TiÓu luËn TriÕt häc

Lêi më ®Çu

"D©n téc chóng t«i hiÓu ®Çy ®ñ r»ng: d©n téc m×nh lµ mét d©n téc
nghÌo, mét ®Êt níc ®ang ph¸t triÓn ë møc thÊp… Chóng t«i hiÓu râ kho¶ng
c¸ch gi÷a nÒn kinh tÕ cña chóng t«i vµ nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc ph¸t triÓn
trªn thÕ giíi. Chóng t«i hiÓu râ khoa häc c«ng nghÖ trong thÕ kû 21 sÏ cã
nh÷ng bíc tiÕn khæng lå. Thùc hiÖn t tëng vÜ ®¹i cña chñ tÞch Hå ChÝnh
Minh: LÊy søc ta mµ gi¶i phãng cho ta, chóng t«i ph¶i tri thøc ho¸ §¶ng, tri
thøc ho¸ d©n téc, tiÕp tôc tri thøc hãa c«ng n«ng, c¶ níc lµ mét x· héi häc
tËp, ph¸t huy truyÒn thèng nh÷ng ngµy míi giµnh ®îc ®éc lËp 45, c¶ níc häc
ch÷, c¶ níc diÖt giÆc dèt, c¶ níc diÖt giÆc ®ãi… Ph¶i n¾m lÊy ngän cê
khoa häc nh ®· n¾m lÊy ngän cê d©n téc. Mét d©n téc dèt, mét d©n téc ®ãi
nghÌo lµ mét d©n téc yÕu" (Lª Kh¶ Phiªu - Tæng bÝ th ban chÊp hµnh trung
¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - Ph¸t biÓu t¹i héi th¶o quèc tÕ t¹i ViÖt Nam
trong thÕ kû 20). Kh«ng, d©n téc chóng ta nhÊt ®Þnh kh«ng ph¶i lµ d©n téc
yÕu. Chóng ta ®· tõng chiÕn th¾ng bän thùc d©n Ph¸p vµ ®Ò quèc Mü.
Th¾ng lîi ®ã lµ th¾ng lîi cña lùc lîng trÝ tuÖ ViÖt Nam ®èi víi lùc lîng s¾t
thÐp vµ ®« la khæng lå cña Mü. Con ngêi ViÖt Nam ®· lµm ®îc nh÷ng
®iÒu tëng nh kh«ng thÓ lµm ®îc vµ t«i tin r»ng, con ngêi ViÖt Nam trong
giai ®o¹n míi víi nh÷ng thö th¸ch míi vÉn sÏ lµm ®îc nh÷ng ®iÒu kú diÖu
nh thÕ. §Êt níc ViÖt Nam sÏ s¸nh vai ®îc víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u cho dï
hiÖn nay chóng ta gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, rÊt nhiÒu sù ®èi ®Çu.

ChÝnh v× niÒm tin bÊt diÖt ®ã mµ t«i chän ®Ò tµi: "§µo t¹o nguån
lùc con ngêi vµ båi dìng nh©n tµi cho ®Êt níc" cho tiÓu luËn triÕt häc cña
m×nh. BiÕt ®©u, trong chót kiÕn thøc bÐ nhá nµy l¹i cã ®iÒu g× thËt sù
h÷u Ých.

1
TiÓu luËn TriÕt häc

B. Néi dung

I. Lý luËn vÒ con ngêi

1. Kh¸i niÖm chung vÒ con ngêi

Trong x· héi kh«ng mét ai nhÇm lÉn con ngêi víi loµi ®éng vËt, song
kh«ng ph¶i v× thÕ mµ c©u hái "con ngêi lµ g×" bÞ trë thµnh ®¬n gi¶n, v×
c©u hái chØ lµ ch©n thùc khi con ngêi cã kh¶ n¨ng t¸ch ra khái b¶n th©n
m×nh ®Ó nhËn thøc m×nh víi t c¸ch lµ hÖ thèng trong qu¸ tr×nh vËn ®éng,
sinh thµnh. Tõ thêi cæ ®¹i ®Õn nay vÊn ®Ò con ngêi lu«n gi÷ mét vÞ trÝ
quan träng trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc. C¸c nhµ triÕt häc ®a ra rÊt nhiÒu
c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ con ngêi nhng nh×n chung c¸c quan ®iÓm
triÕt häc nãi trªn ®Òu xem xÐt con ngêi mét c¸ch trõu tîng, do ®ã ®· ®i
®Õn nh÷ng c¸ch lý gi¶i cùc ®oan phiÕn diÖn.

Chñ nghÜa M¸c ®· kÕ thõa vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ
®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm h¹n chÕ vÒ con ngêi ®· cã trong c¸c
häc thuyÕt tríc ®©y ®Ó ®i ®Õn nh÷ng quan niÖm vÒ con ngêi hiÖn thùc,
con ngêi ho¹t ®éng thùc tiÔn c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Víi t c¸ch lµ con ngêi
hiÖn thùc, con ngêi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi, ®ång thêi võa lµ
chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Hay nãi c¸ch kh¸c chñ nghÜa M¸c xem xÐt
con ngêi nh mét thùc thÓ sinh häc - x· héi.

2. Con ngêi lµ mét thùc thÓ sinh häc - x· héi.

Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn hãa
l©u dµi cña giíi h÷u sinh. Con ngêi tù nhiªn lµ con ngêi sinh häc mang tÝnh
sinh häc. TÝnh sinh häc trong con ngêi quy ®Þnh sù h×nh thµnh nh÷ng hiÖn
tîng vµ qu¸ tr×nh t©m lý trong con ngêi lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i
cña con ngêi. Song con ngêi kh«ng ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tóy nh c¸c ®éng
vËt kh¸c mµ lµ mét ®éng vËt cã tÝnh chÊt x· héi víi néi dung v¨n ho¸ lÞch sö

2
TiÓu luËn TriÕt häc

cña nã. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña x· héi, lµ con ngêi x· héi mang b¶n tÝch x·
héi. Con ngêi chØ cã thÓ tån t¹i ®îc mét khi con ngêi tiÕn hµnh lao ®éng s¶n
xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt tháa m·n nhu cÇu sinh häc cña minh. Lao ®éng s¶n
xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh con ngêi vµ ý thøc. ChÝnh lao
®éng ®· quy ®Þnh b¶n chÊt x· héi cña con ngêi, quy ®Þnh c¸i x· héi cña con
ngêi vµ x· héi l¹i quy ®Þnh sù h×nh thµnh c¸ nh©n vµ nh©n c¸ch. V× con
ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi nªn con ngêi chÞu sù chi phèi cña m«i
trêng tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng.

Víi t c¸ch lµ con ngêi x· héi, lµ con ngêi ho¹t ®éng thùc tiÔn, con ngêi
s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt t¸c ®éng vµo tù nhiÖn ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, con
ngêi chÝnh lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn
song con ngêi cã thÓ thèng trÞ tù nhiªn nÕu biÕt n¾m b¾t vµ tu©n theo c¸c
quy luËt cña b¶n th©n giíi tù nhiªn. Con ngêi kh«ng chØ lµ s¶n phÈm cña x·
héi mµ cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o x· héi. B»ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt con ngêi sn¸g
t¹o ra toµn bé nÒn v¨n hãa vËt chÊt vµ tinh thÇn. MÆc dï tù nhiªn vµ x· héi
®Òu vËn ®éng theo quy luËt kh¸ch quan, nhng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,
con ngêi lu«n lu«n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®éng c¬ vµ høng thó, theo ®uæi
nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®· t×m c¸ch h¹n chÕ hay më réng
ph¹m vi t¸c dông cña quy luËt cho phï hîp víi nhu cÇu vµ môc ®Ých cña
m×nh.

Nh vËy con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi võa vµ chñ thÓ
c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Con ngêi lµ thùc thÓ thèng nhÊt sinh häc - x· héi.

3. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ
nh÷ng mèi quan hÖ x· héi.

XuÊt ph¸t tõ con ngêi hiÖn thùc, M¸c ®· nhËn thÊy lao ®éng ®ãng vai
trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n chia ranh giíi gi÷a con ngêi vµ ®éng vËt.
V× lao ®éng lµ ho¹t ®éng x· héi nªn mäi sù kh¸c biÖt gi÷a con ngêi vµ ®éng
vËt ®Òu lµ kÕt qu¶ cña cuéc sèng con ngêi trong x· héi. C¸ nh©n lµ thùc

3
TiÓu luËn TriÕt häc

thÓ x· héi vµ b¶n chÊt con ngêi cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. §iÒu ®ã quy ®Þnh
sù kh¸c nhau cña con ngêi trong c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, sù kh¸c nhau nµy tïy
thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña x· héi, sù thay ®æi c¸c quan hÖ x· vµ giao tiÕp.
V× vËy, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi, kh«ng chØ
tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ trong hiÖn t¹i mµ c¶ trong qu¸ khø.

Tãm l¹i, b¶n chÊt chung nhÊt, s©u s¾c nhÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ
c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong x· héi diÔn ra trong hiÖn t¹i vµ c¶
trong qu¸ khø. B¶n th©n cña con ngêi kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, bÊt biÕn mµ
cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. Chóng ta kh«ng thÓ hiÓu b¶n chÊt con ngêi bªn
ngoµi mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi.

II. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån lùc con ngêi trong sù nghiÖp Ph¸t triÓn kinh
doanh x· héi ë níc ta

1. ThÕ nµo lµ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

Tõ quan ®iÓm ®æi míi vÒ c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa cña ®¹i héi
§¶ng lÇn thø VII rót ra tõ thùc tiÔn c«ng nghiÖp hãa trªn thÕ giíi vµ ë níc ta,
cã thÓ ®a ra ®Þnh nghÜa: C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô
vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö
dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph-
¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn
bé khoa häc - c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt x· héi cao.

2. Nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,
hiÖn ®¹i hãa ë níc ta:

§èi víi ®Êt níc ta khi chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt ®îc x¸c ®Þnh lµ “®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa nh»m môc tiªu “d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng minh”, th× vÊn

4
TiÓu luËn TriÕt häc

®Ò x¸c ®Þnh dóng vµ huy ®éng cã hiÖu qu¶ nh÷ng nguån lùc vèn cã vµ cã
thÓ t¹o ra trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cµng trë nªn quan träng.
Khi x¸c ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt níc trong giai ®o¹n hiÖn nay,
§¶ng ta ®· chØ râ nh÷ng nguån lùc lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn thµnh
c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ : nguån lùc con
ngêi ViÖt Nam, nguån lùc tù nhiªn (tµi nguyªn thiÖn nhiªn , vÞ trÝ ®Þa lý),
c¬ së vËt chÊt tiÒm lùc khoa häc-kÜ thuËt vèn cã c¸c nguån lùc ngoµi níc
vµ kinh nghiÖm qu¶n lý.
LÞch sö ph¸t triÓn ch©n chÝnh cña x· héi loµi ngêi lµ lÞch sö ph¸t
triÓn cña con ngêi, do con ngêi ,v× con ngêi. Con ngêi lµm ra lÞch sö cña
chÝnh m×nh vµ lµ ®éng lùc cña lÞch sö ®ã. Khi kh¼ng ®Þnh ch©n lý
vÜnh h»ng ®ã, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c-LªNin ®· ®ång thêi chØ
râ, xu híng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt do con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt, bao gåm
con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra.
Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x·
héi qua viÖc con ngêi khai th¸c vµ sö dông nguån lùc tù nhiªn ®Ó x©y dùng
c¬ së vËt chÊt-kü thuËt cho ho¹t ®éng sinh tån, ph¸t triÓn cña chÝnh con
ngêi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ cña con ngêi víi con ngêi trong s¶n xuÊt.
Vai trß vµ tÇm quan träng cña nguån nh©n lùc ®èi víi ph¸t triÓn vµ
t¨ng trëng ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh, trong tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi
vµ ®Æc biÖt lµ ë ViÖt Nam. ë níc ta, nguån nh©n lùc cßn ®îc nhÊn m¹nh
lµ yÕu tè néi lùc quan träng nhÊt ®Ó x©y dùng ®Êt níc. Tuy nhiªn, søc
m¹nh cña nguån néi lùc nµy l¹i bÞ chi phèi bëi rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau,
trong ®ã gi¸o dôc ®µo t¹o ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh hµng ®Çu.

3-Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay.

D©n sè níc ta thuéc lo¹i d©n sè trÎ vµ tèc ®é t¨ng nguån d©n sè ®Õn
®é tuæi lao ®éng lµ rÊt cao, trong khi nÒn kinh tÕ cha ph¸t triÓn l¹i mÊt

5
TiÓu luËn TriÕt häc

c©n ®èi ngiªm träng lµm n¶y sinh hai vÊn ®Ò: t¨ng n¨ng suÊt lao ®éngvµ
gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ngêi lao ®éng trë nªn hÕt søc bøc thiÕt.
Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ta cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy,
m©u thuÉn cung cÇu vÒ sè lîng nguån nh©n lùc rÊt lín, g©y søc Ðp ngµy
cµng nÆng nÒ vÒ lao ®éng viÖc lµm. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn
nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng di c, g©y nhiÒu x¸o trén vÒ x· héi, m«i trêng, t¸c
®éng nhiÒu ®Õn c¬ cÊu vïng cña nguån nh©n lùc. KÕt hîp vµo ®ã lµ sù
thiÕu qu¶n lý, thiÕu kiÕn thøc nªn ngêi di d©n lµ lùc lîng ph¸ rõng, g©y «
nhiÔm m«i trêng ë c¶ vïng hä rêi ®i vµ nhiÒu vïng hä ®Õn. T×nh tr¹ng
thiÕu hôt kÜ n¨ng cña ngêi lao ®éng rÊt râ rÖt. Lao ®éng cã tay nghÒ cao,
c«ng nh©n kü thuËt thiÕu do ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o cha ®ñ, c¬ cÊu
®µo t¹o cha hîp lý, thiÕu c¬ së ®Þnh híng, kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ
trêng lao ®éng. ChÊt lîng nguån nh©n lùc nh×n chung ®· ®îc c¶I thiÖn
nhiÒu nhng cung vÒ chÊt lîng vÉn kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc cÇu vÒ mÆt thÓ
lùc, trÝ lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lùc lîng lao ®éng, nguån
nh©n lùc cña ViÖt Nam.
ChÊt lîng th× nh vËy, l¹i kÕt hîp thªm viÖc ph©n bæ, sö dông nguån
nh©n lùc bÊt cËp, thiÕu ®ång bé cµng lµm t¨ng thªm m©u thuÉn vÒ cung
cÇu nguån nh©n lùc c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. ë c¸c vïng miÒn nói, vïng
s©u vïng xa thõa lao ®éng gi¶n ®¬n nhng l¹i thiÕu nghiªm träng lao ®éng
cã tr×nh ®é, g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt ë
c¸c vïng nµy. Nh÷ng n¬i cÇn th× kh«ng cã, cßn nh÷ng n¬i ®· cã nhiÒu råi
nh ë c¸c thµnh phè lín th× l¹i ngµy cµng nhiÒu thªm g©y ra mét sù l·ng phÝ
rÊt lín cho x· héi.
§iÓm m¹nh cña níc ta lµ sè ngêi biÕt ch÷ cao so víi nhiÒu níc trong khu
vùc hay c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Nguån nh©n lùc níc ta cã ®éng lùc h¹c
tËp tèt, th«ng minh, tù tin cao, khÐo lÐo, cã thÓ thµnh giái nÕu ®îc gi¸o
dôc ®µo t¹o tèt. §iÓm yÕu cña níc ta vÒ nguån nh©n lùc chñ yÕu lµ tri
thøc, nghiÖp vô kinh doanh, tiÕp thÞ, bu«n b¸n, qu¶n lý vµ tri thøc khoa häc

6
TiÓu luËn TriÕt häc

kü thuËt cËp nhËt. Nh÷ng h¹n chÕ ®ã cña nguån nh©n lùc níc ta trong c¬
chÕ thÞ trêng vµ xu thÕ héi nhËp ph¸t triÓn rÊt cÇn ®îc kh¾c phôc cµng
sím cµng tèt b»ng mäi biÖn ph¸p, kh¶ n¨ng vèn cã cña níc ta.
§ã lµ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay.
3-Gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.
Do mét trong ba mÆt thÓ hiÖn vai trß s¸ng t¹o ra lÞch sö cña quÇn
chóng nh©n d©n lµ: ho¹t®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vËt chÊt cña
quÇn chóng nh©n d©n, trùc tiÕp lµ nh©n d©n lao ®éng, lµ c¬ së tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña x· héi. Do néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i
ho¸ lµ:
Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo híng hiÖn ®¹i trong c¸c ngµnh
cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung nµy ®îc thÓ hiÖn qua hai c¸ch:
TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü
thuËt ®Ó tù trang bÞ.
ViÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc thùc hiÖn th«ng
qua nh©n chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ c¸c níc tiªn tiÕn .
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi.
Muèn râ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta ®Ó ph¸t huy nh÷ng
®IÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng ®iÓm yÕu vµ ®a ra ®îc nh÷ng
yªu cÇu ®èi víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nguoßn nh©n lùc. Mét mÆt ph¶i trùc
tiÕp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt lîng nguån nh©n lùc, vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ
tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ ®ång thêi ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n©ng
cao thÓ lùc ngêi lao ®éng vµ sè lîng nguån nh©n lùc. Trong tr×nh tù gi¶i
quyÕt võa ph¶i ®i tuÇn tù tõ tiÕp tôc xo¸ mï ch÷, phæ cËp tiÓu häc, trang
bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, ®µo t¹o nghÒ tõ s¬ cÊp ®Õn c¸c bËc cao h¬n
nhng ph¶i kÕt hîp t¹o ra mét bé phËn ngêi lao ®éng cã chÊt lîng cao, sè lîng
kh«ng lín nhng ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn cña lao ®éng kü thuËt khu vùc vµ

7
TiÓu luËn TriÕt häc

thÕ giíi, ®¸p øng nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ
c¸c khu kinh tÕ më.
Tríc tiªn, viÖc më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o lµ rÊt cÇn thiÕt.
Nh÷ng cè g¾ng më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o cña níc ta vÉn kh«ng theo
kÞp ®îc tèc ®é gia t¨ng d©n sè.
Quy m« mäi ngµnh häc, bËc häc hiÖn nay ®Òu cha ®¸p øng ®îc yªu
cÇu theo häc cña mäi løa tuæi. Nh×n chung, sè häc sinh vµ sè trêng, líp ë
mäi ngµnh häc tõ mÉu gi¸o, c¸c cÊp phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp,
cao ®¼ng, ®¹i häc ®Òu t¨ng. Riªng ®èi víi hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ th× quy
m« vña hÖ thèng trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm vµ d¹y nghÒ, trung t©m kü
thuËt tæng hîp, híng nghiÖp vµ gÇn 1000 c¬ së d¹y nghÒ b¸n c«ng, d©n
lËp, t thôc…Quy m« ®µo t¹o cã chuyÓn biÕn nhê t¨ng cêng h×nh thøc ®µo
t¹o ng¾n h¹n.
Ph¶i kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh häc, bËc häc cña
gi¸o dôc ®µo t¹o. Gi¸o dôc mÇm non cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®øng tõ
gãc ®é chuÈn bÞ nÒn t¶ng c¶ vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cho nguån nh©n lùc.
Gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc häc, theo kinh nghiÖm cña c¸c n-
íc ®ang ph¸t triÓn, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh
c¸c c¬ héi vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô kü
thuËt ngoµi ý nghÜa víi t¨ng trëng kinh tÕ cßn ®Æc biÖt quan träng trong
viÖc ph¸t triÓn ®ãn b¾t, gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Tuy nhiªn, nh÷ng bÊt cËp
gi÷a c¸c lo¹i ngµnh ®µo t¹o, gi÷a c¸c bËc häc ®· g©y khã kh¨n kh«ng Ýt
cho sù ph¸t triÓn. Mét sè ngµnh th× ®îc häc sinh, sinh viªn theo häc. NÕu
kh«ng cã sù ®IÒu chØnh kÞp thêi, ViÖt Nam sÏ nhanh chãng gÆp ph¶i khã
kh¨n vÒ ®éi ngò kü s, c«ng nh©n kü thuËt nh ë nhiÒu níc Asean, nhÊt lµ
cña Th¸i Lan.
Gi¸o dôc ®µo t¹o ë thµnh phè, ®ång b»ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn h¬n
ë n«ng th«n, vïng s©u kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n, vïng nói, vïng s©u
vïng xa.V× vËy, vÊn ®Ò kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng, miÒn, gi÷a

8
TiÓu luËn TriÕt häc

thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vÊn ®Ò thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi còng trë nªn
phøc t¹p h¬n. Muèn n©ng cao tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc ë c¸c vïng n«ng
th«n, vïng s©u, vïng xa, miÒn nói, chÝnh s¸ch cÊp häc bæng, gi¶m häc phÝ,
u tiªn c¸c häc sinh nghÌo vît khã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn t¹o c¬ héi ®-
îc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc.
YÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh chÊt lîng nguån nh©n lùc cã ®¸p
øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn hay kh«ng ®ã lµ ®æi míi môc tiªu, néi dung, ch-
¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o. ViÖc héi nhËp vµ c¹nh tranh
kinh tÕ ®ßi hái hµng ho¸ ph¶i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó t¨ng thªm kh¶ n¨ng
c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, tõ ®ã n¶y sinh yªu cÇu vÒ tr×nh ®é c«ng
nghÖ vµ tr×nh ®é sö dông c¸c c«ng nghÖ ®ã còng ngµy cµng ph¶i ®îc
n©ng cao. Ngoµi gi¸o dôc ®µo t¹o v¨n ho¸, chuyªn m«n, nghiÖp vô vÒ mÆt
lý thuyÕt, cÇn chó ý ®Ðn kh©u thùc hµnh, øng dông, gi¸o dôc kü thuËt, t¸c
phong lao ®éng c«ng nghiÖp, rÌn luyÖn kü n¨ng thÝch øng cña ngêi lao
®éng víi nh÷ng ®Æc ®IÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. KÕt hîp víi c¸c cÊn
®Ò gi¸o dôc ®ã lµ gi¸o dôc liªn quan ®Õn d©n sè, søc khoÎ, giíi tÝnh ®Ó
n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, gi¶m søc Ðp ®èi víi quy m« vµ chÊt l-
îng gi¸o dôc.
Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam ta hiÖn nay, yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ c¸c
lo¹i h×nh gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÇn thiÕt ®Ó võa bæ xung, c¶i thiÖn hiÖn
tr¹ng nguån nh©n lùc, kh¾c phôc nh÷ng bÊt hîp lý vÒ ph©n bæ nguån
nh©n lùc, nh÷ng khã kh¨n vÒ nguån lùc, nhÊt lµ vÒ tµi chÝnh, n©ng cao
hiÖu qu¶ cña ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o ®ång thêi phôc vô ®îc yªu cÇu
ph¸t triÓn, ®ãn b¾t, ®uæi kÞp. §èi víi gi¸o dôc híng nghiÖp vÉn ®îc kÕt
hîp víi mét quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn toµn diÖn vµ mét chÝnh s¸ch sö
dông sau ®µo t¹o hîp lý, cã søc thuyÕt phôc ®Ó gi¶m l·ng phÝ gi¸o dôc
®µo t¹o cña x· héi vµ cña gia ®×nh. Ngêi lao ®éng ®µo t¹o ra ®îc lµm viÖc
®óng ngµnh, ®óng nghÒ, ®óng kh¶ n¨ng vµ së trêng cña m×nh. Ngoµi ra,
gi¸o dôc híng nghiÖp còng ®ßi hái ph¶i cã c«ng t¸c dù b¸o nghÒ ®Ó lµm

9
TiÓu luËn TriÕt häc

gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Gi¸o dôc ®µo t¹o chÝnh quy, dµi h¹n lµ c¬ së ®Ó
h×nh thµnh mét bé phËn ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt
cao, cã kü n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc, c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i. Ngoµi ra,
cÇn më réng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n ®Ó c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån
nh©n lùc hiÖn nay vµ nhanh chãng n©ng cao sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o
cña ta lªn. Gi¸o dôc ®µo t¹o t¹i chøc vµ tõ xa cÇn chó ý h¬n n÷a ®Õn chÊt l-
îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc.
ViÖc sö dông tèt h¬n, ph©n bæ hîp lý h¬n nguån lùc ®· cã, ®a d¹ng
h¸o vµ khai th¸c mäi nguån lùc kh¸c cho gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÊp thiÕt.
Nguån tµi chÝnh h¹n hÑp hiÖn ®îc coi lµ th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng
®µo t¹o nghÒ.
Tãm l¹i, gi¸o dôc ®µo t¹o lµ xu híng vµ ®ßi hái ngµy cµng cÊp b¸ch
kh«ng chØ ë níc ta mµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn còng vËy. Trong thêi ®¹i
ngµy nay, khi th«ng tin, khoa häc, kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc
tiÕp vµ ®· n¶y sinh nhiÒu ngµnh nghÒ míi còng nh lµm nhiÒu ngµnh
nghÒ cò bÞ co hÑp hoÆc thËm chÝ biÕn mÊt. Mét híng gi¶i quyÕt kh¶ thi
lµ Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch
nhiÖm ®µo t¹o l¹i kh«ng chØ sè ngêi cßn lµm viÖc mµ c¶ víi ®è ngêi sÏ bÞ
sa th¶i do kh«ng cßn phï hîp víi c«ng viÖc ë doanh nghiÖp, ®Ó sè ngêi nµy
vÉn cßn c¬ héi t×m viÖc lµm míi.
5- Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc cña viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc
Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®· t¸c ®éng vµ lµm
biÕn ®æi m¹nh mÏ lao ®éng x· héi theo híng t¨ng tû träng cña lao ®éng trÝ
tuÖ, gi¶m bít c¸c ho¹t ®éng ch©n tay, lµm cho lao ®éng trÝ tuÖ trë thµnh
ho¹t ®éng c¬ b¶n cña con ngêi. ViÖc øng dông ngµy cµng réng r·i tri thøc
vµo s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng ®· lµm cho tri thøc nhanh chãng trë
thµnh yÕu tè s¶n xuÊt quan träng nhÊt, thµnh nguån lùc kinh tÕ c¬ b¶n vµ
chñ yÕu. Vai trß cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt truyÒn thèng nh ®Êt ®ai, tµi
nguyªn thiªn nhiªn, vèn…dÉu kh«ng mÊt ®i song ®· trë thµnh thø yÕu. C¸c

10
TiÓu luËn TriÕt häc

nghiªn cøu tr¾c lîng gÇn ®©y cho thÊy chØ mét phÇn nhá cña sù t¨ng trëng
cã thÓ gi¶i thÝch bëi ®Çu t vµo vèn, cßn phÇn quan träng cña t¨ng trëng
g¾n liÒn víi chÊt lîng lao ®éng.
Trong nh÷ng n¨m chóng ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, ngêi d©n ®îc
tù do kinh doanh nh÷ng lÜnh vùc ph¸p luËt kh«ng cÊm; trong sinh ho¹t t t-
ëng, ngêi d©n còng ®îc tù do th¶o luËn h¬n rÊt nhiÒu nhiÒu so víi tríc; d©n
chñ ë c¬ së ®îc thÓ chÕ ho¸ ®· cã t¸c dông tÝch cùc; sù th¶o luËn vµ ®èi
tho¹i trong Quèc héi th¼ng th¾n, c«ng khai; sù khiÕu kiÖn cña d©n ®îc gi¶i
quyÕt kÞp thêi h¬n; nh©n d©n ®îc tham gia trùc tiÕp vµo nh÷ng vÊn ®Ò
träng ®¹i cña ®Êt níc. §iÒu nµy chøng tá nguån nh©n lùc cña níc ta cã tr×nh
®é ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ®îc träng dông.
Nh÷ng thµnh tÝch cña gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ gi¸o dôc ®µo t¹o
nguån nh©n lùc nãi riªng lµ to lín nhê ®ã mµ mÆc dï mét sè chØ tiªu kh¸c
nh thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cha cao nhng ViÖt Nam vÉn cã chØ sè
HDI t¬ng ®èi cao, ®îc xÕp vµo c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn trung b×nh.
Tuy nhiªn, so víi nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× gi¸o dôc ®µo
t¹o cña níc ta hiÖn nay cßn cha ®¸p øng ®îc. Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y
cho thÊy gi¸o dôc ®µo t¹o cÇn vµ cã thÓ gióp cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng
m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu kh«ng chØ vÒ sè lîng mµ c¶ vÒ chÊt lîng
nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta
hiÖn nay.
6-X©y dùng m«i trêng x· héi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy yÕu tè con ngêi.
Con ngêi lµ chñ thÓ ®ång thêi lµ s¶n phÈm cña sù vËn ®éng x· héi. V×
vËy muèn ph¸t huy ®îc yÕu tè con ngêi cÇn ph¶i cã m«i trêng thuËn lîi.
ViÖc gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn tríc tiªn vµ chñ yÕu lµ xo¸
bá nh÷ng c¬ chÕ ®· vµ ®ang k×m h·m tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña
ngêi lao ®éng ®ång thêi ph¶i x©y dùng mét c¬ chÕ míi b¶o ®¶m thùc hiÖn
gi¶i phãng ngêi lao ®éng vÒ mäi mÆt.

11
TiÓu luËn TriÕt häc

CÇn x©y dùng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
®Æc biÖt lµ ngêi tµi. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng, tríc hÕt nguån nh©n
lùc ®µo t¹o tèt cã c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm phï hîp víi nguyªn t¾c ph©n
ph«Ý theo lao ®éng ®¶m b¶o c«ng b»ng trong kinh tÕ.
III-KÕt luËn
Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, ®Ó chiÕn lîc ph¸t triÓn treo híng
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®i ®Õn th¾ng lîi, chóng ta ph¶i lÊy nguån
lùc con ngêi ViÖt Nam - “ nguån lùc quan träng nhÊt ” trong c¸c nguån lùc,
nguån lùc néi sinh - lµm ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn l©u bÒn. §Ó båi dìng vµ
ph¸t huy nguån lùc con ngêi ViÖt Nam víi t c¸ch ®ã, chóng ta cÇn ph¶i t¹o ra
mèi quan hÖ hµi hoµ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ nhanh víi tiÕn bé x· héi, ®¶m
b¶o c«ng vô vµ quyÒn lîi c«ng d©n, c¶i thiÖn vµ n©ng chÊt lÉn tinh thÇn;
gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tríc m¾t, lîi
Ých quèc gia, d©n téc vµ lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸ nh©n; kh«ng ngõng
n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn, v¨n ho¸ cho hä trªn c¬ së x©y dùng vµ ph¸t
triÓn nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

12
TiÓu luËn TriÕt häc

C¸c tµi liÖu tham kh¶o:

-TriÕt häc M¸c-Lª nin-Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia
-§Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam
-Kinh tÕ chÝnh trÞ
-T¹p trÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, sè 1/1999
-T¹p chÝ céng s¶n, sè 21,15
-TriÕt häc sè 3(115)

13