiÖm, thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin...
VÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ®ðîc ph¸t biÓu dðíi d¹ng c©u hái.

C©u hái nªu vÊn ®Ò cÇn ph¶i:

− Chøa ®ùng m©u thuÉn nhËn thøc, ®ßi hái häc sinh ph¶i tð duy, huy ®éng vµ
vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· cã (nghÜa lµ c©u hái ph¶n ¸nh ®ðîc mèi liªn hÖ
bªn trong gi÷a ®iÒu ®· biÕt vµ ®iÒu chða biÕt).

87
 d¹y vµ Dù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc ph¸p vµ
- mét sè kÜ thuËt
phð¬ng ph¸p d¹y
vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

− Chøa ®ùng phð¬ng hðíng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, thu hÑp ph¹m vi t×m kiÕm c©u
tr¶ lêi, t¹o ®iÒu kiÖn lµm xuÊt hiÖn gi¶ thuyÕt, t¹o ®iÒu kiÖn t×m ra ®ðîc con
®ðêng gi¶i quyÕt.
− G©y ®ðîc c¶m xóc m¹nh ®èi víi häc sinh khi nhËn ra m©u thuÉn nhËn thøc
liªn quan tíi vÊn ®Ò.

b) Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

Sau khi ph¸t hiÖn vµ nªu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, cÇn tæ chøc hðíng dÉn ®Ó häc
sinh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhð sau:
− §Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt
− LËp kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò

Tïy thuéc vµo vÊn ®Ò cô thÓ vµ møc ®é phï hîp víi n¨ng lùc, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt
chÊt thiÕt bÞ vµ thêi lðîng d¹y häc, cã thÓ x©y dùng c¸c gi¶ thuyÕt vÒ vÊn ®Ò ®Æt
ra theo c¸c hðíng kh¸c nhau vµ ®Ò xuÊt c¸ch kiÓm tra gi¶ thuyÕt ®ã.

X©y dùng kÕ ho¹ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, cã thÓ t×m c¸ch thu thËp c¸c th«ng tin
®Ó tr¶ lêi cho vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu b»ng c¸ch lµm thÝ nghiÖm, ®iÒu tra, pháng
vÊn, t×m th«ng tin trªn m¹ng hay c¸c tµi liÖu s¸ch b¸o cã néi dung liªn quan.
Ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c thµnh viªn trong nhãm cïng tham gia thu thËp, xö
lÝ tæng hîp th«ng tin, b¸o c¸o kÕt qu¶.
− Thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

Häc sinh tiÕn hµnh thùc hiÖn theo ®óng kÕ ho¹ch ®· ®Ò xuÊt cã sù hç trî cña
gi¸o viªn (nÕu cÇn thiÕt).

VÝ dô:

Thùc hiÖn kiÓm tra c¸c gi¶ thuyÕt b»ng c¸c c¸ch thøc kh¸c nhau trong ®iÒu
kiÖn cã thÓ nhð tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, t×m kiÕm th«ng tin trong tµi liÖu, th«ng
tin tõ thùc tiÔn s¶n xuÊt, th«ng tin tõ m¹ng...
Cã thÓ t×m c¸ch thu thËp c¸c th«ng tin vµ xö lÝ th«ng tin theo nhiÒu nguån kh¸c
nhau ®Ó tr¶ lêi cho vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu hoÆc lµm c¬ së ®Ó kiÓm tra c¸c gi¶
thuyÕt ®· nªu ra.

c) KÕt luËn vÊn ®Ò

Tõ kÕt qu¶ kiÓm chøng c¸c gi¶ thuyÕt ®· nªu, häc sinh th¶o luËn:
− Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ thu ®ðîc, kh¼ng ®Þnh hay b¸c bá gi¶ thuyÕt
®· nªu, t×m ®ðîc gi¶ thuyÕt ®óng trong c¸c gi¶ thuyÕt.
− Ph¸t biÓu kÕt luËn, rót ra vÊn ®Ò míi vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é.

88
 phÇn thø HAI - mét sè KÜ THUËT, PHð¥NG PH¸P D¹Y Vµ HäC TÝCH CùC

3.1.3. VÝ dô minh ho¹

Trong mét bµi häc, gi¸o viªn cÇn phèi hîp linh ho¹t c¸c phð¬ng ph¸p d¹y häc
kh¸c nhau nhð nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÕt hîp víi phð¬ng ph¸p sö dông thÝ
nghiÖm, sö dông phð¬ng tiÖn trùc quan... hoÆc víi phð¬ng ph¸p d¹y häc theo
dù ¸n, d¹y häc theo hîp ®ång, häc theo gãc,...
Quy tr×nh thùc hiÖn phð¬ng ph¸p nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò còng kh«ng nhÊt thiÕt
ph¶i lóc nµo còng tu©n thñ theo c¸c bðíc mµ cÇn vËn dông linh ho¹t.
Sau ®©y xin giíi thiÖu s¬ lðîc mét vµi vÝ dô ¸p dông phð¬ng ph¸p ®Æt vµ gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò ë mét sè m«n häc.

VÝ dô 1: D¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong m«n Khoa häc ë tiÓu häc
Trong m«n Khoa häc ë tiÓu häc cã rÊt nhiÒu bµi häc cã thÓ thùc hiÖn theo
phð¬ng ph¸p nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

ë bµi “Nðíc bÞ « nhiÔm” líp 4, gi¸o viªn cã thÓ thùc hiÖn nhð sau:
Gi¸o viªn nªu vÊn ®Ò: ThÕ nµo lµ nðíc bÞ « nhiÔm vµ biÖn ph¸p chèng
« nhiÔm nðíc nhð thÕ nµo?
Gi¸o viªn hðíng dÉn häc sinh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò b»ng c¸ch hðíng dÉn häc
sinh tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm: Quan s¸t mét sè mÉu nðíc (ao, s«ng,
mða...), läc nðíc qua b«ng vµ quan s¸t miÕng b«ng trðíc vµ sau thÝ nghiÖm,
rót ra nhËn xÐt.
Gi¸o viªn hðíng dÉn häc sinh ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm vµ rót ra kÕt
luËn vÒ: §Æc ®iÓm cña nðíc s¹ch, nðíc bÞ « nhiÔm vµ biÖn ph¸p chèng
« nhiÔm nðíc.

VÝ dô 2: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong d¹y häc theo dù ¸n

Trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ ®Ò cña dù ¸n, thùc hiÖn dù ¸n vµ x©y dùng s¶n phÈm
cña dù ¸n cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra ®Ó gi¶i quyÕt. VÝ dô nhð häc sinh cÇn ph¶i
tr¶ lêi c©u hái xung quanh chñ ®Ò “¤ nhiÔm nðíc” gåm nh÷ng vÊn ®Ò g×?

VÇn ®Ò ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt lµ: ThÕ nµo lµ nðíc bÞ « nhiÔm? Nðíc « nhiÔm cã
ë ®©u? V× sao nðíc bÞ « nhiÔm? Chèng « nhiÔm nguån nðíc b»ng c¸ch nµo?

§Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trªn, häc sinh cÇn ph¶i thùc hiÖn theo nhiÒu c¸ch kh¸c
nhau. §Ó thu thËp th«ng tin, häc sinh ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra nhð t×m
kiÕm th«ng tin ë ®©u? b»ng c¸ch nµo? phð¬ng tiÖn g×? chän c¸ch nµo lµ phï hîp
vµ hiÖu qu¶, ®¶m b¶o thêi gian phï hîp?

VÊn ®Ò ®Æt ra khi tr×nh bµy s¶n phÈm dù ¸n vµ tr×nh bµy b¸o c¸o lµ: Chän c¸ch
nµo cho phï hîp vµ thÓ hiÖn ®ðîc sù s¸ng t¹o?

89
 d¹y vµDù
häc tÝch
¸n ViÖt cùc - mét
- bØ sèhäc
d¹y vµ phð¬ng
tÝch cùc -ph¸p
mét sèvµ kÜ thuËt
phð¬ng d¹y
ph¸p vµ kÜhäc
thuËt d¹y häc

Gi¸o viªn cÇn hðíng dÉn häc sinh gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra, rót ra kÕt
luËn. §ã chÝnh lµ kiÕn thøc/kÜ n¨ng häc sinh thu nhËn ®ðîc sau ho¹t ®éng.
VÝ dô 3: ë m«n Ho¸ häc, trong nh÷ng bµi nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c
chÊt, gi¸o viªn cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
®Æt ra mét c¸ch linh ho¹t, ph¸t triÓn n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. VÝ dô: Nh÷ng
vÊn ®Ò cã thÓ xuÊt hiÖn khi nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc cña s¾t: Ho¸ trÞ cña s¾t
lµ (II) hay (III) trong hîp chÊt t¹o thµnh khi s¾t t¸c dông víi phi kim (oxi, lðu
huúnh, clo), s¾t t¸c dông víi dung dÞch axit (HCl, H2SO4 lo·ng), s¾t t¸c dông víi
dung dÞch axit cã tÝnh oxi ho¸ (H2SO4 ®Æc, HNO3), s¾t t¸c dông víi dung dÞch muèi
cña kim lo¹i ho¹t ®éng yÕu h¬n (Cu, Hg, Ag...)? Gi¸o viªn hðíng dÉn häc sinh t×m
c¸ch kiÓm tra c¸c gi¶ thuyÕt vµ kÕt luËn ®ðîc ho¸ trÞ cña s¾t trong mçi trðêng hîp.
VÝ dô 4: Trong m«n LÞch sö nªn ®Æt ra nh÷ng c©u hái vÊn ®Ò ®Ó häc sinh t×m hiÓu.
VÝ dô nhð: V× sao cuéc khëi nghÜa Nam K× thÊt b¹i? YÕu tè nµo t¹o nªn thµnh c«ng
cña chiÕn dÞch lÞch sö §iÖn Biªn Phñ ? Gi¸o viªn hðíng dÉn häc sinh ph©n tÝch
t×m th«ng tin ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra.
VÝ dô 5: Trong m«n §Þa lÝ nhiÒu c©u hái vÊn ®Ò cã thÓ thðêng xuyªn ®ðîc sö dông.
VÝ dô nhð: T¹i sao ë MiÒn B¾c nðíc ta cã khÝ hËu nãng Èm, 4 mïa râ rÖt?
T¹i sao cã hiÖn tðîng Tr¸i §Êt nãng lªn toµn cÇu?... Gi¸o viªn hðíng dÉn häc sinh
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ë møc ®é phï hîp víi n¨ng lùc cña häc sinh.
VÝ dô 6: M«n To¸n lµ m«n häc thðêng cã thÓ ¸p dông phð¬ng ph¸p nªu vµ
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Ch¼ng h¹n nhð trðíc khi häc sinh häc vµ biÕt c«ng thøc tÝnh
chu vi h×nh ch÷ nhËt, gi¸o viªn nªu vÊn ®Ò: NÕu kh«ng dïng thðíc ®Ó ®o,
lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®ðîc chu vi cña thöa ruéng h×nh ch÷ nhËt biÕt chiÒu réng
lµ 10m, chiÒu dµi lµ 50m?
HoÆc: Mçi th¸ng An ®ðîc bè mÑ cho 200.000 ®ång ®Ó tiªu vÆt vµ ¨n quµ s¸ng. An
muèn mua mét chiÕc xe ®¹p gi¸ 1.100.000 ®ång. §Ó sau 10 th¸ng ®Ó cã thÓ mua
®ðîc chiÕc xe ®¹p ®ã th× An cÇn cã kÕ ho¹ch chi tiªu nhð thÕ nµo nÕu nhð An
kh«ng cã hç trî nµo kh¸c? Gi¶ sö trung b×nh mçi th¸ng cã 30 ngµy.

3.1.4. ¦u ®iÓm vµ h¹n chÕ

a) ¦u ®iÓm
D¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh ph¸t huy tÝnh chñ
®éng, tÝch cùc, s¸ng t¹o, ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc, n¨ng lùc gi¶i quyÕt
vÊn ®Ò.

Phð¬ng ph¸p d¹y häc nµy gãp phÇn quan träng trong viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc c¬
b¶n cña ngðêi lao ®éng ®ã lµ n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, n¨ng lùc s¸ng t¹o. Trong

90