2012 | PDF | 505 Pages

buihuuhanh@gmail.com
 Tr‡êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Khoa ®Çu t‡
Bé m«n kinh tÕ ®Çu t‡
---------E D---------

Chñ biªn: PGS. TS. NguyÔn b¹ch nguyÖt

Gi¸o tr×nh
LËp dù ¸n ®Çu tt
(T¸i b¶n lÇn thø hai, cã söa ®æi bæ sung)

NhÖ xuÊt b¶n ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n

N¡M 2012

1
2
 Lêi nãi ®Çu

Cïng víi sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ
tr†êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhμ n†íc, sù ®æi míi m¹nh mÏ trong lÜnh
vùc qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t† võa lμ yªu cÇu thùc tÕ kh¸ch quan, võa mang
tÝnh cÊp b¸ch. Trong sù ®æi míi nμy, ®Çu t† theo dù ¸n gi÷ mét vai trß cùc
kú quan träng. §©y lμ vÊn ®Ò cÇn vμ ph¶i ®†îc quan t©m ë n†íc ta hiÖn nay.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu cÊp b¸ch ®ã, ®†îc sù ®ång ý cña Héi ®ång khoa
häc tr†êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, Bé m«n Kinh tÕ ®Çu t† trong lÇn t¸i
b¶n nμy ®· hoμn thiÖn vμ bæ sung cuèn gi¸o tr×nh LËp dù ¸n ®Çu t†. V× gi¸o
tr×nh ®†îc sö dông cho c¶ sinh viªn ngoμi ngμnh (Qu¶n trÞ kinh doanh) nªn
trong gi¸o tr×nh cã ®Ò cËp thªm mét sè vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†.
Gi¸o tr×nh LËp dù ¸n ®Çu t† ®†îc sö dông lμm tμi liÖu gi¶ng d¹y cho
c¸c gi¸o viªn, sinh viªn hÖ §¹i häc chuyªn ngμnh kinh tÕ ®Çu t† vμ c¸c
chuyªn ngμnh qu¶n trÞ kinh doanh cña tr†êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n.
Gi¸o tr×nh nμy còng cã thÓ ®†îc sö dông lμm tμi liÖu nghiªn cøu tham kh¶o
cho c¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y c¸c chuyªn ngμnh kinh tÕ, c¸n bé qu¶n lý kinh
tÕ vμ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ë c¸c c¬ quan qu¶n lý vμ kinh doanh.
Tham gia biªn so¹n gåm cã: PGS.TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt - chñ biªn
vμ biªn so¹n phÇn II, III, IV cña ch†¬ng I; ch†¬ng II; ch†¬ng VI; phÇn I, II
cña ch†¬ng VIII.
TS. Ph¹m V¨n Hïng biªn so¹n phÇn I cña ch†¬ng I; phÇn I cña ch†¬ng
III; phÇn II, III cña ch†¬ng V; ch†¬ng VII; phÇn III cña ch†¬ng VIII.
Ths. NguyÔn Thu Hμ biªn so¹n ch†¬ng IV
Ths. TrÇn Mai Hoa biªn so¹n môc 1,2,3,4,5 cña phÇn II cña ch†¬ng III
Ths. TrÇn Mai H†¬ng biªn so¹n môc 6,7 phÇn II cña ch†¬ng III.
Ths. Phan thÞ Thu HiÒn biªn so¹n phÇn IV cña ch†¬ng V
Ths. NguyÔn ThÞ ¸i Liªn biªn so¹n ch†¬ng IX
TS. Tõ Quang Ph†¬ng biªn so¹n ch†¬ng X

3
 Bé m«n Kinh tÕ ®Çu t† ch©n thμnh c¶m ¬n Ban Gi¸m hiÖu, Héi ®ång
khoa häc tr†êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n ®· t¹o thuËn lîi cho viÖc hoμn
thiÖn vμ t¸i b¶n cuèn gi¸o tr×nh nμy.
C¸c T¸c gi¶ vμ Bé m«n Kinh tÕ §Çu t† mong muèn vμ ch©n thμnh c¸m
¬n sù gãp ý, bæ sung cña c¸c nhμ khoa häc vμ b¹n ®äc ®Ó gi¸o tr×nh ®†îc
hoμn thiÖn h¬n.
Bé m«n Kinh tÕ §Çu t

4
 Cht¬ng I
Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu tt,
dù ¸n ®Çu tt, ®èi ttîng, nhiÖm vô
nghiªn cøu cña m«n häc

I. §Çu t| ph¸t triÓn

1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu tt vv ®Çu tt ph¸t triÓn
§Çu t† lμ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hμnh c¸c ho¹t
®éng nh»m thu ®†îc c¸c kÕt qu¶, thùc hiÖn ®†îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh
trong t†¬ng lai.
C¸c nguån lùc sö dông cã thÓ lμ tiÒn, lμ tμi nguyªn thiªn nhiªn, lμ søc
lao ®éng vμ trÝ tuÖ. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®†îc cã thÓ lμ sù gia t¨ng tμi s¶n vËt
chÊt, tμi s¶n tμi chÝnh hoÆc tμi s¶n trÝ tuÖ vμ nguån nh©n lùc cã ®ñ ®iÒu kiÖn
®Ó lμm viÖc víi n¨ng suÊt cao h¬n cho nÒn kinh tÕ vμ cho toμn bé x· héi.
Trong thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu h×nh th¸i biÓu hiÖn cô thÓ cña ®Çu t†. Tïy
tõng gãc ®é tiÕp cËn víi nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau ng†êi ta còng cã thÓ cã
c¸c c¸ch ph©n chia ho¹t ®éng ®Çu t† kh¸c nhau1. Mét trong nh÷ng tiªu thøc
th†êng ®†îc sö dông ®ã lμ tiªu thøc quan hÖ qu¶n lý cña chñ ®Çu t†. Theo
tiªu thøc nμy, ®Çu t† ®†îc chia thμnh ®Çu t† gi¸n tiÕp vμ ®Çu t† trùc tiÕp.
ƒ §Çu t† gi¸n tiÕp lμ h×nh thøc ®Çu t† trong ®ã ng†êi bá vèn kh«ng
trùc tiÕp tham gia qu¶n lý, ®iÒu hμnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn vμ vËn hμnh kÕt qu¶
®Çu t†. Ch¼ng h¹n nh† nhμ ®Çu t† thùc hiÖn hμnh vi mua c¸c cæ phiÕu hoÆc
tr¸i phiÕu trªn thÞ tr†êng chøng kho¸n thø cÊp. Trong tr†êng hîp nμy nhμ
®Çu t† cã thÓ ®†îc h†ëng c¸c lîi Ých vËt chÊt (nh† cæ tøc, tiÒn l·i tr¸i phiÕu),
lîi Ých phi vËt chÊt (quyÒn biÓu quyÕt, quyÒn tiªn m·i) nh†ng kh«ng ®†îc
tham gia trùc tiÕp qu¶n lý trùc tiÕp tμi s¶n mμ m×nh bá vèn ®Çu t†.

1
Cô thÓ cña c¸c tiªu thøc ph©n chia ho¹t ®éng ®Çu t† cã thÓ tham kh¶o gi¸o tr×nh Kinh TÕ
§Çu T†

5
 ƒ §Çu t† trùc tiÕp lμ h×nh thøc ®Çu t† trong ®ã ng†êi bá vèn trùc tiÕp
tham gia qu¶n lý, ®iÒu hμnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn vμ vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†.
§Çu t† trùc tiÕp l¹i bao gåm ®Çu t† dÞch chuyÓn vμ ®Çu t† ph¸t triÓn. Trong
®ã, ®Çu t† dÞch chuyÓn lμ mét h×nh thøc ®Çu t† trùc tiÕp trong ®ã viÖc bá vèn
lμ nh»m dÞch chuyÓn quyÒn së h÷u gi¸ trÞ cña tμi s¶n. Thùc chÊt trong ®Çu t†
dÞch chuyÓn kh«ng cã sù gia t¨ng gi¸ trÞ tμi s¶n. Ch¼ng h¹n nh† nhμ ®Çu t†
mua mét sè l†îng cæ phiÕu víi møc khèng chÕ ®Ó cã thÓ tham gia héi ®ång
qu¶n trÞ mét c«ng ty, c¸c tr†êng hîp th«n tÝnh, s¸p nhËp doanh nghiÖp trong
c¬ chÕ thÞ tr†êng.
§Çu t† ph¸t triÓn lμ mét ph†¬ng thøc cña ®Çu t† trùc tiÕp. Ho¹t ®éng
®Çu t† nμy nh»m duy tr× vμ t¹o ra n¨ng lùc míi trong s¶n xuÊt kinh doanh
dÞch vô vμ sinh ho¹t ®êi sèng cña x· héi. §©y lμ h×nh thøc ®Çu t† trùc tiÕp
t¹o ra tμi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ, ®¬n vÞ s¶n xuÊt vμ cung øng dÞch vô. H×nh
thøc ®Çu t† nμy ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi t¨ng tr†ëng vμ ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ t¹i mçi quèc gia.
Trong c¸c h×nh thøc ®Çu t† trªn th× ®Çu t† ph¸t triÓn lμ tiÒn ®Ò, lμ c¬ së
cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t† kh¸c. C¸c h×nh thøc ®Çu t† gi¸n tiÕp, dÞch chuyÓn
kh«ng thÓ tån t¹i vμ vËn ®éng nÕu kh«ng cã ®Çu t† ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy,
kh¸i niÖm ®Çu t† trong ph¹m vi m«n häc nμy sÏ ®†îc tiÕp cËn d†íi gãc ®é
cña ®Çu t† ph¸t triÓn.
2. Vai trß cña ®Çu tt ph¸t triÓn
2.1. Trªn gãc ®é vÜ m«
2.1.1. §Çu t† lμ nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr†ëng vμ ph¸t
triÓn kinh tÕ
VÒ mÆt lý luËn, hÇu hÕt c¸c t† t†ëng, m« h×nh vμ lý thuyÕt vÒ t¨ng
tr†ëng kinh tÕ ®Òu trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp thõa nhËn ®Çu t† vμ viÖc tÝch luü
vèn cho ®Çu t† lμ mét nh©n tè quan träng cho viÖc gia t¨ng n¨ng lùc s¶n
xuÊt, cung øng dÞch vô cho nÒn kinh tÕ. Tõ c¸c nhμ kinh tÕ häc cæ ®iÓn nh†
Adam Smith trong cuèn “Cña c¶i cña c¸c d©n téc” ®· cho r»ng “vèn ®Çu t†
lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh chñ yÕu cña sè lao ®éng h÷u dông vμ hiÖu qu¶”. ViÖc
gia t¨ng quy m« vèn ®Çu t† sÏ gãp phÇn quan träng trong viÖc gia t¨ng s¶n
l†îng quèc gia vμ s¶n l†îng b×nh qu©n mçi lao ®éng. Sang thÕ kû XX, nhiÒu

6
t¸c gi¶ cña c¸c lý thuyÕt vμ m« h×nh t¨ng tr†ëng nh† Nurkse, Arthur Lewis
hay Rosenstein-Rodan, Hirschman ®Òu ®¸nh gi¸ vai trß cña ®Çu t† cã ý
nghÜa nhÊt ®Þnh ®èi víi t¨ng tr†ëng vμ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. Theo m«
h×nh Harrod-Domar, møc t¨ng tr†ëng cña nÒn kinh tÕ phô thuéc trùc tiÕp
vμo møc gia t¨ng vèn ®Çu t† thuÇn.
'Y 'Y 'K 'Y 'K 1 I
g
Y Y 'K 'K Y ICOR Y
Tõ ®ã cã thÓ suy ra
1
'Y .I
ICOR
Trong ®ã:
'Y lμ møc gia t¨ng s¶n l†îng
'K lμ møc gia t¨ng vèn ®Çu t†
I lμ møc ®Çu t† thuÇn
K tæng quy m« vèn cña nÒn kinh tÕ
Y lμ tæng s¶n l†îng cña nÒn kinh tÕ
ICOR lμ hÖ sè gia t¨ng vèn- s¶n l†îng (Incremetal Capital-Output
Ratio).
Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t† vμ t¨ng tr†ëng thÓ hiÖn còng rÊt râ nÐt trong
tiÕn tr×nh ®æi míi më cöa nÒn kinh tÕ n†íc ta thêi gian qua. Víi chÝnh s¸ch
®æi míi, c¸c nguån vèn ®Çu t† c¶ trong n†íc vμ n†íc ngoμi ngμy cμng ®†îc
®a d¹ng ho¸ vμ gia t¨ng vÒ quy m«, tèc ®é t¨ng tr†ëng cña nÒn kinh tÕ ®¹t
®†îc còng rÊt tho¶ ®¸ng. Cuéc sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cña ®¹i bé phËn
d©n c† ngμy cμng ®†îc c¶i thiÖn.
2.1.2. §Çu t† t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
§Çu t† cã t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh thÕ th«ng qua nh÷ng
chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu ®Çu t†. Trong ®iÒu hμnh chÝnh s¸ch ®Çu t†,
nhμ n†íc cã thÓ can thiÖp trùc tiÕp nh† thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph©n bæ vèn,
kÕ ho¹ch ho¸, x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t† hoÆc ®iÒu tiÕt gi¸n tiÕp qua
c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch nh† thuÕ, tÝn dông, l·i suÊt ®Ó x¸c lËp vμ ®Þnh

7
h†íng mét c¬ cÊu ®Çu t† dÉn d¾t sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ ngμy cμng
hîp lý h¬n.
Kinh nghiÖm cña nhiÒu n†íc cho thÊy nÕu cã chÝnh s¸ch ®Çu t† hîp lý
sÏ t¹o ®μ cho t¨ng tr†ëng vμ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Tû träng ph©n bæ
vèn cho c¸c ngμnh kh¸c nhau sÏ mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ kh¸c
nhau. Vèn ®Çu t† còng nh† tû träng vèn ®Çu t† cho c¸c ngμnh vμ c¸c vïng
kinh tÕ cã ¶nh h†ëng trùc tiÕp ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngμnh, c¬
cÊu kinh tÕ vïng vμ còng ®ång thêi ¶nh h†ëng ®Õn tèc ®é t¨ng tr†ëng chung
cña c¶ nÒn kinh tÕ. Kh«ng nh÷ng thÕ, gi÷a ®Çu t† vμ t¨ng tr†ëng kinh tÕ
còng nh† dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau.
ViÖc ®Çu t† vèn nh»m môc ®Ých mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, t¨ng tr†ëng
nhanh trªn ph¹m vi toμn bé nÒn kinh tÕ còng sÏ dÉn ®Õn h×nh thμnh c¬ cÊu
®Çu t† hîp lý. Ng†îc l¹i, t¨ng tr†ëng kinh tÕ cao kÕt hîp víi viÖc chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ®Çu t† hîp lý sÏ t¹o nguån vèn ®Çu t† dåi dμo, ®Þnh h†íng ®Çu
t† vμo c¸c ngμnh hiÖu qu¶ h¬n.
2.1.3. §Çu t† t¸c ®éng lμm t¨ng n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ cña ®Êt n†íc
§Çu t† vμ ®Æc biÖt lμ ®Çu t† ph¸t triÓn trùc tiÕp t¹o míi vμ c¶i t¹o chÊt
l†îng n¨ng lùc s¶n xuÊt, phôc vô cña nÒn kinh tÕ vμ cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së.
ChÝnh v× vËy, ®Çu t† còng lμ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho qu¸ tr×nh ®æi míi vμ
n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña quèc gia. Theo c¬ cÊu kü thuËt cña ®Çu t†,
trong giai ®o¹n võa qua, tû träng gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ trong tæng vèn ®Çu
t† cña ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 28% (x©y dùng chiÕm 57%). C¬ cÊu nμy
ch†a ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ vμ hiÖn ®¹i ho¸, tuy nhiªn nã
còng lμ con sè kh«ng nhá t¹o ra n¨ng lùc c«ng nghÖ cho toμn bé nÒn kinh tÕ.
§èi víi ®Çu t† n†íc ngoμi, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp FDI th†êng g¾n víi
c¸c ch†¬ng tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ®ã n†íc nhËn vèn còng cã
thÓ lμ ®iÓm ®Õn cña mét sè c«ng nghÖ vμ ph†¬ng thøc s¶n xuÊt míi. §èi víi
chi ®Çu t† trùc tiÕp cña nhμ n†íc cho nghiªn cøu khoa häc vμ triÓn khai c«ng
nghÖ míi mÆc dï vÉn cßn nhá vÒ quy m«, thÊp vÒ tû träng nh†ng ®©y còng
lμ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña ®Çu t† vμ ë møc ®é nhÊt ®Þnh nã còng cã
t¹o ra vμ t¨ng c†êng n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ n†íc ta (®¹t ®†îc nh÷ng
thμnh tùu nhÊt ®Þnh trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp: gièng míi, c«ng nghÖ gen;
lÜnh vùc phÇn mÒm, c«ng nghÖ vËt liÖu míi.

8
2.1.4. §Çu t† võa t¸c ®éng ®Õn tæng cung, võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu cña
nÒn kinh tÕ
§Çu t† (I) lμ mét trong nh÷ng bé phËn quan träng cña tæng cÇu (AD =
C + I +G + X - M). V× vËy, khi quy m« ®Çu t† thay ®æi còng sÏ cã t¸c ®éng
trùc tiÕp ®Õn quy m« tæng cÇu. Tuy nhiªn, t¸c ®éng cña ®Çu t† ®Õn tæng cÇu
lμ ng¾n h¹n. Khi tæng cung ch†a kÞp thay ®æi, sù t¨ng lªn cña ®Çu t† sÏ lμm
cho tæng cÇu t¨ng kÐo theo sù gia t¨ng cña s¶n l†îng vμ gi¸ c¶ c¸c yÕu tè
®Çu vμo. Trong dμi h¹n, khi c¸c thμnh qu¶ cña ®Çu t† ®· ®†îc huy ®éng vμ
ph¸t huy t¸c dông, n¨ng lùc s¶n xuÊt vμ cung øng dÞch vô gia t¨ng th× tæng
cung còng sÏ t¨ng lªn. Khi ®ã s¶n l†îng tiÒm n¨ng sÏ t¨ng vμ ®¹t møc c©n
b»ng trong khi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm sÏ cã xu h†íng ®i xuèng. S¶n l†îng t¨ng
trong khi gi¸ c¶ gi¶m sÏ kÝch thÝch tiªu dïng vμ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cung øng
dÞch vô cña nÒn kinh tÕ.
2.2. Trªn gãc ®é vi m«
Trªn gãc ®é vi m« th× ®Çu t† lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vμ
ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô vμ cña c¶ c¸c ®¬n vÞ v«
vÞ lîi. §Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú c¬ së, ®¬n
vÞ s¶n xuÊt vμ cung øng dÞch vô nμo ®Òu cÇn ph¶i x©y dùng nhμ x†ëng, cÊu
tróc h¹ tÇng, mua s¾m, l¾p ®¹t m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÕn hμnh c¸c c«ng t¸c x©y
dùng c¬ b¶n kh¸c vμ thùc hiÖn c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi ho¹t ®éng trong mét
chu kú cña c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt võa ®†îc t¹o ra. §©y chÝnh lμ biÓu
hiÖn cô thÓ cña ho¹t ®éng ®Çu t†. §èi víi c¸c ®¬n vÞ ®ang ho¹t ®éng, khi c¬
së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së nμy hao mßn, h† háng cÇn ph¶i tiÕn hμnh
söa ch÷a lín hoÆc thay míi c¸c c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ®· h† háng, hao
mßn nμy hoÆc ®æi míi ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng míi cña sù ph¸t
triÓn khoa häc kü thuËt vμ nhu cÇu tiªu dïng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph¶i
mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ míi thay thÕ cho c¸c trang thiÕt bÞ cò ®· lçi thêi,
®ã còng chÝnh lμ ho¹t ®éng ®Çu t†.
3. Nguån vèn cho ®Çu tt ph¸t triÓn
3.1. Nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn trªn gãc ®é vÜ m«
Vèn ®Çu t† lμ mét nguån lùc quan träng cho ho¹t ®éng ®Çu t†. §øng
trªn gãc ®é vÜ m«, nguån h×nh thμnh vèn ®Çu t† ph¸t triÓn bao gåm nguån

9
vèn trong n†íc vμ nguån vèn n†íc ngoμi.
Nguån vèn ®Çu t† trong n†íc ®†îc h×nh thμnh tõ phÇn tÝch luü cña néi
bé nÒn kinh tÕ. Nguån vèn trong n†íc bao gåm nguån vèn nhμ n†íc vμ
nguån vèn khu vùc d©n doanh.
Nguån vèn ®Çu t† nhμ n†íc bao gåm nguån vèn cña ng©n s¸ch nhμ
n†íc, nguån vèn tÝn dông ®Çu t† ph¸t triÓn cña nhμ n†íc vμ nguån vèn ®Çu
t† cña doanh nghiÖp nhμ n†íc. §©y lμ nguån vèn chiÕm tû träng lín vμ cã
ý nghÜa quan träng cho ho¹t ®éng ®Çu t† vμ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt
Nam thêi gian qua. Trong nh÷ng n¨m qua, nguån vèn ®Çu t† tõ khu vùc
nhμ n†íc chiÕm kho¶ng 51% tæng vèn ®Çu t† toμn x· héi. Chi ®Çu t† ph¸t
triÓn trong giai ®o¹n nμy còng chiÕm kho¶ng 30% tæng chi ng©n s¸ch nhμ
n†íc (Vò §×nh B¸ch, 2008).
Nguån vèn d©n doanh bao gåm phÇn tÝch luü cña d©n c†, cña c¸c
doanh nghiÖp d©n doanh (c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t†
nh©n, c«ng ty cæ phÇn, hîp t¸c x·...) ®†îc ®†a vμo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x·
héi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn. Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vμ
më cöa, quy m« vèn cña khu vùc nμy kh«ng ngõng gia t¨ng.
Nguån vèn n†íc ngoμi bao gåm: nguån tμi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
(ODF) trong ®ã ODA chiÕm tû träng c¬ b¶n (nguån vèn ODA trong qu¸
tr×nh qu¶n lý sö dông cã thÓ ®†îc chuyÓn vμo ng©n s¸ch, ®†îc ®†a vμo
phÇn tÝn dông ®Çu t† cña nhμ n†íc, thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®éc lËp. Tuy nhiªn
®øng trªn gãc ®é nguån h×nh thμnh, vÉn cã thÓ xem xÐt ®©y lμ nguån vèn
®éc lËp vμ trªn thùc tÕ cã thÓ bäc t¸ch ®†îc); nguån vèn ®Çu t† trùc tiÕp
n†íc ngoμi (FDI); nguån tÝn dông tõ c¸c ng©n hμng th†¬ng m¹i n†íc ngoμi
vμ nguån huy ®éng qua thÞ tr†êng vèn quèc tÕ. §èi víi ViÖt Nam, trong
thêi gian qua míi chñ yÕu tËp trung thu hót ®†îc tõ hai nguån vèn n†íc
ngoμi c¬ b¶n lμ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vμ vèn ®Çu
t† trùc tiÕp n†íc ngoμi (FDI). Thùc tÕ còng cho thÊy hai nguån nμy ®· cã
nh÷ng ®ãng gãp quan träng cho t¨ng tr†ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam
thêi gian qua. Tuy nhiªn, khi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ mμ ViÖt Nam ®ang
chñ ®éng tham gia diÔn ra ngμy cμng s©u s¾c h¬n th× c¸c nguån vèn ®Çu t†
n†íc ngoμi kh¸c sÏ chiÕm vÞ thÕ ngμy cμng ®¸ng kÓ h¬n. Quy m« vèn ®Çu

10
t† huy ®éng cã thÓ lín h¬n nh†ng møc ®é t†¬ng thuéc trong ho¹t ®éng ®Çu
t† vμ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vμ cña nÒn kinh tÕ còng cao h¬n.
3.2. Nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn trªn gãc ®é vi m«
Trªn gãc ®é vi m«, nguån vèn ®Çu t† cña c¸c c¬ së còng ®†îc h×nh
thμnh tõ hai nguån: Nguån vèn tù tμi trî cña ®¬n vÞ vμ nguån tμi trî tõ bªn
ngoμi. Nguån vèn tù tμi trî bao gåm vèn chñ së h÷u, thu nhËp gi÷ l¹i vμ
khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh. §èi víi nguån vèn tμi trî tõ bªn ngoμi sÏ bao gåm
nguån vèn tμi trî gi¸n tiÕp qua c¸c trung gian tμi chÝnh nh† c¸c ng©n hμng,
c¸c tæ chøc tÝn dông... vμ nguån vèn tμi trî trùc tiÕp qua thÞ tr†êng tμi chÝnh
dμi h¹n nh† thÞ tr†êng chøng kho¸n, thÞ tr†êng tÝn dông thuª mua... Tuú theo
®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh víi nh÷ng môc tiªu ®Çu t† kh¸c nhau mμ c¸c c¬
së, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh vμ cung øng dÞch vô cã thÓ huy ®éng c¸c
nguån vèn ®Çu t† víi quy m« vμ c¬ cÊu phï hîp ®¶m b¶o chi phÝ vμ hiÖu qu¶
®Çu t† cho tõng dù ¸n cô thÓ.
Tuú thuéc vμo tõng ®¬n vÞ cô thÓ mμ c¬ cÊu vμ ®Æc tr†ng cña c¸c
nguån vèn cã thÓ kh¸c nhau: ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n†íc, c¸c c¬
së ho¹t ®éng phóc lîi c«ng céng th× vèn ®Çu t† cã thÓ h×nh thμnh tõ ng©n
s¸ch cÊp, tõ vèn viªn trî kh«ng hoμn l¹i trùc tiÕp cho c¬ së vμ vèn tù cã cña
®¬n vÞ; ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, vèn ®Çu t† cã thÓ h×nh thμnh
tõ nguån ng©n s¸ch, tõ khÊu hao c¬ b¶n, tõ phÇn tù tÝch luü, tõ nguån vèn
vay hoÆc gãp vèn liªn doanh liªn kÕt; ®èi víi doanh nghiÖp d©n doanh
nguån vèn cã thÓ bao gåm vèn tù cã, vèn gãp cæ phÇn, gãp liªn doanh liªn
kÕt vμ tõ vèn vay.
II. Dù ¸n ®Çu t|
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hvnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu tt theo dù ¸n
§Çu t† ph¸t triÓn cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét
quèc gia, lμ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng nh»m t¹o ra vμ duy tr× sù ho¹t ®éng cña
c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ. §èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh
doanh dÞch vô, ho¹t ®éng ®Çu t† lμ mét bé phËn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh nh»m t¨ng thªm c¬ së vËt chÊt kü thuËt míi, duy tr× sù ho¹t ®éng
cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn cã, vμ v× thÕ, lμ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn s¶n
xuÊt kinh doanh dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp.

11
 Ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi c¸c lo¹i
h×nh ®Çu t† kh¸c ®ã lμ:
ƒ Ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn ®ßi hái mét sè vèn lín vμ vèn nμy n»m
khª ®äng trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t†.
ƒ Ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn lμ ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt l©u dμi ®†îc thÓ
hiÖn ë thêi gian thùc hiÖn ®Çu t† (thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh cña dù ¸n),
thêi gian cÇn ho¹t ®éng ®Ó cã thÓ thu håi ®ñ sè vèn ®· bá ra ®èi víi c¸c c¬
së vËt chÊt kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh th†êng ®ßi hái nhiÒu n¨m
th¸ng. Do ®ã kh«ng tr¸nh khái sù t¸c ®éng hai mÆt tÝch cùc vμ tiªu cùc cña
c¸c yÕu tè kh«ng æn ®Þnh vÒ tù nhiªn, x· héi, chÝnh trÞ, kinh tÕ.
ƒ Mäi kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† chÞu ¶nh
h†ëng nhiÒu cña c¸c yÕu tè kh«ng æn ®Þnh theo thêi gian vμ ®iÒu kiÖn ®Þa lý
cña kh«ng gian.
ƒ C¸c thμnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn cã gi¸ trÞ sö dông l©u
dμi nhiÒu n¨m, cã khi hμng tr¨m n¨m, hμng ngμn n¨m vμ thËm chÝ tån t¹i
vÜnh viÔn nh† c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng thÕ giíi (Kim tù th¸p cæ Ai
CËp, Nhμ thê La M· ë R«m, V¹n Lý Tr†êng Thμnh ë Trung Quèc,
¡ngcov¸t ë Campuchia...), ®iÒu nμy nãi lªn gi¸ trÞ lín lao cña c¸c thμnh qu¶
®Çu t† ph¸t triÓn.
ƒ C¸c thμnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† lμ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng sÏ
ho¹t ®éng ë ngay n¬i mμ nã ®†îc t¹o dùng nªn. Do ®ã, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa
lý, ®Þa h×nh t¹i ®ã cã ¶nh h†ëng lín kh«ng chØ ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t†
mμ c¶ qu¸ tr×nh vËn hμnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t† sau nμy. ThÝ dô: quy m« ®Çu t†
®Ó x©y dùng nhμ m¸y sμng tuyÓn than ë khu vùc cã má than tuú thuéc rÊt
nhiÒu vμo tr÷ l†îng than cña má. NÕu tr÷ l†îng than cña má Ýt th× quy m«
nhμ m¸y sμng tuyÓn còng kh«ng nªn lín ®Ó ®¶m b¶o cho nhμ m¸y hμng n¨m
ho¹t ®éng hÕt c«ng suÊt víi sè n¨m tån t¹i cña nhμ m¸y theo dù kiÕn trong
dù ¸n.
§Ó ®¶m b¶o cho mäi c«ng cuéc ®Çu t† ®†îc tiÕn hμnh thuËn lîi, ®¹t
®†îc môc tiªu mong muèn, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao th× tr†íc khi
bá vèn ph¶i lμm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ. Cã nghÜa lμ ph¶i xem xÐt, tÝnh to¸n
toμn diÖn c¸c khÝa c¹nh thÞ tr†êng, kinh tÕ kü thuËt, kinh tÕ tμi chÝnh, ®iÒu
kiÖn tù nhiªn, m«i tr†êng x· héi, ph¸p lý... cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thùc

12
hiÖn ®Çu t†, ®Õn sù ph¸t huy t¸c dông vμ hiÖu qu¶ ®¹t ®†îc cña c«ng cuéc
®Çu t†. Ph¶i dù ®o¸n ®†îc c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh (sÏ x¶y ra trong qu¸ tr×nh kÓ
tõ khi thùc hiÖn ®Çu t† cho ®Õn khi kÕt thóc ho¹t ®éng cña dù ¸n) cã ¶nh
h†ëng ®Õn sù thμnh b¹i cña c«ng cuéc ®Çu t†.
Mäi sù xem xÐt, tÝnh to¸n vμ chuÈn bÞ nμy ®†îc thÓ hiÖn trong viÖc
so¹n th¶o c¸c dù ¸n ®Çu t† (lËp dù ¸n ®Çu t†). Cã thÓ nãi, dù ¸n ®Çu t† (®†îc
so¹n th¶o tèt) lμ kim chØ nam, lμ c¬ së v÷ng ch¾c, lμ tiÒn ®Ò cho viÖc thùc
hiÖn c¸c c«ng cuéc ®Çu t† ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi mong muèn.
2. Kh¸i niÖm vv c«ng dông cña dù ¸n ®Çu tt
2.1. Kh¸i niÖm vÒ dù ¸n ®Çu t
Dù ¸n ®Çu t† cã thÓ ®†îc xem xÐt tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau:
-Theo LuËt ®Çu t† n¨m 2005: "Dù ¸n ®Çu t† lμ tËp hîp c¸c ®Ò xuÊt bá
vèn trung vμ dμi h¹n ®Ó tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t† trªn ®Þa bμn cô thÓ,
trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh".
- VÒ mÆt h×nh thøc: dù ¸n ®Çu t† lμ mét tËp hå s¬ tμi liÖu tr×nh bμy mét
c¸ch chi tiÕt vμ cã hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng vμ chi phÝ theo mét kÕ ho¹ch
nh»m ®¹t ®†îc nh÷ng kÕt qu¶ vμ thùc hiÖn ®†îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh
trong t†¬ng lai.
- XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý: dù ¸n ®Çu t† lμ mét c«ng cô qu¶n lý viÖc sö
dông vèn, vËt t†, lao ®éng ®Ó t¹o ra c¸c kÕt qu¶ tμi chÝnh, kinh tÕ x· héi
trong mét thêi gian dμi.
- Trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸: dù ¸n ®Çu t† lμ mét c«ng cô thÓ hiÖn kÕ
ho¹ch chi tiÕt cña mét c«ng cuéc ®Çu t† s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi, lμm tiÒn ®Ò cho c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t† vμ tμi trî. XÐt theo gãc ®é
nμy dù ¸n ®Çu t† lμ mét ho¹t ®éng kinh tÕ riªng biÖt nhá nhÊt trong c«ng t¸c
kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ nãi chung (Mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cïng
mét thêi kú cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu dù ¸n).
- XÐt vÒ mÆt néi dung: dù ¸n ®Çu t† lμ tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng vμ chi
phÝ cÇn thiÕt, ®†îc bè trÝ theo mét kÕ ho¹ch chÆt chÏ víi lÞch thêi gian vμ ®Þa
®iÓm x¸c ®Þnh ®Ó t¹o míi, më réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng c¬ së vËt chÊt nhÊt
®Þnh nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh trong t†¬ng lai.
Nh† vËy, mét dù ¸n ®Çu t† bao gåm 4 thμnh phÇn chÝnh:

13
 ƒ Môc tiªu cña dù ¸n ®†îc thÓ hiÖn ë hai møc:
- Môc tiªu ph¸t triÓn thÓ hiÖn sù ®ãng gãp cña dù ¸n vμo viÖc thùc hiÖn
c¸c môc tiªu chung cña mét quèc gia. Môc tiªu nμy ®†îc thùc hiÖn th«ng
qua nh÷ng lîi Ých dù ¸n mang l¹i cho nÒn kinh tÕ x· héi.
- Môc tiªu trùc tiÕp cña chñ ®Çu t†: ®ã lμ c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn ®¹t
®†îc cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n. Môc tiªu nμy ®†îc thùc hiÖn th«ng qua
nh÷ng lîi Ých tμi chÝnh mμ chñ ®Çu t† thu ®†îc tõ dù ¸n.
ƒ C¸c kÕt qu¶: §ã lμ nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ, cã thÓ ®Þnh l†îng ®†îc t¹o
ra tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau cña dù ¸n. §©y lμ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc
hiÖn ®†îc c¸c môc tiªu cña dù ¸n.
ƒ C¸c ho¹t ®éng: lμ nh÷ng nhiÖm vô hoÆc hμnh ®éng ®†îc thùc hiÖn
trong dù ¸n ®Ó t¹o ra c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng nhiÖm vô hoÆc hμnh
®éng nμy cïng víi mét lÞch biÓu vμ sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¸c
bé phËn thùc hiÖn sÏ t¹o thμnh kÕ ho¹ch lμm viÖc cña dù ¸n.
ƒ C¸c nguån lùc: vÒ vËt chÊt, tμi chÝnh vμ con ng†êi cÇn thiÕt ®Ó tiÕn
hμnh c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n. Gi¸ trÞ hoÆc chi phÝ cña c¸c nguån lùc nμy
chÝnh lμ vèn ®Çu t† cÇn cho dù ¸n.
2.2. C«ng dông cña dù ¸n ®Çu t
ƒ §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhμ n†íc vμ c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh: Dù
¸n ®Çu t† lμ c¬ së ®Ó thÈm tra cÊp giÊy chøng nhËn ®Çu t†, thÈm ®Þnh ®Ó
chÊp thuËn sö dông vèn cña nhμ n†íc, ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t†, quyÕt ®Þnh tμi
trî vèn cho dù ¸n.
ƒ §èi víi chñ ®Çu t†:
- Dù ¸n ®Çu t† lμ c¨n cø quan träng nhÊt ®Ó quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t†.
- Dù ¸n ®Çu t† lμ c¬ së ®Ó xin phÐp ®†îc ®Çu t† (hoÆc ®†îc ghi vμo kÕ
ho¹ch ®Çu t†) vμ cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng.
- Dù ¸n ®Çu t† lμ c¬ së ®Ó xin phÐp ®†îc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ,
xin h†ëng c¸c kho¶n †u ®·i trong ®Çu t†
- Lμ ph†¬ng tiÖn ®Ó t×m ®èi t¸c trong vμ ngoμi n†íc liªn doanh bá vèn
®Çu t†.

14
 - Lμ ph†¬ng tiÖn thuyÕt phôc c¸c tæ chøc tμi chÝnh tiÒn tÖ trong vμ
ngoμi n†íc tμi trî hoÆc cho vay vèn.
- Lμ c¨n cø quan träng ®Ó xem xÐt gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ vÒ
quyÒn lîi vμ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh, gi÷a liªn doanh vμ
Nhμ n†íc ViÖt Nam. §©y còng lμ c¬ së ph¸p lý ®Ó xÐt xö khi cã tranh chÊp
gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh.
3. §Æc trtng cña mét dù ¸n ®Çu tt
Dù ¸n ®Çu t† cã nh÷ng ®Æc tr†ng c¬ b¶n:
ƒ Dù ¸n cã môc ®Ých, môc tiªu râ rμng.
ƒ Dù ¸n cã chu kú ph¸t triÓn riªng vμ thêi gian tån t¹i h÷u h¹n.
ƒ Dù ¸n cã sù tham gia cña nhiÒu bªn nh†: chñ ®Çu t†, nhμ thÇu, c¬
quan cung cÊp dÞch vô trong ®Çu t†, c¬ quan qu¶n lý nhμ n†íc.
ƒ S¶n phÈm dù ¸n mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, ®éc ®¸o.
ƒ M«i tr†êng ho¹t ®éng cña dù ¸n lμ: “va ch¹m”, cã sù t†¬ng t¸c phøc
t¹p gi÷a dù ¸n nμy víi dù ¸n kh¸c, gi÷a bé phËn qu¶n lý nμy víi bé phËn
qu¶n lý kh¸c.
ƒ Dù ¸n cã tÝnh bÊt ®Þnh vμ ®é rñi ro cao, do ®Æc ®iÓm mang tÝnh dμi
h¹n cña ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn.
Nh÷ng ®Æc tr†ng trªn ®· chi phèi trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c lËp, qu¶n lý
qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† vμ vËn hμnh khai th¸c cña dù ¸n.
4. Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu tt
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi, qu¶n lÝ vμ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t†, cÇn tiÕn hμnh ph©n lo¹i c¸c dù ¸n
®Çu t†.
Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t† theo c¸c tiªu thøc sau:
4.1. XÐt theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt
Dù ¸n ®Çu t† ®†îc ph©n thμnh dù ¸n ®Çu t† theo chiÒu réng vμ dù ¸n
®Çu t† theo chiÒu s©u. Trong ®ã dù ¸n ®Çu t† chiÒu réng th†êng ®ßi hái
khèi l†îng vèn lín, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t† vμ thêi gian cÇn ho¹t ®éng
®Ó thu håi ®ñ vèn l©u, tÝnh chÊt kü thuËt phøc t¹p, ®é m¹o hiÓm cao. Cßn dù

15
¸n ®Çu t† theo chiÒu s©u th†êng ®ßi hái khèi l†îng vèn Ýt h¬n, thêi gian thùc
hiÖn ®Çu t† kh«ng l©u, ®é m¹o hiÓm thÊp h¬n so víi ®Çu t† theo chiÒu réng.
4.2. XÐt theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi
Dù ¸n ®Çu t† cã thÓ ph©n chia thμnh dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn s¶n xuÊt
kinh doanh, dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn khoa häc kÜ thuËt, dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn
c¬ së h¹ tÇng (kÜ thuËt vμ x· héi)..., ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t† nμy cã
quan hÖ t†¬ng hç víi nhau. Ch¼ng h¹n c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn khoa häc
kü thuËt vμ c¬ së h¹ tÇng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn s¶n
xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao; cßn c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn s¶n xuÊt
kinh doanh ®Õn l†ît m×nh l¹i t¹o tiÒm lùc cho c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn
khoa häc kü thuËt, c¬ së h¹ tÇng vμ c¸c dù ¸n ®Çu t† kh¸c.
4.3. Theo c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trong qu¸ tr×nh
t¸i s¶n xuÊt x· héi
Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh thμnh
dù ¸n ®Çu t† th†¬ng m¹i vμ dù ¸n ®Çu t† s¶n xuÊt.
Dù ¸n ®Çu t† th†¬ng m¹i lμ lo¹i dù ¸n ®Çu t† cã thêi gian thùc hiÖn
®Çu t† vμ ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t† ®Ó thu håi vèn ®Çu t† ng¾n, tÝnh
chÊt bÊt ®Þnh kh«ng cao l¹i dÔ dù ®o¸n vμ dù ®o¸n dÔ ®¹t ®é chÝnh x¸c cao.
Dù ¸n ®Çu t† s¶n xuÊt lμ lo¹i dù ¸n ®Çu t† cã thêi h¹n ho¹t ®éng dμi
h¹n (5, 10, 20 n¨m hoÆc l©u h¬n) vèn ®Çu t† lín, thu håi chËm, thêi gian
thùc hiÖn ®Çu t† l©u, ®é m¹o hiÓm cao, tÝnh chÊt kü thuËt phøc t¹p, chÞu t¸c
®éng cña nhiÒu yÕu tè bÊt ®Þnh trong t†¬ng lai kh«ng thÓ dù ®o¸n hÕt vμ dù
®o¸n chÝnh x¸c ®†îc (vÒ nhu cÇu, gi¸ c¶ ®Çu vμo vμ ®Çu ra, c¬ chÕ chÝnh
s¸ch, tèc ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, thiªn tai, sù æn ®Þnh vÒ chÝnh
trÞ,...).
Lo¹i dù ¸n ®Çu t† nμy ph¶i ®†îc chuÈn bÞ kü, ph¶i cè g¾ng dù ®o¸n
nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† trong
t†¬ng lai xa; ph¶i xem xÐt c¸c biÖn ph¸p xö lý khi c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh x¶y ra
®Ó b¶o ®¶m thu håi ®ñ vèn vμ cã l·i khi ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t† kÕt thóc
(®· ho¹t ®éng hÕt ®êi cña m×nh).
Trong thùc tÕ, ng†êi cã tiÒn thÝch ®Çu t† vμo lÜnh vùc kinh doanh
th†¬ng m¹i. Tuy nhiªn trªn gi¸c ®é x· héi, ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t† nμy

16
kh«ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cô thÓ mét c¸ch trùc tiÕp, nh÷ng gi¸ trÞ t¨ng
thªm do ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t† th†¬ng m¹i ®em l¹i chØ lμ sù ph©n phèi
l¹i thu nhËp gi÷a c¸c ngμnh, c¸c ®Þa ph†¬ng, c¸c tÇng líp d©n c† trong x· héi.
Do ®ã, trªn gi¸c ®é ®iÒu tiÕt vÜ m«, Nhμ n†íc th«ng qua c¸c c¬ chÕ
chÝnh s¸ch cña m×nh ®Ó h†íng dÉn ®†îc c¸c nhμ ®Çu t† kh«ng chØ ®Çu t† vμo
lÜnh vùc th†¬ng m¹i mμ cßn ®Çu t† vμo c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt, theo c¸c ®Þnh
h†íng vμ môc tiªu ®· dù kiÕn trong chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña
®Êt n†íc.
4.4. XÐt theo thêi gian thùc hiÖn vμ ph¸t huy t¸c dông ®Ó thu håi ®ñ vèn
®· bá ra
Ta cã thÓ ph©n chia c¸c dù ¸n ®Çu t† thμnh dù ¸n ®Çu t† ng¾n h¹n (nh†
dù ¸n ®Çu t† th†¬ng m¹i) vμ dù ¸n ®Çu t† dμi h¹n (c¸c dù ¸n ®Çu t† s¶n xuÊt,
®Çu t† ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng...)
4.5. XÐt theo sù ph©n cÊp qu¶n lý dù ¸n (theo thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh
hoÆc cÊp giÊy phÐp ®Çu t)
Tuú theo tÇm quan träng vμ quy m« cña dù ¸n, dù ¸n ®Çu t† ®†îc chia
lμm 4 nhãm: dù ¸n quan träng quèc gia (do Quèc héi quyÕt ®Þnh chñ tr†¬ng
®Çu t†), dù ¸n nhãm A, dù ¸n nhãm B, dù ¸n nhãm C. §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu
t† n†íc ngoμi ®†îc chia thμnh 3 nhãm: dù ¸n nhãm A, dù ¸n nhãm B vμ c¸c
dù ¸n ph©n cÊp cho c¸c ®Þa ph†¬ng.
4.6. XÐt theo nguån vèn
Dù ¸n ®Çu t† cã thÓ ph©n chia thμnh:
ƒ Dù ¸n ®Çu t† b»ng nguån vèn ng©n s¸ch nhμ n†íc.
ƒ Dù ¸n ®Çu t† b»ng nguån vèn tÝn dông ®Çu t† ph¸t triÓn cña nhμ
n†íc, vèn tÝn dông do nhμ n†íc b¶o l·nh.
ƒ Dù ¸n ®Çu t† b»ng nguån vèn huy ®éng cña doanh nghiÖp vμ c¸c
nguån vèn kh¸c.
ƒ Dù ¸n ®Çu t† b»ng nguån vèn hçn hîp.
ViÖc ph©n lo¹i nμy cho thÊy t×nh h×nh huy ®éng vèn tõ mçi nguån, vai
trß cña mçi nguån vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tõng ngμnh,

17
tõng ®Þa ph†¬ng vμ toμn bé nÒn kinh tÕ còng nh† cã c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp
®èi víi viÖc qu¶n lý c¸c dù ¸n ®èi víi tõng nguån vèn huy ®éng.
5. Chu kú cña mét dù ¸n ®Çu tt
Chu kú cña mét dù ¸n ®Çu t† lμ c¸c b†íc hoÆc c¸c giai ®o¹n mμ mét
dù ¸n ph¶i tr¶i qua b¾t ®Çu tõ khi dù ¸n míi chØ lμ ý ®å cho ®Õn khi dù ¸n
®†îc hoμn thμnh chÊm døt ho¹t ®éng.
Ta cã thÓ minh ho¹ chu kú cña dù ¸n ®Çu t† theo h×nh sau ®©y

VËn hμnh
ý ®å vÒ ChuÈn bÞ Thùc hiÖn ý ®å
c¸c kÕt
dù ¸n ®Çu t† ®Çu t† vÒ dù ¸n
qu¶ ®Çu
®Çu t† míi
t†

C¸c giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n ®Çu t† gåm: chuÈn bÞ ®Çu t†, thùc hiÖn
®Çu t† vμ vËn hμnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t† (cßn gäi lμ giai ®o¹n vËn hμnh, khai
th¸c cña dù ¸n).
Néi dung c¸c b†íc c«ng viÖc trong mçi giai ®o¹n cña chu kú c¸c dù ¸n
®Çu t† kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vμo lÜnh vùc ®Çu t† (s¶n xuÊt kinh doanh
hay kÕt cÊu h¹ tÇng, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hay n«ng nghiÖp...), vμo tÝnh chÊt
t¸i s¶n xuÊt (®Çu t† chiÒu réng hay chiÒu s©u), ®Çu t† dμi h¹n hay ng¾n h¹n...
Trong tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh ho¹t ®éng ®Çu t†, dù ¸n ®Çu t† chiÒu réng ph¸t
triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nãi chung cã néi dung phøc t¹p h¬n, khèi l†îng
tÝnh to¸n nhiÒu h¬n, møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cã ¶nh
h†ëng lín ®Õn sù thμnh b¹i trong ho¹t ®éng sau nμy cña dù ¸n. C¸c néi dung
vμ c¸c b†íc c«ng viÖc trong chu kú dù ¸n ®Çu t† ®†îc tr×nh bμy trong
ch†¬ng nμy thuéc lo¹i dù ¸n ®Çu t† chiÒu réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng
nghiÖp. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ph†¬ng ph¸p luËn ë ®©y, khi vËn dông cho c¸c
dù ¸n thuéc c¸c ngμnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c cã thÓ l†îc bít hoÆc bæ sung mét
sè néi dung.
C¸c b†íc c«ng viÖc trong c¸c giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n ®Çu t† s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp cã thÓ ®†îc minh ho¹ tãm t¾t trong B¶ng 1.

18
 B¶ng 1: C¸c giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n ®Çu t
VËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu
ChuÈn bÞ ®Çu t† Thùc hiÖn ®Çu t†
t† (sx, kd, dv)
Nghiªn Nghiªn Nghiªn §¸nh Hoμn ThiÕt Thi Ch¹y thö Sö Sö C«ng
cøu cøu tiÒn cøu kh¶ gi¸ vμ tÊt kÕ vμ c«ng vμ dông dông suÊt
ph¸t kh¶ thi thi (lËp quyÕt c¸c lËp dù x©y nghiÖm ch†a c«ng gi¶m
hiÖn c¸c (s¬ bé dù ¸n - ®Þnh thñ to¸n l¾p thu sö hÕt suÊt ë dÇn
c¬ héi lùa LCKT (thÈm tôc ®Ó thi c«ng dông c«ng møc vμ kÕt
®Çu t† chän dù KT) ®Þnh triÓn c«ng tr×nh suÊt cao thóc
¸n) dù ¸n) khai x©y nhÊt dù ¸n
thùc l¾p
hiÖn c«ng
®Çu tr×nh
t†
Trong 3 giai ®o¹n trªn ®©y, giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t† t¹o tiÒn ®Ò vμ
quyÕt ®Þnh sù thμnh c«ng hay thÊt b¹i ë hai giai ®o¹n sau, ®Æc biÖt lμ ®èi víi
giai ®o¹n vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†. Ch¼ng h¹n, ®èi víi c¸c dù ¸n cã thÓ g©y «
nhiÔm m«i tr†êng (s¶n xuÊt ph©n bãn, thuèc trõ s©u...) khi chän ®Þa ®iÓm
nÕu ®Æt ë gÇn khu d©n c† ®«ng ®óc, ®Õn lóc ®†a dù ¸n vμo ho¹t ®éng míi
ph¸t hiÖn vμ ph¶i xö lý « nhiÔm qu¸ tèn kÐm, ®†a chi phÝ ®Çu t† v†ît qu¸ dù
kiÕn ban ®Çu cã khi rÊt lín. NÕu kh«ng cã vèn bæ sung, buéc ph¶i ®×nh chØ
ho¹t ®éng.
VÝ dô kh¸c, khi nghiªn cøu thÞ tr†êng do dù ®o¸n kh«ng s¸t t×nh h×nh
cung cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong ®êi dù ¸n nªn ®· x¸c ®Þnh sai gi¸ c¶ vμ
xu h†íng biÕn ®éng gi¸ c¶. §Õn khi ®†a dù ¸n vμo ho¹t ®éng, gi¸ c¶ s¶n
phÈm trªn thÞ tr†êng thÊp h¬n so víi dù ®o¸n. Doanh nghiÖp cã dù ¸n buéc
ph¶i b¸n s¶n phÈm víi gi¸ thÊp (cã khi thÊp h¬n c¶ gi¸ thμnh) vμ cã khi ph¶i
ngõng s¶n xuÊt (trong khi ch†a thu håi ®ñ vèn) hoÆc ®Çu t† bæ sung ®Ó thay
®æi mÆt hμng...
Do ®ã ®èi víi giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t†, vÊn ®Ò chÊt l†îng, vÊn ®Ò
chÝnh x¸c cña c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, tÝnh to¸n vμ dù ®o¸n lμ quan träng
nhÊt. Trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ph¶i dμnh ®ñ thêi gian vμ chi phÝ theo
®ßi hái cña c¸c nghiªn cøu.
Tæng chi phÝ cho giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t† chiÕm tõ 0,5 - 10% vèn
®Çu t† cña dù ¸n. Lμm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t† sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc sö
dông tèt 90-99,5% vèn ®Çu t† cña dù ¸n ë giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t† (®óng

19
tiÕn ®é, kh«ng ph¶i ph¸ ®i lμm l¹i, tr¸nh ®†îc nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt
kh¸c...). §iÒu nμy còng t¹o c¬ së cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n ®†îc
thuËn lîi, nhanh chãng thu håi vèn ®Çu t† vμ cã l·i (®èi víi c¸c dù ¸n s¶n
xuÊt kinh doanh), nhanh chãng ph¸t huy hÕt n¨ng lùc phôc vô dù kiÕn (®èi
víi c¸c dù ¸n x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng vμ dÞch vô x· héi).
Trong giai ®o¹n thø hai, vÊn ®Ò thêi gian lμ quan träng h¬n c¶. ë giai
®o¹n nμy, 90-99,5% vèn ®Çu t† cña dù ¸n ®†îc chi ra vμ n»m khª ®äng trong
suèt nh÷ng n¨m thùc hiÖn ®Çu t†. §©y lμ nh÷ng n¨m vèn kh«ng sinh lêi.
Thêi gian thùc hiÖn ®Çu t† cμng kÐo dμi, vèn ø ®äng cμng nhiÒu, tæn thÊt
cμng lín. L¹i thªm nh÷ng tæn thÊt do thêi tiÕt g©y ra ®èi víi vËt t† thiÕt bÞ
ch†a hoÆc ®ang ®†îc thi c«ng, ®èi víi c¸c c«ng tr×nh ®ang ®†îc x©y dùng dë
dang. §Õn l†ît m×nh, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t† l¹i phô thuéc nhiÒu vμo chÊt
l†îng c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t†, vμo viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t†,
qu¶n lý viÖc thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c
kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† ®· ®†îc xem xÐt trong dù ¸n ®Çu t†.
Giai ®o¹n ba: VËn hμnh c¸c kÕt qu¶ cña giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t†
(giai ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô hay giai ®o¹n vËn hμnh khai th¸c cña
dù ¸n; ®êi cña dù ¸n) nh»m ®¹t ®†îc c¸c môc tiªu cña dù ¸n. NÕu c¸c kÕt
qu¶ do giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t† t¹o ra ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, gi¸ thμnh
thÊp, chÊt l†îng tèt, ®óng tiÕn ®é, t¹i ®Þa ®iÓm thÝch hîp, víi quy m« tèi †u
th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ nμy vμ môc tiªu cña dù ¸n chØ cßn
phô thuéc trùc tiÕp vμo qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng c¸c kÕt qu¶ ®Çu
t†. Lμm tèt c«ng viÖc cña giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t† vμ thùc hiÖn ®Çu t† t¹o
thuËn lîi cho qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n lý ph¸t huy t¸c dông cña c¸c kÕt qu¶
®Çu t†. Thêi gian ph¸t huy t¸c dông cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t† cßn ®†îc gäi lμ
®êi cña dù ¸n hay tuæi thä kinh tÕ cña c«ng tr×nh, nã g¾n víi ®êi sèng cña
s¶n phÈm (do dù ¸n t¹o ra) trªn thÞ tr†êng.
So¹n th¶o dù ¸n n»m trong giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t†.
III. §èi t|îng v~ nhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n
häc
1. §èi ttîng nghiªn cøu
M«n lËp dù ¸n ®Çu t† lμ mét m«n khoa häc kinh tÕ nghiªn cøu c¸c vÊn

20
®Ò ph†¬ng ph¸p luËn vÒ lËp dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn.
Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò ph†¬ng ph¸p luËn vÒ lËp dù ¸n ®Çu t†, m«n häc
lËp dù ¸n ®Çu t† b¾t ®Çu tõ viÖc xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu
t† ph¸t triÓn, vÒ dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn. Trªn c¬ së ®ã, ®i s©u xem xÐt tr×nh
tù vμ c¸c néi dung cÇn nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†;
xem xÐt c«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o dù ¸n; xem xÐt néi dung, ph†¬ng ph¸p
ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c khÝa c¹nh cña dù ¸n ë giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi:
Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« ¶nh h†ëng ®Õn sù h×nh thμnh vμ thùc hiÖn
dù ¸n ®Çu t† (khung c¶nh ®Çu t†); nghiªn cøu khÝa c¹nh thÞ tr†êng, khÝa
c¹nh kü thuËt cña dù ¸n ®Çu t†; nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ
nh©n sù cña dù ¸n ®Çu t†; nghiªn cøu khÝa c¹nh tμi chÝnh; nghiªn cøu khÝa
c¹nh kinh tÕ- x· héi cña dù ¸n ®Çu t†. Víi viÖc ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ
th«ng tin, m«n häc lËp dù ¸n ®Çu t† cßn nghiªn cøu øng dông phÇn mÒm
tin häc Excel trong viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu khi so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†
ph¸t triÓn.
2. NhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc
ƒ Lμm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t† ph¸t triÓn, vÒ dù ¸n ®Çu
t† ph¸t triÓn.
ƒ Lμm c¬ së khoa häc cho viÖc ph¶i ®Çu t† theo dù ¸n.
ƒ Lμm râ tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu vμ c«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o
dù ¸n.
ƒ Lμm râ c¬ së khoa häc vμ néi dung cña ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch, tÝnh
to¸n c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh khÝa c¹nh thÞ tr†êng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n,
khÝa c¹nh kü thuËt, h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù, tμi chÝnh, kinh tÕ
x· héi cña c¸c dù ¸n ®Çu t†.
ƒ VËn dông c¸c vÊn ®Ò lý luËn vμ ph†¬ng ph¸p luËn vÒ lËp dù ¸n ®Çu t†
vμo ®iÒu kiÖn cô thÓ ë ViÖt Nam.
Trªn c¬ së nghiªn cøu ®èi t†îng vμ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trªn ®©y,
m«n häc LËp dù ¸n ®Çu t† ®†îc sö dông ®Ó gi¶ng d¹y cho sinh viªn c¸c
chuyªn ngμnh Kinh tÕ ®Çu t† vμ Qu¶n trÞ kinh doanh sau khi ®· ®†îc trang
bÞ kiÕn thøc kinh tÕ ®¹i c†¬ng.

21
IV. Ph|¬ng ph¸p v~ néi dung nghiªn cøu cña
m«n häc
1. Pht¬ng ph¸p nghiªn cøu
Lμ m«n khoa häc kinh tÕ, cho nªn còng nh† c¸c m«n khoa häc kinh tÕ
kh¸c, m«n häc lËp dù ¸n ®Çu t† coi chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng lμ c¬ së
ph†¬ng ph¸p luËn vμ sö dông c¸c ph†¬ng ph¸p cña thèng kª häc, to¸n kinh
tÕ, ph©n tÝch hÖ thèng... trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®èi t†îng vμ thùc hiÖn
c¸c nhiÖm vô cña m×nh.
2. Kh¸i qu¸t néi dung nghiªn cøu cña m«n häc
§Ó lμm râ c¸c vÊn ®Ò vÒ ph†¬ng ph¸p luËn, m«n häc lËp dù ¸n ®Çu t†
tËp trung xem xÐt c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:
ƒ Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t†, dù ¸n ®Çu t†, ®èi t†îng vμ
nhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc.
ƒ Tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu vμ c«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o dù ¸n
®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« ¶nh h†ëng ®Õn sù h×nh thμnh vμ thùc
hiÖn dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh thÞ tr†êng cña dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t†.
ƒ øng dông Excel trong lËp dù ¸n ®Çu t†.
ƒ Gi¸o tr×nh cßn ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý dù ¸n cho sinh
viªn ngoμi chuyªn ngμnh kinh tÕ ®Çu t†.

22
 Tãm t¾t

1. §Çu t lμ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hμnh c¸c ho¹t
®éng nh»m thu ®†îc c¸c kÕt qu¶, thùc hiÖn ®†îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh
trong t†¬ng lai.
§Çu t† ph¸t triÓn lμ h×nh thøc ®Çu t† trùc tiÕp mμ kÕt qu¶ cña ho¹t
®éng nμy nh»m duy tr× vμ t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt míi trong s¶n xuÊt kinh
doanh dÞch vô vμ ®êi sèng x· héi.
2. Vai trß ®Çu t ph¸t triÓn
XÐt trªn gãc ®é vÜ m«: ®Çu t† ph¸t triÓn lμ nh©n tè quan träng t¸c ®éng
®Õn t¨ng tr†ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ; t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ; lμm t¨ng n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ cña ®Êt n†íc; võa t¸c ®éng ®Õn
tæng cung, võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ.
Trªn gãc ®é vi m«: ®Çu t† ph¸t triÓn lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ra ®êi tån
t¹i vμ ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô vμ cña c¸c ®¬n vÞ
v« vÞ lîi.
3. Nguån vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn
Xem xÐt trªn gãc ®é vÜ m«: nguån h×nh thμnh vèn ®Çu t† ph¸t triÓn
bao gåm: nguån vèn trong n†íc vμ nguån vèn n†íc ngoμi.
Nguån vèn trong n†íc bao gåm: Nguån vèn cña ng©n s¸ch; nguån vèn
tÝn dông ®Çu t† ph¸t triÓn cña Nhμ n†íc; nguån vèn ®Çu t† cña c¸c doanh
nghiÖp Nhμ n†íc; nguån vèn ®Çu t† cña d©n c† vμ t† nh©n.
Nguån vèn ®Çu t† n†íc ngoμi bao gåm: Nguån vèn tμi trî ph¸t triÓn
chÝnh thøc trong ®ã ODA chiÕm tû träng c¬ b¶n vμ nguån vèn FDI.
Xem xÐt trªn gãc ®é vi m«: Gåm nguån tμi trî cña ®¬n vÞ vμ nguån tμi
trî tõ bªn ngoμi .
Nguån tμi trî cña ®¬n vÞ gåm: vèn chñ së h÷u, thu nhËp gi÷ l¹i vμ
khÊu hao TSC§.
Nguån vèn tμi trî bªn ngoμi: nguån vèn tμi trî gi¸n tiÕp qua c¸c trung
gian tμi chÝnh vμ nguån tμi trî trùc tiÕp qua thÞ tr†êng tμi chÝnh.

23
 4. §Çu t ph¸t triÓn cã ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c lo¹i h×nh ®Çu t
kh¸c: th†êng ®ßi hái khèi l†îng vèn lín, lμ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt l©u
dμi do ®ã kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† chÞu ¶nh h†ëng cña c¸c
yÕu tè kh«ng æn ®Þnh theo thêi gian... ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng
cuéc ®Çu t† ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao ph¶i tiÕn hμnh ®Çu t† theo dù ¸n.
5. Dù ¸n ®Çu t cã thÓ xem xÐt theo c¸c gãc ®é kh¸c nhau:
ƒ Theo luËt ®Çu t†
ƒ VÒ mÆt h×nh thøc
ƒ XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý
ƒ XÐt trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸
ƒ XÐt vÒ mÆt néi dung
Dù ¸n ®Çu t† lμ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhμ n†íc, c¸c
c¬ quan tμi trî vèn cho dù ¸n ra quyÕt ®Þnh ®Çu t† vμ quyÕt ®Þnh tμi trî vèn
cho dù ¸n. §èi víi chñ ®Çu t†, dù ¸n ®Çu t† lμ c¨n cø quan träng ®Ó ra quyÕt
®Þnh ®Çu t†, huy ®éng vèn vμ h†ëng c¸c kho¶n †u ®·i trong ®Çu t†.
6. Dù ¸n ®Çu t cã c¸c ®Æc trng c¬ b¶n: cã môc ®Ých, môc tiªu, cã
chu kú ph¸t triÓn riªng.... Nh÷ng ®Æc tr†ng nμy ®· chi phèi trùc tiÕp ®Õn
c«ng t¸c lËp, qu¶n lý qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† vμ vËn hμnh khai th¸c cña
dù ¸n.
7. Dù ¸n ®Çu t ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau:
ƒ Theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt
ƒ Theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi
ƒ Theo c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi
ƒ Theo thêi gian thùc hiÖn vμ ph¸t huy t¸c dông ®Ó thu håi ®ñ vèn ®·
bá ra
ƒ Theo sù ph©n cÊp qu¶n lý cña dù ¸n
ƒ Theo nguån vèn
ViÖc ph©n lo¹i trªn nh»m phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao hiÖu
qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t†.

24
 8. Chu kú cña mét dù ¸n ®Çu t bao gåm c¸c b†íc hoÆc c¸c giai
®o¹n mμ mét dù ¸n ph¶i tr¶i qua kÓ tõ khi dù ¸n míi chØ lμ ý ®å cho ®Õn khi
kÕt thóc ho¹t ®éng. C¸c giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n ®Çu t† gåm:
ƒ Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t†
ƒ Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t†
ƒ Giai ®o¹n vËn hμnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t†
C¸c giai ®o¹n nμy ®†îc tiÕn hμnh tuÇn tù vμ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ
víi nhau trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t†
9. M«n lËp dù ¸n ®Çu t lμ mét m«n khoa häc kinh tÕ nghiªn cøu c¸c
vÊn ®Ò ph†¬ng ph¸p luËn vÒ lËp dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn.
10. M«n lËp dù ¸n ®Çu t cã nhiÖm vô:
ƒ Lμm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t† ph¸t triÓn, dù ¸n ®Çu t†
ph¸t triÓn
ƒ Lμm râ c¬ së khoa häc cña viÖc ph¶i ®Çu t† cho dù ¸n
ƒ Lμm râ tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu vμ c«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o
dù ¸n
ƒ Lμm râ c¬ së khoa häc vμ néi dung cña ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch dù
¸n, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c khÝa c¹nh cña dù ¸n.
ƒ VËn dông c¸c vÊn ®Ò lý luËn vμ ph†¬ng ph¸p luËn vÒ lËp dù ¸n ®Çu t†
vμo ®iÒu kiÖn cô thÓ ë ViÖt Nam
11. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: m«n lËp dù ¸n ®Çu t† coi chñ nghÜa
duy vËt biÖn chøng lμ c¬ së ph†¬ng ph¸p luËn vμ sö dông c¸c ph†¬ng ph¸p
cña thèng kª häc, to¸n kinh tÕ, ph©n tÝch hÖ thèng.... trong qu¸ tr×nh nghiªn
cøu ®èi t†îng vμ thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh.
12. Néi dung nghiªn cøu cña m«n häc bao gåm toμn bé nh÷ng vÊn
®Ò g¾n liÒn víi c¸c nhiÖm vô cña m«n häc ®· ®Æt ra.

25
 C©u hái

1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t† vμ ®Çu t† ph¸t triÓn?

2. Vai trß cña ®Çu t† ph¸t triÓn?
3. Nguån vèn huy ®éng cho ®Çu t† ph¸t triÓn?
4. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t† theo dù ¸n?
5. Tr×nh bμy kh¸i niÖm c«ng dông vμ ®Æc tr†ng cña dù ¸n ®Çu t†?
6. Mèi quan hÖ gi÷a ph©n lo¹i dù ¸n vμ c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†?
7. Kh¸i niÖm chu kú dù ¸n ®Çu t†, h·y tr×nh bμy c¸c giai ®o¹n cña chu
kú dù ¸n ®Çu t†. Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c giai ®o¹n trong chu kú dù
¸n ®Çu t†?
8. §èi t†îng vμ nhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc lËp dù ¸n ®Çu t†?
9. Ph†¬ng ph¸p vμ néi dung nghiªn cøu cña m«n häc lËp dù ¸n ®Çu t†?

26
 Cht¬ng II
Tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu vv c«ng t¸c
tæ chøc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu tt

I. Tr×nh tù v~ c¸c néi dung nghiªn cøu cña

qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t|
Qu¸ tr×nh so¹n th¶o c¸c dù ¸n ®Çu t† tr¶i qua 3 cÊp ®é nghiªn cøu theo
h†íng ngμy cμng chi tiÕt h¬n, chi phÝ cho viÖc nghiªn cøu tèn kÐm h¬n, thêi
gian cÇn thiÕt cho viÖc hoμn thμnh c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu dμi h¬n vμ do
®ã møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ngμy cμng cao h¬n, nh÷ng kÕt
luËn rót ra ngμy cμng chuÈn x¸c h¬n ®èi víi mäi khÝa c¹nh c¬ b¶n cña dù ¸n.
C¸c cÊp ®é nghiªn cøu ®ã lμ:
ƒ Nghiªn cøu vμ ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi ®Çu t†
ƒ Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
ƒ Nghiªn cøu kh¶ thi
1. Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu tt
§©y lμ giai ®o¹n h×nh thμnh dù ¸n vμ lμ b†íc nghiªn cøu s¬ bé nh»m
x¸c ®Þnh triÓn väng ®em l¹i hiÖu qu¶ vμ sù phï hîp víi thø tù †u tiªn trong
chiÕn l†îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cña ngμnh trong
chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, cña ®Êt n†íc. Néi dung cña
viÖc nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t† lμ xem xÐt nhu cÇu vμ kh¶ n¨ng cho viÖc tiÕn
hμnh mét c«ng cuéc ®Çu t†, c¸c kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ sÏ ®¹t ®†îc nÕu thùc
hiÖn ®Çu t†.
CÇn ph©n biÖt hai cÊp ®é nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t†: C¬ héi ®Çu t†
chung vμ c¬ héi ®Çu t† cô thÓ.
C¬ héi ®Çu t† chung lμ c¬ héi ®Çu t† ®†îc xem xÐt ë cÊp ®é ngμnh,
vïng hoÆc c¶ n†íc. Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t† chung nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng
lÜnh vùc, nh÷ng bé phËn ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cÇn vμ cã thÓ ®Çu t† trong
tõng thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ngμnh, vïng, ®Êt n†íc hoÆc cña
tõng lo¹i tμi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n†íc, tõ ®ã h×nh thμnh c¸c dù ¸n s¬

27
bé. C¸c cÊp qu¶n lý kinh tÕ, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc quèc tÕ (nÕu
®†îc mêi) c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c† cã liªn quan ®Õn dù ¸n sÏ
tham gia (ë møc ®é kh¸c nhau) vμo qu¸ tr×nh nghiªn cøu vμ sμng läc c¸c dù
¸n, chän ra mét sè dù ¸n thÝch hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn vμ kh¶ n¨ng cña
nÒn kinh tÕ, víi thø tù †u tiªn trong chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña
vïng, cña ®Êt n†íc hoÆc chiÕn l†îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña ngμnh
vμ høa hÑn hiÖu qu¶ kinh tÕ tμi chÝnh kh¶ quan.
C¬ héi ®Çu t† cô thÓ lμ c¸c c¬ héi ®Çu t† ®†îc xem xÐt ë cÊp ®é tõng
®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng kh©u, nh÷ng gi¶i
ph¸p kinh tÕ kü thuËt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña ®¬n
vÞ cÇn vμ cã thÓ ®†îc ®Çu t† trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch, ®Ó võa phôc vô
cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l†îc s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô cña ®¬n vÞ võa
®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña ngμnh, vïng vμ ®Êt
n†íc.
§Ó ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi ®Çu t† cÇn xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¨n cø sau ®©y:
ƒ ChiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, cña ®Êt n†íc, hoÆc
chiÕn l†îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña ngμnh, cña c¬ së. §©y
lμ ®Þnh h†íng l©u dμi cho sù ph¸t triÓn.
ƒ Nhu cÇu cña thÞ tr†êng trong n†íc vμ trªn thÕ giíi vÒ c¸c mÆt hμng
hoÆc ho¹t ®éng dÞch vô cô thÓ nμo ®ã.
ƒ HiÖn tr¹ng cña s¶n xuÊt vμ cung cÊp c¸c mÆt hμng vμ ho¹t ®éng dÞch
vô ®ã trong n†íc vμ trªn thÕ giíi.
ƒ TiÒm n¨ng s½n cã vÒ tμi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng, tμi chÝnh,
quan hÖ quèc tÕ... cã thÓ khai th¸c ®Ó cã thÓ chiÕm lÜnh ®†îc chç trèng trong
s¶n xuÊt vμ tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô trong n†íc vμ thÕ giíi. Nh÷ng
lîi thÕ so s¸nh so víi thÞ tr†êng ngoμi n†íc, so víi c¸c ®Þa ph†¬ng, c¸c ®¬n
vÞ kh¸c trong n†íc.
Nh÷ng kÕt qu¶ vÒ tμi chÝnh, kinh tÕ x· héi sÏ ®¹t ®†îc nÕu thùc hiÖn
®Çu t†.
Môc tiªu cña viÖc nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t† lμ x¸c ®Þnh c¸c kh¶ n¨ng
®Çu t† mét c¸ch nhanh chãng vμ Ýt tèn kÐm vÒ chi phÝ. Do ®ã, ®Æc ®iÓm
nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy cßn kh¸ s¬ sμi. ViÖc x¸c ®Þnh ®Çu vμo, ®Çu ra
vμ hiÖu qu¶ tμi chÝnh kinh tÕ x· héi cña c¬ héi ®Çu t† th†êng dùa vμo c¸c

28
†íc tÝnh tæng hîp, hoÆc c¸c dù ¸n t†¬ng tù ®ang ho¹t ®éng ë trong hoÆc
ngoμi n†íc.
Trªn c¬ së c¸c c¬ héi ®Çu t† ®· x¸c ®Þnh, tiÕn hμnh ph©n tÝch ®Ó lùa
chän c¬ héi ®Çu t† ®†îc xem lμ cã triÓn väng nhÊt ®Ó chuyÓn sang giai ®o¹n
nghiªn cøu tiÕp theo.ViÖc nghiªn cøu vμ ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi ®Çu t† cÇn
®†îc tiÕn hμnh th†êng xuyªn ë mäi cÊp ®é ®Ó cung cÊp c¸c dù ¸n s¬ bé cho
nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vμ kh¶ thi, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®†îc danh môc c¸c dù ¸n
®Çu t† cÇn thùc hiÖn trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch.
2. Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
§©y lμ b†íc nghiªn cøu tiÕp theo ®èi víi c¸c c¬ héi ®Çu t† cã nhiÒu
triÓn väng ®· ®†îc lùa chän. C¬ héi ®Çu t† nμy th†êng cã quy m« ®Çu t† lín,
c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt phøc t¹p, thêi gian thu håi vèn l©u, cã nhiÒu yÕu tè
bÊt ®Þnh t¸c ®éng. Giai ®o¹n nμy nghiªn cøu s©u h¬n, chi tiÕt h¬n c¸c khÝa
c¹nh mμ khi xem xÐt c¬ héi ®Çu t† cßn thÊy ph©n v©n ch†a ch¾c ch¾n, nh»m
tiÕp tôc lùa chän, sμng läc ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹i tÝnh kh¶ thi cña c¬ héi ®Çu t† ®·
lùa chän. §èi víi c¸c c¬ héi ®Çu t† cã quy m« nhá, kh«ng phøc t¹p vÒ mÆt
kü thuËt vμ triÓn väng ®em l¹i hiÖu qu¶ lμ râ rμng th× cã thÓ bá qua giai ®o¹n
nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi.
Néi dung nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy gåm c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh kinh tÕ, x· héi, ph¸p luËt cã ¶nh h†ëng ®Õn
qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† vμ giai ®o¹n vËn hμnh, khai th¸c cña dù ¸n nh†:
xem xÐt c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån tμi nguyªn thiªn nhiªn, nguån lao
®éng, c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ph¸t triÓn ngμnh,
vïng cã liªn quan ®Õn dù ¸n, c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý... ®Ó ®†a ra ®†îc nh÷ng
c¨n cø x¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt ®Çu t†.
ƒ Nghiªn cøu thÞ tr†êng: ph©n tÝch thÞ tr†êng, dù b¸o kh¶ n¨ng th©m
nhËp thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n.
ƒ Nghiªn cøu kü thuËt: bao gåm c¸c vÊn ®Ò: lùa chän h×nh thøc ®Çu t†,
quy m« vμ ph†¬ng ¸n s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, lùa chän vμ dù tÝnh nhu
cÇu, chi phÝ c¸c yÕu tè ®Çu vμo, c¸c gi¶i ph¸p cung cÊp ®Çu vμo, ®Þa ®iÓm
thùc hiÖn dù ¸n.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n: tæ chøc
c¸c phßng ban, sè l†îng lao ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, chi phÝ ®μo t¹o tuyÓn

29
dông, chi phÝ hμng n¨m.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh tμi chÝnh: dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t†, nguån
vèn vμ ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn; dù tÝnh mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh khÝa c¹nh
tμi chÝnh cña dù ¸n nh† lîi nhuËn thuÇn, thu nhËp thuÇn, thêi gian hoμn vèn
cña dù ¸n...
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh kinh tÕ- x· héi: dù tÝnh mét sè chØ tiªu ph¶n
¸nh sù ®ãng gãp cña dù ¸n cho nÒn kinh tÕ x· héi nh†: gia t¨ng sè lao ®éng
cã viÖc lμm, t¨ng thu ng©n s¸ch, t¨ng thu ngo¹i tÖ...
Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ®†îc xem lμ b†íc nghiªn cøu trung gian gi÷a
nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t† vμ nghiªn cøu kh¶ thi. Giai ®o¹n nμy míi chØ dõng
ë nghiªn cøu s¬ bé vÒ c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña dù ¸n. Së dÜ ph¶i cã b†íc
nghiªn cøu nμy v× nghiªn cøu kh¶ thi lμ c«ng viÖc tèn kÐm vÒ tiÒn b¹c vμ
thêi gian. V× vËy, chØ khi cã kÕt luËn vÒ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi cã hiÖu qu¶
míi b¾t ®Çu giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi.
Nh÷ng néi dung nμy còng ®†îc xem xÐt ë giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶
thi sau nμy.
§Æc ®iÓm nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò trªn ë giai ®o¹n nμy lμ ch†a chi tiÕt,
vÉn dõng l¹i ë tr¹ng th¸i tÜnh, ë møc trung b×nh mäi ®Çu vμo, ®Çu ra, mäi
khÝa c¹nh kü thuËt, tμi chÝnh kinh tÕ cña c¬ héi ®Çu t† vμ toμn bé qu¸ tr×nh
thùc hiÖn ®Çu t† vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†. Do ®ã ®é chÝnh x¸c ch†a cao.
S¶n phÈm cuèi cïng cña nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi lμ b¸o c¸o nghiªn cøu
tiÒn kh¶ thi (B¸o c¸o ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh). Néi dung cña b¸o c¸o
nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi bao gåm c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:
ƒ Giíi thiÖu chung vÒ c¬ héi ®Çu t† theo c¸c néi dung nghiªn cøu tiÒn
kh¶ thi ë trªn. Chøng minh c¬ héi ®Çu t† cã nhiÒu triÓn väng ®Õn møc cã thÓ
quyÕt ®Þnh cho ®Çu t†. C¸c th«ng tin ®†a ra ®Ó chøng minh ph¶i ®ñ søc
thuyÕt phôc cho c¸c nhμ ®Çu t†.
ƒ Ph¶i lμm râ ®†îc nh÷ng khÝa c¹nh g©y khã kh¨n cho thùc hiÖn ®Çu t†
vμ vËn hμnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t† sau nμy, ®ßi hái ph¶i tæ chøc c¸c nghiªn cøu
chøc n¨ng hoÆc nghiªn cøu hç trî.
Néi dung nghiªn cøu hç trî ®èi víi c¸c dù ¸n kh¸c nhau th†êng kh¸c
nhau tuú thuéc vμo nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ mÆt kü thuËt cña dù ¸n, vÒ nhu cÇu

30
thÞ tr†êng ®èi víi s¶n phÈm do dù ¸n cung cÊp, vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh
tÕ vμ khoa häc kü thuËt trong n†íc vμ trªn thÕ giíi. Ch¼ng h¹n ®èi víi c¸c dù
¸n cã quy m« s¶n xuÊt lín, thêi h¹n thu håi vèn l©u, s¶n phÈm do dù ¸n cung
cÊp sÏ ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ tr†êng th× viÖc nghiªn cøu hç trî vÒ thÞ tr†êng
tiªu thô s¶n phÈm lμ rÊt cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã kh¼ng ®Þnh l¹i quy m« cña dù ¸n
vμ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n bao nhiªu lμ tèi †u hoÆc ph¶i thùc hiÖn c¸c
biÖn ph¸p tiÕp thÞ ra sao ®Ó tiªu thô hÕt s¶n phÈm cña dù ¸n vμ cã l·i.
Nghiªn cøu thÞ tr†êng ®Çu vμo cña c¸c nguyªn liÖu c¬ b¶n ®Æc biÖt
quan träng ®èi víi c¸c dù ¸n ph¶i sö dông nguyªn vËt liÖu ®èi víi khèi l†îng
lín mμ viÖc cung cÊp cã nhiÒu trë ng¹i nh† phô thuéc vμo nhËp khÈu, hoÆc
®ßi hái ph¶i cã nhiÒu thêi gian (nh† trång tre, nøa, gç ®Ó cung cÊp nguyªn liÖu
cho s¶n xuÊt giÊy) vμ bÞ h¹n chÕ bëi ®iÒu kiÖn tù nhiªn (ph¶i cã ®ñ sè diÖn tÝch
®Êt ®ai thÝch hîp cho viÖc trång tre, nøa, gç trong thÝ dô trªn).
Nghiªn cøu hç trî ®Ó lùa chän c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ ®†îc tiÕn hμnh
®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† cã chi phÝ ®Çu t† cho c«ng nghÖ vμ trang thiÕt bÞ lμ
lín, mμ c«ng nghÖ vμ trang thiÕt bÞ nμy l¹i cã nhiÒu nguån cung cÊp víi gi¸
c¶ kh¸c nhau, c¸c th«ng sè kü thuËt (c«ng suÊt, tuæi thä...), th«ng sè kinh tÕ
(chi phÝ s¶n xuÊt, chÊt l†îng s¶n phÈm, gi¸ c¶ s¶n phÈm cã thÓ b¸n ®†îc)
kh¸c nhau.
Nghiªn cøu quy m« kinh tÕ cña dù ¸n còng lμ mét néi dung trong
nghiªn cøu hç trî. Cã nghÜa lμ nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh cña dù ¸n vÒ c¸c
mÆt kinh tÕ, tμi chÝnh, kü thuËt, tõ ®ã lùa chän c¸c quy m« thÝch hîp nhÊt
®¶m b¶o cuèi cïng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ tμi chÝnh cao nhÊt cho chñ ®Çu
t† vμ cho ®Êt n†íc.
Nghiªn cøu hç trî vÞ trÝ thùc hiÖn dù ¸n ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c
dù ¸n cã chi phÝ vËn chuyÓn ®Çu vμo vμ ®Çu ra (kÓ c¶ hao hôt tæn thÊt trong
qu¸ tr×nh vËn chuyÓn) lín. NhiÖm vô cña nghiªn cøu hç trî ë ®©y lμ nh»m
x¸c ®Þnh ®†îc vÞ trÝ thÝch hîp nhÊt vÒ mÆt ®Þa lý võa ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü
thuËt trong ho¹t ®éng võa ®¶m b¶o chi phÝ vËn chuyÓn lμ thÊp nhÊt.
C¸c nghiªn cøu hç trî cã thÓ ®†îc tiÕn hμnh song song víi nghiªn cøu
kh¶ thi, vμ còng cã thÓ tiÕn hμnh sau nghiªn cøu kh¶ thi tuú thuéc thêi ®iÓm
ph¸t hiÖn c¸c khÝa c¹nh cÇn ph¶i tæ chøc nghiªn cøu s©u h¬n. Chi phÝ cho
nghiªn cøu hç trî n»m trong chi phÝ nghiªn cøu kh¶ thi.

31
 Theo quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng hiÖn nay, néi dung nghiªn
cøu cña b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi (B¸o c¸o ®Çu t† x©y dùng c«ng
tr×nh) gåm:
* Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh, c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi
vμ khã kh¨n; chÕ ®é khai th¸c vμ sö dông tμi nguyªn quèc gia nÕu cã.
* Dù kiÕn quy m« ®Çu t†; c«ng suÊt, diÖn tÝch x©y dùng; c¸c h¹ng môc
c«ng tr×nh bao gåm c«ng tr×nh chÝnh, c«ng tr×nh phô vμ c¸c c«ng tr×nh kh¸c.
Dù kiÕn vÒ ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh vμ nhu cÇu diÖn tÝch sö dông ®Êt.
* Ph©n tÝch, lùa chän s¬ bé vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt; c¸c ®iÒu kiÖn cung
cÊp vËt t† thiÕt bÞ, nguyªn liÖu, n¨ng l†îng, dÞch vô, h¹ tÇng kü thuËt;
ph†¬ng ¸n gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c† nÕu cã; c¸c ¶nh h†ëng cña dù ¸n
tíi m«i tr†êng, sinh th¸i, phßng chèng ch¸y næ, an ninh quèc phßng.
* X¸c ®Þnh s¬ bé tæng møc ®Çu t†, thêi h¹n thùc hiÖn dù ¸n, ph†¬ng
thøc huy ®éng vèn theo tiÕn ®é, hiÖu qu¶ ®Çu t† vÒ kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n
vμ ph©n kú ®Çu t† nÕu cã.
3. Nghiªn cøu kh¶ thi
§©y lμ b†íc sμng läc lÇn cuèi cïng ®Ó lùa chän ®†îc dù ¸n tèi †u. ë
giai ®o¹n nμy ph¶i kh¼ng ®Þnh c¬ héi ®Çu t† cã kh¶ thi hay kh«ng? Cã v÷ng
ch¾c, cã hiÖu qu¶ hay kh«ng?
ë b†íc nghiªn cøu nμy, néi dung nghiªn cøu còng t†¬ng tù nh† giai
®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi nh†ng kh¸c nhau ë møc ®é chi tiÕt h¬n, chÝnh
x¸c h¬n. Mäi khÝa c¹nh nghiªn cøu ®Òu ®†îc xem xÐt ë tr¹ng th¸i ®éng, tøc
lμ cã tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh cã thÓ x¶y ra theo tõng néi dung nghiªn
cøu. Xem xÐt tÝnh v÷ng ch¾c vÒ hiÖu qu¶ cña dù ¸n trong ®iÒu kiÖn cã sù t¸c
®éng cña c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh vμ ®†a ra c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng ®¶m b¶o cho
dù ¸n cã hiÖu qu¶.
Néi dung nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy còng t†¬ng tù nh† néi dung
nghiªn cøu ë giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi, gåm nh÷ng vÊn ®Ò sau:
ƒ Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cã liªn quan ®Õn sù h×nh
thμnh vμ thùc hiÖn cña dù ¸n ®Çu t†.

32
 ƒ Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò vÒ thÞ tr†êng tiªu thô s¶n phÈm hoÆc tiÕn
hμnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cña dù ¸n.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n.
ƒ Nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n.
ƒ Ph©n tÝch khÝa c¹nh tμi chÝnh cña dù ¸n.
ƒ Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n.
(C¸c néi dung trªn ®†îc nghiªn cøu lÇn l†ît trong c¸c ch†¬ng tiÕp theo)
KÕt qu¶ nghiªn cøu chóng ®†îc cô thÓ ho¸ trong b¸o c¸o nghiªn cøu
kh¶ thi. Theo quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng hiÖn nay, néi dung chñ
yÕu cña b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi gåm: phÇn thuyÕt minh vμ phÇn thiÕt kÕ
c¬ së.
* Néi dung phÇn thuyÕt minh cña dù ¸n
- Sù cÇn thiÕt vμ môc tiªu ®Çu t†; ®¸nh gi¸ nhu cÇu thÞ tr†êng, tiªu thô
s¶n phÈm ®èi víi dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh; h×nh thøc ®Çu t† x©y dùng
c«ng tr×nh; ®Þa ®iÓm x©y dùng, nhu cÇu sö dông ®Êt; ®iÒu kiÖn cung cÊp
nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vμ c¸c yÕu tè ®Çu vμo kh¸c.
- M« t¶ vÒ quy m« vμ diÖn tÝch x©y dùng c«ng tr×nh, c¸c h¹ng môc
c«ng tr×nh bao gåm c«ng tr×nh chÝnh, c«ng tr×nh phô vμ c¸c h¹ng môc c«ng
tr×nh kh¸c; ph©n tÝch lùa chän ph†¬ng ¸n kü thuËt, c«ng nghÖ vμ c«ng suÊt.
- C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn bao gåm:
+ Ph†¬ng ¸n gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c† vμ ph†¬ng ¸n hç trî x©y
dùng h¹ tÇng kü thuËt nÕu cã.
+ C¸c ph†¬ng ¸n thiÕt kÕ kiÕn tróc ®èi víi c«ng tr×nh trong ®« thÞ vμ
c«ng tr×nh cã yªu cÇu kiÕn tróc.
+ Ph†¬ng ¸n khai th¸c dù ¸n vμ sö dông lao ®éng.
+ Ph©n ®o¹n thùc hiÖn, tiÕn ®é thùc hiÖn vμ h×nh thøc qu¶n lý dù ¸n.
- §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng, c¸c gi¶i ph¸p phßng, chèng ch¸y næ
vμ c¸c yªu cÇu an ninh quèc phßng.
Tæng møc vèn ®Çu t† cña dù ¸n, kh¶ n¨ng thu xÕp vèn, nguån vèn vμ
kh¶ n¨ng cÊp vèn theo tiÕn ®é; ph†¬ng ¸n hoμn tr¶ vèn ®èi víi dù ¸n cã yªu

33
cÇu thu håi vèn; c¸c chØ tiªu tμi chÝnh vμ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ,
hiÖu qu¶ x· héi cña dù ¸n.
* Néi dung thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n
- Néi dung thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n ph¶i thÓ hiÖn ®†îc gi¶i ph¸p thiÕt
kÕ chñ yÕu, ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t† vμ triÓn
khai c¸c b†íc thiÕt kÕ tiÕp theo, bao gåm thuyÕt minh vμ c¸c b¶n vÏ.
- ThuyÕt minh thiÕt kÕ c¬ së ®†îc tr×nh bμy riªng hoÆc tr×nh bμy trªn
b¶n vÏ ®Ó diÔn gi¶i thiÕt kÕ víi c¸c néi dung chñ yÕu sau:
+ Tãm t¾t nhiÖm vô thiÕt kÕ; giíi thiÖu tãm t¾t mèi liªn hÖ cña c«ng
tr×nh víi quy ho¹ch x©y dùng t¹i khu vùc; c¸c sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn,
t¶i träng vμ t¸c ®éng; danh môc c¸c quy chuÈn tiªu chuÈn ®†îc ¸p dông.
+ ThuyÕt minh c«ng nghÖ: giíi thiÖu tãm t¾t ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ vμ
s¬ ®å c«ng nghÖ; danh môc thiÕt bÞ c«ng nghÖ víi c¸c th«ng sè kü thuËt chñ
yÕu liªn quan ®Õn thiÕt kÕ x©y dùng.
+ ThuyÕt minh x©y dùng:
ƒ Kh¸i qu¸t vÒ tæng mÆt b»ng: giíi thiÖu tãm t¾t ®Æc ®iÓm tæng mÆt
b»ng, cao ®é vμ to¹ ®é x©y dùng; hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt vμ c¸c ®iÓm ®Êu
nèi; diÖn tÝch sö dông ®Êt, diÖn tÝch x©y dùng, diÖn tÝch c©y xanh, mËt ®é
x©y dùng, hÖ sè sö dông ®Êt, cao ®é san nÒn vμ c¸c néi dung cÇn thiÕt kh¸c.
ƒ §èi víi c«ng tr×nh x©y dùng theo tuyÕn: giíi thiÖu tãm t¾t ®Æc ®iÓm
tuyÕn c«ng tr×nh, cao ®é vμ to¹ ®é x©y dùng, ph†¬ng ¸n xö lý c¸c ch†íng
ng¹i vËt chÝnh trªn tuyÕn; hμnh lang b¶o vÖ tuyÕn, c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c cña
c«ng tr×nh nÕu cã.
ƒ §èi víi c«ng tr×nh cã yªu cÇu kiÕn tróc: giíi thiÖu tãm t¾t mèi liªn
hÖ cña c«ng tr×nh víi quy ho¹ch x©y dùng t¹i khu vùc vμ c¸c c«ng tr×nh l©n
cËn; ý t†ëng cña ph†¬ng ¸n thiÕt kÕ kiÕn tróc; mμu s¾c c«ng tr×nh; c¸c gi¶i
ph¸p thiÕt kÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, m«i tr†êng, v¨n ho¸, x· héi t¹i
khu vùc x©y dùng.
ƒ PhÇn kü thuËt: giíi thiÖu tãm t¾t ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt c«ng tr×nh,
ph†¬ng ¸n gia cè nÒn, mãng, c¸c kÕt cÊu chÞu lùc chÝnh, hÖ thèng kü thuËt
vμ h¹ tÇng kü thuËt cña c«ng tr×nh, san nÒn, ®μo ®¾p ®Êt; danh môc c¸c phÇn
mÒm sö dông trong thiÕt kÕ.

34
 ƒ Giíi thiÖu tãm t¾t ph†¬ng ¸n phßng chèng ch¸y næ vμ b¶o vÖ m«i tr†êng.
ƒ Dù tÝnh khèi l†îng c¸c c«ng t¸c x©y dùng, thiÕt bÞ ®Ó lËp tæng møc
®Çu t† vμ thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh.
- C¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ c¬ së bao gåm:
+ B¶n vÏ c«ng nghÖ thÓ hiÖn s¬ ®å d©y chuyÒn c«ng nghÖ víi c¸c
th«ng sè kü thuËt chñ yÕu.
+ B¶n vÏ x©y dùng thÓ hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vÒ tæng mÆt b»ng, kiÕn tróc,
kÕt cÊu, hÖ thèng kü thuËt vμ h¹ tÇng kü thuËt c«ng tr×nh víi c¸c kÝch th†íc
vμ khèi l†îng chñ yÕu, c¸c mèc giíi, to¹ ®é vμ cao ®é x©y dùng.
+ B¶n vÏ s¬ ®å hÖ thèng phßng chèng ch¸y, næ.
TÊt c¶ ba giai ®o¹n nghiªn cøu trªn ph¶i ®†îc tiÕn hμnh ®èi víi c¸c dù
¸n ®Çu t† cã quy m« vèn lín nh»m ®¶m b¶o tõng b†íc ph©n tÝch s©u h¬n,
®Çy ®ñ vμ chi tiÕt h¬n, ph¸t hiÖn vμ kh¾c phôc dÇn nh÷ng sai sãt ë giai ®o¹n
nghiªn cøu tr†íc. §iÒu nμy sÏ ®¶m b¶o cho c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶ thi
®¹t ®†îc møc ®é chÝnh x¸c cao.
Giai ®o¹n nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t† nh»m lo¹i bá ngay nh÷ng dù kiÕn
râ rμng kh«ng kh¶ thi mÆc dï kh«ng cÇn ®i s©u vμo chi tiÕt. TÝnh kh«ng kh¶
thi nμy ®†îc chøng minh b»ng c¸c sè liÖu thèng kª, c¸c tμi liÖu th«ng tin
kinh tÕ dÔ t×m. §iÒu ®ã gióp cho tiÕt kiÖm ®†îc th× giê, chi phÝ cña c¸c
nghiªn cøu kÕ tiÕp.
ViÖc nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi nh»m lo¹i bá c¸c dù ¸n bÊp bªnh (vÒ thÞ
tr†êng, vÒ kü thuËt) nh÷ng dù ¸n mμ kinh phÝ ®Çu t† qu¸ lín, møc sinh lîi
nhá hoÆc kh«ng thuéc lo¹i †u tiªn trong chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
hoÆc chiÕn l†îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Nhê ®ã c¸c chñ ®Çu t† cã
thÓ hoÆc lo¹i bá h¼n dù ¸n ®Ó khái tèn thêi gian vμ chi phÝ, hoÆc t¹m xÕp dù
¸n l¹i chê c¬ héi thuËn lîi h¬n.
Cßn nghiªn cøu kh¶ thi lμ xem xÐt lÇn cuèi cïng nh»m ®i ®Õn nh÷ng
kÕt luËn x¸c ®¸ng vÒ mäi vÊn ®Ò c¬ b¶n cña dù ¸n b»ng c¸c sè liÖu ®· ®†îc
tÝnh to¸n cÈn thËn, chi tiÕt, c¸c ®Ò ¸n kinh tÕ kü thuËt, c¸c lÞch biÓu vμ tiÕn
®é thùc hiÖn dù ¸n tr†íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t† chÝnh thøc.
§èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† cã quy m« nhá, qu¸ tr×nh nghiªn cøu cã thÓ
gom l¹i lμm mét b†íc.

35
 Nh† vËy, dù ¸n ®Çu t† lμ mét trong nh÷ng c«ng cô thùc hiÖn kÕ ho¹ch
kinh tÕ cña ngμnh, cña ®Þa ph†¬ng vμ cña c¶ n†íc, ®Ó biÕn kÕ ho¹ch thμnh
hμnh ®éng cô thÓ vμ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ - x· héi cho ®Êt n†íc, lîi Ých tμi
chÝnh cho nhμ ®Çu t†.
II. C«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t|
1. Yªu cÇu vv c¨n cø ®Ó so¹n th¶o dù ¸n ®Çu tt
1.1. Yªu cÇu ®èi víi viÖc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn, nªn ®Ó ®¹t ®†îc
hiÖu qu¶ ®Çu t† cao vÒ tμi chÝnh, kinh tÕ x· héi, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi viÖc
lËp dù ¸n lμ ph¶i nghiªn cøu toμn diÖn kü cμng c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®†a ra vμ lùa
chän ®†îc c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi cña dù ¸n trªn c¸c khÝa c¹nh thÞ tr†êng kü
thuËt tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù, tμi chÝnh kinh tÕ x· héi. V× vËy viÖc lËp hå
s¬ dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu c¬ b¶n sau:
ƒ §¶m b¶o dù ¸n ®†îc lËp ra phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt,
tiªu chuÈn, qui ph¹m, qui ®Þnh cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhμ n†íc, tiªu
chuÈn vμ th«ng lÖ quèc tÕ.
ƒ §¶m b¶o ®é tin cËy vμ møc chuÈn x¸c cÇn thiÕt cña c¸c th«ng sè
ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè kinh tÕ, kü thuËt cña dù ¸n trong tõng giai ®o¹n nghiªn cøu.
ƒ §¸nh gi¸ ®†îc tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n trªn c¸c ph†¬ng diÖn, trªn c¬
së ®†a ra c¸c ph†¬ng ¸n, so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n tèt nhÊt.
1.2. C¸c c¨n cø ®Ó so¹n th¶o dù ¸n
1.2.1. C¸c c¨n cø ph¸p lý
ƒ Chñ tr†¬ng, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi cña Nhμ n†íc vμ ®Þa ph†¬ng:
ƒ VÒ mÆt ph¸p lý, dù ¸n ®Çu t† ®†îc lËp c¨n cø vμo chñ tr†¬ng, quy
ho¹ch ph¸t triÓn ®†îc duyÖt cña ngμnh, ®Þa ph†¬ng hay c¸c nhiÖm vô cô thÓ
®†îc Nhμ n†íc giao (ChØ thÞ, nghÞ quyÕt... cña c¸c cÊp l·nh ®¹o §¶ng vμ
Nhμ n†íc).
ƒ HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy:
V¨n b¶n ph¸p luËt chung: lμ c¸c luËt hiÖn hμnh ¸p dông chung trong
mäi lÜnh vùc nh†: LuËt §Êt ®ai; LuËt Ng©n s¸ch; LuËt ThuÕ VAT; LuËt

36
Ng©n hμng; LuËt M«i tr†êng; LuËt Tμi nguyªn n†íc; LuËt Kho¸ng s¶n...
V¨n b¶n ph¸p luËt vμ quy ®Þnh liªn quan trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng ®Çu t†:
Bao gåm c¸c v¨n b¶n luËt vÒ ®Çu t† nh† LuËt §Çu t† sè 59/2005/QH11 ngμy
29/11/2005, LuËt ®Êu thÇu sè 61/2005/QH11 ngμy 29/11/2005, LuËt x©y
dùng sè 16/2003/QH11 ngμy 26/11/2003.
C¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, QuyÕt ®Þnh cña Thñ t†íng ChÝnh phñ vμ
c¸c v¨n b¶n h†íng dÉn cña c¸c Bé, c¸c ngμnh liªn quan vÒ viÖc thi hμnh c¸c
luËt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ nh†: NghÞ ®Þnh 52/1999/N§-CP, ngμy
08/07/1999 vÒ viÖc ban hμnh quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng, NghÞ ®Þnh
sè 12/2000/N§-CP ngμy 04/05/2000 vÒ viÖc söa ®æi vμ bæ sung mét sè ®iÒu
trong quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng ban hμnh theo NghÞ ®Þnh sè
52/1999/N§-CP, NghÞ ®Þnh sè 07/2003/N§-CP ngμy 30/01/2003 vÒ quy chÕ
qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng, NghÞ ®Þnh 16/2005/N§-CP ngμy 07/02/2005 vÒ
qu¶n lý dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh, NghÞ ®Þnh sè 112/2006/N§-CP
ngμy 29/9/2006 vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè
16/2005/N§-CP, NghÞ ®Þnh sè 108/2006/N§-CP ngμy 22/09/2006 quy ®Þnh
chi tiÕt vμ h†íng dÉn thi hμnh luËt ®Çu t†, NghÞ ®Þnh sè 99/2007/N§-CP
ngμy 13/06/2007 vÒ qu¶n lý chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh, Th«ng t† sè
05/2007/TT-BXD ngμy 25/07/2007 cña bé x©y dùng, V¨n b¶n c«ng bè chØ
sè gi¸ x©y dùng sè 1601/BXD-VP, SuÊt vèn ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh n¨m
2007. NghÞ ®Þnh sè 112/2009/N§ ngμy 14/12/2009 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n
lý chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh, Th«ng t† sè 04/2010/TT- BXD ngμy
26/5/2010 vÒ h†íng dÉn lËp vμ qu¶n lý chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh.
1.2.2. C¸c tiªu chuÈn, quy ph¹m vμ ®Þnh møc trong tõng lÜnh vùc kinh
tÕ kü thuËt cô thÓ (trong vμ ngoμi n†íc)
Quy ph¹m vÒ sö dông ®Êt ®ai trong c¸c khu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp;
Quy ph¹m vÒ tÜnh kh«ng trong c«ng tr×nh cÇu, cèng, hμng kh«ng; Tiªu
chuÈn cÊp c«ng tr×nh, c¸c tiªu chuÈn thiÕt kÕ cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i c«ng
tr×nh; Tiªu chuÈn vÒ m«i tr†êng, Tiªu chuÈn c«ng nghÖ, kü thuËt riªng cña
tõng ngμnh...

37
1.2.3. C¸c quy †íc, th«ng lÖ quèc tÕ vμ kinh nghiÖm thùc tÕ trong vμ
ngoμi n†íc
C¸c ®iÒu †íc quèc tÕ chung ®· ký kÕt gi÷a c¸c tæ chøc quèc tÕ hay
Nhμ n†íc víi Nhμ n†íc (hμng h¶i, hμng kh«ng, ®†êng s«ng v.v...); Quy ®Þnh
cña c¸c tæ chøc tμi trî vèn (WB, IMF, ADB, JBIC,...), c¸c quü tÝn dông xuÊt
khÈu cña c¸c n†íc; C¸c quy ®Þnh vÒ th†¬ng m¹i, tÝn dông, b¶o l·nh, b¶o
hiÓm, v.v...
Trong nhiÒu tr†êng hîp, kinh nghiÖm thùc tÕ vÒ ho¹t ®éng ®Çu t† nãi
chung, qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n t¹i c¸c ®Þa ph†¬ng ë n†íc ta lμ nh÷ng
c¨n cø quan träng ®Ó lËp vμ thÈm ®Þnh dù ¸n.
2. LËp nhãm so¹n th¶o dù ¸n
§Ó tiÕn hμnh so¹n th¶o dù ¸n, c«ng viÖc tr†íc hÕt ph¶i tiÕn hμnh lËp
nhãm so¹n th¶o dù ¸n. Nhãm so¹n th¶o dù ¸n gåm chñ nhiÖm dù ¸n vμ c¸c
thμnh viªn. Sè l†îng c¸c thμnh viªn cña nhãm phô thuéc vμo néi dung vμ
quy m« cña dù ¸n. Chñ nhiÖm dù ¸n lμ ng†êi tæ chøc vμ ®iÒu hμnh c«ng t¸c
lËp dù ¸n. NhiÖm vô chÝnh cña chñ nhiÖm dù ¸n lμ:
ƒ LËp kÕ ho¹ch, lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n (bao gåm c¶ †íc l†îng vμ
ph©n bè kinh phÝ so¹n th¶o).
ƒ Ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c thμnh viªn trong nhãm
ƒ Gi¸m s¸t vμ ®iÒu phèi ho¹t ®éng cña c¸c thμnh viªn trong nhãm.
ƒ TËp hîp c¸c chuyªn viªn thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau ®Ó gi¶i quyÕt
c¸c néi dung cô thÓ cña dù ¸n.
ƒ Tæng hîp kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nhãm so¹n th¶o.
§Ó hoμn thμnh nhiÖm vô trªn, chñ nhiÖm dù ¸n ph¶i lμ ng†êi cã tr×nh
®é chuyªn m«n vμ n¨ng lùc tæ chøc nhÊt ®Þnh. Chñ nhiÖm dù ¸n cÇn ®†îc æn
®Þnh trong c¶ qu¸ tr×nh so¹n th¶o vμ thùc hiÖn dù ¸n.
C¸c thμnh viªn cña nhãm ph¶i lμ nh÷ng ng†êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n
chuyªn s©u vÒ tõng khÝa c¹nh néi dung cña dù ¸n nh†: khÝa c¹nh nghiªn cøu
thÞ tr†êng, kü thuËt, tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù, tμi chÝnh, kinh tÕ x· héi, ®¸p
øng ®†îc néi dung vμ yªu cÇu cña viÖc so¹n th¶o dù ¸n.

38
3. LËp qui tr×nh, lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n
Sau khi ®†îc thμnh lËp, nhãm so¹n th¶o dù ¸n mμ trùc tiÕp lμ chñ
nhiÖm dù ¸n ph¶i lËp qui tr×nh vμ lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n.
3.1. LËp qui tr×nh so¹n th¶o dù ¸n
Th«ng th†êng qui tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t† kh¶ thi bao gåm c¸c
b†íc c«ng viÖc chñ yÕu sau:
3.1.1. NhËn d¹ng dù ¸n
ƒ X¸c ®Þnh dù ¸n thuéc lo¹i nμo: dù ¸n ph¸t triÓn mét ngμnh, vïng hay
®Çu t† x©y dùng míi, c¶i t¹o, më réng mét doanh nghiÖp...
ƒ X¸c ®Þnh môc ®Ých cô thÓ cña dù ¸n
ƒ Chñ dù ¸n ®Çu t†
ƒ Lμm râ sù cÇn thiÕt ph¶i cã dù ¸n
ƒ Thø tù †u tiªn cña dù ¸n trong chiÕn l†îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp, cña ngμnh vμ trong chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi cña vïng, ®Êt n†íc.
ƒ TÝnh hîp ph¸p cña ngμnh s¶n xuÊt kinh doanh
3.1.2. LËp ®Ò c†¬ng s¬ bé cña dù ¸n vμ dù trï kinh phÝ so¹n th¶o
§Ò c†¬ng s¬ bé cña dù ¸n th†êng bao gåm: giíi thiÖu s¬ l†îc vÒ dù ¸n
vμ nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n kh¶ thi: Nghiªn cøu c¸c c¨n cø ®Ó x¸c
®Þnh ®Çu t†, nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt, tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù, tμi
chÝnh, kinh tÕ x· héi cña dù ¸n.
Dù trï kinh phÝ cho c«ng t¸c so¹n th¶o dù ¸n. Kinh phÝ so¹n th¶o gåm
c¸c kho¶n chi phÝ chñ yÕu sau:
ƒ Chi phÝ cho viÖc s†u tÇm hay mua c¸c th«ng tin, t† liÖu phôc vô cho
c«ng t¸c ph©n tÝch so¹n th¶o dù ¸n
ƒ Chi phÝ cho kh¶o s¸t ®iÒu tra thùc ®Þa
ƒ Chi phÝ hμnh chÝnh, v¨n phßng
ƒ Chi phÝ båi d†ìng (hoÆc thï lao) cho nh÷ng ng†êi lμm c«ng t¸c so¹n
th¶o dù ¸n bao gåm c¶ c¸c chuyªn gia (trong vμ ngoμi n†íc) mêi tham gia
vμo qu¸ tr×nh ph©n tÝch c¸c néi dung cña dù ¸n.

39
 Møc kinh phÝ cho mçi dù ¸n cô thÓ tïy thuéc qui m« dù ¸n, lo¹i dù ¸n
vμ ®Æc ®iÓm cña viÖc so¹n th¶o dù ¸n, nhÊt lμ ®iÒu kiÖn vÒ th«ng tin, t† liÖu
vμ yªu cÇu kh¶o s¸t, ®iÒu tra thùc ®Þa ®Ó so¹n th¶o dù ¸n.
3.1.3. LËp ®Ò c†¬ng chi tiÕt cña dù ¸n
ViÖc lËp ®Ò c†¬ng chi tiÕt ®†îc tiÕn hμnh sau khi ®Ò c†¬ng s¬ bé ®†îc
th«ng qua. ë ®Ò c†¬ng chi tiÕt, c¸c néi dung cña ®Ò c†¬ng s¬ bé cμng chi
tiÕt cμng tèt. CÇn tæ chøc th¶o luËn x©y dùng ®Ò c†¬ng chi tiÕt ë nhãm so¹n
th¶o, ®Ó mäi thμnh viªn ®ãng gãp x©y dùng ®Ò c†¬ng vμ tõng phÇn viÖc, t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó hä hoμn thμnh tèt c«ng viÖc cña m×nh trong c«ng t¸c so¹n th¶o
dù ¸n.
3.1.4. Ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c thμnh viªn so¹n th¶o
Trªn c¬ së ®Ò c†¬ng chi tiÕt ®†îc chÊp nhËn, chñ nhiÖm dù ¸n ph©n
c«ng c«ng viÖc cho c¸c thμnh viªn cña nhãm so¹n th¶o theo chuyªn m«n cña hä.
3.1.5. C¸c c«ng viÖc chÝnh khi tiÕn hμnh so¹n th¶o dù ¸n
Thu thËp c¸c th«ng tin t† liÖu cÇn thiÕt cho dù ¸n. C¸c th«ng tin, t†
liÖu thu thËp ®ßi hái ph¶i ®Çy ®ñ vμ chÝnh x¸c ®Ó phôc vô cho viÖc ph©n tÝch
so¹n th¶o dù ¸n. ViÖc thu thËp th«ng tin, t† liÖu do c¸c thμnh viªn nhãm
so¹n th¶o thùc hiÖn theo phÇn viÖc ®†îc ph©n c«ng. C¸c nguån thu thËp
chÝnh tõ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhμ n†íc, c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¸c tæ chøc
kinh tÕ cã liªn quan, tõ s¸ch b¸o, t¹p chÝ, tõ viÖc ®iÒu tra chän mÉu, pháng
vÊn... Trong c¸c th«ng tin, t† liÖu cÇn thiÕt cã thÓ cã mét sè th«ng tin, t† liÖu
ph¶i mua tõ c¸c tæ chøc t† vÊn ®Çu t†, c¸c c«ng ty dÞch vô th«ng tin.
Ph©n tÝch, xö lý c¸c th«ng tin, t† liÖu ®· thu thËp theo c¸c phÇn viÖc ®·
ph©n c«ng trong nhãm so¹n th¶o t†¬ng øng víi c¸c néi dung cña dù ¸n.
Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu: c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ë tõng phÇn
viÖc sÏ ®†îc tõng thμnh viªn nhãm nhá tæng hîp, sau ®ã sÏ ®†îc tæng hîp
chung c¸c kÕt qu¶ cña c¸c thμnh viªn trong nhãm. KÕt qu¶ nghiªn cøu nμy
sÏ ®†îc tr×nh bμy vμ ph¶n biÖn trong néi bé nhãm so¹n th¶o d†íi sù chñ tr×
cña chñ nhiÖm dù ¸n tr†íc khi ®†îc m« t¶ b»ng v¨n b¶n vμ tr×nh bμy víi chñ
®Çu t† hoÆc víi c¬ quan cã thÈm quyÒn xem xÐt.

40
3.1.6. M« t¶ dù ¸n vμ tr×nh bμy víi chñ ®Çu t† hoÆc c¬ quan cã thÈm
quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t† cña Nhμ n†íc xem xÐt
Néi dung cña dù ¸n, sau khi ®· tæ chøc ph¶n biÖn vμ th¶o luËn trong
nhãm so¹n th¶o sÏ ®†îc m« t¶ ë d¹ng v¨n b¶n hå s¬ vμ ®†îc tr×nh bμy víi
chñ ®Çu t† hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t† cho ý kiÕn bæ
sung vμ hoμn chØnh néi dung dù ¸n.
3.1.7. Hoμn tÊt v¨n b¶n dù ¸n
Sau khi cã ý kiÕn cña chñ ®Çu t† hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt
®Þnh ®Çu t† xem xÐt, nhãm so¹n th¶o tiÕp tôc bæ sung vμ hoμn chØnh néi
dung cña dù ¸n còng nh† h×nh thøc tr×nh bμy. Sau ®ã b¶n dù ¸n sÏ ®†îc in Ên.
3.2. LËp lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n
C¸c b†íc c«ng viÖc cña quy tr×nh so¹n th¶o dù ¸n nªu trªn ph¶i ®†îc
tiÕn hμnh theo mét lÞch tr×nh chÆt chÏ ®†îc ho¹ch ®Þnh ngay sau khi x¸c
®Þnh quy tr×nh so¹n th¶o.
LÞch tr×nh so¹n th¶o cña dù ¸n lμ sù chi tiÕt hãa thêi gian thùc hiÖn c¸c
phÇn viÖc cña qu¸ tr×nh so¹n th¶o. Mét lÞch tr×nh hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho
tõng thμnh viªn vμ cho tõng nhãm nhá hoμn tÊt phÇn viÖc cña m×nh theo thêi
gian quy ®Þnh, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ nhiÖm dù ¸n ®iÒu phèi tèt
ho¹t ®éng cña nhãm so¹n th¶o ®Ó hoμn thμnh viÖc so¹n th¶o dù ¸n ®óng môc
®Ých vμ yªu cÇu ®Æt ra.
Cã thÓ lËp lÞch tr×nh theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. C¸ch th«ng dông vμ
®¬n gi¶n nhÊt lμ lËp lÞch tr×nh theo biÓu ®å GANTT.
CÊu tróc cña biÓu ®å GANTT:
ƒ Cét däc biÓu diÔn c¸c c«ng viÖc
ƒ Cét ngang biÓu diÔn thêi gian thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh
so¹n th¶o
ƒ Mçi ®o¹n th¼ng biÓu diÔn mét c«ng viÖc, ®é dμi ®o¹n th¼ng lμ ®é dμi
thêi gian thùc hiÖn c«ng viÖc
VÞ trÝ cña ®o¹n th¼ng thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a c¸c c«ng viÖc. Cã thÓ biÓu
diÔn lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n nh† sau:

41
 Thêi gian thùc hiÖn

Thø tù c¸c c«ng viÖc

- NhËn d¹ng dù ¸n

- LËp ®Ò c†¬ng s¬ bé
vμ dù trï kinh phÝ

- LËp ®Ò c†¬ng chi

tiÕt
- Thu thËp sè liÖu
th«ng tin

- Xö lý, ph©n tÝch,

tæng hîp kÕt qu¶

- M« t¶ dù ¸n
- Bæ sung hoμn chØnh
hoμn tÊt v¨n b¶n

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

III. Tr×nh b~y mét dù ¸n ®Çu t| (b¸o c¸o

nghiªn cøu kh¶ thi)
§Ó ph¸t huy ®†îc c«ng dông cña dù ¸n ®Çu t†, b¶n dù ¸n cÇn ph¶i
tr×nh bμy mét c¸ch khoa häc víi c¸c luËn chøng chÆt chÏ, l«gÝc trªn c¬ së
c¸c luËn cø chÝnh x¸c vμ ®¸ng tin cËy, ®¶m b¶o cho dù ¸n cã tÝnh thuyÕt
phôc cao.
1. Bè côc th«ng thtêng cña mét b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi
ƒ Môc lôc cña b¶n dù ¸n
ƒ Tãm t¾t dù ¸n
ƒ PhÇn thuyÕt minh chÝnh cña dù ¸n: phÇn nμy tr×nh bμy c¸c kÕt qu¶
nghiªn cøu kh¶ thi vÒ c¸c khÝa c¹nh: nghiªn cøu tæng quan vÒ c¸c ®iÒu kiÖn
tù nhiªn, kinh tÕ x· héi, thÞ tr†êng, kü thuËt, tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù, tμi
chÝnh, kinh tÕ x· héi cña dù ¸n.

42
 ƒ PhÇn thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n
ƒ KÕt luËn vμ kiÕn nghÞ
ƒ Phô lôc tÝnh to¸n vμ nh÷ng hå s¬, tμi liÖu, th«ng tin cÇn thiÕt liªn
quan tíi c¸c néi dung nghiªn cøu kh¶ thi.
2. Kh¸i qu¸t c¸ch tr×nh bvy c¸c phÇn cña mét b¸o c¸o nghiªn
cøu kh¶ thi.
2.1. Môc lôc cña b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi: Tr×nh bμy tªn c¸c phÇn cña
hå s¬ dù ¸n
2.2. Tãm t¾t dù ¸n
Môc ®Ých cña phÇn nμy lμ cung cÊp cho ng†êi ®äc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ
toμn bé néi dung cña dù ¸n, kh«ng ®i s©u vμo chi tiÕt bÊt cø mét kho¶n néi
dung nμo. Mçi kho¶n môc cña dù ¸n ®†îc tr×nh bμy b»ng kÕt luËn mang tÝnh
th«ng tin ®Þnh l†îng ng¾n gän, chÝnh x¸c. Th«ng th†êng, phÇn tãm t¾t cña
dù ¸n nªn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸c khÝa c¹nh néi dung cña
dù ¸n nh† sau:
2.2.1. Giíi thiÖu tæng quan vÒ dù ¸n gåm
ƒ Tªn cña dù ¸n
ƒ Chñ dù ¸n
ƒ §Æc ®iÓm ®Çu t†
ƒ Môc tiªu, nhiÖm vô chñ yÕu cña ®Çu t†.
2.2.2. Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®Çu t†
ƒ C¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cã liªn quan ®Õn dù ¸n
ƒ ThÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm (dÞch vô) cña dù ¸n
2.2.3. KhÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n
ƒ H×nh thøc ®Çu t†
ƒ Ch†¬ng tr×nh s¶n xuÊt vμ c¸c yÕu tè ®¸p øng (®èi víi dù ¸n cã s¶n
xuÊt): C«ng suÊt, s¶n l†îng, nguån nguyªn vËt liÖu, n¨ng l†îng, n†íc.
ƒ Ph†¬ng ¸n ®Þa ®iÓm
ƒ Ph†¬ng ¸n kü thuËt c«ng nghÖ
ƒ C¸c gi¶i ph¸p x©y dùng

43
 ƒ Thêi gian khëi c«ng, hoμn thμnh
2.2.4. KhÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n
ƒ H×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
ƒ Nh©n sù cña dù ¸n
2.2.5. KhÝa c¹nh tμi chÝnh
ƒ Tæng vèn ®Çu t† vμ nguån vèn huy ®éng
ƒ HiÖu qu¶ tμi chÝnh.
2.2.6. KhÝa c¹nh kinh tÕ x· héi
HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi
2.3. PhÇn thuyÕt minh vμ phÇn thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n
PhÇn nμy tr×nh bμy chi tiÕt néi dung vμ kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶ thi dù
¸n trªn c¸c khÝa c¹nh néi dung ph©n tÝch.
C¸c néi dung tr×nh bμy trong dù ¸n ph¶i lμm râ ®†îc:
ƒ Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®Çu t†: phÇn nμy cÇn chØ ra ®†îc nh÷ng
c¨n cø ph¸p lý, c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cã nh÷ng thuËn lîi g×
cho viÖc thùc hiÖn vμ ph¸t huy hiÖu qu¶ cña dù ¸n sau nμy còng nh† nh÷ng
khã kh¨n cã thÓ x¶y ra cÇn t×m gi¶i ph¸p kh¾c phôc; lμm râ ®†îc tÝnh kh¶ thi
vÒ thÞ tr†êng s¶n phÈm (dÞch vô) cña dù ¸n: S¶n phÈm (dÞch vô) cña dù ¸n sÏ
cã thÞ tr†êng v÷ng ch¾c, s¶n phÈm dÞch vô cña dù ¸n cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh
vμ chØ ra ®†îc thÞ phÇn cña dù ¸n trong t†¬ng lai ®Ó lμm râ ®†îc néi dung
trªn ®ßi hái ph¶i thu thËp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin s¸t thùc tõ c¸c nguån ®¸ng tin
cËy vμ sö dông c¸c ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch vμ dù b¸o thÝch hîp.
ƒ Tr×nh bμy vÒ khÝa c¹nh kü thuËt: cÇn lμm râ tÝnh kh¶ thi vÒ kü thuËt
cña dù ¸n khi tr×nh bμy vÒ khÝa c¹nh nμy cÇn l†u ý:
Ngoμi viÖc tr×nh bμy c¸c néi dung vμ kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ
kü thuËt, trong nhiÒu tr†êng hîp cÇn nªu danh s¸ch nh÷ng chuyªn viªn kü
thuËt thùc hiÖn phÇn viÖc nμy v× ng†êi thÈm ®Þnh dù ¸n rÊt chó träng tíi
tr×nh ®é, n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸c chuyªn viªn thùc hiÖn.
Trong tr×nh bμy nh÷ng tÝnh to¸n kü thuËt, cÇn diÔn ®¹t chi tiÕt vμ dÔ
hiÓu sao cho ng†êi ®äc dï kh«ng ph¶i chuyªn viªn kü thuËt còng hiÓu ®†îc.
Néi dung chi tiÕt kü thuËt nªn ®Ó ë phÇn phô lôc hoÆc phóc tr×nh riªng.

44
 ƒ Tr×nh bμy vÒ khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n: ph¶i
lμm râ ®†îc c¸c h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n; c¬ cÊu tæ chøc c«ng viÖc
vËn hμnh cña dù ¸n; sè l†îng lao ®éng, chi phÝ ®μo t¹o tuyÓn dông, chi phÝ
hμng n¨m.
ƒ Tr×nh bμy vÒ khÝa c¹nh tμi chÝnh: cÇn lμm râ tÝnh kh¶ thi vÒ tμi chÝnh
cña dù ¸n. Khi tr×nh bμy khÝa c¹nh nμy cÇn l†u ý:
C¸c chØ tiªu tμi chÝnh ®†a ra ph¶i râ rμng vμ ®†îc gi¶i thÝch hîp lý.
C¨n cø ®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tμi chÝnh ph¶i tháa m·n yªu cÇu vμ cã
thÓ kiÓm tra ®†îc.
ƒ Tr×nh bμy vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi: ®ång thêi víi viÖc ®¸nh gi¸
tÝnh kh¶ thi vÒ tμi chÝnh cña dù ¸n, nh÷ng ng†êi thÈm ®Þnh dù ¸n rÊt quan
t©m tíi tÝnh kh¶ thi vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ, x· héi. §èi víi c¸c c¬ quan cã
thÈm quyÒn Nhμ n†íc hay c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh, mét dù ¸n chØ cã thÓ ®†îc
chÊp nhËn khi mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ vμ x· héi. Khi tr×nh bμy khÝa c¹nh
kinh tÕ x· héi cÇn chó ý ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra nh† ®èi víi viÖc tr×nh
bμy vÒ khÝa c¹nh tμi chÝnh ®· nªu ë trªn
2.4. Tr×nh bμy kÕt luËn vμ kiÕn nghÞ
PhÇn nμy cÇn chó ý:
ƒ TÝnh kh¶ thi vÒ tõng khÝa c¹nh néi dung nghiªn cøu vμ kÕt luËn
chung vÒ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n.
ƒ Nªu râ nh÷ng thuËn lîi vμ trë ng¹i cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n cÇn cã
gi¶i ph¸p kh¾c phôc.
2.5. PhÇn phô lôc cña dù ¸n
PhÇn nμy tr×nh bμy c¸c chøng minh chi tiÕt cÇn thiÕt vÒ c¸c ph†¬ng
tiÖn nghiªn cøu kh¶ thi mμ viÖc ®†a chóng vμo phÇn thuyÕt minh chÝnh cña
dù ¸n sÏ lμm cho phÇn nμy phøc t¹p, cång kÒnh. Do vËy cÇn t¸ch ra phÇn
phô ®Ýnh. VÝ dô: c¸c thèng kª chi tiÕt c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm, danh
môc m¸y mãc, thiÕt bÞ vμ nhμ cung cÊp; s¬ ®å bè trÝ mÆt b»ng, thiÕt kÕ kü
thuËt; chi tiÕt vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc cña chñ dù ¸n, cña nh÷ng ng†êi trong
ban qu¶n lý dù ¸n v.v...

45
 Tãm t¾t

Qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t† tr¶i qua 3 cÊp ®é nghiªn cøu.
1. Nghiªn cøu vμ ph¸t hiÖn c¸c c¬ héi ®Çu t: §©y lμ b†íc nghiªn
cøu s¬ bé nh»m ph©n tÝch, lùa chän c¬ héi ®Çu t† cã hiÖu qu¶ ®Ó chuyÓn
sang giai ®o¹n nghiªn cøu tiÕp theo.
2. Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi: TiÕp tôc ®i s©u vμo ph©n tÝch c¬ héi ®Çu
t† ®· lùa chän nh»m kh¼ng ®Þnh l¹i mét lÇn n÷a tÝnh kh¶ thi cña c¬ héi ®Çu
t† ®· lùa chän.
Néi dung nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi bao gåm c¸c vÊn ®Ò:
ƒ C¸c bèi c¶nh chung vÒ kinh tÕ, x· héi, ph¸p luËt cã ¶nh h†ëng ®Õn
dù ¸n.
ƒ Nghiªn cøu thÞ tr†êng
ƒ Nghiªn cøu kü thuËt
ƒ Nghiªn cøu vÒ tμi chÝnh
ƒ Nghiªn cøu vÒ c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi
§Æc ®iÓm nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy vÉn cßn ch†a chi tiÕt, s¶n
phÈm cuèi cïng cña nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi lμ luËn chøng tiÒn kh¶ thi (dù ¸n
tiÒn kh¶ thi).
Nghiªn cøu hç trî chØ ®†îc ®Æt ra cho dù ¸n tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm kü
thuËt cña dù ¸n, vμo nhu cÇu thÞ tr†êng ®èi víi s¶n phÈm do dù ¸n cung cÊp,
vμo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vμ khoa häc kü thuËt trong n†íc vμ trªn thÕ
giíi. Néi dung nghiªn cøu hç trî th†êng bao gåm néi dung:
ƒ Nghiªn cøu thÞ tr†êng ®Çu ra s¶n phÈm dù ¸n
ƒ Nghiªn cøu thÞ tr†êng ®Çu vμo nguyªn vËt liÖu
ƒ Nghiªn cøu lùa chän c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ
ƒ Nghiªn cøu qui m« kinh tÕ cña dù ¸n
ƒ Nghiªn cøu ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n

46
 3. Nghiªn cøu kh¶ thi: lμ cèt lâi cña qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®Çu t†, giai
®o¹n nμy nh»m ®†a ra nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña dù
¸n.
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy lμ luËn chøng kinh tÕ kü thuËt
(dù ¸n kh¶ thi)
Néi dung nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy còng t†¬ng tù nh† giai ®o¹n
nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi nh†ng kh¸c nhau ë chç møc ®é chi tiÕt h¬n, chÝnh
x¸c h¬n.
§Æc ®iÓm nghiªn cøu cña giai ®o¹n nμy mang tÝnh chÝnh x¸c cao nhÊt,
mçi khÝa c¹nh nghiªn cøu ®Òu xem xÐt ë tr¹ng th¸i ®éng theo t×nh h×nh tõng
n¨m trong suèt c¶ ®êi dù ¸n. Mäi yÕu tè kh«ng æn ®Þnh ®Òu ®†îc ®Ò cËp ®Õn
trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu.
4.Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi viÖc so¹n th¶o dù ¸n lμ ph¶i ®†a ra ®†îc
c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi trªn c¸c khÝa c¹nh thÞ tr†êng, kü thuËt, tæ chøc qu¶n lý
vμ nh©n sù cña dù ¸n, tμi chÝnh, kinh tÕ x· héi cña dù ¸n.
5. §Ó so¹n th¶o dù ¸n ph¶i dùa vμo c¸c c¨n cø sau:
ƒ C¨n cø ph¸p lý
ƒ C¸c tiªu chuÈn, qui ph¹m vμ ®Þnh møc trong tõng lÜnh vùc kinh tÕ kü
thuËt cô thÓ (trong vμ ngoμi n†íc).
ƒ C¸c quy †íc, th«ng lÖ quèc tÕ vμ kinh nghiÖm thùc tÕ trong vμ ngoμi
n†íc.
6. Qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®îc tiÕn hμnh theo tr×nh tù c¸c
bíc c«ng viÖc sau:
ƒ LËp nhãm so¹n th¶o: gåm chñ nhiÖm dù ¸n vμ c¸c thμnh viªn lμ
nh÷ng ng†êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n, chuyªn s©u trong tõng khÝa c¹nh néi
dung cña dù ¸n.
ƒ LËp qui tr×nh so¹n th¶o dù ¸n gåm c¸c b†íc sau:
- NhËn d¹ng dù ¸n
- LËp ®Ò c†¬ng s¬ bé cña dù ¸n vμ dù trï kinh phÝ so¹n th¶o
- LËp ®Ò c†¬ng chi tiÕt cña dù ¸n
- Ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c thμnh viªn so¹n th¶o

47
 C¸c c«ng viÖc khi tiÕn hμnh so¹n th¶o dù ¸n
ƒ M« t¶ dù ¸n vμ tr×nh bμy víi chñ ®Çu t† hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn
quyÕt ®Þnh ®Çu t†
ƒ Hoμn tÊt v¨n b¶n dù ¸n
ƒ LËp lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n: lμ sù chi tiÕt ho¸ thêi gian thùc hiÖn
c¸c phÇn c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh so¹n th¶o.
C¸ch th«ng dông vμ ®¬n gi¶n nhÊt lμ lËp lÞch tr×nh theo biÓu ®å GANTT.
7. Dù ¸n ®Çu t ®îc so¹n th¶o cÇn phÇn tr×nh bμy mét c¸ch khoa
häc víi c¸c luËn chøng chÆt chÏ, logÝc. Bè côc th«ng thêng cña mét
b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi gåm:
ƒ Môc lôc cña b¶n dù ¸n
ƒ Tãm t¾t dù ¸n
ƒ PhÇn thuyÕt minh vμ thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n
ƒ KÕt luËn vμ kiÕn nghÞ
ƒ Phô lôc tÝnh to¸n vμ nh÷ng hå s¬, tμi liÖu, th«ng tin cÇn thiÕt liªn
quan tíi c¸c néi dung nghiªn cøu kh¶ thi.

48
 C©u hái

1. So s¸nh néi dung vμ ®Æc ®iÓm nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vμ nghiªn cøu
kh¶ thi?
2. Qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t† cã nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hμnh theo ba
cÊp ®é?
3. Tr×nh bμy yªu cÇu vμ c¸c c¨n cø ®Ó so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†?
4. Tr×nh tù c¸c b†íc cña qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†? Lμm râ mèi
liªn hÖ gi÷a c¸c b†íc trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n?
5. Kh¸i qu¸t c¸ch tr×nh bμy c¸c phÇn cña mét b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶
thi vμ lμm râ nh÷ng ®iÓm cÇn chó ý trong tõng phÇn cña b¸o c¸o?

49
 Cht¬ng III
Nghiªn cøu c¸c c¨n cø chñ yÕu
h×nh thvnh dù ¸n ®Çu tt

I. Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« ¶nh h|ëng

®Õn sù h×nh th~nh v~ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t|
1. M«i trtêng vÜ m« cã ¶nh htëng ®Õn sù ra ®êi vv thùc hiÖn
dù ¸n ®Çu tt
Nghiªn cøu m«i tr†êng vÜ m« nh»m ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t quy m« vμ
tiÒm n¨ng cña dù ¸n trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng cña m«i tr†êng vÜ m«
nh† c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, luËt ph¸p, m«i tr†êng x· héi, v¨n
ho¸, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tù nhiªn cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn triÓn väng ra ®êi vμ qu¸
tr×nh thùc hiÖn còng nh† vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè vÜ
m« ®Õn mét dù ¸n ®Çu t† cã thÓ minh häa qua h×nh 3.1 d†íi ®©y:
H×nh 3.1: C¸c yÕu tè thuéc m«i trêng vÜ m« ¶nh hëng ®Õn dù ¸n

M«i tr†êng
M«i tr†êng vÜ m« M«i tr†êng
kinh tÕ vÜ m« v¨n ho¸ -
x· héi
M«i tr†êng
t¸c nghiÖp

Dù
¸n

ChÝnh trÞ, Tù nhiªn -

luËt ph¸p M«i tr†êng

50
1.1. M«i trêng kinh tÕ vÜ m«
M«i tr†êng kinh tÕ vÜ m« sÏ ¶nh h†ëng ®Õn ý t†ëng ®Çu t† vμ chi phèi
ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n: t¹o thuËn lîi hoÆc g©y c¶n trë qu¸ tr×nh thùc hiÖn
dù ¸n. §iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c
dù ¸n ra ®êi, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ mμ trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh cã
thÓ lμm xuÊt hiÖn nh÷ng ý t†ëng ®Çu t†. V× vËy, viÖc nghiªn cøu, ®¸nh gi¸
c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh lËp vμ
qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†.
C¸c nh©n tè thuéc m«i tr†êng kinh tÕ vÜ m« cã thÓ cã rÊt nhiÒu. Tuy
nhiªn, c¸c nhμ ®Çu t† cÇn l†u ý khi tiÕn hμnh ®¸nh gi¸ m«i tr†êng kinh tÕ vÜ
m« ®èi víi c¸c vÊn ®Ò c¨n b¶n sau:
1.1.1. Tèc ®é t¨ng tr†ëng
§©y lμ mét trong nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« c¬ b¶n mμ c¸c nhμ ®Çu
t† cÇn quan t©m. §éng th¸i vμ xu thÕ t¨ng tr†ëng kinh tÕ cña mét quèc gia
cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn t×nh h×nh ®Çu t† vμ ph¸t triÓn cña mét ngμnh, mét lÜnh
vùc vμ sau ®ã lμ kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ ®Çu t† cña mét dù ¸n cô thÓ. Ch¼ng h¹n,
trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ cã tèc ®é t¨ng tr†ëng kinh tÕ cao vμ cã triÓn väng
duy tr× æn ®Þnh trong thêi gian dμi th× c¬ héi ®Çu t† cña c¸c dù ¸n trong c¸c
lÜnh vùc c«ng nghÖ míi, c¸c dù ¸n cung cÊp hμng ho¸ vμ dÞch vô cã chÊt
l†îng cao sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng thμnh c«ng. Tuy nhiªn, khi nÒn kinh tÕ b†íc
vμo giai ®o¹n suy tho¸i, tèc ®é t¨ng tr†ëng chËm th× ®èi víi c¸c dù ¸n s¶n
xuÊt cung øng c¸c hμng ho¸ ®†îc ®¸nh gi¸ lμ xa xØ, l©u bÒn sÏ khã thμnh
c«ng h¬n nÕu kh«ng cã c¸c gi¶i ph¸p ®ét ph¸ vÒ c«ng nghÖ vμ ph†¬ng thøc
s¶n xuÊt.
1.1.2. L·i suÊt
L·i suÊt sÏ ¶nh h†ëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ sö dông vèn vμ sau ®ã lμ
hiÖu qu¶ ®Çu t†. NÕu l·i suÊt cao h¬n, sÏ cã Ýt dù ¸n h¬n tho¶ m·n tiªu chuÈn
hiÖu qu¶ khi ®¸nh gi¸ c¬ héi ®Çu t† vμ ng†îc l¹i l·i suÊt thÊp h¬n th× chi phÝ
sö dông vèn sÏ nhá h¬n vμ nhiÒu dù ¸n tho¶ m·n tiªu chuÈn hiÖu qu¶. Tuy
nhiªn nÕu møc l·i suÊt l¹i nhá h¬n l·i suÊt trªn thÞ tr†êng vèn quèc tÕ vμ
trong bèi c¶nh më cöa thÞ tr†êng vèn cã thÓ dÉn ®Õn dßng ch¶y vèn ®Çu t†
trong n†íc ch¶y ra n†íc ngoμi chø c¬ héi ®Çu t† trong n†íc kh«ng gia t¨ng.

51
1.1.3. Tû lÖ l¹m ph¸t
Tû lÖ l¹m ph¸t cã ¶nh h†ëng lín ®Õn sù æn ®Þnh m«i tr†êng kinh tÕ vÜ
m« vμ cã thÓ cã ¶nh h†ëng ®Õn ý ®Þnh vμ hμnh ®éng cña nhμ ®Çu t†. L¹m
ph¸t cã thÓ lμ rñi ro tiÒm tμng lμm suy gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t†. Tuy nhiªn,
trong ®iÒu kiÖn gi¶m ph¸t do suy gi¶m nhu cÇu còng sÏ cã t¸c ®éng tiªu cùc
®Õn ®Çu t† vμ tÝnh hiÖn thùc ho¸ c¸c c¬ héi ®Çu t†.
1.1.4. T×nh h×nh ngo¹i th†¬ng vμ c¸c chÕ ®Þnh cã liªn quan
Nh† chÝnh s¸ch thuÕ, c¸c hμng rμo phi thuÕ quan, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi
®o¸i, c¸n c©n th†¬ng m¹i quèc tÕ.... Nh÷ng vÊn ®Ò nμy ®Æc biÖt quan träng
®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt hμng xuÊt khÈu, nhËp khÈu nguyªn liÖu, m¸y
mãc. Ch¼ng h¹n chÝnh s¸ch duy tr× gi¸ trÞ ®ång néi tÖ ë møc qu¸ cao cã thÓ
sÏ kh«ng khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n s¶n xuÊt hμng ho¸ xuÊt khÈu, h¹n chÕ kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña hμng ho¸ s¶n xuÊt trong n†íc.
1.1.5. T×nh h×nh th©m hôt ng©n s¸ch
Th©m hôt ng©n s¸ch ë møc cao cã thÓ dÉn ®Õn chÝnh phñ ph¶i ®i vay
nhiÒu h¬n, ®iÒu nμy cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn møc l·i suÊt c¬ b¶n cña nÒn kinh
tÕ vμ sau ®ã lμ chi phÝ sö dông vèn vμ hiÖu qu¶ ®Çu t†.
1.1.6. HÖ thèng kinh tÕ vμ c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhμ n†íc
CÇn ph¶i nghiªn cøu c¬ cÊu tæ chøc hÖ thèng kinh tÕ theo ngμnh, theo
quan hÖ së h÷u, theo vïng l·nh thæ ®Ó lμm c¬ së ®¸nh gi¸ tr×nh ®é vμ lîi thÕ
so s¸nh cña dù ¸n ®Çu t†. Trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, khÝa c¹nh nμy cã
thÓ ¶nh h†ëng ®Õn kÕt qu¶ vμ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ®Çu t†.
Nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhμ n†íc trong tõng
giai ®o¹n cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn t×nh h×nh vμ triÓn väng ®Çu t†: chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tμi kho¸, quan ®iÓm vÒ c¶i c¸ch kinh tÕ....
1.2. M«i trêng chÝnh trÞ, luËt ph¸p
Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ còng nh† nh÷ng ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý liªn
quan ®Õn quyÒn së h÷u tμi s¶n cã ý nghÜa quan träng ¶nh h†ëng rÊt lín ®Õn
ý ®Þnh vμ hμnh vi cña nhμ ®Çu t†. Theo ®¸nh gi¸ cña Ng©n hμng ThÕ giíi
trong B¸o c¸o Ph¸t triÓn thÕ giíi 2005 cã tiªu ®Ò “M«i tr†êng ®Çu t† tèt h¬n
cho mäi ng†êi” th× møc ®é tin t†ëng cña doanh nghiÖp vμo t†¬ng lai - kÓ c¶

52
®é tin cËy trong chÝnh s¸ch cña nhμ n†íc - sÏ quyÕt ®Þnh viÖc doanh nghiÖp
cã ®Çu t† hay kh«ng vμ sÏ ®Çu t† nh† thÕ nμo. Còng trong b¸o c¸o nμy,
doanh nghiÖp vμ giíi ®Çu t† t¹i c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn xÕp sù bÊt ®Þnh vÒ
chÝnh s¸ch lμ mèi quan ng¹i hμng ®Çu cña hä. Cïng víi c¸c nguyªn nh©n
kh¸c g©y ra rñi ro liªn quan ®Õn chÝnh trÞ vμ luËt ph¸p nh† quyÒn së h÷u tμi
s¶n, kh«ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, sù bÊt ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch sÏ lμ nh©n tè ¶nh
h†ëng trùc tiÕp lμm suy gi¶m ®éng lùc ®Çu t†. Theo ®¸nh gi¸ viÖc n©ng cao
kh¶ n¨ng tiªn liÖu chÝnh s¸ch cã thÓ lμm t¨ng kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t† míi
lªn h¬n 30%.
Trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n, bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu toμn bé hÖ thèng
c¸c yÕu tè vÒ thÓ chÕ, luËt ph¸p, c¸c quy ®Þnh cña nhμ n†íc, c¸c chÝnh s¸ch
cña chÝnh phñ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t† (luËt §Çu t† trong n†íc, luËt
®Çu t† n†íc ngoμi, chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai...), cÇn ph¶i nghiªn
cøu tho¶ ®¸ng c¸c c¨n cø ph¸p lý cô thÓ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña dù ¸n
cô thÓ:
Chøng cø ph¸p lý vÒ t† c¸ch ph¸p nh©n cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc tham
gia dù ¸n.
C¸c v¨n b¶n giao nhiÖm vô hoÆc cho phÐp nghiªn cøu dù ¸n cña c¬
quan qu¶n lý nhμ n†íc (nÕu cã).
C¸c chøng tõ ph¸p lý vÒ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vμ n¨ng lùc kinh doanh
cña chñ ®Çu t†.
C¸c tho¶ thuËn vÒ viÖc sö dông tμi nguyªn, ®Êt ®ai, huy ®éng tμi s¶n
hoÆc hîp t¸c s¶n xuÊt...
1.3. M«i trêng v¨n hãa, x· héi
Néi dung nghiªn cøu vμ møc ®é nghiªn cøu m«i tr†êng v¨n ho¸ x· héi
¶nh h†ëng ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn vμ vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t† cña tõng dù ¸n
cã thÓ kh¸c nhau tuú thuéc vμo lÜnh vùc ho¹t ®éng, tÝnh chÊt vμ môc tiªu cña
mçi dù ¸n cô thÓ.
§èi víi dù ¸n vÒ s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp th× c¸c nghiªn cøu vÒ t×nh
tr¹ng sö dông ®Êt, vÒ tËp qu¸n canh t¸c, n¨ng suÊt lao ®éng, t×nh h×nh sö
dông søc lao ®éng, tæ chøc lao ®éng, thu nhËp, møc sèng cÇn ®†îc ®iÒu tra
tû mØ v× ®©y kh«ng chØ lμ c¨n cø ®Ó lùa chän c¬ héi ®Çu t† mμ cßn lμ c¬ së

53
ph©n tÝch nh»m t×m ra c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, ph©n bè l¹i ®Êt ®ai
sö dông. §èi víi c¸c ngμnh nμy, thËm chÝ ®©y cßn lμ mét trong nh÷ng yÕu tè
hμng ®Çu quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thμnh c«ng cña dù ¸n.
§èi víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× néi dung nghiªn cøu vÒ tËp qu¸n tiªu
dïng, quy m« d©n sè, vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, vÒ søc mua s¶n phÈm mμ dù ¸n
cung cÊp sÏ ®†îc chó träng. Trong khi, ®èi víi c¸c dù ¸n vÒ phóc lîi x· héi
th× c¸c th«ng sè nh† mËt ®é d©n sè, chÊt l†îng d©n sè, c¬ cÊu d©n sè, c¸c chØ
tiªu ®Æc tr†ng nh† sè b¸c sÜ, sè gi¸o viªn trªn 1000 d©n sÏ ®†îc quan t©m
ph©n tÝch.
1.4. M«i trêng tù nhiªn vμ nguån tμi nguyªn thiªn nhiªn cã thÓ khai
th¸c cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n
Tuú tõng dù ¸n mμ yÕu tè m«i tr†êng tù nhiªn sÏ ®†îc nghiªn cøu
d†íi c¸c møc ®é kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o sù thμnh c«ng cña mçi c«ng cuéc
®Çu t† cô thÓ. Ch¼ng h¹n ®èi víi c¸c dù ¸n vÒ n«ng, l©m nghiÖp, cÇn ph©n
tÝch chi tiÕt vÒ khÝ hËu nh† diÔn biÕn vÒ m†a qua c¸c th¸ng trong n¨m vμ
trong mét sè n¨m ®Ó tõ ®ã ph©n tÝch quy luËt ph©n bè m†a vμ ®¸nh gi¸ ¶nh
h†ëng cña l†îng m†a ®Õn n¨ng suÊt vμ hiÖu qu¶ cña dù ¸n. Còng t†¬ng tù
nh† vËy, c¸c th«ng sè vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm, thæ nh†ìng, chÊt ®Êt, c¸c quy luËt
vÒ giã b·o, ®éng ®Êt v.v… ë tõng møc ®é kh¸c nhau cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn
c©y trång vËt nu«i cô thÓ vμ tõ ®ã cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn kh¶ n¨ng thμnh c«ng
cña mçi dù ¸n. §èi víi c¸c dù ¸n c«ng nghiÖp hoÆc x©y dùng th× c¸c yÕu tè
vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh† khÝ hËu, ®Þa chÊt, thæ nh†ìng ®†îc nghiªn cøu l¹i
nh»m ®Ó lùa chän c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng, vÖ sinh c«ng nghiÖp, an toμn lao
®éng, b¶o qu¶n s¶n phÈm. §èi víi mét sè nghiªn cøu vÒ m«i tr†êng tù nhiªn
cã thÓ ®Ó phôc vô cho c¸c kÕt luËn vÒ yªu cÇu chèng d·n në vËt liÖu, chèng
giã b·o, chèng nãng hoÆc ®¶m b¶o th«ng tho¸ng hay kh¶ n¨ng bè trÝ c©y
trång, ph†¬ng ¸n x©y dùng hÖ thèng thuû n«ng trong mét dù ¸n cô thÓ nμo ®ã.
2. Quy ho¹ch vv kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vv dù ¸n ®Çu tt
Nghiªn cøu vÒ quy ho¹ch vμ kÕ ho¹ch kh«ng nh÷ng lμ mét trong
nh÷ng c¨n cø ph¸t hiÖn c¬ héi ®Çu t† (®èi víi c¬ héi ®Çu t† chung) mμ cßn
cã ý nghÜa quan träng, quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l†îng vμ hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu
t†. VÒ nguyªn t¾c, trong ho¹t ®éng ®Çu t† c«ng t¸c quy ho¹ch cÇn ®i tr†íc
mét b†íc lμm c¬ së cho c«ng t¸c lËp dù ¸n. Tuy nhiªn, t¹i ViÖt Nam thêi

54
gian qua do c«ng t¸c quy ho¹ch ch†a thùc sù ®i tr†íc mét b†íc cïng víi
chÊt l†îng quy ho¹ch thÊp ®†îc ®¸nh gi¸ lμ nguyªn nh©n ®Çu tiªn dÉn ®Õn
kh©u lËp dù ¸n yÕu. Kh«ng Ýt dù ¸n lín vμ quan träng khi ra quyÕt ®Þnh vÒ
chñ tr†¬ng ®Çu t† ®· tho¸t ly quy ho¹ch nªn thiÕu chÝnh x¸c. Cã nh÷ng dù
¸n trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn ph¶i dêi ®i, dêi l¹i g©y tæn thÊt, l·ng
phÝ, hiÖu qu¶ ®Çu t† thÊp. HËu qu¶ lμ nhiÒu nhμ m¸y x©y dùng xong kh«ng
cã nguyªn liÖu ph¶i ho¹t ®éng cÇm chõng; nhiÒu nhμ m¸y, c¶ng biÓn nÕu
ho¹t ®éng ®†îc th× c«ng suÊt thÊp, kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ; chî x©y
xong kh«ng ng†êi häp, nhμ x©y xong kh«ng ng†êi ®Õn ë v× chÊt l†îng kÐm.
V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t†, gãp phÇn gi¶m bít thÊt tho¸t
l·ng phÝ trong ho¹t ®éng ®Çu t† th× ngay trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n cÇn quan
t©m tho¶ ®¸ng ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch bao gåm c¶ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh, quy ho¹ch ph¸t triÓn lÜnh
vùc kÕt cÊu h¹ tÇng, quy ho¹ch ph¸t triÓn ®« thÞ vμ quy ho¹ch x©y dùng.
Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi: bao gåm quy ho¹ch tæng
thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n†íc, quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi cña mét vïng (ch¼ng h¹n cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c bé), cña
mét ®Þa ph†¬ng (tØnh hoÆc thμnh phè).
Quy ho¹ch tæng thÓ kinh tÕ x· héi cña c¶ n†íc lμ luËn chøng ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi vμ tæ chøc kh«ng gian c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi hîp lý
(hay bè trÝ hîp lý kinh tÕ, x· héi) theo l·nh thæ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn
l†îc kinh tÕ - x· héi quèc gia. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
lμ b†íc cô thÓ hãa cña chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi quèc gia theo
c¸c ®iÒu kiÖn vμ ®Æc ®iÓm cña tõng vïng l·nh thæ. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi lμ mét kh©u quan träng trong toμn bé quy tr×nh kÕ ho¹ch
hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n. Quy ho¹ch lμ b†íc cô thÓ hãa chiÕn l†îc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi vμ lμ c¨n cø x©y dùng kÕ häach ph¸t triÓn cña vïng,
ngμnh vμ c¬ së cho sù ra ®êi, vËn hμnh cña nhiÒu dù ¸n ®Çu t†.
Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng hoÆc ®Þa
ph†¬ng quy ®Þnh chøc n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng, cña tØnh hoÆc cña
thμnh phè. Néi dung quy ho¹ch tæng thÓ cña vïng, tØnh hoÆc thμnh phè lμ sù
s¾p xÕp, ph©n bè c¸c ngμnh kinh tÕ, x· héi, c¸c ®iÓm d©n c†, khu hμnh
chÝnh, th†¬ng m¹i, y tÕ, gi¸o dôc... trªn ®Þa bμn cña vïng, cña tØnh hoÆc cña

55
thμnh phè bao gåm c¶ c¸c ngμnh cña trung †¬ng qu¶n lý vμ c¸c ngμnh cña
®Þa ph†¬ng qu¶n lý. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng
vμ ®Þa ph†¬ng thùc chÊt lμ quy ho¹ch tæng hîp ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c ngμnh
trªn ®Þa bμn vïng l·nh thæ (vïng, tØnh, thμnh phè) phï hîp víi ®Æc ®iÓm,
®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn x· héi, phong tôc tËp qu¸n, ngμnh nghÒ truyÒn
thèng. §©y còng lμ c¨n cø quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh chñ tr†¬ng ®Çu t†
vμ ¶nh h†ëng ®Õn hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n ®Çu t† trªn ®Þa bμn. Trong mçi thêi
kú, tõng vïng, mçi ®Þa ph†¬ng vμ vïng l·nh thæ cã thÓ x©y dùng quy ho¹ch
tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, ®Þa ph†¬ng m×nh. ChÝnh v× vËy,
trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n, chñ ®Çu t† hoÆc c¸c ®¬n vÞ t† vÊn cÇn ph¶i quan
t©m tho¶ ®¸ng ®Õn nh÷ng ®Þnh h†íng trong quy ho¹ch lμm c¬ së cho viÖc
x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t† vμ kinh doanh cña m×nh.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh lμ sù s¾p xÕp bè trÝ c¸c yÕu tè cña lùc
l†îng s¶n xuÊt, c¸c tiÒm n¨ng ®Ó ph©n c«ng vμ ph©n c«ng l¹i lao ®éng theo
ngμnh nh»m tæ chøc qu¶n lý ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn ngμnh phï hîp víi c¸c
®iÒu kiÖn tù nhiªn, tμi nguyªn thiªn nhiªn, ®Æc ®iÓm d©n sè vμ lao ®éng cña
®Êt n†íc thÓ hiÖn trªn c¸c vïng l·nh thæ ®Ó tæ chøc vμ x©y dùng ph†¬ng ¸n
ph¸t triÓn ngμnh. Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh thùc chÊt lμ ph†¬ng ¸n ph¸t
triÓn toμn ngμnh, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ tõ tiÒm n¨ng, ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vμ
n¨ng lùc ph¸t triÓn cña toμn ngμnh thÓ hiÖn trªn c¸c vïng l·nh thæ phï hîp
víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ngμnh cô thÓ bao gåm c¶ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh
doanh do trung †¬ng qu¶n lý vμ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh do ®Þa
ph†¬ng qu¶n lý. Nh† vËy, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh lμ ph†¬ng ¸n tæng hîp
ph¸t triÓn ngμnh nh†: quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh n¨ng l†îng, quy ho¹ch
ph¸t triÓn ngμnh ng©n hμng, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh du lÞch, quy ho¹ch
ph¸t triÓn ngμnh y tÕ, ngμnh gi¸o dôc vμ ®μo t¹o... §©y lμ c¨n cø quan träng
trong c«ng t¸c lËp c¸c dù ¸n ph¸t triÓn thuéc c¸c ngμnh cô thÓ, ®¶m b¶o ®Þnh
h†íng ph¸t triÓn cña ngμnh nh†ng còng ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt
kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ c¬ së. Bªn c¹nh ®ã, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh
cßn ph¶n ¸nh tÝnh ®ång bé vμ thèng nhÊt gi÷a ngμnh vμ c¸c vïng l·nh thæ cã
liªn quan ®Õn tiÒm n¨ng, ®iÒu kiÖn vμ s¾p xÕp, bè trÝ c¸c yÕu tè cña lùc
l†îng s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn ngμnh. V× vËy, khi lËp dù ¸n
®Çu t† trong tõng ngμnh cô thÓ cÇn nghiªn cøu tho¶ ®¸ng quy ho¹ch cña

56
ngμnh ®ã nh»m ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng, tËn dông nh÷ng †u ®·i, nÐ tr¸nh
nh÷ng rμo c¶n nh»m ®¶m b¶o thμnh c«ng cña dù ¸n ®· chän.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng lμ b†íc cô thÓ hãa chiÕn
l†îc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng: luËn chøng, lùa chän ph†¬ng ¸n ph¸t triÓn vμ
ph©n bè m¹ng l†íi kÕt cÊu h¹ tÇng trªn c¸c vïng l·nh thæ trong mét giai
®o¹n dμi tõ 10 ®Õn 20 n¨m trë lªn. C©n ®èi tæng thÓ gi÷a c¸c môc tiªu vμ
®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®Ó lμm c¬ së cho viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vμ c¸c
dù ¸n cña doanh nghiÖp. Khi tiÕp cËn nghiªn cøu quy ho¹ch ®Ó phôc vô cho
c«ng t¸c lËp dù ¸n cÇn ph¶i ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ tháa ®¸ng c¸c khÝa c¹nh:
luËn chøng vÒ nhu cÇu ph¸t triÓn vμ ph©n bè kÕt cÊu h¹ tÇng cã thÓ ¶nh
h†ëng ®Õn sù ra ®êi vμ vËn hμnh cña dù ¸n ®Çu t†; ph©n tÝch ®¸nh gi¸, dù b¸o
c¸c yÕu tè ph¸t triÓn ®Æc biÖt lμ c¸c yÕu tè thÞ tr†êng vμ n¨ng lùc c¹nh tranh
trong bèi c¶nh héi nhËp vμ yÕu tè tiÕn bé khoa häc kü thuËt; luËn chøng c¸c
gi¶i ph¸p vμ tæ chøc thùc hiÖn, c¸c c«ng tr×nh ®Çu t† vμ thø tù †u tiªn.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn ®« thÞ lμ sù s¾p xÕp, bè trÝ c¸c côm d©n c† tËp
trung trªn tõng khu vùc l·nh thæ phï hîp víi chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh tÕ -
x· héi - chÝnh trÞ cña vïng, cña tõng ®Þa ph†¬ng. Quy ho¹ch ®« thÞ ph¶i g¾n
víi quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh ®Ó x· ®Þnh quy
m« c¸c ®iÓm d©n c†, khu vùc hμnh chÝnh, trung t©m th†¬ng m¹i, trung t©m
chÝnh trÞ. Qua ®ã kh¼ng ®Þnh chøc n¨ng trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸
x· héi cña mét vïng, mét tØnh, mét khu vùc. Quy ho¹ch ®« thÞ lμ c¨n cø lËp
c¸c dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c khu ®« thÞ... ®¸p øng yªu cÇu
ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i mçi ®Þa ph†¬ng trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
Quy ho¹ch x©y dùng lμ c«ng t¸c bè trÝ mÆt b»ng cô thÓ ®Ó thi c«ng x©y
dùng mét c«ng tr×nh cô thÓ, mét dù ¸n cô thÓ khi dù ¸n ®ã ®· ®†îc cÊp cã
thÈm quyÒn phª duyÖt, ®· ®†îc cÊp ®Êt ®Ó x©y dùng nh†: mÆt b»ng x©y
dùng, khu hμnh chÝnh, khu s¶n xuÊt, khu kho tμng, khu b¶o vÖ... Trªn c¬ së
s¬ ®å quy ho¹ch ®ã, c¸c ®¬n vÞ thi c«ng sÏ bè trÝ lùc l†îng x©y dùng phï
hîp ®Ó tiÕn hμnh thi c«ng x©y dùng theo yªu cÇu cña tiÕn ®é x©y dùng dù ¸n
®· ®†îc phª duyÖt. Quy ho¹ch x©y dùng cμng cô thÓ, chi tiÕt, qu¶n lý mÆt
b»ng x©y dùng cμng ®¶m b¶o, chÆt chÏ th× viÖc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n
cμng thuËn lîi.

57
 Trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n, tuú tõng dù ¸n kh¸c nhau mμ møc ®é quan
t©m nghiªn cøu ®èi víi tõng lo¹i quy ho¹ch cã thÓ kh¸c nhau. Tuy nhiªn,
cÇn ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c chung lμ quy ho¹ch x©y dùng cña tõng dù ¸n
cô thÓ kh«ng ®†îc ph¸ vì quy ho¹ch vïng, quy ho¹ch ngμnh vμ quy ho¹ch
®« thÞ ®· ®†îc phª duyÖt. ThËm chÝ, trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n cÇn ph¶i vËn
dông lμm sao cho quy ho¹ch x©y dùng ph¶i ph¸t huy ®†îc thÕ m¹nh tæng
hîp cña c¸c quy ho¹ch trªn.
Khi tiÕp cËn, nghiªn cøu c¸c quy ho¹ch phôc vô c«ng t¸c lËp dù ¸n cÇn
qu¸n triÖt nhËn thøc vμ quan ®iÓm chØ ®¹o lμ quy tr×nh kÕ ho¹ch hãa ho¹t
®éng kinh tÕ ®†îc b¾t ®Çu tõ chiÕn l†îc ®Õn quy ho¹ch råi cô thÓ hãa b»ng
c¸c kÕ ho¹ch, dù ¸n ®Çu t†. Quy ho¹ch ph¸t triÓn ph¶i c¨n cø vμo chiÕn l†îc,
cô thÓ hãa chiÕn l†îc, cßn kÕ ho¹ch vμ dù ¸n ph¶i c¨n cø vμo quy ho¹ch vμ
cô thÓ hãa néi dung còng nh† b†íc ®i cña quy ho¹ch. Trong lÜnh vùc ®Çu t†
ph¸t triÓn, nh÷ng dù ¸n ®Çu t† lín vμ c¸c dù ¸n hîp t¸c ®Çu t† víi n†íc
ngoμi chØ ®†îc xem xÐt khi phï hîp víi quy ho¹ch ®· ®†îc phª duyÖt.
3. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« cã liªn quan
®Õn dù ¸n Khu du lÞch sinh th¸i vv vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m
3.1. C¸c c¨n cø ph¸p lý
- C¨n cø vμo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t† trong n†íc.
- C¨n cø vμo NghÞ ®Þnh sè 52/1999/N§-CP ngμy 8/7/1999 cña ChÝnh
phñ ban hμnh Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng.
- C¨n cø vμo hÖ thèng c¸c v¨n b¶n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ tØnh Nam §Þnh
ngμy 19/3/2003 cña Së KÕ ho¹ch vμ §Çu t† tØnh Nam §Þnh.
- C¨n cø vμo quy ho¹ch chung x©y dùng thÞ trÊn QuÊt L©m 2002 - 2010.
- C¨n cø vμo hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch †u ®·i ®Çu t† cña tØnh Nam §Þnh.
- C¨n cø vμo chiÕn l†îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010.
- C¨n cø vμo Th«ng b¸o sè 261/TB-UB ngμy 29/8/2003 cña UBND
tØnh Nam §Þnh vÒ viÖc chñ tr†¬ng ®Çu t† vμ cho phÐp lËp dù ¸n ®Çu t† “ Khu
du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m” (huyÖn Giao Thuû - tØnh
Nam §Þnh).

58
3.2. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi ¶nh hëng ®Õn sù ra ®êi cña dù ¸n
a. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ xâ héi chung cña ®Êt níc
Tõ n¨m 2000, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· phôc håi trë l¹i sau mét sè
n¨m chÞu ¶nh h†ëng cña khñng ho¶ng tμi chÝnh ch©u ¸ vμ suy tho¸i kinh tÕ
toμn cÇu, ®¹t møc t¨ng tr†ëng t†¬ng ®èi cao so víi c¸c n†íc trong khu vùc.
C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo h†íng tÝch cùc: n«ng - l©m - thuû s¶n
tiÕp tôc gi¶m, tû träng c«ng nghiÖp - x©y dùng t¨ng. DÞch vô gi÷ ë møc 38-
40% GDP, kh«ng ph¶i lμ thÊp ®èi víi mét n†íc míi ®i vμo tiÕn tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ nh† ViÖt Nam. Trong ®ã du lÞch ®†îc coi lμ ngμnh “®†îc mïa”
trong n¨m 2002. §ã lμ nh÷ng dÊu hiÖu tÝch cùc, t¹o m«i tr†êng thuËn lîi cho
dù ¸n.
b. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ xâ héi tØnh Nam §Þnh
- Tæng s¶n phÈm quèc d©n giai ®o¹n 2000-2002 t¨ng b×nh qu©n 7,03
%. N«ng l©m ng† nghiÖp t¨ng 5,1%/n¨m. C«ng nghiÖp t¨ng tr†ëng b×nh
qu©n 14,5-16,2%, th†¬ng m¹i, dÞch vô t¨ng 8%. C¸c ngμnh nghÒ truyÒn
thèng ®†îc kh«i phôc, c¸c ngμnh b†u chÝnh, viÔn th«ng, du lÞch ®†îc chó
träng.
- VÒ mÆt x· héi: ®êi sèng nh©n d©n trong tØnh ®†îc c¶i thiÖn. Thu nhËp
b×nh qu©n ®Çu ng†êi giai ®o¹n 2000 - 2002 lμ 3,41 triÖu ®ång/ng†êi, cao h¬n
mét sè tØnh cã ®iÒu kiÖn t†¬ng tù.
- C¬ së h¹ tÇng ®¶m b¶o: 100% sè x· víi 99,9% hé cã ®iÖn, 100% x·
ph†êng cã tr¹m y tÕ, 100 ng†êi cã 1,5 m¸y ®iÖn tho¹i (huyÖn Giao Thuû lμ
1,1). M¹ng l†íi giao th«ng thuËn tiÖn: ®†êng bé ®†îc n©ng cÊp, th«ng suèt
tõ tØnh lþ tíi th«n xãm, hμng ngμn km néi tØnh ®†îc bª t«ng ho¸, Quèc lé 21
®†îc tr¶i nhùa xuèng gi¸p biÓn, nèi vïng biÓn víi thμnh phè Nam §Þnh vμ
c¸c tØnh trong c¶ n†íc; ®†êng s¾t qua tØnh dμi 42km víi 5 nhμ ga. Ng©n
hμng, b†u ®iÖn, ph¸t thanh, truyÒn h×nh cã m¹ng l†íi tõ tØnh ®Õn c¸c huyÖn,
x·, c¶ vïng biÓn.
- Quèc phßng an ninh, trËt tù an toμn x· héi ®†îc ®¶m b¶o.
Nh† vËy, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Òu thuËn lîi cho viÖc h×nh thμnh dù
¸n, tõ viÖc ®¶m b¶o c¸c yÕu tè ®Çu vμo (m«i tr†êng ®Çu t†, c¬ së h¹ tÇng,
nguån lao ®éng) ®Õn thÞ tr†êng ®Çu ra høa hÑn nhiÒu tiÒm n¨ng.

59
3.3. §iÒu kiÖn tù nhiªn vμ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch tØnh Nam §Þnh
a. §iÒu kiÖn tù nhiªn.
- VÞ trÝ ®Þa lý: Nam §Þnh n»m ë phÝa nam ch©u thæ s«ng Hång, c¸ch
Hμ Néi 90km, lμ trung t©m vïng Hμ Nam - Ninh B×nh - Th¸i B×nh, phÝa B¾c
gi¸p tØnh Th¸i B×nh vμ Hμ Nam, phÝa t©y vμ t©y nam gi¸p tØnh Ninh B×nh,
phÝa ®«ng vμ nam gi¸p biÓn §«ng. Nam §Þnh cã mèi quan hÖ ph¸t triÓn kinh
tÕ liªn vïng víi hÖ thèng ®« thÞ B¾c Bé, nhÊt lμ c¸c thμnh phè lín vμ cã ¶nh
h†ëng giao l†u kinh tÕ víi c¸c vïng kinh tÕ t¨ng tr†ëng phÝa b¾c: Hμ Néi -
H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh.
- D©n sè: gÇn 2 triÖu ng†êi, lμ tØnh ®«ng d©n thø t¸m cña c¶ n†íc.
- §Þa h×nh:
+ Chñ yÕu lμ ®ång b»ng chiªm tròng, ®ång b»ng ven biÓn (huyÖn Giao
Thuû, H¶i HËu, NghÜa H†ng), b·i båi cån c¸t l†în sãng, ngoμi ra cã vïng
®åi nói vμ nöa ®åi nói.
+ Bê biÓn dμi 72 km nèi tiÕp víi 2 cöa biÓn vμ 2 s«ng lín (s«ng Hång,
s«ng §¸y), cã nhiÒu b·i c¸, 2 c¶ng lín lμ c¶ng s«ng Nam §Þnh vμ c¶ng biÓn
H¶i ThÞnh. Vïng biÓn Nam §Þnh ë vÞ trÝ trung t©m bê t©y VÞnh B¾c Bé. Däc
bê biÓn lμ c¸c d¶i c¸t, cån c¸t ®Ñp víi nhiÒu b·i t¾m tù nhiªn.
- Thêi tiÕt:
+ KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa 2 mïa râ rÖt: mïa kh« tõ th¸ng 11 n¨m
tr†íc tíi th¸ng 4 n¨m sau, mïa m†a tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10.
+ NhiÖt ®é trung b×nh kho¶ng 24oC, trung b×nh mïa hÌ lμ 27,8oC, mïa
®«ng lμ 19,5oC.
Nh×n chung, ®iÒu kiÖn tù nhiªn rÊt thuËn lîi cho viÖc x©y dùng mét
khu du lÞch, nhÊt lμ du lÞch biÓn, nghØ d†ìng, sinh th¸i kÕt hîp vui ch¬i gi¶i
trÝ. Tuy nhiªn, mÆc dï cã b·i biÓn ®Ñp nh†ng do ¶nh h†ëng cña hai cöa s«ng
lín mang nhiÒu phï sa nªn n†íc biÓn cã nh÷ng ngμy kh«ng ®¶m b¶o ®é
trong, s¹ch. Do ®ã, cÇn thiÕt ph¶i c¶i t¹o vïng n†íc biÓn. §ång thêi, viÖc
x©y dùng c¸c bÓ b¬i, hå t¹o sãng nh©n t¹o còng rÊt hîp lý vμ kh¾c phôc
®†îc nh†îc ®iÓm trªn. §ã còng lμ mét phÇn néi dung dù ¸n sÏ tiÕn hμnh.

60
 * HuyÖn Giao Thuû:
- Gi¸p biÓn ®«ng (vÞnh B¾c Bé) bê biÓn ®Ñp, thuËn lîi cho ph¸t triÓn
du lÞch.
- PhÝa t©y gi¸p huyÖn Xu©n Tr†êng vμ tØnh Th¸i B×nh, phÝa nam gi¸p
huyÖn H¶i HËu, phÝa b¾c gi¸p tØnh Th¸i B×nh.
- Cã 23 x·, ph†êng, thÞ trÊn: thÞ trÊn QuÊt L©m vμ 3 thÞ trÊn: B¹ch Long,
§¹i §ång, Chî BÓ.
- DiÖn tÝch tù nhiªn 232,1 km2.
- D©n sè: 198.736 ng†êi. MËt ®é 856,4 ng†êi/km2.
- Cã ®†êng quèc lé ®i qua.
- C¸ch Hμ Néi 130 km.
- VÞ trÝ thuËn lîi trong viÖc kÕt hîp víi c¸c ®Þa ®iÓm, danh lam th¾ng
c¶nh, di tÝch lÞch sö trong tØnh t¹o c¸c tua du lÞch khÐp kÝn.
b. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh du lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ
Nam §Þnh lμ tØnh cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch ®a d¹ng phong phó
víi nhiÒu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, nhiÒu ®iÓm tham quan du lÞch, danh lam
th¾ng c¶nh.
- Vïng biÓn (khu vùc huyÖn Giao Thuû, H¶i HËu, NghÜa H†ng): víi
b·i t¾m ThÞnh Long thuéc huyÖn H¶i HËu, b·i t¾m QuÊt L©m - huyÖn Giao
Thuû lμ khu b·i t¾m míi ®i vμo khai th¸c, cã b·i biÓn ®Ñp, dμi, sãng lín, d·y
phi lao tr¶i dμi, nhiÒu ®Æc s¶n biÓn, kh¸ch du lÞch ®Õn ®©y kh¸ ®«ng.
- Khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp n†íc Giao Thuû: lμ mét khu mÆt
n†íc b·i båi Cån Lu - Cån Ng¹n, n¬i cöa s«ng Hång ch¶y ra biÓn. Cån Lu,
Cån Ng¹n ®· ®†îc ®¨ng ký vμo danh s¸ch c¸c vïng b¶o vÖ quèc tÕ, n»m
trong danh s¸ch c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn quèc gia. N¬i ®ang quy tô nhiÒu
lo¹i chim quý hiÕm.
- VÒ v¨n ho¸ - x· héi: Nam §Þnh cã bÒ dÇy lÞch sö, v¨n ho¸, n¬i ph¸t
tÝch cña v†¬ng triÒu TrÇn, quª h†¬ng cña nhiÒu bËc vâ t†íng anh hïng, nhμ
v¨n, nhμ th¬ næi tiÕng. V¨n ho¸ d©n gian phong phó, nhiÒu sinh ho¹t v¨n ho¸
nghÖ thuËt ®a d¹ng nh† chÌo, h¸t v¨n, rèi n†íc, h¸t xÈm...C¸c héi lμng
truyÒn thèng nh† vËt vâ, b¬i ch¶i, r†íc kiÖu...

61
 - VÒ di tÝch, danh th¾ng: TÝnh ®Õn th¸ng 5/1998, Nam §Þnh cã 62 di
tÝch ®†îc Nhμ n†íc xÕp h¹ng.
Nh† vËy, Nam §Þnh cã nhiÒu ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó khai th¸c
h×nh thøc du lÞch sinh th¸i, du lÞch nghØ d†ìng biÓn, tham quan, th¸m hiÓm
tù nhiªn, h×nh thμnh nªn mét khu du lÞch hÊp dÉn. RÊt nhiÒu c¸c lÔ héi diÔn
ra vμo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong n¨m lμ mét thuËn lîi ®Ó khu du lÞch ®i
vμo khai th¸c sÏ thu hót thªm ®†îc l†îng kh¸ch tõ c¸c lÔ héi nμy hoÆc kÕt
hîp thμnh c¸c tour du lÞch.
3.4. §iÒu kiÖn vÒ d©n sè vμ lao ®éng
a. D©n sè:
* D©n sè Hμ Néi vμ c¸c tØnh phÝa B¾c (khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång)
- Tû lÖ d©n ®« thÞ kho¶ng 20%
- Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng†êi: nhãm 20% sè hé cã thu nhËp thÊp
nhÊt: 99,5 ngh×n ®ång/ th¸ng. Nhãm 20% sè hé cã thu nhËp cao nhÊt: 696,3
ngh×n ®ång/th¸ng.
* TØnh Nam §Þnh:
- D©n sè: gÇn 2 triÖu ng†êi.
- Tû lÖ d©n thμnh thÞ: 13,1%.
- Thu nhËp b×nh qu©n cña d©n thμnh thÞ: Nhãm 20% sè hé cã thu nhËp
thÊp nhÊt: 200 ngh×n ®ång/th¸ng. Nhãm 20% sè hé cã thu nhËp cao nhÊt:
1960,8 ngh×n ®ång/th¸ng.
- Tr×nh ®é gi¸o dôc, v¨n ho¸: Cã truyÒn thèng hiÕu häc, sè gi¸o viªn lμ
387 ng†êi, sè sinh viªn ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2000 lμ 5597, cao h¬n mét sè
tØnh trong khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång nh† Th¸i B×nh, Ninh B×nh, Hμ
Nam...
Qua ®ã cã thÓ thÊy, ®êi sèng cña ng†êi d©n thuéc c¸c tØnh phÝa B¾c
nãi chung, tØnh Nam §Þnh nãi riªng ®ang dÇn ®†îc c¶i thiÖn vÒ nhiÒu mÆt.
Nhu cÇu du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ sÏ cμng ngμy cμng trë thμnh nhu cÇu cÇn
thiÕt trong cuéc sèng.
b. §iÒu kiÖn vÒ lao ®éng t¹i tØnh Nam §Þnh

62
 Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ lùc l†îng lao ®éng t¹i ®Þa ph†¬ng, khi dù ¸n
x©y dùng sÏ cã nguån cung cÊp lao ®éng dåi dμo vμ chÊt l†îng, chi phÝ
kh«ng cao. §ång thêi, viÖc thùc hiÖn dù ¸n sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng
thÊt nghiÖp trong tØnh.
- Cã h¬n mét triÖu lao ®éng: trong ®ã kho¶ng 25% lao ®éng ®· qua
®μo t¹o (cao h¬n møc b×nh qu©n c¶ n†íc lμ 13% vμ vïng ®ång b»ng s«ng
Hång).
- Lùc l†îng lao ®éng vμo ®é tuæi lao ®éng cã nhu cÇu lμm viÖc mçi
n¨m kho¶ng 20.000 ng†êi. D©n sè thuéc ®é tuæi lao ®éng khu vùc huyÖn
Giao Thuû: 113.876 ng†êi.
- Lùc l†îng lao ®éng thÊt nghiÖp ë thμnh thÞ trªn 6%, t†¬ng ®†¬ng
kho¶ng 9.000 ng†êi. T¹i thμnh phè Nam §Þnh, tû lÖ d©n sè trong lao ®éng
vμ cã nhu cÇu lao ®éng kho¶ng 45%, trong ®ã kho¶ng 10% ch†a cã viÖc
lμm, 5% kh«ng cã viÖc lμm th†êng xuyªn.
- Tû lÖ thiÕu viÖc lμm ë n«ng th«n kho¶ng 30%, t†¬ng ®†¬ng 120.000
lao ®éng.
3.5. HÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ liªn quan ®Õn dù ¸n
ViÖc xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña tØnh cho thÊy viÖc triÓn
khai dù ¸n phï hîp víi c¸c ®Þnh h†íng, chÝnh s¸ch mμ Nhμ n†íc vμ ngμnh
®· ®Ò ra. Do ®ã, dù ¸n sÏ nhËn ®†îc sù hç trî vμ t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn
lîi.
- Kinh tÕ biÓn lμ mòi nhän trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña tØnh (c¸c huyÖn
Giao Thuû, NghÜa H†ng, H¶i HËu).
- Khai th¸c c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t† ph¸t triÓn m¹nh theo quy ho¹ch
c¸c khu du lÞch QuÊt L©m, ThÞnh Long g¾n víi viÖc h×nh thμnh thÞ trÊn QuÊt
L©m, thÞ x· ThÞnh Long, ph¸t triÓn du lÞch nghØ m¸t, t¾m biÓn.
- §†a du lÞch trë thμnh ngμnh kinh tÕ quan träng cña tØnh. Ph¸t triÓn vμ
kÕt hîp du lÞch biÓn víi nghØ m¸t, du lÞch sinh th¸i víi nghiªn cøu khoa häc
m«i tr†êng; du lÞch tham quan lÔ héi, di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, lμng nghÒ; héi
nghÞ, héi th¶o víi du lÞch biÓn vμ tham quan c¸c danh lam th¾ng c¶nh.
- Më réng c¸c dÞch vô bæ trî: th†¬ng m¹i, h†íng dÉn du lÞch, b†u
®iÖn, ng©n hμng, vËn t¶i,...

63
 - §èi víi dÞch vô - du lÞch cã c¬ chÕ cô thÓ vÒ sö dông ®Êt ®ai, chÝnh
s¸ch ®Çu t†, chÝnh s¸ch thuÕ theo h†íng khuyÕn khÝch.
- ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng.
- ChÝnh s¸ch gi÷ g×n trËt tù, an ninh vïng biÓn.
Nh† vËy, trªn c¬ së xem xÐt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kinh tÕ x·
héi, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lao ®éng vμ c¸c ®Þnh h†íng ph¸t triÓn ngμnh, vïng
cho thÊy viÖc ®Çu t† x©y dùng mét khu du lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ t¹i trÞ trÊn
QuÊt L©m lμ v« cïng cÇn thiÕt, kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu cña ng†êi d©n
mμ cßn gãp phÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò x· héi vμ phï hîp víi ®Þnh h†íng
chiÕn l†îc.
II. Nghiªn cøu thÞ tr|êng
Nghiªn cøu thÞ tr†êng lμ sù nghiªn cøu tØ mØ, cã khoa häc xuÊt ph¸t
tõ nghiªn cøu nhu cÇu cña ng†êi tiªu dïng ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh nªn s¶n
xuÊt kinh doanh mÆt hμng g×, c¸ch thøc vμ chÊt l†îng nh† thÕ nμo, víi khèi
l†îng bao nhiªu vμ lùa chän ph†¬ng thøc b¸n hμng, tiÕp thÞ vμ khuyÕn m¹i
nμo ®Ó t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm cña dù ¸n trªn thÞ tr†êng ë hiÖn t¹i vμ
trong t†¬ng lai. Hay nãi c¸ch kh¸c, thÞ tr†êng lμ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh
viÖc lùa chän môc tiªu vμ quy m« cña dù ¸n. Ngay c¶ trong tr†êng hîp dù
¸n ®· ký ®†îc c¸c hîp ®ång bao tiªu còng ph¶i nghiªn cøu thÞ tr†êng, n¬i
ng†êi bao tiªu sÏ b¸n s¶n phÈm.
1. Môc ®Ých, vai trß vv yªu cÇu nghiªn cøu khÝa c¹nh thÞ
trtêng s¶n phÈm cña dù ¸n ®Çu tt
1.1. Môc ®Ých vμ vai trß cña nghiªn cøu thÞ trêng s¶n phÈm cña dù ¸n
Nghiªn cøu thÞ tr†êng s¶n phÈm cña dù ¸n nh»m x¸c ®Þnh ®†îc thÞ
phÇn mμ dù ¸n dù kiÕn sÏ chiÕm lÜnh trong t†¬ng lai vμ c¸ch thøc chiÕm lÜnh
®o¹n thÞ tr†êng ®ã. §Ó thùc hiÖn ®†îc môc tiªu trªn, nghiªn cøu thÞ tr†êng
bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau:
ƒ Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ thÞ tr†êng tæng thÓ
ƒ Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng vμ x¸c ®Þnh thÞ tr†êng môc tiªu cña dù ¸n
ƒ X¸c ®Þnh s¶n phÈm (s¶n phÈm tiªu dïng hoÆc dÞch vô) cña dù ¸n
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai

64
 ƒ Lùa chän c¸c biÖn ph¸p tiÕp thÞ vμ khuyÕn m¹i cÇn thiÕt gióp cho
viÖc tiªu thô s¶n phÈm hoÆc tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cña dù ¸n ®†îc
thuËn lîi (bao gåm c¶ chÝnh s¸ch gi¸ c¶, hÖ thèng ph©n phèi, c¸c vÊn ®Ò vÒ
qu¶ng c¸o, vÒ mÉu m· bao gãi...)
ƒ Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng vÒ
s¶n phÈm cña dù ¸n
1.2. Vai trß cña nghiªn cøu thÞ trêng
Nghiªn cøu thÞ tr†êng cã vai trß quan träng vμ ý nghÜa hÕt søc to lín.
Nghiªn cøu thÞ tr†êng cho phÐp ng†êi so¹n th¶o ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cung cÇu
thÞ tr†êng ë hiÖn t¹i vμ dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng trong t†¬ng vÒ lo¹i s¶n
phÈm cña dù ¸n. KÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr†êng cho phÐp ng†êi so¹n th¶o ®i
®Õn quyÕt ®Þnh cã nªn ®Çu t† kh«ng vμ x¸c ®Þnh qui m« ®Çu t† cho thÝch
hîp. Bëi v× dù ¸n chØ ®†îc thùc hiÖn hay chÊp nhËn khi ®¹t ®†îc hiÖu qu¶
(hiÖu qu¶ tμi chÝnh vμ kinh tÕ - x· héi).
1.3. Yªu cÇu cña nghiªn cøu thÞ trêng
§Ó nghiªn cøu thÞ tr†êng cho kÕt qu¶ chÝnh x¸c phôc vô cho viÖc x¸c
®Þnh thÞ phÇn vμ qui m« cña dù ¸n, nghiªn cøu thÞ tr†êng ph¶i ®¶m b¶o c¸c
yªu cÇu sau:
ƒ Thu thËp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho nghiªn cøu thÞ tr†êng
tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n
ƒ Th«ng tin ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vμ tin cËy
ƒ Sö dông ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch phï hîp nh†: Tr†êng hîp thiÕu
th«ng tin, hoÆc th«ng tin kh«ng ®ñ ®é tin cËy th× tuú vμo møc ®é thiÕu th«ng
tin cã thÓ sö dông c¸c ph†¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó dù ®o¸n nh† ngo¹i suy tõ
c¸c tr†êng hîp t†¬ng tù, tõ t×nh h×nh cña qu¸ khø, sö dông c¸c th«ng tin
gi¸n tiÕp cã liªn quan, tæ chøc ®iÒu tra pháng vÊn, hoÆc kh¶o s¸t lÊy mÉu
ph©n tÝch ®Ó bæ sung.
C¸c d÷ liÖu th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó nghiªn cøu cÇu thÞ tr†êng s¶n phÈm
trong t†¬ng lai cÇn ph¶i bao gåm:
ƒ C¸c d÷ kiÖn vÒ kinh tÕ tæng thÓ:
- Tæng s¶n l†îng, tæng s¶n phÈm quèc néi, tèc ®é t¨ng tr†ëng

65
 - Thu nhËp gia ®×nh vμ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng†êi
- BiÓu ®å ph©n phèi thu nhËp
- Ph©n phèi thu nhËp b×nh qu©n tõng ®Þa ph†¬ng
- D©n sè: Ph©n bè d©n sè theo khu vùc, tèc ®é t¨ng d©n sè
- C¬ cÊu s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ
- C¬ cÊu nh©n lùc theo ngμnh nghÒ
- C¸c chØ sè gi¸ c¶ tiÒn tÖ, c¸c d÷ liÖu vÒ ng©n s¸ch
- T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu, dù tr÷ ngo¹i tÖ
- C¸c kÕ ho¹ch ®Þnh h†íng lín vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt
n†íc
ƒ C¸c d÷ kiÖn th«ng tin vÒ thÞ tr†êng s¶n phÈm
- Khèi l†îng s¶n xuÊt, xuÊt hoÆc nhËp khÈu s¶n phÈm trong kho¶ng 5
®Õn 10 n¨m
- Gi¸ c¶ s¶n phÈm theo thêi gian, biÓu thuÕ cña s¶n phÈm, sù kh¸c biÖt
vÒ gi¸ c¶ gi÷a c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i nh†ng do c¸c nhμ s¶n xuÊt kh¸c nhau
lμm ra
- Sù biÕn ®éng cña thÞ tr†êng c¸c s¶n phÈm bè sung (nh† ga vμ bÕp ga)
vμ c¹nh tranh nh† (s¾t vμ nh«m)
ƒ C¸c d÷ liÖu kh¸c cña nÒn kinh tÕ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm
2. Ph©n tÝch vv ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thÞ trtêng tæng thÓ
Mäi s¶n phÈm lμm ra ®Òu nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nμo ®ã cña x·
héi. C¸c nhu cÇu nμy rÊt ®a d¹ng vμ cã tÇm quan träng kh¸c nhau ®èi víi
mçi c¸ nh©n vμ x· héi. V× vËy, ph©n tÝch thÞ tr†êng tæng thÓ gióp chñ ®Çu t†
cã c¸i nh×n tæng quan vÒ thÞ tr†êng nãi chung vμ thÞ tr†êng cña dù ¸n nãi
riªng th«ng qua viÖc:
ƒ Ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÇu thÞ tr†êng hiÖn t¹i vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n
ƒ X¸c ®Þnh lo¹i thÞ tr†êng vμ lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n
2.1. Ph©n tÝch cung cÇu thÞ trêng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ë hiÖn t¹i
Muèn cã c¸i nh×n tæng quan vÒ thÞ tr†êng, tr†íc tiªn ph¶i ph©n tÝch
t×nh h×nh cung cÇu hiÖn t¹i. §Ó x¸c ®Þnh møc tiªu thô cña thÞ tr†êng tæng

66
thÓ (®èi víi c¸c s¶n phÈm hμng ho¸ tiªu dïng) cÇn nh÷ng d÷ liÖu thèng kª
sau ®©y:
- Sè l†îng s¶n phÈm do c¸c doanh nghiÖp trong n†íc s¶n xuÊt vμ cung
øng cho thÞ tr†êng.
- Khèi l†îng s¶n phÈm ®ã nhËp khÈu hμng n¨m.
- Møc tån kho cuèi n¨m cña s¶n phÈm (t¸ch riªng hμng néi ®Þa vμ hμng
nhËp khÈu).
- Gi¸ c¶ s¶n phÈm.
NÕu s¶n phÈm thuéc lo¹i cã tÝnh n¨ng t†¬ng tù th× sù kh¸c nhau vÒ
nh·n hiÖu cã thÓ dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt kh¸ lín vÒ gi¸ c¶ tõng s¶n phÈm vμ
trong tr†êng hîp nμy ph¶i chia s¶n phÈm ra nhiÒu lo¹i theo møc gi¸.
Bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu l†îng cÇu hiÖn t¹i, th× viÖc x¸c ®Þnh tæng
khèi l†îng cung øng hiÖn t¹i vμ sè l†îng s¶n phÈm cung øng tõ c¸c nguån.
V× viÖc nghiªn cøu tæng khèi l†îng cung øng hiÖn t¹i vμ sè l†îng s¶n phÈm
tõ c¸c nguån cung cÊp cho chñ ®Çu t† biÕt hiÖn t¹i cÇu ®· ®†îc ®¸p øng nh†
thÕ nμo, bªn c¹nh ®ã t×m ra c¸c kho¶ng trèng thÞ tr†êng vμ ®Ó lμm c¨n cø, c¬
së cho viÖc nghiªn cøu, dù b¸o tæng khèi l†îng vμ nguån cung øng c¸c s¶n
phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai.
2.2. X¸c ®Þnh lo¹i thÞ trêng vμ lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n
§Ó lμm râ nh÷ng ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n lμ nh† thÕ nμo
vμ s¶n phÈm cña dù ¸n thuéc lo¹i g×? VÒ ph†¬ng diÖn kinh tÕ cã thÓ ph©n chia
s¶n phÈm theo 2 tiªu thøc:
ƒ Theo lo¹i thÞ tr†êng, bao gåm:
- ThÞ tr†êng néi ®Þa
- ThÞ tr†êng quèc tÕ
ƒ Theo lo¹i s¶n phÈm, bao gåm:
- C¸c lo¹i s¶n phÈm th« nh† xi m¨ng, s¾t thÐp, ph©n bãn, lóa g¹o,
kho¸ng s¶n.
- C¸c s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng t†¬ng tù nh†ng kh¸c nhau vÒ mÉu m·,
c¸ch tr×nh bμy, vÒ thÞ hiÕu nh† xe h¬i, m¸y mãc, c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ
tiªu dïng...

67
 - C¸c lo¹i s¶n phÈm kh«ng lu©n chuyÓn ®†îc nh†: nhμ ®Êt c¸c c«ng
tr×nh kiÕn tróc...
§èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm vμ mçi lo¹i thÞ tr†êng ®ßi hái ph¶i cã mét
ph†¬ng ph¸p nghiªn cøu vμ tiÕp thÞ riªng biÖt tuy r»ng vÒ ®¹i thÓ chóng
t†¬ng tù nhau. Trong gi¸o tr×nh nμy kh«ng ®i s©u vμo lo¹i s¶n phÈm kh«ng
lu©n chuyÓn (bÊt ®éng s¶n) tuy nhiªn khi nghiªn cøu c¸c dù ¸n vÒ tæ chøc
c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt th× c¸c lo¹i s¶n phÈm nμy l¹i ®ãng mét
vai trß quan träng.
3. Ph©n ®o¹n thÞ trtêng vv x¸c ®Þnh thÞ trtêng môc tiªu
3.1. Ph©n ®o¹n thÞ trêng
Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng lμ qu¸ tr×nh ph©n chia thÞ tr†êng tæng thÓ thμnh
nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng nhá mμ ë ®ã kh¸ch hμng sÏ cã sù gièng nhau vÒ nhu
cÇu hoÆc †íc muèn hoÆc cã nh÷ng ph¶n øng gièng nhau tr†íc cïng mét
kÝch thÝch marketing.
Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng nh»m gióp chñ ®Çu t† x¸c ®Þnh nh÷ng ®o¹n thÞ
tr†êng môc tiªu hÑp vμ ®ång nhÊt h¬n so víi thÞ tr†êng tæng thÓ, qua ®ã lùa
chän ®†îc nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng hÊp dÉn ®èi víi dù ¸n. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã
kh«ng cã nghÜa lμ viÖc ph©n chia thÞ tr†êng tæng thÓ cμng nhá cμng tèt. §iÒu
quan träng lμ ph¶i ph¸t hiÖn ®†îc tÝnh kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c nhãm
kh¸ch hμng vμ sè l†îng kh¸ch hμng trong mçi ®o¹n ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng bï ®¾p
l¹i chi phÝ s¶n xuÊt vμ nç lùc marketing cña dù ¸n th× viÖc ph©n ®o¹n ®ã míi
cã hiÖu qu¶. §Ó x¸c ®Þnh ®†îc mét ®o¹n thÞ tr†êng cã hiÖu qu¶, viÖc ph©n
®o¹n thÞ tr†êng ph¶i ®¹t ®†îc nh÷ng yªu cÇu sau:
ƒ TÝnh ®o l†êng ®†îc: tøc qui m« vμ hiÖu qu¶ cña ®o¹n thÞ tr†êng ®ã
ph¶i ®o l†êng ®†îc.
ƒ TÝnh tiÕp cËn ®†îc: tøc lμ dù ¸n hay chñ ®Çu t† ph¶i nhËn biÕt vμ
phôc vô ®†îc ®o¹n thÞ tr†êng ®· ph©n chia theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh.
ƒ TÝnh quan träng: nghÜa lμ c¸c ®o¹n thÞ tr†êng ph¶i bao gåm c¸c kh¸ch
hμng cã nhu cÇu ®ång nhÊt víi qui m« ®ñ lín ®Ó cã kh¶ n¨ng sinh lêi ®†îc.
ƒ TÝnh kh¶ thi: tøc lμ cã thÓ cã ®ñ nguån lùc ®Ó h×nh thμnh vμ triÓn
khai s¶n xuÊt vμ ch†¬ng tr×nh marketing riªng biÖt cho tõng ®o¹n thÞ tr†êng
®· ph©n chia.

68
 ThÞ tr†êng tæng thÓ cã thÓ ®†îc ph©n ®o¹n dùa trªn nhiÒu tiªu chÝ kh¸c
nhau nh†:
ƒ §Þa lý: MiÒn (B¾c, Trung, Nam), vïng (thμnh thÞ, n«ng th«n), tØnh,
huyÖn, quËn, x·, ph†êng...
ƒ D©n sè-x· héi: Tuæi, giíi tÝnh, thu nhËp (c¸ nh©n vμ hé), nghÒ
nghiÖp, tr×nh ®é häc vÊn, t×nh tr¹ng h«n nh©n, qui m« gia ®×nh, giai tÇng x·
héi, tÝn ng†ìng, chñng téc, d©n téc, t×nh tr¹ng viÖc lμm..
ƒ T©m lý häc: th¸i ®é, ®éng c¬, c¸ tÝnh, lèi sèng, gi¸ trÞ v¨n ho¸, thãi
quen...
ƒ Hμnh vi tiªu dïng: lý do mua, lîi Ých t×m kiÕm, sè l†îng vμ tû lÖ tiªu
dïng, tÝnh trung thμnh...
3.2. X¸c ®Þnh thÞ trêng môc tiªu
Sau khi ph©n ®o¹n thÞ tr†êng tæng thÓ, chñ ®Çu t† cÇn ph¶i lùa chän
®†îc ®o¹n thÞ tr†êng cô thÓ vμ hÊp dÉn nhÊt ®Ó tiÕn hμnh kinh doanh. §ã lμ
viÖc lùa chän thÞ tr†êng môc tiªu. Lùa chän thÞ tr†êng môc tiªu lμ viÖc lùa
chän nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng mμ viÖc ®Çu t† cña dù ¸n cã thÓ thùc hiÖn mét
c¸ch cã hiÖu qu¶. Nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng nμy ph¶i ®¶m b¶o: quy m« ®ñ cho
mét dù ¸n, cã thÓ t¹o ra †u thÕ h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh, tÝnh hiÖu qu¶
khi ®Çu t† vμo thÞ tr†êng nμy vμ kh¶ n¨ng ®Çu t† cña doanh nghiÖp. §Ó quyÕt
®Þnh chÝnh x¸c ®o¹n thÞ tr†êng môc tiªu cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hμnh c¸c c«ng
viÖc chñ yÕu sau:
Thø nhÊt, ®¸nh gi¸ c¸c ®o¹n thÞ tr†êng. Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸
c¸c ®o¹n thÞ tr†êng lμ nhËn d¹ng ®†îc møc ®é hÊp dÉn cña chóng trong viÖc
thùc hiÖn ®†îc môc tiªu cña dù ¸n. §¸nh gi¸ c¸c ®o¹n thÞ tr†êng th†êng
®†îc dùa vμo 3 tiªu chuÈn c¬ b¶n sau:
ƒ Qui m« vμ sù t¨ng tr†ëng: Mét ®o¹n thÞ tr†êng gäi lμ cã hiÖu qu¶ khi
nã cã qui m« ®ñ lín ®Ó bï ®¾p l¹i nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vμ marketing
kh«ng chØ trong hiÖn t¹i mμ c¶ trong t†¬ng lai. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh chÝnh
x¸c quy m« vμ kh¶ n¨ng t¨ng tr†ëng lμ mét vÊn ®Ò quan träng ®èi víi viÖc
lùa chän thÞ tr†êng môc tiªu cña dù ¸n.
ƒ Sù hÊp dÉn cña ®o¹n thÞ tr†êng tõ c¸c søc Ðp hay ®e do¹ kh¸c nhau:
trªn thÞ tr†êng, mét c«ng ty Ýt khi lμ ng†êi b¸n duy nhÊt. V× thÕ, hä th†êng

69
xuyªn ph¶i ®èi phã víi c¸c ¸p lùc c¹nh tranh vμ yªu cÇu ngμy cμng cao cña
kh¸ch hμng. Mét ®o¹n thÞ tr†êng sÏ trë nªn kÐm hÊp dÉn nÕu møc ®é c¹nh
tranh diÔn ra trªn ®o¹n thÞ tr†êng ®ã qu¸ gay g¾t. Søc hÊp dÉn cña thÞ tr†êng
xÐt tõ gãc ®é c¹nh tranh ®†îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸c de do¹ mμ mçi c«ng ty hay
dù ¸n ph¶i ®èi phã bao gåm:
- Sù ®e do¹ tõ sù gia nhËp vμ rót lui: Mét ®o¹n thÞ tr†êng ®†îc coi lμ
kÐm hÉp dÉn nÕu sù gia nhËp vμ rót lui cña c¸c ®èi thñ qu¸ dÔ dμng v× ®o¹n
thÞ tr†êng nμy cã tÝnh æn ®Þnh thÊp.
- §e do¹ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ.
- §e do¹ tõ phÝa ng†êi mua: §o¹n thÞ tr†êng sÏ trë nªn kh«ng hÉp
dÉn nÕu hiÖn t¹i vμ trong t†¬ng lai s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ dÔ dμng.
V× sù thay thÕ cña s¶n phÈm cμng gia t¨ng, gi¸ c¶ vμ lîi nhuËn cã xu h†íng
gi¶m xuèng
- §e do¹ tõ phÝa ng†êi cung øng: §o¹n thÞ tr†êng nμo bÞ sù chi phèi
cña nhμ cung øng th× ®o¹n thÞ tr†êng ®ã cã thÓ coi lμ kh«ng cã søc hÊp dÉn
ƒ C¸c môc tiªu vμ kh¶ n¨ng cña c«ng ty: Mét ®o¹n thÞ tr†êng hÊp dÉn
vÉn cã thÓ sÏ bÞ lo¹i bá do chóng kh«ng ¨n khíp víi môc tiªu l©u dμi vμ kh¶
n¨ng cña chñ ®Çu t†. Ngay c¶ nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng phï hîp víi môc tiªu
còng cÇn ph¶i xem xÐt hä cã ®ñ kh¶ n¨ng xÐt trªn c¸c ph†¬ng diÖn qu¶n lý,
tμi chÝnh, nh©n lùc, c«ng nghÖ... ®Ó cã thÓ kinh doanh thμnh c«ng trªn ®o¹n
thÞ tr†êng ®ã hay kh«ng?
Thø hai, lùa chän ®o¹n thÞ tr†êng môc tiªu.
Sau khi ®¸nh gi¸ c¸c ®o¹n thÞ tr†êng kh¸c nhau, chñ ®Çu t† ph¶i quyÕt
®Þnh lùa chän ®o¹n thÞ tr†êng cô thÓ mμ dù ¸n ®¸p øng. §ã lμ viÖc lùa chän
thÞ tr†êng môc tiªu.
ThÞ tr†êng môc tiªu lμ thÞ tr†êng bao gåm c¸c kh¸ch hμng cã cïng
nhu cÇu hoÆc mong muèn mμ chñ ®Çu t† cã kh¶ n¨ng ®¸p øng, ®ång thêi cã
thÓ t¹o ra †u thÕ h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vμ ®¹t ®†îc c¸c môc tiªu
®· ®Þnh.
4. X¸c ®Þnh s¶n phÈm cña dù ¸n
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc thÞ tr†êng môc tiªu, ng†êi so¹n th¶o ph¶i x¸c
®Þnh ®†îc s¶n phÈm cña dù ¸n - ®ã lμ viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm cña dù ¸n ®¸p

70
øng nhu cÇu cña kh¸ch hμng môc tiªu. ViÖc thiÕt kÕ nμy sao cho s¶n phÈm
cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c biÖt so víi hμng ho¸ cña ®èi thñ c¹nh tranh vμ t¹o
cho nã mét h×nh ¶nh riªng ®èi víi kh¸ch hμng, cã mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh so víi
s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ tr†êng. VÞ trÝ cña s¶n phÈm trªn thÞ tr†êng lμ
møc ®é s¶n phÈm ®†îc kh¸ch hμng nh×n nhËn ë tÇm cì nμo, chiÕm mét vÞ trÝ
nh† thÕ nμo trong t©m trÝ kh¸ch hμng.
5. Dù b¸o cung cÇu thÞ trtêng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ®Çu tt
trong tt¬ng lai
C¸c nhμ kinh tÕ còng nh† c¸c nhμ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n lu«n
quan t©m ®Õn cÇu vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (hay
trong t†¬ng lai), bëi v× nã míi chÝnh lμ nh÷ng nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh
to¸n hay nh÷ng c¸ nh©n nμy s½n sμng tiªu dïng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña
m×nh. H¬n thÕ n÷a, viÖc dù b¸o cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai cßn
lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc lùa chän môc tiªu vμ quy m« s¶n xuÊt tèi †u
cña dù ¸n. Do ®ã, dù b¸o cÇu thÞ tr†êng vÒ mét lo¹i s¶n phÈm hμng ho¸ tiªu
dïng hay dÞch vô mμ dù ¸n dù kiÕn s¶n xuÊt trong t†¬ng lai cã ý nghÜa hÕt
søc quan träng. §Ó ®¹t ®†îc môc tiªu trªn ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng b†íc
c¬ b¶n sau:
ƒ Ph©n tÝch cung cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ë hiÖn t¹i vμ
trong qu¸ khø
ƒ Dù b¸o cÇu s¶n phÈm dù ¸n trong t†¬ng lai
ƒ Dù b¸o cung s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai
5.1. Ph©n tÝch cung cÇu thÞ trêng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ë hiÖn t¹i vμ
trong qu¸ khø
Ph©n tÝch cung cÇu hiÖn t¹i vμ nh÷ng n¨m trong qu¸ khø cña thÞ tr†êng
môc tiªu nh»m cung cÊp t×nh h×nh vμ sè liÖu cho ph©n tÝch, dù b¸o cung cÇu
s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai. Néi dung nghiªn cøu bao gåm nh÷ng
vÊn ®Ò sau:
ƒ X¸c ®Þnh møc tiªu thô
ƒ Nguån cung cÊp
ƒ §¸nh gi¸ møc ®é tho¶ m·n cung cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n

71
 Nh÷ng néi dung trªn ®†îc ph©n tÝch ë hiÖn t¹i vμ trong nh÷ng n¨m qu¸
khø
5.2. Dù b¸o cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong t¬ng lai
§Ó dù b¸o cÇu thÞ tr†êng vÒ mét lo¹i s¶n phÈm hay dÞch vô nμo ®ã
trong t†¬ng lai, c¸c nhμ kinh tÕ th†êng sö dông rÊt nhiÒu ph†¬ng ph¸p dù
b¸o kh¸c nhau, tuú thuéc vμo nguån vμ khèi l†îng th«ng tin thu thËp ®†îc.
Tuy nhiªn, cã mét sè ph†¬ng ph¸p dù b¸o th†êng ®†îc ¸p dông trong dù
b¸o cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai ®ã lμ:
ƒ Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ngo¹i suy thèng kª
ƒ Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng m« h×nh håi qui t†¬ng quan
ƒ Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng hÖ sè co gi·n cÇu
ƒ Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ®Þnh møc
ƒ Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn chuyªn gia
Dù b¸o cÇu b»ng ph¬ng ph¸p ngo¹i suy thèng kª:
C¬ së khoa häc cña ph†¬ng ph¸p ngo¹i suy lμ dùa trªn mèi quan hÖ kÕ
thõa gi÷a ba tr¹ng th¸i ph¸t triÓn cña ®èi t†îng dù b¸o: qu¸ khø, hiÖn t¹i,
t†¬ng lai. Ba tr¹ng th¸i ®ã chuyÓn tiÕp liªn tôc cho nhau vμ h×nh thμnh nªn
quy luËt ph¸t triÓn cña ®èi t†îng. V× vËy dù b¸o b»ng ph†¬ng ph¸p ngo¹i
suy thèng kª lμ viÖc nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña ®èi t†îng dù b¸o ®Ó
t×m ra tÝnh quy luËt ph¸t triÓn cña nã trong qu¸ khø, hiÖn t¹i vμ chuyÓn tÝnh
quy luËt ®ã sang t†¬ng lai víi c¸c ®iÒu kiÖn sau:
ƒ §èi t†îng dù b¸o ph¶i ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh theo thêi gian
ƒ Nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cho sù ph¸t triÓn cña ®èi t†îng dù b¸o ph¶i
®†îc duy tr× trong t†¬ng lai.
ƒ Kh«ng cã nh÷ng t¸c ®éng g©y ra nh÷ng thay ®æi ®ét biÕn trong qu¸
tr×nh ph¸t triÓn cña ®èi t†îng dù b¸o.
Do nh÷ng ®iÒu kiÖn rμng buéc trªn, nªn trong mét sè lín tr†êng hîp
viÖc ¸p dông ph†¬ng ph¸p nμy cã thÓ ®†a ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ kh«ng chÝnh
x¸c, ch¼ng h¹n: khi cã nh÷ng ®ét biÕn quan träng trong lÜnh vùc kinh tÕ x·
héi cña vïng l·nh thæ mμ dù ¸n dù ®Þnh tiªu thô s¶n phÈm (viÖc ®iÖn khÝ ho¸
mét vïng nμo ®ã lμm cho møc tiªu thô c¸c s¶n phÈm ®iÖn d©n dông nh† ti

72
vi, tñ l¹nh cña vïng ®ã t¨ng vôt lªn). Ngoμi ra, ph†¬ng ph¸p dù b¸o nμy cßn
kh«ng phï hîp khi s¶n phÈm cña dù ¸n lμ nh÷ng s¶n phÈm míi vμ lÇn ®Çu
tiªn xuÊt hiÖn trªn thÞ tr†êng.
§Ó thùc hiÖn dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ngo¹i suy thèng
kª, cÇn ph¶i tiÕn hμnh theo c¸c b†íc sau:
Bíc 1: Thu thËp møc tiªu thô lo¹i s¶n phÈm mμ dù ¸n dù ®Þnh s¶n
xuÊt qua c¸c n¨m qu¸ khø vμ hiÖn t¹i. Tõ ®ã x©y dùng d·y sè thêi gian
Bíc 2: X¸c ®Þnh xu h†íng vμ quy luËt ph¸t triÓn cña ®èi t†îng dù
b¸o
Bíc 3: X©y dùng hμm xu thÕ
Bíc 4: Sö dông hμm xu thÕ ®Ó ngo¹i suy dù b¸o cho nh÷ng n¨m
trong t†¬ng lai
Bíc 5: X¸c ®Þnh ®é tin cËy cña dù b¸o.
Ph†¬ng ph¸p nμy th†êng cho kÕt qu¶ t†¬ng ®èi chÝnh x¸c ®èi víi
nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh æn ®Þnh cao vμ th†êng ®†îc vËn dông ®Ó dù b¸o
ng¾n h¹n.
Dù b¸o cÇu thÞ trêng b»ng m« h×nh håi qui t¬ng quan
Ph†¬ng ph¸p dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng m« h×nh håi qui t†¬ng quan
lμ ph†¬ng ph¸p dù b¸o rÊt th«ng dông, ph†¬ng ph¸p nμy dùa trªn c¬ së ph©n
tÝch mèi quan hÖ gi÷a cÇu thÞ tr†êng vμ c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn nã nh†
(gi¸ c¶ cña hμng ho¸, dÞch vô, thu nhËp cña ng†êi tiªu dïng, gi¸ c¶ hμng ho¸
vμ dÞch vô liªn quan, thÞ hiÕu cña ng†êi tiªu dïng...) Th«ng th†êng khi gi¸
s¶n phÈm ngμy cμng cao th× ng†êi tiªu dïng sÏ cμng ph¶i ®¾n ®o c©n nh¾c
khi ®Þnh mua s¶n phÈm nμy. Nh† vËy, møc tiªu thô hiÖn t¹i chØ lμ møc tiªu
thô t†¬ng øng víi gi¸ c¶ hiÖn t¹i. CÇu sÏ thay ®æi khi gi¸ thay ®æi. Hay thu
nhËp cña ng†êi tiªu dïng còng lμ nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn cÇu thÞ tr†êng vÒ
hμng ho¸. Khi thu nhËp cña ng†êi tiªu dïng cμng cao th× cÇu vÒ hμng ho¸ ®ã
còng thay ®æi kh«ng chØ vÒ sè l†îng mμ cßn vÒ c¶ chÊt l†îng cña s¶n phÈm.
Mèi quan hÖ cña cÇu s¶n phÈm víi c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn nã ®†îc ph¶n
¸nh th«ng qua hμm håi qui t†¬ng quan.

73
 M« h×nh håi qui t†¬ng quan cã 2 d¹ng: m« h×nh håi qui ®¬n (lμ m«
h×nh håi qui cã mét biÕn ®éc lËp) vμ m« h×nh håi qui béi (lμ m« h×nh håi qui
cã nhiÒu biÕn ®éc lËp)
§Ó tiÕn hμnh dù b¸o cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô b»ng m«
h×nh håi qui t†¬ng quan ph¶i tiÕn hμnh theo c¸c b†íc sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng lín ®Õn cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n
phÈm hoÆc dÞch vô cña dù ¸n (x¸c ®Þnh biÕn sè)
Bíc 2: Lùa chän m« h×nh håi qui t†¬ng quan (Tuú theo ®Æc ®iÓm,
tÝnh chÊt cña mèi liªn hÖ ®ã lùa chän m« h×nh håi qui t†¬ng quan hay x¸c
®Þnh c¸c tham sè cña m« h×nh)
Bíc 3: KiÓm tra m« h×nh, gåm:
- TÝnh hÖ sè t†¬ng quan
- §¸nh gi¸ sai sè dù b¸o
- ‡íc l†îng kho¶ng gi¸ trÞ mμ dù b¸o cã thÓ r¬i vμo
Bíc 4: TiÕn hμnh dù b¸o (NÕu m« h×nh ®†îc chÊp nhËn )
NÕu tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh kh«ng chÊp nhËn, ph¶i lùa chän l¹i m« h×nh
vμ quay trë l¹i b†íc ®Çu ®Ó ®iÒu chØnh bæ sung hoÆc thay thÕ.
Dù b¸o cÇu thÞ trêng b»ng hÖ sè co gi·n cÇu
CÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô cña dù ¸n chÞu t¸c ®éng cña
rÊt nhiÒu nh©n tè nh† (gi¸ c¶ cña chÝnh s¶n phÈm, thu nhËp, gi¸ cña c¸c s¶n
phÈm thay thÕ hoÆc bæ sung, thÞ hiÕu, c¸c kú väng...). Sù ¶nh h†ëng cña c¸c
nh©n tè ®Õn cÇu thÞ tr†êng ®†îc l†îng ho¸ th«ng qua hÖ sè co gi·n cña cÇu
theo c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng (ED). HÖ sè co gi·n cña cÇu cho biÕt cÇu sÏ thay
®æi bao nhiªu % khi cã 1% thay ®æi cña mét nh©n tè (X) nμo ®ã trong ®iÒu
kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi.
NÕu quan hÖ gi÷a l†îng cÇu Q vμ nh©n tè ¶nh h†ëng X ®†îc biÓu diÔn
d†íi d¹ng ph†¬ng tr×nh håi qui Q= f(x) th× c«ng thøc tÝnh hÖ sè co gi·n cña
cÇu theo x sÏ ®†îc x¸c ®Þnh nh† sau:

74
 'Q
Q 'Q X
ED u
'X 'X Q
X
Trong ®ã: ED: hÖ sè co gi·n cÇu theo nh©n tè X
Q: l†îng cÇu
X: nh©n tè lμm thay ®æi l†îng cÇu
¨Q: møc gia t¨ng l†îng cÇu
¨X: møc gia t¨ng nh©n tè X
§Ó thùc hiÖn dù b¸o cÇu thÞ tr†êng theo ph†¬ng ph¸p nμy cÇn ph¶i tiÕn
hμnh theo c¸c b†íc sau:
Bíc 1: Thu thËp sè liÖu vÒ cÇu (Q) vμ nh©n tè ¶nh h†ëng (X) theo
thêi gian
Bíc 2: TÝnh hÖ sè co gi·n qua c¸c n¨m trªn c¬ së sè liÖu ®· thu thËp
®†îc
Bíc 3: X¸c ®Þnh xu h†íng biÕn ®æi cña hÖ sè co gi·n trong thêi kú
dù b¸o vμ sau ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hÖ sè co gi·n ë n¨m dù b¸o
Bíc 4: Dù b¸o cÇu trªn c¬ së hÖ sè co gi·n vμ møc thay ®æi cña nh©n
tè (X) ®· biÕt
Dù b¸o cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ®Þnh møc
Còng nh† nhu cÇu, c¸c ®Þnh møc vÒ tiªu dïng cã thÓ ph¶n ¸nh chÝnh
x¸c t×nh h×nh tiªu dïng cña d©n c†.
C¸c ®Þnh møc tiªu dïng ®†îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®iÒu tra thùc tÕ theo
c¸c mÉu ®iÒu tra ngÉu nhiªn cã tÝnh ®¹i diÖn cao ®Ó cã thÓ ph¶n ¸nh chÝnh
x¸c t×nh h×nh tiªu dïng cña d©n c†.
§Þnh møc tiªu dïng ®†îc chia thμnh 3 lo¹i chñ yÕu sau: ®Þnh møc tiªu
dïng hμng thùc phÈm, ®Þnh møc tiªu dïng hμng cã gi¸ trÞ l©u bÒn vμ ®Þnh
møc tiªu dïng hμng dÞch vô. C¸c ®Þnh møc tiªu dïng hμng thùc phÈm
th†êng ®†îc tÝnh theo ®Çu ng†êi, ®Þnh møc tiªu dïng hμng cã gi¸ trÞ l©u bÒn
®†îc tÝnh theo møc ®¶m b¶o cho 100 hoÆc 1000 hé gia ®×nh vÒ c¸c lo¹i hμng
ho¸ ®ã. C¸c ®Þnh møc tiªu dïng hμng dÞch vô cã lo¹i ®†îc tÝnh theo ®Çu

75
ng†êi (nh† kh¸m ch÷a bÖnh…), cã lo¹i ®†îc tÝnh theo møc ®¶m b¶o cho
100 hoÆc 1000 hé gia ®×nh (nh† ®iÖn tho¹i cè ®Þnh, c¸p truyÒn h×nh..)
V× vËy, ®Ó dù b¸o ®†îc l†îng cÇu trong t†¬ng lai cÇn ph¶i dù b¸o ®Þnh
møc tiªu dïng t†¬ng lai trªn c¬ së ngo¹i suy c¸c ®Þnh møc tiªu dïng trong
qu¸ khø, hiÖn t¹i vμ dù b¸o sè l†îng ®èi t†îng tiªu dïng s¶n phÈm, dÞch vô
®ã cho thêi kú dù b¸o. Dùa vμo ®Þnh møc tiªu dïng vμ qui m« ®èi t†îng tiªu
dïng ®· ®†îc x¸c ®Þnh, chóng ta cã thÓ dù b¸o ®†îc l†îng cÇu vÒ hμng ho¸
vμ dÞch vô theo c«ng thøc sau:
L†îng cÇu = §Þnh møc tiªu dïng * Sè l†îng ®èi t†îng tiªu dïng
Dù b¸o cÇu thÞ trêng b»ng ph¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn chuyªn gia
Ph†¬ng ph¸p dù b¸o cÇu b»ng c¸ch lÊy ý kiÕn chuyªn gia lμ ph†¬ng
ph¸p thu thËp vμ xö lý nh÷ng ®¸nh gi¸ dù b¸o b»ng c¸ch tËp hîp vμ hái ý
kiÕn c¸c chuyªn gia giái thuéc mét lÜnh vùc hÑp cña khoa häc kü thuËt hoÆc
s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh ¸p dông ph†¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn chuyªn gia cã thÓ tiÕn
hμnh theo 3 b†íc nh† sau:
Bíc 1: Lùa chän chuyªn gia
Lμ b†íc lùa chän nh÷ng ng†êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã kiÕn
thøc vμ hiÓu biÕt s©u réng vÒ ®èi t†îng dù b¸o, cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch vμ tiªn
®o¸n t†¬ng lai thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh nhÊt qu¸n xu thÕ ph¸t triÓn cña
®èi t†îng vμ cã lËp tr†êng khoa häc. C¸c chuyªn gia nμy ph¶i cã hiÓu biÕt
s©u réng c¶ thùc tiÔn còng nh† lý thuyÕt vÒ vÊn ®Ò dù b¸o, cã c¸c ý kiÕn
®¸nh gi¸ t†¬ng ®èi æn ®Þnh theo thêi gian vμ hä ph¶i ®iÒu chØnh c¸c ®¸nh gi¸
cña m×nh khi cã c¸c th«ng tin bæ sung.
§é tin cËy cña kÕt qu¶ dù b¸o phô thuéc rÊt nhiÒu vμo chÊt l†îng cña
c¸c chuyªn gia. V× vËy, c¸c chuyªn gia sÏ ®†îc lùa chän b»ng c¸ch ®¸nh gi¸
chÊt l†îng hay tr×nh ®é. ChÊt l†îng cña chuyªn gia ®†îc thÓ hiÖn th«ng qua
c¸c tiªu chÝ sau: tr×nh ®é chuyªn m«n, tÝnh s¸ng t¹o, th¸i ®é cña chuyªn gia
vÒ cuéc tr†ng cÇu, kh¶ n¨ng ph©n tÝch vμ bÒ dμy cña t† duy, kh¶ n¨ng thiÕt
kÕ cña t† duy, tÝnh tËp thÓ vμ tÝnh tù phª b×nh cña chuyªn gia…
Bíc 2: Tr†ng cÇu ý kiÕn chuyªn gia
Néi dung chÝnh cña giai ®o¹n tr†ng cÇu ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia lμ
ƒ §Ò ra nhiÖm vô vμ nªu c©u hái cho c¸c chuyªn gia

76
 ƒ §¶m b¶o c¸c th«ng tin cho c¸c chuyªn gia
ƒ C¸c chuyªn gia nªu nh÷ng ®¸nh gi¸, nh÷ng ý kiÕn ®Ò nghÞ
ƒ Thu thËp kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c chuyªn gia
Tr†ng cÇu ý kiÕn cã thÓ ®†îc tiÕn hμnh d†íi nhiÒu h×nh thøc nh†:
tr†ng cÇu ý kiÕn c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ, tr†ng cÇu cã mÆt hoÆc v¾ng mÆt,
pháng vÊn, héi th¶o, tÊn c«ng n·o...
Bíc 3: Thu thËp vμ xö lý c¸c ®¸nh gi¸ dù b¸o
Lμ giai ®o¹n kÕt thóc vμ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ¸p dông ph†¬ng
ph¸p lÊy ý kiÕn chuyªn gia. Giai ®o¹n nμy ph©n tÝch vÒ mÆt l†îng c¸c kÕt
qu¶ tr†ng cÇu ý kiÕn, so s¸nh kÕt qu¶ ®ã víi nh÷ng quan ®iÓm hiÖn cã vÒ
vÊn ®Ò nghiªn cøu vμ nh÷ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ dù b¸o kh¸c.
Tãm l¹i, ph†¬ng ph¸p dù b¸o b»ng c¸ch lÊy ý kiÕn chuyªn gia dùa trªn
c¬ së ®¸nh gi¸ tæng kÕt kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh t†¬ng lai mét c¸ch
tù nhiªn cña c¸c chuyªn gia giái vμ xö lý thèng kª c¸c c©u tr¶ lêi mét c¸ch
khoa häc. V× chuyªn gia giái lμ ng†êi thÊy râ nhÊt nh÷ng m©u thuÉn vμ
nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña m×nh, ®ång thêi vÒ mÆt
t©m lý hä lu«n lu«n h†íng vÒ t†¬ng lai ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ã dùa
trªn nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c, kinh nghiÖm s¶n xuÊt phong phó vμ linh c¶m
nghÒ nghiÖp nh¹y bÐn.
NhiÖm vô cña ph†¬ng ph¸p nμy lμ ®†a ra nh÷ng dù b¸o kh¸ch quan vÒ
t†¬ng lai ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt hoÆc s¶n xuÊt dùa trªn viÖc xö lý
cã hÖ th«ng c¸c ®¸nh gi¸ dù b¸o cña c¸c chuyªn gia.
Ph†¬ng ph¸p chuyªn gia ®†îc ¸p dông ®Æc biÖt cã hiÖu qu¶ trong c¸c
tr†êng hîp sau:
ƒ Khi ®èi t†îng dù b¸o cã tÇm bao qu¸t lín, phô thuéc nhiÒu yÕu tè
mμ hiÖn t¹i cßn ch†a cã hoÆc thiÕu nh÷ng c¬ së lý luËn ch¾c ch¾n ®Ó x¸c
®Þnh
ƒ Trong ®iÒu kiÖn cßn thiÕu th«ng tin vμ nh÷ng thèng kª ®Çy ®ñ, ®¸ng
tin cËy vÒ ®Æc tÝnh cña ®èi t†îng dù b¸o.
ƒ Trong ®iÒu kiÖn cã ®é bÊt ®Þnh lín vÒ chøc n¨ng cña ®èi t†îng dù
b¸o (vÝ dô: dù b¸o vÒ ¶nh h†ëng qua l¹i gi÷a c¸c ngμnh khoa häc vμ kü
thuËt, dù b¸o vÒ hÖ thèng con ng†êi- m¸y mãc trong vò trô..)

77
 ƒ Khi dù b¸o trung h¹n vμ dμi h¹n c¸c ®èi t†îng thuéc c¸c ngμnh c«ng
nghiÖp míi, chÞu ¶nh h†ëng m¹nh bëi c¸c ph¸t minh trong khoa häc c¬ b¶n
nh† c«ng nghÖ vi sinh häc, ®iÖn tö th«ng tin.
ƒ Trong ®iÒu kiÖn thiÕu thêi gian, hoμn c¶nh cÊp b¸ch, ph†¬ng ph¸p
lÊy ý kiÕn chuyªn gia còng ®†îc ¸p dông ®Ó ®†a ra c¸c dù b¸o kÞp thêi.
Tuy nhiªn, ph†¬ng ph¸p nμy còng cã h¹n chÕ lμ khi ý kiÕn cña c¸c
chuyªn gia cã sù kh«ng ®ång nhÊt cao, th× ph¶i tiÕn hμnh l¹i hoÆc lÊy thªm ý
kiÕn cña c¸c chuyªn gia kh¸c.
5.3. Dù b¸o cung s¶n phÈm trong t¬ng lai
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc cÇu cña thÞ tr†êng s¶n phÈm cña dù ¸n trong
t†¬ng lai, c«ng viÖc tiÕp theo lμ ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc l†îng cung vÒ hμng ho¸
vμ dÞch vô ®ã trong t†¬ng lai bao gåm cña c¬ së hiÖn cã hoÆc cña c¸c dù ¸n
kh¸c cã thÓ cã trong t†¬ng lai.
§Ó x¸c ®Þnh cung vÒ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô mμ dù ¸n dù ®Þnh cung
cÊp cÇn ph¶i thu thËp ®†îc c¸c th«ng tin sau:
ƒ Kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt trong t†¬ng lai cña c¸c c¬ së hiÖn cã vÒ
hμng ho¸, dÞch vô ®ang nghiªn cøu (dù tÝnh c¬ së kh¸c cã thÓ cã)
ƒ Dù kiÕn kh¶ n¨ng xuÊt nhËp khÈu hμng ho¸, dÞch vô ®ã trong t†¬ng
lai.
Ph†¬ng ph¸p dù b¸o vÒ cung còng t†¬ng tù nh† dù b¸o cÇu. Tuú khèi
l†îng th«ng tin thu thËp ®†îc mμ lùa chän ph†¬ng ph¸p dù b¸o thÝch hîp.
Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®†îc cÇu vμ cung cña thÞ tr†êng trong t†¬ng lai,
x¸c ®Þnh ®†îc chªnh lÖch gi÷a cung vμ cÇu. Chªnh lÖch gi÷a cung vμ cÇu
trong t†¬ng lai sÏ chi phèi trùc tiÕp ®Õn viÖc h×nh thμnh dù ¸n vμ quy m« cña
dù ¸n.
6. Nghiªn cøu vÊn ®Ò tiÕp thÞ s¶n phÈm cña dù ¸n
ViÖc x¸c ®Þnh cã nhu cÇu cña thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n míi
chØ cho phÐp gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò vÒ tiªu thô s¶n phÈm (kh¶ n¨ng tiªu
thô s¶n phÈm) cßn lμm thÕ nμo ®Ó ng†êi tiªu thô sö dông s¶n phÈm cña m×nh
thay v× sö dông s¶n phÈm cña c¸c dù ¸n kh¸c l¹i thuéc vÒ kh©u tiÕp thÞ s¶n
phÈm. Ho¹t ®éng tiÕp thÞ lμ sù t¸c ®éng nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ

78
tr†êng vμ tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hμng trong viÖc cung cÊp c¸c s¶n
phÈm cña dù ¸n. TiÕp thÞ lμ mét trong nh÷ng c«ng cô chñ yÕu mμ dù ¸n cã
thÓ sö dông ®Ó t¸c ®éng vμo thÞ tr†êng nh»m ®¹t môc tiªu cña dù ¸n. TiÕp thÞ
vμ khuyÕn m¹i - mét bé phËn cña tiÕp thÞ cã nghÜa lμ x¸c ®Þnh b»ng c¸ch nμo
víi chi phÝ bao nhiªu ®Ó cã thÓ tiªu thô ®†îc s¶n phÈm cña dù ¸n.
6.1. NhiÖm vô cña c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n
C«ng t¸c tiÕp thÞ lμ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®†îc sö dông nh»m
khuyÕn khÝch, kÝch thÝch kh¸ch hμng mua s¶n phÈm cña dù ¸n. §©y lμ c«ng
cô chñ yÕu ®†îc sö dông ®Ó t¸c ®éng vμo thÞ tr†êng nh»m ®¹t môc tiªu kinh
doanh cña dù ¸n. TiÕp thÞ ®†îc xem nh† lμ mét trong nh÷ng ph†¬ng tiÖn ®Ó
c¹nh tranh trªn thÞ tr†êng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, c¸c dù ¸n kh¸c s¶n
xuÊt s¶n phÈm t†¬ng tù.
Thùc chÊt ho¹t ®éng tiÕp thÞ chÝnh lμ sù truyÒn tin vÒ s¶n phÈm vμ vÒ
dù ¸n tíi kh¸ch hμng ®Ó thuyÕt phôc hä mua hμng. Trong ®ã ho¹t ®éng
khuyÕn m¹i lμ mét bé phËn chñ chèt cña tiÕp thÞ. KhuyÕn m¹i ®†îc hiÓu lμ
c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng mang tÝnh chÊt tøc thêi ng¾n h¹n ®Ó khuyÕn khÝch
kh¸ch hμng mua s¶n phÈm hay dÞch vô cña dù ¸n. §©y ®†îc xem lμ mét
trong nh÷ng c«ng cô cæ ®éng, kÝch thÝch kh¸ch hμng nh»m t¨ng nhanh nhu
cÇu vÒ s¶n phÈm t¹i chç tøc thêi. Ho¹t ®éng khuyÕn m¹i cã t¸c ®éng trùc
tiÕp vμ tÝch cùc ®Õn viÖc t¨ng doanh sè b»ng nh÷ng lîi Ých vËt chÊt bæ sung
cho ng†êi mua. Môc tiªu cña khuyÕn m¹i lμ lμm sao ®Ó ng†êi tiªu dïng sö
dông s¶n phÈm cña dù ¸n thay v× sö dông s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c dù ¸n
kh¸c. Theo nghÜa réng, c«ng t¸c khuyÕn m¹i cho dù ¸n cã thÓ hiÓu lμ c¸c
c«ng cô dïng ®Ó kÝch thÝch, thóc ®Èy c¸c kh©u tõ cung øng, ph©n phèi, tiªu
dïng ®èi víi mét hoÆc mét nhãm s¶n phÈm cña dù ¸n.
NhiÖm vô cña c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n ®†îc xuÊt ph¸t tõ môc tiªu
chiÕn l†îc marketing cña dù ¸n ®èi víi s¶n phÈm ë thÞ tr†êng môc tiªu.
ƒ NhiÖm vô cña c«ng t¸c tiÕp thÞ s¶n phÈm cña dù ¸n lμ:
- §èi víi ng†êi tiªu dïng:
¾ KhuyÕn khÝch kh¸ch hμng tiªu dïng nhiÒu h¬n, mua víi sè l†îng
lín h¬n nh»m t¨ng nhanh nhu cÇu vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n.
¾ T¹o thªm nh÷ng kh¸ch hμng míi

79
 - §èi víi c¸c thμnh viªn trung gian trong kh©u ph©n phèi
¾ KhuyÕn khÝch c¸c thμnh viªn nμy t¨ng c†êng ho¹t ®éng ph©n phèi
h¬n, ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng mua b¸n
¾ Më réng kªnh ph©n phèi
6.2. Néi dung cÇn xem xÐt khi nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n
§Ó ®†a s¶n phÈm cña dù ¸n ®Õn tay ng†êi tiªu dïng mét c¸ch h÷u hiÖu
nhÊt trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cÇn xem xÐt ®Õn c¸c ®èi
t†îng kh¸ch hμng, c¸c h×nh thøc ph©n phèi vμ hiÖu lùc cña chóng, c¸c chi
phÝ ®Ó ®†a hμng ®Õn tay ng†êi tiªu dïng.
Nh×n chung møc ®é quan träng cña c«ng t¸c tiÕp thÞ tuú thuéc vμo sè
l†îng vμ sù phøc t¹p cña kh¸ch hμng. ViÖc nghiªn cøu tæ chøc tiÕp thÞ ph¶i
dùa trªn nh÷ng c¨n cø khoa häc thuéc nhiÒu m«n khoa häc tõ t©m lý x· héi
cho ®Õn to¸n häc, ph¶i cã sù hiÓu biÕt chung vÒ nhiÒu ngμnh nghÒ míi cã
thÓ lùa chän ®†îc ph†¬ng ¸n tiÕp thÞ tèi †u c¶ vÒ chi phÝ, vÒ sè l†îng s¶n
phÈm sÏ ®†îc tiªu thô.
Khi nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n cÇn xem xÐt ®Õn c¸c néi
dung chñ yÕu sau: X¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n, lùa chän
c¸c ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm, lùa chän c¸c ph†¬ng thøc linh ho¹t ®Ó
®Èy m¹nh søc mua vμ tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm.
6.2.1. X¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn ph¶i xem xÐt
®Õn ®Æc tÝnh cña ®èi t†îng, khu vùc ph©n phèi, c¸c yªu cÇu vμ thÞ hiÕu cña
®èi t†îng tiªu thô ®èi víi s¶n phÈm. Th«ng th†êng, nÕu s¶n phÈm thuéc lo¹i
s¶n phÈm th« th× vÊn ®Ò quan träng nhÊt lμ gi¸ c¶ vμ chÊt l†îng cã ®¹t ®†îc
yªu cÇu cña quèc tÕ hay kh«ng. Trong tr†êng hîp nÕu sè l†îng tiªu thô nhá,
viÖc kh¶o s¸t nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hμng cã thÓ ®†îc thùc hiÖn b»ng c¸c
biÖn ph¸p chμo hμng trùc tiÕp vμ tiÕp xóc trùc tiÕp ®Ó tõ ®ã ký kÕt hîp ®ång.
§èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng t†¬ng tù th× cã nhiÒu phøc t¹p h¬n vμ
®ßi hái ph¶i cã ch†¬ng tr×nh nghiªn cøu kü cμng h¬n. C¸c ch†¬ng tr×nh
nghiªn cøu nμy bao gåm c¸c ph†¬ng ph¸p ®iÒu tra chän mÉu nhu cÇu cña
tõng thμnh phÇn ®èi t†îng, tõ ®ã rót ra c¸c tÝnh n¨ng cÇn thiÕt cña s¶n phÈm
ph¶i cã ®Ó ®†îc ®èi t†îng chÊp nhËn. Víi tr†êng hîp nμy chØ cÇn nh÷ng

80
thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ còng cã thÓ ®†a ®Õn nh÷ng hËu qu¶, kÕt qu¶ kh¸ lín.
VÝ dô: Tªn s¶n phÈm, h×nh thøc s¶n phÈm....
6.2.2. Lùa chän c¸c ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm
C¨n cø vμo c¸c ®Æc tÝnh cña ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm, cÇn lùa chän
c¸c ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm kh¸c nhau sau ®©y:
ƒ TiÕp xóc trùc tiÕp b»ng th† tõ, göi mÉu...
- ViÖc tiÕp xóc trùc tiÕp b»ng th† tõ hoÆc göi mÉu sÏ gióp cho kh¸ch
hμng cã ®†îc nh÷ng th«ng tin trùc tiÕp vÒ s¶n phÈm. C¸c th«ng tin c¬ b¶n
cña s¶n phÈm ®†îc truyÓn t¶i trong th† tõ vμ ®†îc chuyÓn ®Õn tay kh¸ch
hμng. Th«ng qua ®ã giíi thiÖu ®Õn kh¸ch hμng vμ c«ng chóng vÒ s¶n phÈm,
vÒ dù ¸n, gióp hä cã nh÷ng quan ®iÓm hoÆc ý kiÕn cô thÓ vÒ s¶n phÈm. Tõ
®ã, dù ¸n cã thÓ xem xÐt hoÆc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch
hμng vÒ s¶n phÈm. Tuy nhiªn nh÷ng ®iÒu chØnh nμy chØ mang tÝnh chÊt nhá,
thay ®æi chót Ýt, kh«ng ®¸ng kÓ. Tuú theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña s¶n phÈm mμ
¸p dông ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu nμy. Tuy nhiªn, viÖc sö dông ph†¬ng ph¸p
nμy cã thÓ tèn kÐm hoÆc l·ng phÝ thêi gian.
- Hμng mÉu cã chøc n¨ng khuyÕn khÝch kh¸ch hμng dïng thö. Mét sè
hμng mÉu cã thÓ miÔn phÝ hoÆc víi gi¸ rÊt thÊp. Hμng mÉu cã thÓ ®†îc ph©n
phèi t¹i cöa hμng hoÆc göi tíi tËn nhμ qua b†u ®iÖn hay qua ®éi ngò nh©n
viªn tiÕp thÞ. Th†êng th× khi hμng mÉu ®Õn tay kh¸ch hμng cã thÓ sÏ kÌm
theo nh÷ng th«ng ®iÖp qu¶ng c¸o hay c¸c c©u hái vÒ s¶n phÈm mμ dù ¸n
muèn biÕt.
ƒ Qu¶ng c¸o
Qu¶ng c¸o bao gåm mäi h×nh thøc giíi thiÖu mét c¸ch gi¸n tiÕp vμ ®Ò
cao vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ®†îc thùc hiÖn theo yªu cÇu cña chñ thÓ qu¶ng
c¸o. Qu¶ng c¸o còng ®†îc xem nh† lμ mét trong nh÷ng c«ng cô cã tÝnh
chiÕn l†îc ®Ó ®¹t ®†îc hoÆc duy tr× lîi thÕ c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n
trªn thÞ tr†êng.
Qu¶ng c¸o lμ c«ng cô truyÒn th«ng sö dông kh¸ phæ biÕn ®Æc biÖt lμ
®èi víi c¸c hμng ho¸ tiªu dïng c¸ nh©n. Nh×n chung, ho¹t ®éng qu¶ng c¸o
rÊt phong phó. C¸c dù ¸n ®Òu rÊt tÝch cùc trong viÖc tμi trî cho qu¶ng c¸o ®Ó
truyÒn tin vÒ s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr†êng. Tuy nhiªn, tuú theo ®iÒu

81
kiÖn cô thÓ cña tõng dù ¸n còng nh† ®Æc thï cña s¶n phÈm mμ ho¹t ®éng tμi
trî cho qu¶ng c¸o cã nh÷ng nÐt riªng biÖt. Th«ng qua qu¶ng c¸o, s¶n phÈm
cña dù ¸n còng nh† uy tÝn cña doanh nghiÖp ®†îc chuyÓn t¶i trªn c¸c
ph†¬ng tiÖn truyÒn tin qu¶ng c¸o ®Õn c¸c kh¸ch hμng t†¬ng lai.
ƒ Qu¶ng c¸o trªn c¸c b¸o, t¹p chÝ
Qu¶ng c¸o trªn b¸o c㠆u ®iÓm lμ dÔ sö dông, cã tÝnh kÞp thêi, ®†îc
phæ biÕn vμ ®†îc chÊp nhËn réng r·i, ®é tin cËy cao. Tuy nhiªn, viÖc qu¶ng
c¸o trªn b¸o th†êng trong thêi gian ng¾n h¹n, sè l†îng ®éc gi¶ h¹n chÕ.
Qu¶ng c¸o trªn t¹p chÝ c㠆u ®iÓm lμ cã ®é lùa chän cao, cã uy tÝn,
quan hÖ víi ng†êi ®äc l©u dμi nh†ng cã nh†îc ®iÓm lμ thêi gian chê ®îi l©u,
ph¸t hμng víi sè l†îng nhiÒu cã thÓ g©y l·ng phÝ.
ƒ Qu¶ng c¸o phæ biÕn trªn c¸c h×nh thøc th«ng tin ®¹i chóng, ph¸t
thanh truyÒn h×nh
Qu¶ng c¸o trªn ti vi: §©y lμ ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o rÊt th«ng dông.
Qu¶ng c¸o trªn ti vi khai th¸c ®†îc c¸c lîi thÕ vÒ ©m thanh, ng«n ng÷, h×nh
¶nh, mμu s¾c. §èi t†îng kh¸n gi¶ réng, thuéc nhiÒu tÇng líp x· héi, kh¶
n¨ng truyÒn th«ng nhanh, dÔ t¹o nªn sù chó ý. Tuy nhiªn, qu¶ng c¸o trªn tivi
víi thêi l†îng cã h¹n, chi phÝ cao, kh¸n gi¶ Ýt chän läc, thêi gian qu¶ng c¸o
th†êng qu¸ ng¾n.
Qu¶ng c¸o trªn radio: Ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o nμy víi †u ®iÓm lμ
ng†êi nghe nhiÒu, chi phÝ thÊp, linh ho¹t vÒ ®Þa lý. Tuy nhiªn, lùa chän
ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o nμy cã nh†îc ®iÓm lμ chØ giíi thiÖu s¶n phÈm cña dù
¸n b»ng ©m thanh, kh¶ n¨ng g©y chó ý thÊp, thêi gian ph¸t ng¾n.
Qu¶ng c¸o trªn m¹ng Internet: §©y lμ ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o ®†îc sö
dông kh¸ phæ biÕn hiÖn nay trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhanh cña khoa häc
c«ng nghÖ. C¸c s¶n phÈm cña dù ¸n ®†îc truyÒn t¶i trªn m¹ng, ®em ®Õn cho
ng†êi truy cËp nh÷ng th«ng tin vÒ s¶n phÈm. Ngμy nay, viÖc mua b¸n s¶n
phÈm qua m¹ng ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng cïng víi sù trî gióp ®¾c lùc cña
c«ng nghÖ th«ng tin. Tuy nhiªn, ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o nμy cã nh†îc ®iÓm
lμ sè l†îng ng†êi truy cËp h¹n chÕ, cã thÓ bÞ nhiÔu th«ng tin.
Ngoμi c¸c ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o trªn, tuú theo ®iÒu kiÖn vμ ®Æc thï
cña m×nh, c¸c dù ¸n cã thÓ tiÕn hμnh qu¶ng c¸o s¶n phÈm qua pan« ¸p

82
phÝch, qua catalog, qua truyÒn miÖng...Víi mçi lo¹i ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o
®Òu cã nh÷ng lîi thÕ vμ t¸c dông nhÊt ®Þnh. Do vËy, c¸c dù ¸n cÇn ph¶i lùa
chän ph†¬ng tiÖn qu¶ng c¸o thÝch hîp vμ cã nh÷ng ph†¬ng thøc riªng ®Ó tμi
trî cho qu¶ng c¸o.
C¸c h×nh thøc giíi thiÖu s¶n phÈm kh¸c nh†: héi nghÞ kh¸ch hμng, héi
chî, triÓn l·m...
ƒ Ngoμi c¸c h×nh thøc giíi thiÖu s¶n phÈm nªu trªn, c¸c dù ¸n cßn cã
thÓ tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hμng, héi chî hay triÓn l·m th†¬ng m¹i. §©y lμ
c¸c h×nh thøc mμ c¸c dù ¸n nh»m t×m c¸ch tiÕp cËn kh¸ch hμng vμ c«ng
chóng trùc tiÕp, t×m hiÓu nhu cÇu cña kh¸ch hμng vμ ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm
cña m×nh.
- C¸c héi nghÞ kh¸ch hμng hay c¸c cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò nh»m gióp
cho dù ¸n nhanh chãng n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin cña c«ng chóng vμ kh¸ch
hμng, tiÕp cËn hä trùc tiÕp vμ t×m hiÓu cÆn kÏ nhu cÇu, thÞ hiÕu ®Ó tõ ®ã cã
nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô, qu¶n lý, b¸n
hμng nh»m môc tiªu gia t¨ng thÞ phÇn, doanh sè b¸n hμng s¶n phÈm cña dù ¸n.
- Héi chî, triÓn l·m gióp dù ¸n giíi thiÖu s¶n phÈm, th†¬ng hiÖu còng
nh† uy tÝn cña m×nh víi kh¸ch hμng vμ c«ng chóng, gãp phÇn khuÕch tr†¬ng
s¶n phÈm, t¨ng c†êng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n.
Ngoμi ra, ®Ó thuyÕt phôc kh¸ch hμng mua s¶n phÈm cña m×nh c¸c dù
¸n cßn cã nh÷ng c¸ch thøc míi l¹, ®éc ®¸o nh»m thu hót sù quan t©m cña
kh¸ch hμng, h†íng hä ®Õn s¶n phÈm vμ tõ ®ã kÝch thÝch tiªu dïng s¶n phÈm
nh†: tr†ng bμy hμng ho¸ t¹i n¬i b¸n sao cho ®Ñp, †ng ý kh¸ch hμng, g©y sù
chó ý, hiÕu kú cña kh¸ch hμng, tæ chøc c¸c cuéc thi vμ c¸c trß ch¬i nh»m t¹o
c¬ héi cho kh¸ch hμng, c¸c nhμ ph©n phèi, ng†êi b¸n hμng cïng tham gia
ch¬i vμ cã thÓ ®†îc h†ëng nh÷ng lîi Ých vËt chÊt nh»m t¹o thªm sù hiÓu biÕt
h¬n, hÊp dÉn vμ thu hót sù quan t©m cña nhiÒu ng†êi. §©y cã thÓ lμ c¬ héi
®Ó khuÕch tr†¬ng s¶n phÈm, t¨ng c†êng kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n.
Tuú thuéc vμo ®Æc thï cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng, uy tÝn vμ sù nhanh
nh¹y, thÝch øng víi thÞ tr†êng, mçi dù ¸n cã thÓ lùa chän c¸c h×nh thøc giíi
thiÖu s¶n phÈm phï hîp. ViÖc sö dông c¸c h×nh thøc nμo ph¶i phï hîp víi
môc tiªu chiÕn l†îc vÒ marketing cña dù ¸n vμ h†íng ®Õn môc tiªu cuèi

83
cïng lμ khuyÕn khÝch tiªu dïng, gia t¨ng doanh sè vμ thÞ phÇn vÒ s¶n phÈm
cña dù ¸n.
6.2.3. Lùa chän c¸c ph†¬ng thøc linh ho¹t ®Ó ®Èy m¹nh søc mua
Cã nhiÒu ph†¬ng thøc linh ho¹t ®†îc sö dông trong ho¹t ®éng tiÕp thÞ
cña dù ¸n ®Ó ®Èy m¹nh søc mua. Tuú theo môc tiªu, néi dung cña ho¹t ®éng
tiÕp thÞ cña dù ¸n, c¸c ph†¬ng thøc ®ã cã thÓ bao gåm:
PhiÕu th†ëng lμ giÊy chøng nhËn cho kh¸ch hμng ®†îc gi¶m mét
kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh khi mua s¶n phÈm cña dù ¸n. Ph†¬ng tiÖn nμy cã thÓ
t¸c ®éng nhanh vμ trùc tiÕp ®Õn kh¸ch hμng, khuyÕn khÝch hä tiªu dïng s¶n
phÈm cña dù ¸n hay thÝch øng víi nh·n hiÖu míi.
Gãi hμng chung lμ gãi hμng mμ dù ¸n giíi thiÖu mét sè s¶n phÈm hμng
ho¸ nhÊt ®Þnh, ®†îc b¸n víi gi¸ h¹. VÝ dô, mét gãi hμng víi 4 lo¹i hμng ho¸
hoÆc 4 ®¬n vÞ hμng ho¸ song gi¸ b¸n chØ b»ng 2 lo¹i hay 2 ®¬n vÞ... Sö dông
ph†¬ng tiÖn nμy gãp phÇn kÝch thÝch b¸n hμng trong ng¾n h¹n.
Quμ tÆng lμ hμng ®†îc cho kh«ng hoÆc ®†îc tÝnh víi gi¸ rÊt thÊp. Quμ
tÆng th†êng ®†îc ph©n phèi cïng víi viÖc mua hμng hoÆc cã thÓ gãi chung
víi gãi hμng.
C¸c ph†¬ng thøc nμy t¹o nªn lîi Ých kinh tÕ trùc tiÕp thóc ®Èy ng†êi
tiªu dïng mua s¶n phÈm cña dù ¸n. Chóng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ng†êi tiªu
dïng th«ng qua nh÷ng lîi Ých vËt chÊt hä cã thªm ®†îc tõ viÖc mua hμng cña
dù ¸n. Tõ ®ã, khuyÕn khÝch kh¸ch hμng gia t¨ng nhu cÇu vÒ s¶n phÈm cña
dù ¸n.
Ngoμi c¸c ph†¬ng thøc trªn, trong qu¸ tr×nh cè g¾ng ®Ó ®Èy m¹nh søc
mua, c¸c dù ¸n cßn cã thÓ thùc hiÖn h×nh thøc sau nh† gi¶m gi¸ khi mua
hμng. H×nh thøc nμy ®†îc hiÓu lμ khi mua hμng c¸c kh¸ch hμng hoÆc c¸c
nhμ ph©n phèi cã thÓ ®†îc gi¶m gi¸ hay ®†îc tμi trî mét phÇn khi mua s¶n
phÈm cña dù ¸n trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nμo ®ã. Ph†¬ng thøc
nμy nh»m gióp cho viÖc t¨ng c†êng ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n,
®Æc biÖt lμ sù ho¹t ®éng cña c¸c nhμ ph©n phèi nh† t¨ng doanh sè mua vμo
cña b¸n bu«n hay cña c¸c ®¹i lý... Ph†¬ng thøc nμy ®†îc sö dông kh¸ th«ng
dông ®Æc biÖt lμ dμnh cho c¸c nhμ ph©n phèi s¶n phÈm cña dù ¸n. ViÖc tμi
trî mét phÇn khi mua s¶n phÈm cña dù ¸n cã hiÖu qu¶ tøc thêi ®èi víi c¸c

84
trung gian trong kªnh ph©n phèi, hä sÏ mua s¶n phÈm cña dù ¸n ®Ó ®†îc
gi¶m tiÒn. Do ®ã, viÖc sö dông ph†¬ng thøc nμy sÏ khuyÕn khÝch c¸c thμnh
viªn trong kh©u ph©n phèi tÝch cùc mua s¶n phÈm cña dù ¸n tõ ®ã gãp phÇn
t¨ng c†êng sù ho¹t ®éng cña c¸c thμnh viªn, kÝch thÝch kh¸ch hμng mua s¶n
phÈm.
Ngoμi ra, c¸c dù ¸n cßn cã thÓ sö dông ph†¬ng thøc hμng miÔn phÝ.
§©y lμ nh÷ng l« hμng tÆng thªm cho c¸c nhμ bu«n khi hä mua hμng víi mét
khèi l†îng nhÊt ®Þnh. H×nh thøc nμy còng cã thÓ ®†îc më réng thªm nh†:
dïng tiÒn mÆt hay quμ tÆng cho c¸c nhμ ph©n phèi hay ng†êi b¸n hμng cña
dù ¸n ®Ó gãp phÇn kÝch thÝch tiªu thô hμng cho dù ¸n.
Néi dung cña ch¬ng tr×nh khuyÕn m¹i
§Ó thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng khuyÕn m¹i cho dù ¸n cÇn ph¶i x©y dùng
c¸c ch†¬ng tr×nh khuyÕn m¹i. Ch†¬ng tr×nh khuyÕn m¹i ph¶i phï hîp víi
®iÒu kiÖn vμ hoμn c¶nh thùc t¹i cña dù ¸n. Néi dung cña ch†¬ng tr×nh
khuyÕn m¹i bao gåm:
§èi tîng tham gia: §èi t†îng tham gia lμ ai, tÊt c¶ mäi ng†êi hay
chØ mét nhãm ng†êi. CÇn cã c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ ®èi t†îng tham gia.
Møc ®é t¸c ®éng: CÇn nªu râ møc ®é t¸c ®éng: trùc tiÕp ë møc nμo,
m¹nh hay võa ®ñ (m¹nh ë møc nμo) ®Ó tõ ®ã cã thÓ lùa chän ®†îc ph†¬ng
tiÖn khuyÕn m¹i thÝch hîp. Møc ®é t¸c ®éng nμy cã ¶nh h†ëng rÊt lín ®Õn
kh¶ n¨ng tiªu dïng. Trong tr†êng hîp nhËn thÊy nhu cÇu tiªu dïng s¶n
phÈm cña dù ¸n gi¶m th× cÇn ph¶i t¸c ®éng m¹nh h¬n. Tuy nhiªn, tuú theo
tõng lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n trong kh«ng gian vμ thêi gian cô thÓ mμ x¸c
®Þnh møc ®é t¸c ®éng nh† thÕ nμo?
Ph¬ng tiÖn khuyÕn m¹i: Dù ¸n sÏ lùa chän ph†¬ng tiÖn khuyÕn m¹i
nμo sao cho phï hîp víi chñng lo¹i s¶n phÈm, kh¶ n¨ng vμ ®iÒu kiÖn cña
m×nh. Sau khi ®· lùa chän ®†îc ph†¬ng tiÖn khuyÕn m¹i nh†: phiÕu th†ëng,
quμ tÆng, gãi hμng h¹ gi¸... trong ch†¬ng tr×nh khuyÕn m¹i cÇn ph¶i lμm râ
sÏ sö dông c¸c ph†¬ng tiÖn nμy nh† thÕ nμo vμ c¬ chÕ sö dông.
Thêi gian cho ch¬ng tr×nh khuyÕn m¹i: Thêi gian nμy bao gåm
thêi gian cô thÓ ®Ó thùc hiÖn ch†¬ng tr×nh (ngμy b¾t ®Çu vμ ngμy kÕt thóc) vμ

85
kho¶ng thêi gian kÐo dμi cña ch†¬ng tr×nh (ch†¬ng tr×nh ®†îc thùc hiÖn
trong bao l©u).
Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn ch†¬ng tr×nh khuyÕn m¹i phô thuéc vμo
®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm cña thÞ tr†êng, kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña dù ¸n, sù thèng nhÊt gi÷a c¸c bé phËn vÒ s¶n xuÊt vμ ph©n phèi ®Ó cã thÓ
thùc hiÖn thuËn lîi.
Kho¶ng thêi gian kÐo dμi cña ch†¬ng tr×nh cÇn ®†îc x¸c ®Þnh cho
thÝch hîp, kh«ng qu¸ ng¾n (khi ®ã nhiÒu ng†êi tiªu dïng sÏ kh«ng cã c¬ héi
thu ®†îc lîi Ých tõ ch†¬ng tr×nh) nh†ng còng kh«ng qu¸ dμi (gi¶m sù kÝch
thÝch mua hμng).
Ng©n s¸ch cho ch¬ng tr×nh: Tuú theo ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng còng nh†
môc tiªu chiÕn l†îc vÒ marketing cña dù ¸n, ng©n s¸ch dμnh cho ch†¬ng
tr×nh cã thÓ ®†îc xem xÐt theo nhiÖm vô hoμn thμnh hoÆc mét tû lÖ % trong
ng©n s¸ch marketing.
Tμi liÖu cña ch¬ng tr×nh: Sau khi ®· lùa chän ®†îc ph†¬ng tiÖn
khuyÕn m¹i phï hîp, trong ch†¬ng tr×nh cÇn nªu râ c¸ch thøc c«ng bè
ch†¬ng tr×nh vμ tuyªn truyÒn nh† thÕ nμo? C¸ch thøc ph¸t tμi liÖu cho nh÷ng
ng†êi tham gia?
6.2.4. Tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm
Trªn c¬ së cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t†îng s¶n phÈm, ph†¬ng ph¸p giíi
thiÖu s¶n phÈm cïng c¸c ph†¬ng thøc linh ho¹t ®Ó ®Èy m¹nh søc mua cÇn
tiÕn hμnh xem xÐt viÖc tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n. Cô
thÓ viÖc tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n lμ x¸c lËp kªnh
ph©n phèi s¶n phÈm cña dù ¸n hay nãi réng h¬n lμ cÇn x¸c ®Þnh c¸c
ph†¬ng ¸n tiªu thô s¶n phÈm nh†: b¸n trùc tiÕp, qua ®¹i lý, theo hîp ®ång
dμi h¹n bao tiªu.
X¸c lËp kªnh ph©n phèi cña dù ¸n lμ x¸c ®Þnh mét tËp hîp c¸c thμnh
viªn ®éc lËp vμ phô thuéc lÉn nhau cïng tham gia vμo qu¸ tr×nh ®†a s¶n
phÈm cña dù ¸n tõ ng†êi s¶n xuÊt tíi ng†êi tiªu dïng. Thùc chÊt viÖc x¸c lËp
kªnh ph©n phèi lμ nh»m x©y dùng mét nhãm c¸c tæ chøc vμ c¸ nh©n thùc
hiÖn c¸c ho¹t ®éng lμm cho s¶n phÈm cña dù ¸n s½n sμng phôc vô ng†êi tiªu
dïng hoÆc ng†êi sö dông. Nh† vËy, viÖc tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n

86
phÈm cña dù ¸n sÏ t¹o nªn dßng ch¶y hμng ho¸ tõ ng†êi s¶n xuÊt qua hoÆc
kh«ng qua c¸c kh©u trung gian tíi ng†êi mua cuèi cïng.
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn
xem xÐt ®Õn c¸c trung gian trong m¹ng l†íi ®ã. C¸c thμnh viªn nμy ®†îc gäi
lμ c¸c trung gian th†¬ng m¹i n»m gi÷a ng†êi s¶n xuÊt vμ ng†êi tiªu dïng
cuèi cïng. §©y lμ c¸c thμnh viªn quan träng trong m¹ng l†íi tiªu thô s¶n
phÈm cña dù ¸n. C¸c thμnh viªn nμy bao gåm:
ƒ Nhμ b¸n bu«n: lμ nh÷ng trung gian b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n cho c¸c
trung gian kh¸c, cho nhμ b¸n lÎ hoÆc nh÷ng nhμ sö dông c«ng nghiÖp.
ƒ Nhμ b¸n lÎ: lμ nh÷ng ng†êi trung gian b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n trùc
tiÕp cho ng†êi tiªu dïng cuèi cïng.
ƒ §¹i lý vμ m«i giíi: lμ nh÷ng nhμ trung gian cã quyÒn hμnh ®éng hîp
ph¸p thay mÆt cho nhμ s¶n xuÊt.
ƒ Nhμ ph©n phèi: lμ nh÷ng trung gian thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ph©n
phèi.
M¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n cã vai trß rÊt quan träng, lμ con
®†êng mμ s¶n phÈm ®†îc l†u th«ng tõ nhμ s¶n xuÊt ®Õn ng†êi tiªu dïng.
Nhê cã m¹ng l†íi nμy ®· kh¾c phôc ®†îc nh÷ng kh¸c biÖt vÒ thêi gian, ®Þa
®iÓm vμ quyÒn së h÷u gi÷a ng†êi s¶n xuÊt víi nh÷ng ng†êi tiªu dïng c¸c
hμng ho¸, dÞch vô. Sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vμ th†¬ng m¹i
®†îc g¾n liÒn víi nhau mét c¸ch chÆt chÏ h¬n v× lîi Ých chung th«ng qua
m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n. C¸c thμnh viªn trong m¹ng l†íi ph¶i
dùa vμo nhau vμ sù thμnh c«ng cña hä g¾n liÒn víi nhau. Tuú thuéc vμo môc
tiªu, ®iÒu kiÖn vμ kh¶ n¨ng còng nh† ®Æc thï vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ®Ó lùa
chän vμ cã c¸ch thøc qu¶n lý m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cho phï hîp, ®¹t
hiÖu qu¶.

87
7. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vv chiÕm lÜnh thÞ trtêng
cña dù ¸n
7.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña s¶n phÈm cña dù ¸n
7.1.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh
Cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Theo
Fafchams, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp lμ kh¶ n¨ng doanh
nghiÖp ®ã cã thÓ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm víi chi phÝ biÕn ®æi trung b×nh thÊp
h¬n gi¸ cña nã trªn thÞ tr†êng. Theo c¸ch hiÓu nμy doanh nghiÖp nμo s¶n
xuÊt ra c¸c s¶n phÈm t†¬ng tù nh† cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh†ng víi chi
phÝ thÊp h¬n th× ®†îc coi lμ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
Randall l¹i cho r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ kh¶ n¨ng giμnh ®†îc vμ
duy tr× thÞ phÇn trªn thÞ tr†êng víi lîi nhuËn nhÊt ®Þnh. Trong khi ®ã th×
Dunning cã ý kiÕn cho r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ kh¶ n¨ng cung øng s¶n
phÈm cña chÝnh doanh nghiÖp trªn c¸c thÞ tr†êng kh¸c nhau mμ kh«ng ph©n
biÖt n¬i bè trÝ s¶n xuÊt cña chÝnh doanh nghiÖp ®ã.
Mét sè quan ®iÓm kh¸c l¹i cho r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ tr×nh ®é
c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®óng yªu cÇu cña thÞ tr†êng ®ång thêi duy
tr× ®†îc thu nhËp cña m×nh.
Nh† vËy, chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ kh¶
n¨ng mμ doanh nghiÖp cè g¾ng giμnh ®†îc vμ duy tr× thÞ tr†êng ®Ó cã lîi
nhuËn nhÊt ®Þnh. Thùc chÊt khi ®Ò cËp ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× còng
®ång nghÜa víi viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr†êng vμ t¹o ra lîi nhuËn.
T¨ng c†êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ viÖc mμ mçi doanh nghiÖp ®Òu cè
g¾ng thùc hiÖn. Trong c¬ chÕ thÞ tr†êng hiÖn nay t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh
lμ mét ®ßi hái kh¸ch quan ®Æc biÖt trong bèi c¶nh víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ
cña khoa häc kü thuËt, héi nhËp quèc tÕ diÔn ra trªn c¸c khÝa c¹nh cña ®êi
sèng, nh÷ng ®ßi hái cña kh¸ch hμng vÒ s¶n phÈm ngμy cμng kh¾t khe h¬n.
Ng†êi tiªu dïng lu«n cã xu h†íng tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l†îng
cao víi gi¸ c¶ hîp lý.
Thùc chÊt t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lμ viÖc doanh
nghiÖp cè g¾ng t¹o ra ngμy cμng nhiÒu h¬n c¸c †u thÕ trªn tÊt c¶ c¸c mÆt ®Ó

88
cã thÓ chiÕm lÜnh ®†îc thÞ tr†êng nh†: gi¸ c¶, chÊt l†îng, nh·n hiÖu, uy tÝn...
Khi ®ã, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh†
c¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thμnh s¶n phÈm, h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm, ¸p
dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i trong s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó n©ng cao chÊt
l†îng, n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng... Hay cã thÓ nãi réng h¬n lμ viÖc
t¨ng c†êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lμ sù thay ®æi mèi t†¬ng
quan vÒ thÕ vμ lùc cña doanh nghiÖp trªn tÊt c¶ c¸c mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt.
7.1.2. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña
dù ¸n
C¸c tiªu chÝ ®ã bao gåm: gi¸ c¶, chÊt l†îng s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n
phÈm.
Gi¸ c¶ s¶n phÈm:
Gi¸ c¶ lμ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh thÞ phÇn
cña doanh nghiÖp vμ kh¶ n¨ng sinh lêi. §ång thêi, gi¸ c¶ cßn lμ mét c«ng cô
linh ho¹t nhÊt, mÒm dÎo nhÊt trong c¹nh tranh.
Gi¸ cña s¶n phÈm trªn thÞ tr†êng ®†îc h×nh thμnh th«ng qua tho¶
thuËn gi÷a ng†êi b¸n vμ ng†êi mua. Nã ®ãng vai trß quan träng trong quyÕt
®Þnh mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hμng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr†êng, cã
sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, kh¸ch hμng lμ th†îng ®Õ, hä cã quyÒn
lùa chän nh÷ng g× mμ hä cho lμ tèt nhÊt. Víi cïng mét lo¹i s¶n phÈm víi
chÊt l†îng t†¬ng ®†¬ng nhau, ch¾c ch¾n hä sÏ lùa chän møc gi¸ b¸n thÊp
h¬n ®èi víi s¶n phÈm mμ hä cÇn mua.
Khi thu nhËp cña ®¹i bé phËn d©n c† ®Òu t¨ng, khoa häc kü thuËt ph¸t
triÓn th× viÖc doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ thÊp ch†a h¼n lμ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, ®«i
khi cßn bÞ ®¸nh ®ång víi viÖc suy gi¶m chÊt l†îng. V× vËy, ®Þnh gi¸ thÊp,
®Þnh gi¸ ngang thÞ tr†êng hay ®Þnh gi¸ cao, lμm sao sö dông gi¸ c¶ nh† mét
vò khÝ c¹nh tranh lîi h¹i lμ tuú thuéc vμo chiÕn l†îc marketing cña doanh
nghiÖp cho tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng giai ®o¹n trong chu kú s¶n phÈm hay
tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm cña tõng vïng thÞ tr†êng.
ChÊt lîng s¶n phÈm:
ChÊt l†îng s¶n phÈm cã thÓ ®†îc hiÓu lμ møc ®é ®¸p øng c¸c tiªu

89
chuÈn kinh tÕ kü thuËt hoÆc lμ kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cña ng†êi tiªu
dïng. ChÊt l†îng s¶n phÈm ®†îc h×nh thμnh tõ kh©u thiÕt kÕ tíi tæ chøc s¶n
xuÊt vμ ngay c¶ sau khi tiªu thô hμng ho¸. ChÊt l†îng s¶n phÈm chÞu t¸c
®éng cña nhiÒu yÕu tè: c«ng nghÖ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu,
tr×nh ®é tay nghÒ lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý...
Khi ®êi sèng cña con ng†êi ®†îc c¶i thiÖn th× viÖc n©ng cao chÊt l†îng
s¶n phÈm trë thμnh vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Thªm vμo ®ã
viÖc n©ng cao chÊt l†îng s¶n phÈm gióp doanh nghiÖp tham gia vμo tiÕn
tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toμn cÇu.
Khi nÒn kinh tÕ cμng ph¸t triÓn th× quan niÖm vÒ chÊt l†îng s¶n phÈm
kh«ng dõng l¹i ë nh÷ng tiªu chuÈn kinh tÕ kü thuËt, chÊt l†îng s¶n phÈm
kh«ng chØ lμ tèt, bÒn, ®Ñp mμ chÊt l†îng s¶n phÈm cßn do kh¸ch hμng quyÕt
®Þnh. ë ®©y sù ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hμng vÒ chÊt l†îng s¶n phÈm mang tÝnh
kh¸ch quan nh†ng yÕu tè nμy l¹i cã t¸c ®éng chi phèi ®Õn nh÷ng yÕu tè chñ
quan.
ChÊt l†îng s¶n phÈm cã t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp ®†îc thÓ hiÖn ë chç: N©ng cao chÊt l†îng s¶n phÈm sÏ lμm t¨ng tèc
®é tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng khèi l†îng hμng ho¸ b¸n ra, kÐo dμi chu kú sèng
cña s¶n phÈm. S¶n phÈm cã chÊt l†îng cao sÏ lμm t¨ng uy tÝn cña doanh
nghiÖp, kÝch thÝch kh¸ch hμng mua hμng vμ më réng thÞ tr†êng. ChÊt l†îng
s¶n phÈm ®†îc n©ng cao sÏ lμm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, c¶i thiÖn t×nh h×nh
tμi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Nh·n hiÖu s¶n phÈm:
Nh·n hiÖu s¶n phÈm lμ tªn gäi, thuËt ng÷, biÓu t†îng, h×nh vÏ hoÆc sù
phèi hîp gi÷a chóng ®†îc dïng ®Ó x¸c nhËn hμng ho¸ hay dÞch vô cña
doanh nghiÖp vμ ®Ó ph©n biÖt víi hμng ho¸ cña doanh nghiÖp víi c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh.
Nh·n hiÖu s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng c¬ b¶n ®ã lμ cho biÕt xuÊt xø
hμng ho¸ vμ ph©n biÖt víi hμng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
Nh·n hiÖu s¶n phÈm gåm c¸c bé phËn c¬ b¶n lμ: Tªn nh·n hiÖu, dÊu
hiÖu cña nh·n hiÖu (biÓu t†îng, h×nh vÏ, mμu s¾c hay kiÓu ch÷ ®Æc thï...),

90
dÊu hiÖu hμng ho¸ (nh·n hiÖu ®†îc ®¨ng ký t¹i c¬ quan qu¶n lý nh·n hiÖu vμ
®†îc b¶o vÖ vÒ mÆt ph¸p luËt), quyÒn t¸c gi¶.
Nh·n hiÖu s¶n phÈm còng ®†îc xem lμ mét tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Kh¸ch hμng sÏ yªn t©m h¬n khi lùa chän vμ mua
nh÷ng s¶n phÈm nÕu hä biÕt ®Çy ®ñ vÒ s¶n phÈm. Nh·n hiÖu s¶n phÈm lμ
nh÷ng yÕu tè phi vËt chÊt g¾n liÒn víi s¶n phÈm nh»m gióp cho kh¸ch hμng
cã ®†îc c¸i nh×n tæng quan vÒ s¶n phÈm mμ m×nh cÇn mua. S¶n phÈm cã kh¶
n¨ng c¹nh tranh lμ s¶n phÈm víi nh·n hiÖu ®†îc nhiÒu kh¸ch hμng lùa chän,
cã uy tÝn, ®Ó l¹i Ên t†îng trong t©m trÝ kh¸ch hμng.
Ngoμi ra ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña dù ¸n, c¸c
khÝa c¹nh sau còng ®†îc xem xÐt ®Õn nh† c«ng t¸c tiÕp thÞ s¶n phÈm cña dù
¸n, tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm. (hai phÇn sau ®†îc tr×nh bμy ë môc
trªn phÇn 3)
7.2. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ trêng cña dù
¸n
7.2.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n ®†îc hiÓu lμ
kh¶ n¨ng mμ dù ¸n giμnh ®†îc thÞ phÇn vμ cã ®†îc møc lîi nhuËn nhÊt ®Þnh.
Thùc chÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n cã thÓ
®†îc hiÓu cô thÓ lμ viÖc s¶n xuÊt vμ kinh doanh s¶n phÈm cña dù ¸n sÏ giμnh
®†îc vμ duy tr× ë møc ®é nμo ®ã thÞ phÇn trªn thÞ tr†êng. §©y còng ®†îc
xem nh† lμ hiÖu qu¶ ®Çu t† tõ dù ¸n. Mét dù ¸n ®Çu t† cã hiÖu qu¶ thùc sù
tøc lμ dù ¸n s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®†îc thÞ tr†êng chÊp nhËn, ®†îc tiªu thô
víi sè l†îng lín nghÜa lμ dù ¸n ®ã giμnh ®†îc thÞ phÇn nhÊt ®Þnh.
7.2.2. Néi dung chñ yÕu trong nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ
chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n
Néi dung chñ yÕu trong nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh
thÞ tr†êng cña dù ¸n gåm:
ƒ Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
ƒ X¸c ®Þnh chiÕn l†îc c¹nh tranh.

91
 ƒ X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ
tr†êng cña dù ¸n
Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh:
§èi thñ c¹nh tranh lμ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm t†¬ng tù
nh† s¶n phÈm cña dù ¸n. Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cÇn cã danh
s¸ch cña nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu víi s¶n phÈm cña dù ¸n. Nh÷ng
th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh cÇn cã lμ: kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, mÆt m¹nh, mÆt
yÕu, ®Þa bμn ho¹t ®éng, uy tÝn cña c¸c ®èi thñ ®ã trªn thÞ tr†êng.., †íc tÝnh
kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña hä trong t†¬ng lai. Trong tr†êng hîp ph¶i c¹nh tranh
víi c¸c nhμ s¶n xuÊt n†íc ngoμi, khi ®ã cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ sù gay g¾t cña
viÖc c¹nh tranh theo nh÷ng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tμi chÝnh, kh¶
n¨ng qu¶n lý vμ tr×nh ®é kü thuËt. Trªn c¬ së nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh, cÇn ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña ®èi thñ c¹nh tranh, tõ
®ã cã nh÷ng x©y dùng chiÕn l†îc c¹nh tranh thÝch hîp.
X¸c ®Þnh chiÕn lîc c¹nh tranh:
ChiÕn l†îc c¹nh tranh lμ tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p ®ù¬c ®†a ra ®Ó cã thÓ
®¹t ®†îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh nhÊt ®Þnh trªn trªn thÞ tr†êng. ChiÕn l†îc c¹nh
tranh ®†îc x©y dùng dùa trªn c¬ së ph©n tÝch ®èi thñ c¹nh tranh vμ nh÷ng lîi
thÕ cña dù ¸n. ChiÕn l†îc c¹nh tranh bao gåm: chiÕn l†îc vÒ s¶n phÈm,
chiÕn l†îc vÒ gi¸, chiÕn l†îc vÒ tiÕp thÞ, chiÕn l†îc ph©n phèi.
ChiÕn lîc s¶n phÈm: §©y lμ chiÕn l†îc cã vÞ trÝ quan träng. C¸c
quyÕt ®Þnh vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ph¶i do cÊp qu¶n lý cao nhÊt ®†a ra bëi v×
nã quyÕt ®Þnh sù thμnh c«ng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña dù ¸n vμ
cã t¸c ®éng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c. Theo John Fayerwaeher ®†a ra 5 ®Æc
®iÓm chñ yÕu cña s¶n phÈm: chøc n¨ng chñ yÕu, chøc n¨ng bæ sung, thêi
gian tån t¹i vμ chÊt l†îng, c¸c ®iÒu kiÖn sö dông, duy tr× vμ b¶o d†ìng s¶n
phÈm.
ViÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm nμo, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, c¸c th«ng sè kü thuËt
còng nh† c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ s¶n phÈm cÇn ph¶i nªu ra trong dù ¸n ®Çu
t† ®Ó xem xÐt (theo quy ®Þnh hiÖn hμnh vÒ néi dung cÇn nghiªn cøu cña dù
¸n ®Çu t†). CÇn tiÕn hμnh t×m hiÓu s¶n phÈm hiÖn ®· cã trªn thÞ tr†êng theo
hai h†íng: tiªu chuÈn ho¸ hay thÝch nghi ho¸. Tuú thuéc vμo s¶n phÈm mμ
dù ¸n sÏ s¶n xuÊt ®Ó ra quyÕt ®Þnh chiÕn l†îc vÒ s¶n phÈm thÝch hîp. S¶n

92
phÈm cã thÓ ®†îc s¶n xuÊt theo tiªu chuÈn ho¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã tÝnh
chÊt c«ng nghiÖp hay s¶n phÈm ho¸ häc. Ng†îc l¹i, ®èi víi c¸c s¶n phÈm
thùc phÈm th× rÊt khã tiªu chuÈn ho¸ do thãi quen, thÞ hiÕu tiªu dïng kh¸c
nhau.
§èi víi chiÕn l†îc thÝch øng ho¸ s¶n phÈm cÇn ph¶i xÐt ®Õn ý thÝch vμ
së thÝch cña ng†êi tiªu dïng, kh¶ n¨ng vμ chi phÝ c¶i tiÕn s¶n phÈm, c¸c qui
®Þnh vμ thÓ chÕ cña n†íc nhËp khÈu, hμng rμo phi thuÕ quan ®èi víi c¸c s¶n
phÈm s¶n xuÊt ®Ó b¸n ra thÞ tr†êng n†íc ngoμi, kh¶ n¨ng thÝch nghi cña s¶n
phÈm víi m«i tr†êng c«ng nghÖ, tù nhiªn.
Khi xem xÐt chiÕn l†îc s¶n phÈm ®ßi hái dù ¸n ph¶i t×m hiÓu tiÒm
n¨ng ph¸t triÓn cña s¶n phÈm trªn c¸c thÞ tr†êng kh¸c nhau. §Ó gi¶i quyÕt
®†îc vÊn ®Ò nμy cÇn c¨n cø vμo c¸c nh©n tè sau:
ƒ ThÞ tr†êng: cÇu thÞ tr†êng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh...
ƒ S¶n phÈm: quan hÖ gi÷a chi phÝ vμ khèi l†îng, kh¶ n¨ng thay ®æi s¶n
phÈm
ƒ Môc tiªu vμ kh¶ n¨ng cña dù ¸n
ƒ ViÖc x¸c ®Þnh chiÕn l†îc vÒ s¶n phÈm cÇn ph¶i tiÕn hμnh xem xÐt
xem viÖc b¸n s¶n phÈm ra thÞ tr†êng bªn ngoμi cã xu h†íng nh† thÕ nμo?
C¸c yÕu tè vËt chÊt nh† kÝch cì, mμu s¾c, bao b× vμ c¸c dÞch vô hç trî cña
s¶n phÈm sÏ ra sao? ViÖc lùa chän chiÕn l†îc s¶n phÈm phô thuéc vμo quan
hÖ s¶n phÈm- thÞ tr†êng- doanh nghiÖp.
ƒ ChiÕn l†îc s¶n phÈm cßn ®Ò cËp ®Õn chiÕn l†îc nh·n hiÖu s¶n phÈm.
CÇn x¸c ®Þnh sÏ thiÕt kÕ nh·n hiÖu cho s¶n phÈm mμ dù ¸n s¶n xuÊt nh† thÕ
nμo? Nh·n hiÖu ®ã ®· cã trªn thÞ tr†êng hay ch†a?
ƒ ChiÕn l†îc s¶n phÈm còng bao gåm c¶ c¸c dÞch vô g¾n liÒn víi s¶n
phÈm nh† ®iÒu kiÖn sö dông s¶n phÈm, kh¶ n¨ng, yªu cÇu tæ chøc b¶o d†ìng
s¶n phÈm, ®Æc biÖt quan träng nhÊt lμ c¸c ®iÒu kiÖn sö dông s¶n phÈm. C¸c
®iÒu kiÖn nμy phô thuéc vμo nh©n tè nh†: tr×nh ®é, häc thøc cña ng†êi sö
dông, tÝnh kü thuËt cña s¶n phÈm, tμi liÖu h†íng dÉn sö dông...
ChiÕn lîc vÒ gi¸ s¶n phÈm cña dù ¸n: ChiÕn l†îc gi¸ bao gåm toμn
bé c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ ®†îc so¹n th¶o vμ tæ chøc thùc hiÖn ®Ó ®¹t môc tiªu
mμ dù ¸n theo ®uæi. ChiÕn l†îc gi¸ bao gåm c¸c néi dung c¬ b¶n sau:

93
 ƒ N¾m b¾t vμ dù b¸o mét c¸ch chÝnh x¸c møc ®é ¶nh h†ëng cña c¸c
nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi¸.
ƒ X¸c ®Þnh c¸c møc gi¸ cô thÓ cho tõng mÆt hμng mμ dù ¸n s¶n xuÊt
hoÆc cho mét mÆt hμng (nÕu dù ¸n chØ s¶n xuÊt mét mÆt hμng), kiÓu kªnh
ph©n phèi, thêi gian vμ ®Þa ®iÓm tiªu thô, ph†¬ng thøc thanh to¸n
ƒ Ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ thay ®æi gi¸, bao gåm c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ®iÒu
chØnh vμ thay ®æi gi¸ theo m«i tr†êng kinh doanh lu«n biÕn ®æi.
ƒ Lùa chän nh÷ng øng xö thÝch hîp tr†íc nh÷ng ho¹t ®éng c¹nh tranh
qua gi¸ c¶ cña ®èi thñ c¹nh tranh
Víi nh÷ng néi dung trªn, chiÕn l†îc vÒ gi¸ th†êng h†íng vμo c¸c môc
tiªu nh†: th©m nhËp thÞ tr†êng hay ®o¹n thÞ tr†êng nμo? trong n†íc hay
quèc tÕ? ph¸t triÓn thÞ phÇn vμ doanh sè b¸n, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.
QuyÕt ®Þnh vÒ gi¸ cña s¶n phÈm th†êng liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò c¬
b¶n sau:
ƒ Gi¸ cho s¶n phÈm s¶n xuÊt vμ tiªu thô ë trong n†íc sÏ nh† thÕ nμo?
gi¸ cho nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt ë trong n†íc nh†ng ®†îc tiªu thô ë thÞ
tr†êng n†íc ngoμi sÏ nh† thÕ nμo?
ƒ Gi¸ cho nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt vμ tiªu thô ë n†íc ngoμi?
ƒ Dù ¸n cÇn ph¶i ®†a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ ban ®Çu cho c¸c ®èi
t†îng kh¸ch hμng kh¸c nhau, cho c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm nÕu dù ¸n s¶n
xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, møc ®é kh¸c biÖt gi÷a gi¸ néi ®Þa vμ gi¸ xuÊt
khÈu.
ƒ ChiÕn l†îc gi¸ sÏ ®†îc x©y dùng ®óng ®¾n khi dùa trªn c¸c c¨n cø c¬
b¶n nh†: chi phÝ, cÇu thÞ tr†êng, t×m hiÓu vÒ ®èi thñ c¹nh tranh, ®iÒu kiÖn
m«i tr†êng cña thÞ tr†êng, môc tiªu vμ kh¶ n¨ng cña dù ¸n.
ChiÕn lîc tiÕp thÞ:
ChiÕn l†îc tiÕp thÞ bao gåm toμn bé c¸c quyÕt ®Þnh vÒ tiÕp thÞ s¶n
phÈm cña dù ¸n tõ viÖc x¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n, c¸c
ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm, lùa chän c¸c ph†¬ng thøc linh ho¹t ®Ó ®Èy
m¹nh søc mua vμ tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm ®Ó ®¹t ®†îc môc tiªu
cña dù ¸n. ViÖc lùa chän, tæ chøc vμ qu¶n lý c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n ph¶i
®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶, ®¹t ®†îc môc tiªu cña dù ¸n. ChiÕn l†îc tiÕp thÞ s¶n

94
phÈm phô thuéc rÊt nhiÒu vμo chiÕn l†îc tæng thÓ Marketing cña dù ¸n vμ cã
mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi c¸c chiÕn l†îc kh¸c nh† chiÕn l†îc s¶n phÈm,
chiÕn l†îc gi¸. Tuy nhiªn, viÖc x©y dùng chiÕn l†îc sÏ phô thuéc rÊt nhiÒu
vμo s¶n phÈm, ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng vÒ tμi chÝnh, kü thuËt vμ qu¶n lý cña dù ¸n.
X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ
chiÕm lÜnh thÞ trêng cña dù ¸n:
C¸c chØ tiªu nμy bao gåm:
ƒ ThÞ phÇn cña dù ¸n / thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
ƒ §©y lμ mét chØ tiªu hay ®†îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña dù ¸n. Khi xem xÐt thÞ phÇn cña dù ¸n cã thÓ ®Ò cËp ®Õn c¸c lo¹i
thÞ phÇn sau:
ƒ ThÞ phÇn cña dù ¸n so víi toμn bé thÞ tr†êng: §©y chÝnh lμ tû lÖ %
gi÷a doanh sè b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n so víi toμn ngμnh
ƒ ThÞ phÇn cña dù ¸n so víi phÇn thÞ tr†êng môc tiªu mμ dù ¸n h†íng
tíi: §©y chÝnh lμ tû lÖ % gi÷a doanh sè b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n so víi
doanh sè b¸n s¶n phÈm t†¬ng tù cña toμn bé c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ
tr†êng môc tiªu
ƒ ThÞ phÇn t†¬ng ®èi: §©y lμ tû lÖ so s¸nh vÒ doanh sè cña dù ¸n víi
®èi thñ c¹nh tranh lín nhÊt. Tû lÖ nμy ph¶n ¸nh vÞ thÕ vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n
trªn thÞ tr†êng.
ƒ Doanh thu tõ s¶n phÈm cña dù ¸n / doanh thu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
§Ó tÝnh ®†îc chØ tiªu nμy cÇn ph¶i chän tõ 2 ®Õn 5 doanh nghiÖp m¹nh
nhÊt vμ cã sè liÖu ®Ó so s¸nh. Tuy nhiªn th†êng th× khã cã thÓ tÝnh to¸n ®†îc
chØ tiªu nμy v× khã cã sè liÖu ®Çy ®ñ.
ƒ TØ lÖ chi phÝ Marketing / Tæng doanh thu
ChØ tiªu nμy th†êng ®†îc sö dông nhiÒu trong ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh còng nh† hiÖu qu¶ tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n. Th«ng qua chØ tiªu
nμy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n cã thÓ ®†îc ®¸nh gi¸. Ngoμi ra, dù ¸n cßn
tÝnh thªm chØ tiªu chi phÝ marketing / tæng chi phÝ ®Ó thÊy ®†îc c¬ cÊu chi
tiªu cña dù ¸n.
ƒ Tû suÊt lîi nhuËn

95
 §©y lμ mét chØ tiªu tæng hîp. ChØ tiªu nμy kh«ng chØ ph¶n ¸nh tiÒm
n¨ng c¹nh tranh cña dù ¸n mμ cßn thÓ hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt
kinh doanh cña dù ¸n. ChØ tiªu nμy ®†îc tÝnh lμ chªnh lÖch (gi¸ b¸n - gi¸
thμnh) / gi¸ b¸n.
8. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu thÞ trtêng dù ¸n Khu du lÞch
sinh th¸i vv vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m
8.1. Ph©n tÝch tæng thÓ hiÖn tr¹ng cung - cÇu hiÖn t¹i vÒ du lÞch vμ vui
ch¬i gi¶i trÝ
8.1.1. HiÖn tr¹ng cÇu du lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ
a. Kh¸ch trong n†íc.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®êi sèng cña ng†êi d©n ngμy cμng ®†îc
n©ng cao. Do ®ã, nhu cÇu vÒ du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ, ch¨m sãc søc khoÎ trë
thμnh thiÕt yÕu cña mét bé phËn lín d©n c†. Du lÞch kh«ng chØ trong c¸c
ngμy nghØ hÌ mμ c¶ du lÞch vμo cuèi tuÇn, du lÞch vμo mïa ®«ng, du lÞch vμo
dÞp lÔ tÕt... Yªu cÇu ®èi víi c¸c h×nh thøc du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ vμ ch¨m
sãc søc khoÎ còng ®a d¹ng h¬n, chÊt l†îng phôc vô cao h¬n, thêi gian l†u
tró khi ®i du lÞch dμi h¬n, chi tiªu cho mét ngμy du lÞch nhiÒu h¬n. NÕu nh†
tr†íc ®©y, du lÞch chñ yÕu lμ “chiªm ng†ìng”, “ng¾m nh×n” th× hiÖn nay xu
h†íng tham quan vμ ®i du lÞch xa n¬i ë, th†êng xuyªn ®ang trë thμnh trμo
l†u thÞnh hμnh.
B¶ng 3.1. Lîng kh¸ch du lÞch trong níc
Năm 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Khách nӝi ÿӏa
(triӋu ngѭӡi) 5,100 6,214 6,908 7,254 8,500 9,600 10,685 11,200 11,649 13,000
Tӕc ÿӝ tăng
(%) - 21.8 11.2 5 17.2 12.9 11.3 4.8 4 11.6

Nguån: Tæng côc Du lÞch.

- Sù ph¸t triÓn cña ®« thÞ cμng lμm cho con ng†êi sèng xa rêi thiªn
nhiªn. Do ®ã nhu cÇu ®†îc gÇn gòi, kh¸m ph¸ thiªn nhiªn trë thμnh bøc
thiÕt. Du lÞch sinh th¸i ngμy ®†îc †a chuéng. Vμo nh÷ng ngμy cuèi tuÇn,
ngμy lÔ tÕt, mét l†îng lín d©n ®« thÞ th†êng ®æ vÒ c¸c khu vùc ngo¹i thμnh

96
®Ó tham gia vμo c¸c ho¹t ®éng du lÞch mang tÝnh sinh th¸i nh† c©u c¸, d·
ngo¹i, picnic... C¸c khu du lÞch - gi¶i trÝ nhá cña t† nh©n vμo nh÷ng ngμy
nμy gÇn nh† qu¸ t¶i vμ chËt kÝn ng†êi, xe.
- Nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ b»ng c¸c h×nh thøc cao cÊp, kh«ng chØ
®¬n thuÇn lμ kh¸m, ch÷a bÖnh. Ng†êi d©n cã xu h†íng t×m ®Õn c¸c khu du
lÞch yªn tÜnh, kh«ng gian tho¸ng ®·ng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu nghØ ng¬i tÜnh
d†ìng.
- Ngoμi nhu cÇu vÒ n¬i l†u tró, ®i l¹i, nghØ d†ìng, tham quan,… nhu
cÇu vÒ vui ch¬i, gi¶i trÝ thÓ thao chiÕm mét phÇn lín trong ho¹t ®éng du lÞch
vμ chi tiªu cña du kh¸ch, gãp phÇn kÐo dμi thêi gian l†u tró cña kh¸ch. Mäi
løa tuæi ®Òu yªu thÝch thÓ thao vμ c¸ch thøc vui ch¬i gi¶i trÝ trªn c¹n, d†íi
n†íc hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt løa tuæi nhá, thanh thiÕu niªn.
- HiÖn nay, phÇn lín kh¸ch du lÞch trong n†íc chän c¸c nhμ kh¸ch,
nhμ nghØ, kh¸ch s¹n cã møc trung b×nh, rÎ. Mét bé phËn cã thu nhËp cao lùa
chän c¸c kh¸ch s¹n cao cÊp vμ sè nμy ngμy cμng t¨ng.
- Kh¸ch trong n†íc th†êng ®i theo c¸c nhãm, ph†êng héi, c¸c tæ chøc
®oμn thÓ. Xu h†íng ®i theo gia ®×nh, riªng lÎ ®ang t¨ng lªn.
- Møc chi tiªu trung b×nh cña kh¸ch trong n†íc ë n¨m 1992 kho¶ng
135.000 ®ång / ng†êi / ngμy vμ thêi gian l†u tró trung b×nh lμ 3 ngμy. Con sè
nμy ngμy cμng t¨ng.
C¬ cÊu chi tiªu cho du lÞch cña kh¸ch trong níc:
+ ¨n, uèng, ngñ : 75%
+ Giao th«ng t¹i chç : 5%
+ Mua s¾m : 4%
+ Vui ch¬i gi¶i trÝ : 3%
+ Chi phÝ kh¸c : 13%
Nh† vËy, chi tiªu cho vui ch¬i gi¶i trÝ, mua s¾m chiÕm tû träng nhá.
Lý do kh«ng ph¶i lμ kh«ng cã nhu cÇu mμ chñ yÕu lμ do c¸c dÞch vô trong
n†íc ch†a ®¸p øng ®†îc.

97
 - T×nh tr¹ng phæ biÕn hiÖn nay lμ häc sinh, sinh viªn kh«ng cã nhiÒu
®iÓm vui ch¬i gi¶i trÝ lμnh m¹nh s«i ®éng vμ hÊp dÉn. Nhu cÇu t×m hiÓu
nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ vÒ tù nhiªn, sinh häc m«i tr†êng ngμy cμng phæ biÕn
vμ lμ ph†¬ng ph¸p gi¸o dôc hiÖn ®¹i ®ang h†íng tíi.
b. Kh¸ch quèc tÕ:
L†îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam ®ang ngμy cμng t¨ng. Mét phÇn
lín (trªn 50%) hä sang ViÖt Nam víi môc ®Ých tham quan, du lÞch, t×m hiÓu
v¨n ho¸ ViÖt Nam; mét phÇn sang víi môc ®Ých kÕt hîp t×m kiÕm thÞ tr†êng
kinh doanh, mét phÇn sang th¨m b¹n bÌ, mét phÇn ë l©u dμi t¹i ViÖt Nam v×
c«ng viÖc. Nhu cÇu cña hä vÒ n¬i ¨n ë, ®i l¹i (®Æc biÖt lμ th†¬ng nh©n) ®ßi
hái chÊt l†îng cao. §©y lμ thÞ tr†êng tiÒm n¨ng cña dù ¸n.
B¶ng 3.2. T×nh h×nh kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam qua c¸c n¨m
Năm 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
1. Khách quӕc tӃ
(triӋu ngѭӡi) 0,670 1,018 1,351 1,607 1,715 1,520 1,782 2,140 2,330 2,600
Tͩc ÿͱ tăng (%) - 52,0 32,7 18,9 6,7 -11,4 17,2 20,1 8,9 11,5
2. Thӡi gian lѭu trú
bq (ngày) 6,2 6,4 6,5 6,7 6,6 6,8 6,9 7,0 7,2
3. Chia theo mөc ÿích chính
Ĉi du lӏch, nghӍ
ngѫi 0,268 0,476 0,611 0,662 0,691 0,599 0,838 1,139 1,222 1,462
Ĉi công viӋc 0,203 0,263 0,308 0,365 0,403 0,292 0,266 0,420 0,401 0,446
Thăm ngѭӡi thân,
bҥn bè 0,153 0,210 0,202 0,274 0,372 0,301 0,337 0,399 0,390 0,425
Các mөc ÿích
khác 0,046 0,069 0,229 0,307 0,249 0,328 0,341 0,128 0,317 0,295

Nguån: ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch, Tæng côc Du lÞch.

98
 B¶ng 3.3. C¬ cÊu chi tiªu trung b×nh mét ngμy cña kh¸ch du lÞch
quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam (1996)
§¬n vÞ tÝnh: USD
Mua
Vui sҳm
Chi 1 Ăn
Quӕc tӏch Ӣ Ĉi lҥi chѫi và mөc
ngày uӕng
giҧi trí ÿích
khác
Nhұt Bҧn 158,93 77,16 32,15 14,09 18,66 16,34
Singapore 165,03 72,87 21,48 17,27 18,31 35,10
Ĉài Loan 111,23 42,06 21,53 15,49 10,98 21,26
Hӗng Kông 116,68 49,02 19,92 10,89 17,23 19,62
Hàn Quӕc 138,24 70,07 14,52 9,35 33,71 10,59
Pháp 101,56 35,83 16,91 16,94 6,11 25,77
Anh 85,12 44,13 14,79 10,71 7,88 7,60
Ĉӭc 112,53 44,10 20,68 5,93 9,74 15,82
Mӻ 98,96 45,16 19,66 3,47 7,45 17,22
Úc 80,88 30,51 16,93 3,43 7,78 12,13

Nguån: ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch.

TÇng líp du lÞch b×nh d©n, th†êng chän nh÷ng kh¸ch s¹n nhμ nghØ
trung b×nh vμ rÊt †a thÝch c¸c h×nh thøc du lÞch sinh th¸i, tham quan du lÞch
di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh, t×m hiÓu vÒ v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n
ViÖt Nam.
- Kh¸ch chñ yÕu tõ c¸c n†íc Trung Quèc, Hång K«ng, §μi Loan, Th¸i
Lan, Mü, Anh, Ph¸p, Canada, NhËt,..
- Thêi gian l†u tró trung b×nh cña mçi kh¸ch lμ 6,5 ngμy (nghØ ng¬i,
gi¶i trÝ, tham quan, t×m thÞ tr†êng bu«n b¸n,..)
- Chi tiªu nhiÒu nhÊt cho ë, sau ®ã lμ ¨n uèng råi míi ®Õn vui ch¬i,
gi¶i trÝ, ®i l¹i, mua s¾m thÊp, chØ chiÕm kho¶ng 10% møc chi tiªu mét ngμy
(ë Th¸i Lan lμ 50%). Do ë ViÖt Nam ch†a cã nh÷ng khu vui ch¬i gi¶i trÝ tÇm

99
cì, kh«ng khai th¸c ®†îc c¸c dÞch vô du lÞch hÊp dÉn vμ ph¸t triÓn ch†a
m¹nh c¸c s¶n phÈm diÖn l†u niÖm mang tÝnh b¶n ®Þa ®éc ®¸o. §èi víi vui
ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao hä †a chuéng c¸c m«n thÓ thao quèc tÕ, hiÖn ®¹i. NhÊt
lμ ®èi víi kh¸ch hμng lμm viÖc l©u dμi t¹i ViÖt Nam th× nhu cÇu vui ch¬i gi¶i
trÝ, thÓ thao lμ kh«ng thÓ thiÕu. Khu du lÞch QuÊt L©m sÏ chó träng ®¸p øng
nhu cÇu nμy.
- Ngoμi ra nh÷ng kh¸ch lμ ViÖt kiÒu vÒ th¨m quª h†¬ng, hä hμng,
t×m kiÕm thÞ tr†êng ngμy cμng ®«ng chiÕm kho¶ng 19% kh¸ch quèc tÕ. Nhu
cÇu cña hä còng t†¬ng tù nh† kh¸ch quèc tÕ. Mét phÇn lín trong hä kh«ng
cã gia ®×nh ë ViÖt Nam nªn nhu cÇu ¨n ë l©u dμi lμ rÊt lín. Do ®ã, dù ¸n
QuÊt L©m còng sÏ tËp trung vμo c¸c dÞch vô l†u tró ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó
phôc vô c¸c ®èi t†îng nμy.
XÐt vÒ phÝa cÇu, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nhu cÇu du lÞch nghØ d†ìng,
vui ch¬i gi¶i trÝ lμ rÊt lín vμ ®ang ngμy cμng t¨ng lªn, chiÕm mét vÞ trÝ quan
träng trong ®êi sèng cña mét bé phËn lín d©n c† phÝa B¾c. Kh«ng chØ kh¸ch
trong n†íc mμ c¶ nh÷ng kh¸ch n†íc ngoμi víi nhu cÇu ®a d¹ng lμ mét c¬
héi tèt cho c¸c dù ¸n du lÞch. §ã lμ tiÒn ®Ò cho sù h×nh thμnh vμ kh¼ng ®Þnh
tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt thÞ tr†êng cña dù ¸n.
8.1.2. HiÖn tr¹ng cung c¸c dÞch vô du lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ
So víi nhu cÇu, cung vÒ c¸c dÞch vô du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ cßn thiÕu
c¶ vÒ sè l†îng vμ chÊt l†îng, ®Æc biÖt t¹i c¸c tØnh phÝa B¾c vμ tØnh Nam
§Þnh. §ã chÝnh lμ c¬ héi cho dù ¸n kh¾c phôc sù thiÕu hôt cña thÞ tr†êng.
B¶ng 3.4. Sè doanh nghiÖp th¬ng m¹i, kh¸ch s¹n, nhμ hμng du lÞch
dÞch vô t¹i mét sè ®Þa ph¬ng vμo thêi ®iÓm 31/12/2000
§Þa ph¬ng Sè DN §Þa ph¬ng Sè DN
Hμ Néi 2477 Nam §Þnh 177
H¶i Phßng 422 H†ng Yªn 45
VÜnh Phóc 75 Hμ Nam 43
Hμ T©y 177 Th¸i B×nh 112
B¾c Ninh 73 Ninh B×nh 62
H¶i D†¬ng 121 Tæng 3724

100
 T¹i Nam §Þnh:
+ Sè doanh nghiÖp th†¬ng m¹i, kh¸ch s¹n, nhμ hμng, du lÞch, dÞch vô
t¹i thμnh phè Nam §Þnh n¨m 2001 chØ lμ 72.
+ Sè c¸ thÓ kinh doanh th†¬ng m¹i, kh¸ch s¹n, nhμ hμng, du lÞch, dÞch
vô t¹i thêi ®iÓm 01/07/2007 t¹i Nam §Þnh lμ 19,5 ngh×n ng†êi, huyÖn Giao
Thuû lμ 1,408 ngh×n ng†êi.
+ HÖ thèng dÞch vô, nhμ hμng, kh¸ch s¹n t¹i vïng biÓn Nam §Þnh cßn
®¬n gi¶n (hiÖn chØ cã 100 gi†êng ®¹t tiªu chuÈn) vμo mïa du lÞch, sè l†îng
phßng nghØ kh«ng ®¸p øng nhu cÇu du kh¸ch.
+ C¸c ®iÓm ho¹t ®éng v¨n ho¸ c«ng céng kh¸c cßn rÊt thiÕu: 1 r¹p h¸t,
3 r¹p chiÕu bãng.
- VÒ c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ:
+ T¹i Hμ Néi vμ c¸c thμnh phè lín phÝa B¾c, ngo¹i trõ c«ng viªn n†íc
hå T©y cã nh÷ng h×nh thøc vui ch¬i kh¸ hÊp dÉn, hiÖn ®¹i, c¸c khu cßn l¹i
®Òu rÊt ®¬n ®iÖu, nhμm ch¸n, ch†a ®¸p øng ®†îc nhu cÇu ngμy cμng cao vμ
®a d¹ng cña nh©n d©n nhÊt lμ d©n thμnh thÞ.
+ T¹i mét sè ®Þa ph†¬ng l©n cËn th× thiÕu h¼n c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ
hiÖn ®¹i. C¸c khu cò th× kh«ng ®†îc n©ng cÊp, ®æi míi phï hîp víi nhu cÇu.
Ngo¹i trõ c¸c thμnh phè lín vμ c¸c khu du lÞch, c¸c tØnh cßn l¹i th× rÊt thiÕu
nhμ hμng, qu¸n cafe, qu¸n bar cã chÊt l†îng.
- VÒ c¸c khu du lÞch: T¹i néi thμnh Hμ Néi chñ yÕu lμ c¸c h×nh thøc du
lÞch v¨n ho¸, du lÞch tham quan di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh (phè cæ,
®Òn chïa, l¨ng B¸c...). ë nh÷ng vïng ven ®« vμ c¸c huyÖn ngo¹i thμnh (Tõ
Liªm, Gia L©m, §«ng Anh, Linh §μm - Thanh Tr×,...) trong vßng 3 -4 n¨m
trë l¹i ®©y xuÊt hiÖn nhiÒu khu, ®iÓm du lÞch theo h×nh thøc sinh th¸i. Tuy
nhiªn, c¸c ®iÓm du lÞch nμy quy m« cßn nhá, ch†a mang tÝnh sinh th¸i ®Æc
thï, c¸c dÞch vô ch†a ®a d¹ng do h¹n chÕ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. PhÇn nhiÒu c¸c
®iÓm du lÞch - gi¶i trÝ ë ngo¹i thμnh lμ do tËn dông diÖn tÝch mÆt ®Êt, mÆt
n†íc, v†ên c©y cã s½n, chñ qu¸n chØ bá tiÒn dùng thªm mét sè chßi c©u b»ng
tre nøa, vËt liÖu ®¬n gi¶n vμ phôc vô thªm dÞch vô ¨n uèng lμ ®· thμnh mét
®iÓm du lÞch, gi¶i trÝ sinh th¸i. Ngay c¶ nh÷ng ®iÓm ®†îc bè trÝ ®Çu t† míi

101
th× c¸ch bè trÝ c¶nh quan, kiÕn tróc còng ch†a hîp lý, c¸c dÞch vô cßn ®¬n
gi¶n, ch†a khai th¸c s©u yÕu tè sinh th¸i vμ hÊp dÉn kh¸ch.
- T¹i H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, Thanh Ho¸, Nam §Þnh,.. lμ h×nh thøc
du lÞch biÓn, tham quan th¾ng c¶nh, nghØ d†ìng. Mét sè khu du lÞch mang
tÝnh chÊt du lÞch sinh th¸i nh† C¸t Bμ (H¶i Phßng), Cóc Ph†¬ng (Ninh B×nh),
mét sè khu du lÞch ë Hμ T©y, Tam §¶o (VÜnh Phóc),... Du lÞch lÔ héi: chïa
H†¬ng (Hμ T©y), Nam §Þnh,...
Tuy nhiªn, c¸c khu du lÞch ch†a mang tÝnh ®Æc thï râ nÐt, ch†a khai
th¸c hÕt c¸c tμi nguyªn du lÞch (®Æc biÖt du lÞch sinh th¸i), c¸c yÕu tè ®éc
®¸o, b¶n s¾c d©n téc, ®Þa ph†¬ng.
- VÒ kh¸ch s¹n, nhμ nghØ, c¬ së l†u tró: Theo thèng kª ch†a ®Çy ®ñ,
®Õn ®Çu n¨m 2003 c¶ n†íc cã 3267 c¬ së l†u tró víi 72.504 buång, trong ®ã:
+ Kh¸ch s¹n cã 1940 víi 53.026 buång.
+ Nhμ nghØ cã 668 víi 7.603 buång.
+ BiÖt thù cã 52 víi 1310 buång.
+ Lμng du lÞch cã 11 víi 357 buång.
+ C¨n hé cho thuª cã 19 víi 249 buång.
+ B·i c¾m tr¹i cã 8 víi 83 buång.
C«ng suÊt sö dông gi¶m vμo c¸c n¨m 1996 - 1999 nh†ng ®· cã sù t¨ng
trë l¹i vμ theo c¸c chuyªn gia dù b¸o th× cung vÒ c¬ së l†u tró cã chÊt l†îng,
®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ t¹i ViÖt Nam cßn thiÕu trong nh÷ng n¨m tíi.
VÒ c¸c dÞch vô kh¸c (héi nghÞ, héi th¶o, ch¨m sãc søc khoÎ, nghØ
d†ìng, ¨n uèng,...):
C¸c héi nghÞ, héi th¶o lín th†êng ®†îc tæ chøc t¹i c¸c kh¸ch s¹n cao
cÊp t¹i Hμ Néi. C¸c khu du lÞch biÓn nh† §å S¬n (H¶i Phßng), H¹ Long
(Qu¶ng Ninh) còng lμ nh÷ng ®iÓm tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o kÕt hîp du lÞch
lý t†ëng. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c buæi häp, héi nghÞ quy m« nhá (cña c¸c
doanh nghiÖp, cña c¸c tæ chøc) th× chi phÝ ®Ó thuª héi tr†êng t¹i c¸c kh¸ch
s¹n cao cÊp lμ qu¸ cao. T¹i Hμ Néi, cã c«ng viªn n†íc Hå T©y ®¸p øng dÞch
vô nμy, tuy nhiªn l¹i h¹n chÕ trong viÖc kÕt hîp víi du lÞch. C¸c ®Þa ph†¬ng
kh¸c nh† Nam §Þnh ch†a ®¸p øng ®†îc nhu cÇu nμy.

102
 C¸c dÞch vô ch¨m sãc søc kháe ®a phÇn tån t¹i trong c¸c kh¸ch s¹n vÒ
nhμ nghØ víi mét sè dÞch vô nh† x«ng h¬i, m¸t xa, ch†a cã sù kÕt hîp hμi
hßa gi÷a du lÞch, gi¶i trÝ víi nghØ d†ìng, ch¨m sãc søc kháe.
§èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† n†íc ngoμi, chØ tËp trung ®Çu t† cho kh¸ch
s¹n (72% sè dù ¸n), rÊt Ýt cho c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao (11%). §ã lμ
mét sù mÊt c©n ®èi lín, kh«ng phï hîp trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng
cña kh¸ch s¹n du lÞch.
Gi¸ c¶ t¹i mét sè khu vui ch¬i gi¶i trÝ trong níc
+ Khu c«ng viªn n†íc Sμi Gßn Water Park: ng†êi lín 60.000®/vÐ, trÎ
em 35.000/vÐ.
+ Khu c«ng viªn n†íc ViÖt Nam Water World: ng†êi lín 60.000®/vÐ,
trÎ em 35.000®/ vÐ.
+ §Çm Sen Water Park: ng†êi lín 50.000®/ vÐ, trÎ em 30.000®/vÐ.
+ C«ng viªn n†íc n†íc Hå T©y (Hμ Néi): ng†êi lín 50.000®/vÐ, trÎ
em 30.000/ vÐ.
Gi¸ c¶ t¹i mét sè khu du lÞch, gi¶i trÝ:
Gi¸ c¶ dao ®éng phô thuéc vμo tÝnh chÊt, ®èi t†îng phôc vô (kh¸ch
trong n†íc, kh¸ch n†íc ngoμi).
+ Thuª phßng nghØ t¹i c¸c kh¸ch s¹n nhá: 150.000 - 300.000 ®/ngμy.
+ T¹i c¸c kh¸ch s¹n cao cÊp ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ: 40 USD - 250
USD/ngμy.
Mét suÊt ¨n t¹i c¸c cöa hμng ¨n uèng: 20.000-50.000®/suÊt.
T¹i kh¸ch s¹n, khu du lÞch: 40.000-200.000 ®/suÊt.
+ C¸c dÞch vô x«ng h¬i, m¸t xa,...: T¹i c¸c kh¸ch s¹n 10-20 USD/lÇn.
T¹i c¸c ®iÓm dÞch vô nhá, trung b×nh: 50.000 ®/lÇn.
+ Ch¬i bowling: 45.000 - 75.000 ®/h.
+ Mét sè tua du lÞch ng¾n ngμy: 150.000 - 350.000 ®/tua.
+ Thuª s©n tennis: 50.000®/h.
+ C©u c¸: 30.000 - 50.000 ®/h.
+ Karaoke. 30.000 - 60.000 ®/h.

103
 XÐt vÒ phÝa cung, c¸c dÞch vô du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ t¹i phÝa B¾c,
ngay t¹i c¸c thμnh phè lín nh† Hμ Néi, H¶i Phßng ®Òu ch†a ®¸p øng ®†îc
nhu cÇu c¶ vÕ sè l†îng vμ chÊt l†îng. T¹i tØnh Nam §Þnh th× hÇu nh† cung
còng ch†a ®¸p øng ®†îc nhu cÇu t¹i ngay ®Þa ph†¬ng vμ c¸c tØnh l©n cËn. Do
®ã thÞ tr†êng cho dù ¸n cßn rÊt réng lín.
8.2. Ph©n tÝch, dù b¸o cung cÇu vÒ du lÞch
8.2.1. §èi t†îng phôc vô cña dù ¸n
a. ThÞ trêng môc tiªu
Qua viÖc nghiªn cøu thÞ tr†êng cung cÇu du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ,
tr†íc m¾t, dù ¸n sÏ tËp trung vμo c¸c ®èi t†îng kh¸ch hμng sau:
- Kh¸ch néi tØnh: tËp trung phÇn lín ë ®« thÞ víi nhu cÇu vui ch¬i gi¶i
trÝ (c¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc, c¸c trß ch¬i c¶m gi¸c m¹nh trªn c¹n), ch¬i
thÓ thao, nhu cÇu nghØ ng¬i, l†u tró ng¾n ngμy vμo mïa du lÞch, nhu cÇu vÒ
c¸c dÞch vô ¨n uèng, ch¨m sãc søc khoÎ, nhu cÇu tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o.
- Kh¸ch ®Õn Nam §Þnh tham gia c¸c lÔ héi, ®Òn chïa hμng n¨m.
- Kh¸ch ë c¸c ®Þa ph†¬ng l©n cËn, trong vïng (Ninh B×nh, Hμ Nam,
Th¸i B×nh, Thanh Ho¸) víi c¸c nhu cÇu t†¬ng tù nh† kh¸ch néi tØnh. §Æc
biÖt nhu cÇu cña ®èi t†îng nμy sÏ rÊt cao ®èi víi c¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i
trÝ míi l¹ vμ th†êng tæ chøc ®i theo ®oμn thÓ, theo nhãm.
- Kh¸ch tõ Hμ Néi: ®©y lμ ®èi t†îng do cã nhu cÇu nhiÒu lo¹i dÞch vô
vμ kh¶ n¨ng chi tiªu lín, thêi gian l†u tró dμi. §èi t†îng nμy thÝch hîp víi
c¸c lo¹i h×nh du lÞch vμ dÞch vô ®Æc s¾c, chÊt l†îng cao. Nh÷ng n¨m võa
qua, khu du lÞch phÝa B¾c ®· trë thμnh kh¸ quen thuéc víi nhiÒu ng†êi Hμ
Néi. Do ®ã, hä cã xu h†íng t×m kiÕm nh÷ng khu dÞch vô míi l¹ cã nhiÒu nÐt
®Æc tr†ng riªng biÖt, xa n¬i ë, mang tÝnh kh¸m ph¸ vμ nhu cÇu du lÞch, nghØ
d†ìng vμo mïa ®«ng còng rÊt lín. Chñ yÕu ®i theo gia ®×nh.
- Ngoμi ra, l†îng kh¸ch lμ ng†êi n†íc ngoμi, ViÖt kiÒu lμm ¨n sinh
sèng t¹i Nam §Þnh còng lμ mét ®èi t†îng kh¸ch hμng dù ¸n h†íng tíi c¸c
dÞch vô l†u tró, c¸c dÞch vô ¨n uèng, ch¨m sãc søc kháe, thÓ thao cao cÊp.
b. ThÞ trêng tiÒm n¨ng
Trong vßng 5 ®Õn 10 n¨m tíi, cuéc sèng cña ng†êi d©n ngμy cμng ph¸t
triÓn vμ hÖ thèng ®« thÞ ë Nam §Þnh ®†îc më réng theo quy ho¹ch. §ång

104
thêi dù ¸n còng më réng nhiÒu ho¹t ®éng míi. Khi ®ã, ngoμi c¸c kh¸ch hμng
môc tiªu nªu trªn, dù ¸n cßn h†íng tíi c¸c ®èi t†îng kh¸c: kh¸ch trong tØnh,
ngoμi thμnh phè Nam §Þnh cßn kh¸ch ë c¸c thÞ trÊn, thÞ tø, c¸c huyÖn kh¸c,
kh¸ch tõ nhiÒu c¸c ®Þa ph†¬ng xa h¬n nh† H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, H¶i
D†¬ng,...; kh¸ch n†íc ngoμi ®i du lÞch ®Õn ViÖt Nam.
8.2.2. Ph©n tÝch vμ dù b¸o
a. Ph©n tÝch cÇu
Nghiªn cøu vÒ du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ theo mét sè tiªu chÝ:
Theo ®é tuæi:
- §èi t†îng tõ 5 -15 tuæi: †a thÝch c¸c lo¹i h×nh vui ch¬i gi¶i trÝ c¶m
gi¸c m¹nh, míi l¹, sèng ®éng... Hä còng tham gia vμo c¸c dÞch vô ¨n uèng,
tham quan, c¾m tr¹i do ®i cïng gia ®×nh, ®i tËp thÓ.
- Løa tuæi thanh niªn 15 - 30 tuæi: †a thÝch c¸c h×nh thøc du lÞch mang
tÝnh chÊt th¸m hiÓm, kh¸m ph¸ thiªn nhiªn, t×m hiÓu v¨n ho¸, †a thÝch thÓ
thao, ca nh¹c, khiªu vò,... §èi t†îng nμy phï hîp víi h×nh thøc du lÞch v¨n
ho¸, du lÞch sinh th¸i, vui ch¬i gi¶i trÝ c¶m gi¸c m¹nh.
- Løa tuæi trung niªn 30 - 50 tuæi: còng †a thÝch c¸c lo¹i h×nh du lÞch
gÇn gòi víi thiªn nhiªn, mét sè lo¹i h×nh thÓ thao nh† tennis, b¬i léi. Hä
còng tham gia vμo dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ, t×m hiÓu v¨n ho¸ d©n gian.
Cã nhu cÇu tham dù c¸c héi nghÞ, héi th¶o (®èi víi c¸c c¸n bé c«ng chøc
ph¶i ®i theo ®oμn).
- Løa tuæi trªn 50 tuæi: nhu cÇu nghØ d†ìng lμ lín nhÊt, hä còng †a
thÝch c¸c lo¹i h×nh sinh ho¹t, v¨n nghÖ d©n gian, tham quan c¸c di tÝch lÞch
sö.
Theo thu nhËp: C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ c¸c dÞch vô.
- §èi víi ®èi t†îng cã thu nhËp trung b×nh (tõ 500 ngh×n ®ång - 2.000
ngh×n ®ång/th¸ng). Chi tiªu trung b×nh cho mét ngμy du lÞch: 150 - 350
ngh×n ®ång/ng†êi/ngμy. §èi t†îng nμy bao gåm: ng†êi lao ®éng, c¸n bé
c«ng chøc nhμ n†íc, häc sinh, sinh viªn. Th†êng xuyªn tham gia c¸c dÞch
vô du lÞch sinh th¸i, th¸m hiÓm thiªn nhiªn, tham quan di tÝch lÞch sö, lÔ héi,
th¾ng c¶nh, thuª phßng nghØ víi gi¸ võa ph¶i.

105
 - §èi t†îng cã thu nhËp cao (trªn 2.000 ngh×n ®ång/ng†êi/th¸ng). Chi
tiªu trung b×nh cho mét ngμy du lÞch kho¶ng 350 - 1.000 ngh×n ®ång/ng†êi/
ngμy. Nhu cÇu cña hä lμ c¸c dÞch vô cao cÊp tiÖn nghi, ®ång thêi còng yªu
thÝch c¸c h×nh thøc du lÞch vui ch¬i míi l¹.
Theo ®Þa ph†¬ng:
- C¸c ®« thÞ ph¸t triÓn nh† Hμ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh cã xu
h†íng thÝch ®i du lÞch xa, tham gia c¸c lo¹i h×nh kh¸c l¹ víi ®Þa ph†¬ng hä,
ch¬i thÓ thao vμ nghØ d†ìng. C¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ kh«ng ph¶i môc
®Ých chÝnh, tuy nhiªn c¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ t¹i khu du lÞch sÏ gãp
phÇn kÐo dμi thêi gian l†u tró cña hä. Thu nhËp vμ chi tiªu cña hä t†¬ng ®èi
cao.
- D©n ®Þa ph†¬ng vμ c¸c tØnh kh¸c: T¹i ®Þa ph†¬ng hä cßn thiÕu c¸c
h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ hiÖn ®¹i, míi l¹. Do ®ã, ngoμi nhu cÇu tham quan,
nghØ d†ìng, hä quan t©m nhiÒu ®Õn dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ.
Theo tÝnh chÊt:
- Kh¸ch du lÞch thuÇn tuý gåm c¸c nhãm:
+ Nhãm 1: Thu nhËp Ýt hay võa ph¶i (tiÓu th†¬ng, c«ng chøc, nh©n
viªn c«ng së), kh¸ch trªn 60 tuæi vμ thanh niªn. §èi t†îng cña hä lμ khung
c¶nh thiªn nhiªn, kh¸m ph¸ cuéc sèng t¹i ®iÓm du lÞch. Hä thÝch c¸c ho¹t
®éng thÓ thao, chän chç nghØ gi¸ trung b×nh, cã mét vμi dÞch vô vμ tiÖn nghi.
Chi phÝ cho ®i du lÞch, ®i ch¬i lμ ®¾t ®á so víi thu nhËp cña hä nªn kh¸ quan
träng, sau ®ã hä thÝch mua nh÷ng ®å l†u niÖm, ®éc ®¸o - b»ng chøng cña
chuyÕn ®i. Hä th†êng ®i vμo mïa hÌ, sè ng†êi ®i vμo mïa ®«ng còng t¨ng lªn
+ Nhãm 2: Muèn kÕt hîp nghØ ng¬i vμ hiÓu biÕt. Hä th†êng lμ c«ng
chøc cao cÊp, gi¸o viªn, nh÷ng ng†êi cã tr×nh ®é häc vÊn (trung cÊp, ®¹i
häc) tuæi 30 - 50. ThÝch ch¬i nhiÒu m«n thÓ thao, thÝch tiÕp xóc víi mäi
ng†êi, d©n c† ®Þa ph†¬ng, tham quan danh lam th¾ng c¶nh, thÝch chôp ¶nh.
Thêi gian du lÞch th†êng h¬n mét tuÇn (vμo dÞp nghØ). V× hä muèn kh¸m
ph¸, hiÓu biÕt nªn cã thÓ chÊp nhËn nh÷ng tiÖn nghi s¬ sμi.
+ Nhãm 3: T×m kiÕm sù kh¸c l¹ vÒ v¨n ho¸, x· héi, céng ®ång. Hä
thuéc tÇng líp cã kiÕn thøc, thu nhËp cao hoÆc tiÕt kiÖm ®ñ ®Ó du lÞch. Gåm
hai ®é tuæi 30 - 70 ®i theo nhãm, 20 - 50 ®i lÎ, nhãm nhá. Hä ®i b»ng

106
ph†¬ng tiÖn nhanh. Hä sÏ tham quan tÊt c¶ nh÷ng g× ®†îc ®†a ra trong s¸ch
h†íng dÉn. Hä ¨n uèng kiÓu quèc tÕ, thÝch chôp ¶nh c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸
d©n gian. Thêi gian du lÞch tõ 2 - 3 tuÇn.
+ Nhãm 4: Ngoμi v¨n ho¸ hä thÝch gÇn gòi víi d©n ®Þa ph†¬ng, thiªn
nhiªn. Cã tr×nh ®é häc vÊn vμ häc hái lμ ®éng c¬ chÝnh. §èi t†îng nμy thuéc
nhiÒu ®é tuæi, nhiÒu nhÊt lμ líp trÎ. Hä cã nhiÒu ®éng c¬ kh¸c nhau: Sèng
n¬i xa vμ phiªu l†u, t×m hiÓu t«n gi¸o, nghÖ thuËt. Hä ®i lÎ hoÆc theo tõng
nhãm nhá, thÝch nghi ë kh¸ch s¹n ®Þa ph†¬ng, c¸c nhμ nghØ ®éc ®¸o, gÇn gòi
víi thiªn nhiªn. Hä thËt sù thÝch thó v¨n ho¸ d©n gian, tù nhiªn hoang s¬,
thÝch sèng tù do. §èi t†îng nμy ®ang t¨ng nhanh vμo nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
- Kh¸ch du lÞch kinh doanh: §a phÇn lμ kh¸ch n†íc ngoμi, kh¸ ®«ng
trong thêi gian gÇn ®©y. Môc ®Ých chÝnh cña hä lμ kinh doanh. Nhu cÇu
chÝnh cña hä t¹i khu du lÞch lμ n¬i ¨n ë tiÖn nghi, héi th¶o.
- Kh¸ch ViÖt kiÒu: t†¬ng ®èi ®«ng, vÒ ViÖt Nam t†¬ng ®èi dμi ngμy,
nhiÒu lÇn trong n¨m víi nhiÒu lý do (th¨m gia ®×nh, b¹n bÌ, du lÞch, kinh
doanh). NhiÒu ng†êi trong sè hä cã gia ®×nh t¹i ViÖt Nam ®Ó l†u tró l©u
ngμy nªn nhu cÇu vÒ ¨n ë cã chÊt l†îng, vui ch¬i gi¶i trÝ gÇn nh† cña c¸c
kh¸ch n†íc ngoμi.
b. Dù b¸o cÇu
* Kh¸ch trong n†íc:
L†îng kh¸ch trong n†íc ®Õn du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ ®†îc dù b¸o c¨n
cø vμo mét sè tiªu chÝ sau:
+ N¨m 2002, thu nhËp b×nh qu©n mét ng†êi/ th¸ng cña hé gia ®×nh
trªn c¶ n†íc kho¶ng 357 ngμn ®ång, t¨ng 21,1% so víi 1999, b×nh qu©n t¨ng
10%/ n¨m. Trong ®ã, thu nhËp b×nh qu©n ë thμnh thÞ lμ 626 ngμn ®ång, t¨ng
21,1%. Thu nhËp b×nh qu©n t¹i §ång b»ng s«ng Hång lμ 363 ngh×n ®ång/
ng†êi/th¸ng, cao h¬n møc trung b×nh c¶ n†íc. Vïng §«ng B¾c lμ 259 ngh×n
®ång/ng†êi/th¸ng.
+ Møc chi tiªu ®¹t 268 ngh×n/ng†êi/th¸ng n¨m 2002, t¨ng 21,3% so
víi n¨m 1999. Trong ®ã, chi tiªu khu vùc thμnh thÞ b»ng 460 ngh×n ®ång.
+ C¬ cÊu chi tiªu cã sù thay ®æi: Chi cho ¨n uèng gi¶m xuèng; chi cho
®i l¹i, vui ch¬i gi¶i trÝ, ch¨m sãc søc khoÎ t¨ng lªn.

107
 - C¨n cø vμo l†îng kh¸ch tham quan c¸c di tÝch lÞch sö, c¸c lÔ héi
truyÒn thèng hμng n¨m t¹i tØnh. Khu du lÞch QuÊt L©m sÏ thu hót c¶ l†îng
kh¸ch nμy.
- Trong vßng 5-10 n¨m n÷a, d©n sè thμnh thÞ cña c¸c tØnh phÝa B¾c vμo
kho¶ng: 25%, d©n sè trong ®é tuæi tõ 5-15 tuæi chiÕm kho¶ng 30%.
- C¨n cø vμo sù ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i: Sù di chuyÓn gi÷a
c¸c vïng ngμy cμng thuËn tiÖn.
- Tham kh¶o l†îng kh¸ch t¹i mét sè khu du lÞch, khu vui ch¬i gi¶i trÝ
t†¬ng tù.
* Kh¸ch quèc tÕ
Dù b¸o trªn mét sè tiªu chÝ:
- Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ®Çu t† n†íc ngoμi t¹i tØnh.
- Sù ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i, c¬ së h¹ tÇng Nam §Þnh.
- Sù ph¸t triÓn chung cña du lÞch ViÖt Nam. C¸c ch†¬ng tr×nh qu¶ng
b¸, giíi thiÖu du lÞch ViÖt Nam.
- L†îng ViÖt kiÒu, ®Æc biÖt nh÷ng ng†êi cã quª h†¬ng t¹i Nam §Þnh.
- C¨n cø vμo sè liÖu thèng kª mét sè dù ¸n t†¬ng tù, sè liÖu thèng kª
l†îng kh¸ch ®Õn Nam §Þnh hμng n¨m.
Dù tÝnh lîng kh¸ch du lÞch t¹i ViÖt Nam
ChØ tiªu 2000 2005 2010 2020
1. Kh¸ch quèc tÕ (triÖu l†ît ng†êi) 2,1 3 - 3,5 5,5 - 6 10 - 11
2. Kh¸ch néi ®Þa (triÖu l†ît ng†êi) 11,3 15 - 16 20 - 25 30 - 35
Nh† vËy, cã thÓ thÊy r»ng, con sè vÒ kh¸ch du lÞch c¶ trong vμ ngoμi
n†íc kh«ng ngõng t¨ng lªn, do ®ã, kh«ng chØ trong hiÖn t¹i mμ c¶ trong
nhiÒu n¨m tíi, dù ¸n vÉn cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr†êng.
* Dù b¸o nhu cÇu vÒ nhμ nghØ, kh¸ch s¹n, c¬ së vËt chÊt kü thuËt
ngμnh du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ.
Dù b¸o nhu cÇu vÒ sè buång trong c¸c c¬ së l†u tró ®Õn n¨m 2010 nh†
sau:
+ Nhu cÇu ®Õn n¨m 2005 lμ 80.000 buång.

108
 + §Õn n¨m 2010 lμ 130.000 buång.
+ Nhu cÇu x©y míi giai ®o¹n 2001 - 2005 lμ 17.000 buång, giai ®o¹n
2006 - 2010 lμ 50.000 buång.
B¶ng 3.5. Nhu cÇu sè phßng, kh¸ch s¹n quèc tÕ thêi kú 2005 - 2010

V§T V§T
Lo¹i kh¸ch s¹n 2005 2010
(triÖu $) (triÖu $)
5 sao 4.070 529,1 3.850 500,5
4 sao 6.420 642,0 6.080 608,0
3 sao 6.290 471,8 7.060 529,5
2 sao 5.840 350,4 6.850 411,0
1 sao 6.480 259,2 7.760 310,4
Tæng 29.100 2252,5 31.600 2359,4
Do ®ã, nhu cÇu trong nh÷ng n¨m tíi vÒ l†u tró dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ
sÏ cßn t¨ng, ®Æc biÖt lμ c¸c dÞch vô l†u tró cã chÊt l†îng cao, ®¹t tiªu chuÈn
quèc tÕ, c¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ hiÖn ®¹i, míi l¹. §ã lμ nh÷ng lÜnh vùc
dù ¸n tËp trung ®Çu t† nªn tÝnh kh¶ thi lμ rÊt lín.
8.2.3. Dù b¸o cung
Dùa trªn nh÷ng nhu cÇu, c¸c ®Þa ph†¬ng ®Òu cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
dÞch vô du lÞch. NhiÒu nhμ ®Çu t† ®· nhËn thÊy r»ng, ®Çu t† vμo du lÞch vμ
vui ch¬i gi¶i trÝ sÏ nhanh chãng thu håi vèn ®Çu t† vμ mang l¹i lîi nhuËn
lín. Do ®ã trong nh÷ng n¨m tíi, kh¶ n¨ng cung vÒ c¸c dÞch vô du lÞch vui
ch¬i gi¶i trÝ sÏ t¨ng lªn, kh«ng chØ t¹i c¸c thμnh phè lín, c¸c trung t©m dÞch
vô du lÞch mμ c¶ t¹i c¸c vïng quª nghÌo, n«ng th«ng nh»m khai th¸c tù
nhiªn, ph¸t triÓn h×nh thøc du lÞch sinh th¸i, du lÞch th¸m hiÓm cã søc thu
hót kh¸ch du lÞch tõ nhiÒu n¬i kh¸c ®Õn.
Trong giai ®o¹n 2001 - 2010 h×nh thμnh nhiÒu khu du lÞch tæng hîp cã
ý nghÜa quèc gia, quèc tÕ, c¸c ®iÓm du lÞch sinh th¸i, du lÞch v¨n ho¸, nghØ
biÓn. §ã sÏ lμ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh cña khu du lÞch QuÊt L©m.

109
8.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña khu du lÞch QuÊt L©m
Khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m khi hoμn thμnh sÏ
c¹nh tranh víi nhiÒu khu du lÞch, trong ®ã cã nh÷ng khu du lÞch l©u ®êi, næi
tiÕng. Nh†ng víi thÞ tr†êng ngμy cμng më réng vμ c¸c dÞch vô míi l¹, hÊp
dÉn, khu du lÞch QuÊt L©m sÏ thu hót ®†îc ®«ng ®¶o l†îng kh¸ch tíi th¨m.
- Khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m kÕt hîp hμi hoμ
gi÷a c¶nh quan thiªn nhiªn víi c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, gi÷a yÕu tè truyÒn
thèng vμ hiÖn ®¹i, khai th¸c nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸, phong c¸ch sèng ®Æc
tr†ng cña vïng biÓn. Khu du lÞch víi nhiÒu kh¸c biÖt vμ Ên t†îng, víi ®Çy
®ñ c¸c dÞch vô mang l¹i cho du kh¸ch mét tua du lÞch thËt hoμn h¶o vμ khã
quªn.
- NÕu lÊy Hμ Néi lμ trung t©m B¾c Bé th× khu du lÞch sinh th¸i QuÊt
L©m c¸ch Hμ Néi 130 km, tuy nhiªn víi c¸c khu du lÞch xa n¬i ë, sù ph¸t
triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¸c ph†¬ng tiÖn vËn chuyÓn c¸ nh©n nªn vÊn ®Ò kho¶ng
c¸ch lμ kh«ng ®¸ng ng¹i. Kh¸ch cã thÓ ®i ®Õn khu du lÞch QuÊt L©m b»ng
nhiÒu ph†¬ng tiÖn kh¸c nhau rÊt thuËn lîi.
- Khu du lÞch QuÊt L©m ho¹t ®éng vμo c¸c mïa, cã nhiÒu h×nh thøc
phï hîp víi nhiÒu thμnh phÇn kh¸ch, løa tuæi.
- QuÊt L©m cã biÓn ®Ñp víi rõng c©y ch¾n sãng t¹o m«i tr†êng biÓn
trong lμnh, võa cã hå réng, m«i tr†êng sinh th¸i tù nhiªn, ®Þa h×nh thuËn lîi
vμ hÊp dÉn du kh¸ch v× biÓn vÉn nguyªn lμ ®Þa chØ nghØ ng¬i lý t†ëng. Dù ¸n
víi dÞch vô l†u tró theo nhiÒu lo¹i h×nh, ®¸p øng së thÝch vμ nhu cÇu cña
nhiÒu ®èi t†îng. Khu kh¸ch s¹n cao cÊp víi c¸c dÞch vô hiÖn ®¹i, tiÖn nghi
phôc vô nghØ ng¬i, th† gi·n, gi¶i trÝ, ch¨m sãc søc kháe. §Æc biÖt cã trung
t©m héi th¶o tæ chøc trän gãi cho c¸c tæ chøc, ®oμn thÓ cã nhu cÇu. KÕt hîp
®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi, khai th¸c v¨n ho¸, tËp tôc cña sinh ho¹t vïng
biÓn, dù ¸n x©y dùng nhiÒu khu lμng sinh th¸i (B¨ng-ga-l©u) theo m« h×nh
mét lμng chμi ven biÓn, du kh¸ch sÏ trë thμnh nh÷ng ng† d©n thùc thô víi
nh÷ng buæi ®i ®¸nh c¸, c©u mùc vμ tù tay chÕ biÕn c¸c mãn ®å h¶i s¶n. Lμng
chμi ®†îc x©y dùng víi nh÷ng vËt liÖu tù nhiªn nh†ng vÉn ®¶m b¶o tù nhiªn,
c¸ch bè trÝ c¶nh quan t¹o cho du kh¸ch c¶m gi¸c sèng hoμ nhËp víi m«i
tr†êng tù nhiªn vμ cuéc sèng cña mét lμng chμi thuÇn ng†, kh«ng cã c¸c
ho¹t ®éng ån μo, hiÖn ®¹i. Lμng gåm nhiÒu nhμ riªng lÎ, cã khu sinh ho¹t

110
chung ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng truyÒn thèng cña v¨n ho¸ vïng biÓn nh† ®ua
thuyÒn, kÐo co, thi tμi... TÝnh chÊt sinh th¸i cßn ®†îc nhÊn m¹nh víi khu
c¾m tr¹i (camping), réng xen lÉn c¸c rõng c©y. Du kh¸ch ®i theo gia ®×nh
hoÆc ®i theo nhãm, ®oμn thÓ ®Òu cã thÓ dùng tr¹i víi quy m« phï hîp, tËn
h†ëng cuéc sèng “hoang d·” trong rõng c©y. Trong khu vùc c¾m tr¹i cã ®Çy
®ñ c¸c h¹ tÇng vμ dÞch vô: B·i xe, khu nÊu n†íng, cöa hμng, b†u ®iÖn, nhμ y
tÕ, khu vÖ sinh,... Du kh¸ch c¾m tr¹i sÏ cã mét khu vui ch¬i riªng, cã khu
dμnh cho trÎ em, khu dμnh cho ng†êi lín víi c¸c ho¹t ®éng nh† th¶ diÒu,
®iªu kh¾c c¸t, th¸m hiÓm...
- Khu du lÞch sinh th¸i QuÊt L©m khai th¸c tμi nguyªn Cån Ng¹n, Cån
Lu, n¬i héi tô nhiÒu lo¹i chim, lμ n¬i lîi thÕ kh«ng ph¶i khu du lÞch nμo ë
c¸c tØnh phÝa B¾c còng cã ®†îc. §Æc biÖt vμo mïa l¹nh, tõ th¸ng 11 ®Õn
th¸ng 4 n¨m sau lμ thêi gian héi tô nhiÒu lo¹i chim vÒ tr¸nh rÐt, sÏ lμ ®iÒu
kiÖn lý t†ëng ®Ó kh¸ch tham quan th¸m hiÓm. Dù ¸n sÏ x©y dùng mét cÇu
tÇu dÉn tõ ®Êt liÒn ra biÓn (n»m trong khu vùc nhμ nghØ sinh th¸i), t¹i ®ã sÏ
cã nh÷ng con tμu nhá ®ãn kh¸ch ®i th¨m Cån Ng¹n, Cån Lu, ®†a du kh¸ch
®i c©u t«m, c©u mùc, c©u c¸,... trªn biÓn cïng c¸c ng† d©n.
- T¹i B¾c Bé, ngoμi mét sè tØnh cã biÓn nh† H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh,
Nam §Þnh, Th¸i B×nh, nhiÒu tØnh kh¸c nh† Hμ Néi, ng†êi d©n chØ ®†îc
th†ëng thøc c¸c ®Æc s¶n biÓn ®· qua chÕ biÕn t¹i c¸c nhμ hμng hoÆc còng cã
thÓ mua sèng ngoμi chî nh†ng kh«ng míi vμ phong phó. Khu du lÞch QuÊt
L©m sÏ x©y dùng mét khu chî h¶i s¶n vïng biÓn víi c¸c lo¹i h¶i s¶n t†¬i
sèng trong mét kh«ng gian kiÕn tróc mang ®Ëm nÐt vïng biÓn, ch¾c ch¾n
sÏ lμ ®iÓm thu hót ng†êi d©n thμnh thÞ ë Hμ Néi. Du kh¸ch sÏ ®†îc tha hå
lùa chän vμ cã thÓ yªu cÇu chÕ biÕn ngay hoÆc nhê b¶o qu¶n ®Ó mang vÒ
víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. Chî sÏ lμ ®iÓm thu mua h¶i s¶n cña d©n c† trong
vïng ®ång thêi lμ nguån cung cÊp nhμ hμng trong khu du lÞch. Nh÷ng du
kh¸ch sèng xa biÓn ch¾c ch¾n sÏ v« cïng thÝch thó khi hä cã thÓ ë theo
kiÓu vïng biÓn, ch¬i theo kiÓu vïng biÓn, ®i chî vμ ¨n theo kiÓu vïng biÓn.
- Ngoμi chî h¶i s¶n, du kh¸ch cßn cã thÓ mua s¾m vμ tËn h†ëng c¶m
gi¸c ®i chî quª víi nh÷ng nÐt v¨n ho¸ d©n gian cña ®ång b»ng B¾c Bé. §©y
sÏ lμ n¬i thu hót nh÷ng ng†êi thuéc ®èi t†îng cã tr×nh ®é v¨n ho¸, sèng ë ®«
thÞ vμ líp ng†êi cao tuæi. ViÖc mua s¾m ®å l†u niÖm sÏ c¶m nhËn ®†îc mét

111
kh«ng gian v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc víi nh÷ng nÐt cæ x†a, ®Ëm ®μ
mμu s¾c d©n gian nh† tranh §«ng Hå, gèm sø B¸t Trμng, lôa V¹n Phóc, c©u
®èi ®á, ®å thñ c«ng mü nghÖ cña c¸c nghÖ nh©n trong vïng vμ th†ëng thøc
c¶ nh÷ng mãn ¨n d©n gian trong nh÷ng nhμ hμng rÊt ®çi b×nh dÞ, d©n d·. Du
kh¸ch cßn cã thÓ b¾t gÆp ®©u ®©y d† vÞ cña chî ViÒng, cña lμng tranh §«ng
Hå, lμng gèm B¸t Trμng,... Chî d©n gian sÏ ®†îc x©y dùng theo lèi chî cæ
cña ®ång b»ng B¾c Bé. Chî d©n gian kh«ng chØ thu hót ®èi t†îng kh¸ch
trong n†íc mμ cßn thu hót c¶ kh¸ch n†íc ngoμi.
- Hμng n¨m, khu du lÞch QuÊt L©m sÏ tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng lÔ héi
d©n gian, biÓu diÔn c¸c ch†¬ng tr×nh v¨n nghÖ d©n gian, tr†ng bμy c¸c lo¹i
®Ìn truyÒn thèng vμo ban ®ªm.
- C¸c ho¹t ®éng s«i næi, hiÖn ®¹i còng sÏ ®†îc tæ chøc: biÓu diÔn xiÕc,
ca nh¹c, thêi trang, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng giao l†u,...
- Dù ¸n x©y dùng mét khu v†ên sinh th¸i tiÕp gi¸p khu chî biÓn, ®†îc
bao bäc bëi l†íi thÐp mμng víi c¸c lo¹i c©y c¶nh, chim chãc quý hiÕm ®†îc
nu«i trong m«i tr†êng tù do. Du kh¸ch cã thÓ võa chiªm ng†ìng còng cã thÓ
mua cho m×nh mãn ®å l†u niÖm lμ c©y c¶nh, chim c¶nh mang vÒ.
- VÒ vui ch¬i gi¶i trÝ: HiÖn nay ë Nam §Þnh vμ nhiÒu ®Þa ph†¬ng phÝa
B¾c ch†a cã h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ hiÖn ®¹i nh† m« h×nh c«ng viªn n†íc
vμ c¸c trß ch¬i sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m thu hót c¸c du kh¸ch.
Trong khi ®ã nhu cÇu vui ch¬i rÊt lín vμ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu, ng†êi d©n t¹i
nh÷ng ®Þa ph†¬ng kh¸c ®i mét qu·ng ®†êng dμi tíi Hμ Néi ®Ó th¨m c«ng
viªn n†íc Hå T©y. L†îng kh¸ch ngo¹i tØnh ®Õn c«ng viªn n†íc Hå T©y
chiÕm tõ 40 - 60 % l†îng kh¸ch vμ chñ yÕu lμ ë c¸c ®Þa ph†¬ng phÝa B¾c,
®Æc biÖt løa tuæi thiÕu nhi vμ th†êng ®i theo ®oμn. Ngay t¹i mét tØnh xa x«i
nh† Gia Lai còng x©y dùng mét c«ng viªn n†íc víi vèn ®Çu t† ban ®Çu chØ
2,5 tû ®ång trªn diÖn tÝch 1,5ha thu hót tíi 10.000 l†ît kh¸ch mçi ngμy ®Õn
®Ó xem, chôp h×nh vμ vui ch¬i. Mét tØnh cã kinh tÕ x· héi kh¸ ph¸t triÓn nh†
Nam §Þnh víi mét trung t©m lμ thμnh phè Nam §Þnh (®« thÞ lo¹i II) vμ gÇn
kÒ víi nhiÒu tØnh ®ang ph¸t triÓn th× viÖc x©y dùng mét khu vui ch¬i gi¶i trÝ
víi nhiÒu trß ch¬i hiÖn ®¹i trªn c¹n, d†íi n†íc sÏ thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch
trong vïng vμ n¬i kh¸c ®Õn vui ch¬i.

112
 - Khu thÓ thao ngoμi trêi víi nhiÒu m«n thÓ thao hiÖn ®¹i, phï hîp së
thÝch nhiÒu ®èi t†îng vμ dÞch vô phô trî.
- Khu dÞch vô tæng hîp nhiÒu chøc n¨ng, phï hîp víi nhiÒu løa tuæi:
nhμ hμng Thuû T¹ (nhμ hμng næi trªn mÆt n†íc), c©u l¹c bé víi nhiÒu h×nh
thøc vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao, nhμ hμng hiÖn ®¹i, ngoμi trêi trªn tÇng cao,
siªu thÞ ®Ó du kh¸ch mua s¾m hμng ho¸.
Nh† vËy, xÐt vÒ mÆt thÞ tr†êng mÆc dï cã nhiÒu khu du lÞch, nhiÒu ®èi
thñ c¹nh tranh nh†ng b»ng c¸ch khai th¸c nh÷ng nÐt ®Æc tr†ng riªng biÖt cña
vïng, cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô chÊt l†îng, ®éc ®¸o cïng víi nhu cÇu
vÒ du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ rÊt lín, dù ¸n hoμn toμn cã triÓn väng.
8.4. C¸c biÖn ph¸p qu¶ng c¸o
§Ó giíi thiÖu khu du lÞch QuÊt L©m tíi kh¸ch trong n†íc vμ kh¸ch
n†íc ngoμi sÏ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau:
- Qu¶ng c¸o giíi thiÖu trªn c¸c ph†¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng:
+ Trªn truyÒn h×nh, ®μi ph¸t thanh cña trung †¬ng vμ ®Þa ph†¬ng.
+ Trªn c¸c b¸o trung †¬ng vμ cña mét sè ®Þa ph†¬ng.
+ KÕt hîp víi t¹p chÝ du lÞch ®Ó ®†a tin.
- Qu¶ng c¸o, giíi thiÖu ra n†íc ngoμi th«ng qua ®èi t¸c liªn doanh.
- In c¸c tê gÊp, tê r¬i qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm (mÇu s¾c, h×nh
¶nh ®Ñp).
- In b¶n ®å chØ dÉn kÌm theo s¬ ®å c¸c tua du lÞch sÏ ®†îc thùc hiÖn
trong vïng.
- §Æt biÓn qu¶ng c¸o, ph¸t tê r¬i qu¶ng c¸o t¹i c¸c s©n bay, nhμ ga,
bÕn xe b»ng mét sè thø tiÕng ViÖt, Anh, Ph¸p.
- Qu¶ng c¸o trªn mμn h×nh ®iÖn tö t¹i Hμ Néi.
- Tham gia héi nghÞ, héi th¶o cña c¸c tæ chøc trong n†íc, quèc tÕ.
- Khai th¸c m¹ng internet qu¶ng c¸o.
- Phèi hîp víi c¸c c«ng ty du lÞch t¹i mét sè ®Þa ph†¬ng ®Ó cung cÊp
tua du lÞch.
- Qu¶ng c¸o m¹nh vμo mïa ®«ng, nhÊn m¹nh vμo c¸c h×nh thøc hÊp
dÉn.

113
 - Tæ chøc lÔ héi, ch†¬ng tr×nh ca nh¹c biÓu diÔn thêi trang ®Ó qu¶ng b¸
vμ thu hót kh¸ch.
- Phèi hîp víi c¸c c¬ quan ®oμn thÓ, tr†êng häc, tæ chøc t×m kiÕm c¸c
hîp ®ång víi møc gi¸ †u ®·i.
- Giíi thiÖu tíi c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸c ®Þa ph†¬ng vμ c¸c tØnh nh»m
kÕt hîp gi÷a dÞch vô nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ víi dÞch vô tæ chøc héi nghÞ,
héi th¶o.
- Ph¸t tê qu¶ng c¸o t¹i c¸c ngμy lÔ héi, t¹i c¸c ®iÓm du lÞch, di tÝch
lÞch sö ë Nam §Þnh - nh÷ng n¬i tËp trung ®«ng kh¸ch tõ nhiÒu n¬i.
- Tæ chøc c¸c ®ît khuyÕn m¹i, gi¶m gi¸ cho c¸c trß vui ch¬i gi¶i trÝ
hoÆc nÕu tham gia c¸c dÞch vô ®¾t tiÒn th× ®†îc miÔn phÝ c¸c dÞch vô rÎ tiÒn
h¬n.

114
 Tãm t¾t
I. Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« ¶nh hëng ®Õn sù h×nh thμnh vμ
thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t
C¸c yÕu tè m«i tr†êng vÜ m« sÏ ¶nh h†ëng ®Õn ý t†ëng ®Çu t† vμ chi
phèi ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n: t¹o thuËn lîi hoÆc g©y c¶n trë qu¸ tr×nh thùc
hiÖn dù ¸n. §iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c dù ¸n ra ®êi, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ mμ trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh
cã thÓ lμm xuÊt hiÖn nh÷ng ý t†ëng ®Çu t†. V× vËy, viÖc nghiªn cøu, ®¸nh
gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh lËp vμ qu¶n lý
dù ¸n ®Çu t†.
C¸c nh©n tè thuéc m«i tr†êng vÜ m« cã thÓ cã nhiÒu song chñ yÕu tËp
trung vμo 4 yÕu tè sau: m«i tr†êng kinh tÕ vÜ m«, m«i tr†êng v¨n ho¸ x· héi,
m«i tr†êng chÝnh trÞ, luËt ph¸p, m«i tr†êng tù nhiªn. Bªn c¹nh c¸c yÕu tè
thuéc m«i tr†êng kinh tÕ vÜ m«, vÒ nguyªn t¾c, trong ho¹t ®éng ®Çu t† c«ng
t¸c quy ho¹ch cÇn ®i tr†íc mét b†íc lμm c¬ së cho c«ng t¸c lËp dù ¸n. V×
vËy, ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t†, gãp phÇn gi¶m bít thÊt tho¸t
l·ng phÝ trong ho¹t ®éng ®Çu t† th× ngay trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n cÇn quan
t©m tho¶ ®¸ng ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch bao gåm c¶ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh, quy ho¹ch ph¸t triÓn lÜnh
vùc kÕt cÊu h¹ tÇng, quy ho¹ch ph¸t triÓn ®« thÞ vμ quy ho¹ch x©y dùng.
II. Nghiªn cøu thÞ trêng
ThÞ tr†êng lμ mét nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän môc
tiªu vμ quy m« cña dù ¸n. V× nghiªn cøu thÞ tr†êng xuÊt ph¸t tõ nghiªn cøu
nhu cÇu cña ng†êi tiªu dïng ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh nªn s¶n xuÊt kinh doanh
mÆt hμng g×, c¸ch thøc vμ chÊt l†îng nh† thÕ nμo, víi khèi l†îng bao nhiªu
vμ lùa chän ph†¬ng thøc b¸n hμng, tiÕp thÞ, khuyÕn thÞ nμo ®Ó t¹o chç ®øng
cho s¶n phÈm cña dù ¸n trªn thÞ tr†êng ë hiÖn t¹i vμ trong t†¬ng lai. §Ó thùc
hiÖn ®†îc môc tiªu trªn, nghiªn cøu thÞ tr†êng bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬
b¶n sau:
1. Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ thÞ tr†êng tæng thÓ. Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ thÞ
tr†êng tæng thÓ gióp cho chñ ®Çu t† cã c¸i nh×n tæng quan vÒ thÞ tr†êng
th«ng qua viÖc:
ƒ Ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÇu hiÖn t¹i vμ qu¸ khø

115
 ƒ X¸c ®Þnh lo¹i thÞ tr†êng vμ lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n
2. Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng vμ x¸c ®Þnh thÞ tr†êng môc tiªu. ThÞ tr†êng
tæng thÓ lμ thÞ tr†êng cã quy m« lín vμ c¸c nhu cÇu lμ kh«ng ®ång nhÊt. V×
vËy, ph©n ®o¹n thÞ tr†êng lμ qu¸ tr×nh ph©n chia thÞ tr†êng tæng thÓ thμnh
nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng nhá mμ ë ®ã kh¸ch hμng cã sù gièng nhau vÒ nhu cÇu
hoÆc †íc muèn. Sau khi ph©n ®o¹n thÞ tr†êng vμ ®¸nh gi¸ c¸c ®o¹n thÞ
tr†êng kh¸c nhau, chñ ®Çu t† sÏ quyÕt ®Þnh lùa chän thÞ tr†êng môc tiªu. ThÞ
tr†êng môc tiªu lμ nh÷ng ®o¹n thÞ tr†êng mμ viÖc ®Çu t† cña dù ¸n cã thÓ
thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ tøc quy m« ®ñ cho mét dù ¸n, cã thÓ t¹o ra
†u thÕ h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh, tÝnh hiÖu qu¶ khi ®Çu t† vμo thÞ tr†êng
nμy vμ kh¶ n¨ng ®Çu t† cña doanh nghiÖp.
3. X¸c ®Þnh s¶n phÈm cña dù ¸n. Kh¸ch hμng th†êng bÞ trμn ngËp
trong nh÷ng qu¶ng c¸o th†¬ng m¹i, hä ch¼ng thÓ ®¸nh gi¸ l¹i s¶n phÈm
trong mçi lÇn quyÕt ®Þnh mua hμng. V× vËy, muèn giμnh ®†îc lîi thÕ c¹nh
tranh ng†êi so¹n th¶o dù ¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc s¶n phÈm mμ dù ¸n ®Çu t†.
Cô thÓ ®ã lμ viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm cña dù ¸n ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch
hμng môc tiªu. ViÖc thiÕt kÕ nμy sao cho s¶n phÈm cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c
biÖt so víi hμng ho¸ cña ®èi thñ c¹nh tranh vμ t¹o cho nã mét h×nh ¶nh riªng
®èi víi kh¸ch hμng, cã mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh so víi s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ
tr†êng. VÞ trÝ cña s¶n phÈm trªn thÞ tr†êng lμ møc ®é s¶n phÈm ®†îc kh¸ch
hμng nh×n nhËn ë tÇm cì nμo, chiÕm mét vÞ trÝ nh† thÕ nμo trong t©m trÝ
kh¸ch hμng.
4. Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng cña dù ¸n trong t†¬ng lai
Cã mét sè ph†¬ng ph¸p dù b¸o th†êng ®†îc ¸p dông trong dù b¸o
cung cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai ®ã lμ:
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ngo¹i suy thèng kª
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng b»ng m« h×nh håi qui t†¬ng quan
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng b»ng hÖ sè co gi·n cÇu
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p ®Þnh møc
ƒ Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng b»ng ph†¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn chuyªn gia
5. Nghiªn cøu vÊn ®Ò tiÕp thÞ s¶n phÈm cña dù ¸n
Ho¹t ®éng tiÕp thÞ lμ sù t¸c ®éng nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ
tr†êng vμ tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hμng trong viÖc cung cÊp c¸c s¶n

116
phÈm cña dù ¸n. TiÕp thÞ lμ mét trong nh÷ng c«ng cô chñ yÕu mμ dù ¸n cã
thÓ sö dông ®Ó t¸c ®éng vμo thÞ tr†êng nh»m ®¹t môc tiªu cña dù ¸n.
Néi dung cÇn xem xÐt khi nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n
a. X¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn ph¶i xem xÐt
®Õn ®Æc tÝnh cña ®èi t†îng, khu vùc ph©n phèi, c¸c yªu cÇu vμ thÞ hiÕu cña
®èi t†îng tiªu thô ®èi víi s¶n phÈm. Tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm
mμ néi dung nghiªn cøu ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm sÏ cã møc ®é chi tiÕt
kh¸c nhau.
b. Lùa chän c¸c ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm
C¨n cø vμo c¸c ®Æc tÝnh cña ®èi t†îng tiªu thô s¶n phÈm, cÇn lùa chän
c¸c ph†¬ng ph¸p giíi thiÖu s¶n phÈm kh¸c nhau sau ®©y:
TiÕp xóc trùc tiÕp b»ng th† tõ, göi mÉu...
Qu¶ng c¸o: Qu¶ng c¸o trªn b¸o, trªn t¹p chÝ, trªn c¸c ph†¬ng tiÖn
th«ng tin ®¹i chóng: radio, tivi, qu¶ng c¸o qua m¹ng Internet
C¸c h×nh thøc kh¸c nh† tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hμng, héi chî, triÓn
l·m th†¬ng m¹i
c. Lùa chän c¸c ph†¬ng thøc linh ho¹t ®Ó ®Èy m¹nh søc mua
Cã nhiÒu ph†¬ng thøc linh ho¹t ®†îc sö dông trong ho¹t ®éng tiÕp thÞ
cña dù ¸n ®Ó ®Èy m¹nh søc mua. C¸c ph†¬ng thøc ®ã cã thÓ bao gåm: PhiÕu
th†ëng, gãi hμng chung, quμ tÆng. Ngoμi ra, c¸c dù ¸n cßn cã thÓ thùc hiÖn
h×nh thøc sau nh† gi¶m gi¸ khi mua hμng hay ph†¬ng thøc hμng miÔn phÝ.
d. Tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm
ViÖc tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n lμ x¸c lËp kªnh
ph©n phèi s¶n phÈm cña dù ¸n hay nãi réng h¬n lμ cÇn x¸c ®Þnh c¸c ph†¬ng
¸n tiªu thô s¶n phÈm nh†: b¸n trùc tiÕp, qua ®¹i lý, theo hîp ®ång dμi h¹n
bao tiªu.Tuú thuéc vμo môc tiªu, ®iÒu kiÖn vμ kh¶ n¨ng còng nh† ®Æc thï vÒ
s¶n phÈm cña dù ¸n ®Ó lùa chän vμ cã c¸ch thøc qu¶n lý m¹ng l†íi tiªu thô
s¶n phÈm cho phï hîp, ®¹t hiÖu qu¶.
6. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n
a. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh
Cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Chóng ta cã

117
thÓ kh¸i qu¸t r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lμ kh¶ n¨ng mμ doanh nghiÖp cè
g¾ng giμnh ®†îc vμ duy tr× thÞ tr†êng ®Ó cã lîi nhuËn nhÊt ®Þnh. Thùc chÊt
khi ®Ò cËp ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× còng ®ång nghÜa víi viÖc chiÕm lÜnh
thÞ tr†êng vμ t¹o ra lîi nhuËn.
b. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña dù ¸n
C¸c tiªu chÝ ®ã bao gåm: gi¸ c¶, chÊt l†îng s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n
phÈm.
Ngoμi ra, ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña dù ¸n,
c¸c khÝa c¹nh sau còng ®†îc xem xÐt ®Õn nh† c«ng t¸c tiÕp thÞ s¶n phÈm cña
dù ¸n, tæ chøc m¹ng l†íi tiªu thô s¶n phÈm.
c. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n ®†îc hiÓu lμ
kh¶ n¨ng mμ dù ¸n giμnh ®†îc thÞ phÇn vμ cã ®†îc møc lîi nhuËn nhÊt ®Þnh.
Thùc chÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n cã thÓ
®†îc hiÓu cô thÓ lμ viÖc s¶n xuÊt vμ kinh doanh s¶n phÈm cña dù ¸n sÏ giμnh
®†îc vμ duy tr× ë møc ®é nμo ®ã thÞ phÇn trªn thÞ tr†êng.
d. Néi dung chñ yÕu trong nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm
lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n
Néi dung chñ yÕu bao gåm: Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, x¸c
®Þnh chiÕn l†îc c¹nh tranh, x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n.
X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm
lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n. C¸c chØ tiªu nμy bao gåm:
ƒ ThÞ phÇn cña dù ¸n / thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
ƒ Doanh thu tõ s¶n phÈm cña dù ¸n / doanh thu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
ƒ TØ lÖ chi phÝ Marketing / Tæng doanh thu
ƒ Chi phÝ marketing / tæng chi phÝ
ƒ Tû suÊt lîi nhuËn
VÝ dô minh ho¹ néi dung nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« cã liªn quan
®Õn dù ¸n vμ thÞ tr†êng cña dù ¸n ®Çu t† Khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i
gi¶i trÝ QuÊt L©m.

118
 C©u hái

1. Môc ®Ých vμ vai trß cña nghiªn cøu thÞ tr†êng?

2. Ph©n tÝch thÞ tr†êng ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu g× ?
3. C¸c néi dung chñ yÕu cña ph©n tÝch thÞ tr†êng?
4. ThÕ nμo lμ ph©n ®o¹n thÞ tr†êng, lùa chän thÞ tr†êng môc tiªu vμ ý
nghÜa cña chóng trong nghiªn cøu thÞ tr†êng?
5. T¹i sao ph¶i thùc hiÖn chiÕn l†îc ®Þnh vÞ s¶n phÈm?
6. C¸c ph†¬ng ph¸p dù b¸o cÇu thÞ tr†êng th†êng ®†îc ¸p dông, †u,
nh†îc ®iÓm cña tõng ph†¬ng ph¸p?
7. Môc tiªu cña c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n lμ g×? C¸c néi dung chñ
yÕu trong nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n lμ g×?
8. Anh hay chÞ h·y cho biÕt c¸c ph†¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c
khuyÕn m¹i cña dù ¸n?
9. Anh hay chÞ h·y cho biÕt c¸c chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng
c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n?
10. Néi dung c¬ b¶n trong nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm
lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n lμ g×?

119
 Cht¬ng IV
Nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n

Nghiªn cøu kü thuËt c«ng nghÖ cña dù ¸n lμ ph©n tÝch lùa chän
ph†¬ng ph¸p s¶n xuÊt, c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ, nguyªn liÖu, ®Þa ®iÓm... phï
hîp víi nh÷ng rμng buéc vÒ vèn, tr×nh ®é qu¶n lý vμ kü thuËt, quy m« thÞ
tr†êng, yªu cÇu cña x· héi vÒ viÖc lμm vμ giíi h¹n cho phÐp vÒ møc ®é «
nhiÔm m«i tr†êng do dù ¸n t¹o ra. §©y lμ néi dung hÕt søc quan träng v× nã
sÏ quyÕt ®Þnh s¶n phÈm cña dù ¸n ®†îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch nμo? Chi phÝ bao
nhiªu? ChÊt l†îng? (chi phÝ vμ chÊt l†îng lμ nh÷ng yÕu tè chñ yÕu ®Ó c¹nh
tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr†êng). Nãi c¸ch kh¸c, nghiªn cøu kü thuËt cho biÕt
dù ¸n nªn ®†îc ®Çu t† nh† thÕ nμo lμ cã lîi nhÊt, cã hiÖu qu¶ cao nhÊt, kh«n
ngoan nhÊt.
I. VÞ trÝ v~ yªu cÇu cña nghiªn cøu khÝa c¹nh
kü thuËt
1. VÞ trÝ cña nghiªn cøu kü thuËt
Nghiªn cøu kü thuËt lμ b†íc ph©n tÝch sau nghiªn cøu thÞ tr†êng vμ lμ
tiÒn ®Ò cho viÖc tiÕn hμnh nghiªn cøu mÆt kinh tÕ tμi chÝnh c¸c dù ¸n ®Çu t†.
Kh«ng cã sè liÖu cña nghiªn cøu kü thuËt th× kh«ng thÓ tiÕn hμnh nghiªn
cøu mÆt kinh tÕ, tμi chÝnh, tuy r»ng c¸c th«ng sè kinh tÕ cã ¶nh h†ëng ®Õn
c¸c quyÕt ®Þnh vÒ mÆt kü thuËt. C¸c dù ¸n kh«ng kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt
ph¶i ®†îc b¸c bá ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† vμ
vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t† sau nμy (ch¼ng h¹n ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n cã ®Þa
chÊt kh«ng æn ®Þnh, hoÆc g©y « nhiÔm qu¸ nÆng nÒ cho khu vùc d©n c† ®ßi
hái chi phÝ xö lý qu¸ lín...)
QuyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong nghiªn cøu kü thuËt kh«ng chØ lμ lo¹i bá
c¸c dù ¸n kh«ng kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt mμ cßn lμ chÊp nhËn dù ¸n kh¶ thi
vÒ mÆt nμy. §iÒu ®ã cho phÐp mét mÆt tiÕt kiÖm ®†îc c¸c nguån lùc, mÆt
kh¸c tranh thñ ®†îc c¬ héi ®Ó t¨ng thªm nguån lùc. Ng†îc l¹i, nÕu chÊp
nhËn dù ¸n kh«ng kh¶ thi do nghiªn cøu ch†a thÊu ®¸o hoÆc do coi nhÑ yÕu
tè kü thuËt, hoÆc b¸c bá dù ¸n kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt do b¶o thñ, do qu¸

120
thËn träng th× hoÆc lμ g©y tæn thÊt nguån lùc, hoÆc ®· bá lì mét c¬ héi ®Ó
t¨ng nguån lùc.
Chóng ta cã thÓ h×nh dung vÞ trÝ cña nghiªn cøu kü thuËt, mèi quan hÖ
cña nghiªn cøu kü thuËt vμ nghiªn cøu kinh tÕ tμi chÝnh trong s¬ ®å sau:

Nghiªn cøu kü thuËt

Th«ng sè
kinh tÕ

Kh¶ thi Kh«ng kh¶ thi

B¸c bá ChÊp nhËn

ChÊp B¸c
nhËn bá
Nghiªn cøu kinh tÕ
tμi chÝnh
Bá lì
mÊt c¬
héi thu
nguån Kh¶ thi Kh«ng kh¶ thi L·ng TiÕt
lîi phÝ kiÖm
nguån nguån
B¸c ChÊp B¸c ChÊp lùc lùc
bá nhËn bá nhËn

ThÊt Bá mÊt Thu TiÕt Tæn ThÊt Thμnh

b¹i nguån ®†îc kiÖm thÊt b¹i c«ng
lîi lîi Ých nguån nguån
lùc lùc

Thμnh c«ng

H×nh 4.1. VÞ trÝ cña nghiªn cøu kü thuËt dù ¸n ®Çu t

121
 Nghiªn cøu kü thuËt lμ c«ng viÖc phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã c¸c chuyªn
gia kü thuËt chuyªn s©u vÒ tõng khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n. Chi phÝ
nghiªn cøu mÆt kü thuËt cña dù ¸n chiÕm tíi trªn d†íi 80% chi phÝ nghiªn
cøu kh¶ thi vμ tõ 1 - 5% tæng chi phÝ ®Çu t† cña dù ¸n.
2. Yªu cÇu cña nghiªn cøu kü thuËt
§Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña khÝa c¹nh kü thuËt th× ng†êi so¹n th¶o
ph¶i thùc hiÖn ®†îc c¸c yªu cÇu sau ®©y ®Æt ra cho qu¸ tr×nh nghiªn cøu:
ƒ §¶m b¶o tÝnh khoa häc vμ hÖ thèng, qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¶i xem
xÐt tØ mØ, chÝnh x¸c tõng néi dung kü thuËt cña dù ¸n: c«ng nghÖ vμ trang
thiÕt bÞ, nguyªn liÖu ®Çu vμo cña s¶n xuÊt....
ƒ Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ó cã thÓ lùa chän ®†îc néi dung kü
thuËt tèi †u nhÊt, th× ph¶i sö dông nhiÒu ph†¬ng ¸n víi nh÷ng d÷ liÖu kh¸c
nhau. Mçi ph†¬ng ¸n nμy ®Òu ph¶i nghiªn cøu tØ mØ víi c¸c sè liÖu tÝnh to¸n
chi tiÕt.
II. Néi dung cña nghiªn cøu kü thuËt
Tuú thuéc vμo tõng dù ¸n cô thÓ mμ néi dung nghiªn cøu kü thuËt cã
møc ®é phøc t¹p kh¸c nhau, kh«ng cã mét m« h×nh tiÕp cËn nμo vÒ mÆt
nghiªn cøu kü thuËt cã thÓ thÝch øng ®†îc víi tÊt c¶ c¸c lo¹i dù ¸n. Trong ®ã
m« h×nh nghiªn cøu kü thuËt cña c¸c dù ¸n ®Çu t† thuéc lÜnh vùc c«ng
nghiÖp bao gåm t†¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò vÒ kü thuËt c¬ b¶n nh† ®Æc tÝnh
s¶n phÈm cña dù ¸n, c«ng nghÖ vμ trang thiÕt bÞ, nguyªn liÖu, ®Þa ®iÓm,.v.v...
Do ®ã, tuú theo tõng dù ¸n cô thÓ mμ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt ®†îc chó
träng xem xÐt ë møc ®é kh¸c nhau trong nghiªn cøu. Dù ¸n cμng lín c¸c
vÊn ®Ò kü thuËt cμng phøc t¹p, cμng cÇn ph¶i xö lý nhiÒu th«ng tin. ë ®©y
chóng ta xem xÐt néi dung nghiªn cøu kü thuËt cña c¸c dù ¸n ®Çu t† thuéc
lÜnh vùc c«ng nghiÖp. §èi víi c¸c dù ¸n thuéc c¸c ngμnh kh¸c cã thÓ lμm
tham kh¶o nh†ng nhÊt thiÕt ph¶i chó ý ®Çy ®ñ ®Õn c¸c ®Æc thï cña ngμnh m×nh.
1. M« t¶ s¶n phÈm cña dù ¸n
Sau khi nghiªn cøu thÞ tr†êng, th× ng†êi so¹n th¶o ®· chän s¶n phÈm
sÏ ®†a vμo s¶n xuÊt. Nh†ng viÖc m« t¶ ®Æc tÝnh kü thuËt vμ c¸c tiªu chuÈn kü
thuËt kh¸c, cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn viÖc lùa chän c«ng nghÖ vμ ph†¬ng

122
ph¸p s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã, ®Õn viÖc lùa chän nguyªn vËt liÖu cho phï hîp.
M« t¶ s¶n phÈm ph¶i nªu bËt ®†îc c¸c ®iÓm chÝnh sau:
ƒ M« t¶ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt vμ chÊt l†îng cña s¶n phÈm: kÝch
th†íc, h×nh d¸ng...
ƒ M« t¶ c¸c ®Æc tÝnh: lý, ho¸, c¬ cña s¶n phÈm.
ƒ M« t¶ tÝnh n¨ng, c«ng dông vμ c¸ch sö dông cña s¶n phÈm.
Ngoμi ra, cßn ph¶i so s¸nh s¶n phÈm cña dù ¸n víi c¸c s¶n phÈm
t†¬ng tù trong n†íc vμ ngoμi n†íc, so s¸nh víi tiªu chuÈn kinh tÕ, kü thuËt
quèc gia vμ quèc tÕ quy ®Þnh víi s¶n phÈm. C¸c s¶n phÈm cña dù ¸n bao
gåm: s¶n phÈm chÝnh, s¶n phÈm phô vμ dÞch vô cung cÊp cho bªn ngoμi.
2. Lùa chän h×nh thøc ®Çu tt
2.1. Kh¸i qu¸t c¸c h×nh thøc ®Çu t
§Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn môc tiªu ®· ®Ò ra, dù ¸n cã thÓ ¸p
dông mét trong c¸c h×nh thøc ®Çu t† sau:
ƒ §Çu t† míi, tøc lμ ®Çu t† ®Ó x©y dùng míi, mua s¾m thiÕt bÞ vμ m¸y
mãc míi toμn bé.
ƒ §Çu t† c¶i t¹o, më réng: trªn c¬ së nhμ m¸y xÝ nghiÖp ®· cã s½n, chØ
®Çu t† ®Ó c¶i t¹o hoÆc thay thÕ c¸c lo¹i tμi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã ®· l¹c hËu,
hoÆc më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña nhμ m¸y, xÝ nghiÖp víi quy m« lín
h¬n. H×nh thøc ®Çu t† nμy cã thÓ ph©n ra lμm hai lo¹i: ®Çu t† theo chiÒu réng
vμ ®Çu t† theo chiÒu s©u. §Çu t† theo chiÒu réng lμ ®Çu t† ®Ó më réng s¶n
xuÊt b»ng kü thuËt vμ c«ng nghÖ lÆp l¹i nh† cò. §Çu t† theo chiÒu s©u lμ ®Çu
t† ®Ó më réng s¶n xuÊt b»ng kü thuËt vμ c«ng nghÖ tiÕn bé vμ hiÖu qu¶ h¬n.
2.2. C¸c c¨n cø lùa chän h×nh thøc ®Çu t
§èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm hoμn toμn míi th× th«ng th†êng ph¶i ®Çu t†
míi, Ýt khi tËn dông ®†îc c¸c c¬ së hiÖn cã, ngo¹i trõ phÇn kÕt cÊu h¹ tÇng.
§èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm kh«ng ph¶i lÇn ®Çu tiªn s¶n xuÊt ë ViÖt
Nam th× cã thÓ lùa chän h×nh thøc ®Çu t† míi hoÆc ®Çu t† c¶i t¹o më réng
trªn c¬ së tËn dông nhμ x†ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, .v.v... ®· cã, më réng
thªm, ®Çu t† theo chiÒu s©u. NÕu tËn dông ®†îc c¸c c¬ së vËt chÊt s½n cã
nhiÒu khi sÏ tiÕt kiÖm ®†îc vèn ®Çu t† x©y dùng. Tuy vËy, ph†¬ng ¸n tËn

123
dông nμy kh«ng ph¶i bao giê còng cã lîi h¬n ph†¬ng ¸n ®Çu t† míi. Do ®ã
cÇn ph¶i tÝnh to¸n cô thÓ, chØ nªn quyÕt ®Þnh sau khi ®· so s¸nh c¸c ph†¬ng
¸n vÒ c¸c mÆt kinh tÕ - kü thuËt, cã xÐt ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t†¬ng
lai.
NÕu tËn dông c¬ së hiÖn cã, c¶i t¹o, më réng thªm, th× ng†êi so¹n th¶o
dù ¸n cÇn ph¶i m« t¶ c¬ së hiÖn cã víi c¸c néi dung sau:
ƒ T×nh h×nh s¶n xuÊt vμ tiªu thô s¶n phÈm hiÖn nay.
ƒ Sè l†îng c¸n bé, c«ng nh©n viªn hiÖn cã.
ƒ Thèng kª tμi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã, gåm c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, thiÕt
bÞ m¸y mãc, ph†¬ng tiÖn vËn t¶i...
3. X¸c ®Þnh c«ng suÊt cña dù ¸n
§Ó cã ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ thÝch hîp, tr†íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh c«ng
suÊt hoÆc n¨ng lùc phôc vô cña dù ¸n. C«ng suÊt hoÆc n¨ng lùc phôc vô cña
dù ¸n ®†îc ph¶n ¸nh th«ng qua sè l†îng ®¬n vÞ s¶n phÈm hμng ho¸, dÞch vô
®†îc thùc hiÖn trong mét ®¬n vÞ thêi gian víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cho phÐp. VÝ
dô: ®èi víi dù ¸n s¶n xuÊt, ®¬n vÞ ®o c«ng suÊt sÏ lμ l†îng s¶n phÈm ®†îc
s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian (th¸ng, quý, n¨m...); ®èi víi c¸c thùc
hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh† dù ¸n x©y dùng mét tr†êng häc, n¨ng lùc
phôc vô cña dù ¸n cã thÓ lμ sè phßng häc hoÆc sè häc sinh; víi dù ¸n x©y
dùng mét bÖnh viÖn, n¨ng lùc phôc vô cña dù ¸n ®†îc ®o b»ng sè gi†êng
bÖnh...
Qua ph©n tÝch thùc tÕ cho thÊy nh÷ng dù ¸n cã c«ng suÊt lín cã nh÷ng
†u ®iÓm nh†: dÔ ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, chi phÝ tÝnh cho mét s¶n phÈm
cã thÓ h¹; nh†ng mÆt kh¸c c«ng suÊt lín cã nh÷ng nh†îc ®iÓm nh†: ®ßi hái
vèn lín, thêi gian hoμn vèn l©u, thiÖt h¹i lín khi nhu cÇu thÞ tr†êng ®ét
nhiªn gi¶m xuèng... Nh÷ng dù ¸n cã c«ng suÊt nhá c㠆u ®iÓm lμ ®ßi hái
vèn Ýt, x©y dùng nhanh, thu håi vèn nhanh, dÔ thay ®æi thÝch øng víi thÞ
tr†êng. Nh†ng c«ng suÊt nhá cã nh÷ng nh†îc ®iÓm nh† khã ¸p dông c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i, chi phÝ cho mét s¶n phÈm cã thÓ lín...

124
3.1. C«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ
3.1.1. C«ng suÊt lý thuyÕt
C«ng suÊt lý thuyÕt lμ c«ng suÊt lín nhÊt mμ thiÕt bÞ cã thÓ ®¹t ®Õn
trong c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt lý thuyÕt: m¸y mãc, thiÕt bÞ ch¹y suèt 24h/ngμy
vμ 365 ngμy/n¨m. C«ng suÊt lý thuyÕt chØ tÝnh ®Ó biÕt, chø kh«ng thÓ ®¹t
®†îc.
3.1.2. C«ng suÊt thiÕt kÕ
C«ng suÊt thiÕt kÕ lμ c«ng suÊt mμ thiÕt bÞ cã thÓ thùc hiÖn ®†îc trong
®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh th†êng. Nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh th†êng lμ:
ƒ M¸y mãc, thiÕt bÞ ho¹t ®éng theo ®óng quy tr×nh c«ng nghÖ, kh«ng
bÞ gi¸n ®o¹n v× nh÷ng lý do kh«ng ®†îc dù tÝnh tr†íc, nh† bÞ háng ®ét xuÊt,
bÞ cóp ®iÖn...
ƒ C¸c ®Çu vμo ®†îc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ.
C«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ lμ mét ®¹i l†îng vËt lý thuéc vÒ tÝnh
n¨ng cña m¸y, ®†îc x¸c ®Þnh khi thiÕt kÕ m¸y vμ ®†îc chØ râ trong
cathalogue cña m¸y.
3.2. C«ng suÊt cña dù ¸n
3.2.1. C«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n
C«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n lμ c«ng suÊt mμ dù ¸n cã thÓ thùc hiÖn
®†îc vμ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
C¨n cø ®Ó lùa chän c«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n:
Khi lùa chän c«ng suÊt kh¶ thi cho dù ¸n, ph¶i dùa trªn c¸c c¨n cø vμ
chØ tiªu sau:
ƒ C¨n cø vμo nhu cÇu cña thÞ tr†êng hiÖn t¹i vμ t†¬ng lai ®èi víi c¸c
lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n.
ƒ Kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña chñ ®Çu t†.
ƒ C¸c th«ng sè kü thuËt vμ kinh tÕ cña c¸c m¸y mãc hiÖn cã, th«ng
th†êng trªn thÞ tr†êng chØ cã b¸n c¸c m¸y mãc vμ d©y chuyÒn c«ng nghÖ víi
nh÷ng c«ng suÊt x¸c ®Þnh (trõ tr†êng hîp ®Æt hμng cô thÓ th× chñ ®Çu t† cã
thÓ mua m¸y mãc ®óng víi c«ng suÊt theo ý muèn).

125
 ƒ Kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vμo vμ nhÊt lμ ®èi víi c¸c lo¹i
nguyªn vËt liÖu ph¶i nhËp khÈu.
ƒ N¨ng lùc vÒ tæ chøc, ®iÒu hμnh s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t† cña
chñ ®Çu t†.
ƒ C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng ph†¬ng ¸n c«ng suÊt.
C«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n lμ c¬ së ®Ó lùa chän m¸y mãc thiÕt bÞ cã
c«ng suÊt t†¬ng øng. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n, cã thÓ
cã nh÷ng trôc trÆc bÊt th†êng (vÝ dô, nh† trôc trÆc vÒ kü thuËt, trôc trÆc trong
cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vμo...), nÕu chän thiÕt bÞ cã c«ng suÊt b»ng víi c«ng
suÊt kh¶ thi th× kh«ng ®¸p øng ®†îc yªu cÇu cña dù ¸n. Do ®ã, ng†êi so¹n
th¶o ph¶i chän thiÕt bÞ cã c«ng suÊt cao h¬n c«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n vμ
th«ng th†êng cao h¬n kho¶ng 10%.
Sau khi ®· mua ®†îc m¸y mãc thiÕt bÞ cho dù ¸n, dùa vμo c«ng suÊt
thiÕt kÕ cña m¸y mãc thiÕt bÞ nμy ®Ó x¸c ®Þnh c«ng suÊt thiÕt kÕ cho dù ¸n.
3.2.2. C«ng suÊt thiÕt kÕ cña dù ¸n
C«ng suÊt thiÕt kÕ cña dù ¸n ®†îc tÝnh dùa vμo c«ng suÊt thiÕt kÕ cña
m¸y mãc, thiÕt bÞ chñ yÕu trong 1 giê vμ sè giê lμm viÖc trong 1 n¨m.
Error! x Error!
Khi tÝnh c«ng suÊt thiÕt kÕ th× sè ngμy lμm viÖc trong 1 n¨m th†êng
lÊy b»ng 300 ngμy, cßn sè ca/ngμy, sè giê/ca lÊy theo dù kiÕn trong dù ¸n,
th«ng th†êng cã thÓ tÝnh 1ca/ngμy hoÆc 1,5 ca/ngμy; 8 giê/ca.
3.2.3. C«ng suÊt thùc tÕ cña dù ¸n
C«ng suÊt thùc tÕ cña dù ¸n lμ c«ng suÊt mμ dù ¸n dù kiÕn ®¹t ®†îc
trong tõng n¨m khi ®i vμo vËn hμnh khai th¸c. C«ng suÊt thùc tÕ nh÷ng n¨m
ho¹t ®éng æn ®Þnh cña dù ¸n sÏ b»ng c«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n. Do ph¶i
tÝnh ®Õn nh÷ng trôc trÆc bÊt th†êng nh† ®· kÓ trªn nªn c«ng suÊt ®ã chØ nªn
tÝnh tèi ®a b»ng 90% c«ng suÊt thiÕt kÕ cña dù ¸n. Th«ng th†êng trong
nh÷ng n¨m ®Çu, do ph¶i ®iÒu chØnh m¸y mãc, c«ng nh©n ch†a th¹o viÖc,
viÖc cung cÊp ®Çu vμo vμ tiªu thô s¶n phÈm ch†a æn ®Þnh... cho nªn n¨m ®Çu
c¸c dù ¸n th†êng chØ ®¹t ®†îc 50% c«ng suÊt thiÕt kÕ vμ t¨ng dÇn qua c¸c
n¨m cho ®Õn khi æn ®Þnh.

126
3.2.4. C«ng suÊt tèi thiÓu
C«ng suÊt tèi thiÓu lμ c«ng suÊt t†¬ng øng víi ®iÓm hoμ vèn. Ta kh«ng
thÓ chän c«ng suÊt thùc tÕ cña dù ¸n nhá h¬n c«ng suÊt hoμ vèn, v× lμm nh†
vËy dù ¸n sÏ bÞ lç.
3.3. X¸c ®Þnh møc s¶n xuÊt dù kiÕn cña dù ¸n
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc c«ng suÊt cña dù ¸n, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thêi gian
biÓu cho s¶n xuÊt, bao gåm: thêi gian b¾t ®Çu s¶n xuÊt, c¸c kho¶ng thêi gian
s¶n xuÊt ®¹t c¸c møc c«ng suÊt thùc tÕ kh¸c nhau, cho ®Õn khi ®¹t c«ng suÊt
tèi ®a, thêi gian gi¶m dÇn c«ng suÊt vμ chÊm døt ho¹t ®éng cña dù ¸n.
B¶ng 4.1. Møc s¶n xuÊt dù kiÕn c¶ ®êi dù ¸n cã d¹ng sau ®©y:
N¨m
Tªn s¶n Thø 1 Thø 2 Thø 3
phÈm s¶n
% c«ng S¶n % c«ng S¶n % c«ng S¶n ...
xuÊt
suÊt thiÕt lîng suÊt thiÕt lîng suÊt thiÕt lîng
kÕ kÕ kÕ
A. S¶n phÈm
chÝnh
1
2
B. S¶n phÈm
phô
1
2
C...
Trong mét sè tr†êng hîp, khi c¸c yÕu tè ®Ó x¸c ®Þnh c«ng suÊt ch†a râ
rμng (vÝ dô nh† yÕu tè nhu cÇu thÞ tr†êng ch†a râ rμng...), hoÆc dù ¸n cã thÓ
gÆp ph¶i c¸c biÕn ®éng rñi ro, hoÆc dù ¸n cã khã kh¨n vÒ vèn; ®Ó ®¶m b¶o
an toμn c¸c dù ¸n th†êng ph©n thμnh mét sè ®ît ®†a c«ng suÊt vμo sö dông
tõ bÐ ®Õn lín. C¸c ®ît c«ng suÊt nμy t†¬ng øng víi vÝ dô c¸c tæ m¸y cña nhμ
m¸y ®iÖn, tæ m¸y s¶n xuÊt xi m¨ng cña nhμ m¸y xi m¨ng... nhiÒu nhμ m¸y
kh«ng ®†a c¸c tæ m¸y vμo ho¹t ®éng cïng lóc mμ ®†a dÇn vμo ho¹t ®éng.

127
 ViÖc ph©n chia ®ît hîp lý (cßn gäi lμ ph©n kú ®Çu t†) ph¶i dùa vμo kh¶
n¨ng cÊp vèn, kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr†êng vμ vμo kÕt qu¶ so s¸nh c¸c
ph†¬ng ¸n khi x©y dùng thμnh mét ®ît vμ x©y dùng thμnh nhiÒu ®ît theo
kiÓu lËp dù ¸n ®Çu t† cho mçi ph†¬ng ¸n.
Ph†¬ng ¸n x©y dùng thμnh mét ®ît cã c¸c nh†îc ®iÓm nh†: kh«ng tËn
dông hÕt c«ng suÊt ngay tõ ®Çu, phÇn vèn bá ra cho phÇn c«ng suÊt ch†a
dïng ®Õn bÞ ø ®äng kh«ng sinh lîi, phÇn c«ng tr×nh x©y cho phÇn c«ng suÊt
ch†a dïng ®Õn vÉn ph¶i duy tu, b¶o d†ìng vμ khÊu hao. Tuy nhiªn ph†¬ng
¸n nμy cã mét sè †u ®iÓm nh†: tæng chi phÝ ®Çu t† th†êng bÐ h¬n khi x©y
thμnh nhiÒu ®ît, v× khi x©y thμnh nhiÒu ®ît chi phÝ di chuyÓn lùc l†îng s¶n
xuÊt ®Õn c«ng tr†êng còng nh† chi phÝ cho c«ng tr×nh t¹m ph¶i bá ra nhiÒu
lÇn h¬n. §ång thêi khi x©y thμnh mét ®ît cã thÓ tr¸nh ®†îc viÖc ph¶i ph¸
dì hay ®μo bíi c¸c c«ng tr×nh ®· x©y dùng xong ë ®ît tr†íc ®Ó lμm cho ®ît
tiÕp theo.
Ph†¬ng ¸n x©y dùng thμnh nhiÒu ®ît c㠆u ®iÓm lμ: vèn ®Çu t† ban
®Çu kh«ng ph¶i bá ra mét lóc qu¸ c¨ng th¼ng; æn ®Þnh dÇn dÇn c¸c yÕu tè
®Çu vμo, ®Çu ra; æn ®Þnh dÇn dÇn bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hμnh, rÌn luyÖn ®μo
t¹o ®†îc c«ng nh©n; h¹n chÕ ®†îc tæn thÊt khi cã nh÷ng biÕn ®éng ®ét xuÊt,
bÊt lîi. Tuy nhiªn, ph†¬ng ¸n nμy còng cã nh†îc ®iÓm nh† ®· nãi ë trªn. §Ó
so s¸nh ph†¬ng ¸n ®†îc chÝnh x¸c, ph¶i lËp dù ¸n ®Çu t† cho mçi ph†¬ng ¸n
cã tÝnh ®Õn c¸c nh©n tè lîi h¹i cña mçi ph†¬ng ¸n kÓ trªn.
4. Lùa chän c«ng nghÖ kü thuËt cho dù ¸n
4.1. Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ
HiÖn nay cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ, theo Uû ban Kinh tÕ vμ X·
héi khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh d†¬ng (Economic and Social Commission
for Asia and the Pacific-ESCAP) ®†a ra: “C«ng nghÖ lμ kiÕn thøc cã hÖ
thèng vÒ quy tr×nh vμ kü thuËt dïng ®Ó chÕ biÕn vËt liÖu vμ th«ng tin. Nã bao
gåm kiÕn thøc, kü n¨ng, thiÕt bÞ, ph†¬ng ph¸p vμ c¸c hÖ thèng dïng trong
viÖc t¹o ra hμng ho¸ vμ cung cÊp dÞch vô.” Trong luËt khoa häc vμ c«ng nghÖ
cña ViÖt Nam, quan niÖm: “C«ng nghÖ lμ tËp hîp c¸c ph†¬ng ph¸p, quy
tr×nh, kü n¨ng, bÝ quyÕt, c«ng cô, ph†¬ng tiÖn, dïng ®Ó biÕn ®æi c¸c nguån
lùc thμnh s¶n phÈm.”

128
 Theo c¸c kh¸i niÖm trªn, c«ng nghÖ bao gåm 2 phÇn:
ƒ PhÇn cøng: bao gåm c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng cô, dông cô, nhμ
x†ëng.
ƒ PhÇn mÒm: bao gåm:
- Con ng†êi: tøc lμ ®éi ngò lao ®éng cã søc khoÎ, cã kü n¨ng, kü x¶o,
kinh nghiÖm s¶n xuÊt, lμm viÖc cã kû luËt vμ cã n¨ng suÊt cao.
- Th«ng tin: ®ã lμ c¸c ph†¬ng ph¸p, quy tr×nh b¶n vÏ, d÷ liÖu, thuyÕt
minh, m« t¶ s¸ng chÕ, bÝ quyÕt, chØ dÉn kü thuËt, cataloge...
- Tæ chøc: bao gåm nh÷ng bè trÝ, s¾p xÕp ®μo t¹o ®éi ngò, c¬ chÕ ®iÒu
hμnh, kiÒm tra, chuÈn mùc, lÒ lèi quan hÖ...
4.2. C¸c c¨n cø lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n
Khi lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n, ph¶i dùa vμo c¸c ®iÒu kiÖn sau:
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm, sè l†îng s¶n phÈm, chÊt l†îng
s¶n phÈm cña dù ¸n
ƒ C«ng suÊt cña dù ¸n ®†îc dù tÝnh ë b†íc tr†íc
ƒ C¸c lo¹i m¸y mãc vμ d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn cã trªn thÞ tr†êng
víi c¸c th«ng sè kü thuËt vμ kinh tÕ kh¸c nhau cã thÓ ¸p dông cho dù ¸n.
ƒ Kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vμo vÒ vèn, vËt t†, m¸y mãc, nh©n lùc, nhÊt
lμ tÝnh chÊt cña nguyªn vËt liÖu ®†îc ¸p dông
ƒ Tr×nh ®é hiÖn ®¹i cña c«ng nghÖ ®Þnh ¸p dông
ƒ Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr†êng vμ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng
ƒ C¸c kÕt qu¶ cña tÝnh to¸n, so s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ph†¬ng
¸n c«ng nghÖ.
4.3. Yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n
§Ó s¶n xuÊt mét s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu c«ng nghÖ kh¸c nhau. Sù
kh¸c nhau nμy thÓ hiÖn ë quy tr×nh s¶n xuÊt, møc ®é hiÖn ®¹i, c«ng suÊt, gi¸
c¶... NhiÖm vô cña ng†êi so¹n th¶o dù ¸n lμ ph¶i lùa chän ®†îc c«ng nghÖ
thÝch hîp. Mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®†îc coi lμ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn
ViÖt Nam hiÖn nay lμ:

129
 ƒ Cho phÐp s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh cao, ®Æc
biÖt trªn thÞ tr†êng xuÊt khÈu.
ƒ Cho phÐp sö dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam
lμ: søc lao ®éng, tμi nguyªn thiªn nhiªn, khÝ hËu...
ƒ H¹n chÕ tíi møc tèi thiÓu viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu vμ n¨ng l†îng
nhËp khÈu.
ƒ N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt.
ƒ Gi¸ c¶ c«ng nghÖ ph¶i hîp lý, nÕu lμ c«ng nghÖ nhËp khÈu th× gi¸ c¶
nªn phï hîp víi nguån ngo¹i tÖ khiªm tèn cña ®Êt n†íc.
ƒ Phï hîp víi kiÕn thøc vμ tr×nh ®é khoa häc cña c«ng nh©n ViÖt Nam,
nÕu kh«ng phï hîp th× ph¶i cã kÕ ho¹ch ®μo t¹o.
ƒ Phï hîp víi chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n†íc. §èi víi
nh÷ng ngμnh kinh tÕ mòi nhän nªn lùa chän c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ®¶m b¶o
søc ph¸t triÓn cao cña ngμnh.
Ngoμi ra khi lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n, ng†êi so¹n th¶o cÇn l†u ý
nh÷ng ®iÓm sau:
ƒ Nªn x©y dùng nhiÒu ph†¬ng ¸n víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau ®Ó lùa
chän c«ng nghÖ thÝch hîp.
ƒ CÇn chó ý ®Õn viÖc ®¶m b¶o quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vμ viÖc sö
dông tªn hoÆc c¸c dÊu hiÖu th†¬ng m¹i ho¸ hμng ho¸ bëi ®©y lμ nh÷ng yÕu
tè lμm t¨ng c†êng søc tiªu thô cho hμng ho¸ trªn thÞ tr†êng trong vμ ngoμi
n†íc. Ch¼ng h¹n, viÖc s¶n xuÊt c¸c ®éng c¬ ®iÖn, c¸c hμng ®iÖn tö, c¸c
ph†¬ng tiÖn vËn chuyÓn, nÕu sö dông tªn, nh·n hiÖu quèc tÕ cña nã th× sÏ t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh tiªu thô.
ƒ VÒ nguån cung cÊp c«ng nghÖ, cã thÓ t×m kiÕm th«ng tin th«ng qua
chμo hμng cña c¸c h·ng cung cÊp thiÕt bÞ, hoÆc th«ng qua c¸c c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh trong vμ ngoμi n†íc ®· tõng cã quan hÖ víi viÖc s¶n xuÊt s¶n
phÈm mμ dù ¸n dù kiÕn s¶n xuÊt. C¸c tæ chøc cè vÊn kü thuËt còng th†êng lμ
nguån cung cÊp th«ng tin cã gi¸ trÞ ...
ƒ Cã thÓ mua c«ng nghÖ b»ng mét trong c¸c h×nh thøc sau: thuª, mua
®øt, liªn doanh víi nhμ cung cÊp kü thuËt.... Víi mçi h×nh thøc cÇn ph¶i

130
ph©n tÝch kü mäi mÆt nh† lîi Ých - chi phÝ? cã thuËn lîi cho qu¸ tr×nh thanh
to¸n kh«ng?...
4.4. Néi dung vμ tr×nh tù lùa chän c«ng nghÖ cho DA
ViÖc lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n ph¶i theo tr×nh tù sau:
4.4.1. §Þnh h†íng tr×nh ®é hiÖn ®¹i cña c«ng nghÖ
Tr†íc khi ®i vμo lùa chän ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ cÇn ph¶i ®Þnh h†íng
xem nªn ¸p dông c«ng nghÖ víi møc ®é hiÖn ®¹i nh† thÕ nμo. Víi c¸c dù ¸n
®Çu t† mòi nhän, cã thÞ tr†êng tiªu thô æn ®Þnh l©u dμi vμ lín, hiÖu qu¶ ®¶m
b¶o vμ ®†îc ®¶m b¶o nguån vèn ®Çu t† th× nªn ®i ngay vμo ¸p dông c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i.
Tuy nhiªn, viÖc lùa chän c«ng nghÖ cÇn tr¸nh sö dông nh÷ng c«ng
nghÖ qu¸ míi mÎ hoÆc ®ang thö nghiÖm. Mét c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ch†a h¼n
lóc nμo còng lμ tèt nhÊt bëi c¸c c«ng nghÖ nμy th†êng ®ßi hái chi phÝ rÊt lín,
®ßi hái ph¶i cã mét kiÕn thøc vμ tr×nh ®é khoa häc cao ®Ó sö dông mμ
th†êng c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn nh† n†íc ta ch†a cã ®†îc.
C«ng nghÖ hiÖn ®¹i th†êng t¹o ra mét l†îng s¶n phÈm lín cã thÓ v†ît
qu¸ kh¶ n¨ng tiªu thô ë thÞ tr†êng trong n†íc hoÆc v× cã chÊt l†îng qu¸ cao
nªn gi¸ thμnh qu¸ ®¾t kh«ng phï hîp víi thu nhËp cña ®a sè d©n c† trong
n†íc. Tuy nhiªn, còng kh«ng nªn chän nh÷ng c«ng nghÖ ®· lçi thêi, kÐm
hiÖu n¨ng, t¹o ra s¶n phÈm kÐm chÊt l†îng.
4.4.2. X¸c ®Þnh d©y chuyÒn c«ng nghÖ
§èi víi c¸c c«ng nghÖ ®†îc nhËp khÈu toμn bé th× víi mçi ph†¬ng ¸n
c«ng nghÖ cÇn lμm râ c¸c néi dung sau: ph¶i m« t¶ ®Çy ®ñ c¸c c«ng ®o¹n,
nguyªn lý ho¹t ®éng vÒ mÆt kü thuËt, c¸c s¶n phÈm trung gian vμ s¶n phÈm
cuèi cïng, chÕ ®é lμm viÖc cho phÐp ®èi víi m¸y mãc, tr×nh ®é c¬ giíi ho¸,
tù ®éng ho¸, ®é tin cËy cña m¸y mãc, ®é chÝnh x¸c yªu cÇu, c¸c phÕ th¶i vμ
biÖn ph¸p xö lý, yªu cÇu vÒ an toμn kü thuËt vμ an toμn lao ®éng....
Sau ®ã, nh÷ng ng†êi so¹n th¶o dù ¸n ph¶i so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n c«ng
nghÖ ®Ó chän ph†¬ng ¸n tèi †u. Khi so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ cã thÓ
¸p dông mét trong c¸c ph†¬ng ph¸p so s¸nh sau: ph†¬ng ph¸p dïng mét vμi
chØ tiªu tμi chÝnh, kinh tÕ tæng hîp kÕt hîp víi mét hÖ thèng chØ tiªu bæ

131
sung; ph†¬ng ph¸p dïng mét chØ tiªu tæng hîp kh«ng ®¬n vÞ ®o ®Ó xÕp h¹ng
ph†¬ng ¸n; ph†¬ng ph¸p gi¸ trÞ - gi¸ trÞ sö dông...
§èi víi c«ng nghÖ tù s¸ng t¹o, cã kÕt hîp sö dông m¸y mãc vμ thiÕt bÞ
cña n†íc ngoμi, trong dù ¸n ph¶i m« t¶ râ nguyªn lý ho¹t ®éng vμ nh÷ng
®iÓm t†¬ng tù nh† ë trªn, ph¶i so s¸nh víi mét vμi ph†¬ng ¸n kh¸c vμ víi
ph†¬ng ¸n nhËp ngo¹i hoμn toμn.
KÕt thóc phÇn nμy, ng†êi so¹n th¶o dù ¸n ®· chän ®†îc c«ng nghÖ cho
dù ¸n.
4.4.3. X¸c ®Þnh ph†¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt
ë phÇn nμy ng†êi so¹n th¶o ph¶i dù kiÕn ph†¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt
cña nhμ m¸y sau nμy dùa trªn c¬ së lý thuyÕt vÒ tËp trung ho¸, chuyªn m«n
ho¸, hîp t¸c ho¸ vμ liªn hîp ho¸ trong néi bé nhμ m¸y vμ ®èi ngo¹i, sao cho
ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ ®· chän ®†îc ë phÇn trªn (4.4.2.) ph¸t huy ®†îc hiÖu
qu¶ cao nhÊt.
4.4.4. X¸c ®Þnh ph†¬ng ¸n c¸n bé qu¶n lý vμ c«ng nh©n kü thuËt
VÇn ®Ò nμy cßn ®†îc xem xÐt tiÕp ë c¸c b†íc sau, tuy nhiªn ë b†íc nμy
cÇn x¸c ®Þnh tr×nh ®é cÇn thiÕt vμ c¸c yªu cÇu ®Æc biÖt ®èi víi c¸n bé qu¶n lý
còng nh† c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia vËn hμnh d©y chuyÒn c«ng nghÖ.
Sau khi tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lùa chän c«ng nghÖ cho dù
¸n ®â hoμn tÊt, trong b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi cÇn tr×nh bμy nh÷ng néi
dung sau:
ƒ Tªn c«ng nghÖ ®†îc lùa chän vμ c¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña nã vÒ
c«ng suÊt, tr×nh ®é hiÖn ®¹i, chÊt l†îng s¶n phÈm, møc tiÕt kiÖm vËt liÖu vμ
nh©n c«ng, sö dông hîp lý tμi nguyªn, b¶o vÖ m«i tr†êng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn
lao ®éng... Tãm l¹i lμ sù thÝch hîp cña c«ng nghÖ ®èi víi môc tiªu cña dù ¸n
vμ kh¶ n¨ng cña chñ ®Çu t†.
ƒ VÏ s¬ ®å c«ng nghÖ, trong ®ã chØ râ c¸c c«ng ®o¹n, nguyªn lý ho¹t
®éng, ph†¬ng ph¸p mμ con ng†êi sö dông c¸c c«ng cô lao ®éng, ®Ó t¸c ®éng
lªn ®èi t†îng lao ®éng theo lÞch tr×nh thêi gian vμ di chuyÓn theo mÆt b»ng
vμ kh«ng gian. ViÖc vÏ s¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ cßn gióp cho viÖc x¸c
®Þnh tÊt c¶ c¸c nhu cÇu phôc vô cho s¶n xuÊt nh†: vÞ trÝ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ

132
m¸y mãc, kho¶ng c¸ch gi÷a chóng, nhu cÇu vÒ h¹ tÇng c¬ së vμ c¸c tiÖn
nghi kh¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt...
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ ®é Èm vμ nhiÖt ®é còng nh† ®é s¹ch cña m«i tr†êng
s¶n xuÊt, c¸c yªu cÇu vÒ an toμn kü thuËt vμ an toμn lao ®éng.
ƒ Nguån cung cÊp c«ng nghÖ vμ ph†¬ng thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ
(nh†îng quyÒn, mua tμi liÖu, tù nghiªn cøu, t† vÊn vμ hç trî kü thuËt qua
chuyªn gia, cö ng†êi ®i ®μo t¹o ë n†íc ngoμi...). §ång thêi ph¶i nªu râ vÊn
®Ò tμi chÝnh trong chuyÓn giao c«ng nghÖ (tr¶ dÇn tõ lîi nhuËn, dïng c«ng
nghÖ ®Ó gãp vèn, miÔn phÝ...) còng nh† ph¶i nªu râ tÝnh hîp lý cña gi¸ mua
c«ng nghÖ.
ƒ Danh môc c¸c thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ kÌm theo mÉu
m· vμ c¸c ®Æc tÝnh c¬ b¶n.
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ c«ng tr×nh phô trî cÇn thiÕt cho c«ng nghÖ ®· chän:
ph†¬ng ¸n cung cÊp n†íc, tho¸t n†íc, cung cÊp ®iÖn, h¬i cho s¶n xuÊt,
ph†¬ng ¸n gi¶i quyÕt th«ng tin, vËn chuyÓn .... tõng ph†¬ng ¸n ®· chän cÇn
m« t¶ c¬ së tÝnh to¸n, cã s¬ ®å kÌm theo.
ƒ C¸c t¸c ®éng vÒ m«i tr†êng cña c«ng nghÖ (nÕu cã), biÖn ph¸p xö lý
vμ chi phÝ cÇn thiÕt cho xö lý.
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ c¸n bé qu¶n lý vμ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
ƒ Ph†¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt
ƒ Tæng chi phÝ mua s¾m c«ng nghÖ thiÕt bÞ vμ chi phÝ duy tr× (trong ®ã
ghi râ nhu cÇu vèn trong n†íc, ngo¹i tÖ) cña ph†¬ng ¸n ®· chän.
4.5. Lùa chän thiÕt bÞ m¸y mãc
Tr†êng hîp dù ¸n kh«ng mua c«ng nghÖ toμn bé mμ chØ mua thiÕt bÞ
lÎ th× viÖc lùa chän thiÕt bÞ cho dù ¸n cÇn tu©n thñ nguyªn t¾c sau:
4.5.1. C¸c nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn lùa chän thiÕt bÞ m¸y mãc
ƒ Nhu cÇu cña thÞ tr†êng víi s¶n phÈm.
ƒ Nguån nguyªn liÖu ®Çu vμo cña s¶n xuÊt.
ƒ Kh¶ n¨ng tμi chÝnh, ngo¹i tÖ (®èi víi m¸y mãc nhËp khÈu).
ƒ Nguån cung cÊp thiÕt bÞ m¸y mãc (trong n†íc, hay n†íc ngoμi).
ƒ ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch cña ViÖt Nam.

133
4.5.2. Tiªu chuÈn ®Ó lùa chän thiÕt bÞ m¸y mãc cho dù ¸n
ƒ Nhμ cung cÊp thiÕt bÞ m¸y mãc cã uy tÝn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh tèt bÒn,
chÊt l†îng cao cña thiÕt bÞ m¸y mãc.
ƒ Phï hîp víi c«ng suÊt cña dù ¸n
ƒ §¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña thiÕt bÞ m¸y mãc.
ƒ Cho phÐp s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn
thÞ tr†êng trong vμ ngoμi n†íc.
ƒ M¸y mãc ph¶i thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña ViÖt Nam vÒ thêi
tiÕt, khÝ hËu, ®é Èm, vÒ n¨ng l†îng sö dông, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn.v.v...
ƒ Phô tïng ®¬n gi¶n dÔ kiÕm vμ cã thÓ sö dông nh÷ng phô tïng thay
thÕ dÔ dμng.
ƒ Gi¸ c¶ vμ h×nh thøc thanh to¸n hîp lý
4.5.3. M« t¶ m¸y mãc vμ liÖt kª trang thiÕt bÞ
Sau khi ®· chän ®†îc lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ cho dù ¸n, ph¶i lËp b¶ng
liÖt kª m« t¶ ®Çy ®ñ theo c¸c c¨n cø ®Ó lùa chän. Trong b¶ng liÖt kª ph¶i s¾p
xÕp c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc thμnh c¸c nhãm sau ®©y:
ƒ M¸y mãc thiÕt bÞ chÝnh trùc tiÕp s¶n xuÊt
ƒ ThiÕt bÞ phô trî;
ƒ ThiÕt bÞ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¨ng chuyÒn:
ƒ ThiÕt bÞ vμ dông cô ®iÖn;
ƒ M¸y mãc vμ thiÕt bÞ ®o l†êng, kiÓm tra chÊt l†îng, dông cô, phßng
thÝ nghiÖm;
ƒ ThiÕt bÞ vμ dông cô b¶o d†ìng, söa ch÷a, phô tïng thay thÕ;
ƒ ThiÕt bÞ an toμn, b¶o hé lao ®éng, phßng ch¸y ch÷a ch¸y.
ƒ C¸c lo¹i xe ®†a ®ãn c«ng nh©n, xe con, xe t¶i;
ƒ C¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ kh¸c.
Gi¸ mua c¸c lo¹i thiÕt bÞ nμy cã thÓ sö dông b¶ng hiÖn gi¸
(ProFormainvoice) hoÆc tham kh¶o c¸c th«ng tin qua c¸c c¬ quan ®¹i diÖn,
c¸c chuyªn gia kü thuËt. §Ó cã thÓ mua ®†îc thiÕt bÞ mong muèn víi gi¸ ph¶i

134
ch¨ng nªn dïng ph†¬ng thøc ®Êu thÇu. Gi¸ nμy bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt, chi
phÝ mua b»ng s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kü thuËt, tªn hiÖu th†¬ng m¹i, chi phÝ huÊn
luyÖn chuyªn m«n, chi phÝ l¾p r¸p, vËn chuyÓn.... §èi víi m¸y nhËp, dïng gi¸
CIF + chi phÝ b¶o hiÓm, bèc dì, vËn chuyÓn ®Õn tËn nhμ m¸y.
NÕu chi phÝ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ tÝnh t¸ch riªng th× cã thÓ †íc
l†îng tõ 1- 15% hay h¬n n÷a tuú thuéc vμo lo¹i thiÕt bÞ vμ tÝnh chÊt phøc t¹p
cña viÖc l¾p ®Æt.
NÕu thêi gian giao m¸y trªn 18 th¸ng th× ph¶i dù kiÕn tèc ®é tr†ît gi¸.
B¶ng 4.2: Danh môc c¸c trang thiÕt bÞ cho dù ¸n
Danh môc TÝnh n¨ng ¦íc tÝnh Tæng chi
XuÊt xø Sè l†îng
thiÕt bÞ kü thuËt ®¬n gi¸ phÝ

5. Nguyªn vËt liÖu ®Çu vvo

Nguyªn vËt liÖu ®Çu vμo bao gåm tÊt c¶ c¸c nguyªn vËt liÖu chÝnh vμ
phô, vËt liÖu bao b× ®ãng gãi. §©y lμ mét khÝa c¹nh kü thuËt quan träng cña
dù ¸n bëi nguyªn vËt liÖu ®†îc vÝ nh† c¬m g¹o s¶n xuÊt, nã quyÕt ®Þnh gi¸
thμnh, tÝnh ®Òu ®Æn vμ nhÞp nhμng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, néi dung
nμy cÇn ®†îc xem xÐt kü.
5.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu
Tr†íc hÕt ph¶i xem xÐt nguyªn vËt liÖu sö dông cho dù ¸n thuéc lo¹i
nμo trong c¸c lo¹i sau:
ƒ Nguyªn liÖu lμ n«ng s¶n: ®©y lμ lo¹i nguyªn liÖu cung cÊp cã tÝnh
thêi vô, h† háng hao hôt trong vËn chuyÓn lín, cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®iÒu
kiÖn ®Þa lý vμ tù nhiªn.
ƒ Nguyªn liÖu lμ l©m s¶n vμ gia cÇm gia sóc: kh¶ n¨ng cung cÊp phô
thuéc vμo kh¶ n¨ng sinh tr†ëng vμ thu gom nguyªn liÖu tõ n¬i cã vÒ ®Õn
nhμ m¸y.

135
 ƒ Nguyªn liÖu lμ c¸c s¶n phÈm d†íi n†íc (thuû s¶n, h¶i s¶n ch¼ng
h¹n). §Ó cã thÓ chñ ®éng vμ ®¶m b¶o ®†îc chÊt l†îng vμ kh¶ n¨ng cung cÊp
®Òu ®Æn theo kÕ ho¹ch, ph¶i trang bÞ cho dù ¸n c¸c ph†¬ng tiÖn cÇn thiÕt cho
ho¹t ®éng d†íi n†íc nh† ghe, tμu ®¸nh c¸, ®¸nh b¾t t«m... §èi víi lo¹i
nguyªn liÖu nμy vÊn ®Ò quan träng lμ tiÒm n¨ng cung cÊp, hiÖu suÊt vμ chi
phÝ thu gom.
ƒ Nguyªn liÖu lμ kho¸ng s¶n (kim lo¹i, phi kim lo¹i, c¶ ®Êt sÐt). Lo¹i
nμy cÇn ®Æc biÖt th«ng tin chi tiÕt vÒ tr÷ l†îng cã thÓ khai th¸c, ®Þa ®iÓm,
kÝch th†íc, chiÒu s©u vμ thμnh phÇn cña má víi c¸c t¹p chÊt, ®Æc tÝnh lý ho¸
vμ c¸c ®Æc tÝnh kh¸c. TÊt c¶ ®iÒu nμy ¶nh h†ëng ®Õn quy tr×nh chÕ biÕn, ®Õn
lùa chän m¸y mãc thiÕt bÞ.
ƒ C¸c nguyªn liÖu lμ s¶n phÈm c«ng nghiÖp gåm cã kim lo¹i c¬ b¶n,
s¶n phÈm c«ng nghiÖp trung gian, linh kiÖn. §èi víi kim lo¹i c¬ b¶n cÇn t×m
lo¹i cã kh¶ n¨ng thay thÕ cho nhau (thay ®ång b»ng nh«m trong hÖ thèng
ph©n phèi ®iÖn n¨ng v× nh«m gi¸ rÎ h¬n). §èi víi nguyªn liÖu lμ s¶n phÈm
c«ng nghiÖp trung gian (cña ngμnh c«ng nghiÖp ho¸ häc, dÇu ho¶...) ph¶i
xem xÐt cÈn thËn kh¶ n¨ng cung cÊp vμ chi phÝ cña nguyªn liÖu ®ã. NÕu
nhËp tõ n†íc ngoμi th× ¶nh h†ëng ®Õn nÒn s¶n xuÊt trong n†íc ra sao? §èi
víi nguyªn liÖu cña ngμnh chÕ t¹o m¸y vμ l¾p r¸p, ngoμi thÐp ra cßn cã sù
kÕt hîp cña nhiÒu bé phËn hoÆc linh kiÖn lμm s½n ë c¸c c¬ së kh¸c. Dù ¸n
cÇn x¸c ®Þnh ph†¬ng thøc l¾p r¸p hay ph¶i tù lμm tõ A ®Õn Z th× cã lîi h¬n.
ƒ Nguyªn vËt liÖu phô: C¸c ho¸ chÊt, c¸c chÊt phô gia, s¬n, dÇu bãng,
bao b×, chÊt röa, vËt liÖu b¶o d†ìng, dÇu nhên...
5.2. Lùa chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n
§Ó chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n, ng†êi so¹n th¶o cÇn xem xÐt c¸c
vÊn ®Ò sau:
ƒ §Æc tÝnh vμ chÊt l†îng nguyªn vËt liÖu sö dông cho dù ¸n:
Th«ng th†êng ng†êi ta chän nguyªn vËt liÖu cã chÊt l†îng thÝch hîp
víi chÊt l†îng s¶n phÈm sÏ ®†îc s¶n xuÊt. ChÊt l†îng cña nguyªn vËt liÖu
®†îc thÓ hiÖn ë c¸c ®Æc tÝnh sau ®©y:
- TÝnh chÊt lý häc nh† kÝch cì, d¹ng, tØ träng, thÓ tr¹ng (khÝ, láng,
r¾n), ®iÓm nãng ch¶y, ®iÓm s«i, ®é xÕp...

136
 - TÝnh chÊt ho¸ häc: thμnh phÇn ho¸ häc, ®é tinh khiÕt, ®é cøng cña
n†íc, chØ sè « xi ho¸, tÝnh nãng ch¶y, tÝnh dÉn nhiÖt ...
- TÝnh chÊt c¬ häc: ®é biÕn d¹ng, ®é dÎo, ®é cøng, søc nÐn ...
- C¸c ®Æc tÝnh vÒ ®iÖn vμ tõ: kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn, ®iÖn trë, tõ tÝnh, h»ng
sè ®iÖn m«i.
ƒ Nguån vμ kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu
Nguån vμ kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã ¶nh h†ëng ®Õn sù
sèng cßn vμ quy m« cña dù ¸n sau khi ®· x¸c ®Þnh ®†îc quy tr×nh c«ng
nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ.
Nguån cung cÊp nguyªn liÖu c¬ b¶n ph¶i ®¶m b¶o ®ñ sö dông cho dù
¸n ho¹t ®éng hÕt ®êi. NÕu kh«ng ®ñ, th× cã thÓ ph¶i chän ®Þa ®iÓm kh¸c hoÆc
gi¶m quy m« cña dù ¸n (x©y lß g¹ch ë n¬i cã l†îng ®Êt sÐt ®ñ cung cÊp cho
ho¹t ®éng tõ 10 - 15 n¨m). Khi nguyªn liÖu chÝnh dù kiÕn sö dông cho dù ¸n
còng cã thÓ ®†îc sö dông cho c¸c dù ¸n kh¸c (ch¼ng h¹n khÝ thiªn nhiªn
®†îc dù kiÕn sö dông ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng cho dù ¸n, trong khi nã còng cã
thÓ ®†îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c nh† ph©n bãn, c¸c ho¸ chÊt
tõ dÇu ho¶) th× ph¶i c©n nh¾c tÝnh kinh tÕ nÕu x¶y ra tr†êng hîp thø hai.
Khi nguyªn liÖu chÝnh ph¶i nhËp tõ n†íc ngoμi tõng phÇn hoÆc toμn
bé, cÇn xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c ¶nh h†ëng cña viÖc nhËp nμy: kh¶ n¨ng ngo¹i tÖ,
sù rμng buéc bëi thiÕt bÞ mua s¾m (®Æc biÖt ®èi víi c¸c nguyªn liÖu lμ c¸c
s¶n phÈm trung gian cña c¸c nhμ cung cÊp thiÕt bÞ), sù phô thuéc vμo n†íc
cung cÊp nguyªn liÖu (linh kiÖn, s¶n phÈm trung gian, c¸c bé phËn cña m¸y
mãc), sù ¶nh h†ëng cña nã tíi s¶n xuÊt nguyªn liÖu trong n†íc buéc nhμ
n†íc ph¶i thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé hoÆc kiÓm so¸t nhËp khÈu.
NÕu nguyªn vËt liÖu lμ nh÷ng nguyªn liÖu hiÕm th× ng†êi so¹n th¶o
ph¶i xem xÐt nh÷ng g× hiÖn ®· cã, nh÷ng g× sÏ cã vμ nh÷ng g× ph¶i xóc tiÕn
®Ó cho nã cã.
ƒ Gi¸ thu mua, vËn chuyÓn vμ kÕ ho¹ch cung øng
§èi víi nguyªn vËt liÖu trong n†íc, gi¸ mua hiÖn t¹i cã ®èi chiÕu víi
gi¸ trong qu¸ khø vμ chiÒu h†íng trong t†¬ng lai. Chi phÝ thu gom, chuyªn
chë ph¶i ®†îc tÝnh ®Çy ®ñ. NÕu lμ nguyªn vËt liÖu nhËp th× tÝnh theo gi¸ CIF

137
cïng víi chi phÝ bèc dì, lÖ phÝ c¶ng, phÝ b¶o hiÓm, c¸c lo¹i thuÕ, chi phÝ vËn
chuyÓn ®Õn nhμ m¸y.
Ph¶i lËp kÕ ho¹ch thu mua, vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu theo yªu cÇu
cña s¶n xuÊt. Cã thÓ tæ chøc thu mua qua c¸c m¹ng l†íi, tæ chøc kh¸c.
Ph¶i †íc tÝnh tæng nhu cÇu vμ chi phÝ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu hμng
n¨m cho dù ¸n c¨n cø vμo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hμng n¨m, ®Þnh møc tiªu hao
nguyªn vËt liÖu cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm; l†îng vËt liÖu vμ sè ngμy dù tr÷,
tån kho; l†îng vËt liÖu ®ang n»m trong s¶n xuÊt chÕ biÕn; l†îng hao hôt khi
thu mua vËn chuyÓn vμ sö dông (tû lÖ hao hôt ®†îc quy ®Þnh ®èi víi tõng
ph†¬ng thøc vËn chuyÓn vμ tõng lo¹i nguyªn liÖu).
Tãm l¹i khi lùa chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n ph¶i tu©n thñ
nguyªn t¾c sau:
ƒ Ph¶i chän nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã ®Æc tÝnh vμ chÊt l†îng phï hîp
víi chÊt l†îng s¶n phÈm cña dù ¸n.
ƒ Lμ nh÷ng vËt liÖu th«ng dông, dÔ t×m kiÕm trªn thÞ tr†êng trong n†íc
vμ thÕ giíi. Tuy nhiªn nªn chän nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã nguån dåi dμo s½n
cã ë trong n†íc vμ kh¶ n¨ng cung cÊp æn ®Þnh. ChØ ®†îc nhËp khÈu nh÷ng
thø trong n†íc kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¹t chÊt l†îng yªu cÇu. NÕu nguyªn
liÖu dù ®Þnh nhËp khÈu th× cÇn c©n nh¾c kü, v× kÕ ho¹ch cung øng th†êng dÔ
bÞ trôc trÆc, vμ thêi gian cung øng l©u, ph¶i l†u kho, tån kho dμi ngμy tèn
ngo¹i tÖ.
ƒ Chän lo¹i nguyªn liÖu nμo mμ cã thÓ dÔ dμng kiÕm nguyªn vËt liÖu
thay thÕ (khi nguyªn vËt liÖu ®ã c¹n kiÖt) mμ kh«ng ph¶i thay ®æi d©y
chuyÒn c«ng nghÖ nhiÒu.
ƒ Gi¸ c¶ thÝch hîp.
ƒ Nªn cã nhiÒu ph†¬ng ¸n vÒ nguyªn vËt liÖu ®Ó lùa chän ®†îc ph†¬ng
¸n tèi †u. Khi so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n nguyªn liÖu cã thÓ ¸p dông c¸c ph†¬ng
ph¸p so s¸nh ®· ®Ò cËp trong phÇn lùa chän c«ng nghÖ.
Sau khi lùa chän ®îc nguyªn liÖu sö dông cho dù ¸n trong b¸o c¸o
nghiªn cøu kh¶ thi cÇn tr×nh bμy nh÷ng néi dung sau:
ƒ Trong dù ¸n cÇn ph©n râ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt
liÖu phô, vËt liÖu ph¶i nhËp khÈu hay dù ¸n cã thÓ tæ chøc tù s¶n xuÊt trong

138
n†íc ®Ó thay thÕ nhËp khÈu, c¸c vËt liÖu hiÕm vμ quý. Trong ®ã víi mçi lo¹i
l¹i chia ra: vËt liÖu th«, b¸n thμnh phÈm, vËt liÖu ®· qua chÕ biÕn...
ƒ M« t¶ c¸c ®Æc tÝnh, kÝch th†íc, h×nh d¸ng, c¸c tÝnh chÊt c¬, lý, ho¸...
cña mçi lo¹i nguyªn liÖu. NÕu nguyªn vËt liÖu ph¶i xö lý tr†íc khi dïng th×
ph¶i nãi râ ph†¬ng ph¸p xö lý vμ chi phÝ yªu cÇu.
ƒ X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ tõng lo¹i nguyªn liÖu.
ƒ X¸c ®Þnh nguån vμ kh¶ n¨ng cung cÊp cña tõng nguån, nhÊt lμ c¸c
nguyªn vËt liÖu chñ yÕu ph¶i ®¶m b¶o cho dù ¸n ho¹t ®éng b×nh th†êng
trong suèt ®êi dù ¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cung cÊp cÇn xÐt c¶ kh¶ n¨ng
hiÖn t¹i vμ ph¸t triÓn trong t†¬ng lai cña nguån ®ã.
ƒ NÕu lùa chän ph†¬ng ¸n nhËp khÈu nguyªn liÖu th× ngay tõ khi lËp
dù ¸n nªn x©y dùng ph†¬ng ¸n t¸i t¹o ngo¹i tÖ ®Ó æn ®Þnh nhËp khÈu.
ƒ Sau cïng ph¶i †íc tÝnh chi phÝ (b»ng tiÒn ViÖt Nam vμ tiÒn n†íc
ngoμi) cho tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu hμng n¨m ®Ó cung cÊp cho s¶n xuÊt, ®Æc
biÖt ph¶i dù tÝnh cho nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Ó lμm c¬ së tÝnh
nhu cÇu vèn l†u ®éng.
TÊt c¶ nh÷ng tÝnh to¸n cho phÇn nguyªn liÖu cña dù ¸n ®†îc tËp hîp
vμo b¶ng sau:
B¶ng 4.3: Nhu cÇu vμ chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n
N¨m s¶n xuÊt
Nguån §¬n N¨m I N¨m II ...
STT Tªn NVL
gèc gi¸ Sè TrÞ Sè TrÞ Sè TrÞ
l†îng gi¸ l†îng gi¸ l†îng gi¸
I Nguyªn vËt liÖu
nhËp khÈu
1
2
...
II Nguyªn vËt liÖu
trong n†íc
1
2
...
III Tæng céng

139
6. C¬ së h¹ tÇng
Nhu cÇu n¨ng l†îng, n†íc, giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c... cña dù ¸n
ph¶i ®†îc xem xÐt, nã sÏ ¶nh h†ëng ®Õn chi phÝ ®Çu t† vμ chi phÝ s¶n xuÊt
do cã hay kh«ng cã s½n c¸c c¬ së h¹ tÇng nμy.
6.1. N¨ng lîng
Cã nhiÒu lo¹i cã thÓ sö dông nh† ®iÖn, c¸c nguån tõ dÇu ho¶ (dÇu h«i,
x¨ng, diezel, dÇu ®èt, khÝ ®èt), c¸c nguån tõ thùc vËt (than ®¸, than bïn,
cñi), tõ mÆt trêi, giã, thuû triÒu, ®iÖn nguyªn tö, biogaz... ph¶i xem xÐt nhu
cÇu sö dông, nguån cung cÊp, ®Æc tÝnh, chÊt l†îng, tÝnh kinh tÕ khi sö dông,
chÝnh s¸ch cña Nhμ n†íc ®èi víi c¸c lo¹i n¨ng l†îng ph¶i nhËp, vÊn ®Ò «
nhiÔm m«i tr†êng... cña mçi lo¹i ®†îc sö dông ®Ó †íc tÝnh chi phÝ.
Trong c¸c nguån trªn, ®iÖn n¨ng ®†îc sö dông trong hÇu hÕt c¸c nhμ
m¸y. §èi víi nguån ®iÖn n¨ng th× cÇn xem xÐt c¸c vÊn ®Ò sau:
ƒ Tæng c«ng suÊt cÇn thiÕt cho c¸c nhμ m¸y.
ƒ Nguån cung cÊp (sè l†îng cã thÓ cung cÊp tõ nguån ®iÖn hiÖn cã,
c†êng ®é dßng ®iÖn, tÝnh æn ®Þnh cña sù cung cÊp), cã cÇn trang bÞ m¸y ph¸t
®iÖn dù phßng kh«ng (nÕu nguån ®iÖn cung cÊp kh«ng æn ®Þnh), cã cÇn x©y
dùng hÖ thèng ®†êng d©y míi phôc vô cho nhμ m¸y (nÕu ®Þa ®iÓm cña nhμ
m¸y kh«ng cã ®†êng d©y ®iÖn ®i qua). §èi víi c¸c dù ¸n tiªu thô ®iÖn n¨ng
lín (®iÖn gi¶i, nÊu ch¶y, xay nghiÒn...) cÇn ph¶i ký kÕt hîp ®ång víi c¸c c¬
së cña ngμnh ®iÖn vÒ cung cÊp ®iÖn.
ƒ Chi phÝ ®Çu t† vμ chi phÝ sö dông: chi phÝ ®Çu t† bao gåm chi phÝ
mua vμ l¾p ®Æt m¸y ph¸t ®iÖn, chi phÝ thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÖn ban ®Çu. Chi phÝ
sö dông tÝnh theo KWh nÕu sö dông nguån ®iÖn do c¸c c¬ së ®iÖn lùc cung
cÊp vμ gi¸ ®iÖn do ngμnh ®iÖn quy ®Þnh. NÕu sö dông m¸y ph¸t ®iÖn th× cø
c¨n cø vμo sè l†îng nhiªn liÖu tiªu hao, møc khÊu hao m¸y ph¸t ®iÖn, tiÒn
l†¬ng c«ng nh©n vËn hμnh m¸y ph¸t ®iÖn... chi phÝ sö dông tÝnh vμo gi¸
thμnh s¶n phÈm cña nhμ m¸y.
Tãm l¹i, n¨ng l†îng ®†îc lùa chän sö dông cho dù ¸n ph¶i tho¶ m·n
c¸c yªu cÇu sau:
ƒ Nguån æn ®Þnh vμ cung cÊp víi khèi l†îng æn ®Þnh tho¶ m·n yªu cÇu
cña s¶n xuÊt.

140
 ƒ Cã nguån dåi dμo trong n†íc.
ƒ Ýt g©y « nhiÔm m«i tr†êng.
ƒ TÝnh kinh tÕ cao.
6.2. Níc
§©y lμ d¹ng nguyªn liÖu ®Æc biÖt vμ rÊt cÇn cho mét sè ngμnh s¶n xuÊt
dÞch vô.
Khi so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†, cÇn nghiªn cøu nh÷ng néi dung sau:
ƒ Khèi l†îng n†íc cÇn sö dông: tÝnh to¸n nhu cÇu sö dông theo tõng
môc ®Ých nh† ®Ó s¶n xuÊt, sinh ho¹t cña c«ng nh©n, ch¹y lß ®èt, lμm nguéi
m¸y...
ƒ X¸c ®Þnh nguån cung cÊp n†íc: tõ c«ng ty cÊp n†íc, tõ n†íc giÕng,
s«ng ngßi. Ph¶i xÐt nghiÖm tÝnh thÝch hîp cña n†íc, nÕu kh«ng thÝch hîp
ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý chÊt l†îng n†íc tr†íc khi dïng.
ƒ TÝnh to¸n hÖ thèng cÊp tho¸t n†íc: tr†êng hîp cã nhu cÇu lín ph¶i
x©y dùng hÖ thèng cung cÊp ®Çy ®ñ nh† th¸p n†íc, hå chøa, m¸y b¬m, hÖ
thèng ®†êng èng. Víi hÖ thèng tho¸t n†íc cÇn tÝnh to¸n viÖc x©y dùng hÖ
thèng cèng r·nh, hÖ thèng xö lý n†íc th¶i tr†íc khi th¶i ra c¸c c«ng tr×nh
c«ng céng hay s«ng ngßi ®Ó tr¸nh g©y « nhiÔm.
ƒ TÝnh to¸n chi phÝ vÒ n†íc. Chi phÝ bao gåm: chi phÝ ®Çu t† x©y dùng
hÖ thèng cung cÊp n†íc vμ c¸c thiÕt bÞ kÌm theo, chi phÝ sö dông c¨n cø vμo
l†îng n†íc tiªu thô vμ gi¸ n†íc (nÕu do c«ng ty cÊp n†íc cung cÊp) hoÆc chi
phÝ tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi l†îng n†íc sö dông (nÕu tù cung cÊp).
6.3. Nhu cÇu vËn t¶i vμ hÖ thèng giao th«ng
ƒ X¸c ®Þnh nhu cÇu vËn t¶i phôc vô cho sù ho¹t ®éng s¶n xuÊt vμ b¸n
hμng cña dù ¸n.
ƒ Sau ®ã nªu danh môc c¸c ph†¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i vμ m« t¶
c¸c ph†¬ng tiÖn vËn t¶i cÇn cho dù ¸n, ®Ó tõ ®ã x©y dùng hÖ thèng ®†êng
giao th«ng cho phï hîp.
6.4. C¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c
HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, hÖ thèng xö lý c¸c chÊt th¶i, khÝ th¶i, hÖ
thèng an toμn lao ®éng, hÖ thèng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y... ®Òu cÇn ®†îc

141
xem xÐt tuú thuéc vμo tõng lo¹i dù ¸n. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¶i lμm râ
nh÷ng g× cã s½n, nh÷ng g× ph¶i x©y dùng c¸c c«ng tr×nh míi. Chi phÝ ®Çu t†
vμ chi phÝ vËn hμnh cña tõng hÖ thèng.
7. §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n
QuyÕt ®Þnh vÒ ®Þa ®iÓm lμ mét quyÕt ®Þnh cã tÇm quan träng chiÕn
l†îc. §Þa ®iÓm t¸c ®éng l©u dμi ®Õn ho¹t ®éng vμ lîi Ých cña doanh nghiÖp,
®ång thêi ¶nh h†ëng l©u dμi ®Õn c† d©n quanh vïng.
§Þa ®iÓm lμ nh©n tè ¶nh h†ëng lín nhÊt ®Õn ®Þnh phÝ vμ biÕn phÝ cña
s¶n phÈm, còng nh† sù tiÖn lîi trong ho¹t ®éng, giao dÞch cña doanh nghiÖp.
Theo kinh nghiÖm, chän ®†îc mét ®Þa ®iÓm phï hîp, cã thÓ gi¶m ®†îc chi
phÝ gi¸ thμnh s¶n phÈm xuèng h¬n 10%. NÕu ®Þa ®iÓm kh«ng tèt sÏ g©y
nhiÒu bÊt lîi ngay tõ ®Çu vμ rÊt khã kh¾c phôc.
7.1. Nguyªn t¾c lùa chän ®Þa ®iÓm
Khi nghiªn cøu lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n cÇn tu©n thñ nh÷ng
nguyªn t¾c sau:
ƒ Lùa chän vïng ®Æt ®Þa ®iÓm, sau ®ã míi chän ®Þa ®iÓm cô thÓ.
ƒ Khi lùa chän ®Þa ®iÓm th× c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt bao giê còng
®†îc xem xÐt tr†íc, råi míi ®Õn c¸c tiªu chuÈn kinh tÕ v× tÝnh tèi †u cña
kinh tÕ chØ cã thÓ thùc hiÖn ®†îc nÕu c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cho phÐp.
ƒ §Þa ®iÓm ®†îc chän ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch chung, b¶o ®¶m an
ninh, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr†êng.
ƒ M«i tr†êng tù nhiªn cña ®Þa ®iÓm ph¶i phï hîp víi yªu cÇu ®Æt ra
cña dù ¸n.
ƒ §Þa ®iÓm ®†îc chän nªn cã diÖn tÝch ®ñ réng ®Ó dÔ bè trÝ c¸c c¬ së
s¶n xuÊt, dÞch vô cña dù ¸n vμ dÔ më réng dù ¸n sau nμy.
ƒ Khi lùa chän ®Þa ®iÓm ph¶i ®¶m b¶o tr÷ l†îng cña tμi nguyªn thiªn
nhiªn phôc vô cho kh©u vËn hμnh cña dù ¸n ®†îc ®Çy ®ñ vÒ sè l†îng vμ chÊt
l†îng.
ƒ §Þa ®iÓm nªn gÇn nguån cung cÊp nguyªn liÖu hoÆc thÞ tr†êng tiªu
thô s¶n phÈm cña dù ¸n, hoÆc gÇn nguån cung cÊp lao ®éng.

142
 ƒ §Þa ®iÓm ®†îc chän nªn cã c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi nhÊt lμ vÒ ®iÖn,
n†íc, giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c...
ƒ §Þa ®iÓm nªn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong hîp t¸c víi c¸c c¬ së s¶n
xuÊt trong vïng, ®ång thêi b¶o ®¶m †u thÕ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp
cïng lo¹i.
ƒ Ph¶i xÐt ®Õn tÝnh kinh tÕ cña ®Þa ®iÓm.
ƒ Nªn cã nhiÒu ph†¬ng ¸n ®Þa ®iÓm ®Ó chän ®†îc ph†¬ng ¸n tèi †u.
Khi so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n ®Þa ®iÓm, tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng dù ¸n mμ
cã thÓ ¸p dông c¸c ph†¬ng ph¸p so s¸nh sau: ph†¬ng ph¸p dïng mét chØ tiªu
kinh tÕ tæng qu¸t; ph†¬ng ph¸p t×m ®iÓm träng t©m.v.v... hoÆc øng dông bμi
to¸n vËn t¶i khi lùa chän ®Þa ®iÓm cho dù ¸n.
Trªn ®©y lμ c¸c nguyªn t¾c lùa chän ®Þa ®iÓm cho dù ¸n s¶n xuÊt. Khi
tham kh¶o ®Ó ¸p dông cho c¸c dù ¸n phi s¶n xuÊt nh† kh¸ch s¹n, bÖnh viÖn,
tr†êng häc, nhμ v¨n ho¸, khu du lÞch... th× bªn c¹nh tiªu chuÈn vÒ kinh tÕ,
cßn ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thuËn tiÖn cho ng†êi ®†îc phôc
vô vμ chÊt l†îng phôc vô do ®Þa ®iÓm ®em l¹i.
7.2. C¸c bíc chän ®Þa ®iÓm
§èi víi dù ¸n cã quy m« lín vμ võa (nhãm A vμ nhãm B) th†êng ®†îc
tiÕn hμnh theo 2 b†íc:
ƒ Chän khu vùc ®Þa ®iÓm
ƒ Chän ®Þa ®iÓm cô thÓ
Khu vùc ®Þa ®iÓm ®†îc xÐt trªn ph¹m vi réng: tØnh, thμnh phè, quËn,
huyÖn.
§Þa ®iÓm cô thÓ xÐt trªn ph¹m vi hÑp h¬n: sè nhμ, ®†êng phè, ph†êng,
x· øng víi to¹ ®é ®Þa lý cô thÓ.
Hai b†íc chän ®Þa ®iÓm bao gåm nh÷ng c«ng viÖc sau:
7.2.1. Chän khu vùc ®Þa ®iÓm
Khi xem xÐt lùa chän khu vùc ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n, thùc chÊt lμ
xem xÐt c¸c khÝa c¹nh vÒ ®Þa lý, tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi, kü thuËt... cã liªn
quan ®Õn sù ho¹t ®éng vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng sau nμy cña dù ¸n. C¸c vÊn ®Ò
cô thÓ cÇn xem xÐt ë tõng khÝa c¹nh bao gåm:

143
 ƒ C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi t¹i khu vùc ho¹t ®éng cña dù ¸n, ®Æc
biÖt lμ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t† vμ c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh cã
liªn quan. C¸c chñ tr†¬ng chÝnh vÒ ph©n bè c¸c ngμnh, c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Ó
tr¸nh « nhiÔm m«i tr†êng, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c vïng d©n téc.
ƒ ¶nh h†ëng cña khu vùc ®Þa ®iÓm ®Õn sù thuËn tiÖn vμ chi phÝ trong
cung cÊp nguyªn vËt liÖu vμ tiªu thô s¶n phÈm.
§èi víi nh÷ng dù ¸n kh¸c nhau, yªu cÇu vÒ ®Þa ®iÓm kh¸c nhau.
C¸c dù ¸n khai th¸c vμ chÕ biÕn tμi nguyªn ph¶i ®†îc thùc hiÖn ë n¬i
cã tμi nguyªn ®ã. §iÒu nμy sÏ lμm cho gi¸ thμnh s¶n phÈm thÊp v× chi phÝ
vËn chuyÓn thÊp (nh† khai th¸c ®¸ v«i vμ s¶n xuÊt xi m¨ng, khai th¸c gç, tre,
nøa vμ s¶n xuÊt giÊy, khai th¸c vμ chÕ biÕn h¶i s¶n, chÕ biÕn rau qu¶ t†¬i,
thÞt gia sóc, gia cÇm).
C¸c dù ¸n sö dông nguyªn liÖu nhËp khÈu nªn ®Æt gÇn cöa khÈu vμ
c¶ng.
C¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm mμ chi phÝ vËn chuyÓn lín (kÓ
c¶ hao hôt tæn thÊt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn) th× nªn ®Æt ë gÇn thÞ tr†êng
tiªu thô (c¸c dù ¸n trång vμ cung cÊp rau qu¶ t†¬i ®Æt gÇn n¬i ®«ng d©n, gÇn
c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn. C¸c dù ¸n s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng cång kÒnh, dÔ
vì khi vËn chuyÓn nªn ®Æt ë gÇn nh÷ng n¬i cã nhu cÇu x©y dùng lín).
Nh† vËy, dù ¸n cã thÓ chän ®Þa ®iÓm ë gÇn thÞ tr†êng tiªu thô hoÆc ë
gÇn nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu. Tuy nhiªn, mét sè lo¹i dù ¸n cã thÓ
chän ®Þa ®iÓm ë trung gian vïng cung cÊp nguyªn liÖu vμ thÞ tr†êng tiªu thô
s¶n phÈm, nh† s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm dÇu ho¶, hμng tiªu dïng, s¶n phÈm
hμm l†îng kü thuËt cao (chi tiÕt m¸y, linh kiÖn ®iÖn tö).
Ngoμi c¸c vÊn ®Ò ®· nªu ë trªn, cÇn ®Æc biÖt quan t©m vÊn ®Ò giao
th«ng cã liªn quan ®Õn cung cÊp nguyªn vËt liÖu vμ tiªu thô s¶n phÈm cña dù
¸n. §èi víi giao th«ng ®†êng biÓn cÇn lμm râ c¸c chi tiÕt vÒ c¸c tiÖn nghi ë
c¶ng, ®é s©u, c«ng suÊt bèc dì hμng, cì tμu sÏ sö dông, c¸c ph†¬ng tiÖn dù
tr÷ vμ chi phÝ. §èi víi giao th«ng ®†êng bé, cÇn lμm râ ®é réng cña ®†êng
vμ cÇu, kho¶ng trèng vμ søc chÞu t¶i cña cÇu, t×nh tr¹ng chÊt l†îng cña
®†êng, luËt lÖ vμ chi phÝ giao th«ng. NÕu ph¶i x©y dùng cÇu, ®†êng míi th×
ph¶i xem xÐt kÕ ho¹ch x©y dùng vμ dù tÝnh chi phÝ ®Çu t†. §èi víi giao

144
th«ng ®†êng s¾t, cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng vËn t¶i hμng ho¸, c¸c ph†¬ng tiÖn
bèc dì, kho tr÷ vμ mäi trë ng¹i vÒ thêi vô, chi phÝ vËn t¶i tõ tr¹m chÝnh ®Õn
tr¹m gÇn nhμ m¸y nhÊt. §èi víi giao th«ng ®†êng s«ng, cÇn biÕt vÒ bÒ réng,
®é s©u cña kªnh r¹ch, s«ng ngßi, kh¶ n¨ng cña xμ lan, ghe thuyÒn sö dông...
chi phÝ chuyªn chë
ƒ M«i tr†êng kinh tÕ - x· héi cña khu vùc ®Þa ®iÓm
M«i tr†êng kinh tÕ - x· héi bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn sù
ho¹t ®éng cña dù ¸n nh†:
- VÒ lao ®éng cã thÓ tuyÓn chän lao ®éng nãi chung vμ lao ®éng cã
chuyªn m«n hoÆc ®μo t¹o chuyªn m«n tõ d©n c† cña ®Þa ph†¬ng lμ tèt nhÊt.
§iÒu nμy sÏ lμm gi¶m chi phÝ vμ t¹o nhiÒu thuËn lîi cho sù ho¹t ®éng cña dù
¸n sau nμy.
- VÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Þa ph†¬ng, luËt lÖ, phong
tôc tËp qu¸n vμ vÊn ®Ò an ninh. Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý hμnh chÝnh kinh tÕ -
x· héi cña ®Þa ph†¬ng sÏ ¶nh h†ëng rÊt nhiÒu ®Õn sù thuËn lîi hoÆc trë ng¹i
cho sù ho¹t ®éng cña dù ¸n.
- C¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa h×nh, khÝ hËu sÏ ¶nh h†ëng ®Õn tuæi thä vμ sù
ho¹t ®éng liªn tôc cña c«ng tr×nh. Ch¼ng h¹n, sù æn ®Þnh cña ®iÒu kiÖn ®Þa
chÊt (nói löa, ®éng ®Êt), cña thêi tiÕt, khÝ hËu (m†a, n¾ng, b·o lôt, ®é Èm,
nhiÖt ®é...).
7.2.2. Chän ®Þa ®iÓm cô thÓ
§Þa ®iÓm cô thÓ lμ vÞ trÝ ®Þa lý cô thÓ ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh. T¹i b†íc
chän ®Þa ®iÓm cô thÓ, ta cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau:
ƒ T¹i ®Þa ®iÓm dù kiÕn, mÆt b»ng cã ®ñ réng ®Ó dù ¸n cã thÓ ho¹t ®éng
thuËn lîi vμ më réng sù ho¹t ®éng khi cÇn thiÕt sau nμy tõ 5 ®Õn 15 n¨m hay
kh«ng?
ƒ T×nh h×nh « nhiÔm m«i tr†êng ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i vμ kh¶ n¨ng xö lý
chÊt th¶i chèng « nhiÔm m«i tr†êng trong t†¬ng lai?
ƒ C¬ së h¹ tÇng (®iÖn, n†íc, giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c...) thÝch hîp
®Õn møc nμo? Cã cÇn ph¶i ®Çu t† thªm kh«ng? Møc ®é ®Çu t† cã chÊp nhËn
®†îc kh«ng?

145
 ƒ §iÒu kiÖn tù nhiªn cña ®Þa ®iÓm nh† thÕ nμo? §©y lμ vÊn ®Ò rÊt quan
träng ë chç nã ¶nh h†ëng trùc tiÕp ®Õn kinh phÝ ®Çu t† ®Ó x©y dùng c«ng
tr×nh. §iÒu tra ®iÒu kiÖn tù nhiªn bao gåm ®o ®¹c ®Þa h×nh, kh¶o s¸t khoan
dß ®Þa chÊt, ®iÒu tra tÝnh to¸n thñy v¨n.
§iÒu tra, tÝnh to¸n thñy v¨n, tèi thiÓu ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc cao ®é mùc
n†íc lò víi tÇn suÊt cho phÐp phï hîp víi cÊp h¹ng c«ng tr×nh dù kiÕn x©y
dùng. Th«ng th†êng tÇn suÊt nμy øng víi c«ng tr×nh vÜnh cöu lμ 1%, b¸n
vÜnh cöu lμ 2%, c«ng tr×nh t¹m lμ 5%. Cã cao ®é mùc n†íc lò, phèi hîp víi
b¶n ®å ®Þa h×nh ta tÝnh ®†îc cao ®é c«ng tr×nh, khèi l†îng, ®¬n gi¸, kinh phÝ
san lÊp mÆt b»ng.
ViÖc kh¶o s¸t, khoan dß ®Þa chÊt cho ta biÕt râ cÊu t¹o ®Þa tÇng, tÝnh
chÊt c¬ lý ho¸ cña ®Êt vμ n†íc trong ®Êt. Tõ ®ã míi gi¶i quyÕt ®†îc c¸c vÊn
®Ò vÒ nÒn vμ mãng c«ng tr×nh, lùa chän ®†îc c¸c gi¶i ph¸p kÕt cÊu c«ng
tr×nh vμ tÝnh to¸n ®†îc kinh phÝ x©y dùng phÇn d†íi mÆt ®Êt còng nh† phÇn
trªn mÆt ®Êt cña c«ng tr×nh.
Trong ®iÒu tra ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khi cÇn thiÕt, cã thÓ ph¶i ®iÒu tra
thªm vÒ khÝ t†îng: m†a, n¾ng, giã, nhiÖt ®é, ®é Èm... cã ¶nh h†ëng ®Õn qu¸
tr×nh tæ chøc thi c«ng, tæ chøc s¶n xuÊt, ph©n phèi, b¶o qu¶n s¶n phÈm...
CÇn l†u ý r»ng trong qu¸ tr×nh chän ®Þa ®iÓm cô thÓ, tuú theo tÝnh chÊt
tõng c«ng tr×nh mμ quyÕt ®Þnh tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh. Trªn c¬ së b¶n ®å ®Þa
h×nh, ng†êi so¹n th¶o bè trÝ giíi h¹n c«ng tr×nh, sau ®ã lμm viÖc víi bé phËn
quy ho¹ch, xin chøng chØ quy ho¹ch vμ ph¶i ®†îc sù tho¶ thuËn, cho phÐp
cña chÝnh quyÒn ®Þa ph†¬ng.
Sau khi ®â lùa chän ®Þa ®iÓm ®Ó x©y dùng dù ¸n, trong b¸o c¸o
nghiªn cøu kh¶ thi cÇn tr×nh bμy nh÷ng néi dung sau: ph¶i thùc hiÖn m«
t¶ chi tiÕt ®Þa ®iÓm trªn b¶n ®å cã tû lÖ thÝch hîp víi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt:
ƒ M« t¶ vÞ trÝ: to¹ ®é ®Þa lý hoÆc khu vùc hμnh chÝnh cña vïng ®Æt ®Þa
®iÓm. Ranh giíi, quan hÖ cña ®Þa ®iÓm víi quy ho¹ch chung, quan hÖ cña
®Þa ®iÓm víi vïng nguyªn liÖu vμ víi thÞ tr†êng cña dù ¸n (phÇn nμy th†êng
m« t¶ trªn b¶n ®å)
ƒ M« t¶ ®Þa ®iÓm cô thÓ:

146
 - S¬ ®å khu vùc ®Þa ®iÓm vμ s¬ ®å hiÖn tr¹ng tæng mÆt b»ng (cã phô
lôc kÌm theo)
- C¸c sè liÖu m« t¶ diÖn tÝch ranh giíi
- M«i tr†êng tù nhiªn cña ®Þa ®iÓm: bao gåm c¸c sè liÖu vÒ kh¶o s¸t
®Þa chÊt c«ng tr×nh...
- C¬ së h¹ tÇng: hiÖn tr¹ng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng cña ®Þa ®iÓm nh†:
®†êng s¸, cÇu c¶ng, ®iÖn n†íc, tho¸t n†íc, th«ng tin liªn l¹c....
- M«i tr†êng x· héi: d©n c†, phong tôc tËp qu¸n, dÞch vô c«ng céng....
¶nh h†ëng hay thuËn lîi nh† thÕ nμo cho qu¸ tr×nh x©y dùng vμ vËn hμnh dù
¸n.
ƒ C¸c chi phÝ vÒ ®Þa ®iÓm.
- TiÒn ®Êt
¾ NÕu thuª m†ín mÆt b»ng: cÇn nªu râ diÖn tÝch, ®¬n gi¸, thμnh tiÒn,
thêi h¹n thuª
¾ NÕu mua: chi phÝ thùc chi
¾ NÕu ®†îc Nhμ n†íc cÊp ®Êt: tÝnh to¸n gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt ®Êt
(hoÆc mÆt n†íc)
- TiÒn ®Òn bï: tÝnh khèi l†îng ®Òn bï, di chuyÓn cÇn thùc hiÖn ®Ó
gi¶i phãng mÆt b»ng, bao gåm nhμ ë, c¬ së s¶n xuÊt, må m¶, c©y cèi, hoa
mμu.... Cho biÕt khèi l†îng, ®¬n gi¸, thμnh tiÒn tõng h¹ng môc vμ tæng chi
phÝ ®Òn bï.
- TiÒn san lÊp mÆt b»ng: khèi l†îng, ®¬n gi¸ vμ thμnh tiÒn; cuèi cïng
lμ tæng chi phÝ san lÊp mÆt b»ng
ƒ C¸c néi dung kh¸c:
- Nh÷ng thuËn lîi vμ kh«ng thuËn lîi cho dù ¸n khi chän ®Þa ®iÓm nμy,
so s¸nh víi 1 vμi dù ¸n kh¶ thi kh¸c
- Nh÷ng ¶nh h†ëng cña dù ¸n ®èi víi c¸c c¬ së kinh tÕ, v¨n ho¸ vμ d©n
c† trong khu vùc .v.v...

147
8. Gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh cña dù ¸n
8.1. C¸c c¨n cø ®Ó lËp ph¬ng ¸n vμ gi¶i ph¸p x©y dùng
§Ó lËp c¸c ph†¬ng ¸n gi¶i ph¸p x©y dùng, ph¶i c¨n cø vμo ®iÒu kiÖn vμ
yªu cÇu sau ®©y:
ƒ T×nh h×nh cña ®Þa ®iÓm x©y dùng vÒ mÆt tù nhiªn, kinh tÕ vμ x· héi
ƒ C«ng suÊt vμ d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®· ®†îc lùa chän
ƒ Kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vμo cho qu¸ tr×nh x©y dùng nh† vèn, nguyªn
vËt liÖu x©y dùng, m¸y mãc x©y dùng, nh©n lùc x©y dùng.
ƒ Thêi gian x©y dùng yªu cÇu (ph©n theo tõng ®ît nÕu cã)
ƒ C¸c quy ®Þnh vμ luËt ph¸p cã liªn quan ®Õn x©y dùng (nh† c¸c tiªu
chuÈn, quy chuÈn vÒ thiÕt kÕ vμ thi c«ng x©y dùng.v.v...)
ƒ C¸c kÕt qu¶ so s¸nh vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ
8.2. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña phÇn gi¶i ph¸p x©y dùng
8.2.1. Giíi thiÖu t×nh h×nh ®Þa ®iÓm x©y dùng
§Ó lμm c¬ së cho viÖc ®†a ra gi¶i ph¸p x©y dùng, viÖc ®Çu tiªn ng†êi
so¹n th¶o cÇn lμm lμ giíi thiÖu t×nh h×nh ®Þa ®iÓm x©y dùng víi c¸c néi dung
chÝnh sau ®©y:
ƒ T×nh h×nh vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn
- T×nh h×nh vÒ ®Þa h×nh x©y dùng nh† diÖn tÝch, ®é b»ng ph¼ng, nhu
cÇu san lÊp, di chuyÓn d©n c†, c¸c c«ng tr×nh hiÖn cã cÇn b¶o vÖ.v.v...
- T×nh h×nh thêi tiÕt vμ ®Þa chÊt - thuû v¨n, nhÊt lμ t×nh h×nh mùc n†íc
ngÇm, kh¶ n¨ng óng lôt, ¶nh h†ëng cña thêi tiÕt ®Õn ®Þa chÊt thuû v¨n, t×nh
h×nh m†a b·o.v.v...
- T×nh h×nh ®Þa chÊt c«ng tr×nh, nhÊt lμ kh¶ n¨ng chÞu lùc cña nÒn ®Êt,
c¸c khã kh¨n vμ thuËn lîi cho gi¶i ph¸p nÒn mãng.
ƒ T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi:
- T×nh h×nh ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, c¬ së h¹ tÇng v¨n ho¸ -
x· héi vμ ¶nh h†ëng cña chóng ®Õn c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng.
- T×nh h×nh vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vμ nh©n c«ng t¹i
chç, kh¶ n¨ng hîp t¸c víi lùc l†îng x©y dùng t¹i chç.

148
8.2.2. Gi¶i ph¸p quy ho¹ch tæng mÆt b»ng cña c«ng tr×nh x©y dùng
cña dù ¸n
a. C¸c nguyªn t¾c lËp tæng mÆt b»ng x©y dùng
ƒ Phï hîp mét c¸ch tèt nhÊt víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®· lùa chän c¶
vÒ mÆt kü thuËt, kinh tÕ, an toμn vμ b¶o vÖ m«i tr†êng.
ƒ Phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña kü thuËt x©y dùng ®èi víi quy ho¹ch
tæng mÆt b»ng nh†: kho¶ng c¸ch c¸c c«ng tr×nh, ®é dèc tho¸t n†íc, sù phï
hîp víi yªu cÇu cña gi¶i ph¸p nÒn mãng, b¶o ®¶m ®é bÒn ch¾c cña c«ng
tr×nh....
ƒ Bè trÝ c¸c c«ng tr×nh ®¸p øng ®†îc c¸c yªu cÇu vÒ an toμn (chèng
ch¸y, chèng næ), c¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr†êng (nhÊt lμ h†íng giã vμ
l†îng th¶i c¸c chÊt ®éc h¹i), c¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh hiÖn cã
(nhÊt lμ tr†êng hîp x©y chen nhμ cao tÇng)....
ƒ Sö dông hîp lý ®Êt ®ai, tiÕt kiÖm ®Êt, b¶o ®¶m nhu cÇu ph¸t triÓn
t†¬ng lai.
Ngoμi ra cÇn 2 tiªu chuÈn sau:
ƒ T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh©u thi c«ng x©y dùng.
ƒ B¶o ®¶m chi phÝ Ýt nhÊt vμ hiÖu qu¶ kinh tÕ lín nhÊt.
b. Néi dung cña quy ho¹ch tæng mÆt b»ng c«ng tr×nh vμ nhu cÇu
x©y dùng
ƒ Quy ho¹ch c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh s¶n xuÊt chÝnh.
ƒ Quy ho¹ch c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh s¶n xuÊt phô, (tr†êng hîp nμy
x¶y ra khi nhμ m¸y cã quy ®Þnh s¶n xuÊt phô. VÝ dô x†ëng ®óc cÊu kiÖn bª
t«ng cèt thÐp n»m trong nhμ m¸y xi m¨ng, ph©n x†ëng s¶n xuÊt trªn c¬ së
tËn dông c¸c phÕ phÈm.v.v...).
ƒ Quy ho¹ch c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh phô trî: trong phÇn nμy bao
gåm c¸c h¹ng môc b¶o d†ìng vμ söa ch÷a m¸y mãc, c¸c nhμ ®Ó xe vËn t¶i,
kho b·i, c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan ®Õn cung øng ®Çu vμo vμ tiªu thô ®Çu
ra,....
ƒ Quy ho¹ch c¸c c«ng tr×nh giao th«ng vËn t¶i néi bé nhμ m¸y.

149
 ƒ Quy ho¹ch c¸c c«ng tr×nh vÒ ®†êng ®iÖn, ®†êng cÊp n†íc vμ tho¸t
n†íc.
ƒ Quy ho¹ch vÒ c«ng tr×nh liªn l¹c vμ th«ng tin.
ƒ Quy ho¹ch vÒ c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr†êng, c©y xanh.
ƒ Quy ho¹ch vÒ c¸c c«ng tr×nh v¨n phßng lμm viÖc cña c¬ quan qu¶n
lý, c¸c c«ng tr×nh phôc vô ®êi sèng vËt chÊt vμ v¨n ho¸ cho c«ng nh©n.
ƒ C¸c h¹ng môc c«ng tr×nh vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ b¶o vÖ.
8.2.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ kiÕn tróc
Trong phÇn nμy dù ¸n ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau:
ƒ Gi¶i ph¸p kiÕn tróc cña tõng ng«i nhμ: h×nh khèi kiÕn tróc cña tõng
ng«i nhμ ph¶i phï hîp víi gi¶i ph¸p mÆt b»ng cña tõng ng«i nhμ.
ƒ X¸c ®Þnh sè tÇng vμ ®é cao cña nhμ hîp lý.
ƒ Gi¶i ph¸p kiÕn tróc cña toμn bé tËp thÓ h¹ng môc c«ng tr×nh: trong
phÇn nμy c¸c gi¶i ph¸p kiÕn tróc ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hμi hoμ vÒ h×nh khèi
vμ mÆt b»ng cho c¶ tËp thÓ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh n»m trong t†êng rμo cña
dù ¸n.
ƒ Gi¶i ph¸p kiÕn tróc cña c«ng tr×nh ®èi víi m«i tr†êng xung quanh:
Trong phÇn nμy gi¶i ph¸p kiÕn tróc ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ hμi hoμ gi÷a
c«ng tr×nh ®Þnh x©y dùng víi c¶nh quan chung quanh, ®Æc biÖt ph¶i t«n
träng gi¸ trÞ cña c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lÞch sö cæ cã gi¸ trÞ n»m bªn c¹nh
c«ng tr×nh ®Þnh x©y dùng.
8.2.4. C¸c gi¶i ph¸p vÒ kÕt cÊu x©y dùng
a. C¸c c¨n cø ®Ó lùa chän kÕt cÊu x©y dùng
ƒ Yªu cÇu cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®· lùa chän.
ƒ TÝnh chÊt chÞu lùc cña c«ng tr×nh (s¬ ®å t¶i träng).
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ ®é bÒn ch¾c cña c«ng tr×nh: phÇn nμy ph¶i tu©n theo
quy ®Þnh vÒ ®é bÒn ch¾c, ®é chÞu löa, ®é chèng ¨n mßn, chèng ®éng ®Êt
®†îc Bé X©y dùng quy ®Þnh cho tõng cÊp nhμ cöa, cÊp c«ng tr×nh.
ƒ Kh¶ n¨ng cung cÊp vËt t† x©y dùng ®¸p øng víi yªu cÇu chÞu lùc cña
kÕt cÊu.

150
 ƒ Yªu cÇu vÒ ®é linh ho¹t vμ dÔ c¶i t¹o, dÔ më réng cña mÆt b»ng c«ng
tr×nh.
ƒ T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh©u thi c«ng, cã kh¶ n¨ng cung cÊp
m¸y mãc thi c«ng x©y dùng phï hîp.
ƒ Yªu cÇu cña thêi gian x©y dùng.
ƒ TÝnh kinh tÕ cña gi¶i ph¸p kÕt cÊu.
b. Néi dung cña c¸c gi¶i ph¸p kÕt cÊu x©y dùng
CÇn chó ý r»ng viÖc tÝnh to¸n gi¶i ph¸p kÕt cÊu cô thÓ sÏ ®†îc tiÕn
hμnh ë giai ®o¹n thiÕt kÕ sau khi dù ¸n ®Çu t† ®· ®†îc duyÖt. ë giai ®o¹n
nμy míi chØ quy ®Þnh nh÷ng nÐt lín nh†:
ƒ CÊp c«ng tr×nh vÒ ®é bÒn ch¾c, ®é chÞu löa, ®é chèng ®éng ®Êt vμ ®é
chèng ¨n mßn.
ƒ C¸c lo¹i vËt liÖu ®†îc dïng lμm kÕt cÊu.
ƒ S¬ ®å kÕt cÊu tæng qu¸t, vÝ dô kÕt cÊu khung, kÕt cÊu ®æ t¹i chç hay
l¾p ghÐp.v.v...
ƒ C¸c kÕt cÊu ®Æc biÖt cÇn l†u ý tõ nÒn mãng, khung nhμ, m¸i vμ trang
trÝ hoμn thiÖn.
8.2.5. C¸c gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ x©y dùng vμ tæ chøc x©y dùng
ViÖc tÝnh to¸n chi tiÕt c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ x©y dùng vμ tæ chøc
x©y dùng sÏ ®†îc tiÕn hμnh ë giai ®o¹n chuÈn bÞ x©y dùng sau nμy. ë b†íc
lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi chØ quy ®Þnh nh÷ng nÐt lín sau:
ƒ Tæng tiÕn ®é x©y dùng, trong ®ã chØ râ c¸c ®ît x©y dùng nÕu cã quy
®Þnh x©y dùng thμnh tõng ®ît. Thêi gian x©y dùng sÏ do chñ ®Çu t† quyÕt
®Þnh c¨n cø vμo kh¶ n¨ng thi c«ng vμ chñ tr†¬ng kinh doanh (cã thÓ tham
kh¶o thêi gian x©y dùng ë c¸c c«ng tr×nh t†¬ng tù ®· ®†îc x©y dùng, cã ®iÒu
chØnh cho phï hîp víi c«ng tr×nh cña dù ¸n).
ƒ NÕu dù ¸n ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p thi c«ng lín vμ khã th× ®ßi
hái ph¶i dù kiÕn ngay ë giai ®o¹n lËp dù ¸n kh¶ thi, kh¶ n¨ng mua hay thuª
c¸c thiÕt bÞ thi c«ng ®Æc biÖt ®Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nμy vμ cßn dù trï
kinh phÝ.

151
 ƒ Dù kiÕn c¸c khã kh¨n kh¸ch quan cho kh©u thi c«ng vÒ thêi tiÕt, vÒ
mÆt b»ng chËt hÑp, vÒ b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh hiÖn cã l©n cËn kÌm theo
ph†¬ng h†íng kh¾c phôc.
ƒ C¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr†êng trong kh©u thi c«ng.
ƒ Dù kiÕn c¸c ph†¬ng thøc thùc hiÖn x©y dùng ®Ó tõ ®ã lùa chän c¬
quan t† vÊn, tæ chøc ®Êu thÇu vμ lùa chän nhμ thÇu.
8.2.6. Dù kiÕn tæng chi phÝ cho gi¶i ph¸p x©y dùng
§Ó x¸c ®Þnh tæng chi phÝ x©y dùng ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c h¹ng môc
c«ng tr×nh víi c¸c ®Æc tÝnh kÕt cÊu vμ kiÕn tróc kÌm theo. Dùa trªn ®¬n gi¸
tÝnh cho 1m2 x©y dùng, hay nãi chung 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm x©y dùng, sÏ t×m ra
chi phÝ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh vμ trªn c¬ së ®ã, cho toμn bé c«ng
tr×nh. C¸c ®¬n gi¸ x©y dùng th†êng ®†îc lÊy theo c¸c b¶ng cã s½n dùa trªn
c¬ së ®óc kÕt kinh nghiÖm cña c¸c c«ng tr×nh t†¬ng tù ®· ®†îc x©y dùng, cã
®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp víi t×nh h×nh míi.
8.2.7. Thèng kª c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n thμnh c¸c b¶ng biÓu
Trong nμy cÇn nªu râ:
ƒ Danh s¸ch c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh kÌm theo nhu cÇu vÒ diÖn tÝch
x©y dùng, cÊp c«ng tr×nh, lo¹i kÕt cÊu (b»ng vËt liÖu g×), sè tÇng
ƒ Nhu cÇu vÒ ®Êt ®ai x©y dùng
ƒ Nhu cÇu vÒ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh n»m ngoμi t†êng rμo.
ƒ Nhu cÇu vÒ chi phÝ x©y dùng
Kh¸i qu¸t vÒ h¹ng môc c«ng tr×nh x©y dùng cã thÓ tr×nh bμy theo mÉu
b¶ng sau:
B¶ng 4.4: Kh¸i to¸n c¸c h¹ng môc x©y dùng
§¬n vÞ Khèi lîng §¬n gi¸ Thμnh
TT Tªn h¹ng môc
tÝnh XD XD tiÒn
1 2 3 4 5 6= 4 x 5
1 Nhμ x†ëng
2 Kho
3 HÖ thèng cÊp n†íc
4 ....

152
9. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trtêng cña dù ¸n
9.1. ý nghÜa
Néi dung nμy nh»m môc ®Ých ph¸t hiÖn c¸c t¸c ®éng xÊu cña dù ¸n
®Õn m«i tr†êng, t×m c¸c c«ng cô ®Ó qu¶n lý, h¹n chÕ vμ ng¨n ngõa chóng,
®†a ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ m«i tr†êng vμo c¸c b†íc sím nhÊt
cña qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vμ thùc hiÖn dù ¸n, trªn c¬ së ®ã ®¶m b¶o dù ¸n ph¸t
triÓn g¾n liÒn víi b¶o vÖ m«i tr†êng
9.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®èi víi m«i trêng cã thÓ lμ
ƒ Lμm thay ®æi ®iÒu kiÖn sinh th¸i: lμm mÊt c©n b»ng sinh th¸i, thËm
chÝ cã thÓ g©y ra nh÷ng tai biÕn nh† lò lôt (do khai th¸c rõng kh«ng phï
hîp), lμm kh« c¹n nguån n†íc (nhÊt lμ n†íc ngÇm), tiªu diÖt c¸c sinh vËt
(dïng thuèc trõ s©u....)
ƒ G©y « nhiÔm m«i tr†êng: ®©y lμ ¶nh h†ëng tiªu cùc th†êng gÆp nhÊt,
®Æt biÖt ®èi víi c¸c dù ¸n c«ng nghiÖp. VÝ dô: lμm bÈn, nhiÔm ®éc kh«ng
khÝ, c¸c nguån n†íc, ®Êt ®ai; tiÕng ån; bôi... Møc ®é « nhiÔm m«i tr†êng
®†îc ®o b»ng c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng vμ Nhμ n†íc quy ®Þnh møc ®é cho
phÐp. Nh÷ng dù ¸n nμo vi ph¹m quy ®Þnh nμy sÏ bÞ lo¹i bá.
ƒ G©y ¶nh h†ëng ®Õn c¶nh quan m«i tr†êng thiªn nhiªn, lμm gi¶m
tiÒm n¨ng cña ngμnh du lÞch còng nh† viÖc më réng c¸c khu nghØ ng¬i an
d†ìng.
ƒ ¶nh h†ëng ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng tèt ®Ñp...
9.3. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
Qu¸ tr×nh ph©n tÝch ¶nh h†ëng cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng, bao gåm 2
néi dung:
ƒ NhËn d¹ng mäi t¸c ®éng cã thÓ cã cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng trong
mäi giai ®o¹n cña dù ¸n.
ƒ §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc
Cô thÓ nh† sau:

153
9.3.1. Néi dung thø nhÊt
NhËn d¹ng mäi t¸c ®éng cã thÓ cã cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng trong
mäi giai ®o¹n cña dù ¸n, th«ng qua c¸c néi dung nghiªn cøu sau:
a- M« t¶ hiÖn tr¹ng m«i tr†êng n¬i thùc hiÖn dù ¸n vÒ chÊt l†îng n†íc
mÆt, n†íc ngÇm, kh«ng khÝ, hÖ sinh th¸i (nªu kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt tõ ®Þa
®iÓm ®Õn c¸c khu d©n c† vμ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c, giíi thiÖu n¬i sÏ
tiÕp nhËn n†íc th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n, n¬i sÏ l†u gi÷ xö lý chÊt th¶i
r¾n), ®ång thêi nhËn xÐt tæng qu¸t møc ®é « nhiÔm t¹i ®Þa ®iÓm sÏ thùc hiÖn
dù ¸n (tr†íc khi cã dù ¸n).
b- M« t¶ tãm t¾t c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña dù ¸n víi s¬ ®å d©y chuyÒn
s¶n xuÊt kÌm theo ®Çy ®ñ c¸c c«ng ®o¹n phô trî: xö lý n†íc cÊp, m¸y ph¸t
®iÖn, nåi h¬i, hÖ thèng gia nhiÖt, hÖ thèng lμm m¸t thiÕt bÞ... ViÖc m« t¶
c«ng nghÖ chØ võa ®ñ ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®Õn m«i tr†êng.
c- Nªu danh môc nguyªn nhiªn liÖu, danh môc ho¸ chÊt sÏ sö dông...
ph†¬ng thøc vËn chuyÓn, b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu. M« t¶ s¶n phÈm, chÊt
l†îng s¶n phÈm, ph†¬ng thøc b¶o qu¶n vμ vËn chuyÓn s¶n phÈm.
Nãi tãm t¹i: Trong phÇn nμy cÇn nªu râ:
ƒ C¸c chÊt ®†a vμo s¶n xuÊt
ƒ C¸c chÊt th¶i cña s¶n xuÊt
ƒ C¸c s¶n phÈm
ƒ Dù b¸o t¸c ®éng cña c¸c chÊt ®ã ®èi víi m«i tr†êng
Môc ®Ých cña phÇn nμy lμ thuyÕt minh râ nh÷ng yÕu tè chÝnh sÏ ¶nh
h†ëng tíi m«i tr†êng do ho¹t ®éng cña dù ¸n, chØ râ c¸c nguån g©y « nhiÔm.
d- Dù ®o¸n møc ®é ¶nh h†ëng cã thÓ x¶y ra ®èi víi m«i tr†êng: trong
phÇn nμy ph¶i tr×nh bμy tÝnh chÊt, ph¹m vi, møc ®é diÔn biÕn theo thêi gian
cña tõng t¸c ®éng. So s¸nh víi tr†êng hîp kh«ng thùc hiÖn dù ¸n. C¸c t¸c
®éng cÇn xem xÐt lμ:
ƒ T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng m«i tr†êng vËt lý (thuû quyÓn, khÝ quyÓn,
th¹ch quyÓn....)
ƒ T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng tμi nguyªn sinh vËt vμ c¸c hÖ sinh th¸i

154
 ƒ T¸c ®éng ®èi víi c¸c tμi nguyªn vμ m«i tr†êng ®†îc sö dông (t¸c
®éng nh† thÕ nμo ®Õn viÖc cung cÊp n†íc, giao th«ng, n¨ng l†îng...)
ƒ T¸c ®éng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ¶nh h†ëng ®Õn chÊt l†îng
cuéc sèng con ng†êi.
CÇn l†u ý r»ng c¸c t¸c ®éng m«i tr†êng th†êng rÊt phøc t¹p vμ cã thÓ
diÔn ra chËm h¬n vμ ë xa n¬i tiÕn hμnh dù ¸n. VÝ dô viÖc khai th¸c má ë
th†îng l†u cã thÓ lμm thay ®æi l†u l†îng vμ chÊt l†îng n†íc ë h¹ l†u, ®iÒu
®ã l¹i tiÕp tôc ¶nh h†ëng ®Õn thuû s¶n vμ n«ng nghiÖp. Do ®ã, mét vÊn ®Ò
quan träng mμ ng†êi so¹n th¶o cÇn lμm lμ x¸c ®Þnh ph¹m vi cña hÖ thèng.
Tõ x¸c ®Þnh ph¹m vi nμy mμ ng†êi so¹n th¶o nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i
tr†êng cã thÓ cã.
Ngoμi ra khi x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng m«i tr†êng, ng†êi so¹n th¶o cÇn
chó ý ®Õn vÊn ®Ò thêi gian cña c¸c t¸c ®éng. Cã nh÷ng t¸c ®éng chØ kÐo dμi
trong mét thêi gian ng¾n sau khi thùc hiÖn dù ¸n, cã nh÷ng t¸c ®éng cã thÓ
kÐo dμi vÜnh viÔn nªn tÝnh chÊt nμy cña t¸c ®éng cÇn ®†îc chó ý khi ®†a
chóng vμo ®¸nh gi¸.
Khi ®¸nh gi¸ còng ph¶i xem xÐt t¸c ®éng tæng hîp ®ång thêi cña c¸c
thμnh phÇn kh¸c nhau cña dù ¸n cïng víi viÖc xem xÐt t¸c ®éng cña tõng
thμnh phÇn t¸ch biÖt. C¸c t¸c ®éng cña tõng thμnh phÇn cã thÓ nhá, song
tæng hîp chóng l¹i cã thÓ rÊt ®¸ng kÓ.
9.3.2. Néi dung thø hai: §Ò xuÊt tãm t¾t c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc c¸c
¶nh h†ëng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng.
C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm khi ®†îc ®Ò xuÊt th× cÇn tr×nh bμy
nh÷ng néi dung sau:
ƒ Víi hÖ thèng thu gom vμ xö lý khÝ th¶i cÇn lμm râ: ChiÒu cao èng
khãi; ®Æc tÝnh thiÕt bÞ xö lý; c«ng nghÖ ¸p dông vμ hiÖu qu¶ xö lý; ho¸ chÊt
sö dông trong qu¸ tr×nh xö lý, c¸c chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh xö lý; dù kiÕn kinh
phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vμ vËn hμnh.
ƒ Víi hÖ thèng thu gom vμ xö lý n†íc th¶i còng cÇn lμm râ c¸c néi
dung t†¬ng tù nh† xö lý khÝ th¶i: ®†êng thu gom vμ tho¸t n†íc; kÕt cÊu bÓ
xö lý; c«ng nghÖ ¸p dông vμ hiÖu qu¶ xö lý; ho¸ chÊt sö dông trong qu¸
tr×nh xö lý....

155
 ƒ Víi quy tr×nh thu gom vμ xö lý chÊt th¶i r¾n: cÇn lμm râ: kÕt cÊu bÓ,
kho l†u gi÷ chÊt th¶i r¾n; quy tr×nh vËn chuyÓn; kü thuËt xö lý.v.v....
ƒ Tû lÖ trång c©y xanh trong khu«n viªn cña dù ¸n.
ƒ Ph†¬ng ¸n phßng chèng vμ øng cøu sù cè: thiÕt bÞ; quy tr×nh; ho¸
chÊt sö dông; dù kiÕn kinh phÝ mua thiÕt bÞ, tËp d†ît ®Þnh kú v.v....
Víi phÇn b¶o vÖ m«i tr†êng, khi lËp dù ¸n còng nªn ®†a ra nhiÒu
ph†¬ng ¸n kh¾c phôc ®Ó chän lÊy ph†¬ng ¸n tèi †u. Víi mçi ph†¬ng ¸n cÇn
so s¸nh lîi Ých thu ®†îc vμ chi phÝ bá ra.
CÇn l†u ý r»ng viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng lμ ®iÒu kiÖn b¾t
buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c dù ¸n thùc hiÖn trªn l·nh thæ ViÖt Nam. Khi ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr†êng, c¸c dù ¸n ®†îc ph©n ra lμm 2 lo¹i, lo¹i I vμ lo¹i II.
ƒ Lo¹i I: bao gåm 25 lo¹i dù ¸n cã kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm m«i tr†êng
trªn diÖn réng, dÔ g©y sù cè m«i tr†êng, khã khèng chÕ vμ khã x¸c ®Þnh tiªu
chuÈn m«i tr†êng. Danh môc c¸c dù ¸n lo¹i I ®†îc Nhμ n†íc c«ng bè kÌm
theo Th«ng t† sè 490/1998/TT-BKHCNMT ngμy 29 - 4 - 1998 vÒ h†íng dÉn
lËp vμ thÈm ®Þnh "B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng ®èi víi c¸c dù ¸n
®Çu t†". Víi c¸c dù ¸n lo¹i I, sau khi ®· ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña dù ¸n ®Õn
m«i tr†êng trong "B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi", nÕu dù ¸n ®†îc duyÖt vμ ®i
vμo thùc hiÖn th× ë giai ®o¹n thiÕt kÕ x©y dùng ph¶i lËp "B¸o c¸o ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr†êng" mét c¸ch chi tiÕt, cô thÓ h¬n ®Ó tr×nh nép lªn c¬ quan
qu¶n lý Nhμ n†íc vÒ b¶o vÖ m«i tr†êng thÈm ®Þnh.
ƒ Lo¹i II: bao gåm c¸c dù ¸n cßn l¹i. Víi c¸c dù ¸n lo¹i II chØ ph¶i
"®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng" mét lÇn trong khi lËp b¸o c¸o
nghiªn cøu kh¶ thi.
10. LÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n
ViÖc lËp lÞch tr×nh thùc hiÖn tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng c«ng viÖc
trong mçi h¹ng môc c«ng tr×nh cña dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o lμm sao cuèi cïng
dù ¸n cã thÓ b¾t ®Çu ®i vμo s¶n xuÊt hoÆc ho¹t ®éng theo ®óng thêi gian dù
®Þnh. §èi víi c¸c dù ¸n quy m« lín, cã nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh, kü thuËt
x©y dùng phøc t¹p, ®Ó lËp lÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n ®ßi hái ph¶i ph©n tÝch
mét c¸ch hÖ thèng vμ cã ph†¬ng ph¸p. Cô thÓ lμ ph¶i liÖt kª, s¾p xÕp, ph©n
tÝch nh»m x¸c ®Þnh:
ƒ Thêi gian cÇn ph¶i hoμn thμnh tõng h¹ng môc c«ng tr×nh vμ c¶ c«ng tr×nh.

156
 ƒ Nh÷ng h¹ng môc nμo ph¶i hoμn thμnh tr†íc, nh÷ng h¹ng môc nμo cã
thÓ lμm sau, nh÷ng h¹ng môc, c«ng viÖc nμo cã thÓ lμm song song.
ƒ Ngμy khëi sù ho¹t ®éng s¶n xuÊt
Cã nhiÒu ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch vμ lËp lÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n kh¸c
nhau, tuú thuéc vμo quy m« vμ sù phøc t¹p vÒ kü thuËt x©y dùng vμ s¶n xuÊt
cña dù ¸n. §ã lμ:
ƒ Ph†¬ng ph¸p s¬ ®å "GANTT". Ph†¬ng ph¸p nμy lÇn ®Çu tiªn ®†îc ¸p
dông vμo thÕ kû 20, lμ mét ph†¬ng ph¸p ®¬n gi¶n vμ th«ng dông nhÊt, cã thÓ
¸p dông cho ®a sè c¸c dù ¸n. §ã lμ mét biÓu cho thÊy kho¶ng thêi gian cÇn
thiÕt ®Ó thùc hiÖn tõng c«ng viÖc.
VÝ dô, lÞch tr×nh thùc hiÖn cña nhμ m¸y s¶n xuÊt xi m¨ng ®†îc tr×nh
bμy nh† ë b¶ng sau ®©y:
B¶ng 4.5: TiÕn ®é thùc hiÖn ®Çu t
N¨m thùc hiÖn c«ng viÖc
C¸c c«ng viÖc
2001 2002 2003 2004 ...
1. T×m nguån tμi trî
2. Xin cÊp ®Êt
3. ChuÈn bÞ mÆt b»ng
4. X©y dùng ph©n x†ëng s¶n xuÊt
5. X©y dùng nhμ ë
6. L¾p ®Æt thiÕt bÞ
7. X©y dùng hÖ thèng ®iÖn
8. Khai th¸c ®¸ v«i vμ ®Êt sÐt
9. Ch¹y thö
10. B¾t ®Çu s¶n xuÊt
ƒ Ph†¬ng ph¸p PERT vμ CPM (Critical Path Method) Ýt th«ng dông v×
phøc t¹p, thÝch hîp víi dù ¸n lín, phøc t¹p bao gåm nhiÒu h¹ng môc c«ng
tr×nh vμ c¸c c«ng viÖc cã liªn quan lÉn nhau. Trong lÞch tr×nh cÇn chØ râ c¸c
h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c c«ng viÖc cã tÇm quan träng h¬n trong mçi giai
®o¹n thùc hiÖn dù ¸n. §©y chÝnh lμ kim chØ nam ®Ó kiÓm tra vμ ra quyÕt ®Þnh
®óng lóc khi cÇn.

157
III. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu kü thuËt dù
¸n khu du lÞch sinh th¸i v~ vui ch¬i gi¶i trÝ
QuÊt L©m
Trong ch†¬ng IV, chóng ta ®· t×m hiÓu lý thuyÕt nghiªn cøu néi dung
kü thuËt khi lËp dù ¸n ®Çu t†. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tham kh¶o vμ ¸p dông,
trong phÇn nμy sÏ giíi thiÖu néi dung nghiªn cøu kü thuËt cña mét sè dù ¸n.
Tuy nhiªn, cÇn l†u ý lμ néi dung nghiªn cøu kü thuËt cña c¸c dù ¸n cã thÓ
kh«ng ®Çy ®ñ c¸c môc tr×nh tù nh† lý thuyÕt, bëi v× tuú theo tÝnh chÊt vμ quy
m« cña tõng dù ¸n mμ viÖc lËp dù ¸n sÏ chó träng vμo vÊn ®Ò nμo nhiÒu h¬n.
1. §Þa ®iÓm cña dù ¸n
Dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m ®†îc ®Æt t¹i
thÞ trÊn QuÊt L©m, huyÖn Giao Thuû, TØnh Nam §Þnh. Lμ mét khu ®Êt gi¸p
biÓn, diÖn tÝch kho¶ng 100ha.
VÞ trÝ: PhÝa ®«ng gi¸p biÓn, phÝa t©y gi¸p khu vùc d©n c†, phÝa b¾c
gi¸p khu vùc nu«i t«m, khu ngËp n†íc, phÝa nam gi¸p khu ®Êt trång rõng.
§Þa h×nh: chñ yÕu lμ ®ång b»ng ven biÓn, cã b·i c¸t båi.
Dù ¸n ®îc ®Æt t¹i ®Þa ®iÓm nμy c¨n cø vμo c¸c yÕu tè sau:
+ §iÒu kiÖn giao th«ng thuËn lîi ®èi víi du kh¸ch.
+ §iÒu kiÖn cung cÊp c¸c dÞch vô h¹ tÇng thuËn lîi: ®iÖn, n†íc, viÔn
th«ng, th†¬ng m¹i...
+ GÇn ®iÓm hÊp dÉn du kh¸ch: biÓn, khu sinh th¸i Cån Ng¹n, Cån Lu,
c¸c ®iÓm danh lam th¾ng c¶nh, khu di tÝch lÞch sö...
+ Khu vùc cã hai hå n†íc lín t¹o diÖn tÝch mÆt n†íc, m«i tr†êng tù
nhiªn ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ, c¸c ho¹t ®éng d†íi n†íc ®éc
®¸o.
+ §iÒu kiÖn khÝ hËu thuËn lîi.
+ DiÖn tÝch ®ñ réng ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh: nhμ nghØ, nhμ héi th¶o,
khu vui ch¬i gi¶i trÝ trªn c¹n, d†íi n†íc, khu dÞch vô, khu chî, khu thÓ thao...
vμ khung c¶nh tù nhiªn vμ cã thÓ x©y dùng më réng cho c¸c giai ®o¹n sau.
+ Tranh thñ sù hîp t¸c cña céng ®ång d©n c† ®Þa ph†¬ng.

158
 + Kh¶ n¨ng xÐt tuyÓn nguån nh©n lùc phôc vô cho khu du lÞch t¹i ®Þa
ph†¬ng vμ c¸c vïng l©n cËn.
+ VÞ thÕ cña dù ¸n trong quy ho¹ch kh«ng gian cña tØnh: vÞ trÝ dù ¸n cã
gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ, c¶nh quan vμ x· héi, lμ mét träng ®iÓm trong kh«ng
gian quy ho¹ch cña tØnh Nam §Þnh nãi chung, huyÖn Giao Thuû nãi riªng.
Khu du lÞch QuÊt L©m n»m trong hÖ thèng khu vùc nghØ d†ìng biÓn QuÊt
L©m - ThÞnh Long (H¶i HËu)-trung t©m du lÞch biÓn cña tØnh Nam §Þnh.
HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt:
Khu ®Êt chñ yÕu ch†a ®†îc sö dông vμo c¸c môc ®Ých thùc sù hiÖu
qu¶. khu vùc mÆt n†íc hå nu«i trång mét sè lo¹i thuû s¶n nh†ng kh«ng
mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Khu ®Êt chñ yÕu trång c¸c lo¹i c©y ch¾n sãng, mét phÇn nhá diÖn tÝch
trång c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngμy nh†ng kh«ng theo quy ho¹ch.
Kh«ng cã nhμ d©n, ®Êt phôc vô sinh ho¹t còng nh† c¸c c«ng tr×nh s¶n
xuÊt, c«ng céng kh¸c. Do ®ã khi triÓn khai dù ¸n sÏ kh«ng tèn kÐm nhiÒu
chi phÝ ®Òn bï.
2- M« t¶ s¶n phÈm cña dù ¸n
Dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m sÏ thùc hiÖn
cung cÊp c¸c dÞch vô kinh doanh chÝnh thu lîi nhuËn nh† sau:
- DÞch vô l†u tró, nghØ d†ìng kÕt hîp ch¨m sãc søc khoÎ vμ ho¹t ®éng
gi¶i trÝ b»ng hÖ thèng kh¸ch s¹n hiÖn ®¹i víi c¸c dÞch vô phong phó, ®¹t tiªu
chuÈn quèc tÕ: nhμ hμng, khiªu vò, c¸c dÞch vô gi¶i trÝ, th† gi·n, hÖ thèng
dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ.
Khu lμng du lÞch (Bungalow) gåm nhiÒu nhμ nghØ sinh th¸i ®†îc thiÕt
kÕ theo nh÷ng kiÓu d¸ng mét khu lμng chμi ®éc ®¸o phôc vô kh¸ch ®Õn t¾m
biÓn, nghØ d†ìng, tham quan.
Khu c¾m tr¹i (Camping) trong khu vùc c¶nh quan thiªn nhiªn nh†ng
vÉn ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¬ së h¹ tÇng, cung cÊp ®iÖn n†íc vμ c¸c dÞch vô phong
phó kh¸c.
Kh¸ch ®Õn nghØ ng¬i t¹i khu nhμ nghØ sinh th¸i sÏ ®†îc t¾m biÓn t¹i
khu vùc b·i biÓn qu©y riªng, ®†îc c¶i t¹o chÊt l†îng n†íc vμ c¶nh quan
xung quanh.

159
 - DÞch vô tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o, cho thuª héi tr†êng ®Ó héi häp,
tiÖc c†íi...
- C¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ hiÖn ®¹i, c¶m gi¸c m¹nh víi hai khu
c«ng viªn: c«ng viªn n†íc, c«ng viªn gi¶i trÝ trªn c¹n.
- DÞch vô cho thuª s©n b·i thÓ dôc thÓ thao, c¸c trß ch¬i tËp thÓ: kinh
doanh s©n tennis, s©n b·i bãng chuyÒn, khu th¶ diÒu, khu ®iªu kh¾c b»ng
c¸t...
- DÞch vô du lÞch sinh th¸i: ®†a kh¸ch ®i tham quan c¸c v†ên sinh th¸i
®éng thùc vËt, th¸m hiÓm khu vùc cån Ng¹n, cån Lu b»ng thuyÒn, c¸c khu
vùc rõng v†ên l©n cËn, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®¸nh c¸, c©u c¸, c©u mùc trªn
biÓn cho du kh¸ch vμ tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c thó vÞ, hÊp dÉn, ®Æc
tr†ng riªng.
- Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng lÔ héi v¨n ho¸ truyÒn thèng, c¸c trß ch¬i, c¸c
cuéc thi tμi d©n gian.
- DÞch vô l÷ hμnh: t¹o c¸c tour du lÞch ®i tham quan c¸c ®iÓm du lÞch
sinh th¸i, di tÝch lÞch sö, c¸c danh lam th¾ng c¶nh, c¸c lÔ héi, lμng nghÒ thñ
c«ng truyÒn thèng cña ®Þa ph†¬ng.
- DÞch vô ¨n uèng: nhμ hμng Èm thùc biÓn, nghÖ thuËt Èm thùc d©n
gian truyÒn thèng, tæ chøc trong khu nhμ x©y dùng theo lèi d©n gian. §ång
thêi cã khu vùc nhμ hμng hiÖn ®¹i, nhμ hμng ngoμi trêi trªn tÇng cao, nhμ
hμng trªn mÆt n†íc....
- C¸c dÞch vô phô trî kh¸c: kinh doanh qu¸n bar, sμn nh¶y, karaoke,
qu¸n cμ phª,... Tæ chøc c¸c ch†¬ng tr×nh ca nh¹c, thêi trang, xiÕc...
- DÞch vô shopping th«ng qua cöa hμng kinh doanh, siªu thÞ, chî h¶i
s¶n, chî phiªn d©n gian b¸n ®å l†u niÖm, hμng thñ c«ng truyÒn thèng.
- Ngoμi ra cßn kinh doanh mét sè dÞch vô kh¸c nh† cho thuª kièt, cho
®Æt biÓn qu¶ng c¸o, b·i ®ç xe,...
3. H×nh thøc ®Çu tt
Dù ¸n ®†îc ®Çu t† theo h×nh thøc x©y dùng míi kÕt hîp c¶i t¹o c¶nh
quan hiÖn cã.

160
 X©y dùng míi toμn bé c¸c c«ng tr×nh ®Ó kinh doanh vμ hÖ thèng c¬ së
h¹ tÇng, c¸c c«ng tr×nh phô trî trong khu du lÞch.
Néi dung ®Çu t:
- §Çu t† x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh, c¬ së h¹ tÇng: kh¸ch s¹n,
nhμ nghØ, khu thÓ dôc thÓ thao, c«ng viªn, nhμ hμng, c©u l¹c bé, cöa hμng,
c¸c c«ng tr×nh phô trî, tr¹m b¬m n†íc, tr¹m ®iÖn.
- §Çu t† mua s¾m trang thiÕt bÞ, øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong
lÜnh vùc du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ (c¸c thiÕt bÞ c«ng viªn n†íc, c¸c trß ch¬i
c¶m gi¸c m¹nh trªn c¹n).
- §Çu t† c¶i t¹o c¶nh quan, m«i tr†êng tù nhiªn.
- §Çu t† ®μo t¹o nguån nh©n lùc trong lÜnh vùc qu¶n lý, kinh doanh du
lÞch, dÞch vô nhμ hμng, vui ch¬i gi¶i trÝ.
4. Quy m« ®Çu tt
Víi tÝnh chÊt cña mét khu du lÞch mang tÇm cì quèc gia, võa x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh mang tÝnh chÊt hiÖn ®¹i ®ßi hái c¬ së vËt chÊt kü thuËt
®¹t tiªu chuÈn chÊt l†îng quèc tÕ nh† kh¸ch s¹n, nhμ nghØ, c¸c trß vui ch¬i
gi¶i trÝ trªn c¹n, d†íi n†íc, khu thÓ thao, nhμ hμng, khu héi nghÞ, héi th¶o...
võa t¹o dùng c¸c c«ng tr×nh sinh th¸i, kh«ng ®ßi hái nhiÒu vÒ vËt chÊt kü
thuËt nh†ng ®ßi hái quy ho¹ch c¶nh quan hîp lý.
V× vËy, vèn ®Çu t† dù tÝnh cho dù ¸n lμ 118.405 triÖu ®ång.
5. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp vv pht¬ng thøc kinh doanh
5.1. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp
Dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m tiÕn hμnh
d†íi h×nh thøc thμnh lËp c«ng ty cæ phÇn gi÷a C«ng ty Cæ phÇn §Çu t† -X©y
dùng-Th†¬ng m¹i §øc ViÖt, C«ng ty §Çu t†-XuÊt nhËp khÈu vμ du lÞch
I.E.T vμ mét sè ®èi t¸c kh¸c trong vμ ngoμi n†íc nh»m khai th¸c c¸c lîi thÕ
cña c¸c bªn vÒ vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý.
5.2. Ph¬ng thøc kinh doanh
Khi ®i vμo ho¹t ®éng, khu du lÞch QuÊt L©m sÏ ¸p dông c¸c ph†¬ng
thøc kinh doanh kh¸c nhau cho mçi lo¹i ®èi t†îng vμ lo¹i h×nh dÞch vô.

161
 a/ §èi víi khu du lÞch theo tour, theo ®oμn: (th«ng qua hîp t¸c víi c¸c
h·ng, c¸c c«ng ty du lÞch, l÷ hμnh).
Gi¸ trän gãi cho mçi du kh¸ch, gi¸ mét tour cho ng†êi lín vμ trÎ em
®†îc ®Þnh gi¸ kh¸c nhau. Du kh¸ch mua gi¸ trän gãi sÏ ®†îc sö dông toμn
bé c¸c dÞch vô trong khu du lÞch, ®†îc tæ chøc ®i tham quan, ng¾m c¶nh,...
miÔn phÝ (trõ héi th¶o, khu ch¬i thÓ thao), ¨n, nghØ trong ph¹m vi gi¸ cña
tour. NÕu du kh¸ch cã c¸c ho¹t ®éng kh¸c ngoμi gi¸ tour nh† tham gia ch¬i
thÓ thao, c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ theo yªu cÇu, mua s¾m, ¨n uèng
thªm th× sÏ tr¶ thªm chi phÝ.
b/ §èi víi kh¸ch ®i riªng lÎ:
Sö dông dÞch vô nμo, tr¶ chi phÝ cho dÞch vô ®ã
- §èi víi c¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ d†íi n†íc: b¸n vÐ vμo cöa mét lÇn
- §èi víi c¸c h×nh thøc vui ch¬i gi¶i trÝ trªn c¹n: b¸n vÐ riªng cho tõng
trß ch¬i.
- Ch¬i thÓ thao: vÐ b¸n theo giê cho riªng tõng lo¹i h×nh thÓ thao
- DÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ: gi¸ riªng ¸p dông cho mçi lo¹i h×nh dÞch vô
- Thuª nhμ nghØ: tÝnh theo ngμy. §èi víi kh¸ch ë dμi ngμy cho môc
®Ých nghØ d†ìng sÏ tÝnh gi¸ khuyÕn m¹i vμ ®†îc miÔn phÝ b÷a ¨n s¸ng.
6. Gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh
6.1. Gi¶i ph¸p quy ho¹ch vμ kiÕn tróc
Ph©n khu mÆt b»ng dù ¸n: toμn bé diÖn tÝch khu vùc dù ¸n 100ha
bao gåm:
- DiÖn tÝch ®Êt: 777.500m2
- DiÖn tÝch mÆt n†íc hå: 222.500m2
Khu ®Êt dù ¸n bao quanh 2 hå n†íc lín vμ mét phÇn gi¸p biÓn dμi
750m, ®o¹n dμi 1175m c¸ch biÓn 275m bëi khu kh¸ch s¹n hiÖn cã.
§†îc ph©n khu tæng thÓ mÆt b»ng nh† sau:
Khu I (réng 439.800m2): khu ®Êt gi¸p biÓn, thÝch hîp cho viÖc nghØ
ng¬i, c¸c ho¹t ®éng c¾m tr¹i, du lÞch biÓn, khÝ hËu m¸t mÎ vμ kh«ng bÞ ch¾n
bëi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cã s½n. Khu vùc nμy cung cÊp c¸c dÞch vô l†u
tró du lÞch vμ c¸c dÞch vô phô trî. Bao gåm:

162
 - Kh¸ch s¹n cao cÊp víi hai bÓ b¬i n†íc nãng
- Khu lμng du lÞch sinh th¸i B¨ng-ga-l©u (Bungalow) theo kiÕn tróc
lμng chμi
- Khu c¾m tr¹i (Camping)
- Khu thÓ thao (c¸c s©n bãng, s©n Tennis, cÇu l«ng... s©n ch¬i trÎ em)
- B·i biÓn s¹ch vμ khu kièt, dÞch vô phôc vô b·i t¾m biÓn
- CÇu tÇu vμ b·i tμu phôc vô dÞch vô l÷ hμnh, gi¶i trÝ
- N»m ë vÞ trÝ gi÷a khu I vμ khu II lμ qu¶ng tr†êng trung t©m
Khu II (réng 202.800m2): khu vui ch¬i gi¶i trÝ, trung t©m lμ c«ng viªn
n†íc: gåm c¸c h¹ng môc:
- BÓ t¹o sãng trªn diÖn tÝch hå n†íc
- C¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc
- C¸c khu dÞch vô phô trî
- Mét phÇn khu chî biÓn
Khu III (réng 357.400m2): khu vui ch¬i c¶m gi¸c m¹nh trªn c¹n vμ
khu dÞch vô tæng hîp. Gåm c¸c h¹ng môc:
- Khu c«ng viªn vui ch¬i c¶m gi¸c m¹nh
- Khu th†¬ng m¹i chî biÓn
- Khu v†ên sinh th¸i
- Khu dÞch vô tæng hîp gåm c©u l¹c bé, nhμ hμng, siªu thÞ (®Æt t¹i vÞ trÝ
tiÕp gi¸p víi khu nhμ nghØ, kh¸ch s¹n hiÖn cã nh»m thu hót kh¸ch tõ c¸c khu
vùc nμy)
M« t¶ chung: khu du lÞch víi mét cæng chÝnh ®ãn kh¸ch tõ ®†êng
giao th«ng lín víi b·i göi xe chung. T¹i ®©y cã quÇy b¸n vÐ cho c«ng viªn
n†íc vμ c«ng viªn vui ch¬i trªn c¹n, khu ®iÒu hμnh chung, nhμ tiÕp ®ãn.
Tõ cæng chÝnh rÏ tr¸i lμ khu vui ch¬i trªn c¹n vμ khu dÞch vô tæng hîp,
bao quanh hå n†íc lín. Khu vui ch¬i trªn c¹n phÝa bªn hå n†íc gÇn cæng
chÝnh víi c¸c trß ch¬i c¶m gi¸c m¹nh, hiÖn ®¹i nh† du thuyÒn cho ng†êi lín,
du thuyÒn cho trÎ em, tμu cao tèc, ®ua « t«, « t« ®©m nhau, ®u quay ®øng,
khu m« pháng l©u ®μi kiÕn tróc cæ ch©u ¢u víi c¸c phßng nhμ ¨n, phßng

163
chiÕu phim kh«ng gian ba chiÒu, phßng ho¸ trang, khu c¸c trß ch¬i “kinh
dÞ”, khu tr†ng bμy... xen gi÷a c¸c trß ch¬i vμ l©u ®μi cæ lμ c¶nh quan tù
nhiªn kÕt hîp víi c¶nh quan nh©n t¹o víi ®åi nói, th¸c n†íc vμ nh÷ng con
®†êng d¹o tho¸ng m¸t. Gi¸p hå n†íc lμ mét bÕn thuyÒn, cã thÓ ®†a du
kh¸ch sang bê bªn kia v·n c¶nh hå vμ còng lμ n¬i dÉn ®Õn c¸c trß ch¬i trªn
mÆt n†íc nh† l†ít v¸n, b¬i thuyÒn,... khu vùc th¼ng cæng chÝnh lμ chî biÓn,
chî d©n gian víi nh÷ng nÐt ®Æc thï v« cïng thó vÞ. TiÕp nèi lμ v†ên sinh
th¸i, bao quanh mét phÇn hå n†íc. N»m cïng phÝa víi v†ên sinh th¸i, gi¸p
víi khu vùc c¸c kh¸ch s¹n, nhμ nghØ hiÖn cã lμ khu dÞch vô tæng hîp víi c©u
l¹c bé vμ cöa hμng (siªu thÞ), nhμ hμng thuû to¹, tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng vui
ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao, nhμ hμng, qu¸n bar, shopping... cho du kh¸ch. §Ó
thuËn tiÖn trong viÖc thu hót kh¸ch tõ c¸c khu du lÞch kh¸c, kh¸ch nghØ t¹i
c¸c kh¸ch s¹n l©n cËn, sÏ x©y dùng thªm mét cæng phô vμ b·i ®Ó xe. Ngoμi
con ®†êng d¹o bao quanh hå, víi nh÷ng du kh¸ch thÝch c¶m gi¸c m¹nh cã
thÓ tr†ît trªn mét ®u d©y ngang qua hå n†íc ë mét ®é cao t†¬ng ®èi, ®†a
du kh¸ch tõ phÝa khu dÞch vô tæng hîp tíi mét th¸p cao ng¾m c¶nh phÝa
bªn kia bê.
Tõ cæng chÝnh rÏ ph¶i lμ khu c«ng viªn n†íc, bao quanh khu hå n†íc
nhá. CËn cæng chÝnh lμ nhμ tiÕp ®ãn vμ nhμ qu¶n lý. Hå n†íc ®†îc ng¨n mét
phÇn t¹o thμnh hå n†íc s¹ch t¹o sãng. §Ëp ng¨n c¸ch ®†îc biÕn tÊu t¹o
thμnh mét c©y cÇu nhá nèi hai bªn bê hå. C¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc víi
khu ch¬i n†íc dμnh cho trÎ em, 2 ®†êng tr†ît xo¸y më, ®†êng tr†ît 6 lμn,
®†êng tr†ît cao tèc, ®†êng tr†ît cho trÎ em, c¸c bÓ phun n†íc... khu dÞch
vô, phôc vô kh¸ch ch¬i ë c«ng viªn n†íc ®†îc ®Æt gÇn khu vui ch¬i, c¸c nhμ
nghØ nhá, nhμ ¨n nhá ®†îc bè trÝ xen lÉn gi÷a c¸c trß ch¬i. PhÇn tiÕp gi¸p hå
vμ khu c«ng viªn trªn c¹n lμ mét phÇn khu chî biÓn vμ cã thÓ sÏ lμ n¬i diÔn
ra c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ kh¸c.
TiÕp nèi gi÷a khu c«ng viªn n†íc vμ khu dÞch vô l†u tró lμ mét qu¶ng
tr†êng trung t©m lín víi s©n khÊu ngoμi trêi, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc m«
pháng, th¶m cá, ®μi phun n†íc.
Khu dÞch vô l†u tró lμ khu ®Êt lín gi¸p biÓn, kh«ng bÞ ng¨n c¸ch bëi
c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc s½n cã. T¹i ®©y cã mét cæng phô tõ biÓn dÉn vμo
khu nhμ nghØ sinh th¸i x©y theo kiÕn tróc mét lμng chμi ven biÓn, c¹nh khu

164
c«ng viªn n†íc. Sau khu nhμ nghØ sinh th¸i (tÝnh tõ phÝa biÓn) lμ s©n thÓ thao
ngoμi trêi víi ba s©n tennis, hai s©n cÇu l«ng, ba s©n bãng ®¸ vμ khu dÞch vô.
TiÕp theo khu nhμ nghØ sinh th¸i lμ kh¸ch s¹n cao cÊp h†íng quay ra
biÓn víi hai bÓ b¬i n†íc nãng cã m¸i che (mét phÝa tr†íc, mét phÝa sau).
Khu xa biÓn nhÊt lμ khu c¾m tr¹i víi b·i xe riªng, khu dÞch vô vμ c¸c s©n vui
ch¬i (th¶ diÒu, ®iªu kh¾c c¸t,...) Kh¸ch ®Õn nghØ ng¬i t¹i khu du lÞch nμy sÏ
®†îc t¾m biÓn trong m«i tr†êng n†íc biÓn s¹ch, ®· ®†îc c¶i t¹o víi d·y kièt,
dÞch vô n»m men theo bê biÓn.
6.2. Th«ng sè x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh
a/ Khu kh¸ch s¹n cao cÊp:
Kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn 3 sao, gåm c¸c h¹ng môc:
- Khèi phßng ngñ
- Khèi dÞch vô c«ng céng cho kh¸ch
- Khèi trung t©m héi th¶o tæng
- Khèi phôc vô
- Khèi ®iÒu hμnh vμ khu nh©n viªn
- BÓ b¬i cã m¸i che
b/ Khu lμng du lÞch sinh th¸i (Bungalow).
Gåm c¸c nhμ 1 tÇng (®†îc x©y dùng b»ng gç vμ c¸c vËt liÖu nhÑ) theo
bèn côm m« pháng theo kiÕn tróc lμng chμi ven biÓn. DiÖn tÝch x©y dùng
6310m2, diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 36460m2. Gåm:
- Khu nhμ ë
- Khu c¸c c«ng tr×nh phô trî: nhμ giao dÞch, ®ãn tiÕp, th«ng tin, nhμ ¨n
lín, c¸c cöa hμng thùc phÈm, t¹p ho¸, kièt, phßng ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, phßng
y tÕ, b·i ®Ó xe, khu tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ.
c/ Khu c¾m tr¹i (Camping):
Bao gåm diÖn tÝch cho c¸c lÒu c¾m tr¹i, c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng
phôc vô du kh¸ch, c¶nh quan tù nhiªn.
Mét kho¶ng ®Êt cho mét lÒu ®¶m b¶o diÖn tÝch tèi thiÓu cho 3 ng†êi lμ
mét ®¬n vÞ Camping.

165
 DiÖn tÝch khu Camping gåm tæng sè ®¬n vÞ Camping vμ n¬i l¾p ®Æt c¸c
c¬ së, thiÕt bÞ phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t.
- DiÖn tÝch c¸c ®¬n vÞ Camping 5.400m2
- Khu vùc hμnh chÝnh, n¬i tiÕp ®ãn: gåm khu tiÕp ®ãn, th«ng tin, chØ
dÉn, khu qu¶n lý chung, khu c«ng tr×nh phô phôc vô nh©n viªn. Tæng diÖn
tÝch chiÕm ®Êt: 177m2
- C¸c c«ng tr×nh kh¸c: gåm: lèi vμo b·i camping vμ nhμ xe, c«ng tr×nh
phô, n¬i cho kh¸ch tù nÊu ¨n, tr¹m y tÕ + hiÖu thuèc, cöa hμng tæng hîp, nhμ
hμng ¨n uèng. Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 3.642m2. Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt:
5.703m2
- S©n vui ch¬i gi¶i trÝ, diÖn tÝch 3000m2
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 3.757m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt 5.400 + 177 + 5703 + 3000 = 14.280m2
d/ Khu thÓ thao ngoμi trêi:
Khu thÓ thao phôc vô chung cho c¶ khu kh¸ch s¹n cao cÊp, khu lμng
sinh th¸i, khu Camping. Gåm: s©n tennis ®«i, s©n tennis ®¬n, s©n cÇu l«ng,
s©n bãng ®¸, khu phôc vô
DiÖn tÝch sö dông: 15754m2
DiÖn tÝch chiÕm ®Êt: 18.693m2
e/ Khu dÞch vô b·i biÓn:
Gåm c¸c d·y nhμ hμng nhá, kièt, khu thay ®å, khu vÖ sinh
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 230m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 354m2
f/ Khu c«ng viªn n†íc:
- B·i ®Ó xe:
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 3.250m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 6500m2
- Cæng vμo vμ dÞch vô cËn cæng:
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 384m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 549m2

166
 - Khu kièt vμ dÞch vô phôc vô c«ng viªn n†íc:
Khu nμy bè trÝ gÇn c¸c trß ch¬i n†íc ®Ó thuËn tiÖn cho du kh¸ch vμ
qu¶n lý. Gåm: gian hμng th†¬ng m¹i tæng hîp + b†u ®iÖn, d·y kièt cho thuª,
nhμ y tÕ, gian cho thuª ®å b¬i + göi ®å, khu thay ®å vμ khu vÖ sinh, phßng
kü thuËt.
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 381m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 544m2
- C¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc:
Gåm: bÓ t¹o sãng (bÓ t¹o sãng n»m trªn phÇn diÖn tÝch mÆt n†íc hå),
bÓ tiÕp nhËn c¸c ®†êng tr†ît, bÓ lÆn, bÓ vui ch¬i cña trÎ em, diÖn tÝch c¸c
®†êng vμ èng tr†ît c¸c lo¹i:
Tæng diÖn tÝch: 5500m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 8250m2
- C¸c dÞch vô ¨n uèng vμ nghØ ng¬i trong c«ng viªn:
Lμ c¸c c«ng tr×nh kÕ cËn c¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc, kh«ng ph¶i lμ
nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng kiªn cè, chñ yÕu b»ng c¸c vËt liÖu nhÑ: tre, nøa,
gç, l¸...
Tæng diÖn tÝch: 500m2
DiÖn tÝch chiÕm ®Êt: 714m2
- §Ëp ng¨n:
§Ëp ng¨n ®«i hå n†íc, ph©n c¸ch khu vùc hå t¹o sãng víi phÇn hå tù
nhiªn, trªn bÒ mÆt ghÐp nh÷ng thanh tre t¹o thμnh mét c©y cÇu nhá, chiÒu
dμi 125m, réng 1m.
- Qu¶ng tr†êng trung t©m:
DiÖn tÝch trßn, gåm c¸c c«ng tr×nh: s©n khÊu ngoμi trêi, ®μi phun n†íc,
c¸c biÓu t†îng kiÕn tróc. Tæng diÖn tÝch c¶ ®†êng ®i, th¶m cá: 7.850m2
g/ Khu c«ng viªn trªn c¹n vμ dÞch vô tæng hîp.
- C«ng viªn c¹n:
+ Khu cæng vμo:
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 173m2

167
 Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 246m2
+ Khu vui ch¬i c¶m gi¸c m¹nh:
Tæng diÖn tÝch c¸c trß ch¬i: 933m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt (c¶ n¬i b¸n vÐ, kho¶ng trèng cÇn thiÕt):
1120m2.
+ Khu ®åi, th¸c nh©n t¹o, diÖn tÝch: 500m2
+ Khu m« pháng kiÕn tróc l©u ®μi cæ ch©u ¢u. Bao gåm c¸c c«ng
tr×nh: phßng chiÕu phim kh«ng gian 3 chiÒu, nhμ ¨n ch©u ¢u, phßng bÕp,
khu phôc vô, nhμ kinh dÞ, phßng ho¸ trang, chôp ¶nh, mét sè trß ch¬i kh¸c,
khu c«ng tr×nh phô.
Tæng diÖn tÝch x©y dùng: 851m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 2128m2
+ Th¸p ng¾m c¶nh trung t©m:
DiÖn tÝch x©y dùng: 100m2
DiÖn tÝch chiÕm ®Êt: 150m2
+ Khu chî biÓn: diÖn tÝch 10.000m2 gåm: cæng vμo vμ nhμ dÞch vô
kh¸ch hμng, khu chî.
+ Khu v†ên sinh th¸i: (tiÕp gi¸p khu chî biÓn) kh«ng gian bªn trªn
®†îc bao bäc b»ng l†íi máng. Tæng diÖn tÝch 2550m2. Trong ®ã cã mét nhμ
qu¶n lý + b¶o vÖ.
+ BÕn thuyÒn: Tæng diÖn tÝch (c¶ lèi vμo, c¶nh quan): 1000m2
- Khu dÞch vô tæng hîp:
+ Nhμ hμng thñy to¹ (nhμ hμng næi trªn mÆt n†íc hå) diÖn tÝch 120m2
+ Khu c©u l¹c bé: Gåm hai d·y nhμ: d·y 3 tÇng vμ d·y mét tÇng
D·y ba tÇng: gåm quÇy bar + sμn khiªu vò + s©n khÊu ca nh¹c, phßng
Karaoke, nhμ kho, n¬i phôc vô, c©u l¹c bé bi-a, c©u l¹c bé bãng bμn, phßng
c¾t tãc, géi ®Çu, phßng vui ch¬i gi¶i trÝ, nhμ hμng ¨n uèng, khu chÕ biÕn,
qu¸n cafe, phßng qu¶n lý chung, phßng cña nh©n viªn.
Tæng diÖn tÝch x©y dùng lμ: 883m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt: 1766m2

168
 D·y nhμ 1 tÇng: Gåm cöa hμng lín (siªu thÞ), kho hμng, khu vÖ sinh,
d·y kièt, nhμ dÞch vô (cã thÓ dïng cho thuª)
Tæng diÖn tÝch: 520m2
Tæng diÖn tÝch sμn: 743m2
Tæng diÖn tÝch chiÕm ®Êt (c¶ s©n vμ lèi ®i): 1486m2
+ B·i xe chung:
DiÖn tÝch x©y dùng: 2000m2
DiÖn tÝch chiÕm ®Êt: 3000m2
B¶ng 2: Tû lÖ diÖn tÝch x©y dùng vμ chiÕm ®Êt cña c¸c h¹ng môc
DiÖn tÝch DiÖn tÝch
TT C¸c h¹ng môc
x©y dùng m2 chiÕm ®Êt m2
1 Kh¸ch s¹n 2106 7198
2 Nhμ nghØ lμng chμi 6310 36460
3 Khu kh¸ch s¹n, nhμ nghØ cuèi tuÇn 37500 150000
4 Khu dÞch vô b·i biÓn 230 354
5 Khu c¾m tr¹i 3757 14280
6 Khu c«ng viªn n†íc 10142 16739
7 Qu¶ng tr†êng trung t©m 2826 7850
8 Khu c«ng viªn trªn c¹n vμ dÞch vô tæng hîp 6553 22566
9 §†êng d¹o 49900 49900
10 C©y xanh, th¶m cá, tiÓu c¶nh 65000
11 C¶nh quan tù nhiªn 610960
Tæng 135078 1.000.000
Tû lÖ (%) 13,5 100
6.3. Kü thuËt x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh:
Dù ¸n tr×nh bμy kÜ thuËt x©y dùng c¸c h¹ng môc chÝnh hoÆc cã yªu
cÇu kü thuËt x©y dùng ®Æc biÖt.
a/ BÓ b¬i:
+ KÕt cÊu chÝnh cña bÓ b¬i b»ng bª t«ng cèt thÐp, (thμnh vμ ®¸y bÓ
b¬i). Mãng ®†îc xö lý b»ng gi¶i ph¸p mãng cäc BTCT 30x30x30m. C¸c
mãng ®†îc liªn kÕt b»ng gi»ng mãng chÞu lùc.

169
 + §èi víi bÓ t¹o sãng, kh«ng x©y m¸i che vμ c¸c kiÕn tróc x©y dùng,
mμ sÏ phèi c¶nh víi thiªn nhiªn xung quanh, t¹o c¶m gi¸c mét b·i biÓn tù
nhiªn, kh«ng gian kho¸ng ®¹t.
+ §èi víi bÓ b¬i n†íc nãng trong khu vùc nhμ nghØ, x©y dùng m¸i che
kÝnh trªn hÖ khung cÊu tróc tinh thÓ kh«ng gian. T¶i träng ch©n cét ®ì kÕt
cÊu m¸i che kho¶ng 50 tÊn lμ t¶i träng kh¸ nhá, cã thÓ sö dông gi¶i ph¸p
mãng n«ng kÕt hîp gi»ng chÞu lùc.
b/ BÓ t¹o sãng:
BÓ b¬i t¹o sãng cã diÖn tÝch 3750m2, réng 120m, mùc n†íc 0,00-1,8m
T¹o sãng kiÓu khÝ nÐn, ®é cao t¹o sãng tõ 0,3 - 1m. Cã 4 d¹ng sãng:
m¹nh, song song, ®æ ph¶i, ®æ tr¸i. Kho¶ng c¸ch ngän sãng tõ 2 - 10cm.
c/ Kü thuËt x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c trß ch¬i trªn c¹n, d†íi n†íc:
Gi¶i ph¸p kü thuËt mãng, bÖ, cét n©ng do c¸c nhμ cung cÊp thiÕt bÞ vui
ch¬i gi¶i trÝ cung cÊp. Tuú theo møc ®é phøc t¹p kÜ thuËt vμ t¶i träng cña
tõng c«ng tr×nh mμ cã gi¶i ph¸p xö lý mãng riªng nh†ng ph¶i ®†îc tÝnh to¸n
kÜ l†ìng vÒ søc chÞu c¸c träng t¶i, c¸c lùc rung ®éng khi ho¹t ®éng hoÆc khi
giã b·o, ®¶m b¶o v÷ng ch¾c, an toμn tuyÖt ®èi
d/ HÖ thèng s©n tennis:
+ Toμn bé mÆt sμn cña s©n tennis ®†îc ®æ BTCT dμy 15 cm, ®Æt trªn
líp c¸t ®Öm ®†îc ®Çm chÆt dμy 50cm.
+ PhÇn bª t«ng chÞu lùc dμy 12cm, thÐp I8, a = 150, khi thi c«ng tuú
theo chøc n¨ng vμ c¸c yªu cÇu cô thÓ vÒ kÜ thuËt s©n mμ ®†îc chia ra thμnh
c¸c « c¸ch nhau bëi khe co d·n vμ ®†îc tr¸m kÝn khe b»ng vËt liÖu SIKA.
+ §Ó tr¸nh bÒ mÆt s©n bÞ r¹n nøt do trêi n¾ng ngoμi líp bª t«ng chÞu
lùc, mÆt s©n ®†îc phñ mét líp xi m¨ng l†íi thÐp dμy 3cm.
+ BÒ mÆt s©n ®†îc phñ mét líp s¬n ®Æc biÖt t¹o ®é b¸m dÝnh vμ ®é n¶y
cña bãng.
+ MÆt s©n ®†îc t¹o ®é dèc tr¸nh ®äng n†íc khi trêi m†a. N†íc ®†îc
thu vμo c¸c r·nh thu n†íc bè trÝ däc s©n, cã c¸c tÊm ghi s¾t ch¾n r¸c. Sau ®ã
n†íc ®†îc tiªu ra hÖ thèng tho¸t n†íc.

170
 + HÖ thèng chiÕu s¸ng dïng ®Ìn chuyªn dông ®†îc bè trÝ theo yªu cÇu
kÜ thuËt chiÕu s¸ng trong thÓ thao.
e/ Khu kh¸ch s¹n, nhμ hμng, khu dÞch vô 3 tÇng vμ c¸c nhμ ®iÒu hμnh,
qu¶n lý:
+ Sö dông l†íi cét 6x6m.
+ Gi¶i ph¸p mãng: Do t¶i träng ch©n cét kh¸ lín, nªn ph¶i sö dông
mãng cäc BTCT. ChiÒu s©u thiÕt kÕ cña cäc dùa vμo t¶i träng ch©n cét vμ
®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, theo tÝnh to¸n cÇn sö dông cäc 30cm x 30cm x 25cm.
+ Gi¶i ph¸p kiÕn tróc tæng thÓ: khung BTCT chÞu lùc lμ chñ yÕu, t†êng
g¹ch bao che cã gi»ng BTCT. Riªng tÇng trªn cïng cña kh¸ch s¹n, nhμ dÞch
vô 3 tÇng ®Ó sö dông kh«ng gian réng, m¸i lîp t«n vμ kÕt cÊu ®æ m¸i dïng
hÖ giμn kh«ng gian cÊu tróc tinh thÓ cã nhÞp 20m.
f/ Cæng vμo chÝnh: chñ yÕu b»ng bª t«ng cèt thÐp. Cæng x©y dùng víi
quy m« lín, thiÕt kÕ víi l†ít cét 7,2 x 7,2m. T¶i träng ch©n cét kh«ng lín
nªn cã thÓ sö dông gi¶i ph¸p mãng n«ng. Xem xÐt ph†¬ng ¸n dïng mãng
víi gi»ng chÞu lùc.
g/ Nhμ nghØ theo kiÕn tróc lμng chμi: lμ nh÷ng c¨n nhμ mét tÇng, sö
dông nhiÒu vËt liÖu nhÑ, sö dông gi¶i ph¸p mãng n«ng.
6.4. Tæ chøc x©y dùng
C¸c c«ng tr×nh liªn quan ®Õn thiÕt bÞ vui ch¬i gi¶i trÝ do bªn n†íc
ngoμi cung cÊp th× biÖn ph¸p thi c«ng sÏ do bªn cung cÊp ®¶m nhËn theo quy
tr×nh kÜ thuËt s½n cã trong hîp ®ång cung cÊp thiÕt bÞ.
a/ San nÒn:
Toμn bé diÖn tÝch x©y dùng ®†îc san nÒn vμ lμm b»ng ph¼ng b»ng c¸t
lÊy tõ c¸c b·i s«ng gÇn ®Þa ®iÓm dù ¸n.
b/ §ãng cäc.
- §ãng cäc sau khi hoμn thμnh san nÒn. NÒn mãng c¸c c«ng tr×nh cäc
®ãng BTCT kÝch th†íc 30 x 30cm, chiÒu dμi cäc tuú thuéc vμo mçi c«ng tr×nh.
- Sö dông m¸y ®ãng cäc b¸nh xÝch do phÇn ®Êt cã hai hå t†¬ng ®èi
lín, kh«ng gÇn khu d©n c† nªn kh«ng g©y ¶nh h†ëng tíi c¸c c«ng tr×nh xung
quanh, thuËn tiÖn trong di chuyÓn.

171
 - Trong tõng giai ®o¹n, sau khi hoμn tÊt viÖc ®ãng cäc míi b¾t ®Çu x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh ®Ó tr¸nh sù rung ®éng ¶nh h†ëng tíi chÊt l†îng c«ng
tr×nh.
c/ Bª t«ng, v¸n khu«n.
- Bª t«ng cèt thÐp: cèt thÐp ®†îc gia c«ng b»ng m¸y kÕt hîp thñ c«ng
ngay t¹i c«ng tr×nh, ë giai ®o¹n thi c«ng nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh, ®Ó ®¶m
b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ vμ nhanh chãng gi¶i phãng mÆt b»ng, sÏ mua bª t«ng
t†¬i cña c¸c tr¹m trén. Bª t«ng chë tíi c«ng tr×nh b»ng c¸c xe chë bª t«ng vμ
®†îc ®†a lªn cao b»ng c¸c xe b¬m bª t«ng chuyªn dông.
§èi víi khu c«ng viªn n†íc, do nhiÒu c«ng tr×nh cã kÝch th†íc ®Þnh
h×nh gÇn gièng nhau nªn v¸n khu«n thÐp ®†îc sö dông cho toμn bé c¸c cÊu
kiÖn BTCT kÕt cÊu víi dμn gi¸o vμ cét chèng thÐp. §èi víi mét sè h¹ng
môc, sö dông v¸n khu«n gç.
d/ Chän thÇu thi c«ng:
ChØ ®Þnh thÇu c¨n cø vμo mét sè tiªu chuÈn sau:
- Kinh nghiÖm thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ®Æc thï, ®ßi hái tÝnh thÈm mü
vμ kü thuËt nh† kh¸ch s¹n, c«ng viªn, ®Æc biÖt c«ng viªn n†íc.
- §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p thi c«ng hiÖu qu¶ ®¶m b¶o tiÕn ®é, chÊt l†îng,
an toμn vμ tiÕt kiÖm.
- ThiÕt bÞ, m¸y mãc, c«ng nghÖ thi c«ng hiÖn ®¹i, ®¹t tiªu chuÈn
- Møc gi¸ thi c«ng hîp lý.
7. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng
7.1. HÖ thèng s©n b·i, ®êng néi bé
§†êng néi bé ®†îc thiÕt kÕ theo 3 lo¹i: §†êng chÝnh tõ ngoμi vμo khu
du lÞch vμ nèi gi÷a ba khu réng 8m, riªng trôc ®†êng trung t©m tõ cæng réng
10m, cã d¶i ph©n c¸ch b»ng c©y vμ c¸c h×nh m« pháng. §†êng nh¸nh réng
5m ®i ®Õn khu vui ch¬i gi¶i trÝ vμ khu nhμ nghØ sinh th¸i, kh¸ch s¹n, hai bªn
lèi ®i cã trång c¸c lo¹i c©y c¶nh, c©y hoa thÊp, c©y hoa leo.
C©y xanh ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ®†êng dÉn vμo khu nhμ sinh th¸i.

172
7.2. HÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y
HÖ thèng ®†îc bè trÝ t¹i mäi ®iÓm ho¹t ®éng cña khu
Sö dông 2 biÖn ph¸p: ch÷a ch¸y b»ng n†íc vμ b»ng b×nh bät
PhÇn èng ®øng cña nhμ ®Æt song song víi cét bª t«ng cña khung chÞu
lùc ®†îc ®¾p thªm v÷a xi-m¨ng hoÆc ph¶i ®i ®óng thiÕt kÕ cña nhμ ®Ó ®¶m
b¶o chØ tiªu kü thuËt vμ chÊt l†îng cña c«ng tr×nh, hÖ thèng èng kh«ng bÞ
biÕn d¹ng do chÞu t¸c ®éng c¬ häc cña toμ nhμ.
T¹i mçi häng l¾p ®Æt 1 hép vßi n†íc ch÷a ch¸y theo mét ®†êng èng
®øng cÊp n†íc riªng biÖt ®Ó ch÷a ch¸y. HÖ thèng ®†êng èng n»m d†íi mÆt
nÒn nhμ ®†îc nèi thμnh m¹ng ®†êng vßng, ®¶m b¶o cÊp n†íc liªn tôc.
Sö dông hÖ thèng b¸o ch¸y tù ®éng gåm: trung t©m ®iÒu khiÓn tù
®éng; c¸c ®Çu b¸o nhiÖt, b¸o khãi, nót Ên b¸o ch¸y khÈn cÊp; hÖ thèng b¸o
®éng b»ng ¸nh s¸ng, ©m thanh. C¸c tuyÕn c¸p truyÒn dÉn tÝn hiÖu cã kh¶
n¨ng chÞu nhiÖt cao, cÇn dïng d©y dÉn chuyªn dông ®i trong ghen, t¸ch biÖt
víi ®†êng ®iÖn, ®†êng ®iÖn tho¹i, ®†êng truyÒn Internet. C¸c thiÕt bÞ nμy sÏ
®†îc lùa chän theo tiªu chuÈn ®¶m b¶o chÊt l†îng, gi¸ c¶ hîp lý.
7.3. HÖ thèng chèng sÐt
Sö dông c¸c kim thu sÐt vμ hÖ thèng d©y thu sÐt, bé phËn nèi ®Êt.
7.4. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c
- Sö dông mét ®†êng truyÒn Internet tèc ®é cao
- HÖ thèng ®†êng ®iÖn tho¹i nèi cho 7 thuª bao
7.5. HÖ thèng cÊp ®iÖn
Nhu cÇu ®iÖn cña khu du lÞch:
- Khu kinh doanh dÞch vô l†u tró:
+ Khu kh¸ch s¹n: 100kw
+ Khu Bangalow: 75kw
+ Khu Camping: 50kw
- Khu vui ch¬i trªn c¹n: 40kw/h
- Khu vui ch¬i d†íi n†íc: 50kw/h
- Khu thÓ thao: 20kw/h

173
 - Khu nhμ ®iÒu hμnh vμ c©u l¹c bé, c¸c dÞch vô kh¸c tÝnh chung:
50kw/h
§Ó cung cÊp ®iÖn cho khu du lÞch QuÊt L©m, sÏ x©y dùng mét tr¹m
biÕn ¸p míi (dù kiÕn c«ng suÊt 1000KVA), sö dông tr¹m treo hoÆc tr¹m tñ
®Æt gÇn khu vùc nhμ ®iÒu hμnh ®Ó tiÖn qu¶n lý vμ sö dông.
Nguån cÊp ®iÖn lÊy tõ ®†êng cao thÕ cña khu vùc.
7.6. HÖ thèng cÊp níc
Nhu cÇu n†íc cÇn ®¸p øng cho c¸c h¹ng môc:
+ Khu kh¸ch s¹n, nhμ nghØ ®ñ ®¸p øng tèi thiÓu n†íc l¹nh 60lÝt/ng†êi/
ngμy, n†íc nãng tèi thiÓu 20 lÝt/ng†êi/ngμy
+ Khu v†ên sinh th¸i
+ Khu c«ng viªn n†íc
+ Khu TDTT
+ Khu CLB, nhμ hμng
+ N†íc dù tr÷ cho PCCC
Nh† vËy, l†îng n†íc cÇn cung cÊp kh¸ lín. §Ó ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ
sè l†îng vμ chÊt l†îng n†íc cho khu du lÞch, dù ¸n sÏ x©y dùng mét tr¹m
khai th¸c n†íc ngÇm vμ xö lý t¹i chç. C«ng suÊt dù kiÕn 300m3/ngμy ®ªm.
Sö dông hÖ thèng m¹ng cÊp n†íc vßng
HÖ thèng c¸c b¬m ®iÖn ®Ó cung cÊp n†íc: b¬m li t©m ®†îc s¶n xuÊt
theo tiªu chuÈn quèc tÕ.
7.7. HÖ thèng tho¸t níc
Dù ¸n x©y dùng tr¹m xö lý n†íc th¶i víi hÖ thèng cèng riªng ®Ó dÉn
n†íc th¶i vμo bÓ xö lý n†íc ngÇm. Tr¹m xö lý nμy ®†îc ®Æt t¹i tr†íc vÞ trÝ
®iÓm x¶ vμo hÖ thèng tho¸t n†íc chung cña khu vùc. N†íc th¶i ®†îc xö lý,
®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh TCVN 5945-1995 råi míi dÉn vμo hÖ
thèng cèng tho¸t n†íc chung.
N†íc th¶i tõ khu dù ¸n lμ n†íc th¶i sinh ho¹t tõ c¸c khu kh¸ch s¹n,
nhμ nghØ, khu dÞch vô ¨n uèng vμ n†íc x¶ cÆn tõ hÖ thèng läc vμ xö lý n†íc
tuÇn hoμn. Khèi l†îng n†íc th¶i trung b×nh hμng ngμy cña toμn bé khu du
lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ kho¶ng 120m3.

174
8. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vv m¸y mãc thiÕt bÞ
C¸c thiÕt bÞ cho c«ng viªn n†íc vμ c¸c trß ch¬i trªn c¹n hiÖn t¹i ë ViÖt
Nam ch†a s¶n xuÊt ®†îc nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, do ®ã sÏ ®†îc nhËp cña
n†íc ngoμi. Dù ¸n xem xÐt c¸c mÉu thiÕt bÞ vui ch¬i gi¶i trÝ cña mét sè nhμ
s¶n xuÊt Trung Quèc, Hμn Quèc, NhËt B¶n, ch©u ¢u, tõ ®ã lùa chän c¸c
thiÕt bÞ phï hîp.
8.1. Trß ch¬i trªn c¹n
Lμ c¸c trß ch¬i hiÖn ®¹i, t¹o c¶m gi¸c m¹nh vμ hiÖn ®ang phæ biÕn t¹i
nhiÒu c«ng viªn vui ch¬i gi¶i trÝ n†íc ngoμi, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr†êng,
mμu s¾c vμ kiÓu d¸ng ®éc ®¸o. Bao gåm mét sè thiÕt bÞ trß ch¬i nh†:
- Tμu ®u cho ng†êi lín (VIKING FOR ADULTS)
- Tμu ®u cho trÎ em (VIKING FOR KIDS)
- ¤ t« ®ua (RACE CAR)
- Trß ch¬i « t« ®©m nhau (BUMP CAR)
- §u quay ®øng
- Tμu tèc ®é cao
- C¸c lo¹i xe d¹o ch¹y b»ng n¨ng l†îng ®iÖn
C¸c thiÕt bÞ nμy sö dông ®iÖn ¸p phï hîp 380/220kv, c«ng suÊt tõ 5 -
25w, møc gi¸ tõ 40.000 USD - 180.000 USD.
* ThiÕt bÞ phßng chiÕu phim:
ThiÕt bÞ cinema m« pháng kh«ng gian ba chiÒu, kü thuËt h×nh ¶nh, ©m
thanh, ¸nh s¸ng hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi.
* Mét sè trß ch¬i trªn mÆt n†íc:
Phao ®ông, ®¹p n†íc, l†ít v¸n, can«, b¬i thuyÒn....
8.2. C«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ c«ng viªn níc
a/ C¸c thiÕt bÞ chung:
- C¸c kÕt cÊu thÐp n©ng ®ì: ®†îc phñ líp m¹ kÏm dμy 100micron
chèng ¨n mßn. C¸c cét vμ c¸c ®ßn ®ì lμm b»ng c¸c èng theo tiªu chuÈn
c«ng nghiÖp DIN cña §øc. C¸c phô kiÖn lμm tõ c¸c tÊm thÐp c¸n. Sö dông
c¸c vÝt l¾p r¸p.

175
 - Th¸p tiÕp nhËn b»ng kim lo¹i: ®†îc phñ líp m¹ kÏm dμy 100micron
chèng ¨n mßn. C¸c phô kiÖn lμm tõ c¸c tÊm thÐp c¸n, 1 th¸p 12x6m ë mÆt
b»ng ®é cao 11,07m lμ ®é cao khëi ®iÓm cña m¸ng tr†ît nhiÒu ®†êng vμ
m¸ng tr†ît xo¸y më.
- ThiÕt bÞ chuyÓn ®éng n†íc: m¸y t¹o sãng d¹ng khÝ nÐn, cã thiÕt bÞ
®iÒu khiÓn tõ xa.
- Qu¹t giã: qu¹t giã ly t©m c«ng suÊt lín, thiÕt kÕ vμ vËt liÖu hîp lý.
- ThiÕt bÞ ®iÒu khiÓn: c¸c van ®iÒu chØnh sãng lμm b»ng thÐp kh«ng gØ
®†îc khëi ®éng kiÓu nÐn khÝ nhê xi lanh. C¸c van khÝ ®†îc khëi ®éng b»ng
bé ®iÒu tiÕt khÝ nÐn nam ch©m ®iÖn.
- M¸y nÐn khÝ sö dông khÝ nguéi ®†îc cung cÊp vμ ®iÒu khiÓn b»ng
®éng c¬ ®iÖn ®Æt trªn hép tiÕp nhËn n»m ngang.
- HÖ thèng b¬m ®iÖn sö dông cho c¸c trß ch¬i c«ng viªn n†íc. C¸c
th«ng sè kü thuËt ®†îc tÝnh to¸n chi tiÕt, hîp lý. B¬m ly t©m ®†îc s¶n xuÊt
theo tiªu chuÈn quèc tÕ.
- C«ng nghÖ läc vμ xö lý n†íc tuÇn hoμn:
Trong qu¸ tr×nh sö dông, n†íc bÞ nhiÔm bÈn do bôi bÆm, sù bμi tiÕt tõ
c¬ thÓ ng†êi, sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i vi sinh vËt, do ®ã, n†íc cÇn ph¶i ®†îc
lμm s¹ch, duy tr× chÊt l†îng ®¹t tiªu chuÈn. Thay cho viÖc ph¶i thay n†íc
th†êng xuyªn hoÆc thay míi mét phÇn n†íc mçi ngμy, dù ¸n sÏ sö dông hÖ
thèng läc n†íc tuÇn hoμn cho hiÖu qu¶ cao, tiÕt kiÖm n†íc. Kü thuËt:
+ N†íc hót tõ bÓ b¬i vμ c¸c c«ng tr×nh vui ch¬i gi¶i trÝ d†íi n†íc b»ng
hÖ thèng b¬m c«ng suÊt lín qua c¸c miÖng hót, ®†îc qua mét hÖ thèng läc
th« ®Æt tr†íc c¸c miÖng hót ®Ó lo¹i r¸c, cá c©y, sau ®ã ®†îc ®†a qua c¸c b×nh
läc b»ng c¸t cã diÖn tÝch mÆt läc lín, tèc ®é läc 20-25m3/h/m2 ®¶m b¶o läc
s¹ch c¸c chÊt cÆn l¾ng l¬ löng. Sau khi qua hÖ thèng nμy, n†íc sÏ ®†îc lo¹i
bá hoμn toμn c¸c t¹p chÊt g©y « nhiÔm.
+ Trong qu¸ tr×nh tuÇn hoμn qua hÖ thèng n†íc ®†îc xö lý ho¸ chÊt ®Ó
lo¹i bá triÖt ®Ó c¸c yÕu tè g©y « nhiÔm, ®ång thêi ®†îc ®iÒu chØnh l¹i ®é pH
vμ khö trïng. N†íc sau khi qua hÖ thèng xö lý ®†îc kiÓm tra ®Õn khi ®¹t tiªu
chuÈn chÊt l†îng sÏ tr¶ l¹i bÓ vμ c¸c c«ng tr×nh.

176
 + Tæng l†îng n†íc sö dông kho¶ng 3000 m3/ngμy ®ªm. Thêi gian läc
hÕt kho¶ng 3h. L†u l†îng n†íc tuÇn hoμn kho¶ng 1000m3/h. L†îng n†íc
tiªu hao kho¶ng 50m3/ngμy.
+ M¸y läc ®†îc thiÕt kÕ ®¶m b¶o chÊt l†îng, lμm b»ng h¹t chÊt dÎo vμ
sîi thñy tinh, träng l†îng nhÑ, kh«ng bÞ ¶nh h†ëng bëi c¸c chÊt ¨n mßn,
®ång bé, bé läc c¸t c«ng suÊt cao.
ChÊt l†îng n†íc sau khi läc vμ xö lý tèi thiÓu ph¶i ®¹t tiªu chuÈn
TCVN 5502-1991 cña ViÖt Nam.
b/ ThiÕt bÞ cho tõng trß ch¬i:
* Khu vui ch¬i n†íc dμnh cho trÎ em:
Líp lãt b»ng mμng PVC Alkorplan 2000 diÖn tÝch 1000m2, m¸ng tho¸t
trμn vμ l†íi cã thÓ ®i l¹i ®†îc.
- Bé ch¬i n†íc liªn hoμn dμnh cho trÎ em:
Gåm c¸c trß ch¬i: 1 cÇu tr†ît xo¾n, 2 cÇu thang uèn l†în, 2 cÇu thang
th†êng, mét cÇu thang di ®éng, 1 èng chui, 1 xe quay n†íc, van ®iÒu tiÕt,
cÇu treo, 2 m¸ng tr†ît composite, thang leo vßng cung, thang leo d©y xÝch,
b¨ng ghÕ nhμ chßi.
* C¸c ®†êng tr†ît vμ èng m¸ng:
B»ng sîi thuû tinh, x©y dùng theo tiªu chuÈn CEN EN 1069-1. Gi¸ ®ì
ë phÝa ngoμi èng vμ m¸ng tr†ît.
PhÇn chuÈn bÞ tr†íc khi ch¬i gåm hai vßi dÉn n†íc vμo, tay vÞn an
toμn b»ng thÐp kh«ng gØ.
C¸c linh kiÖn tr†ît, sμn th¸p tiÕp nhËn, gi¸ ®ì chç nèi, gi¸ ®ì xèp gi÷a
c¸c xÐc m¨ng nhËp ®ång bé cña nhμ cung cÊp.
HÖ ®ì lμ c¸c èng gi»ng n»m ngang v÷ng ch¾c. Gi¸ ®ì nèi b»ng thÐp
®†îc b¾t vμo b»ng vÝt ®iÒu chØnh ®†îc. Khung ®ì b»ng thÐp m¹ g¾n vμo ®Õ
bª t«ng sÏ ®†îc chÕ t¹o trong n†íc theo thiÕt kÕ cña nhμ cung cÊp.
C¸c ®†êng tr†ît n†íc gåm:
- §†êng tr†ît kiÓu xo¸y më
- §†êng tr†ît 6 lμn song song
- §†êng tr†ît më cho trÎ em

177
 - §†êng tr†ît cao tèc Kamikaze
ThiÕt bÞ tuÇn hoμn n†íc cho mçi trß ch¬i bao gåm:
+ PhÇn hót trªn thμnh bÓ
+ B¬m ®iÖn 9,2kw, c«ng suÊt 1500l/phót
+ B¶ng ®iÖn
+ ChØ dÉn cho ng†êi sö dông
8.3. C¸c thiÕt bÞ kh¸c
C¸c thiÕt bÞ kh¸c nh†:
- ThiÕt bÞ sö dông cho c©u l¹c bé, trung t©m héi th¶o
- C¸c thiÕt bÞ y tÕ
- C¸c thiÕt bÞ sö dông cho khu vùc kh¸ch s¹n, nhμ nghØ, nhμ hμng
- C¸c thiÕt bÞ sö dông trong khu v†ên sinh th¸i vμ c¸c thiÕt bÞ phô trî kh¸c
- C¸c thiÕt bÞ phôc vô qu¶n lý
- Ph†¬ng tiÖn vËn chuyÓn vμ c¸c thiÕt bÞ cøu hé
Dù ¸n sÏ mua c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt trong n†íc vμ n†íc ngoμi,
®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ, thÈm mü vμ m«i tr†êng.
9. Gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trtêng
C¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ®¶m b¶o kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr†êng
n†íc, m«i tr†êng biÓn, m«i tr†êng kh«ng khÝ, « nhiÔm tiÕng ån, ®¶m b¶o
kh«ng g©y xãi mßn, s¹t lë, kh«ng t¸c ®éng ®Õn khÝ hËu trong khu vùc.
Dù ¸n quan t©m b¶o vÖ m«i tr†êng th«ng qua c¸c biÖn ph¸p:
- Trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng, c¸c ho¹t ®éng ®Òu ®†îc qu¶n lý
chÆt chÏ, sö dông kü thuËt, c«ng nghÖ x©y dùng tiªn tiÕn, ®¶m b¶o kh«ng
g©y s¹t, lón, nøt ®Êt, khãi bôi, tiÕng ån, ¸ch t¾c giao th«ng ¶nh h†ëng tíi c¸c
c«ng tr×nh xung quanh vμ khu vùc d©n c†: kh«ng sö dông c¸c m¸y thi c«ng
cò kü, bè trÝ hîp lý thêi gian chë c¸c nguyªn vËt liÖu thi c«ng, tr¸nh c¶n trë
giao th«ng vμ sinh ho¹t cña ng†êi d©n ®Þa ph†¬ng, phun n†íc, quÐt dän c¸t
bôi do xe chë vËt liÖu g©y nªn.
- Xö lý vμ tho¸t n†íc th¶i. Xö lý n†íc th¶i t¹i tr¹m xö lý n†íc th¶i
riªng cña dù ¸n. N†íc th¶i tõ dù ¸n lμ n†íc th¶i sinh ho¹t cña khu vùc nhμ

178
nghØ sinh th¸i, khu cöa hμng ¨n uèng, khu dÞch vô, n†íc x¶ tõ hÖ thèng läc
vμ xö lý n†íc tuÇn hoμn, do ®ã kh«ng cã c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i.
Khèi l†îng n†íc th¶i trung b×nh hμng ngμy cña toμn bé khu du lÞch vμ
vui ch¬i gi¶i trÝ lμ 120m3 (90m3 n†íc th¶i sinh ho¹t, 30m3 n†íc x¶ cÆn tõ hÖ
thèng läc vμ xö lý n†íc tuÇn hoμn)
ThiÕt kÕ hÖ thèng ®†êng èng ngÇm dÉn n†íc th¶i tõ c¸c ®iÓm tho¸t
n†íc th¶i tíi bÓ xö lý n†íc th¶i. T¹i ®©y, n†íc th¶i ®†îc xö lý, ®¶m b¶o c¸c
chØ tiªu quy ®Þnh t¹i tiªu chuÈn TCVN 5945-1995. Sau ®ã n†íc th¶i ®· qua
xö lý ®†îc dÉn vμo hÖ thèng tho¸t n†íc th¶i chung cña vïng.
- Xö lý chÊt th¶i r¾n: §Æt hÖ thèng c¸c thïng thu gom r¸c. Cuèi mçi buæi
sÏ cã nh©n viªn dän vÖ sinh ®i thu gom vμ chuyÓn vÒ khu vùc chøa chÊt th¶i ®Æt
t¹i n¬i hîp lý. T¹i ®©y, r¸c sÏ ®†îc chuyÓn vÒ khu xö lý r¸c cña ®Þa ph†¬ng.
- Duy tr× hÖ thèng c©y ch¾n sãng.
- C¶i t¹o c¶nh quan, n†íc t¹i khu vùc hai hå n†íc
C¶i t¹o vïng n†íc biÓn b»ng c¸c biÖn ph¸p c¬ häc, sö dông hÖ thèng
l†íi vμ phao næi qu©y quanh mét khu vùc diÖn tÝch mÆt n†íc biÓn ®Ó ch¾n
c¸c lo¹i cÆn r¸c th«, ®ång thêi cã thÓ sö dông c¸c ho¸ chÊt kh«ng g©y ®éc
h¹i vμ víi hμm l†îng trong ph¹m vi cho phÐp ®Ó khö c¸c chÊt « nhiÔm kh¸c,
cã c¸c chuyªn gia cè vÊn. Hμng ngμy sÏ cã nh©n viªn vÖ sinh th†êng xuyªn
dän, vít r¸c trªn mÆt n†íc vμ b·i c¸t ven biÓn.
- Qu¶n lý chÆt chÏ vμ nghiªm cÊm hμnh vi t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i
tr†êng cña du kh¸ch nh† x¶ r¸c bõa b·i, s¨n b¾n chim, chÆt ph¸ c©y cèi...
10. LÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n
T¹i khu vùc thùc hiÖn dù ¸n, ®Êt ®ai, mÆt n†íc hå còng nh† khu vùc
n†íc biÓn ®Òu ch†a ®†îc khai th¸c nªn cßn ë d¹ng tù nhiªn. MÆt kh¸c, do
quy m« dù ¸n kh¸ lín, khèi l†îng x©y dùng nhiÒu, ®Æc biÖt, ®Ó tiÕn hμnh x©y
dùng c¸c h¹ng môc chÝnh cña dù ¸n, ph¶i tiÕn hμnh c¶i t¹o, x©y dùng c¬ së
h¹ tÇng nªn dù ¸n tiÕn hμnh theo c¸c giai ®o¹n nh† sau:
- Giai ®o¹n I: Tõ Quý I/2004 ®Õn hÕt Quý II/2005
+ Hoμn thμnh c¸c thñ tôc vÒ ®Êt ®ai, ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng
+ X©y dùng c¬ së h¹ tÇng: ®†êng s¸, t†êng rμo, hÖ thèng ®iÖn, cÊp
n†íc tho¸t n†íc, xö lý chÊt th¶i.

179
 + C¶i t¹o c¶nh quan khu vùc trªn c¹n, quy ho¹ch vμ trång c©y xanh
+ X©y dùng khu nhμ nghØ sinh th¸i theo m« h×nh lμng chμi
+ X©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng vμ khu c¾m tr¹i
+ X©y dùng c¸c c«ng tr×nh phô trî phôc vô dÞch vô l†u tró: mét sè
kièt, nhμ hμng.
+ X©y dùng khu thÓ thao ngoμi trêi
+ Mua s¾m vμ l¾p ®Æt thiÕt bÞ cho hÖ thèng nhμ nghØ lμng chμi, nhμ
hμng, khu thÓ thao
+ ChuÈn bÞ x©y dùng khu c«ng viªn, bÓ b¬i (san nÒn, kÌ hå, x©y bÖ
mãng chuÈn bÞ l¾p ®Æt c¸c trß ch¬i)
§†a vμo kinh doanh tõ th¸ng 6/2005 c¸c h¹ng môc ®· hoμn thμnh
- Giai ®o¹n II: Tõ ®Çu n¨m 2006
+ X©y dùng khu c«ng viªn c¹n
+ X©y dùng kh¸ch s¹n cao cÊp vμ bÓ b¬i n†íc nãng
+ C¶i t¹o b·i t¾m s¹ch
+ X©y dùng khu dÞch vô tæng hîp
+ X©y dùng khu c«ng viªn n†íc
Dù kiÕn hoμn thμnh khu vùc nμo, ®†a vμo kinh doanh khu vùc ®ã
Dù ¸n sÏ hoμn thiÖn ®Çy ®ñ c¸c h¹ng môc vμo n¨m 2010.

180
B¶ng 4: TiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n

181
182
 Tãm t¾t
Nghiªn cøu kü thuËt lμ tiÒn ®Ò cho viÖc tiÕn hμnh nghiªn cøu mÆt kinh
tÕ tμi chÝnh c¸c dù ¸n ®Çu t†. Kh«ng cã sè liÖu cña nghiªn cøu kü thuËt th×
kh«ng thÓ tiÕn hμnh nghiªn cøu mÆt kinh tÕ, tμi chÝnh.
Nghiªn cøu kü thuËt bao gåm c¸c néi dung sau:
1. M« t¶ s¶n phÈm sÏ s¶n xuÊt cña dù ¸n
M« t¶ ®Æc tÝnh kü thuËt vμ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt kh¸c, cã liªn quan
mËt thiÕt ®Õn viÖc lùa chän c«ng nghÖ vμ ph†¬ng ph¸p s¶n xuÊt ®ã, ®Õn viÖc
lùa chän nguyªn vËt liÖu cho phï hîp.
2. Lùa chän h×nh thøc ®Çu t
Dù ¸n cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc ®Çu t† sau:
ƒ §Çu t† míi
ƒ §Çu t† c¶i t¹o, më réng: H×nh thøc ®Çu t† nμy cã thÓ ph©n ra lμm hai
lo¹i: ®Çu t† theo chiÒu réng vμ ®Çu t† theo chiÒu s©u.
3. X¸c ®Þnh c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ vμ cña dù ¸n
CÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i c«ng suÊt:
C«ng suÊt lý thuyÕt
C«ng suÊt thiÕt kÕ
C«ng suÊt thùc tÕ
Th«ng th†êng c«ng suÊt thùc tÕ cho dù ¸n chØ nªn lÊy tèi ®a b»ng 90%
c«ng suÊt thiÕt kÕ.
4. Lùa chän c«ng nghÖ kü thuËt cho dù ¸n
Khi lùa chän c«ng nghÖ cÇn c¨n cø vμo c¸c nguyªn t¾c vμ tiªu chuÈn
®Ó lùa chän c«ng nghÖ. Néi dung ph¶i ®Ò cËp khi lùa chän c«ng nghÖ cho dù
¸n.
ƒ §Þnh h†íng tr×nh ®é hiÖn ®¹i cña c«ng nghÖ
ƒ X¸c ®Þnh d©y chuyÒn c«ng nghÖ
ƒ X¸c ®Þnh ph†¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt.
ƒ X¸c ®Þnh ph†¬ng ¸n c¸n bé qu¶n lý vμ c«ng nh©n kü thuËt

183
 ƒ §¸nh gi¸ c¸c ph†¬ng ¸n c«ng nghÖ ®Ó chän ph†¬ng ¸n tèi †u
5. Nguyªn vËt liÖu ®Çu vμo
Khi lùa chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c vμ
yªu cÇu lùa chän nguyªn vËt liÖu. Néi dung ph¶i ®Ò cËp khi lùa chän nguyªn
liÖu cho dù ¸n:
X¸c ®Þnh lo¹i nguyªn liÖu sÏ sö dông cho dù ¸n dùa vμo chÊt l†îng s¶n
phÈm yªu cÇu.
X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ tõng lo¹i nguyªn liÖu.
X¸c ®Þnh nguån vμ kh¶ n¨ng cung cÊp cña tõng nguån.
¦íc tÝnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n.
6. C¬ së h¹ tÇng
C¬ së h¹ tÇng gåm n¨ng l†îng, n†íc vμ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c phôc
vô cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n.
Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¶i lμm râ chi phÝ ®Çu t† vμ chi phÝ vËn hμnh
cña tõng hÖ thèng.
7. §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n
Khi xem xÐt lùa chän ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n ph¶i lùa chän khu vùc
®Þa ®iÓm vμ sau ®ã míi chän ®Þa ®iÓm cô thÓ.
Chän khu vùc ®Þa ®iÓm: thùc chÊt lμ xem xÐt c¸c khÝa c¹nh vÒ ®Þa lý,
tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi, kü thuËt... cã liªn quan ®Õn sù ho¹t ®éng vμ hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng sau nμy cña dù ¸n.
Chän ®Þa ®iÓm cô thÓ: b†íc nμy, ng†êi so¹n th¶o cÇn ph¶i m« t¶ vÞ trÝ,
®Þa ®iÓm cô thÓ, c¸c chi phÝ vÒ ®Þa ®iÓm, nh÷ng thuËn lîi, kh«ng thuËn lîi vμ
nh÷ng ¶nh h†ëng dù ¸n vÒ mÆt x· héi.
8. Gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh cña dù ¸n
Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña phÇn gi¶i ph¸p x©y dùng.
ƒ Gi¶i ph¸p quy ho¹ch tæng mÆt b»ng cña c«ng tr×nh x©y dùng
ƒ Gi¶i ph¸p vÒ kiÕn tróc
ƒ Gi¶i ph¸p vÒ kÕt cÊu x©y dùng
ƒ Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vμ tæ chøc x©y dùng

184
 ƒ Thèng kª c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n thμnh c¸c biÓu b¶ng
9. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n gåm nh÷ng néi dung
nghiªn cøu sau:
NhËn d¹ng mäi t¸c ®éng cã thÓ cã cña dù ¸n ®Õn m«i tr†êng trong mäi
giai ®o¹n cña dù ¸n.
§Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc
10. LÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n
Cã nhiÒu ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch vμ lËp tr×nh thùc hiÖn dù ¸n kh¸c
nhau, tuú thuéc vμo quy m« vμ sù phøc t¹p vÒ kü thuËt x©y dùng vμ s¶n xuÊt
cña dù ¸n. §ã lμ:
ƒ Ph†¬ng ph¸p s¬ ®å “GANTT”.
ƒ Ph†¬ng ph¸p PERT vμ CPM (Critical Path Method)
ƒ VÝ dô minh häa vÒ néi dung nghiªn cøu kü thuËt dù ¸n khu du lÞch
sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m.

185
 C©u hái «n tËp
1. H·y tr×nh bμy vÞ trÝ vμ yªu cÇu cña ph©n tÝch kü thuËt.
2. Tr×nh bμy kh¸i qu¸t néi dung cña ph©n tÝch kü thuËt dù ¸n ®Çu t†.
3. Tr×nh bμy néi dung lùa chän c«ng nghÖ kü thuËt cña dù ¸n.
4. Tr×nh bμy c¸c b†íc khi x¸c ®Þnh c«ng suÊt kh¶ thi vμ møc s¶n xuÊt
dù kiÕn.
5. Néi dung lùa chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n.
6. H·y tr×nh bμy néi dung cÇn nghiªn cøu khi lùa chän ®Þa ®iÓm cña
dù ¸n.
7. C¸c c¨n cø vμ néi dung c¬ b¶n cña c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng
tr×nh.

186
 Cht¬ng V
Nghiªn cøu khÝa c¹nh Tæ chøc qu¶n lý vv
nh©n sù dù ¸n ®Çu tt

I. Sù cÇn thiÕt v~ c¸c nh©n tè ¶nh h|ëng ®Õn

c«ng t¸c nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n
lý v~ nh©n sù dù ¸n ®Çu t|
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù
¸n ®Çu tt
Vai trß cña tæ chøc qu¶n lý xuÊt hiÖn ngay tõ khi dù ¸n b¾t ®Çu h×nh
thμnh trong ý t†ëng cña nhμ ®Çu t† vμ tiÕp tôc xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn vμ vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†. Víi sù xuÊt hiÖn cña chøc n¨ng tæ
chøc - qu¶n lý, vai trß cña nã còng b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông qua c¸c giai
®o¹n cña qu¸ tr×nh lËp vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn
cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n ®Çu t† lμ rÊt cÇn thiÕt
trong néi dung lËp dù ¸n ®Çu t†.
Ngay tõ giai ®o¹n ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ thùc hiÖn dù ¸n
®Çu t† ®ßi hái nhμ ®Çu t† ph¶i biÕt tæ chøc thu thËp, ph©n tÝch vμ xö lý th«ng
tin vÒ nguån lùc tμi chÝnh, thÞ tr†êng, kü thuËt, c«ng nghÖ vμ nh÷ng lîi Ých
tμi chÝnh, kinh tÕ cã kh¶ n¨ng ®¹t ®†îc. §Ó thùc hiÖn ®†îc ®iÒu nμy, ®¬n vÞ
thùc hiÖn ®Çu t† cÇn chØ ®¹o mét bé m¸y chuyªn m«n nh»m tæ chøc nghiªn
cøu ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. Cã thÓ nãi, ë giai
®o¹n nμy chøc n¨ng tæ chøc qu¶n trÞ ®†îc ph¸t huy th«ng qua vai trß tæ chøc
thu thËp vμ xö lý th«ng tin, ®iÒu hßa phèi hîp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu
tè cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch, kiÓm tra tÝnh thùc tiÔn vÒ hiÖu qu¶ tμi chÝnh vμ
kinh tÕ mμ dù ¸n mang l¹i, ho¹ch ®Þnh môc tiªu ph¸t triÓn vμ lo¹i trõ mäi sù
rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh thùc thi dù ¸n.
Giai ®o¹n kÕ tiÕp lμ giai ®äan nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, nghiªn cøu tèt
khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý gióp nhμ ®Çu t† ®Þnh h†íng cô thÓ cho c«ng cuéc
chuÈn bÞ ®Çu t†. Nãi c¸ch kh¸c, nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ph¶i nh»m gi¶i ®¸p

187
cho nhμ ®Çu t† vÒ kh¶ n¨ng tháa m·n c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña viÖc ®Çu t† ®Ó
hä ®i ®Õn mét quyÕt ®Þnh lμ nªn tiÕp tôc bá vèn nghiªn cøu dù ¸n ë møc ®é
s©u h¬n hoÆc b¸c bá dù ¸n hoÆc ph¶i tiÕn hμnh nghiªn cøu l¹i c¬ héi ®Çu t†.
Trong giai ®o¹n nμy, ®Ó tiÕn hμnh nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, chñ ®Çu t† b¾t ®Çu
h×nh thμnh tæ chøc, tËp hîp nh©n viªn, thu thËp vμ xö lý c¸c th«ng tin theo
yªu cÇu cña dù ¸n. Mét sè th«ng tin quan träng cÇn ®†îc ph©n tÝch ®Çy ®ñ
nh† th«ng tin vÒ thÞ tr†êng, th«ng tin vÒ c¸c nguån cung øng yÕu tè ®Çu vμo,
c¸c khu vùc ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n, dù to¸n chi phÝ, x¸c ®Þnh s¬ bé lo¹i
h×nh tæ chøc s¶n xuÊt vμ b†íc ®Çu ®Þnh h×nh bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp
trong t†¬ng lai. Trªn c¬ së ph©n tÝch th«ng tin, ng†êi ta tiÕn hμnh so¹n th¶o
c¸c v¨n kiÖn vÒ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi dù ¸n ®Çu t†. Víi khèi l†îng c«ng
viÖc nh† vËy, nÕu thiÕu sù phèi hîp nhÞp nhμng, ®ång bé gi÷a c¸c bé phËn,
gi÷a c¸c c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh thu thËp vμ xö lý th«ng tin th× ch¾c ch¾n sÏ
khã thùc hiÖn ®†îc ý ®å cña chñ ®Çu t†. V× vËy, viÖc nghiªn cøu vμ ®Ò xuÊt
c¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vμ qu¶n lý trong giai ®o¹n nμy cã ý nghÜa hÕt søc
quan träng.
Giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi lμ giai ®o¹n mμ dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn
®†îc nghiªn cøu toμn diÖn, triÖt ®Ó vμ s©u s¾c trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c
nhau. §©y lμ giai ®o¹n cã khèi l†îng c«ng viÖc lín vμ phøc t¹p (møc ®é
kh¸c nhau tïy tõng dù ¸n ®Çu t†). KÕt thóc giai ®o¹n nμy tøc lμ ®· hoμn tÊt
vÒ c¬ b¶n giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t†. ViÖc nghiªn cøu, ®iÒu phèi c«ng viÖc
trong giai ®o¹n nμy hoμn toμn thuéc vÒ vai trß tæ chøc qu¶n lý cña ®¬n vÞ
thùc hiÖn ®Çu t† vμ bé m¸y gióp viÖc. §Æc biÖt, trong giai ®o¹n nghiªn cøu
kh¶ thi bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu kü l†ìng c¸c khÝa c¹nh: kinh tÕ x· héi tæng
qu¸t, thÞ tr†êng, kü thuËt, tμi chÝnh, kinh tÕ -x· héi cÇn ph¶i ®Æc biÖt quan
t©m nghiªn cøu ®Çy ®ñ, toμn diÖn mÆt tæ chøc qu¶n lý cña dù ¸n mμ cô thÓ lμ
ph¶i x¸c ®Þnh bé m¸y tæ chøc qu¶n lý, h×nh thøc vμ quy m« s¶n xuÊt, c¬ cÊu
tæ chøc s¶n xuÊt, c¬ cÊu bé m¸y qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp vμ dù kiÕn
ph†¬ng thøc tuyÓn chän, ®μo t¹o nh©n lùc. Trong giai ®o¹n nμy, nÕu viÖc
nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n kh«ng nghiªm tóc sÏ dÉn ®Õn
nh÷ng h¹n chÕ kh«ng nhá khi ®†a dù ¸n vμo vËn hμnh.
Giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n lμ giai ®o¹n mμ ®¬n vÞ thùc hiÖn ®Çu t† cÇn
ph¶i cã mét bé m¸y ®ñ m¹nh, cã n¨ng lùc tæ chøc, ®iÒu phèi, ho¹ch ®Þnh

188
mét c¸ch nhÞp nhμng, ¨n khíp gi÷a c¸c kh©u trªn tõng phÇn viÖc cô thÓ, ®¶m
b¶o cung øng ®Çy ®ñ vμ kÞp thêi c¸c yÕu tè cÇn thiÕt theo tiÕn ®é thi c«ng.
Sù chËm trÔ vμ kÐo dμi thêi h¹n hoμn tÊt c«ng tr×nh sÏ dÉn ®Õn sù h¹n chÕ
ph¸t huy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t† vμ do ®ã sÏ g©y ra nhiÒu hËu qu¶ kh¸c
khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng.
Giai ®o¹n vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t† chÝnh lμ giai ®o¹n dù ¸n ®i vμo ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh tøc lμ giai ®o¹n doanh nghiÖp ®i vμo vËn hμnh.
HiÖu qu¶ khai th¸c c¸c nguån lùc, lîi Ých kinh tÕ, tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†
®¹t cao hay thÊp tõ giai ®o¹n nμy trë ®i phô thuéc rÊt nhiÒu vμo tμi tæ chøc,
®iÒu phèi vμ qu¶n lý c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña nh©n viªn vμ bé m¸y
qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Nh† vËy, c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý gi÷ vai trß quan träng trong toμn bé
qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t†. Xuyªn suèt qua c¸c giai ®o¹n
kÓ tõ khi xuÊt hiÖn c¬ héi ®Çu t† cho ®Õn khi dù ¸n ®i vμo thi c«ng vμ ®†a
vμo chÝnh thøc ho¹t ®éng, vai trß cña nã ngμy cμng râ dÇn ®Ó cuèi cïng h×nh
thμnh mét bé m¸y qu¶n lý chØ ®¹o toμn bé ho¹t ®éng cña dù ¸n. Do giai
®o¹n vËn hμnh vμ khai th¸c lμ giai ®o¹n mμ hiÖu qu¶ khai th¸c nguån lùc
®†îc thÓ hiÖn râ nÐt vμ phô thuéc nhiÒu vμo n¨ng lùc tæ chøc, qu¶n lý vμ
®iÒu hμnh nªn ch†¬ng nμy chñ yÕu tËp trung vμo néi dung tæ chøc, qu¶n lý
dù ¸n trong giai ®o¹n vËn hμnh khai th¸c.
2. Mét sè nh©n tè ¶nh htëng ®Õn khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù
¸n ®Çu tt
2.1. C¸c nh©n tè luËt ph¸p
Mäi ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung vμ ho¹t ®éng ®Çu t† nãi riªng ngoμi
viÖc chÞu t¸c ®éng cña quy luËt kinh tÕ thÞ tr†êng cÇn tu©n thñ luËt ph¸p vμ
ho¹t ®éng trong khu«n khæ luËt ph¸p. §èi víi doanh nghiÖp, mçi dù ¸n ®Çu
t† ho¹t ®éng trong m«i tr†êng kinh tÕ cña mét quèc gia cÇn tu©n thñ nh÷ng
quy ®Þnh cña hÖ thèng luËt ph¸p n†íc ®ã. §èi víi ViÖt Nam, c¸c doanh
nghiÖp vμ dù ¸n vËn hμnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr†êng ®Þnh h†íng x· héi chñ
nghÜa th× nh÷ng ®Æc tr†ng cña hÖ thèng luËt ph¸p x· héi chñ nghÜa sÏ ¶nh
h†ëng ®Õn nh÷ng hμnh vi cô thÓ vÒ tæ chøc, qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp vμ
dù ¸n ®ã.

189
 §èi víi mét dù ¸n cô thÓ ho¹t ®éng trong mét ngμnh, mét lÜnh vùc
nhÊt ®Þnh, tr†íc hÕt vÒ ph†¬ng diÖn tæ chøc, qu¶n lý, nhμ ®Çu t† cÇn ph¶i
nghiªn cøu, xem xÐt hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hμnh cña nhμ n†íc, c¸c quy
®Þnh riªng cña tõng ngμnh, tõng ®Þa ph†¬ng trong mèi quan hÖ rμng buéc vÒ
mÆt tæ chøc, s¶n xuÊt, lao ®éng, b¶o vÖ m«i tr†êng, quan hÖ sinh ho¹t x· héi
còng nh† nh÷ng mÆt thuËn lîi vμ trë ng¹i cho viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc
cña dù ¸n ë hiÖn t¹i vμ trong t†¬ng lai. Tho¸t ly nh©n tè luËt ph¸p hoÆc
kh«ng dù kiÕn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè luËt ph¸p trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n sÏ mang
l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh tæ chøc, ®iÒu hμnh bé m¸y
qu¶n lý dù ¸n sau nμy.
2.2. C¸c nh©n tè vÒ tæ chøc
Nh©n tè tæ chøc kh«ng chØ ¶nh h†ëng ®Õn néi dung c«ng t¸c tæ chøc
qu¶n lý dù ¸n mμ ngay c¶ ®èi víi sù h×nh thμnh bé m¸y qu¶n trÞ vËn hμnh
kÕt qu¶ ®Çu t† trong t†¬ng lai.
Nh©n tè tæ chøc lμ c¸c nh©n tè ®†îc quy ®Þnh b»ng nh÷ng quy †íc
chuÈn mùc hiÖn hμnh mang tÝnh rμng buéc vÒ mÆt tæ chøc. Nh÷ng nh©n tè tæ
chøc cã ¶nh h†ëng ®Õn néi dung tæ chøc qu¶n trÞ dù ¸n mμ chóng ta th†êng
gÆp nh† nh÷ng h×nh thøc tæ chøc x· héi (tËp trung ho¸, chuyªn m«n ho¸,
liªn kÕt ho¸ vμ hîp t¸c ho¸), c¸c h×nh thøc tæ chøc liªn doanh, liªn kÕt, hîp
t¸c ®Çu t† v.v... Ch¼ng h¹n, mét dù ¸n ®Þnh h†íng ®Çu t† vμo ngμnh s¶n xuÊt
xe m¸y ë kh©u l¾p r¸p. Trong tr†êng hîp nμy, viÖc tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ
cña doanh nghiÖp ph¶i chó ý ®Õn nh©n tè chuyªn m«n ho¸ ë kh©u l¾p r¸p vμ
nh©n tè hîp t¸c ho¸ ë kh©u cung øng b¸n xe m¸y thμnh phÈm trong mèi
quan hÖ víi bªn ngoμi.
Còng cÇn thÊy r»ng, nh÷ng nh©n tè luËt ph¸p, kinh tÕ, tæ chøc trong
qu¸ tr×nh ¶nh h†ëng ®Õn tæ chøc qu¶n trÞ dù ¸n th†êng x¶y ra ®ång thêi vμ
®an xen lÉn nhau. V× vËy, khi nghiªn cøu lËp dù ¸n trªn ph†¬ng diÖn qu¶n trÞ
kh«ng nªn qu¸ nhÊn m¹nh mét nh©n tè nμo ®ã mμ xem nhÑ c¸c nh©n tè
kh¸c. §iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn nh÷ng sai ph¹m khã tr¸nh khái trong viÖc x©y
dùng bé m¸y ®iÒu hμnh dù ¸n trong qu¸ tr×nh vËn hμnh sau nμy.

190
2.3. C¸c nh©n tè kinh tÕ
Bªn c¹nh c¸c nh©n tè luËt ph¸p vμ tæ chøc th× mét sè nh©n tè kinh tÕ
cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn khÝa c¹nh tæ chøc, qu¶n lý vμ nh©n sù cña mét dù ¸n.
Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, quan hÖ së h÷u cã ¶nh h†ëng trùc tiÕp ®Õn khÝa
c¹nh tæ chøc cña mét dù ¸n. Râ rμng do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, n¨ng
lùc qu¶n lý cña c¸c chñ ®Çu t† t¹i c¸c khu vùc kÐm ph¸t triÓn sÏ h¹n chÕ ¸p
dông c¸c m« h×nh vμ c«ng cô qu¶n lý tiªn tiÕn. QuyÒn së h÷u tμi s¶n vμ vèn
trong hÇu hÕt c¸c tr†êng hîp ®Òu cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn m« h×nh qu¶n lý ®iÒu
hμnh cô thÓ cña mét dù ¸n ®Çu t†. Bªn c¹nh ®ã, sù t¸c ®éng cña c¸c biÕn sè
kinh tÕ vÜ m« (t¨ng tr†ëng, l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp) trong chõng mùc nhÊt ®Þnh
cã thÓ ¶nh h†ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc vμ qu¶n lý. C¸c nh©n tè nμy cã thÓ x¶y
ra trong ph¹m vi mét quèc gia hoÆc trªn ph¹m vi toμn cÇu.
II. C¸c nguyªn t¾c v~ tiªu chÝ lùa chän h×nh
thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu t|
1. C¸c h×nh thøc tæ chøc vv c¸c nguyªn t¾c tæ chøc qu¶n lý
chñ yÕu
C¸c dù ¸n ®†îc thùc hiÖn bëi nhiÒu c¸c tæ chøc kh¸c nhau. §Ó cã thÓ
hiÓu c¬ cÊu tæ chøc cña mét dù ¸n, tr†íc hÕt chóng ta cÇn xem xÐt c¬ cÊu tæ
chøc nãi chung cña mét tæ chøc kinh tÕ nãi chung.
VÒ mÆt lý thuyÕt, cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n chia mét tæ chøc thμnh
nhiÒu ®¬n vÞ nhá ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ vμ ph©n cÊp quyÒn lùc vμ nghÜa vô
gi÷a c¸c bé phËn. C¬ chÕ ®Ó thùc hiÖn viÖc ph©n chia nμy ®†îc gäi lμ qu¸
tr×nh chuyªn m«n ho¸. Trong tÊt c¶ c¸c tr†êng hîp, môc tiªu lμ x¸c lËp mét
trËt tù cña nhiÒu bé phËn cã mèi quan hÖ t†¬ng t¸c qua l¹i lÉn nhau. Qu¸
tr×nh chuyªn m«n ho¸ lμ kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh vËn hμnh cña mét
tæ chøc.
Trong qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸, mét tæ chøc kinh tÕ cã thÓ ®†îc tæ
chøc theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®¸p øng nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau
theo c¸c tiªu chÝ nhÊt ®Þnh:
ƒ Tæ chøc qu¶n lý theo chøc n¨ng: viÖc thiÕt lËp c¸c ®¬n vÞ cña tæ chøc
cã thÓ ®†îc dùa trªn c¸c chøc n¨ng riªng biÖt ch¼ng h¹n nh† phßng s¶n
xuÊt, phßng kü thuËt hoÆc phßng tμi chÝnh....

191
 ƒ Tæ chøc qu¶n lý theo s¶n phÈm: c¸c ®¬n vÞ riªng biÖt ®†îc tæ chøc
theo d©y chuyÒn vμ c¸c nhiÖm vô cña tõng ®¬n vÞ ®†îc thiÕt lËp cho tõng s¶n
phÈm, nhãm s¶n phÈm hoÆc theo d©y chuyÒn s¶n phÈm.
ƒ Tæ chøc qu¶n lý theo kh¸ch hμng: c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng cña tæ chøc
®†îc h×nh thμnh trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu cña mét nhãm kh¸ch hμng nhÊt
®Þnh.
ƒ Tæ chøc qu¶n lý theo vïng l·nh thæ: c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng ®†îc tæ
chøc dùa trªn ph©n bè ®Þa lý ch¼ng h¹n nh† v¨n phßng ®¹i diÖn khu vùc
§«ng Nam ¸ cña mét tËp ®oμn XYZ.
ƒ Tæ chøc qu¶n lý theo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng: ph©n chia c¸c ®¬n vÞ chøc
n¨ng trong mét tæ chøc dùa trªn qu¸ tr×nh xö lý c«ng viÖc ch¼ng h¹n nh† bé
phËn xö lý hå s¬ cña mét tæ chøc cÊp ®¨ng ký kinh doanh.
Néi dung tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng cña mét ®¬n vÞ bao gåm tõ viÖc
x©y dùng c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý, lùa chän, bè trÝ c¸n bé qu¶n lý, chuyªn gia
trong tõng lÜnh vùc, x¸c ®Þnh quy m« vμ tiªu chuÈn chÊt l†îng nh©n viªn, tæ
chøc ph©n c«ng lao ®éng theo thø bËc vμ chøc n¨ng cho ®Õn viÖc x¸c lËp
quy tr×nh xö lý th«ng tin, xö lý th«ng tin vμ ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý. C«ng t¸c
tæ chøc qu¶n lý cña mét ®¬n vÞ kinh tÕ cã thÓ ®†îc thùc hiÖn víi c¸c h×nh
thøc kh¸c nhau nh†ng ®Òu cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu: tËp
trung ho¸, chuyªn m«n ho¸, c©n ®èi, ®ång bé, linh ho¹t, nhÞp nhμng, liªn
tôc, kÕ thõa.
TËp trung ho¸: tËp trung hãa trong tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®†îc thùc
hiÖn b»ng hai c¸ch: tËp trung t¨ng c†êng c¸n bé qu¶n lý hoÆc mét bé m¸y
qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô vμ nh÷ng quyÕt ®Þnh chñ
yÕu; tËp trung c¸c c«ng viÖc qu¶n lý cïng lo¹i vμo mét bé phËn qu¶n trÞ
chøc n¨ng nh»m lo¹i trõ nh÷ng hiÖn t†îng trïng l¾p kh«ng cÇn thiÕt.
Chuyªn m«n hãa: chuyªn m«n hãa trong tæ chøc qu¶n lý dù ¸n tøc lμ
tiÕn hμnh sù ph©n c«ng lao ®éng gi÷a c¸c nh©n viªn kh¸c nhau phï hîp víi
tr×nh ®é chuyªn m«n cña hä. Chuyªn m«n hãa trong lÜnh vùc qu¶n trÞ sÏ
quyÕt ®Þnh sù h×nh thμnh nh÷ng bé phËn trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý t†¬ng
øng víi chøc n¨ng qu¶n lý ®†îc ph©n c«ng.
C©n ®èi: c©n ®èi trong tæ chøc qu¶n lý ®†îc thÓ hiÖn ë viÖc x¸c ®Þnh

192
chÝnh x¸c néi dung vμ khèi l†îng c«ng viÖc phï hîp víi quy m« cña c¸c bé
phËn qu¶n lý chøc n¨ng trong bé m¸y qu¶n lý vμ ngay ®èi víi tõng nh©n
viªn thùc hiÖn dù ¸n.
§ång bé: tÝnh ®ång bé trong tæ chøc qu¶n trÞ lμ sù bao qu¸t ®Çy ®ñ
toμn bé khèi l†îng c«ng viÖc ph¶i hoμn thμnh, toμn bé mäi ho¹t ®éng cã mèi
liªn hÖ g¾n bã víi nhau cho tõng bé phËn qu¶n lý, gi÷a c¸c bé phËn qu¶n lý
trong bé m¸y qu¶n lý víi ®èi t†îng qu¶n lý.
Linh ho¹t: TÝnh linh ho¹t trong tæ chøc qu¶n trÞ ®†îc ph¶n ¸nh b»ng sù
uyÓn chuyÓn cho phÐp sù co gi·n nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o nªn nh÷ng kh¶ n¨ng thÝch
øng vμ ®¸p øng kÞp thêi mäi t×nh huèng cã thÓ x¶y ra. TÝnh linh ho¹t cña
mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý dù ¸n trong ®iÒu kiÖn tiÕn bé khoa häc kü thuËt
lμ hÕt søc cÇn thiÕt. Nhê cã tÝnh linh ho¹t trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý mμ
dù ¸n cã thÓ kÞp thêi thÝch nghi víi sù thay ®æi môc tiªu vμ nh÷ng ®iÒu kiÖn
tæ chøc - kü thuËt - kinh tÕ - x· héi cô thÓ.
NhÞp nhμng: lμ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc qu¶n lý. Nguyªn
t¾c nμy yªu cÇu hoμn thμnh mét khèi l†îng c«ng viÖc gièng nhau trong thêi
gian nhÊt ®Þnh vμ th†êng xuyªn lÆp ®i, lÆp l¹i nhiÒu lÇn. TÝnh nhÞp nhμng sÏ
®¶m b¶o sù ph©n bè ®Òu ®Æn c«ng viÖc theo kh«ng gian vμ theo thêi gian
gi÷a c¸c bé phËn qu¶n lý còng nh† c¸c nh©n viªn trong bé m¸y qu¶n lý.
Liªn tôc: qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n lμ qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn tôc
c¸c luång th«ng tin th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn trong dù ¸n. Do
®ã, trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i liªn kÕt c¸c chøc n¨ng qu¶n lý víi
nhau nh»m ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña nã kh«ng bÞ t¾c nghÏn trong qu¸ tr×nh
tiÕp diÔn gi÷a c¸c bé phËn vμ c¸c cÊp qu¶n lý kh¸c nhau. Thùc tÕ cho thÊy,
khi tÝnh liªn tôc cña qu¸ tr×nh tæ chøc qu¶n trÞ bÞ ph¸ vì th× ho¹t ®éng b×nh
th†êng cña tæ chøc sÏ bÞ rèi lo¹n.
KÕ thõa: TÝnh kÕ thõa trong tæ chøc qu¶n trÞ lμ sù nèi tiÕp mäi ho¹t ®éng
cña nh÷ng chøc n¨ng qu¶n lý ë qu¸ tr×nh tr†íc vμo qu¸ tr×nh sau. Khi c«ng t¸c
tæ chøc qu¶n lý ®· ®†îc x¸c lËp, ch†a cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ th× tÝnh kÕ
thõa cña ho¹t ®éng qu¶n lý vÉn ®†îc duy tr×. TÝnh kÕ thõa tr†íc hÕt gióp
chóng ta x©y dùng c¬ së ph†¬ng ph¸p luËn ph©n c«ng c«ng viÖc gi÷a c¸c bé
phËn vμ nh©n viªn thùc thi c«ng viÖc trong mét tæ chøc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó quy
®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn vμ tr¸ch nhiÖm hoμn thμnh c¸c lo¹i c«ng viÖc.

193
2. C¸c tiªu chÝ lùa chän h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
Khi xem xÐt, c©n nh¾c lùa chän h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu
t†, ng†êi ta th†êng ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c tiªu chÝ chñ yÕu sau:
ƒ TÝnh chÊt cña dù ¸n: viÖc lùa chän m« h×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
phô thuéc vμo ®©y lμ dù ¸n ®Çu t† míi hay ®Çu t† më réng, hiÖn ®¹i ho¸.
NÕu ®©y lμ dù ¸n ®Çu t† míi th× m« h×nh tæ chøc d¹ng doanh nghiÖp ®éc lËp
sÏ ®†îc x¸c lËp. Trong khi nÕu ®©y chØ lμ dù ¸n më réng quy m« hoÆc hiÖn
®¹i ho¸ th× m« h×nh tæ chøc qu¶n lý cã thÓ ®¬n gi¶n h¬n d†íi d¹ng ®¬n vÞ
phô thuéc.
ƒ Quy m« cña dù ¸n: quy m« cña dù ¸n cã thÓ quyÕt ®Þnh m« h×nh tæ
chøc qu¶n lý cña dù ¸n. Víi dù ¸n cã quy m« lín, kh¶ n¨ng chuyªn m«n ho¸
sÏ ®†îc thùc hiÖn triÖt ®Ó h¬n. Tuy nhiªn, quy m« dù ¸n nhá cã thÓ lùa chän
m« h×nh tæ chøc ®¬n gi¶n, gän nhÑ. Trong mét sè tr†êng hîp, viÖc lùa chän
m« h×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n cßn phô thuéc vμo sè l†îng dù ¸n mμ ®¬n vÞ
qu¶n lý dù ¸n thùc hiÖn, tÇm quan träng t†¬ng ®èi gi÷a c¸c dù ¸n nμy.
ƒ Quan hÖ së h÷u vèn: quan hÖ së h÷u vèn cã ¶nh h†ëng lín ®Õn m«
h×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n. NÕu dù ¸n chØ sö dông vèn nhμ n†íc th× m« h×nh
tæ chøc qu¶n lý sÏ d†íi d¹ng doanh nghiÖp nhμ n†íc. NÕu dù ¸n huy ®éng
vèn gãp cæ phÇn theo ph†¬ng thøc ph¸t hμnh ra c«ng chóng th× cã thÓ tæ
chøc d†íi d¹ng c«ng ty cæ phÇn... ViÖc x¸c lËp h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý
theo quan hÖ së h÷u vèn nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c chñ thÓ tham gia dù
¸n còng nh† hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t†. Thùc tÕ cho thÊy quan hÖ
së h÷u vèn cã ¶nh h†ëng rÊt lín ®Õn m«i tr†êng ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Çu t†
sau nμy.
Khi dù ¸n ch†a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thμnh mét ®¬n vÞ kinh tÕ ®éc lËp
hoÆc mét doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý vμ vËn hμnh nhiÒu dù ¸n ®Çu t† th× tiªu
chÝ x¸c ®Þnh h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n cßn bao gåm:
ƒ Møc rñi ro cña c¸c dù ¸n: c¸c dù ¸n cã thÓ ®†¬ng ®Çu víi c¸c møc
rñi ro kh¸c nhau ¶nh h†ëng ®Õn chi phÝ, tiÕn ®é vμ ho¹t ®éng cña m×nh. Gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò kh«ng ch¾c ch¾n, hÖ thèng qu¶n lý ph¶n håi ®†îc sö dông ®Ó
ph¸t hiÖn ra nh÷ng thay ®æi so víi kÕ ho¹ch ban ®Çu vμ ph¸t hiÖn nh÷ng xu
h†íng mμ cã thÓ sÏ lμm thay ®æi kÕ ho¹ch trong t†¬ng lai. Khi mμ mçi nhμ

194
qu¶n lý dù ¸n cã thÓ kiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c nguån lùc sö dông trong dù ¸n vμ
tiÕp cËn tÊt c¶ c¸c th«ng tin liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña nh÷ng ®èi
t†îng liªn quan ®Õn dù ¸n th× hä cã thÓ kiÓm so¸t tèt h¬n vμ ph¶n øng nhanh
h¬n víi nh÷ng yÕu tè bÊt ®Þnh. V× vËy, m« h×nh tæ chøc trùc tiÕp sÏ ®†îc †u
tiªn lùa chän h¬n khi møc ®é rñi ro cña dù ¸n lμ cao h¬n.
ƒ Chñng lo¹i c«ng nghÖ sö dông khi thùc hiÖn vμ vËn hμnh dù ¸n: Khi
mét dù ¸n dùa trªn mét sè c«ng nghÖ kh¸c nhau vμ nh÷ng nç lùc cÇn thiÕt
trong mçi khu vùc kh«ng t†¬ng thÝch trong c¶ vßng ®êi dù ¸n th× m« h×nh tæ
chøc d¹ng ma trËn sÏ ®†îc lùa chän. NÕu mçi dù ¸n tËp trung vμo mét lo¹i
c«ng nghÖ mμ cã thÓ vËn hμnh bëi mét khu vùc chøc n¨ng nhÊt ®Þnh th× m«
h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng víi c¸c ®iÒu phèi viªn cho mçi lÜnh vùc cô thÓ
sÏ ®†îc lùa chän. Khi c¸c dù ¸n sö dông nhiÒu c«ng nghÖ kh¸c nhau vμ mçi
néi dung c«ng viÖc trong mçi khu vùc ®ñ ®Ó bè trÝ Ýt nhÊt mét lao ®éng
chÝnh th× m« h×nh tæ chøc theo d¹ng doanh nghiÖp ®éc lËp sÏ ®†îc lùa chän.
C¸c dù ¸n nghiªn cøu vμ triÓn khai víi ®Æc tr†ng lμ c¸c c«ng nghÖ míi
vμ c¸c ph†¬ng thøc s¶n xuÊt míi ®†îc ph¸t triÓn víi møc ®é rñi ro cao. Do
®ã, c¸c dù ¸n d¹ng nμy cÇn ®†îc tæ chøc theo d¹ng doanh nghiÖp ®éc lËp.
ƒ Møc ®é phøc t¹p cña dù ¸n: Dù ¸n cã møc ®é phøc t¹p cao sÏ yªu
cÇu sù hîp t¸c gi÷a c¸c nhãm dù ¸n vμ m« h×nh tæ chøc theo dù ¸n nªn ®†îc
lùa chän. Víi m« h×nh tæ chøc nμy, th«ng tin sÏ ®†îc th«ng suèt vμ chuyÓn
t¶i nhanh nhÊt. C¸c dù ¸n mμ møc ®é phøc t¹p kh«ng cao cã thÓ ®†îc thùc
hiÖn hiÖu qu¶ theo m« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng hoÆc ma trËn.
ƒ Thêi gian thùc hiÖn dù ¸n: C¸c dù ¸n cã thêi gian thùc hiÖn ng¾n
kh«ng cÇn ph¶i cã mét tæ chøc ®Æc thï qu¶n lý mμ cã thÓ thùc hiÖn tèt theo
m« h×nh qu¶n lý d¹ng ma trËn. C¸c dù ¸n cã thêi gian thùc hiÖn dμi nªn
®†îc tæ chøc theo dù ¸n.
ƒ C¸c nguån lùc sö dông cho dù ¸n: Khi c¸c nguån lùc th«ng th†êng
®†îc sö dông chia sÎ gi÷a hai hoÆc nhiÒu dù ¸n, m« h×nh ma trËn ®†îc ¸p
dông lμ hîp lý nhÊt. M« h×nh nμy còng ®†îc sö dông khi c¸c nguån lùc cã
gi¸ trÞ cao ®†îc sö dông hoÆc khi mçi dù ¸n kh«ng cÇn ph¶i sö dông toμn bé
mét ®¬n vÞ nguån lùc. NÕu sè nguån lùc th«ng th†êng ®†îc sö dông chung gi÷a
c¸c dù ¸n mμ nhá, m« h×nh qu¶n lý theo dù ¸n còng cã thÓ ®†îc lùa chän.

195
 ƒ Chi phÝ qu¶n lý: th«ng qua viÖc chia sÎ tiÖn Ých vμ dÞch vô gi÷a c¸c
dù ¸n, chi phÝ qu¶n lý cña mçi dù ¸n cã thÓ sÏ h¹ h¬n. NÕu c¸c dù ¸n thùc
hiÖn cã nhu cÇu gi¶m chi phÝ qu¶n lý th× m« h×nh tæ chøc d¹ng ma trËn cã
thÓ ®†îc lùa chän.
ƒ Yªu cÇu vÒ th«ng tin: nÕu nhiÒu dù ¸n cã nhu cÇu chia sÎ nguån d÷
liÖu chung vμ c¸c th«ng tin tæng hîp bëi c¸c dù ¸n cã thÓ cung cÊp kÞp thêi
tíi c¸c bé phËn cña tæ chøc mμ kh«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn dù ¸n nμy th×
mét m« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng nªn ®†îc lùa chän.
Bªn c¹nh nh÷ng tiªu chÝ trªn, c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c kh¸ch hμng vμ
c¸c nhμ thÇu còng cã thÓ ®†îc xem xÐt trong khi lùa chän m« h×nh tæ chøc
cña dù ¸n. NÕu c¶ hai nhãm ®èi t†îng nμy ®Òu cã c¬ cÊu tæ chøc theo chøc
n¨ng, th«ng tin trùc tiÕp gi÷a c¸c chøc n¨ng t†¬ng tù trong hai tæ chøc sÏ lμ
phï hîp nhÊt. NÕu c¶ hai l¹i tæ chøc theo dù ¸n, th× c¬ cÊu tæ chøc sao cho
mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhμ qu¶n trÞ dù ¸n cã thÓ th«ng tin trùc tiÕp lμ tèt nhÊt.
T×nh huèng sÏ phøc t¹p h¬n nÕu nhμ thÇu vμ kh¸ch hμng cã c¬ cÊu tæ
chøc kh«ng gièng nhau hoÆc khi c¸c ®èi t†îng nμy cã nhiÒu tæ chøc tham
gia. NÕu nhμ thÇu cã c¬ cÊu tæ chøc theo chøc n¨ng, khi ®ã gi¸m ®èc dù ¸n
cña kh¸ch hμng sÏ cã thÓ ph¶i liªn hÖ ®ång thêi víi nhiÒu phßng ban chøc
n¨ng còng nh† víi nhiÒu nhμ thÇu phô, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n†íc vμ c¸c
®¬n vÞ t† vÊn ®éc lËp. Trong tr†êng hîp nμy, c¬ cÊu tæ chøc cña dù ¸n nªn
®†îc thiÕt kÕ sao cho cã thÓ dù ®o¸n vμ gi¶m thiÓu ®†îc nh÷ng xung ®ét cã
thÓ n¶y sinh vμ gia t¨ng khi ph©n bæ nguån lùc, x¸c ®Þnh c¸c c«ng viÖc †u
tiªn trong chu kú ho¹t ®éng cña dù ¸n, ph©n c«ng nh©n sù vμ qu¶n lý nh÷ng
thay ®æi cã tÝnh kü thuËt.
III. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn h~nh dù ¸n
®Çu t|
§Ó vËn hμnh mét dù ¸n ®Çu t† h÷u hiÖu, cÇn ph¶i quan t©m tho¶ ®¸ng
®Õn viÖc thiÕt lËp mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý dù ¸n hîp lý. C¬ cÊu tæ chøc
qu¶n lý dù ¸n trong giai ®o¹n vËn hμnh cã thÓ sÏ ®†îc x¸c lËp d†íi d¹ng
doanh nghiÖp. D†íi ®©y sÏ giíi thiÖu c¸c h×nh thøc tæ chøc vμ c¬ cÊu tæ chøc
qu¶n lý dù ¸n ®Çu t† t¹i giai ®o¹n vËn hμnh d†íi d¹ng doanh nghiÖp.

196
1. C¸c h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp chñ yÕu
1.1. C«ng ty nhμ níc
C«ng ty nhμ n†íc lμ doanh nghiÖp do nhμ n†íc së h÷u toμn bé vèn
®iÒu lÖ, thμnh lËp vμ tæ chøc qu¶n lý, ®¨ng ký ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt. C«ng ty nhμ n†íc cã thÓ ®†îc h×nh thμnh tõ c¸c dù ¸n ®Çu t† tõ
nguån vèn nhμ n†íc. Vèn vμ tμi s¶n cña c«ng ty nhμ n†íc do nhμ n†íc ®Çu
t†. Vèn do nhμ n†íc ®Çu t† bao gåm vèn ng©n s¸ch nhμ n†íc vμ vèn tù tÝch
luü cña doanh nghiÖp nhμ n†íc ®†îc bæ sung vμo vèn nhμ n†íc. C«ng ty nhμ
n†íc ®†îc tæ chøc qu¶n lý theo m« h×nh cã hoÆc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ.
C¸c c«ng ty nhμ n†íc ®éc lËp cã héi ®ång qu¶n trÞ bao gåm c¸c tæng c«ng ty
do nhμ n†íc quyÕt ®Þnh ®Çu t† vμ thμnh lËp, tæng c«ng ty kinh doanh vèn
nhμ n†íc, c«ng ty nhμ n†íc ®éc lËp cã quy m« lín gi÷ quyÒn chi phèi doanh
nghiÖp kh¸c.
Cho ®Õn nay, h×nh thøc c«ng ty nhμ n†íc vÉn cßn tån t¹i trªn hÇu hÕt
c¸c quèc gia. Tuy nhiªn, xu h†íng chung lμ c¸c c«ng ty nμy ph¶i ho¹t ®éng
b×nh ®¼ng so víi tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c. T¹i c¸c nÒn kinh tÕ ®ang
chuyÓn ®æi, sè l†îng c¸c c«ng ty nhμ n†íc cã xu h†íng gi¶m.
T¹i ViÖt Nam, theo LuËt Doanh nghiÖp míi c¸c c«ng ty nhμ n†íc ho¹t
®éng theo LuËt Doanh nghiÖp nhμ n†íc sau khi ®†îc chuyÓn ®æi theo
ph†¬ng thøc cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n vμ cho thuª th× ®†îc tæ chøc,
qu¶n lý vμ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp.
1.2. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lμ h×nh thøc tæ chøc c«ng ty hïn vèn do
c¸c thμnh viªn tham gia gãp vèn. Theo quy ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hμnh, cã hai
lo¹i h×nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã hai
thμnh viªn trë lªn vμ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thμnh viªn. C«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã hai thμnh viªn trë lªn cã tèi thiÓu hai ng†êi gãp vèn.
Mçi thμnh viªn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vÒ c¸c kho¶n nî vμ c¸c nghÜa vô
tμi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt. C«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thμnh viªn lμ lo¹i h×nh doanh nghiÖp do mét tæ
chøc lμm chñ së h÷u (bao gåm c¶ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nhμ n†íc
mét thμnh viªn). Chñ së h÷u c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vμ

197
c¸c nghÜa vô tμi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi vèn ®iÒu lÖ cña
®¬n vÞ.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®†îc ph¸t hμnh cæ phiÕu ra c«ng
chóng ®Ó bæ sung vèn. ChÝnh v× vËy, h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý nμy chØ thÝch
hîp víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn cã quy m« nhá hoÆc quy m« võa.
VÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã tõ hai
thμnh viªn trë lªn ph¶i cã Héi ®ång thμnh viªn, chñ tÞch Héi ®ång thμnh
viªn, gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc. C«ng ty cã trªn m†êi mét thμnh viªn
ph¶i cã Ban kiÓm so¸t. Tuú thuéc vμo quy m« vμ ®Æc thï cña ngμnh, lÜnh vùc
ho¹t ®éng mμ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét
thμnh viªn bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ vμ gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc;
hoÆc chñ tÞch c«ng ty vμ gi¸m ®èc (tæng gi¸m ®èc).
1.3. C«ng ty cæ phÇn
C«ng ty cæ phÇn lμ h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp mμ sè vèn thuéc së
h÷u chung cña nhiÒu ng†êi ®ãng gãp d†íi d¹ng cæ phÇn. Cæ ®«ng chØ chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ nî vμ c¸c nghÜa vô tμi s¶n kh¸c trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp
(d†íi h×nh thøc mua cæ phiÕu). Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c«ng ty cæ phÇn
cã thÓ ph¸t hμnh chøng kho¸n ra c«ng chóng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ
chøng kho¸n vμ thÞ tr†êng chøng kho¸n. H×nh thøc tæ chøc nμy cã nhiÒu †u
thÕ vÒ tμi trî vèn cho ®Çu t†. V× vËy, h×nh thøc tæ chøc d†íi d¹ng c«ng ty cæ
phÇn rÊt thÝch hîp víi c¸c dù ¸n cã quy m« lín vμ th†êng cã nhu cÇu huy
®éng bæ sung vèn më réng quy m«.
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý c«ng ty cæ phÇn bao gåm: §¹i héi ®ång cæ
®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ vμ gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc. §èi víi c«ng ty
cæ phÇn cã trªn m†êi mét cæ ®«ng ph¶i cã Ban kiÓm so¸t.
§¹i héi ®ång cæ ®«ng bao gåm tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng cã quyÒn biÓu
quyÕt, lμ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty cæ phÇn. §¹i héi ®ång cæ
®«ng häp Ýt nhÊt mçi n¨m mét lÇn. Héi ®ång qu¶n trÞ lμ c¬ quan qu¶n lý
c«ng ty, cã toμn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty, trõ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm
quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng. Héi ®ång qu¶n trÞ bÇu chñ tÞch Héi ®ång
qu¶n trÞ trong sè thμnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ
cã thÓ kiªm gi¸m ®èc (hoÆc tæng gi¸m ®èc) c«ng ty. Gi¸m ®èc hoÆc tæng

198
gi¸m ®èc c«ng ty lμ ng†êi ®iÒu hμnh ho¹t ®éng hμng ngμy cña c«ng ty vμ
chÞu tr¸ch nhiÖm tr†íc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vμ
nhiÖm vô ®†îc giao.
1.4. C«ng ty hîp danh
C«ng ty hîp danh lμ lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong ®ã ph¶i cã Ýt nhÊt
hai thμnh viªn hîp danh. Thμnh viªn hîp danh ph¶i lμ c¸ nh©n, cã tr×nh ®é
chuyªn m«n vμ uy tÝn nghÒ nghiÖp vμ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toμn bé tμi
s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. Thμnh viªn hîp danh cã quyÒn
qu¶n lý c«ng ty, tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty,
cïng liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty.
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý c«ng ty hîp danh do c¸c thμnh viªn hîp danh
tho¶ thuËn trong ®iÒu lÖ c«ng ty. C¸c thμnh viªn hîp danh cã quyÒn ngang
nhau khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò qu¶n lý c«ng ty.
1.5. Doanh nghiÖp t nh©n
Doanh nghiÖp t† nh©n lμ doanh nghiÖp trong ®ã mét c¸ nh©n lμm chñ
vμ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toμn bé tμi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp. Theo h×nh thøc tæ chøc nμy th× nguån vèn ®Çu t† sÏ do c¸
nh©n nhμ ®Çu t† bá ra. Toμn bé tμi s¶n cña ®¬n vÞ thuéc vÒ nhμ ®Çu t†. Ng†êi
qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ ®ång thêi lμ ng†êi së h÷u vèn. Chñ doanh
nghiÖp t† nh©n cã toμn quyÒn quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp, cã toμn quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc sö dông lîi nhuËn sau khi ®· nép thuÕ vμ
thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tμi chÝnh kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
2. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hvnh dù ¸n ®Çu tt
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n ®†îc hiÓu lμ h×nh thøc tæ chøc
qu¸ tr×nh qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña dù ¸n ®†îc ®Æc tr†ng bëi thμnh
phÇn, sè l†îng c¸c bé phËn qu¶n lý vμ c¶ hÖ thèng quy chÕ quy ®Þnh nhiÖm
vô, quyÒn h¹n vμ nh÷ng mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn trong
néi bé c¬ cÊu tæ chøc cña dù ¸n.
ViÖc x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ph¶i ®†îc thùc hiÖn
ngay trong thêi kú nghiªn cøu, so¹n th¶o dù ¸n. Bëi v× mét mÆt nã gióp nhμ
®Çu t† dÔ dμng nghiªn cøu vÒ nhu cÇu nh©n sù, mÆt kh¸c gióp nhμ ®Çu t†
hoμn thiÖn hÖ thèng tæ chøc ®iÒu hμnh khi dù ¸n ®†îc thùc thi.

199
 X©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n lμ mét c«ng viÖc
kh¸ phøc t¹p. C«ng viÖc nμy ®ßi hái ph¶i n¾m v÷ng môc tiªu cña dù ¸n, quy
m« cña c¸c ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh vËn hμnh dù ¸n vμ h×nh thøc tæ chøc
doanh nghiÖp mμ dù ¸n ®· chän. Nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña c¸c bé phËn
trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n ph¶i thùc hiÖn bao gåm:
ƒ NhiÖm vô kü thuËt bao gåm tõ viÖc nghiªn cøu c¶i tiÕn kü thuËt, thiÕt
kÕ, qu¶n lý quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phôc vô kü thuËt s¶n xuÊt cho ®Õn
viÖc kiÓm tra chÊt l†îng s¶n phÈm.
ƒ NhiÖm vô s¶n xuÊt bao gåm tõ viÖc ®iÒu hμnh tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm, ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Çu vμo cña s¶n xuÊt, x©y dùng
kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cho ®Õn c«ng t¸c ®iÒu phèi tiÕn ®é s¶n xuÊt
hμng ngμy.
ƒ NhiÖm vô tiÕp thÞ bao gåm tõ viÖc nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ tr†êng,
lËp kÕ ho¹ch tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, dù trï doanh sè b¸n, x¸c lËp
sè d† thμnh phÈm tån kho cho ®Õn viÖc ®†a s¶n phÈm vμo kªnh ph©n phèi.
ƒ NhiÖm vô tμi chÝnh bao gåm viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch thu chi tμi
chÝnh, sö dông, b¶o tån, ph¸t huy vμ t¨ng tr†ëng nguån vèn, thanh to¸n vμ
tÝnh to¸n c¸c kho¶n thuÕ kho¸, b¶o hiÓm, kÕ to¸n, kiÓm to¸n c¸c chi phÝ ®Çu
vμo vμ ®Çu ra cho ®Õn viÖc theo dâi con nî, thu nî thanh to¸n nî vμ qu¶n lý
tiÒn mÆt.
ƒ NhiÖm vô tæ chøc nh©n sù bao gåm tõ viÖc tæ chøc, sö dông vμ tuyÓn
dông lao ®éng, ¸p dông c¸c h×nh thøc tæ chøc tiÒn l†¬ng, c¸c c«ng cô ®ßn
bÈy vÒ tiÒn th†ëng cho ®Õn c«ng t¸c hμnh chÝnh, ®èi ngo¹i.
Dùa vμo nh÷ng nhiÖm vô nãi trªn, c¨n cø vμo quy m« s¶n xuÊt hoÆc
cung øng dÞch vô cña dù ¸n, ng†êi ta x¸c lËp c¸c bé phËn qu¶n lý chøc n¨ng
trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n, tiÕn hμnh ph©n c«ng c«ng viÖc
x©y dùng c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn vμ ®†îc minh ho¹ b»ng nh÷ng
s¬ ®å tæ chøc cô thÓ.
S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc vËn hμnh dù ¸n cã thÓ ®†îc bè trÝ theo nhiÖm vô,
theo ®Þa ®iÓm hoÆc theo s¶n phÈm... Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi dù ¸n
mμ cã thÓ x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý phï hîp. Mét m« h×nh tæ
chøc qu¶n lý cã thÓ thÝch øng víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n nμy nh†ng l¹i

200
kh«ng phï hîp vμ hiÖu qu¶ víi dù ¸n kh¸c. Sau ®©y lμ mét sè s¬ ®å tæ chøc
qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n th†êng gÆp.
H×nh 5.1: S¬ ®å tæ chøc qu¶n lý theo nhiÖm vô

Héi ®ång qu¶n trÞ

Tæng gi¸m ®èc

Gi¸m ®èc
Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc
tμi chÝnh vμ
s¶n xuÊt tiÕp thÞ dÞch vô
hμnh chÝnh

Ph©n Nghiªn Trung Tμi

x†ëng cøu thÞ t©m dÞch chÝnh
A tr†êng vô A

Ph©n Qu¶ng c¸o Trung KÕ

x†ëng khuyÕn t©m dÞch to¸n
B m¹i vô B

Ph©n TiÕp thÞ Trung Nh©n sù

x†áng theo tõng t©m dÞch - Hμnh
C khu vùc vô C chÝnh

201
 H×nh 5.2: S¬ ®å tæ chøc qu¶n lý theo vïng l·nh thæ

Héi ®ång qu¶n trÞ

Tæng gi¸m ®èc

Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc Gi¸m ®èc

khu vùc A khu vùc B khu vùc C tμi chÝnh

ChÕ t¹o ChÕ t¹o ChÕ t¹o Tμi chÝnh

TiÕp thÞ TiÕp thÞ TiÕp thÞ

KÕ to¸n

DÞch vô DÞch vô DÞch vô

Nh©n sù
Hμnh Hμnh chÝnh Hμnh - Hμnh
chÝnh chÝnh chÝnh

202
 H×nh 5.3: S¬ ®å tæ chøc qu¶n lý theo s¶n phÈm

Héi ®ång qu¶n trÞ

Tæng gi¸m ®èc

Gi¸m ®èc phô Gi¸m ®èc phô Gi¸m ®èc phô Gi¸m ®èc
tr¸ch s¶n phÈm tr¸ch s¶n phÈm tr¸ch s¶n phÈm tμi chÝnh
A B C

Ph©n Ph©n P.x†ëng E Tμi chÝnh

x†ëng A x†ëng C

Ph©n Ph©n P. x†ëng F KÕ to¸n

x†ëng B x†ëng D

DÞch vô DÞch vô
DÞch vô Nh©n sù

TiÕp thÞ TiÕp thÞ TiÕp thÞ Hμnh

chÝnh

Dï s¬ ®å tæ chøc qu¶n lý ®†îc x¸c lËp d†íi h×nh thøc nμo th× th«ng
th†êng bé m¸y qu¶n lý còng ®Òu ®†îc chia lμm 3 cÊp: cÊp l·nh ®¹o, cÊp
®iÒu hμnh vμ cÊp thùc hiÖn.
CÊp l·nh ®¹o: quyÒn l·nh ®¹o trong qu¸ tr×nh vËn hμnh dù ¸n phô
thuéc vμo quyÒn së h÷u vèn tμi trî cho dù ¸n ®ã. NÕu vèn ®Çu t† tõ nguån
vèn nhμ n†íc th× ng†êi ®¹i diÖn quyÒn së h÷u vèn nhμ n†íc hoÆc ng†êi ®†îc
giao vèn sÏ thùc hiÖn quyÒn cña cÊp l·nh ®¹o trùc tiÕp dù ¸n. §èi víi dù ¸n
cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c th× cÊp l·nh ®¹o chÝnh lμ ng†êi chñ së h÷u
vèn ®Çu t†. §èi víi dù ¸n cã vèn gãp tõ nhiÒu nguån th× th«ng th†êng cÊp
l·nh ®¹o cã thÓ lμ Héi ®ång thμnh viªn hoÆc Héi ®ång qu¶n trÞ. CÊp l·nh ®¹o
víi ®Þa vÞ ph¸p lý lμ ®¹i diÖn cho quyÒn së h÷u vèn ®Çu t† nªn cã thÓ thùc

203
hiÖn c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lý mäi ho¹t ®éng vËn hμnh dù ¸n. Chøc n¨ng
chÝnh cña cÊp qu¶n lý nμy lμ v¹ch ra nh÷ng chØ dÉn mang tÝnh chiÕn l†îc
bao gåm nh÷ng kÕ ho¹ch tμi chÝnh, nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn tμi chÝnh,
®Õn c«ng t¸c tæ chøc, nh©n sù vμ ra nh÷ng quyÕt ®Þnh x©y dùng ph†¬ng ¸n
®Çu t†. §èi víi cÊp l·nh ®¹o theo h×nh thøc Héi ®ång qu¶n trÞ th× tuú thuéc
vμo quy m« cña tõng dù ¸n mμ sè l†îng c¸c thμnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ sÏ
®†îc x¸c ®Þnh lμ nhiÒu hay Ýt.
CÊp ®iÒu hμnh: cÊp l·nh ®¹o chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vμ qu¶n lý mäi
ho¹t ®éng cña dù ¸n trong giai ®o¹n ®iÒu hμnh. Tuy nhiªn, do tÝnh chÊt phøc
t¹p vμ møc ®é c¹nh tranh ngμy cμng t¨ng nªn cÊp l·nh ®¹o th†êng uû quyÒn
qu¶n trÞ cña m×nh cho cÊp ®iÒu hμnh. §ã chÝnh lμ Ban gi¸m ®èc hoÆc tæng
gi¸m ®èc.
Ban gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc lμ cÊp ®iÒu hμnh trùc tiÕp mäi c«ng
viÖc qu¶n lý trªn c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña dù ¸n vμ øng
phã kÞp thêi víi mäi t×nh huèng thay ®æi trong m«i tr†êng kinh doanh. Ban
gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc bao gåm mét gi¸m ®èc (hoÆc tæng gi¸m ®èc)
vμ mét sè phã gi¸m ®èc hoÆc phã tæng gi¸m ®èc gióp viÖc. Theo luËt §Çu t†
cña ViÖt Nam, ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† liªn doanh víi n†íc ngoμi b¾t buéc
cã phã gi¸m ®èc hoÆc phã tæng gi¸m ®èc. Trong ®ã, nÕu gi¸m ®èc (tæng
gi¸m ®èc) lμ ng†êi n†íc ngoμi th× phã gi¸m ®èc thø nhÊt (phã tæng gi¸m
®èc) ph¶i lμ ng†êi ViÖt Nam vμ ng†îc l¹i.
Gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc lμ ng†êi qu¶n lý ®iÒu hμnh toμn bé c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn toμn bé hÖ thèng qu¶n lý cña ®¬n vÞ;
chÞu tr¸ch nhiÖm toμn bé ®èi víi sù ph¸t triÓn cña dù ¸n tr†íc héi ®ång qu¶n
trÞ nãi riªng vμ ng†êi së h÷u vèn nãi chung. V× vËy, gi¸m ®èc (hoÆc tæng
gi¸m ®èc) ph¶i lμ ng†êi cã tμi qu¶n trÞ, cã n¨ng lùc tæ chøc, nh¹y bÐn trong
kinh doanh, cã tÇm nh×n chiÕn l†îc, biÕt sö dông quyÒn lùc khi cÇn thiÕt,
®†îc sù tÝn nhiÖm cña cÊp l·nh ®¹o vμ tËp thÓ ng†êi lao ®éng. Gi¸m ®èc
hoÆc tæng gi¸m ®èc do Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm hoÆc do ng†êi së h÷u
vèn thuª. Trong mét sè tr†êng hîp, chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ kiªm
chøc gi¸m ®èc hoÆc tæng gi¸m ®èc.
CÊp thùc hiÖn: ®©y lμ cÊp trùc tiÕp thùc hiÖn mäi ý ®å trong ho¹t ®éng
vËn hμnh, s¶n xuÊt kinh doanh cña dù ¸n theo t† t†ëng chØ ®¹o cña cÊp l·nh

204
®¹o vμ cÊp ®iÒu hμnh b»ng nh÷ng nghiÖp vô qu¶n lý cô thÓ ®Ó ®†a ®Õn
nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ theo môc tiªu cña dù ¸n ®Çu t†.
CÊp thùc hiÖn bao gåm hÖ thèng c¸c phßng ban vμ hÖ thèng c¸c ph©n
x†ëng, nhμ m¸y, chi nh¸nh, cöa hμng tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng dù
¸n ®Çu t†. HÖ thèng c¸c phßng ban chøc n¨ng trong cÊp ®iÒu hμnh cña bé
m¸y qu¶n lý dù ¸n ®†îc xem lμ h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý ®†îc thiÕt lËp lªn
nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý cô thÓ trong giai ®o¹n vËn hμnh dù ¸n.
Gi÷a c¸c chøc n¨ng qu¶n lý víi c¸c phßng ban chøc n¨ng cã mèi liªn hÖ mËt
thiÕt víi nhau. §Ó tæ chøc hîp lý hÖ thèng c¸c phßng ban chøc n¨ng trong
cÊp ®iÒu hμnh cña bé m¸y qu¶n lý cÇn ph¶i xuÊt ph¸t trªn c¬ së x¸c ®Þnh hÖ
thèng c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ vμ khèi l†îng c«ng viÖc mμ mçi chøc n¨ng
ph¶i ®¶m nhËn.
Nãi chung, tr†êng hîp lý t†ëng nhÊt lμ mçi chøc n¨ng qu¶n lý do mét
phßng ban chøc n¨ng qu¶n lý. Song, trªn thùc tÕ tuú thuéc vμo quy m« dù ¸n
vμ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë giai ®o¹n vËn hμnh mμ khèi
l†îng c«ng viÖc vμ nhiÖm vô cô thÓ cña mçi phßng ban cã thÓ kh¸c nhau.
§èi víi c¸c dù ¸n cã quy m« nhá, khèi l†îng c«ng viÖc cña mçi chøc n¨ng
kh«ng lín nªn cã thÓ gép mét sè chøc n¨ng qu¶n trÞ cho mét phßng, ban
phô tr¸ch. Ng†îc l¹i, ®èi víi c¸c dù ¸n cã quy m« lín, khèi l†îng c«ng
viÖc cña mét chøc n¨ng qu¸ lín nªn cã thÓ giao cho nhiÒu phßng ban chøc
n¨ng ®¶m nhËn.
§Ó x©y dùng hÖ thèng c¸c phßng, ban chøc n¨ng trong mét dù ¸n cÇn
ph¶i tiÕn hμnh qua c¸c b†íc sau:
B†íc 1: X¸c ®Þnh khèi l†îng c«ng viÖc cho mçi chøc n¨ng qu¶n lý. §©y
chÝnh lμ ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó x¸c ®Þnh sè l†îng c¸c phßng ban chøc n¨ng cÇn cã
ë mét dù ¸n còng nh† sè l†îng nh©n viªn cÇn thiÕt ë mçi phßng ban chøc
n¨ng. Khi x¸c ®Þnh khèi l†îng c«ng viÖc cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn mèi t†¬ng
quan gi÷a khèi l†îng c«ng viÖc víi quü thêi gian lμm viÖc trong ngμy cña hä.
B†íc 2: X¸c ®Þnh sè l†îng c¸c phßng ban chøc n¨ng vμ c¸c bé phËn
s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô trùc thuéc. Thùc tÕ kiÓm nghiÖm cho thÊy, nÕu sè
l†îng c¸c phßng ban chøc n¨ng vμ c¸c bé phËn s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô
t¨ng lªn theo cÊp sè céng th× nh÷ng mèi quan hÖ céng t¸c qua l¹i gi÷a c¸c
bé phËn ®ã sÏ t¨ng lªn theo cÊp sè nh©n.

205
 B†íc 3: X¸c lËp cô thÓ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng, ban chøc n¨ng.
ViÖc x¸c lËp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng nh»m ®Þnh râ
phÇn viÖc cô thÓ cho tõng phßng ban, tr¸nh t×nh tr¹ng chång chÐo, bá sãt
c«ng viÖc, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cña nh÷ng chøc n¨ng qu¶n lý cã
liªn quan nhiÒu ®Õn c¸c phßng ban chøc n¨ng.
B†íc 4: ThiÕt lËp néi quy ho¹t ®éng cña tõng phßng ban chøc n¨ng
còng nh† cña tõng nh©n viªn. Néi quy ho¹t ®éng ph¶i ghi râ chøc n¨ng,
nhiÖm vô cô thÓ, mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng, gi÷a c¸c nh©n
viªn v.v... Nhê cã sù thiÕt lËp néi quy ho¹t ®éng mμ cã thÓ ph¸t hiÖn ®†îc
nh÷ng tr†êng hîp cã viÖc kh«ng cã ng†êi lμm, kh«ng cã phßng, ban nμo
®¶m tr¸ch hoÆc chØ mét viÖc mμ nhiÒu ng†êi lμm, nhiÒu phßng, ban ®¶m nhËn.
Trªn c¬ së thiÕt lËp néi quy ho¹t ®éng cña tõng phßng ban chøc n¨ng mμ tiÕn
®Õn x©y dùng chÕ ®é chøc tr¸ch cho c¸c phßng ban, cho tõng nh©n viªn vμ
cuèi cïng lμ thùc hiÖn viÖc chuÈn ho¸ c«ng viÖc vμ chuÈn ho¸ nh©n viªn.
NÕu hÖ thèng c¸c phßng ban chøc n¨ng thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng
qu¶n lý cô thÓ th× hÖ thèng qu¶n lý cÊp ph©n x†ëng, cöa hμng thùc hiÖn chøc
n¨ng chØ ®¹o trùc tiÕp kü thuËt s¶n xuÊt, kü n¨ng b¸n hμng nh»m tæ chøc gia
c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc cung øng s¶n
phÈm ®†îc tiÕn hμnh liªn tôc. ViÖc x©y dùng quy m« hîp lý cho tõng ph©n
x†ëng, cöa hμng tuú thuéc vμo møc ®é trang bÞ kü thuËt s¶n xuÊt, kü n¨ng
b¸n hμng vμ s¶n l†îng cung øng hμng ngμy.
Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, c¨n cø vμo tÝnh chÊt s¶n xuÊt mμ ph©n
x†ëng ®†îc chia lμm 4 lo¹i: ph©n x†ëng s¶n xuÊt chÝnh, ph©n x†ëng s¶n
xuÊt phô, ph©n x†ëng s¶n xuÊt phô trî vμ ph©n x†ëng s¶n xuÊt phôc vô. §Ó
x©y dùng ph©n x†ëng, ®Æc biÖt ®èi víi ph©n x†ëng s¶n xuÊt chÝnh thuéc c¸c
ngμnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau, ng†êi ta cã thÓ chän mét trong 3 nguyªn t¾c
sau: nguyªn t¾c c«ng nghÖ, nguyªn t¾c ®èi t†îng vμ nguyªn t¾c hçn hîp.
Tuy nhiªn, mçi nguyªn t¾c trªn chØ cã thÓ ph¸t huy ®Çy ®ñ thÕ m¹nh cña
m×nh trong s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô khi nã phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt,
kü thuËt thiÕt bÞ vμ c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm cña tõng ph©n x†ëng. CÇn
thÊy r»ng viÖc lùa chän sai nguyªn t¾c x©y dùng ph©n x†ëng sÏ dÉn ®Õn sù
phøc t¹p h¬n trong c«ng t¸c qu¶n lý, ®ång thêi ¶nh h†ëng kh«ng nhá ®Õn
viÖc tËn dung c«ng suÊt thiÕt bÞ m¸y mãc dù kiÕn.

206
IV. Dù kiÕn nh©n sù v~ chi phÝ nh©n lùc thùc
hiÖn dù ¸n
1. Dù kiÕn nh©n sù vv c¬ cÊu lao ®éng
Sau khi x©y dùng ®†îc s¬ ®å tæ chøc vËn hμnh dù ¸n, cÇn dù kiÕn sè
l†îng nh©n viªn, c«ng nh©n, bao gåm c¶ c«ng viÖc phô nh† t¹p dÞch, b¶o vÖ,
tiÕp t©n, l¸i xe..., cÇn ph©n râ:
Ng†êi trong n†íc, ng†êi n†íc ngoμi.
ƒ Yªu cÇu vÒ chuyªn m«n (b»ng cÊp), ngo¹i ng÷, vi tÝnh.
ƒ C«ng nh©n cã chuyªn m«n, phæ th«ng
ƒ Nam, n÷ (nÕu cÇn thiÕt)
ƒ Tuæi nghÒ, tuæi ®êi
1.1. Lao ®éng trùc tiÕp
Trong b¶ng kª vÒ nhu cÇu lao ®éng th× c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cã
sè l†îng lín nhÊt, ®«ng ®¶o nhÊt, v× vËy ta cÇn tiÕn hμnh tÝnh to¸n cô thÓ.
1.1.1. Ph†¬ng ph¸p dùa vμo ®Þnh møc thêi gian, ®Þnh møc s¶n l†îng
§Þnh møc thêi gian lμ sè thêi gian lao ®éng hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ®†îc
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (hoÆc hoμn thμnh mét khèi l†îng c«ng viÖc), tÝnh b»ng
giê c«ng/1 s¶n phÈm.
§Þnh møc s¶n l†îng lμ sè nghÞch ®¶o cña ®Þnh møc thêi gian. Do ®ã ta
chØ cÇn xÐt cho mét lo¹i ®Þnh møc, ch¼ng h¹n ®Þnh møc thêi gian. Lóc nμy
sè l†îng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt tÝnh nh† sau:
n
1
CN ¦ QixDMtix Tbq
i 1

CN - Sè l†îng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cÇn cã trong mét n¨m
(ng†êi)
Qi - Sè l†îng s¶n phÈm i (i = 1, 2, ......, n) hoÆc khèi l†îng c«ng viÖc i
ph¶i thùc hiÖn trong mét n¨m.
DMti - §Þnh møc thêi gian ®èi víi s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc i (giê
c«ng/1 s¶n phÈm)

207
 Tbq - Thêi gian lμm viÖc thùc tÕ b×nh qu©n cña mét c«ng nh©n trong 1
n¨m (giê/ng†êi-n¨m)
Trong c«ng thøc trªn ta thÊy:
Qi do quy m« cña dù ¸n quyÕt ®Þnh, lμ mét sè ®· biÕt
DMti còng lμ mét sè ®· biÕt. NÕu ch†a cã th× cã thÓ tham kh¶o c¸c
doanh nghiªp t†¬ng tù.
ChØ cßn Tbq lμ ch†a biÕt. Ta tÝnh nh† sau:
Tbq = N x G
Trong ®ã:
N - Sè ngμy lμm viÖc b×nh qu©n cña 1 c«ng nh©n trong 1 n¨m
G - Sè giê lμm viÖc b×nh qu©n cña 1 c«ng nh©n trong mét ngμy
Th«ng th†êng:
N = 305.5 - NVbq
Trong ®ã:
NVbq - Sè ngμy v¾ng mÆt b×nh qu©n cña 1 c«ng nh©n trong 1 n¨m
NÕu trong dù ¸n dù kiÕn sè ngμy lμm viÖc trong 1 n¨m lμ 300 ngμy th×
c«ng thøc trªn ®æi l¹i lμ:
N = 300 - NVbq
NVbq tÝnh nh† sau:
n

¦ CNixti
i 1
NVbq
CN
Trong ®ã:
i - c«ng nh©n thø i (i = 1, 2, ....., n)
ti - thêi gian v¾ng mÆt trong 1 n¨m cña c«ng nh©n i tÝnh b»ng ngμy.
CN - tæng sè c«ng nh©n dù kiÕn. §©y l¹i lμ con sè mμ chóng ta ®ang
cÇn x¸c ®Þnh. Do ®ã trong thùc tÕ khi tÝnh to¸n ta cã thÓ lÊy sè ngμy v¾ng
mÆt cña 1 c«ng nh©n trong 1 n¨m b»ng kho¶ng 10 ngμy.
Thêi gian lμm viÖc cña 1 c«ng nh©n trong 1 ngμy G tÝnh nh† sau:

208
 G = 8h - GVbq
Trong ®ã:
GVbq - sè giê b×nh qu©n mμ 1 c«ng nh©n ®†îc nghØ trong 1 ngμy lμm
viÖc (h). GVbq lÊy theo thêi gian biÓu lμm viÖc dù kiÕn, th†êng tõ 0.5 - 1h.
NÕu ta cã s½n ®Þnh møc s¶n l†îng th× c«ng thøc tÝnh sè nh©n c«ng sÏ
trë thμnh:
n
Qi 1
CN ¦ DMs.i x Tbq
i 1

Trong ®ã:
DMs.i - ®Þnh møc s¶n l†îng (sè s¶n phÈm /1giê c«ng)
C¸c ký hiÖu kh¸c nh† cò.
1.1.2 Ph†¬ng ph¸p dùa vμo ®Þnh møc ®øng m¸y.
Trong nhiÒu dù ¸n, nhÊt lμ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt sîi, dÖt
ta cã thÓ dùa vμo ®Þnh møc ®øng m¸y ®Ó tÝnh sè l†îng c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt.
§Þnh møc ®øng m¸y lμ sè l†îng m¸y mμ 1 c«ng nh©n ®ång thêi cã thÓ
phô tr¸ch ®†îc (c¸i/ng†êi)
Sè l†îng c«ng nh©n lóc nμy tÝnh nh† sau:
n
Mi so.ca
CN ¦ DMs.i x
i 1 ht
Trong ®ã:
CN - sè c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong 1 n¨m (ng†êi)
Mi - sè l†îng lo¹i m¸y i (i = 1, 2, ...., n) ®†îc huy ®éng ®Ó s¶n xuÊt
trong 1 n¨m (c¸i)
Dmi - ®Þnh møc ®øng m¸y lo¹i i (c¸i/ng†êi)
Sè ca - sè ca lμm viÖc trong 1 ngμy cña m¸y mãc thiÕt bÞ.
Ht - hÖ sè sö dông thêi gian lμm viÖc b»ng tû sè gi÷a thêi gian lμm
viÖc thùc tÕ trªn thêi gian lμm viÖc theo chÕ ®é cña mçi ng†êi.

209
1.2. Lao ®éng gi¸n tiÕp vμ c¸n bé qu¶n trÞ ®iÒu hμnh
§èi víi lao ®éng gi¸n tiÕp, lao ®éng b¸n hμng còng cã thÓ tÝnh to¸n
b»ng c«ng thøc. Tuy nhiªn, trong khi lËp dù ¸n, ng†êi ta th†êng dù kiÕn sè
l†îng lao ®éng gi¸n tiÕp, lao ®éng b¸n hμng dùa vμo s¬ ®å tæ chøc, c¸c chøc
danh cÇn cã vμ cã xÐt ®Õn kiªm nhiÖm.
C¬ cÊu lao ®éng
Khi dù kiÕn nh©n sù cho dù ¸n ng†êi lËp dù ¸n ph¶i dù kiÕn ®†îc c¬
cÊu lao ®éng cña dù ¸n mμ m×nh ®ang nghiªn cøu. C¬ cÊu lao ®éng lμ tû lÖ
gi÷a lao ®éng trùc tiÕp, lao ®éng gi¸n tiÕp vμ nh©n viªn qu¶n trÞ ®iÒu hμnh.
Kh«ng cã con sè nμo thÝch hîp ®Ó ®†a ra mét tû lÖ cô thÓ vÒ c¬ cÊu lao ®éng
cho dù ¸n mμ nã tuú thuéc vμo tõng dù ¸n.
Sau khi ®· gi¶i quyÕt ®†îc c¸c vÊn ®Ò nªu trªn, trong dù ¸n cÇn lËp c¸c
b¶ng tÝnh to¸n cô thÓ nh† sau:
B¶ng 5.1: C¬ cÊu lao ®éng lμm viÖc trùc tiÕp cho dù ¸n
N¨m thø nhÊt N¨m thø .....
N¨m Ngêi Ngêi Ngêi Ngêi
ViÖt Nam níc ngoμi ViÖt Nam níc ngoμi
Nh©n viªn trùc tiÕp
1.
2.
Nh©n viªn gi¸n tiÕp
1.
2.
Nh©n viªn qu¶n trÞ
®iÒu hμnh
1.
2.
2. ChÕ ®é lvm viÖc cña lao ®éng
ƒ Thêi giê lμm viÖc kh«ng qu¸ 8 giê trong mét ngμy hoÆc 48 giê trong
mét tuÇn. Ng†êi sö dông lao ®éng cã quyÒn quy ®Þnh thêi giê lμm viÖc theo
ngμy hoÆc tuÇn, nh†ng ph¶i th«ng qua tr†íc cho ng†êi lao ®éng biÕt. Nh†ng

210
kh«ng qu¸ 4 giê trong mét ngμy, 200 giê trong mét n¨m. Ng†êi lao ®éng
®†îc nghØ lμm viÖc, h†ëng nguyªn l†¬ng trong c¸c dÞp: lÔ, tÕt, nghØ phÐp,...
ƒ Thêi giê lμm viÖc hμng ngμy ®†îc rót ng¾n tõ mét ®Õn hai giê ®èi víi
nh÷ng ng†êi lμm c¸c c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®éc h¹i, nguy hiÓm theo
danh môc do Bé lao ®éng Th†¬ng binh vμ X· héi vμ Bé y tÕ ban hμnh.
3. TuyÓn dông vv ®vo t¹o
3.1. Ph¬ng thøc tuyÓn dông nguån nh©n lùc cho dù ¸n
Cã thÓ ¸p dông hoÆc kÕt hîp mét sè h×nh thøc tuyÓn dông nh† sau:
Th«ng qua qu¶ng c¸o, th«ng qua v¨n phßng dÞch vô lao ®éng, tuyÓn sinh
viªn tèt nghiÖp tõ c¸c tr†êng ®¹i häc; C¸c h×nh thøc kh¸c nh† lμ theo giíi
thiÖu cña c¸c nh©n viªn, b¹n bÌ, ng†êi quen...
3.1.1. Th«ng qua qu¶ng c¸o
Qu¶ng c¸o lμ h×nh thøc thu hót øng viªn rÊt h÷u hiÖu ®Æc biÖt lμ ®èi
víi c¸c dù ¸n lín cÇn thu hót nguån nh©n lùc víi sè l†îng lín vμ cã tr×nh ®é
chuyªn m«n cao. §Ó n©ng cao chÊt l†îng qu¶ng c¸o cÇn n©ng chó ý tíi hai
vÊn ®Ò sau:
ƒ Thø nhÊt: møc ®é qu¶ng c¸o (sè lÇn xuÊt hiÖn, khi nμo xuÊt hiÖn
qu¶ng c¸o vμ nªn qu¶ng c¸o theo h×nh thøc nμo...). Ph¶i c¨n cø vμo sè l†îng
nh©n viªn cÇn tuyÓn, chøc vô vμ lo¹i c«ng viÖc yªu cÇu cÇn tuyÓn nh©n viªn.
ƒ Thø hai: néi dung qu¶ng c¸o: nªn nhÊn m¹nh vμo néi dung, yªu cÇu
cña c«ng viÖc vμ tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp, ph¸t triÓn tÝnh høng thó cña c«ng
viÖc vμ kh¶ n¨ng cã thÓ tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña øng viªn nh† lμ cho ®μo
t¹o tiÕp, kh¶ n¨ng th¨ng tiÕn trong c«ng viÖc....
3.1.2. Th«ng qua v¨n phßng dÞch vô lao ®éng
Sö dông v¨n phßng dÞch vô lao ®éng cã Ých lîi lμ gi¶m ®†îc thêi gian
t×m kiÕm, pháng vÊn, chän lùa nh©n viªn vμ th†êng ®†îc ¸p dông trong c¸c
tr†êng hîp sau:
ƒ Doanh nghiÖp kh«ng cã phßng nh©n sù riªng, do ®ã gÆp khã kh¨n
trong viÖc tuyÓn chän nh©n viªn míi.
ƒ Doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n hoÆc thùc hiÖn kh«ng cã hiÖu qu¶ viÖc
tuyÓn nh©n viªn hoÆc cã nh÷ng yªu cÇu bÊt th†êng ®èi víi nh©n viªn.

211
 ƒ Doanh nghiÖp cÇn tuyÓn gÊp sè l†îng ®«ng lao ®éng lμ phô n÷, lao
®éng ch†a cã tr×nh ®é lμnh nghÒ.
ƒ Doanh nghiÖp muèn thu hót mét sè lao ®éng ®ang lμm viÖc cho c¸c
doanh nghiÖp lμ ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr†êng.
3.1.3. TuyÓn sinh viªn tèt nghiÖp tõ c¸c tr†êng ®¹i häc
§éi ngò sinh viªn tõ c¸c tr†êng ®¹i häc lμ mét nguån nh©n lùc lín cho
c¸c dù ¸n. Tuy nhiªn, ®a sè sinh viªn míi ra tr†êng th× ch†a quen víi nh÷ng
c«ng viÖc cña dù ¸n vμ do ®ã hä cÇn ph¶i ®†îc qua c¸c ch†¬ng tr×nh ®μo t¹o
ng¾n h¹n, tuú theo yªu cÇu cña tõng dù ¸n cô thÓ.
3.1.4. C¸c h×nh thøc kh¸c
Ngoμi c¸c h×nh thøc tuyÓn dông nguån nh©n lùc cho dù ¸n nªu trªn th×
mét sè h×nh thøc tuyÓn dông kh¸c cã thÓ ®†îc ¸p dông nh†: th«ng qua giíi
thiÖu cña c¸c nh©n viªn, b¹n bÌ, ng†êi quen, giíi thiÖu cña chÝnh quyÒn ®Þa
ph†¬ng.
3.2. Ph¬ng thøc ®μo t¹o
§èi víi mét sè dù ¸n c«ng t¸c tuyÓn dông kh«ng ph¶i lóc nμo còng
®¸p øng yªu cÇu cña dù ¸n. Do ®ã c«ng t¸c ®μo t¹o cÇn ph¶i ®†îc quan t©m
trong qu¸ tr×nh vËn hμnh dù ¸n ®Çu t†.
3.2.1. Ph©n tÝch nhu cÇu ®μo t¹o
§μo t¹o th†êng ®†îc sö dông nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ lμm
viÖc cho nh©n viªn trong c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp, dù ¸n. C¸c nhμ l·nh ®¹o
nªn l†u ý lμ c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn n¨ng suÊt vμ hiÖu qu¶ lμm viÖc thÊp
rÊt ®a d¹ng: n¨ng lùc cña nh©n viªn kÐm; kh«ng cã hÖ thèng kÝch thÝch nh©n
viªn; c¸ch thøc tæ chøc nh©n viªn kÐm; nh©n viªn kh«ng biÕt c¸c yªu cÇu,
tiªu chuÈn mÉu trong thùc hiÖn c«ng viÖc; ... Nhu cÇu ®μo t¹o th†êng ®†îc
®Æt ra khi nh©n viªn kh«ng cã ®ñ c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng
viÖc. §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu ®μo t¹o cÇn thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu:
3.2.2. Thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®μo t¹o
Sau khi c©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò chiÕn l†îc trong ®μo t¹o, x¸c ®Þnh ®†îc
nhu cÇu ®μo t¹o, doanh nghiÖp cÇn ®i ®Õn b†íc tiÕp theo lμ x¸c ®Þnh néi
dung ch†¬ng tr×nh vμ ph†¬ng ph¸p ®μo t¹o. §©y lμ vÊn ®Ò ®ßi hái c¸c doanh

212
nghiÖp cÇn thËn träng v× tÊt c¶ c¸c chi phÝ trong ®μo t¹o ®Òu ph¶i ®†îc hoμn
vèn. C¸c ph†¬ng ph¸p ®μo t¹o phæ biÕn ®†îc ¸p dông trong doanh nghiÖp
nh†:
3.2.2.1. §μo t¹o t¹i n¬i lμm viÖc
§©y lμ h×nh thøc ®μo t¹o häc viªn c¸ch thøc thùc hiÖn c«ng viÖc ngay
trong qu¸ tr×nh lμm viÖc. TÊt c¶ mäi nh©n viªn trong doanh nghiÖp, ë c¸c
chøc vô kh¸c nhau, tõ thÊp nhÊt ®Õn cao nhÊt, trong qu¸ tr×nh lμm viÖc ®Òu
rót ra ®†îc nh÷ng kinh nghiÖm lμm viÖc cho m×nh ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc tèt
h¬n. ViÖc ®μo t¹o th†êng ®†îc ph©n c«ng theo kÕ ho¹ch ®μo t¹o gi÷a ng†êi
h†íng dÉn hoÆc c¸c nh©n viªn lμnh nghÒ, cã kü n¨ng cao víi nh÷ng nh©n
viªn cã tr×nh ®é lμnh nghÒ thÊp. C¸c nghiªn cøu cho thÊy cã kho¶ng 90%
c¸c ch†¬ng tr×nh ®μo t¹o ®†îc thùc hiÖn t¹i n¬i lμm viÖc.
C¸c d¹ng ®μo t¹o phæ biÕn nhÊt t¹i n¬i lμm viÖc gåm cã:
KÌm cÆp, h†íng dÉn t¹i chç: c¸ch thøc tæ chøc ®¬n gi¶n nhÊt lμ trong
qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc häc viªn sÏ quan s¸t, ghi nhí, häc tËp vμ thùc
hiÖn c«ng viÖc theo c¸ch ng†êi h†íng dÉn ®· chØ dÉn. Ph†¬ng ph¸p nμy
®†îc ¸p dông ®Ó ®μo t¹o c¶ c«ng nh©n kü thuËt lÉn c¸c qu¶n trÞ gia. ë ViÖt
Nam, c¸ch ®μo t¹o nμy rÊt th«ng dông, ®Æc biÖt lμ trong c¸c dù ¸n nhá vμ ®èi
víi nh÷ng nghÒ thñ c«ng phæ biÕn nh† méc, c¬ khÝ, may, dÖt,... §μo t¹o theo
kiÓu kÌm cÆp, h†íng dÉn t¹i chç cã c¸c †u, nh†îc ®iÓm chñ yÕu sau:
ƒ Lu©n phiªn thay ®æi c«ng viÖc
ƒ Häc viªn ®†îc lu©n phiªn chuyÓn tõ bé phËn nμy sang bé phËn kh¸c,
tõ ph©n x†ëng nμy sang ph©n x†ëng kh¸c, ®†îc häc c¸ch thùc hiÖn nh÷ng
c«ng viÖc cã thÓ hoμn toμn kh¸c nhau vÒ néi dung vμ ph†¬ng ph¸p. Khi ®ã,
häc viªn sÏ n¾m ®†îc nhiÒu kü n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc cña c¸c bé phËn
kh¸c nhau trong doanh nghiÖp. Ph†¬ng ph¸p nμy cã thÓ ¸p dông ®Ó ®μo t¹o
c¶ c¸c qu¶n trÞ gia lÉn c«ng nh©n kü thuËt vμ c¸c c¸n bé chuyªn m«n.
3.2.2.2 §μo t¹o ngoμi n¬i lμm viÖc
Ngoμi n¬i lμm viÖc th†êng ¸p dông c¸c ph†¬ng ph¸p ®μo t¹o sau ®©y:
ƒ Ph†¬ng ph¸p nghiªn cøu t×nh huèng: ph†¬ng ph¸p nμy th†êng ¸p
dông ®Ó ®μo t¹o vμ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ. Häc viªn ®†îc trao b¶n m« t¶
c¸c t×nh huèng vÒ c¸c vÊn ®Ò tæ chøc, qu¶n lý ®· x¶y ra tr†íc ®©y trong

213
doanh nghiÖp hoÆc ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c t†¬ng tù. Mçi häc viªn sÏ tù
ph©n tÝch c¸c t×nh huèng, tr×nh bμy suy nghÜ vμ c¸ch thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
víi c¸c häc viªn kh¸c trong nhãm hoÆc trong líp. Th«ng qua th¶o luËn, häc
viªn t×m hiÓu ®†îc nhiÒu c¸ch tiÕp cËn, quan ®iÓm vμ c¸ch gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò phøc t¹p trong c«ng ty.
ƒ Ph†¬ng ph¸p héi th¶o: c¸c cuéc héi th¶o th†êng ®†îc tæ chøc nh»m
n©ng cao kh¶ n¨ng thñ lÜnh, kh¶ n¨ng giao tiÕp, kh¶ n¨ng xÕp ®Æt môc tiªu,
kh¶ n¨ng kÝch thÝch, ®éng viªn nh©n viªn, kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh, ...
ƒ Ch†¬ng tr×nh liªn hÖ víi c¸c tr†êng ®¹i häc
C¸c tr†êng ®¹i häc cã thÓ cung cÊp c¸c ch†¬ng tr×nh n©ng cao n¨ng
lùc qu¶n trÞ nh† sau:
ƒ C¸c ch†¬ng tr×nh tiÕp tôc ®μo t¹o chung vÒ nghÖ thuËt l·nh ®¹o, kh¶
n¨ng thñ lÜnh,... C¸c ch†¬ng tr×nh nμy cã thÓ kÐo dμi tõ vμi ngμy ®Õn vμi
th¸ng.
- C¸c ch†¬ng tr×nh, c¸c kho¸ ®μo t¹o riªng biÖt nh»m cung cÊp thªm
c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tõng lÜnh vùc nh† tμi chÝnh, kÕ to¸n...
- C¸c ch†¬ng tr×nh ®μo t¹o cÊp b»ng tèt nghiÖp nh† cao häc qu¶n trÞ
kinh doanh hoÆc sau ®¹i häc... C¸c kho¸ nμy th†êng ®†îc tæ chøc theo kiÓu
t¹i chøc, häc viªn ngoμi giê vμo buæi tèi hoÆc mçi quý tËp trung mét ®ît häc
kho¶ng mét hai tuÇn.
3.3. Chi phÝ ®μo t¹o hμng n¨m
C¨n cø vμo møc ®é tuyÓn dông vμ ph†¬ng thøc ®μo t¹o cã thÓ dù kiÕn
chi phÝ ®μo t¹o theo b¶ng sau:
B¶ng 5.2: Dù kiÕn chi phÝ ®μo t¹o hμng n¨m
N¨m
1 2.... n
A. §μo t¹o t¹i
n†íc ngoμi
B. §μo t¹o t¹i
ViÖt Nam
Céng chi phÝ ®μo
t¹o

214
 Chi phÝ nh©n lùc:
Sau khi x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ tiªu chuÈn vμ nguån nh©n sù cÇn tiÕp tôc
nghiªn cøu vμ dù tÝnh chi phÝ nh©n lùc. Chi phÝ nh©n lùc bao gåm: chi phÝ
l†¬ng c¬ b¶n, phô cÊp, tiÒn th†ëng, phóc lîi vμ chi phÝ ®μo t¹o, tuyÓn dông.
TiÒn l†¬ng c¬ b¶n lμ tiÒn l†¬ng ®†îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tÝnh ®ñ c¸c
nhu cÇu c¬ b¶n vÒ sinh ho¹t, x· héi häc, vÒ møc ®é phøc t¹p vμ møc tiªu hao
lao ®éng trong ®iÒu kiÖn lao ®éng trung b×nh cña tõng ngμnh nghÒ c«ng
viÖc. Kh¸i niÖm tiÒn l†¬ng c¬ b¶n ®†îc sö dông réng r·i ®èi víi nh÷ng
ng†êi lμm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp nhμ n†íc hoÆc c¸c ®¬n vÞ hμnh chÝnh
sù nghiÖp vμ ®†îc x¸c ®Þnh th«ng qua hÖ thèng, thang, b¶ng l†¬ng cña nhμ
n†íc. Møc l†¬ng tèi thiÓu cña tõng lo¹i c¸n bé, nh©n viªn tõ tæng gi¸m ®èc
®Õn c«ng nh©n. VÒ chÕ ®é tr¶ l†¬ng, møc b¶o hiÓm x· héi, c¸c chÕ ®é ®i l¹i,
nghØ lÔ.... ®èi víi liªn doanh víi n†íc ngoμi cã quy ®Þnh riªng.
Tuú theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, l†¬ng tèi thiÓu cã thÓ ¸p dông thèng
nhÊt trong toμn quèc hoÆc kh¸c nhau cho c¸c vïng, c¸c ngμnh, c¸c thμnh
phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. C¸c sè liÖu dù kiÕn ®†îc lËp thμnh c¸c b¶ng râ rμng.
VÒ møc l†¬ng ®èi víi c¸n bé qu¶n lý, c«ng nh©n cã thÓ lÊy b×nh qu©n,
nh†ng kh«ng ®†îc thÊp h¬n l†¬ng tèi thiÓu do Nhμ n†íc quy ®Þnh ®èi víi
tr†êng hîp trong n†íc vμ tr†êng hîp liªn doanh víi n†íc ngoμi.
Trong danh s¸ch c¸n bé, nh©n viªn, còng nh† møc l†¬ng, kh«ng bao
gåm Héi ®ång qu¶n trÞ, v× viÖc thμnh lËp Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÕt ®Þnh
riªng c¶ vÒ sè l†îng, lÉn tªn ng†êi cô thÓ. Héi ®ång qu¶n trÞ kh«ng ¨n
l†¬ng, mμ h†ëng theo chÕ ®é thï lao hoÆc theo phÇn lîi nhuËn ®†îc chia cho
c¸c bªn.
Sau khi dù kiÕn ®†îc møc l†¬ng, ta cã ®†îc quü l†¬ng, trong ®ã cÇn
ph©n râ sè tiÒn l†¬ng ph¶i tr¶ b»ng tiÒn ViÖt Nam vμ b»ng ngo¹i tÖ.
CÇn l†u ý r»ng, hiÖn nay møc l†¬ng cña ng†êi n†íc ngoμi vμ ng†êi
ViÖt Nam chªnh lÖch nhau rÊt lín, t¹o nªn mét sù mÊt c©n ®èi lín ®Õn v« lý.
V× vËy, cÇn h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu viÖc sö dông ng†êi n†íc ngoμi. Trong
tr†êng hîp b¾t buéc ph¶i sö dông ng†êi n†íc ngoμi th× ph¶i ®μo t¹o ng†êi
ViÖt Nam dÇn thay thÕ cho ng†êi n†íc ngoμi. Lμm nh† vËy sÏ t¨ng ®†îc
viÖc lμm cho ng†êi ViÖt Nam, ®ång thêi còng cã lîi chung cho c¶ liªn doanh
(gi¶m quü l†¬ng).

215
 Møc l†¬ng tèi thiÓu, tèi ®a:
Víi nh©n viªn ng†êi n†íc ngoμi
Tèi ®a: ..................USD/ th¸ng (chøc danh t†¬ng øng)
Tæi thiÓu: ............ USD/th¸ng
Víi nh©n viªn ng†êi ViÖt Nam
Tèi ®a: .......................... USD/th¸ng (chøc danh t†¬ng øng)
Tèi thiÓu: ...................... USD/th¸ng
TÝnh to¸n quü l†¬ng hμng n¨m
B¶ng 5.3: Dù kiÕn tæng quü l¬ng hμng n¨m
N¨m
1 2 3 4 ... N
Nh©n viªn ng†êi n†íc ngoμi
ë bé phËn....
ë bé phËn....
Tæng quü l†¬ng cho nh©n viªn ng†êi
n†íc ngoμi
Nh©n viªn ng†êi ViÖt Nam
ë bé phËn....
ë bé phËn....
Tæng quü l†¬ng cña dù ¸n (A+B)
§Ó †íc tÝnh ®óng quü l†¬ng cña nh©n c«ng trùc tiÕp lμm viÖc cho dù
¸n cÇn ph©n biÖt c¸ch tÝnh phÇn cøng vμ phÇn mÒm trong c¬ cÊu l†¬ng cña
ng†êi lao ®éng. PhÇn cøng cña tiÒn l†¬ng tøc lμ phÇn tiÒn l†¬ng cè ®Þnh
®†îc thanh to¸n cho ng†êi lao ®éng d†íi h×nh thøc l†¬ng th¸ng, l†¬ng ngμy
hay l†¬ng giê. PhÇn mÒm cña tiÒn l†¬ng tøc lμ phÇn phô cÊp bæ sung cã tÝnh
chÊt l†¬ng mμ h»ng th¸ng hoÆc sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh ng†êi lao ®éng
®†îc nhËn thªm d†íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh† tiÒn th†ëng, phô cÊp c¸c
lo¹i ....

216
v. VÝ Dô VÒ NéI DUNG Tæ CHøC QU¶N Lý V~ NH¢N
Sù TRONG Dù ¸N KHU DU LÞCH SINH TH¸I V~ VUI
CH¥I GI¶I TRÝ QuÊt l©m
1. Tæ chøc qu¶n lý dù ¸n trong giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu tt
ViÖc lùa chän m« h×nh tæ chøc qu¶n lý cña dù ¸n dùa vμo c¸c c¨n cø sau:
+ Quy m« dù ¸n: l†îng vèn ®Çu t† 7 triÖu USD trªn quy m« diÖn tÝch
100 ha.
+ Thêi gian, tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n.
+ C«ng nghÖ sö dông: c«ng nghÖ vui ch¬i gi¶i trÝ cña n†íc ngoμi, c«ng
nghÖ du lÞch sinh th¸i, nghØ d†ìng... lμ nh÷ng lÜnh vùc ®ßi hái sù am hiÓu
chuyªn m«n cÇn cã chuyªn gia t† vÊn.
+ C¨n cø vμo nguån lùc cña chñ ®Çu t†.
+ Sè l†îng dù ¸n thùc hiÖn trong cïng thêi k×.
Dù ¸n ®†îc tæ chøc qu¶n lý theo m« h×nh: chñ ®Çu t† trùc tiÕp qu¶n lý
dù ¸n. §©y lμ m« h×nh phï hîp, ®¬n gi¶n, tiÕt kiÖm chi phÝ vμ mang l¹i hiÖu qu¶.
S¬ ®å ban qu¶n lý dù ¸n:
Chñ ®Çu t
- chñ dù ¸n

Chuyªn gia qu¶n lÝ dù

¸n (t† vÊn)

Tæ chøc thùc hiÖn

Bé ThiÕt Bé Bé Bé
phËn kÕ kü phËn phËn phËn
tμi thuËt thi mua ®μo
chÝnh c«ng s¾m t¹o
dù ¸n MMTB

217
 - Chñ ®Çu t† trùc tiÕp qu¶n lÝ dù ¸n, cö 1 ng†êi lμ tr†ëng qu¶n lÝ dù ¸n.
Chuyªn gia qu¶n lý dù ¸n (2 ng†êi) cã thÓ thuª ngoμi, thùc hiÖn viÖc t† vÊn,
1 ng†êi cã chuyªn m«n trong lÜnh vùc x©y dùng kh¸ch s¹n, nhμ nghØ vμ mét
ng†êi am hiÓu trong lÜnh vùc vui ch¬i gi¶i trÝ, 3 ng†êi phô tr¸ch c¸c c«ng
viÖc qu¶n lý dù ¸n sau:
+ Bé phËn tμi chÝnh: më vμ theo dâi tμi kho¶n cho dù ¸n. §¶m b¶o huy
®éng vèn ®óng tiÕn ®é cho dù ¸n; lËp dù to¸n, ph©n bæ, gi¸m s¸t viÖc sö
dông c¸c chi phÝ.
+ Bé phËn thiÕt kÕ, kü thuËt: thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng dù ¸n,
thiÕt kÕ kü thuËt ®iÖn n†íc, thiÕt kÕ c¸c h¹ng môc x©y dùng trong dù ¸n.
+ Bé phËn tæ chøc thi c«ng: chñ ®Çu t† lùa chän ®¬n vÞ thi c«ng. C¨n
cø vμo thiÕt kÕ, kÕ ho¹ch thùc hiÖn dù ¸n, tæ chøc gi¸m s¸t viÖc thi c«ng
c«ng tr×nh ®¶m b¶o tiÕn ®é, chÊt l†îng vμ chi phÝ hîp lý.
+ Bé phËn mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ: ®†a ra ph†¬ng ¸n, kÕ ho¹ch
mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ cho dù ¸n. Lùa chän m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i,
®ång bé, chi phÝ hîp lý; ®¶m b¶o tiÕn ®é, c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n vμ c¸c
tiªu chuÈn kh¸c. Lùa chän nhμ cung cÊp.
+ Bé phËn ®μo t¹o: x©y dùng kÕ ho¹ch nh©n sù, kÕ ho¹ch vμ ch†¬ng
tr×nh ®μo t¹o vÒ: qu¶n lý, ®iÒu hμnh, hμnh chÝnh, nh©n sù, kü thuËt, b¶o tr×,
b¶o d†ìng nh©n viªn phôc vô c¸c dÞch vô du lÞch vμ vui ch¬i gi¶i trÝ, kÕ to¸n
- tμi chÝnh marketing...
2. Tæ chøc qu¶n lý dù ¸n trong giai ®o¹n vËn hvnh khai th¸c
Khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng, tuú tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña dù ¸n mμ
sè lao ®éng cã thÓ thay ®æi. Tuy nhiªn lao ®éng ®†îc bè trÝ vμ thùc hiÖn c¸c
chøc n¨ng c¬ b¶n nh† sau:

218
 S¬ ®å tæ chøc lao ®éng

Gi¸m ®èc ®iÒu hμnh

Phã G§ Phã G§
phô tr¸ch du lÞch phô tr¸ch vui ch¬i gi¶i trÝ

Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng

tæ chøc kÕ kinh tμi kü
ho¹ch doanh chÝnh thuËt

§éi ngò nh©n viªn cÊp d†íi

- Gi¸m ®èc ®iÒu hμnh: Qu¶n lý chung

- 1 phã gi¸m ®èc: Phô tr¸ch vÒ du lÞch, nhμ nghØ.
- 1 phã gi¸m ®èc: Phô tr¸ch m¶ng vui ch¬i gi¶i trÝ.
- KÕ to¸n: 1 ng†êi qu¶n lý chung, 1 kÕ to¸n lμm vÒ m¶ng du lÞch, 1 kÕ
to¸n lμm vÒ m¶ng vui ch¬i gi¶i trÝ.
- Bé phËn kinh doanh vμ marketing; chung cho c¶ hai lÜnh vùc.
- Bé phËn kÕ ho¹ch: ChÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng, kÕ ho¹ch tæ chøc c¸c
ho¹t ®éng nh»m thu hót kh¸ch. Bé phËn nμy cã quan hÖ chÆt chÏ víi bé phËn
kinh doanh vμ marketing.
- Bé phËn kü thuËt: ChÞu tr¸ch nhiÖm vËn hμnh m¸y mãc, thiÕt bÞ vui
ch¬i gi¶i trÝ, kh¸ch s¹n, ®iÖn, n†íc, tho¸t n†íc,..
- Bé phËn phôc vô kh¸ch s¹n, nhμ nghØ bao gåm: Qu¶n lý lÔ t©n, phôc
vô...

219
 - Bé phËn phôc vô nhμ hμng ¨n uèng gåm: Tr†ëng cöa hμng, ®Çu bÕp,
pha chÕ ®å uèng, nh©n viªn phôc vô, nh©n viªn lÊy hμng.
- Bé phËn phôc vô c¸c dÞch vô kh¸c: Héi nghÞ, héi th¶o, h¸t, sμn nh¶y,
thÓ thao,...
- Bé phËn ch¨m sãc søc khoÎ: Nh©n viªn qu¶n lý vμ thùc hiÖn c¸c dÞch
vô ch¨m sãc søc kháe.
* Nguån lao ®éng
- §èi víi c¸c vÞ trÝ quan träng, ®ßi hái tr×nh ®é nh† gi¸m ®èc, phã
gi¸m ®èc, ®†îc tuyÓn chän tõ c¸c c«ng ty thuéc chñ ®Çu t† hoÆc lao ®éng
®Þa ph†¬ng cã tr×nh ®é.
- §èi víi c¸c lao ®éng kh¸c, tuyÓn dông tõ lao ®éng ®Þa ph†¬ng
- §èi víi h†íng dÉn viªn du lÞch, sÏ lμ ng†êi ®†a kh¸ch ®i tham quan
c¸c th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö, th¸m hiÓm tù nhiªn, do ®ã ph¶i tuyÓn chän
nh÷ng ng†êi am hiÓu vÒ v¨n ho¸ lÞch sö cña ®Þa ph†¬ng, am hiÓu t†êng tËn
vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt. Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lμ ng†êi cã tr×nh ®é.
§μo t¹o vμ chi phÝ tuyÓn dông, ®μo t¹o:
TiÕn hμnh ®μo t¹o cho ng†êi lao ®éng ngay khi ®†a dù ¸n vμo ho¹t
®éng vμ ®μo t¹o thªm tuú thuéc vμo sù ph¸t triÓn, më réng cña dù ¸n.
VÒ ®μo t¹o ban ®Çu:
- §μo t¹o chung cho toμn bé lao ®éng:
Néi dung: An toμn lao ®éng, phßng chèng ch¸y næ, néi quy, kû luËt.
Chi phÝ ®μo t¹o: 5 - 10 triÖu ®ång.
- Chi phÝ ®μo t¹o chuyªn m«n: 100 triÖu ®ång.
+ Néi dung ®μo t¹o:
Qu¶n lý, ®iÒu hμnh chung.
Qu¶n lý, ®iÒu hμnh kh¸ch s¹n, du lÞch, dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ
Hμnh chÝnh, nh©n sù
Kü thuËt, vËn hμnh, b¶o d†ìng, söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ
Ch¨m sãc søc khoÎ, huÊn luyÖn viªn TDTT
KiÕn thøc vÒ m«i tr†êng sinh th¸i

220
 TiÕp thÞ, qu¶ng c¸o
+ Chi phÝ ®μo t¹o gåm:
Thuª ng†êi gi¶ng d¹y
Tham quan
Thùc tËp
Trî gióp cña chuyªn gia:
§èi víi mét sè c«ng viÖc ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, chuyªn m«n vÒ
sinh th¸i, vui ch¬i gi¶i trÝ cÇn cã sù trî gióp cña chuyªn gia (chuyªn gia
trong n†íc vμ n†íc ngoμi). Chuyªn gia n†íc ngoμi trî gióp th«ng qua hîp
®ång cung cÊp thiÕt bÞ.
T† vÊn trong c¸c lÜnh vùc: M«i tr†êng, thiÕt kÕ, thi c«ng, l¾p ®Æt thiÕt
bÞ, huÊn luyÖn nh©n viªn, vËn hμnh thiÕt bÞ giai ®o¹n ®Çu khi ®i vμo dù ¸n,
b¶o hμnh thiÕt bÞ.
(*) Dù kiÕn tæng chi phÝ ®μo t¹o vμ thuª chuyªn gia ban ®Çu:
200.000.000 ®ång. Nh÷ng n¨m sau, khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng, chi phÝ ®μo
t¹o hμng n¨m b»ng 2% chi phÝ nh©n c«ng (c¸c chi phÝ vÒ nh©n c«ng hμng
n¨m dù tÝnh trong ch†¬ng ph©n tÝch tμi chÝnh).

221
 Tãm t¾t
Vai trß cña tæ chøc qu¶n lý xuÊt hiÖn ngay tõ khi dù ¸n b¾t ®Çu h×nh
thμnh trong ý t†ëng cña nhμ ®Çu t† vμ tiÕp tôc xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn vμ vËn hμnh kÕt qu¶ ®Çu t†. Víi sù xuÊt hiÖn cña chøc n¨ng tæ
chøc - qu¶n lý, vai trß cña nã còng b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông qua c¸c giai
®o¹n cña qu¸ tr×nh lËp vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn
cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù cña dù ¸n ®Çu t† lμ rÊt cÇn thiÕt
trong néi dung lËp dù ¸n ®Çu t†.
§Ó x¸c lËp vμ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n cÇn
ph¶i nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn khÝa c¹nh nμy bao gåm c¶ c¸c
nh©n tè ph¸p lý, c¸c nh©n tè vÒ tæ chøc vμ c¸c nh©n tè kinh tÕ. C¸c dù ¸n
kh¸c nhau cã thÓ cã h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý kh¸c nhau nh†ng khi lùa chän
h×nh thøc cho mçi dù ¸n cô thÓ cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu:
tËp trung ho¸, chuyªn m«n ho¸, c©n ®èi, ®ång bé, linh ho¹t, nhÞp nhμng, liªn
tôc vμ kÕ thõa.
C¬ cÊu tæ chøc vËn hμnh dù ¸n cã thÓ ®†îc bè trÝ theo nhiÖm vô, theo
®Þa ®iÓm hoÆc theo s¶n phÈm. ViÖc lùa chän h×nh thøc qu¶n lý phô thuéc
vμo mét sè tiªu chÝ chÝnh nh†: tÝnh chÊt dù ¸n, quy m« dù ¸n, quan hÖ së
h÷u vèn, møc ®é rñi ro vμ phøc t¹p cña tõng dù ¸n....
Sau khi x©y dùng ®†îc s¬ ®å tæ chøc vËn hμnh dù ¸n, cÇn dù kiÕn sè
l†îng nh©n c«ng trùc tiÕp lμm viÖc cho dù ¸n. §Ó x¸c ®Þnh ®†îc sè nh©n
c«ng trùc tiÕp lμm viÖc cho dù ¸n cã thÓ sö dông mét sè ph†¬ng ph¸p kh¸c
nhau. §èi víi c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c
ph†¬ng ph¸p: ph†¬ng ph¸p tÝnh sè l†îng nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt,
ph†¬ng ph¸p dùa vμo ®Þnh møc ®øng m¸y...
Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ tiªu chuÈn vμ nguån nh©n sù cÇn tiÕp tôc
nghiªn cøu vμ dù tÝnh chi phÝ nh©n lùc. Chi phÝ nh©n lùc bao gåm: chi phÝ
l†¬ng c¬ b¶n, phô cÊp, tiÒn th†ëng, phóc lîi vμ chi phÝ ®μo t¹o, tuyÓn dông.

222
 C©u hái
1. T¹i sao ph¶i nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†?
2. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn c«ng t¸c nghiªn cøu khÝa c¹nh
tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†?
3. C¸c nguyªn t¾c vμ tiªu chÝ lùa chän h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
®Çu t†?
4. C¸c h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n ®Çu t† chñ yÕu?
5. Néi dung vμ ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch, dù kiÕn nh©n sù vμ chi phÝ
nh©n lùc thùc hiÖn dù ¸n?

223
 Cht¬ng VI
Ph©n tÝch tvi chÝnh dù ¸n ®Çu tt

I. Môc ®Ých, vai trß v~ yªu cÇu cña ph©n tÝch

t~i chÝnh dù ¸n ®Çu t|
1. Môc ®Ých cña ph©n tÝch tvi chÝnh
Ph©n tÝch tμi chÝnh lμ mét néi dung kinh tÕ quan träng trong qu¸ tr×nh
so¹n th¶o dù ¸n; Ph©n tÝch tμi chÝnh nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vÒ
mÆt tμi chÝnh th«ng qua viÖc:
ƒ Xem xÐt nhu cÇu vμ sù ®¶m b¶o c¸c nguån lùc tμi chÝnh cho viÖc
thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ dù ¸n ®Çu t† (x¸c ®Þnh quy m« ®Çu t†, c¬ cÊu c¸c lo¹i
vèn, c¸c nguån tμi trî cho dù ¸n).
ƒ Dù tÝnh c¸c kho¶n chi phÝ, lîi Ých vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n
trªn gãc ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña ®¬n vÞ thùc hiÖn dù ¸n. Cã nghÜa lμ xem
xÐt nh÷ng chi phÝ sÏ ph¶i thùc hiÖn kÓ tõ khi so¹n th¶o cho ®Õn khi kÕt thóc
dù ¸n, xem xÐt nh÷ng lîi Ých mμ ®¬n vÞ thùc hiÖn dù ¸n sÏ thu ®†îc do thùc
hiÖn dù ¸n. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tμi chÝnh
cña dù ¸n.
ƒ §¸nh gi¸ ®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†: §é an toμn vÒ
mÆt tμi chÝnh ®†îc thÓ hiÖn:
- An toμn vÒ nguån vèn huy ®éng;
- An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n vμ
kh¶ n¨ng tr¶ nî;
- An toμn cho c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n hay nãi mét c¸ch kh¸c lμ xem xÐt
tÝnh ch¾c ch¾n cña c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh dù ¸n khi c¸c yÕu tè kh¸ch
quan t¸c ®éng theo h†íng kh«ng cã lîi.
2. Vai trß cña ph©n tÝch tvi chÝnh
Ph©n tÝch tμi chÝnh cã vai trß quan träng kh«ng chØ ®èi víi chñ ®Çu t†
mμ cßn c¶ ®èi víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t† cña Nhμ
n†íc, c¸c c¬ quan tμi trî vèn cho dù ¸n.

224
 ƒ §èi víi chñ ®Çu t†
Ph©n tÝch tμi chÝnh cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó chñ ®Çu t† ®†a
ra quyÕt ®Þnh cã nªn ®Çu t† kh«ng v× môc tiªu cña c¸c tæ chøc vμ c¸c c¸
nh©n ®Çu t† lμ viÖc lùa chän ®Çu t† vμo ®©u ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn thÝch ®¸ng
nhÊt. Ngay c¶ ®èi víi c¸c tæ chøc kinh doanh phi lîi nhuËn, ph©n tÝch tμi
chÝnh còng lμ mét trong c¸c néi dung ®†îc quan t©m. C¸c tæ chøc nμy còng
muèn chän nh÷ng gi¶i ph¸p thuËn lîi dùa trªn c¬ së chi phÝ tμi chÝnh rÎ nhÊt
nh»m ®¹t ®†îc môc tiªu c¬ b¶n cña m×nh. VÝ dô: trong lÜnh vùc cung cÊp
dÞch vô y tÕ, c«ng viÖc qu¶n lý th†êng ®ßi hái c¸c ph†¬ng ph¸p ch¨m sãc vμ
n¬i c† tró cña bÖnh nh©n cã gi¸ rÎ nhÊt. Lùc l†îng quèc phßng lùa chän
nh÷ng gi¶i ph¸p cã s½n dùa trªn c¬ së chi phÝ tμi chÝnh rÎ nhÊt nh»m ®¹t
®†îc môc tiªu c¬ b¶n cña m×nh, vÝ dô: nh† kh¶ n¨ng më chiÕn dÞch qu©n sù
trªn kh«ng.
ƒ §èi víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t† cña Nhμ n†íc
Ph©n tÝch tμi chÝnh lμ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó c¸c c¬ quan nμy xem
xÐt cho phÐp ®Çu t† ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông nguån vèn cña Nhμ n†íc.
ƒ §èi víi c¸c c¬ quan tμi trî vèn cho dù ¸n
Ph©n tÝch tμi chÝnh lμ c¨n cø quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh tμi trî vèn cho
dù ¸n. Dù ¸n chØ cã kh¶ n¨ng tr¶ nî khi dù ¸n ®ã ph¶i ®†îc ®¸nh gi¸ lμ kh¶
thi vÒ mÆt tμi chÝnh. Cã nghÜa lμ dù ¸n ®ã ph¶i ®¹t ®†îc hiÖu qu¶ tμi chÝnh vμ
cã ®é an toμn cao vÒ mÆt tμi chÝnh.
ƒ Ph©n tÝch tμi chÝnh cßn lμ c¬ së ®Ó tiÕn hμnh ph©n tÝch khÝa c¹nh
kinh tÕ - x· héi.
C¶ hai néi dung ph©n tÝch trªn ®Òu ph¶i dùa trªn viÖc so s¸nh c¸c lîi
Ých thu ®†îc vμ c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra. Song ph©n tÝch tμi chÝnh chØ
tÝnh ®Õn nh÷ng chi phÝ vμ nh÷ng lîi Ých s¸t thùc ®èi víi c¸c c¸ nh©n vμ tæ
chøc ®Çu t†. Cßn ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi, c¸c kho¶n chi phÝ vμ lîi Ých ®†îc
xem xÐt trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ, x· héi. Do ®ã dùa trªn nh÷ng chi phÝ vμ lîi
Ých trong ph©n tÝch tμi chÝnh tiÕn hμnh ®iÒu chØnh ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ
còng nh† nh÷ng lîi Ých mμ nÒn kinh tÕ vμ x· héi ph¶i bá ra hay thu ®†îc.

225
3. Yªu cÇu cña ph©n tÝch tvi chÝnh
§Ó thùc hiÖn ®†îc môc ®Ých vμ ph¸t huy ®†îc vai trß cña ph©n tÝch tμi
chÝnh, yªu cÇu ®Æt ra trong ph©n tÝch tμi chÝnh lμ:
ƒ Nguån sè liÖu sö dông ph©n tÝch tμi chÝnh ph¶i ®Çy ®ñ vμ ®¶m b¶o ®é
tin cËy cao ®¸p øng môc tiªu ph©n tÝch.
ƒ Ph¶i sö dông ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch phï hîp vμ hÖ thèng c¸c chØ tiªu
®Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c khÝa c¹nh tμi chÝnh cña dù ¸n.
ƒ Ph¶i ®†a ra ®†îc nhiÒu ph†¬ng ¸n ®Ó tõ ®ã lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u
KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch nμy lμ c¨n cø ®Ó chñ ®Çu t† quyÕt ®Þnh
cã nªn ®Çu t† hay kh«ng? Bëi mèi quan t©m chñ yÕu cña c¸c tæ chøc vμ c¸
nh©n ®Çu t† lμ ®Çu t† vμo dù ¸n ®· cho cã mang l¹i lîi nhuËn thÝch ®¸ng
hoÆc cã ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n so víi viÖc ®Çu t† vμo c¸c dù ¸n kh¸c
hay kh«ng.
Ngoμi ra ph©n tÝch tμi chÝnh cßn lμ c¬ së ®Ó tiÕn hμnh ph©n tÝch kinh tÕ
x· héi.
II. Mét sè vÊn ®Ò cÇn xem xÐt khi tiÕn h~nh
ph©n tÝch t~i chÝnh dù ¸n ®Çu t|
1. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn
TiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian do ¶nh h†ëng cña c¸c yÕu tè sau:
Thø nhÊt: Do ¶nh h†ëng cña yÕu tè l¹m ph¸t.
Do ¶nh h†ëng cña yÕu tè l¹m ph¸t nªn cïng mét l†îng tiÒn nh†ng
l†îng hμng ho¸ cïng lo¹i mua ®†îc ë giai ®o¹n sau nhá h¬n giai ®o¹n tr†íc.
§iÒu nμy biÓu thÞ sù thay ®æi gi¸ trÞ cña tiÒn theo thêi gian (gi¸ trÞ cña tiÒn
gi¶m). Ch¼ng h¹n n¨m 1991 ®Ó mua 1 t¹ xi m¨ng cÇn ph¶i chi 54.000®.
N¨m 1993 víi 54.000® chØ cã thÓ mua ®†îc 83kg xi m¨ng (v× gi¸ 1 t¹ xi
m¨ng n¨m 1993 lμ 65.000®). Nh† vËy l†îng xi m¨ng mua ®†îc cña 54.000®
ë n¨m 1993 gi¶m ®i 17% ((100kg - 83kg)/100kg) so víi n¨m 1991. 17% nμy
biÓu thÞ sù thay ®æi gi¸ trÞ cña tiÒn ViÖt Nam theo thêi gian (gi¸ trÞ cña tiÒn
gi¶m 17%).
Thø hai: Do ¶nh h†ëng cña c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn.

226
 Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn biÓu hiÖn ë nh÷ng gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc gi¶m
®i theo thêi gian do ¶nh h†ëng cña c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn (may m¾n hoÆc rñi
ro). Ch¼ng h¹n trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gi¸ trÞ tiÒn dïng ®Ó s¶n xuÊt
l†¬ng thùc trong nh÷ng n¨m thêi tiÕt thuËn lîi cao h¬n (v× nguån lîi thu
®†îc nhiÒu h¬n) nh÷ng n¨m cã thiªn tai.
Thø ba: Do thuéc tÝnh vËn ®éng vμ kh¶ n¨ng sinh lîi cña tiÒn.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr†êng ®ång vèn lu«n lu«n ®†îc sö dông d†íi
mäi h×nh thøc ®Ó ®em l¹i lîi Ých cho ng†êi së h÷u nã vμ kh«ng ®Ó vèn n»m
chÕt. Ngay c¶ khi t¹m thêi nhμn rçi th× tiÒn cña nhμ ®Çu t† còng ®†îc göi
vμo ng©n hμng vμ vÉn sinh ra lêi. Nh† vËy, nÕu chóng ta cã mét kho¶n tiÒn
®em ®Çu t† kinh doanh hoÆc ®em göi ng©n hμng ë hiÖn t¹i th× sau mét th¸ng,
quý hoÆc n¨m v.v.. chóng sÏ cã mét kho¶n tiÒn lín h¬n sè vèn ban ®Çu. Sù
thay ®æi sè l†îng tiÒn sau mét thêi ®o¹n nμo ®Êy biÓu hiÖn gi¸ trÞ thêi gian
cña tiÒn. Nh† vËy gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn ®†îc biÓu hiÖn th«ng qua l·i tøc.
L·i tøc ®†îc x¸c ®Þnh b»ng tæng sè vèn ®· tÝch luü ®†îc theo thêi gian trõ ®i
vèn ®Çu t† ban ®Çu. Khi l·i tøc biÓu thÞ theo tû lÖ phÇn tr¨m so víi vèn ®Çu
t† ban ®Çu trong mét ®¬n vÞ thêi gian th× ®†îc gäi lμ l·i suÊt.
L·i suÊt L·i tøc trong mét ®¬n vÞ thêi gian
= x 100%
(%) Vèn ®Çu t† ban ®Çu (vèn gèc)
§¬n vÞ thêi gian dïng ®Ó tÝnh l·i suÊt th†êng lμ mét n¨m còng cã khi
lμ 1 quý, 1 th¸ng.
Tõ kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt cã thÓ rót ra kh¸i niÖm t†¬ng ®†¬ng cña c¸c
kho¶n tiÒn ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau nh† sau:
Nh÷ng sè tiÒn kh¸c nhau ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau cã thÓ b»ng nhau
vÒ gi¸ trÞ kinh tÕ hoÆc t†¬ng ®†¬ng nhau th«ng qua chØ tiªu l·i suÊt.
VÝ dô: Víi l·i suÊt göi tiÕt kiÖm 12%/n¨m th× 100 triÖu ë hiÖn t¹i (h«m
nay) t†¬ng ®†¬ng víi 112 triÖu sau mét n¨m hoÆc 112 triÖu sau mét n¨m sÏ
t†¬ng ®†¬ng víi 100 triÖu ®ång bá ra ë hiÖn t¹i.
Khi xem xÐt l·i suÊt cÇn ph©n biÖt l·i suÊt ®¬n vμ l·i suÊt ghÐp.
§Ó gi¶i thÝch vÊn ®Ò nμy chóng ta cÇn xem xÐt kh¸i niÖm vÒ l·i tøc ®¬n
vμ l·i tøc ghÐp.

227
 L·i tøc ®¬n lμ l·i tøc chØ tÝnh theo vèn gèc mμ kh«ng tÝnh ®Õn l·i tøc
tÝch luü ph¸t sinh tõ tiÒn l·i ë c¸c giai ®o¹n tr†íc.
C«ng thøc tÝnh l·i tøc ®¬n nh† sau: (L®)
L® = Ivo.s.n (1)
L®: L·i tøc ®¬n
IV0: Vèn gèc bá ra ban ®Çu
n: Sè thêi ®o¹n tÝnh l·i
s: L·i suÊt ®¬n
VÝ dô 1: Mét ng†êi vay 100 triÖu ®ång trong 5 n¨m víi l·i suÊt ®¬n lμ
12% n¨m. Hái sau 5 n¨m ng†êi ®ã ph¶i tr¶ tæng sè tiÒn c¶ vèn vμ l·i lμ bao
nhiªu?
Lêi gi¶i:
Theo c«ng thøc (1) ta cã:
L® = Ivo.s.n = 100tr x 0,12 x 5
L® = 60 triÖu ®ång
Cuèi n¨m thø n¨m ng†êi ®ã ph¶i tr¶ c¶ gèc lÉn l·i lμ:
100tr + 60tr = 160 tr.®ång
Nh† vËy, kho¶n l·i 12 triÖu ë cuèi n¨m thø nhÊt kh«ng ®†îc nhËp vμo
vèn gèc ®Ó tÝnh l·i cho n¨m thø hai vμ c¸c kho¶n l·i cña cuèi n¨m thø 2, thø
3, thø 4, thø 5 còng nh† vËy.
Khi l·i tøc ë mçi thêi giai ®o¹n ®†îc tÝnh theo sè vèn gèc vμ c¶ tæng
sè tiÒn l·i tÝch luü ®†îc trong c¸c thêi giai ®o¹n tr†íc ®ã th× l·i tøc tÝnh to¸n
®†îc gäi lμ l·i tøc ghÐp. Ta th†êng gäi ®©y lμ tr†êng hîp l·i mÑ ®Î l·i con.
Khi ®ã, l·i suÊt ®†îc gäi lμ l·i suÊt ghÐp. C¸ch tÝnh l·i tøc nμy th†êng ®†îc
dïng trong thùc tÕ.
VÝ dô 2: Còng theo sè liÖu cña vÝ dô trªn nh†ng víi l·i suÊt lμ l·i suÊt
ghÐp (r = 12% n¨m).
Lêi gi¶i:
Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø nhÊt:
Ivo + Ivo . r = Ivo (1 + r)

228
 Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø hai:
Ivo(1 + r) + {Ivo(1 + r)}r = Ivo(1 + r)2
Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø ba:
Ivo(1 + r)2 + {Ivo(1 + r)2}r = Ivo(1 + r)3
Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø t†:
Ivo(1 + r)3 + {Ivo(1 + r)3}r = Ivo(1 + r)4
Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø n¨m:
Ivo(1 + r)4 + {Ivo(1 + r)4}r = Ivo(1 + r)5
Tæng vèn vμ l·i cuèi n¨m thø 5 ng†êi ®ã ph¶i tr¶ sè tiÒn lμ:
Ivo(1 + 0,12)5 = 100 x 1,7623 = 176,23 triÖu ®ång
Víi c¸ch tÝnh l·i tøc ghÐp, tæng sè tiÒn c¶ vèn lÉn l·i ng†êi ®ã ph¶i tr¶
lín h¬n c¸ch tÝnh l·i ®¬n lμ 16,23 triÖu ®ång (176,23 - 160).
Tõ viÖc tÝnh to¸n trªn cã thÓ rót ra c«ng thøc tæng qu¸t tÝnh tæng sè
tiÒn c¶ vèn lÉn l·i sau n thêi ®o¹n víi l·i suÊt ghÐp lμ:
Ivo(1 + r)n
Ivo: Vèn ®Çu t† bá ra ban ®Çu
r: L·i suÊt ghÐp
n: Sè thêi gian tÝnh l·i
Tõ ®ã, c«ng thøc tæng qu¸t ®Ó tÝnh l·i tøc ghÐp nh† sau:
Lg = Ivo(1 + r)n - Ivo (2)
Trong ®ã:
Lg: L·i tøc ghÐp
Do tiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian, cho nªn khi so s¸nh, tæng hîp hoÆc
tÝnh c¸c chØ tiªu b×nh qu©n cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong nh÷ng kho¶ng
thêi gian kh¸c nhau cÇn ph¶i tÝnh chuyÓn chóng vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi
gian. MÆt b»ng nμy cã thÓ lμ ®Çu thêi kú ph©n tÝch, cuèi thêi kú ph©n tÝch
hoÆc mét n¨m (1 quý, 1 th¸ng) nμo ®ã cña thêi kú ph©n tÝch. ViÖc lùa chän
n¨m (quý, th¸ng) nμo ®ã lμm mÆt b»ng thêi gian ®Ó tÝnh chuyÓn tuú thuéc
vμo tõng tr†êng hîp cô thÓ lμm sao võa ®¬n gi¶n ®†îc viÖc tÝnh to¸n, võa
®¶m b¶o tÝnh so s¸nh theo cïng mét mÆt b»ng thêi gian cña c¸c kho¶n tiÒn
®†a ra so s¸nh, tæng hîp.

229
 C¸c nhμ kinh tÕ quy †íc nÕu gäi n¨m ®Çu cña thêi kú ph©n tÝch lμ hiÖn
t¹i th× c¸c n¨m tiÕp theo sau ®ã lμ t†¬ng lai so víi n¨m ®Çu. NÕu gäi n¨m
cuèi cïng cña thêi kú ph©n tÝch lμ t†¬ng lai th× c¸c n¨m tr†íc n¨m cuèi sÏ lμ
hiÖn t¹i so víi n¨m cuèi. NÕu xÐt quan hÖ gi÷a 2 n¨m trong thêi kú ph©n tÝch
th× quy †íc n¨m tr†íc lμ hiÖn t¹i vμ n¨m sau lμ t†¬ng lai so víi n¨m tr†íc.
Nh† vËy, t†¬ng quan gi÷a hiÖn t¹i vμ t†¬ng lai chØ lμ t†¬ng ®èi. Mét n¨m
nμo ®ã, trong quan hÖ nμy lμ hiÖn t¹i nh†ng trong quan hÖ kh¸c l¹i lμ t†¬ng
lai.
Chóng ta cã thÓ h×nh dung mèi quan hÖ nμy nh† sau: nÕu biÓu thÞ thêi
kú ph©n tÝch lμ mét trôc thêi gian. §Çu thêi kú ph©n tÝch ký hiÖu lμ P, cuèi
thêi kú ph©n tÝch ký hiÖu lμ F, mét n¨m nμo ®ã trong thêi kú ph©n tÝch lμ i
th× n¨m i sÏ lμ t†¬ng lai so víi ®Çu kú ph©n tÝch, lμ hiÖn t¹i so víi cuèi thêi
kú ph©n tÝch.
Ta cã thÓ biÓu diÔn nh† sau:

Thêi kú ph©n tÝch

P F
N¨m thø i
P Fi

Pi
F
P: Thêi ®iÓm hiÖn t¹i
F: Thêi ®iÓm t†¬ng lai
Fi: 1 n¨m nμo ®ã trong thêi kú ph©n tÝch so víi n¨m ®Çu hoÆc nh÷ng
n¨m tr†íc ®ã.
Pi: 1 n¨m nμo ®ã trong thêi kú ph©n tÝch so víi n¨m cuèi hoÆc nh÷ng
n¨m sau ®ã.
C¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong tõng thêi ®o¹n (n¨m, quý, th¸ng) cña
thêi kú ph©n tÝch ®†îc chuyÓn vÒ mÆt b»ng thêi gian ®Çu thêi kú ph©n tÝch
hoÆc mét thêi gian nμo ®ã tr†íc nã gäi lμ chuyÓn vÒ gi¸ trÞ hiÖn t¹i, ký hiÖu
PV (Present value). NÕu c¸c kho¶n tiÒn nμy ®†îc chuyÓn vÒ mÆt b»ng thêi
gian ë cuèi kú ph©n tÝch hoÆc mét thêi ®o¹n nμo ®ã sau nã gäi lμ chuyÓn vÒ
gi¸ trÞ t†¬ng lai, ký hiÖu FV (Future value).

230
2. C«ng thøc tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong c¸c
thêi ®o¹n cña thêi kú ph©n tÝch vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi
gian ë hiÖn t¹i hoÆc tt¬ng lai (®Çu thêi kú ph©n tÝch hay cuèi
thêi kú ph©n tÝch) ®tîc xem xÐt trong tõng trtêng hîp nht sau:
- Trong tr†êng hîp tÝnh chuyÓn mét kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong thêi kú
ph©n tÝch vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i hoÆc t†¬ng lai ®†îc ¸p dông theo
c«ng thøc sau:
PV 1  r
n
FV (1)
1
vμ PV FV (2)
1 r
n

Trong ®ã:
1  r - lμ hÖ sè tÝch luü hoÆc hÖ sè t†¬ng lai ho¸ gi¸ trÞ tiÒn tÖ dïng
n

®Ó chuyÓn mét kho¶n tiÒn tõ gi¸ trÞ ë mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i vÒ mÆt
b»ng thêi gian t†¬ng lai.
1
lμ hÖ sè chiÕt khÊu hoÆc hÖ sè hiÖn t¹i ho¸ gi¸ trÞ tiÒn tÖ ®Ó
1 r
n

tÝnh chuyÓn mét kho¶n tiÒn tõ gi¸ trÞ ë mÆt b»ng thêi gian t†¬ng lai vÒ mÆt
b»ng thêi gian hiÖn t¹i.
n: Sè thêi ®o¹n (n¨m, quý, th¸ng) ph¶i tÝnh chuyÓn.
r: Tû suÊt tÝch luü trong c«ng thøc (1) vμ tû suÊt chiÕt khÊu trong c«ng
thøc (2) hay gäi chung lμ tû suÊt sö dông ®Ó tÝnh chuyÓn. Nã lu«n lu«n ®†îc
hiÓu lμ l·i suÊt ghÐp (nÕu kh«ng cã ghi chó). Trong tr†êng hîp tû suÊt thay
®æi trong thêi kú ph©n tÝch, khi ®ã c«ng thøc (1) vμ (2) cã thÓ chuyÓn thμnh
nh† sau:
n
FV PV.– (1  ri ) (3)
i 1

1
PV FV n
(4)
– 1 r
i 1
i

231
 - Trong tr†êng hîp tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong tõng
thêi ®o¹n cña thêi kú ph©n tÝch vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i
hoÆc t†¬ng lai.
NÕu c¸c kho¶n tiÒn (A1, A2, ... An) ®†îc ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c thêi
®o¹n cña thêi kú ph©n tÝch. Khi ®ã tæng cña chóng ®†îc tÝnh chuyÓn vÒ cïng
mét mÆt b»ng thêi gian ë t†¬ng lai (cuèi thêi kú ph©n tÝch) hoÆc hiÖn t¹i
(®Çu thêi kú ph©n tÝch) theo 2 c«ng thøc sau:
n
FV A1 (1  r ) n  A2 (1  r ) n 1  ...  An (1  r )1 ¦ A (1  r )
i 1
i
n i 1
(5)

n
1 1 1 1
PV A1
1 r
0
 A2
1 r
1
 ...  An
1 r
n 1 ¦A
i 1
i
1 r
i 1
(6)

NÕu c¸c kho¶n tiÒn nμy ®†îc ph¸t sinh vμo cuèi c¸c thêi ®o¹n cña thêi
kú ph©n tÝch th× tæng cña chóng ®†îc tÝnh chuyÓn vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi
gian t†¬ng lai hoÆc hiÖn t¹i theo 2 c«ng thøc sau:
n
FV A1 1  r
n 1
 A2 1  r
n2
 ...  An 1  r
0
¦A
i 1
i 1 r
n i
(7)

n
1 1 1 1
Pv A1
1 r
1
 A2
1 r
2
 ...  An
1 r
n ¦A
i 1
i
1 r
i
(8)

(C¸c c«ng thøc trªn ®†îc x¸c ®Þnh tõ viÖc ¸p dông c«ng thøc (1) (2).
VÝ dô 1: Mét ng†êi cho vay ë ®Çu quý I lμ 50 triÖu ®ång, ®Çu quý II
cho vay 100 triÖu ®ång. Hái cuèi n¨m (cuèi quý IV) anh ta sÏ cã tæng céng
bao nhiªu tiÒn nÕu l·i suÊt quý lμ 3%.
Lêi gi¶i:
§Çu tiªn vÏ biÓu ®å dßng tiÒn: FV = ?

0 1 2 3 4
50 triÖu
100 triÖu
Theo c«ng thøc (5) ta cã:
FV = 50 (1 + 0,03)4 + 100 (1 + 0,03)3 = 165, 548
Nh† vËy, cuèi quý IV anh ta sÏ cã 165, 548 triÖu ®ång.

232
 VÝ dô 2: Mét C«ng ty muèn cã mét kho¶n tiÒn lμ 500 triÖu ®ång sau 3
n¨m n÷a ®Ó x©y dùng thªm mét ph©n x†ëng më réng qui m« s¶n xuÊt. Hái
ngay tõ b©y giê c«ng ty ph¶i ®†a vμo kinh doanh mét sè tiÒn lμ bao nhiªu,
nÕu biÕt tû suÊt lîi nhuËn kinh doanh lμ 20% n¨m.
Lêi gi¶i:
- VÏ biÓu ®å dßng tiÒn tÖ
500 Tr.®

0 1 2 3

PV = ?

Theo c«ng thøc (2) ta cã:

PV FV 1
(1 r ) n
500 (1 01, 2 )3 500 u 0,5787 289,35 triÖu ®ång
VËy ngay tõ b©y giê c«ng ty ph¶i bá thªm 289,35 triÖu ®ång vμo kinh
doanh th× sau 3 n¨m sÏ cã ®†îc 500 triÖu ®ång.
VÝ dô 3: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tiÕn ®é thùc hiÖn vèn ®Çu t† nh† sau:
N¨m ®Çu t† Vèn thùc hiÖn (triÖu ®ång)
1 2000
2 4000
3 1500
N¨m thø 4 dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng. §©y lμ vèn ®i vay víi l·i
suÊt 12% n¨m.
1. H·y tÝnh tæng nî cña dù ¸n t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t
®éng.
2. Trong tr†êng hîp l·i suÊt vèn vay thay ®æi n¨m thø 2 chØ lμ 11%,
n¨m thø 3 lμ 10% th× tæng sè nî cña dù ¸n t¹i thêi ®iÓm dù ¸n ®i vμo ho¹t
®éng lμ bao nhiªu?
Lêi gi¶i:
1. Tæng nî cña dù ¸n t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng (®Çu
n¨m thø 4)

233
 Theo c«ng thøc (5) ta cã:
IV0 = 2000 (1 + 0,12)3 + 4000 (1 + 0,12)2 + 1500 (1 + 0,12)
= 9507, 456 triÖu ®ång.
2. Trong tr†êng hîp l·i suÊt vay tõng n¨m thay ®æi, tæng nî cña dù ¸n
t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng lμ:
Theo c«ng thøc (3) vμ (5) ta cã:
IV0 = 2000 (1 + r1) (1 + r2) (1 + r3) + 4000 (1 + r2) (1 + r3) + 1500 (1 +
r3)
= 9269,04 triÖu ®ång.
Víi r1 = 12%, r2 = 11%, r3 = 10%.
- Trong tr†êng hîp dßng tiÒn ph©n bè ®Òu (c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh
®Òu ®Æn (h»ng sè A) trong tõng thêi ®o¹n cña tõng thêi kú ph©n tÝch).
Gi¶ sö c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh (c¸c kho¶n thu, chi) trong n thêi ®o¹n
cña thêi kú ph©n tÝch lμ mét sè kh«ng ®æi A (tr†êng hîp khÊu hao theo cïng
mét tû lÖ phÇn tr¨m víi gi¸ trÞ TSC§ ban ®Çu, chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý,
chi phÝ b¶o d†ìng c¬ së vËt chÊt kü thuËt...) th× tæng cña chóng theo mÆt
b»ng thêi gian ë hiÖn t¹i hoÆc t†¬ng lai theo c«ng thøc sau:
1 r 1
n
PV A (9)
r 1 r
n

1 r 1
n
FV A (10)
r
VÝ dô 1: Mét doanh nghiÖp hμng n¨m khÊu hao 100 triÖu vμ ®em göi
ng©n hμng víi l·i suÊt 10% n¨m. Cuèi n¨m thø 5 cÇn ph¶i ®æi míi thiÕt bÞ,
gi¸ thiÕt bÞ cÇn ®æi míi lμ 800 triÖu ®ång. Hái tiÒn trÝch khÊu hao cã ®ñ ®Ó
®æi míi thiÕt bÞ kh«ng?
Lêi gi¶i:
Theo c«ng thøc (10) ta cã:

A (1 rr) 1
100 u (1 00,1,1) 1
n 5
FV 610,51 triÖu ®ång

234
 Nh† vËy tæng c¸c kho¶n tiÒn trÝch khÊu hao trong 5 n¨m lμ 610,51
triÖu ®ång kh«ng ®ñ ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ.
VÝ dô 2: Mét ng†êi göi tiÕt kiÖm muèn rót ra hμng n¨m (vμo cuèi
n¨m) 10 triÖu ®ång, liªn tôc trong 5 n¨m. Hái ng†êi ®ã ph¶i göi tiÕt kiÖm ë
®Çu n¨m thø nhÊt lμ bao nhiªu, cho biÕt l·i suÊt göi tiÕt kiÖm lμ 12% n¨m.
Theo c«ng thøc (9) ta cã:

A (r1(1r)r )n1 10 u 0(,112 0(1,12 ) 1

n 5
FV  0 ,12 ) 5
36,048 triÖu ®ång
Nh† vËy ng†êi ®ã ph¶i göi tiÕt kiÖm ë ngay ®Çu n¨m lμ: 36,048 triÖu
®ång.
- Trong tr†êng hîp c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh kú sau h¬n (kÐm) kú tr†íc
mét sè l†îng kh«ng ®æi, c«ng thøc ®Ó tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn nμy vÒ
cïng mét mÆt b»ng thêi gian (hiÖn t¹i hoÆc t†¬ng lai) nh† sau:
1 r 1 G ª 1 r 1 n º
n n
PV A1  «  n »
(11)
r 1 r r ¬ r 1 r n 1 r ¼
n

1 r 1 G ª 1 r 1 º
n n
FV A1  «  n» (12)
r r ¬ r ¼
Trong ®ã:
A1: Lμ phÇn chi phÝ c¬ b¶n ®†îc ph¸t sinh ë cuèi thêi ®o¹n thø nhÊt vμ
kh«ng ®æi trong suèt n thêi ®o¹n.
G: Lμ phÇn chi phÝ gia t¨ng (hoÆc gi¶m ®i) b¾t ®Çu tõ cuèi thêi ®o¹n
thø hai cña thêi kú ph©n tÝch (G lμ mét h»ng sè).
- Trong tr†êng hîp c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh tõng giai ®o¹n h¬n (kÐm)
nhau mét tû lÖ phÇn tr¨m kh«ng ®æi (% j) so víi kho¶n tiÒn ph¸t sinh ë giai
®o¹n kÕ tr†íc ®ã (ch¼ng h¹n nh† chi phÝ söa ch÷a hμng n¨m, chi phÝ vËn
hμng n¨m, l¹m ph¸t, v.v...). C«ng thøc ®Ó tÝnh chuyÓn chóng vÒ cïng mét
mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i vμ t†¬ng lai nh† sau:

235
 ­ ª1  1  j n 1  r n
º
° A1 « » Víi j z r
PV ® ¬ r j ¼ (13)
° 1 Víi j = r
¯ A1 n 1  r

­ ª 1 r n  1 j n º
° A1 « » Víi j z r
FV ® ¬ r j ¼ (14)
° n 1 Víi j = r
¯ 1
A n 1  r

VÝ dô: Mét thiÕt bÞ cã chi phÝ vËn hμnh ë n¨m ®Çu lμ 20 triÖu, sau ®ã
cø mçi n¨m t¨ng ®Òu ®Æn 5% so víi n¨m tr†íc. Tuæi thä cña thiÕt bÞ lμ 10
n¨m, tû suÊt chiÕt khÊu 15% n¨m. H·y x¸c ®Þnh:
1. Tæng chi phÝ vËn hμnh cña thiÕt bÞ t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m thø 10.
2. Gi¶ sö chi phÝ vËn hμnh hμng n¨m cña thiÕt bÞ b»ng nhau. VËy ®Ó cã
®†îc tæng chi phÝ nh† ®· tÝnh ë c©u 1 th× møc chi phÝ hμng n¨m cña thiÕt bÞ
ph¶i lμ bao nhiªu?
Lêi gi¶i:
Theo c«ng thøc (14) ta cã:

FV 20 >(1 0 ,15 )10  (1 0 , 05 )10

0 ,15  0 , 05 @ 483,42 triÖu ®ång
Tæng chi phÝ vËn hμnh cña thiÕt bÞ t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m thø 10 lμ
483,42 triÖu ®ång.
Møc ®Òu ®Æn hμng n¨m cña chi phÝ vËn hμnh lμ:
Tõ c«ng thøc (10) ta cã:
A FV r
(1 r ) n 1
483,42 (100,15,15)10 1 23,81 triÖu ®ång.

HiÖn nay viÖc tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn vÒ cïng mét thêi ®iÓm ®Ó
tÝnh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n ®· ®†îc sù hç trî cña m¸y vi
tÝnh víi phÇn mÒm phï hîp.

236
3. X¸c ®Þnh tû suÊt "r" vv chän thêi ®iÓm tÝnh to¸n trong ph©n
tÝch tvi chÝnh dù ¸n ®Çu tt
3.1. X¸c ®Þnh tû suÊt "r"
Tû suÊt "r" ®†îc sö dông trong viÖc tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn ph¸t
sinh trong thêi kú ph©n tÝch vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i hoÆc
t†¬ng lai, ®ång thêi nã cßn ®†îc dïng lμm ®é ®o giíi h¹n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ c¸c dù ¸n ®Çu t†. Bëi vËy x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tû suÊt "r" cña dù ¸n cã ý
nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t†.
§Ó x¸c ®Þnh tû suÊt "r" ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng dù
¸n. Tû suÊt "r" ®†îc x¸c ®Þnh dùa vμo chi phÝ sö dông vèn. Mçi nguån vèn
cã gi¸ trÞ sö dông riªng, ®ã lμ suÊt thu lîi tèi thiÓu do ng†êi cÊp vèn yªu cÇu.
Bëi vËy, chi phÝ sö dông vèn phô thuéc vμo c¬ cÊu c¸c nguån vèn huy ®éng.
Chóng ta ®i vμo tõng tr†êng hîp cô thÓ sau ®©y:
NÕu vay vèn ®Ó ®Çu t† th× r lμ l·i suÊt vay2.
NÕu vay tõ nhiÒu nguån víi l·i suÊt kh¸c nhau th× r lμ l·i suÊt vay b×nh
qu©n tõ c¸c nguån. Ký hiÖu r .
C«ng thøc ®Ó tÝnh r nh† sau:
m

¦k 1
Iv K rk
r m
(15)
¦
k 1
Iv K

Trong ®ã: IvK - Sè vèn vay tõ nguån k

rk - L·i suÊt vay tõ nguån k
m - Sè nguån vay
2
Trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† cã thÓ tiÕn hμnh ph©n tÝch dù ¸n tõ tr†íc thuÕ hoÆc sau thuÕ. Trong thùc tÕ
viÖc ph©n tÝch dù ¸n th†êng ®†îc tiÕn hμnh sau thuÕ. Khi ph©n tÝch dù ¸n ®Çu t† sau thuÕ, nÕu dù ¸n vay vèn ®Ó ®Çu
t† th× chi phÝ sö dông vèn ®†îc lμm c¨n cø cho viÖc x¸c ®Þnh tû suÊt "r" lμ chi phÝ sö dông vèn vay sau thuÕ.
Nã ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
r = rvay (1 - T).
Trong ®ã: r lμ møc l·i suÊt vèn vay sau thuÕ
rvay = l·i suÊt vay
T: ThuÕ suÊt thu nhËp
Bëi v× ®èi víi vèn vay, tiÒn l·i vay ®†îc xem nh† 1 lo¹i chi phÝ khi tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ. Do ®ã ®øng trªn gãc ®é
ng†êi sö dông vèn phÇn gi¸ trÞ rvay x T ®ã lμ kho¶n tiÕt kiÖm nhê thuÕ tõ chi phÝ tr¶ l·i nÕu chi phÝ sö dông vèn sau
thuÕ chØ b»ng rvay(1 - T). Song trong thùc tÕ viÖc ph©n tÝch dù ¸n ®Çu t† sau thuÕ vÉn dùa vμo l·i suÊt vay ®Ó x¸c
®Þnh tû suÊt "r" (trong tr†êng hîp dù ¸n vay vèn ®Çu t†).

237
 VÝ dô: Mét c«ng ty vay vèn tõ hai nguån. Nguån thø nhÊt vay 1 tû
®ång víi l·i suÊt 14%/n¨m. Nguån thø hai vay 1,5 tû ®ång víi l·i suÊt
12%/n¨m. VËy l·i suÊt b×nh qu©n cña hai nguån lμ:
Theo c«ng thøc (15):
m

¦
k 1
Iv K r K
1 u 0 ,14  1 , 5 u 0 ,12
r 0 ,128
m
1  1,5
¦
k 1
Iv K

hay 12,8%
- Trong tr†êng hîp ®Çu t† ban ®Çu b»ng nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau
(vay dμi h¹n, vèn tù cã, vèn cæ phÇn v.v...) th× r lμ møc l·i suÊt b×nh qu©n
cña c¸c nguån ®ã. C«ng thøc tÝnh r còng t†¬ng tù nh† tÝnh l·i suÊt vay b×nh
qu©n tõ c¸c nguån vay (c«ng thøc 15).
- NÕu vay theo nh÷ng kú h¹n kh¸c nhau th× ph¶i chuyÓn c¸c l·i suÊt ®i
vay vÒ cïng mét kú h¹n (th«ng th†êng lÊy kú h¹n lμ n¨m) theo c«ng thøc sau
®©y:
rn = (1 + rt)m - 1 (16)
Trong ®ã:
rn - L·i suÊt theo kú h¹n n¨m
rt - L·i suÊt theo kú h¹n t (6 th¸ng, quý, th¸ng)
m - Sè kú h¹n t trong 1 n¨m
NÕu l·i suÊt theo kú h¹n th¸ng, khi chuyÓn sang kú h¹n n¨m lμ:
rn=(1+rt)12 - 1
NÕu l·i suÊt theo kú h¹n quý, khi chuyÓn sang kú h¹n n¨m lμ:
rn=(1+rq)4 - 1
NÕu l·i suÊt theo kú h¹n 6 th¸ng, khi chuyÓn sang kú h¹n n¨m lμ:
rn=(1+r6 th¸ng)2 - 1
VÝ dô: Mét doanh nghiÖp vay vèn tõ ba nguån ®Ò ®Çu t† më réng quy
m« s¶n xuÊt.

238
 - Nguån thø nhÊt vay 100 triÖu ®ång, kú h¹n quý víi l·i suÊt
1,5%/th¸ng.
- Nguån thø hai vay 150 triÖu ®ång, kú h¹n 6 th¸ng víi l·i suÊt
1,7%/th¸ng.
- Nguån thø ba vay 120 triÖu ®ång, kú h¹n n¨m víi l·i suÊt
1,8%/th¸ng.
Hái l·i suÊt b×nh qu©n cña 3 nguån lμ bao nhiªu?
Lêi gi¶i:
Tr†íc hÕt ph¶i tÝnh chuyÓn l·i suÊt vay cña nguån thø nhÊt vμ thø hai
vÒ kú h¹n n¨m. Theo c«ng thøc (16).
rn=(1+rt)m - 1
Ta cã: rn1=(1+rq)4 - 1 = [1+ (0,015 x 3)]4 - 1 = 0,1925
rn2=(1+r6 th¸ng)2 - 1 = [1+ (0,017 x 6)]2 - 1 = 0,2144
L·i suÊt kú h¹n n¨m cña nguån 3 lμ:
rn3= 12 x rt = 12 x 0,018 = 0,216
VËy r cña ba nguån lμ:
100 u 0,1925  150 u 0,2144  120 u 0,216
r 0,209
100  150  120
hay 20,9%.
- Tr†êng hîp gãp cæ phÇn ®Ó ®Çu t† th× r lμ lîi tøc cæ phÇn.
- NÕu gãp vèn liªn doanh th× r lμ tû lÖ l·i suÊt do c¸c bªn liªn doanh
tho¶ thuËn.
- NÕu sö dông vèn tù cã ®Ó ®Çu t† th× r bao hμm c¶ tû lÖ l¹m ph¸t vμ
møc chi phÝ c¬ héi. Møc chi phÝ c¬ héi ®†îc x¸c ®Þnh dùa vμo tû suÊt lîi
nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ hoÆc cña chñ ®Çu t† trong kinh doanh tr†íc
khi ®Çu t†, r trong tr†êng hîp nμy ®†îc x¸c ®Þnh nh† sau:
r (%) = (1+f) (1 + rc¬ héi) - 1 (17)
Trong ®ã:
f - Tû lÖ l¹m ph¸t
rc¬ héi - Møc chi phÝ c¬ héi

239
3.2. L·i suÊt danh nghÜa vμ l·i suÊt thùc
TÊt c¶ c¸c c«ng thøc tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh cña thêi kú
ph©n tÝch vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian ®· nªu ë phÇn trªn ®Òu dùa trªn c¬
së r lμ l·i suÊt thùc. Do ®ã cÇn ph©n biÖt l·i suÊt thùc víi l·i suÊt danh nghÜa.
L·i suÊt danh nghÜa lμ l·i suÊt mμ thêi ®o¹n ph¸t biÓu møc l·i kh«ng
trïng víi thêi ®o¹n ghÐp l·i. Ch¼ng h¹n ta nãi l·i suÊt 15% n¨m víi thêi
®o¹n ghÐp l·i lμ quý. Thêi ®o¹n ghÐp l·i lμ quý cã nghÜa lμ cø sau 1 quý tiÒn
l·i sÏ nhËp vμo vèn gèc cña quý ®ã ®Ó tÝnh l·i cho quý tiÕp theo. Nh† vËy
thêi ®o¹n ph¸t biÓu møc l·i lμ n¨m kh«ng phï hîp víi thêi ®o¹n ghÐp l·i lμ
quý.
L·i suÊt thùc lμ l·i suÊt mμ thêi ®o¹n ph¸t biÓu møc l·i trïng víi thêi
®o¹n ghÐp l·i.
Chóng ta nãi l·i suÊt 15% n¨m ghÐp l·i theo n¨m, khi ®ã ta cã l·i suÊt
thùc. ë ®©y thêi ®o¹n ph¸t biÓu møc l·i lμ n¨m phï hîp víi thêi ®o¹n ghÐp
l·i lμ n¨m.
Trong thùc tÕ nÕu l·i suÊt ph¸t biÓu kh«ng ghi thêi h¹n ghÐp l·i kÌm
theo, khi ®ã l·i suÊt ®†îc hiÓu lμ l·i suÊt thùc vμ thêi ®o¹n ghÐp l·i b»ng thêi
®o¹n ph¸t biÓu møc l·i. VÝ dô ta nãi l·i suÊt lμ 12% n¨m, th× ph¶i hiÓu ®ã lμ
l·i suÊt thùc vμ thêi ®o¹n ghÐp l·i lμ n¨m.
Quan hÖ gi÷a l·i suÊt danh nghÜa vμ l·i suÊt thùc ®†îc thÓ hiÖn qua
c«ng thøc sau:
m2
r 1  mrd1 1 (26)

r: L·i suÊt thùc trong thêi ®o¹n tÝnh to¸n

rd: L·i suÊt danh nghÜa trong thêi ®o¹n ph¸t biÓu
m1: Sè thêi ®o¹n ghÐp l·i trong thêi ®o¹n ph¸t biÓu
m2: Sè thêi ®o¹n ghÐp l·i trong thêi ®o¹n tÝnh to¸n.
VÝ dô: Cho l·i suÊt lμ 12% n¨m, ghÐp l·i theo quý. H·y x¸c ®Þnh l·i
suÊt thùc n¨m lμ bao nhiªu?
L·i suÊt 12% n¨m lμ l·i suÊt danh nghÜa v× thêi ®o¹n ph¸t biÓu l·i suÊt
lμ n¨m kh«ng trïng víi thêi ®o¹n ghÐp l·i lμ quý.

240
 Ta cã: m1 = 4
m2 = 4
0 ,12 4
r 1 4  1 0,1255
Hay r = 12,55%
Nh† vËy l·i suÊt thùc n¨m lμ 12,55%
KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy l·i suÊt thùc lu«n lín h¬n l·i suÊt danh
nghÜa tÝnh theo cïng mét thêi ®o¹n.
Trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† tû suÊt "r" ®†îc sö dông ®Ó
ph©n tÝch lu«n lu«n lμ l·i suÊt thùc.
3.3. Chän thêi ®iÓm tÝnh to¸n
Do tiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian, viÖc chän thêi ®iÓm tÝnh to¸n (mÆt
b»ng) ®Ó ®¸nh gi¸ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n còng lμ vÊn ®Ò cÇn ®†îc xem xÐt
trong ph©n tÝch tμi chÝnh. §èi víi c¸c dù ¸n cã quy m« kh«ng lín, thêi gian
thùc hiÖn ®Çu t† kh«ng dμi th× thêi ®iÓm ®†îc chän ®Ó ph©n tÝch lμ thêi ®iÓm
b¾t ®Çu thùc hiÖn ®Çu t† (thêi ®iÓm hiÖn t¹i). §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† cã
quy m« lín, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t† dμi th× thêi ®iÓm ®†îc chän ®Ó ph©n
tÝch lμ thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng (tøc lμ thêi ®iÓm kÕt thóc
qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh). Trong tr†êng hîp nμy, c¸c
kho¶n chi phÝ thùc hiÖn ®Çu t† ®†îc chuyÓn vÒ thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i
vμo ho¹t ®éng (s¶n xuÊt - kinh doanh - dÞch vô) th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ trÞ
t†¬ng lai. C¸c kho¶n thu vμ chi trong giai ®o¹n ho¹t ®éng (vËn hμnh) cña dù
¸n ®†îc tÝnh chuyÓn vÒ thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng th«ng qua
viÖc tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
III. Néi dung ph©n tÝch t~i chÝnh dù ¸n ®Çu t|
1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu tt vv c¬ cÊu nguån vèn cña dù ¸n
1.1. Dù tÝnh tæng møc ®Çu t
1.1.1. Néi dung cña tæng møc ®Çu t†
Tæng møc vèn ®Çu t† cña dù ¸n lμ toμn bé chi phÝ dù tÝnh ®Ó ®Çu t†
x©y dùng c«ng tr×nh ®†îc ghi trong quyÕt ®Þnh ®Çu t†. Tæng møc ®Çu t† lμ

241
c¬ së ®Ó chñ ®Çu t† lËp kÕ ho¹ch vμ qu¶n lý vèn khi thùc hiÖn ®Çu t† x©y
dùng c«ng tr×nh.
Theo tÝnh chÊt cña c¸c kho¶n chi phÝ: Tæng møc ®Çu t† cã thÓ ®†îc
chia ra nh† sau:
Chi phÝ cè ®Þnh (vèn cè ®Þnh) gåm:
Chi phÝ x©y dùng bao gåm:
- ChÝ phÝ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n.
- Chi phÝ ph¸ vμ th¸o dì c¸c vËt kiÕn tróc cò (cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ vËt t†,
vËt liÖu ®†îc thu håi (nÕu cã) ®Ó gi¶m vèn ®Çu t†).
- Chi phÝ san lÊp mÆt b»ng x©y dùng.
- Chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh t¹m, c«ng tr×nh phô trî phôc vô thi c«ng
(®†êng thi c«ng, ®iÖn, n†íc,...), nhμ t¹m t¹i hiÖn tr†êng ®Ó ë vμ ®iÒu hμnh thi
c«ng (nÕu cã).
Chi phÝ thiÕt bÞ bao gåm:
- Chi phÝ mua s¾m thiÕt bÞ c«ng nghÖ (gåm c¶ thiÕt bÞ phi tiªu chuÈn
cÇn s¶n xuÊt, gia c«ng), chi phÝ ®μo t¹o vμ chuyÓn giao c«ng nghÖ.
- Chi phÝ vËn chuyÓn tõ c¶ng vμ n¬i mua ®Õn c«ng tr×nh, chi phÝ l†u
kho, l†u b·i, l†u container (nÕu cã) t¹i c¶ng ViÖt Nam (®èi víi c¸c thiÕt bÞ
nhËp khÈu), chi phÝ b¶o qu¶n, b¶o d†ìng kho b·i t¹i hiÖn tr†êng.
- Chi phÝ l¾p ®Æt thiÕt bÞ vμ thö nghiÖm, hiÖu chØnh (nÕu cã).
- ThuÕ vμ chi phÝ b¶o hiÓm thiÕt bÞ c«ng tr×nh vμ c¸c kho¶n chi phÝ
kh¸c cã liªn quan.
Chi phÝ båi th†êng gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c† bao gåm: chi phÝ
båi th†êng nhμ cöa, vËt kiÕn tróc, c©y trång trªn ®Êt,...; chi phÝ thùc hiÖn t¸i
®Þnh c† cã liªn quan ®Õn båi th†êng gi¶i phãng mÆt b»ng cña dù ¸n; chi phÝ
tæ chøc båi th†êng gi¶i phãng mÆt b»ng; chi phÝ sö dông ®Êt trong thêi gian
x©y dùng; chi phÝ chi tr¶ cho phÇn h¹ tÇng kü thuËt ®· ®Çu t†.
- Chi phÝ qu¶n lý dù ¸n bao gåm: c¸c chi phÝ ®Ó tæ chøc thùc hiÖn c¸c
c«ng viÖc qu¶n lý dù ¸n tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ dù ¸n, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc
qu¶n lý dù ¸n tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ dù ¸n, thùc hiÖn dù ¸n ®Õn khi hoμn
thμnh nghiÖm thu bμn giao ®†a c«ng tr×nh vμo khai th¸c sö dông.

242
 - Chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y dùng bao gåm: chi phÝ kh¶o s¸t x©y dùng;
chi phÝ lËp b¸o c¸o ®Çu t† (nÕu cã), chi phÝ lËp dù ¸n hoÆc lËp b¸o c¸o kinh
tÕ - kü thuËt, chi phÝ thiÕt kÕ x©y dùng c«ng tr×nh, chi phÝ thÈm tra thiÕt kÕ
kü thuËt, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng, dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh.
- Chi phÝ kh¸c: gåm c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh«ng thuéc c¸c kho¶n chi
phÝ trªn.
C¸c kho¶n chi phÝ båi th†êng gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c†; chi phÝ
qu¶n lý dù ¸n, chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y dùng vμ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c tuy
kh«ng trùc tiÕp t¹o ra tμi s¶n cè ®Þnh nh†ng lμ c¸c kho¶n chi gi¸n tiÕp hoÆc
cã liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra vμ vËn hμnh khai th¸c c¸c tμi s¶n ®ã ®Ó ®¹t ®†îc
môc tiªu ®Çu t†. C¸c kho¶n chi phÝ nμy th†êng ®†îc thu håi ®Òu trong mét
sè n¨m ®Çu khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng.
* Vèn lu ®éng ban ®Çu: Gåm c¸c chi phÝ ®Ó t¹o ra c¸c tμi s¶n l†u
®éng ban ®Çu (cho mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh hay trong vßng 1 n¨m)
®¶m b¶o cho dù ¸n cã thÓ ®i vμo ho¹t ®éng theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü
thuËt ®· dù tÝnh:
¾ Tμi s¶n l†u ®éng s¶n xuÊt (vèn s¶n xuÊt) gåm nh÷ng tμi s¶n dù tr÷
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nguyªn nhiªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô .... ®ang dù
tr÷ trong kho) vμ tμi s¶n trong s¶n xuÊt (gi¸ trÞ nh÷ng s¶n phÈm dë dang).
¾ Tμi s¶n l†u ®éng l†u th«ng (vèn l†u th«ng) gåm: tμi s¶n dù tr÷ cho
qu¸ tr×nh l†u th«ng (thμnh phÈm hμng ho¸ dù tr÷ trong kho hay ®ang göi
b¸n) vμ tμi s¶n trong qu¸ tr×nh l†u th«ng (vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu).
* Vèn dù phßng: Gåm chi phÝ dù phßng cho khèi l†îng c«ng viÖc
ph¸t sinh ch†a l†êng tr†íc ®†îc khi lËp dù ¸n vμ chi phÝ dù phßng cho yÕu
tè tr†ît gi¸ trong thêi gian thùc hiÖn dù ¸n.
1.1.2. Ph†¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t†
§©y lμ néi dung quan träng ®Çu tiªn cÇn xem xÐt khi tiÕn hμnh ph©n
tÝch tμi chÝnh dù ¸n. TÝnh to¸n chÝnh x¸c tæng møc ®Çu t† cã ý nghÜa rÊt
quan träng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. NÕu vèn ®Çu t† dù
tÝnh qu¸ thÊp dù ¸n kh«ng thùc hiÖn ®†îc, ng†îc l¹i dù tÝnh qu¸ cao kh«ng
ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ®†îc hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n.

243
 Tæng møc ®Çu t† cña dù ¸n ®†îc dù tÝnh dùa trªn néi dung ph©n tÝch
khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n. ViÖc dù tÝnh tæng møc ®Çu t† cña dù ¸n theo
th«ng t† sè 04/2010-TT-BXD ngμy 26/05/2010 cña Bé X©y dùng, ®†îc x¸c
®Þnh theo c¸c ph†¬ng ph¸p sau:
Ph¬ng ph¸p 1: X¸c ®Þnh theo thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n.
Tæng møc ®Çu t† dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh ®†îc tÝnh theo
c«ng thøc sau:
V = GXD + GTB + GBT, T§C + GQLDA + GTV + GK + GDP (1.1)
Trong ®ã:
- V: tæng møc ®Çu t† cña dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh;
- GXD: chi phÝ x©y dùng;
- GTB: chi phÝ thiÕt bÞ;
- GBT, T§C: chi phÝ båi th†êng, hç trî vμ t¸i ®Þnh c†;
- GQLDA: chi phÝ qu¶n lý dù ¸n;
- GTV: chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y dùng;
- GK: chi phÝ kh¸c;
- GDP: chi phÝ dù phßng.
* X¸c ®Þnh chi phÝ x©y dùng
Chi phÝ x©y dùng cña dù ¸n (GXD) b»ng tæng chi phÝ x©y dùng cña c¸c
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
sau:
GXD = GXDCT1 + GXDCT2 + ... + GXDCTn (1.2)
Trong ®ã:
- n: sè c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n.
Chi phÝ x©y dùng cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®†îc x¸c ®Þnh
theo c«ng thøc sau:
m

GXDCT = (™QXDj x Zj + GQXDK) x (1 + TGTGT-XD) (1.3)

j=1

Trong ®ã:

244
 - QXDj: khèi l†îng c«ng t¸c x©y dùng chñ yÕu hoÆc bé phËn kÕt cÊu
chÝnh thø j cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n (j=1ym).
- Zj: ®¬n gi¸ c«ng t¸c x©y dùng chñ yÕu hoÆc ®¬n gi¸ theo bé phËn kÕt
cÊu chÝnh thø j cña c«ng tr×nh. §¬n gi¸ cã thÓ lμ ®¬n gi¸ x©y dùng c«ng
tr×nh ®Çy ®ñ hoÆc gi¸ x©y dùng tæng hîp ®Çy ®ñ (bao gåm chi phÝ trùc tiÕp
vμ c¶ chi phÝ chung, thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tr†íc). Tr†êng hîp Zj lμ gi¸ x©y
dùng c«ng tr×nh kh«ng ®Çy ®ñ th× chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh ®†îc tæng hîp theo B¶ng 3.1 Phô lôc sè 3 cña Th«ng t† nμy.
- GQXDK: chi phÝ x©y dùng c¸c c«ng t¸c kh¸c hoÆc bé phËn kÕt cÊu kh¸c
cßn l¹i cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®†îc †íc tÝnh theo tû lÖ (%) trªn
tæng chi phÝ x©y dùng c¸c c«ng t¸c x©y dùng chñ yÕu hoÆc tæng chi phÝ x©y
dùng c¸c bé phËn kÕt cÊu chÝnh cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Tuú theo tõng lo¹i c«ng tr×nh x©y dùng mμ †íc tÝnh tû lÖ (%) cña chi
phÝ x©y dùng c¸c c«ng t¸c kh¸c hoÆc bé phËn kÕt cÊu kh¸c cßn l¹i cña c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
- TGTGT_XD: møc thuÕ suÊt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng quy ®Þnh cho c«ng t¸c
x©y dùng.
* X¸c ®Þnh chi phÝ thiÕt bÞ
C¨n cø vμo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n vμ nguån th«ng tin, sè liÖu cã
®†îc cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph†¬ng ph¸p sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ
thiÕt bÞ cña dù ¸n:
- Tr†êng hîp dù ¸n cã c¸c nguån th«ng tin, sè liÖu chi tiÕt vÒ d©y
chuyÒn c«ng nghÖ, sè l†îng, chñng lo¹i, gi¸ trÞ tõng thiÕt bÞ hoÆc gi¸ trÞ toμn
bé d©y chuyÒn c«ng nghÖ vμ gi¸ mét tÊn, mét c¸i hoÆc toμn bé d©y chuyÒn
thiÕt bÞ t†¬ng øng th× chi phÝ thiÕt bÞ cña dù ¸n (GTB) b»ng tæng chi phÝ thiÕt
bÞ cña c¸c c«ng tr×nh thuéc dù ¸n.
Chi phÝ thiÕt bÞ cña c«ng tr×nh ®†îc x¸c ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p lËp dù
to¸n nªu ë môc 2 Phô lôc sè 2 cña Th«ng t† nμy.
- Tr†êng hîp dù ¸n cã th«ng tin vÒ gi¸ chμo hμng ®ång bé vÒ thiÕt bÞ,
d©y chuyÒn c«ng nghÖ (bao gåm c¸c chi phÝ nªu t¹i ®iÓm 3.2 kho¶n 3 §iÒu 4
cña Th«ng t† nμy) cña nhμ s¶n xuÊt hoÆc ®¬n vÞ cung øng thiÕt bÞ th× chi phÝ
thiÕt bÞ (GTB) cña dù ¸n cã thÓ ®†îc lÊy trùc tiÕp tõ c¸c b¸o gi¸ hoÆc gi¸ chμo

245
hμng thiÕt bÞ ®ång bé nμy.
- Tr†êng hîp dù ¸n chØ cã th«ng tin, d÷ liÖu chung vÒ c«ng suÊt, ®Æc
tÝnh kü thuËt cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ, thiÕt bÞ th× chi phÝ thiÕt bÞ cã thÓ
®†îc x¸c ®Þnh theo chØ tiªu suÊt chi phÝ thiÕt bÞ tÝnh cho mét ®¬n vÞ c«ng
suÊt hoÆc n¨ng lùc phôc vô cña c«ng tr×nh, vμ ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
(1.8) t¹i môc 2 cña Phô lôc nμy hoÆc dù tÝnh theo theo b¸o gi¸ cña nhμ cung
cÊp, nhμ s¶n xuÊt hoÆc gi¸ nh÷ng thiÕt bÞ t†¬ng tù trªn thÞ tr†êng t¹i thêi
®iÓm tÝnh to¸n hoÆc cña c«ng tr×nh cã thiÕt bÞ t†¬ng tù ®· vμ ®ang thùc hiÖn.
* X¸c ®Þnh chi phÝ båi thêng, hç trî vμ t¸i ®Þnh c
Chi phÝ båi th†êng, hç trî vμ t¸i ®Þnh c† (GBT, T§C) ®†îc x¸c ®Þnh theo
khèi l†îng ph¶i båi th†êng, t¸i ®Þnh c† cña dù ¸n vμ c¸c qui ®Þnh hiÖn hμnh
cña nhμ n†íc vÒ gi¸ båi th†êng, t¸i ®Þnh c† t¹i ®Þa ph†¬ng n¬i x©y dùng
c«ng tr×nh, ®†îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt hoÆc ban hμnh.
* X¸c ®Þnh chi phÝ qu¶n lý dù ¸n, chi phÝ t vÊn ®Çu t x©y dùng vμ
c¸c chi phÝ kh¸c
Chi phÝ qu¶n lý dù ¸n (GQLDA), chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y dùng (GTV) vμ
chi phÝ kh¸c (GK) ®†îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lËp dù to¸n hoÆc tÝnh theo ®Þnh
møc chi phÝ tû lÖ nh† môc 3, 4, 5 Phô lôc sè 2 cña Th«ng t† nμy. Tæng c¸c
chi phÝ nμy (kh«ng bao gåm l·i vay trong thêi gian thùc hiÖn dù ¸n vμ vèn
l†u ®éng ban ®Çu) còng cã thÓ ®†îc †íc tÝnh tõ 10y15% cña tæng chi phÝ
x©y dùng vμ chi phÝ thiÕt bÞ cña dù ¸n.
Vèn l†u ®éng ban ®Çu (VLD) (®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh)
vμ l·i vay trong thêi gian thùc hiÖn dù ¸n (LVay) (®èi víi dù ¸n cã sö dông
vèn vay) th× tïy theo ®iÒu kiÖn cô thÓ, tiÕn ®é thùc hiÖn vμ kÕ ho¹ch ph©n bæ
vèn cña tõng dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh.
* X¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng
Chi phÝ dù phßng (GDP) ®†îc x¸c ®Þnh b»ng tæng cña chi phÝ dù phßng
cho yÕu tè khèi l†îng c«ng viÖc ph¸t sinh (GDP1) vμ chi phÝ dù phßng do yÕu
tè tr†ît gi¸ (GDP2) theo c«ng thøc:
GDP= GDP1 + GDP2 (1.4)
Chi phÝ dù phßng cho yÕu tè khèi l†îng c«ng viÖc ph¸t sinh GDP1 x¸c
®Þnh theo c«ng thøc sau:

246
 GDP1= (GXD + GTB + GBT, T§C + GQLDA + GTV + GK) x Kps (1.5)
Trong ®ã:
- Kps: hÖ sè dù phßng cho khèi l†îng c«ng viÖc ph¸t sinh lμ 10%.
Riªng ®èi víi tr†êng hîp chØ lËp b¸o c¸o kinh tÕ - kü thuËt th× hÖ sè dù
phßng cho khèi l†îng c«ng viÖc ph¸t sinh Kps = 5%.
Khi tÝnh chi phÝ dù phßng do yÕu tè tr†ît gi¸ (GDP2) cÇn c¨n cø vμo ®é
dμi thêi gian thùc hiÖn dù ¸n, tiÕn ®é ph©n bæ vèn, t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸
trªn thÞ tr†êng trong thêi gian thùc hiÖn dù ¸n vμ chØ sè gi¸ x©y dùng ®èi víi
tõng lo¹i c«ng tr×nh vμ khu vùc x©y dùng. Chi phÝ dù phßng do yÕu tè tr†ît
gi¸ (GDP2) ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
T
GDP2 = ¦ (Vt - LVayt){[1 + (IXDCTbq r 'I XDCT )]t - 1} (1.6)
t=1
Trong ®ã:
- T: ®é dμi thêi gian thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh (n¨m);
- t: sè thø tù n¨m ph©n bæ vèn thùc hiÖn dù ¸n (t = 1yT) ;
- Vt: vèn ®Çu t† dù kiÕn thùc hiÖn trong n¨m thø t;
- LVayt: chi phÝ l·i vay cña vèn ®Çu t† dù kiÕn thùc hiÖn trong n¨m thø t.
- IXDCTbq: møc ®é tr†ît gi¸ b×nh qu©n tÝnh trªn c¬ së b×nh qu©n c¸c chØ
sè gi¸ x©y dùng c«ng tr×nh theo lo¹i c«ng tr×nh cña tèi thiÓu 3 n¨m gÇn nhÊt
so víi thêi ®iÓm tÝnh to¸n (kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng thêi ®iÓm cã biÕn ®éng bÊt
th†êng vÒ gi¸ nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vμ vËt liÖu x©y dùng);
r 'I XDCT : møc dù b¸o biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè chi phÝ, gi¸ c¶ trong
khu vùc vμ quèc tÕ so víi møc ®é tr†ît gi¸ b×nh qu©n n¨m ®· tÝnh.
Ph¬ng ph¸p 2: TÝnh theo diÖn tÝch hoÆc c«ng suÊt sö dông cña
c«ng tr×nh vμ gi¸ x©y dùng tæ hîp, suÊt vèn ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh.
Tr†êng hîp x¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t† theo diÖn tÝch hoÆc c«ng suÊt
s¶n xuÊt, n¨ng lùc phôc vô cña c«ng tr×nh th× cã thÓ sö dông chØ tiªu suÊt chi
phÝ x©y dùng (SXD) vμ suÊt chi phÝ thiÕt bÞ (STB) hoÆc gi¸ x©y dùng tæng hîp
®Ó tÝnh chi phÝ ®Çu t† x©y dùng cho tõng c«ng tr×nh thuéc dù ¸n vμ tæng møc
®Çu t† ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (1.1) t¹i môc 1 cña Phô lôc nμy.

247
 * X¸c ®Þnh chi phÝ x©y dùng
Chi phÝ x©y dùng cña dù ¸n (GXD) b»ng tæng chi phÝ x©y dùng cña c¸c
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
(1.2) t¹i môc 1 cña Phô lôc nμy. Chi phÝ x©y dùng cña c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh (GXDCT) ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
GXDCT = SXD x N + CCT-SXD (1.7)
Trong ®ã:
- SXD: suÊt chi phÝ x©y dùng tÝnh cho mét ®¬n vÞ c«ng suÊt s¶n xuÊt,
n¨ng lùc phôc vô hoÆc ®¬n gi¸ x©y dùng tæng hîp tÝnh cho mét ®¬n vÞ diÖn
tÝch cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n;
- CCT-SXD: c¸c kho¶n môc chi phÝ ch†a ®†îc tÝnh trong suÊt chi phÝ x©y
dùng hoÆc ch†a tÝnh trong ®¬n gi¸ x©y dùng tæng hîp tÝnh cho mét ®¬n vÞ
diÖn tÝch hoÆc mét ®¬n vÞ c«ng suÊt, n¨ng lùc phôc vô cña c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n;
- N: diÖn tÝch hoÆc c«ng suÊt s¶n xuÊt, n¨ng lùc phôc vô cña c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n.
* X¸c ®Þnh chi phÝ thiÕt bÞ
Chi phÝ thiÕt bÞ cña dù ¸n (GTB) b»ng tæng chi phÝ thiÕt bÞ cña c¸c c«ng
tr×nh thuéc dù ¸n. Chi phÝ thiÕt bÞ cña c«ng tr×nh (GTBCT) ®†îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc sau:
GTB = STB x N + CCT-STB (1.8)
Trong ®ã:
- STB: suÊt chi phÝ thiÕt bÞ tÝnh cho mét ®¬n vÞ diÖn tÝch hoÆc mét ®¬n
vÞ c«ng suÊt, n¨ng lùc phôc vô cña c«ng tr×nh thuéc dù ¸n;
- CPCT-STB: c¸c kho¶n môc chi phÝ ch†a ®†îc tÝnh trong suÊt chi phÝ
thiÕt bÞ cña c«ng tr×nh thuéc dù ¸n.
* X¸c ®Þnh c¸c chi phÝ kh¸c
C¸c chi phÝ kh¸c gåm chi phÝ båi th†êng, hç trî vμ t¸i ®Þnh c†, chi phÝ qu¶n
lý dù ¸n, chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y dùng, c¸c chi phÝ kh¸c vμ chi phÝ dù phßng
®†îc x¸c ®Þnh nh† h†íng dÉn t¹i ®iÓm 1.3, 1.4, 1.5 môc 1 cña Phô lôc nμy.

248
 Ph¬ng ph¸p 3: x¸c ®Þnh theo sè liÖu cña c¸c c«ng tr×nh x©y dùng
cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt t¬ng tù ®â thùc hiÖn.
C¸c c«ng tr×nh x©y dùng cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt t†¬ng tù lμ
nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng cã cïng lo¹i, cÊp c«ng tr×nh, qui m«, c«ng suÊt
cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ (®èi víi c«ng tr×nh s¶n xuÊt) t†¬ng tù nhau.
Tïy theo tÝnh chÊt, ®Æc thï cña c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cã chØ tiªu
kinh tÕ - kü thuËt t†¬ng tù ®· thùc hiÖn vμ møc ®é nguån th«ng tin, sè liÖu
cña c«ng tr×nh cã thÓ sö dông mét trong c¸c c¸ch sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh tæng
møc ®Çu t†:
* Tr†êng hîp cã ®Çy ®ñ th«ng tin, sè liÖu vÒ chi phÝ ®Çu t† x©y dùng
cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y dùng cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt
t†¬ng tù ®· thùc hiÖn th× tæng møc ®Çu t† ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
n n
V = ™ GCTTTi x Ht x Hkv r ™ CCT-CTTTi (1.9)
i=1 i=1
Trong ®ã:
- n: sè l†îng c«ng tr×nh t†¬ng tù ®· thùc hiÖn;
- i: sè thø tù cña c«ng tr×nh t†¬ng tù ®· thùc hiÖn;
- GCTTTi: chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
t†¬ng tù ®· thùc hiÖn thø i cña dù ¸n ®Çu t† (i = 1yn);
- Ht: hÖ sè qui ®æi vÒ thêi ®iÓm lËp dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh;
- Hkv: hÖ sè qui ®æi vÒ ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n;
- CCT-CTTTi: nh÷ng chi phÝ ch†a tÝnh hoÆc ®· tÝnh trong chi phÝ ®Çu t†
x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh t†¬ng tù ®· thùc hiÖn thø i.
* Tr†êng hîp tÝnh bæ sung thªm (+GCT-CTTTi) nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cña
dù ¸n ®ang tÝnh to¸n nh†ng ch†a tÝnh ®Õn trong chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cña dù ¸n t†¬ng tù. Tr†êng hîp gi¶m trõ (-GCT-
CTTTi) nh÷ng chi phÝ ®· tÝnh trong chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh cña dù ¸n t†¬ng tù nh†ng kh«ng phï hîp hoÆc kh«ng cÇn thiÕt
cho dù ¸n ®ang tÝnh to¸n.
* Tr†êng hîp víi nguån sè liÖu vÒ chi phÝ ®Çu t† x©y dùng cña c¸c
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt t†¬ng tù ®·

249
thùc hiÖn chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®†îc chi phÝ x©y dùng vμ chi phÝ thiÕt bÞ cña
c¸c c«ng tr×nh th× cÇn qui ®æi c¸c chi phÝ nμy vÒ thêi ®iÓm lËp dù ¸n. Trªn c¬
së chi phÝ x©y dùng vμ chi phÝ thiÕt bÞ ®· quy ®æi nμy, c¸c chi phÝ båi
th†êng, hç trî vμ t¸i ®Þnh c†, chi phÝ qu¶n lý dù ¸n, chi phÝ t† vÊn ®Çu t† x©y
dùng, chi phÝ kh¸c vμ chi phÝ dù phßng ®†îc x¸c ®Þnh t†¬ng tù nh† h†íng
dÉn t¹i ®iÓm 1.3, 1.4, 1.5 môc 1 cña Phô lôc nμy.
Ph¬ng ph¸p 4: KÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p trªn ®Ó x¸c ®Þnh tæng
møc ®Çu t.
§èi víi c¸c dù ¸n cã nhiÒu c«ng tr×nh, tuú theo ®iÒu kiÖn, yªu cÇu cô
thÓ cña dù ¸n vμ nguån sè liÖu cã ®†îc cã thÓ vËn dông kÕt hîp c¸c ph†¬ng
ph¸p nªu trªn ®Ó x¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t† cña dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng
tr×nh.
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc tæng møc chi phÝ ®Çu t† cÇn lËp b¶ng tæng møc
®Çu t† ph©n theo c¸c yÕu tè cÊu thμnh vμ x¸c ®Þnh c¬ cÊu sö dông vèn cña dù
¸n. B¶ng nμy gióp cho viÖc so s¸nh víi c¸c dù ¸n t†¬ng tù ®Ó kiÓm tra viÖc
sö dông vèn cã hîp lý kh«ng.
B¶ng 6.1: Tæng møc ®Çu t theo c¸c yÕu tè cÊu thμnh.
N¨m thùc hiÖn
1 2 ..... n
Thμnh phÇn vèn ®Çu t
I. Vèn cè ®Þnh
1. Chi phÝ tr†íc vËn hμnh
2. Chi phÝ x©y l¾p vμ mua s¾m thiÕt bÞ
- Chi phÝ x©y dùng vμ l¾p ®Æt
- Chi phÝ mua s¾m thiÕt bÞ
- Vèn dù phßng
II. Vèn l†u ®éng
- Vèn s¶n xuÊt
- Vèn l†u th«ng
Tæng møc ®Çu t†

250
 §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu sö dông vèn,
tæng møc ®Çu t† cßn ®†îc dù tÝnh cho tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn
®Çu t†. ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn ®Çu t† cho tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh
thùc hiÖn ®Çu t† dùa trªn tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chñ yÕu ®· nªu
trong phÇn ph©n tÝch kü thuËt.
B¶ng 6.2: TiÕn ®é thùc hiÖn ®Çu t
Chi phÝ vèn ®Çu t
Tªn c«ng viÖc
1 2 ..... n
- San lÊp mÆt b»ng
- X©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh
- Mua s¾m thiÕt bÞ
- L¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ c«ng tr×nh
- §μo t¹o c«ng nh©n
- S¶n xuÊt thö
Tæng møc ®Çu t†
Tæng møc vèn ®Çu t† dù tÝnh cña dù ¸n cÇn ®†îc x¸c ®Þnh râ tiÒn ViÖt
Nam, ngo¹i tÖ, b»ng hiÖn vËt hoÆc b»ng tμi s¶n kh¸c.
1.2. X¸c ®Þnh c¸c nguån tμi trî cho dù ¸n, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn tõ mçi
nguån vÒ mÆt sè lîng vμ tiÕn ®é
C¸c nguån tμi trî cho dù ¸n cã thÓ do ng©n s¸ch cÊp ph¸t, ng©n hμng
cho vay, vèn gãp cæ phÇn, vèn liªn doanh do c¸c bªn liªn doanh gãp, vèn tù
cã hoÆc vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c.
§Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é thùc hiÖn ®Çu t† cña dù ¸n, võa ®Ó tr¸nh ø ®äng
vèn, nªn c¸c nguån tμi trî cÇn ®†îc xem xÐt kh«ng chØ vÒ mÆt sè l†îng mμ
vÒ c¶ thêi ®iÓm nhËn ®†îc tμi trî. C¸c nguån vèn dù kiÕn nμy ph¶i ®†îc ®¶m
b¶o ch¾c ch¾n. Sù ®¶m b¶o nμy thÓ hiÖn ë tÝnh ph¸p lý vμ c¬ së thùc tÕ cña
c¸c nguån huy ®éng. VÝ dô ®èi víi vèn vay ph¶i c¨n cø vμo uy tÝn cña c¬
quan ®¶m b¶o cho vay vèn. NÕu lμ vèn gãp cæ phÇn hoÆc liªn doanh ph¶i cã
sù cam kÕt vÒ tiÕn ®é vμ sè l†îng vèn gãp cña c¸c cæ ®«ng hoÆc c¸c bªn liªn
doanh. NÕu lμ vèn tù cã th× ph¶i cã b¶n gi¶i tr×nh vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c¬ së 3 n¨m tr†íc ®©y vμ hiÖn t¹i chøng tá r»ng c¬ së

251
®·, ®ang vμ sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã tÝch luü vμ do ®ã ®¶m b¶o
cã vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n.
TiÕp ®ã ph¶i so s¸nh nhu cÇu vÒ vèn víi kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn cho dù
¸n tõ c¸c nguån vÒ sè l†îng vμ tiÕn ®é th«ng qua lËp b¶ng c©n ®èi vèn ®Çu
t†. NÕu kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín h¬n hoÆc b»ng nhu cÇu vèn sö dông th×
dù ¸n ®†îc chÊp nhËn. NÕu kh¶ n¨ng nhá h¬n nhu cÇu th× ph¶i gi¶m qui m«
cña dù ¸n, xem xÐt l¹i khÝa c¹nh kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé trong
viÖc gi¶m qui m« cña dù ¸n.
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc c¸c nguån tμi trî cho dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh c¬ cÊu
nguån vèn cña dù ¸n. Cã nghÜa lμ tÝnh to¸n tû träng vèn cña tõng nguån huy
®éng chiÕm trong tæng møc ®Çu t†. Trªn c¬ së nhu cÇu vèn, tiÕn ®é thùc
hiÖn c¸c c«ng viÖc ®Çu t† (trong phÇn ph©n tÝch kü thuËt) vμ c¬ cÊu nguån
vèn, lËp tiÕn ®é huy ®éng vèn hμng n¨m ®èi víi tõng nguån cô thÓ. TiÕn ®é
huy ®éng vèn ph¶i tÝnh tíi l†îng tiÒn tÖ thùc cÇn huy ®éng hμng n¨m trong
tr†êng hîp cã biÕn ®éng gi¸ c¶ hoÆc l¹m ph¸t.
2. LËp b¸o c¸o tvi chÝnh dù kiÕn cho tõng n¨m (hoÆc tõng giai
®o¹n cña ®êi dù ¸n) vv x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n
2.1. LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh dù kiÕn cho tõng n¨m cña ®êi dù ¸n
(hoÆc tõng giai ®o¹n cña ®êi dù ¸n)
Sau khi x¸c ®Þnh ®†îc tæng møc ®Çu t†, c¬ cÊu nguån vèn vμ tiÕn ®é
huy ®éng vèn, b†íc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch lμ tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu
kinh tÕ tμi chÝnh cña dù ¸n. ViÖc tÝnh c¸c chØ tiªu nμy ®†îc thùc hiÖn th«ng
qua viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh dù tÝnh cho tõng n¨m hoÆc tõng giai ®o¹n
cña ®êi dù ¸n. C¸c b¸o c¸o tμi chÝnh gióp cho chñ ®Çu t† thÊy ®†îc t×nh h×nh
ho¹t ®éng tμi chÝnh cña dù ¸n vμ nã lμ nguån sè liÖu gióp cho viÖc tÝnh to¸n
ph©n tÝch c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n.
ƒ Dù tÝnh doanh thu tõ ho¹t ®éng cña dù ¸n.
Doanh thu tõ ho¹t ®éng cña dù ¸n bao gåm doanh thu do b¸n s¶n
phÈm chÝnh, s¶n phÈm phô, phÕ liÖu, phÕ phÈm vμ tõ dÞch vô cung cÊp cho
bªn ngoμi. Doanh thu cña dù ¸n ®†îc dù tÝnh cho tõng n¨m ho¹t ®éng. §Ó
lËp ®†îc b¶ng dù tÝnh doanh thu ph¶i dùa vμo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vμ tiªu thô
hμng n¨m cña dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh.

252
 B¶ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt (dÞch vô) cña dù ¸n ®†îc lËp trªn c¬ së c«ng
suÊt kh¶ thi vμ møc s¶n xuÊt dù kiÕn cña dù ¸n ®· ®†îc x¸c ®Þnh trong phÇn
ph©n tÝch kü thuËt.
B¶ng kÕ ho¹ch tiªu thô hμng n¨m cña dù ¸n dùa trªn s¶n l†îng s¶n
xuÊt hμng n¨m, ®Þa ®iÓm tiªu thô vμ gi¸ b¸n/mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (dÞch vô)
cña dù ¸n.
Dù tÝnh doanh thu cña dù ¸n ®†îc thùc hiÖn theo b¶ng sau:
B¶ng 6.3: Dù tÝnh doanh thu
§¬n vÞ tÝnh
N¨m ho¹t ®éng
ChØ tiªu
1 2 ... n
A. Doanh thu tõ s¶n phÈm chÝnh
B. Doanh thu tõ s¶n phÈm phô
C. Doanh thu tõ phÕ liÖu, phÕ phÈm
D. DÞch vô cung cÊp cho bªn ngoμi
Tæng doanh thu ch†a cã thuÕ VAT
VAT: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.
ƒ Dù tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt (dÞch vô).
ChØ tiªu nμy còng ®†îc tÝnh cho tõng n¨m trong suèt c¶ ®êi dù ¸n.
ViÖc dù tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt (dÞch vô) dùa trªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hμng n¨m,
kÕ ho¹ch khÊu hao vμ kÕ ho¹ch tr¶ nî cña dù ¸n.
KhÊu hao lμ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. Bëi vËy møc khÊu hao cã
¶nh h†ëng ®Õn lîi nhuËn, ®Õn møc thuÕ thu nhËp ph¶i nép hμng n¨m cña
doanh nghiÖp. NÕu khÊu hao t¨ng, lîi nhuËn gi¶m vμ do ®ã thuÕ thu nhËp
doanh nghiÖp gi¶m vμ ng†îc l¹i. V× vËy viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c møc khÊu
hao cã ý nghÜa quan träng trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t†. Møc khÊu
hao ®†îc x¸c ®Þnh hμng n¨m l¹i phô thuéc vμo ph†¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao.
Theo v¨n b¶n qu¶n lý hiÖn hμnh, khÊu hao ®†îc x¸c ®Þnh theo ba
ph†¬ng ph¸p sau:

253
 *1. Ph¬ng ph¸p khÊu hao ®êng th¼ng.
- Néi dung cña ph†¬ng ph¸p:
Tμi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp ®†îc trÝch khÊu hao theo ph†¬ng
ph¸p khÊu hao ®†êng th¼ng nh† sau:
+ X¸c ®Þnh møc trÝch khÊu hao trung b×nh hμng n¨m cho tμi s¶n cè
®Þnh theo c«ng thøc d†íi ®©y:
Møc trÝch khÊu hao Nguyªn gi¸ tμi s¶n cè ®Þnh
trung b×nh hμng n¨m =
cña tμi s¶n cè ®Þnh Thêi gian sö dông

+ Møc trÝch kh©u hao trung b×nh hμng th¸ng b»ng sè khÊu hao ph¶i
trÝch c¶ n¨m chia cho 12 th¸ng.
- Tr†êng hîp thêi gian sö dông hay nguyªn gi¸ cña tμi s¶n cè ®Þnh
thay ®æi, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh l¹i møc trÝch khÊu hao trung b×nh cña
tμi s¶n cè ®Þnh b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n chia (:) cho thêi
gian sö dông ®†îc x¸c ®Þnh l¹i hoÆc thêi gian sö dông cßn l¹i (®†îc x¸c ®Þnh
lμ chªnh lÖch gi÷a thêi gian sö dông ®· ®¨ng ký trõ thêi gian ®· sö dông)
cña tμi s¶n cè ®Þnh.
- Møc trÝch khÊu hao cho n¨m cuèi cïng cña thêi gian sö dông tμi s¶n
cè ®Þnh ®†îc x¸c ®Þnh lμ hiÖu sè gi÷a nguyªn gi¸ tμi s¶n cè ®Þnh vμ sè khÊu
hao lòy kÕ ®· thùc hiÖn ®Õn n¨m tr†íc n¨m cuèi cïng cña tμi s¶n cè ®Þnh ®ã.
*2. Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d gi¶m dÇn cã ®iÒu chØnh:
- Néi dung cña ph†¬ng ph¸p:
Møc trÝch khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p sè d† gi¶m dÇn
cã ®iÒu chØnh ®†îc x¸c ®Þnh nh†:
+ X¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tμi s¶n cè ®Þnh
+ X¸c ®Þnh møc trÝch khÊu hao n¨m cña tμi s¶n cè ®Þnh trong c¸c n¨m
®Çu theo c«ng thøc d†íi ®©y:
Møc trÝch khÊu hao hμng Gi¸ trÞ cßn l¹i cña Tû lÖ khÊu hao
= x
n¨m cña tμi s¶n cè ®Þnh tμi s¶n cè ®Þnh nhanh
Tû lÖ khÊu hao nhanh x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:

254
Tû lÖ khÊu
Tû lÖ khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh HÖ sè
hao nhanh = x
theo ph†¬ng ph¸p ®†êng th¼ng ®iÒu chØnh
(%)
Tû lÖ khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p ®†êng th¼ng ®†îc
x¸c ®Þnh nh† sau:

Tû lÖ khÊu hao tμi s¶n cè 1

®Þnh theo ph†¬ng ph¸p = x 100
Thêi gian sö dông
®†êng th¼ng (%)
cña tμi s¶n cè ®Þnh
HÖ sè ®iÒu chØnh x¸c ®Þnh theo thêi gian sö dông cña tμi s¶n cè ®Þnh
quy ®Þnh t¹i b¶ng d†íi ®©y:
Thêi gian sö dông cña tμi s¶n cè ®Þnh HÖ sè ®iÒu chØnh
(lÇn)
§Õn 4 n¨m ( t ” 4 n¨m) 1,5
Trªn 4 ®Õn 6 n¨m ( 4n¨m < t ” 6 n¨m) 2,0
Trªn 6 n¨m ( t > 6 n¨m ) 2,5
Nh÷ng n¨m cuèi, khi møc khÊu hao n¨m x¸c ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p
sè d† gi¶m dÇn nãi trªn b»ng (hoÆc thÊp h¬n) møc khÊu hao tÝnh b×nh qu©n
gi÷a gi¸ trÞ cßn l¹i vμ sè n¨m sö dông cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh th× kÓ tõ
n¨m ®ã møc khÊu hao ®†îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh chia
cho sè n¨m sö dông cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh.
+ Møc trÝch khÊu hao hμng th¸ng b»ng sè khÊu hao ph¶i trÝch c¶ n¨m
chia cho 12 th¸ng.
*3. Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo sè lîng, khèi lîng s¶n phÈm:
Néi dung cña ph†¬ng ph¸p:
Tμi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp ®†îc trÝch khÊu hao theo ph†¬ng
ph¸p khÊu hao theo sè l†îng, khèi l†îng s¶n phÈm nh† sau:
- C¨n cø vμo hå s¬ kinh tÕ - kü thuËt cña tμi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp
x¸c ®Þnh tæng sè l†îng, khèi l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt theo c«ng suÊt thiÕt
kÕ cña tμi s¶n cè ®Þnh, gäi t¾t lμ s¶n l†îng theo c«ng suÊt thiÕt kÕ.

255
 - C¨n cø t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh sè l†îng,
khèi l†îng s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt hμng th¸ng, hμng n¨m cña tμi s¶n cè
®Þnh.
- X¸c ®Þnh møc trÝch khÊu hao trong th¸ng cña tμi s¶n cè ®Þnh theo
c«ng thøc d†íi ®©y:
Møc trÝch khÊu
Møc trÝch khÊu hao Sè l†îng s¶n
hao b×nh qu©n
trong th¸ng cña tμi s¶n = phÈm s¶n xuÊt x
tÝnh cho mét
cè ®Þnh trong th¸ng
®¬n vÞ s¶n phÈm
Trong ®ã:
Møc trÝch khÊu hao Nguyªn gi¸ tμi s¶n cè ®Þnh
b×nh qu©n tÝnh cho =
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm S¶n l†îng theo c«ng suÊt thiÕt kÕ

- Møc trÝch khÊu hao n¨m cña tμi s¶n cè ®Þnh b»ng tæng møc trÝch
khÊu hao cña 12 th¸ng trong n¨m, hoÆc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Møc trÝch khÊu hao Møc trÝch khÊu hao
Sè l†îng s¶n phÈm
n¨m cña tμi s¶n = x b×nh qu©n tÝnh cho mét
s¶n xuÊt trong n¨m
cè ®Þnh ®¬n vÞ s¶n phÈm
Tr†êng hîp c«ng suÊt thiÕt kÕ hoÆc nguyªn gi¸ cña tμi s¶n cè ®Þnh
thay ®æi, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh l¹i møc trÝch khÊu hao cña tμi s¶n cè
®Þnh.
Trªn c¬ së lùa chän ph†¬ng ph¸p khÊu hao, tiÕn hμnh lËp b¶ng kÕ
ho¹ch khÊu hao hμng n¨m.
B¶ng kÕ ho¹ch tr¶ nî ®†îc x©y dùng trªn c¬ së kÕ ho¹ch vay nî vμ c¸c
®iÒu kiÖn tμi trî cña tõng nguån vay. KÕ ho¹ch tr¶ nî dùa trªn c¸c ph†¬ng
thøc thanh to¸n cña c¸c nhμ tμi trî ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n vay, trong ®ã
bao gåm c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau:
- §Þnh kú thanh to¸n (thêi gian ©n h¹n, thêi gian tr¶ nî, thêi gian cña 1
kú thanh to¸n).
- C¸ch thøc tr¶ nî (tr¶ ®Òu, tr¶ kh«ng ®Òu).
ViÖc dù tÝnh chØ tiªu nμy ®†îc thùc hiÖn theo b¶ng sau:

256
 B¶ng 6.4: Dù tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt, dÞch vô
§¬n vÞ tÝnh
N¨m ho¹t ®éng
1 2 ... n
C¸c yÕu tè
1. Nguyªn vËt liÖu
Gåm: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh
- VËt liÖu bao b×
2. Nöa thμnh phÈm vμ dÞch vô mua ngoμi
3. Nhiªn liÖu
4. N¨ng l†îng
5. N†íc
6. TiÒn l†¬ng
7. B¶o hiÓm x· héi
8. Chi phÝ b¶o d†ìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhμ
x†ëng
9. KhÊu hao
- KhÊu trõ chi phÝ tr†íc vËn hμnh
- KhÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô, ph†¬ng
tiÖn vËn t¶i
- KhÊu hao nhμ x†ëng vμ cÊu tróc h¹ tÇng
- KhÊu hao chi phÝ ban ®Çu vÒ quyÒn sö dông
®Êt (tr†êng hîp xÝ nghiÖp liªn doanh)
10. Chi phÝ ph©n x†ëng
11. Chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp
12. Chi phÝ ngoμi s¶n xuÊt
Trong ®ã:
- Chi phÝ b¶o hiÓm tμi s¶n
- Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm
13. L·i vay tÝn dông
14. Chi phÝ kh¸c
Céng chi phÝ
Chó ý: C¸c kho¶n chi phÝ dù tÝnh trong b¶ng kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng ®Çu vμo.

257
 ƒ Dù tÝnh møc lâi lç cña dù ¸n.
Trªn c¬ së sè liÖu dù tÝnh vÒ tæng doanh thu, chi phÝ tõng n¨m tiÕn
hμnh dù tÝnh møc l·i lç hμng n¨m cña dù ¸n. §©y lμ chØ tiªu quan träng, nã
ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi trong tõng n¨m ho¹t ®éng cña ®êi dù ¸n. ViÖc
tÝnh to¸n chØ tiªu nμy ®†îc tiÕn hμnh theo b¶ng d†íi ®©y:
N¨m ho¹t ®éng
1 2 ... n
C¸c chØ tiªu
1. Tæng doanh thu ch†a cã thuÕ VAT
2. C¸c kho¶n gi¶m trõ
- Gi¶m gi¸
- Hμng b¸n bÞ tr¶ l¹i
- ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép
3. Doanh thu thuÇn (1 - 2)
4. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt (ch†a cã l·i vay)
5. L·i vay
6. Thu nhËp chÞu thuÕ (3-4-5)
7. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (6 x % thuÕ suÊt)
8. Lîi nhuËn thuÇn sau thuÕ (6-7)
9. Ph©n phèi lîi nhuËn thuÇn
C¸c tû lÖ tμi chÝnh
1. Vßng quay cña vèn l†u ®éng
2. Lîi nhuËn thuÇn/doanh thu thuÇn
3. Lîi nhuËn thuÇn/vèn chñ së h÷u
4. Lîi nhuËn thuÇn/tæng møc ®Çu t†
ƒ B¶ng dù trï c©n ®èi kÕ to¸n cña dù ¸n.
B¶ng dù trï c©n ®èi kÕ to¸n ®†îc tÝnh cho tõng n¨m ho¹t ®éng cña dù
¸n. Nã m« t¶ t×nh tr¹ng tμi chÝnh ho¹t ®éng kinh doanh cña dù ¸n th«ng qua
viÖc c©n ®èi gi÷a tμi s¶n vμ nguån vèn trong tõng n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n.

258
B¶ng dù trï c©n ®èi kÕ to¸n lμ nguån tμi liÖu gióp cho chñ ®Çu t† ph©n tÝch
®¸nh gi¸ ®†îc kh¶ n¨ng c©n b»ng tμi chÝnh cña dù ¸n. ViÖc dù trï ®†îc tiÕn
hμnh theo b¶ng mÉu sau:
N¨m ho¹t ®éng
Tμi s¶n
1 2 ... n

A- TÖi s¶n l‡u ®éng

I- Vèn b»ng tiÒn
1. TiÒn mÆt t¹i quü (gåm c¶ ng©n phiÕu)
2. TiÒn göi ng©n hμng
3. TiÒn ®ang chuyÓn
II- C¸c kho¶n ph¶i thu
1. Ph¶i thu cña kh¸ch hμng
2. Tr¶ tr†íc cho ng†êi b¸n
3. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
4. Ph¶i thu néi bé
- Vèn kinh doanh ë c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc
- Ph¶i thu néi bé kh¸c
5. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c
6. Dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi
III- Hμng tån kho
1. Hμng mua ®ang ®i trªn ®†êng
2. Nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho
3. C«ng cô, dông cô trong kho
4. Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang
5. Thμnh phÈm tån kho
6. Hμng ho¸ tån kho
7. Hμng göi ®i b¸n

259
8. Dù phßng gi¶m gi¸ hμng tån kho
IV- Tμi s¶n lu ®éng kh¸c
1. T¹m øng
2. Chi phÝ tr¶ tr†íc
3. Chi phÝ chê kÕt chuyÓn
4. Tμi s¶n thiÕu chê xö lý
5. C¸c kho¶n thÕ chÊp, ký c†îc, ký quü ng¾n h¹n
V- Chi sù nghiÖp
1. Chi sù nghiÖp n¨m tr†íc
2. Chi sù nghiÖp n¨m nay

B- TÖi s¶n cè ®Þnh

I- Tμi s¶n cè ®Þnh
1. Gi¸ trÞ nhμ x†ëng
- Nguyªn gi¸
- §· khÊu hao
- Gi¸ trÞ cßn l¹i
2. Gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ
- Nguyªn gi¸
- §· khÊu hao
- Gi¸ trÞ cßn l¹i
3. Gi¸ trÞ c¸c tμi s¶n cè ®Þnh kh¸c
- Nguyªn gi¸
- §· khÊu hao
- Gi¸ trÞ cßn l¹i
Tæng céng tμi s¶n

Nguån vèn

260
A- Nî ph¶i tr¶
I. Nî ng¾n h¹n
1. Vay ng¾n h¹n
2. Nî dμi h¹n ®Õn h¹n tr¶
3. Ph¶i tr¶ cho ng†êi b¸n
4. Ng†êi mua tr¶ tiÒn tr†íc
5. ThuÕ vμ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhμ n†íc
6. Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
7. Ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ néi bé
8. C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
II- Nî dμi h¹n
1. Vay dμi h¹n
2. Nî dμi h¹n kh¸c
III- Nî kh¸c
1. Chi phÝ ph¶i tr¶
2. Tμi s¶n thõa chê xö lý
3. NhËn ký quü, ký c†îc dμi h¹n

B- Nguån vèn chñ së h÷u

I- Nguån vèn, quü
1. Vèn ®· ®ãng gãp
2. Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tμi s¶n
3. Chªnh lÖch tû gi¸
4. Quü ®Çu t† ph¸t triÓn
5. Quü dù phßng tμi chÝnh
6. Quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lμm
7. Lîi nhuËn ch†a ph©n phèi

261
8. Quü khen th†ëng vμ phóc lîi
9. Nguån vèn ®Çu t† XDCB
II- Nguån kinh phÝ
1. Quü qu¶n lý cña cÊp trªn
2. Nguån kinh phÝ sù nghiÖp
- Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m tr†íc
- Nguån kinh phÝ sù nghiÖp n¨m nay
3. Nguån kinh phÝ ®· h×nh thμnh TSC§
Tæng céng nguån vèn
C¸c tû lÖ tμi chÝnh
1. Vèn l†u ®éng/tæng sè nî
1. Vèn chñ së h÷u/tæng vèn ®Çu t†
3. Vèn chñ së h÷u/tæng sè nî
4. Tæng sè nî/tæng vèn ®Çu t†
5. Kh¶ n¨ng tr¶ nî

ƒ X¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n.

Qu¸ tr×nh thùc hiÖn mét dù ¸n ®Çu t† th†êng kÐo dμi trong nhiÒu n¨m,
trong c¸c n¨m ®ã th†êng ph¸t sinh c¸c kho¶n thu vμ chi. Nh÷ng kho¶n thu
vμ chi trong tõng n¨m cña dù ¸n ®· t¹o thμnh dßng tiÒn thu vμ chi cña dù ¸n.
Dßng tiÒn rßng cña dù ¸n lμ dßng cña møc chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu
chi trong tõng n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n. Dßng tiÒn ®†îc sö dông ®Ó tÝnh c¸c
chØ tiªu hiÖu qu¶ lμ dßng tiÒn sau thuÕ.
Dßng tiÒn sau thuÕ ®†îc x¸c ®Þnh = Dßng tiÒn rßng - Dßng thuÕ
Dßng c¸c kho¶n thu vμ chi cña dù ¸n ®†îc thÓ hiÖn nh† sau:
- Dßng chi phÝ vèn ®Çu t ban ®Çu cña dù ¸n (vèn cè ®Þnh vμ vèn l†u
®éng): dßng chi phÝ nμy diÔn ra trong nh÷ng n¨m cña qu¸ tr×nh thi c«ng x©y
dùng c«ng tr×nh vμ nh÷ng chi phÝ ®Ó t¹o ra tμi s¶n l†u ®éng ban ®Çu. Vèn cè
®Þnh cña dù ¸n ®†îc thu håi th«ng qua c¸c kho¶n trÝch khÊu hao hμng n¨m

262
vμ gi¸ trÞ thanh lý chóng ë thêi ®iÓm trung gian hoÆc kÕt thóc sö dông.
Trong ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n, c¸c kho¶n thu håi nμy th†êng chØ bï ®¾p
®†îc kho¶n vèn gèc ®Ó t¹o ra c¸c tμi s¶n cè ®Þnh ®ã. Gi¸ trÞ thanh lý tμi s¶n
(nÕu cã) ®†îc xem lμ mét kho¶n thu cña dù ¸n.
- Gi¸ trÞ ®Çu t bæ sung tμi s¶n: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n,
nÕu tuæi thä kinh tÕ cña dù ¸n lín h¬n tuæi thä kü thuËt cña tμi s¶n cè ®Þnh
hoÆc dù ¸n cã nhu cÇu më réng quy m« ho¹t ®éng, sÏ cã thªm c¸c kho¶n chi
phÝ ®Çu t† thay míi hoÆc bæ sung tμi s¶n. MÆt kh¸c do trong c¸c n¨m vËn
hμnh khai th¸c cña dù ¸n cã sù thay ®æi s¶n l†îng s¶n xuÊt, thay ®æi kú ph¶i
thu, ph¶i tr¶, thay ®æi hμng tån kho... Do ®ã dÉn ®Õn sù thay ®æi vèn l†u
®éng cña dù ¸n.
- Dßng chi phÝ vËn hμnh hμng n¨m vμ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c: dßng
nμy bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ x¶y ra trong nh÷ng n¨m vËn hμnh khai
th¸c dù ¸n: chi phÝ nguyªn, nhiªn vËt liªu, n¨ng l†îng, tiÒn l†¬ng c«ng nh©n,
chi phÝ b¶o d†ìng m¸y mãc thiÕt bÞ... Khi x¸c ®Þnh dßng tiÒn nμy cÇn chó ý:
¾ Chi phÝ vËn hμnh hμng n¨m kh«ng bao gåm khÊu hao v× toμn bé chi
phÝ tiÒn vèn ®· ®†îc tÝnh vμo dßng tiÒn cña dù ¸n. NÕu céng thªm gi¸ trÞ
khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh hμng n¨m th× ®iÒu nμy cã nghÜa lμ gi¸ trÞ khÊu hao
®†îc tÝnh 2 lÇn.
¾ Trong tr†êng hîp dù ¸n vay vèn ®Ó ®Çu t†, l·i ph¶i tr¶ cho vèn vay
kh«ng ®†îc tÝnh vμo dßng tiÒn chi phÝ vËn hμnh v× chóng ®· ®†îc tÝnh khi
chiÕt khÊu chi phÝ vμ doanh thu cña dù ¸n.
- Dßng thu cña dù ¸n:
Trong ph©n tÝch tμi chÝnh, dßng thu ®†îc thÓ hiÖn ë c¸c kho¶n doanh
thu trong tõng n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n. Nã cã thÓ bao gåm c¶ c¸c kho¶n
thu kh¸c ( thu thanh lý tμi s¶n cè ®Þnh, thu håi vèn l†u ®éng ®· bá ra).
ViÖc x¸c ®Þnh dßng tiÒn sau thuÕ cña dù ¸n ®†îc thÓ hiÖn qua b¶ng
sau:

263
 0 1 2 ... n
1. Doanh thu
2. Thu kh¸c
2.1. Thanh lý TSC§
2.2. Thu håi VL§
3. V§T
4. CP vËn hμnh hμng n¨m
(kh«ng cã khÊu hao vμ l·i vay)
5. KhÊu hao
6. L·i vay
7. Thu nhËp chÞu thuÕ
8. ThuÕ TNDN
9. Thu nhËp sau thuÕ
( 9=7-8)
10. Chi phÝ ®Çu t† bæ sung TS
11. Dßng tiÒn sau thuÕ
Tuú theo môc tiªu cÇn ph©n tÝch, dßng tiÒn cña dù ¸n cßn cã thÓ xem
xÐt trªn dßng tiÒn vèn chñ së h÷u. §èi víi dßng tiÒn nμy, trong tæng møc
®Çu t† ph¶i lo¹i trõ vèn vay ng©n hμng. Dßng thu hμng n¨m cña dù ¸n ph¶i
trõ ®i sè tiÒn l·i vμ nî gèc ph¶i tr¶ hμng n¨m cho ng©n hμng. V× dù ¸n chØ
xem xÐt trªn vèn chñ së h÷u nªn tû suÊt “r” ph¶i lμ chi phÝ vèn chñ së h÷u.
Khi x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n cÇn chó ý: C¸c kho¶n thu chi cña dù
¸n ®†îc x¸c ®Þnh tõ nh÷ng th«ng tin trong c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh song vÊn ®Ò
cÇn ph©n biÖt gi÷a doanh thu vμ kho¶n thu, gi÷a kho¶n mua vμ kho¶n chi
tr†íc khi x©y dùng dßng tiÒn cña dù ¸n.
Doanh thu lμ gi¸ trÞ hμng ho¸ b¸n ®†îc ph¶n ¸nh trong tμi kho¶n thu
nh†ng cã thÓ ch†a ®†îc thanh to¸n. Kho¶n thu lμ gi¸ trÞ hμng ho¸ ®· ®†îc
thanh to¸n. Kho¶n mua lμ gi¸ trÞ mua vμo nh†ng cã thÓ ch†a tr¶ tiÒn ®†îc
ph¶n ¸nh trong tμi kho¶n nî. Kho¶n chi lμ gi¸ trÞ hμng ho¸ mua ®· tr¶ tiÒn.
Nh† vËy, thu nhËp lμ chªnh lÖch gi÷a doanh thu vμ c¸c kho¶n mua t¹i
thêi ®iÓm xem xÐt cßn dßng tiÒn lμ chªnh lÖch gi÷a kho¶n thu vμ kho¶n chi
t¹i thêi ®iÓm xem xÐt. Bëi vËy gi¸ trÞ dßng tiÒn tÖ rßng t¹i mét thêi ®iÓm nμo

264
®ã cã thÓ kh¸c víi thu nhËp cña dù ¸n t¹i thêi ®iÓm ®ã (cã thÓ x¶y ra thu
nhËp > 0 nh†ng dßng tiÒn tÖ rßng l¹i < 0).
Trªn thùc tÕ trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n hiÖn nay, phÇn lín c¸c dù
¸n vÉn ch†a tÝnh tíi sù chªnh lÖch nμy, tøc lμ ch†a ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng
tμi chÝnh cña dù ¸n.
Song nÕu dù tÝnh ®†îc gi¸ trÞ hμng ho¸ b¸n ra trong mét giai ®o¹n, gi¸
trÞ cña tμi kho¶n thu vμo ®Çu vμ cuèi kú ta cã thÓ tÝnh ®†îc c¸c kho¶n tiÒn
thu nh† sau:
Kho¶n thu trong kú Doanh thu Chªnh lÖch kho¶n ph¶i thu
= +
(dßng tiÒn vμo) trong kú ®Çu kú vμ cuèi kú
T†¬ng tù nh† vËy, ta cã thÓ tÝnh c¸c kho¶n chi tõ gi¸ trÞ hμng mua vμo
vμ tõ gi¸ trÞ cña tμi kho¶n nî ®Çu kú vμ cuèi kú nh† sau:
Kho¶n chi trong kú Kho¶n mua Chªnh lÖch kho¶n ph¶i tr¶
= +
(dßng tiÒn ra) trong kú ®Çu kú vμ cuèi kú
Nh† vËy, nÕu c¸c kho¶n b¸n chÞu (kho¶n ph¶i thu) ®Çu kú vμ cuèi kú
kh«ng thay ®æi th× kho¶n thu trong kú b»ng doanh thu trong kú. NÕu c¸c
kho¶n mua chÞu (kho¶n ph¶i tr¶) ®Çu kú vμ cuèi kú kh«ng ®æi th× kho¶n chi
trong kú b»ng kho¶n mua trong kú ®iÒu nμy khã cã thÓ x¶y ra trong thùc tÕ.
Bëi vËy, gi÷a c¸c kho¶n thu vμ chi cña dßng tiÒn cã thÓ kh¸c víi tæng doanh
thu vμ chi phÝ trong b¸o c¸o tμi chÝnh.
3. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tvi chÝnh dù ¸n ®Çu tt
3.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ tiÒm lùc tμi chÝnh cña doanh nghiÖp
ƒ HÖ sè vèn tù cã so víi vèn ®i vay: HÖ sè nμy ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng
1. §èi víi dù ¸n cã triÓn väng, hiÖu qu¶ thu ®†îc lμ râ rμng th× hÖ sè nμy cã
thÓ nhá h¬n 1, vμo kho¶ng 2/3 th× dù ¸n thuËn lîi.
ƒ Tû träng vèn tù cã trong tæng vèn ®Çu t† ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng
50%. §èi víi c¸c dù ¸n cã triÓn väng, hiÖu qu¶ râ rμng th× tû träng nμy cã
thÓ lμ 40%, th× dù ¸n thuËn lîi.
Nh† vËy, hai chØ tiªu trªn nãi lªn tiÒm lùc tμi chÝnh ®¶m b¶o cho dù ¸n
thùc hiÖn ®†îc thuËn lîi.

265
3.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n.
3.2.1. C¸c chØ tiªu lîi nhuËn thuÇn, thu nhËp thuÇn cña dù ¸n
§©y lμ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ quy m« l·i cña dù ¸n.
ChØ tiªu lîi nhuËn thuÇn (W- Worth) ®†îc tÝnh cho tõng n¨m hoÆc
tõng giai ®o¹n ho¹t ®éng cña ®êi dù ¸n.
Lîi nhuËn thuÇn tõng n¨m ký hiÖu lμ Wi ®†îc tÝnh nh† sau:
Wi = Oi - Ci (26)
Trong ®ã:
Oi: Doanh thu thuÇn n¨m i.
Ci: C¸c chi phÝ ë n¨m i bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi cã liªn quan ®Õn
s¶n xuÊt, kinh doanh ë n¨m i: chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm, chi
phÝ qu¶n lý hμnh chÝnh, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ tr¶ l·i vèn vay, thuÕ thu
nhËp doanh nghiÖp vμ chi phÝ kh¸c.
Tæng lîi nhuËn thuÇn cña c¶ ®êi dù ¸n theo mÆt b»ng hiÖn t¹i cã thÓ
®†îc x¸c ®Þnh nh† sau:
n
1 1 1
PV (W ) ¦W
i 1
ipv W1
1 r
1
 W2
1 r
2
 ...  Wn
1 r
n
(27)

Lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n. ChØ tiªu tæng lîi nhuËn thuÇn th†êng tÝnh
chuyÓn vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i nªn chØ tiªu lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n n¨m
hoÆc tõng giai ®o¹n cña ®êi dù ¸n còng tÝnh theo mÆt b»ng thêi gian ë hiÖn
t¹i ký hiÖu W PV víi c«ng thøc tÝnh nh† sau:
n

¦W
i 1
ipv
W PV (28)
n
Trong thùc tÕ lËp dù ¸n ng†êi ta cã thÓ lÊy møc lîi nhuËn thuÇn ë n¨m
ho¹t ®éng trung b×nh trong c¸c n¨m cña ®êi dù ¸n lμm chØ tiªu lîi nhuËn
thuÇn b×nh qu©n. Tuy nhiªn, møc ®é chÝnh x¸c kh«ng b»ng ¸p dông c«ng
thøc trªn. Ng†êi ta còng cã thÓ xem møc lîi nhuËn san ®Òu hμng n¨m lμ møc
lîi nhuËn b×nh qu©n theo c«ng thøc:

266
 § n · r 1 n
n
W AW ¨ ¦ Wipv ¸ (29)
¹ 1 r 1
n
©i1
ChØ tiªu lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n cã t¸c dông so s¸nh khi ®¸nh gi¸ vμ
lùa chän dù ¸n ®Çu t†.
§Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ quy m« l·i cña c¶ ®êi dù ¸n trong ph©n tÝch tμi
chÝnh th†êng sö dông chØ tiªu thu nhËp thuÇn. Thu nhËp thuÇn cña dù ¸n t¹i
mét thêi ®iÓm ( ®Çu thêi kú ph©n tÝch- PV hay cuèi thêi kú ph©n tÝch- FV) lμ
chªnh lÖch gi÷a tæng c¸c kho¶n thu vμ tæng c¸c kho¶n chi phÝ cña c¶ ®êi dù
¸n ®· ®†îc ®†a vÒ cïng mét thêi ®iÓm ®ã. Bëi vËy, chØ tiªu nμy bao gåm
kh«ng chØ tæng lîi nhuËn thuÇn tõng n¨m cña c¶ ®êi dù ¸n mμ cßn bao gåm
c¶ c¸c kho¶n thu kh¸c kh«ng trùc tiÕp do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
mang l¹i nh†: gi¸ trÞ thu håi thanh lý tμi s¶n cè ®Þnh ë cuèi ®êi dù ¸n, thu
håi vèn l†u ®éng...
Còng nh† chØ tiªu lîi nhuËn thuÇn, thu nhËp thuÇn cña dù ¸n th†êng
®†îc tÝnh chuyÓn vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i (®Çu thêi kú ph©n tÝch) (NPV- Net
Present Value) nã ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
n n
Bi Ci
NPV ¦ 1 r
i 0
i
¦
i 0 1 r
i
(30)

Trong ®ã:
Bi: Kho¶n thu cña n¨m i. Nã cã thÓ lμ doanh thu thuÇn n¨m i, gi¸ trÞ
thanh lý tμi s¶n cè ®Þnh ë c¸c thêi ®iÓm trung gian (khi c¸c tμi s¶n hÕt tuæi
thä theo quy ®Þnh) vμ ë cuèi ®êi dù ¸n, vèn l†u ®éng bá ra ban ®Çu vμ ®†îc
thu vÒ ë cuèi ®êi dù ¸n v.v...
Ci: Kho¶n chi phÝ cña n¨m i. Nã cã thÓ lμ chi phÝ vèn ®Çu t† ban ®Çu
®Ó t¹o ra tμi s¶n cè ®Þnh vμ tμi s¶n l†u ®éng ë thêi ®iÓm ®Çu vμ t¹o ra tμi s¶n
cè ®Þnh ë c¸c thêi ®iÓm trung gian, chi phÝ vËn hμnh hμng n¨m cña dù ¸n
n: Sè n¨m ho¹t ®éng cña ®êi dù ¸n
r: Tû suÊt chiÕt khÊu ®†îc chän
ChØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp thuÇn ®†îc xem lμ tiªu chuÈn
quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t†.

267
 Dù ¸n ®†îc chÊp nhËn (®¸ng gi¸) khi NPVt0. Khi ®ã tæng c¸c kho¶n
thu cña dù ¸n t tæng c¸c kho¶n chi phÝ sau khi ®· ®†a vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i.
Ng†îc l¹i, dù ¸n kh«ng ®†îc chÊp nhËn khi NPV < 0. Khi ®ã tæng thu
cña dù ¸n kh«ng bï ®¾p ®†îc chi phÝ bá ra.
ChØ tiªu NPV cßn ®†îc sö dông nh† tiªu chuÈn tèt nhÊt ®Ó lùa chän
c¸c dù ¸n lo¹i trõ lÉn nhau (trong tr†êng hîp kh«ng cã h¹n chÕ vÒ nguån
vèn).
Thu nhËp thuÇn cña dù ¸n cã thÓ tÝnh vÒ thêi ®iÓm t†¬ng lai (cuèi thêi
kú ph©n tÝch)
(NFV- Net Future Value).
Gi¸ trÞ t†¬ng lai cña thu nhËp thuÇn ®†îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
n n
NFV ¦B
i 0
i 1 r
n i
¦ Ci 1  r
i 0
n i
(31)

Còng nh† chØ tiªu NPV, NFV còng ®†îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n.
Dù ¸n ®†îc chÊp nhËn khi NFV t 0 vμ kh«ng ®†îc chÊp nhËn khi NFV<0.
ChØ tiªu NFV còng ®†îc sö dông ®Ó so s¸nh lùa chän c¸c dù ¸n ®Çu t†
lo¹i trõ lÉn nhau.
3.2.2. Tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† hay cßn gäi lμ hÖ sè hoμn vèn (RR-
Rate of Return)
ChØ tiªu nμy nÕu tÝnh cho tõng n¨m (RRi) nã ph¶n ¸nh møc lîi nhuËn
thu ®†îc tõng n¨m tÝnh trªn mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t† hoÆc ph¶n ¸nh møc ®é
thu håi vèn ®Çu t† ban ®Çu nhê lîi nhuËn thu ®†îc hμng n¨m.
C«ng thøc x¸c ®Þnh tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† tõng n¨m nh† sau:
Wipv
RRi (32)
Iv0
Trong ®ã:
Wipv: Lîi nhuËn thuÇn thu ®†îc n¨m i tÝnh theo mÆt b»ng hiÖn t¹i (thêi
®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng).
Iv0: Vèn ®Çu t† t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng.
RRi cã t¸c dông so s¸nh gi÷a c¸c n¨m cña ®êi dù ¸n.

268
 ƒ NÕu tÝnh tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† b×nh qu©n n¨m cña ®êi dù ¸n
(ký hiÖu RR ) c«ng thøc x¸c ®Þnh nh† sau:
W pv
RR (33)
Iv0

Trong ®ã: W pv lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n n¨m cña ®êi dù ¸n theo mÆt
b»ng hiÖn t¹i.
Trong thùc tÕ (trong nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi) ®Ó tÝnh RR ng†êi ta cã
thÓ lÊy lîi nhuËn thuÇn cña mét n¨m ho¹t ®éng ë møc trung b×nh trong ®êi
dù ¸n vμ ¸p dông c«ng thøc tÝnh RR gi¶n ®¬n (kh«ng xÐt ®Õn yÕu tè thêi
gian cña tiÒn) sau ®©y:
W
RR
Iv0
Trong ®ã: W lμ lîi nhuËn thuÇn n¨m ho¹t ®éng trung b×nh cña ®êi dù ¸n.
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng sè vèn ®Çu t† t¹i thêi ®iÓm dù ¸n ®i
vμo ho¹t ®éng lμ 318 triÖu ®ång. Lîi nhuËn thuÇn thu ®†îc hμng n¨m kÓ tõ
khi s¶n xuÊt nh† sau:
N¨m thø nhÊt lîi nhuËn thuÇn lμ 50 triÖu ®ång.
N¨m thø hai lμ 70 triÖu ®ång.
N¨m thø ba lμ 90 triÖu ®ång vμ cø tiÕp tôc n¨m sau cao h¬n n¨m tr†íc
20 triÖu ®ång cho ®Õn n¨m thø 10.
H·y x¸c ®Þnh:
1. Tæng lîi nhuËn thuÇn cña c¶ ®êi dù ¸n vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i (®Çu
n¨m thø nhÊt).
2. Lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n n¨m cña c¶ ®êi dù ¸n theo mÆt b»ng
hiÖn t¹i.
3. Tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† tõng n¨m vμ b×nh qu©n n¨m cña c¶ ®êi
dù ¸n.
BiÕt r»ng, tû lÖ l¹m ph¸t thêi kú s¶n xuÊt lμ 3% n¨m, møc chi phÝ c¬
héi lμ 12,6%.
Lêi gi¶i:

269
 Tæng lîi nhuËn thuÇn cña c¶ ®êi dù ¸n ®†îc tÝnh theo mÆt b»ng hiÖn
t¹i theo c«ng thøc sau:
1 r 1 G ª 1 r 1 n º
n n
Pv A1  «  n »
r 1 r r ¬ r 1 r 1 r ¼
n n

Trong ®ã: A1 = 50
G = 20
n = 10
r bao hμm c¶ tû lÖ l¹m ph¸t vμ møc chi phÝ c¬ héi
r = (1 + 0,03) (1 + 0,126) - 1 = 0,15978 | 16%
1  0,16  1 20 ª 1  0,16  1 º
10 10
10
VËy: Pv 50  «  »
r 1  0,16 0,16 ¬ 0,16 1  0,16 1  0,16
10 10 10
¼
PV = 50 x 4,8332 + 125 [4,8332 - 2,267] = 562,41 triÖu ®ång.
Tæng lîi nhuËn thuÇn c¶ ®êi dù ¸n theo mÆt b»ng thêi gian dù ¸n b¾t
®Çu ®i vμo ho¹t ®éng (®Çu n¨m thø nhÊt) lμ 562,41 triÖu ®ång.
ƒ Lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n n¨m theo mÆt b»ng thêi gian ®Çu n¨m thø
nhÊt lμ:
562,41
WPV 56,241 triÖu ®ång
10
ƒ §Ó tÝnh tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† tõng n¨m (RRi) ta lËp b¶ng sau:
N¨m s¶n xuÊt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Wi 50 70 90 110 130 150 170 190 210 230
Sè n¨m tÝnh chuyÓn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
0,8621 0,7432 0,6407 0,5523 0,4761 0,4104 0,3538 0,3050 0,2630 0,2257
1  0,16
i

1
Wi 43,103 52,024 57,663 60,753 61,893 61,56 60,146 57,95 55,23 52,141
1  0,16
i

Wipv
RRi 0,1355 0,1635 0,1831 0,1909 0,1946 0,1935 0,1891 0,1822 0,1736 0,1639
Iv0

270
 Tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† b×nh qu©n n¨m c¶ ®êi dù ¸n lμ:
W pv 56,241
RR 0,1768 hay 17,68%
Iv0 318
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng sè vèn ®Çu t† t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t
®Çu ®i vμo ho¹t ®éng lμ 1.500 triÖu ®ång, trong ®ã vèn cè ®Þnh lμ 1400 triÖu
®ång, vèn l†u ®éng lμ 100 triÖu ®ång. Doanh thu hμng n¨m cña dù ¸n dù
kiÕn ®¹t ®†îc lμ 700 triÖu ®ång. Tæng chi phÝ vËn hμnh hμng n¨m cña dù ¸n
kÓ tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt lμ 200 triÖu ®ång. §êi cña dù ¸n lμ 10 n¨m, gi¸ trÞ
thu håi cuèi ®êi dù ¸n 200 triÖu ®ång, trong ®ã thanh lý tμi s¶n cè ®Þnh lμ
100 triÖu, thu håi vèn l†u ®éng 100 triÖu. XÐt vÒ khÝa c¹nh tμi chÝnh, dù ¸n
cã nªn ®Çu t† kh«ng. Cho biÕt tμi s¶n cè ®Þnh ®†îc khÊu hao theo ph†¬ng
ph¸p khÊu hao ®Òu, thêi gian khÊu hao 10 n¨m; thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
lμ 25%, møc chi phÝ c¬ héi cña vèn lμ 12% n¨m.
Lêi gi¶i:
§Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n chóng ta cã thÓ sö dông chi tiªu thu nhËp thuÇn. Dù
¸n ®†îc chÊp nhËn khi NPV t 0 hoÆc NFV t 0 ng†îc l¹i dù ¸n kh«ng ®†îc
chÊp nhËn khi NPV < 0 hoÆc NFV < 0.
X¸c ®Þnh dßng tiÒn vμ tÝnh chØ tiªu NPV cña dù ¸n:
Sè
N¨m 0 1 2 3 ......... 10
TT
1 Doanh thu thuÇn 700 700 700 .......... 700
2 Thu kh¸c 200
- Thanh lý TSC§ 100
- Thu håi VL§ 100
3 Vèn ®Çu t† 1500
- VC§ 1400
- VL§ 100
4 Chi phÝ vËn hμnh 200 200 200 ...... 200
5 Chi phÝ khÊu hao 140 140 140 ....... 140

271
 6 Thu nhËp chÞu thuÕ 360 360 360 ....... 460
7 ThuÕ thu nhËp 90 90 90 ...... 115
8 Thu nhËp sau thuÕ 270 270 270 ....... 345
9 Dßng tiÒn sau thuÕ -1500 410 410 410 ....... 585
Cã thÓ sö dông chØ tiªu NPV ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n.
1 r 1
10
1
NPV 410  175  1500
r 1 r 1 r
10 10

Víi r = 12%
NPV =410 x 5,6502 + 175 x 0,321973 - 1.500 = 872,9273 triÖu ®ång
NPV > 0 dù ¸n ®¸ng gi¸ => nªn ®Çu t†.
HoÆc cã thÓ sö dông chØ tiªu NFV
1 r 1
10
 175  1.500 1  r
10
NFV 410
r
Víi r = 12%
NFV = 410 x 17,54874 + 175 - 4658,7723 = 2711,2111 triÖu ®ång.
NFV >0 => Dù ¸n nªn ®Çu t†.
3.2.3. Tû sè lîi Ých - chi phÝ (B/C: Benefits - Costs Ratio)
ChØ tiªu tû sè lîi Ých - chi phÝ ®†îc x¸c ®Þnh b»ng tû sè gi÷a lîi Ých thu
®†îc vμ chi phÝ bá ra.
Lîi Ých vμ chi phÝ cña dù ¸n cã thÓ tÝnh theo gi¸ trÞ ë mÆt b»ng thêi
®iÓm hiÖn t¹i hoÆc thêi ®iÓm t†¬ng lai. ViÖc quy vÒ thêi ®iÓm t†¬ng lai ®Ó
tÝnh chØ tiªu nμy Ýt ®†îc sö dông.
Bëi vËy, chØ tiªu B/C th†êng ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
n
1
B
¦B
i 0 1 
i
r
i
PV ( B )
n
(34)
1
¦
C PV (C)
Ci
1 r
i
i 0

Trong ®ã:

272
 Bi: Doanh thu (hay lîi Ých) ë n¨m i.
Ci: Chi phÝ n¨m i
PV (B): Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu bao gåm doanh thu ë c¸c
n¨m cña ®êi dù ¸n.
PV (C): Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n chi phÝ.
L†u ý: Khi tÝnh chØ tiªu B/C, gi¸ trÞ thanh lý tμi s¶n ®†îc khÊu trõ vμo
tæng chi phÝ sau khi chuyÓn vÒ cïng mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i.
Tû sè B/C cßn cã thÓ ®†îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
B AV ( B )
(35)
C AV (C)
Trong ®ã:
AV(B): (Annual Value of Benefits) - Doanh thu (lîi Ých) ®Òu ®Æn hμng
n¨m.
AV(C): (Annual Value of Costs) - Chi phÝ ®Òu ®Æn hμng n¨m.
ChØ tiªu B/C ®†îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t†. Dù ¸n ®†îc chÊp
nhËn khi B/C t1. Khi ®ã, tæng c¸c kho¶n lîi Ých cña dù ¸n ®ñ ®Ó bï ®¾p chi
phÝ ph¶i bá ra cña dù ¸n vμ dù ¸n cã kh¶ n¨ng sinh lîi. Ng†îc l¹i, nÕu B/C
<1 dù ¸n bÞ b¸c bá.
ChØ tiªu B/C ®†îc sö dông nh† mét chØ tiªu chuÈn trong so s¸nh lùa
chän c¸c ph†¬ng ¸n ®Çu t†.
VÝ dô: theo vÝ dô trªn, h·y x¸c ®Þnh tû sè B/C cña dù ¸n
Lêi gi¶i:
Theo c«ng thøc (34) ta cã:
1  0,12  1
10
700
0,12 1  0,12
10
B PV ( B) 3955,14
19688
1  0,12  1
10
C PV (C ) 1 2008,8699
1500  200  200
0,12 1  0,12 1  0,12
10 10

NÕu tÝnh theo c«ng thøc (35):

273
 0,12 1  0,12
10
PV ( B)
1  0,12  1
10
B AV ( B) 700
1,9688
0,12 1  0,12
10
C AV (C ) 355,54
PV (C )
1  0,12  1
10

3.2.4. Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† (ký hiÖu T)

Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† (ký hiÖu T) lμ sè thêi gian cÇn thiÕt mμ dù
¸n cÇn ho¹t ®éng ®Ó thu håi ®ñ sè vèn ®Çu t† ban ®Çu. Nã chÝnh lμ kho¶ng
thêi gian ®Ó hoμn tr¶ sè vèn ®Çu t† ban ®Çu b»ng c¸c kho¶n lîi nhuËn thuÇn
hoÆc tæng lîi nhuËn thuÇn vμ khÊu hao thu håi hμng n¨m.
Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† cã thÓ ®†îc x¸c ®Þnh khi ch†a tÝnh ®Õn
yÕu tè thêi gian cña tiÒn gäi lμ thêi gian thu håi vèn ®Çu t† gi¶n ®¬n vμ thêi
gian thu håi vèn ®Çu t† cã tÝnh ®Õn yÕu tè gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn.
V× tiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian, c¸c kho¶n thu håi cña dù ¸n (lîi
nhuËn thuÇn vμ khÊu hao) l¹i xuÊt hiÖn ë nh÷ng n¨m kh¸c nhau nªn thêi
gian thu håi vèn ®Çu t† gi¶n ®¬n ch†a ph¶n ¸nh chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ®Çu t†
cña dù ¸n. §Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nμy ng†êi ta x¸c ®Þnh chØ tiªu thêi gian thu
håi vèn cã tÝnh ®Õn yÕu tè thêi gian cña tiÒn.
Ph†¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian thu håi vèn ®Çu t† cã tÝnh ®Õn yÕu tè
thêi gian cña tiÒn còng tu©n theo ph†¬ng ph¸p chung: céng dån vμ trõ dÇn.
ƒ Ph†¬ng ph¸p céng dån: Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† theo ph†¬ng
ph¸p céng dån ®†îc thùc hiÖn nh† sau:
T

¦ WD
i 1
ipv ot Iv0 (36)

T lμ n¨m thu håi vèn

ƒ Ph†¬ng ph¸p trõ dÇn: Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† tÝnh theo ph†¬ng
ph¸p trõ dÇn nh† sau:
NÕu Ivi lμ vèn ®Çu t† ph¶i thu håi ë n¨m i.
(W+D)i lμ lîi nhuËn thuÇn vμ khÊu hao n¨m i.
'i = Ivi - (W + D)i lμ sè vèn ®Çu t† cßn l¹i ch†a thu håi ®†îc cña n¨m
i, ph¶i chuyÓn sang n¨m (i+1) ®Ó thu håi tiÕp.

274
 Ta cã: Ivi+1 = 'i (1+r) hay Ivi = 'i-1 (1+r)
Khi 'i Æ 0 th× i Æ T.
Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† cã tÝnh ®Õn yÕu tè thêi gian cña tiÒn còng
cã thÓ x¸c ®Þnh theo t×nh h×nh ho¹t ®éng cña tõng n¨m hoÆc b×nh qu©n cña
c¶ ®êi dù ¸n.
Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† tÝnh theo t×nh h×nh ho¹t ®éng tõng n¨m:
Iv0
Ti (37)
WD ipv

ChØ tiªu nμy (Ti) cho biÕt thêi gian thu håi vèn nÕu chØ dùa vμo kho¶n
thu håi lîi nhuËn thuÇn vμ khÊu hao cña n¨m i.
ƒ Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† tÝnh theo t×nh h×nh ho¹t ®éng b×nh qu©n
cña c¶ ®êi dù ¸n ( T ).
Iv0
T (38)
WD PV

ChØ tiªu nμy T cho biÕt thêi gian thu håi vèn ®Çu t† nÕu chØ dùa vμo
kho¶n thu håi b×nh qu©n n¨m W  D cña ®êi dù ¸n.
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng sè vèn ®Çu t† tÝnh ®Õn thêi ®iÓm dù
¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng lμ 800 triÖu ®ång. Lîi nhuËn thuÇn vμ khÊu hao
hμng n¨m thu ®†îc nh† sau:
N¨m thø nhÊt lμ 250 triÖu ®ång, n¨m thø hai lμ 270 triÖu ®ång, n¨m
thø ba lμ 300 triÖu ®ång, n¨m thø t† lμ 320 triÖu ®ång, n¨m thø n¨m lμ 350
triÖu ®ång, n¨m thø s¸u lμ 350 triÖu ®ång.
H·y x¸c ®Þnh thêi gian thu håi vèn ®Çu t† cña dù ¸n. BiÕt r»ng nÕu
kh«ng ®Çu t† dù ¸n nμy chñ ®Çu t† cã thÓ ®em sè vèn cña m×nh ®Çu t† vμo
dù ¸n kh¸c ®em l¹i tû lÖ lîi nhuËn hμng n¨m lμ 18%.
Lêi gi¶i:
Sö dông ph†¬ng ph¸p céng dån ®Ó tÝnh thêi gian thu håi vèn. ¸p dông
c«ng thøc (36)

275
 T

¦ WD
i 1
ipv ot Iv0

T- n¨m thu håi vèn

LËp b¶ng tÝnh to¸n sau:
N¨m s¶n xuÊt
1 2 3 4 5 6
kinh doanh
Wi + Di 250 270 300 320 350 350
HÖ sè chiÕt khÊu 0,8474 0,7181 0,6086 0,5157 0,4371 0,3704
(W+D)IPV 211,85 193,887 182,58 165,024 152,985 129,64
¦(W+D)IPV 211,85 405,737 558,317 753,341 906,326 1035,966

HÕt n¨m thø 4 cßn thiÕu 46,659 triÖu ®ång.

Thêi gian thu håi vèn cña dù ¸n lμ: 4 n¨m vμ 3,659 th¸ng:
(800  753,341) u 12
4 4 n¨m vμ 3,659 th¸ng
152,985
C¸ch 2: TÝnh thêi gian thu håi vèn theo ph†¬ng ph¸p trõ dÇn:
LËp b¶ng tÝnh to¸n nh† sau:
N¨m s¶n xuÊt
1 2 3 4 5
kinh doanh

694(1+r) 548,92(1+r) 347,7256(1+r) 90,3162(1+r)

Ivi='i-1(1+r) 800(1+r)=944
=818,92 =647,7256 = 410,3162 =106,5731
(W+D)i 250 270 300 320 350
'i = Ivi - (W+D)i 694 548,92 347,7256 90,3162 -243,4268

Thêi gian thu håi vèn 4 n¨m 3,65 th¸ng.

106,5731 u 12
4 4 n¨m vμ 3,65 th¸ng.
350
3.2.5. Tû lÖ hoμn vèn néi bé (IRR-Internal Rate of Return)
ChØ tiªu nμy cßn ®†îc gäi lμ suÊt thu lîi néi t¹i, tû suÊt néi hoμn, suÊt
thu håi néi bé.

276
 Tû lÖ hoμn vèn néi bé lμ møc l·i suÊt nÕu dïng nã lμm tû suÊt chiÕt
khÊu ®Ó tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n thu, chi cña dù ¸n vÒ cïng mÆt b»ng thêi
gian hiÖn t¹i th× tæng thu sÏ c©n b»ng víi tæng chi, tøc lμ:
n n
1 1
¦B
i 0
i
1  IRR
i ¦C
i 0
i
1  IRR
i
(39)

n n
1 1
Hay: ¦B
i 0
i
1  IRR
i
 ¦ Ci
i 0 1  IRR
i
0

IRR lμ mét chØ tiªu c¬ b¶n trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n. Víi b¶n
chÊt cña chØ tiªu nμy, nã ®†îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n. Dù ¸n ®†îc chÊp
nhËn khi IRR t r giíi h¹n. Dù ¸n sÏ kh«ng ®†îc chÊp nhËn khi IRR < r giíi
h¹n. r giíi h¹n cã thÓ lμ l·i suÊt ®i vay nÕu dù ¸n vay vèn ®Ó ®Çu t†, cã thÓ lμ
tû suÊt lîi nhuËn ®Þnh møc do Nhμ n†íc quy ®Þnh nÕu dù ¸n sö dông vèn do
ng©n s¸ch Nhμ n†íc cÊp, cã thÓ lμ chi phÝ c¬ héi nÕu dù ¸n sö dông vèn tù
cã ®Ó ®Çu t†. ChØ tiªu IRR cã thÓ ®†îc x¸c ®Þnh theo c¸c ph†¬ng ph¸p sau:
ƒ Sö dông vi tÝnh nÕu ®· cã ch†¬ng tr×nh phÇn mÒm øng dông.
ƒ Thö dÇn c¸c gi¸ trÞ cña tû suÊt chiÕt khÊu r (0 < r < f) vμo vÞ trÝ cña
IRR trong c«ng thøc trªn. TrÞ sè nμo cña r lμm cho nhËn ®†îc c«ng thøc trÞ
sè r ®ã chÝnh lμ IRR cÇn t×m. Ph†¬ng ph¸p nμy mÊt nhiÒu thêi gian vμ cã
tÝnh mß mÉm.
ƒ IRR x¸c ®Þnh qua vÏ ®å thÞ.
ƒ IRR ®†îc x¸c ®Þnh b»ng ph†¬ng ph¸p néi suy tøc lμ ph†¬ng ph¸p
x¸c ®Þnh mét gi¸ trÞ cÇn t×m gi÷a hai gi¸ trÞ ®· chän. Theo ph†¬ng ph¸p nμy
cÇn t×m 2 tû suÊt chiÕu khÊu r1 vμ r2 (r2 > r1) sao cho øng víi r1 ta cã
NPV1>0; øng víi r2 ta cã NPV2<0. IRR cÇn t×m (øng víi NPV=0) sÏ n»m
gi÷a hai tû suÊt chiÕt khÊu r1 vμ r2. ViÖc néi suy gi¸ trÞ thø ba (IRR) gi÷a hai
tû suÊt chiÕt khÊu trªn ®†îc thùc hiÖn theo c«ng thøc sau:
NPV1
IRR r1  r2  r1 (40)
NPV1  NPV2
Trong ®ã: r2 > r 1 vμ r2 - r1 d 5%
NPV1>0 gÇn 0, NPV2 < 0 gÇn 0.

277
 VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng sè vèn ®Çu t† tÝnh ®Õn thêi ®iÓm dù
¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng s¶n xuÊt lμ 100 triÖu USD, doanh thu hμng n¨m
cña dù ¸n lμ 50 triÖu USD. Chi phÝ vËn hμnh (kh«ng cã khÊu hao) vμ thuÕ
thu nhËp doanh nghiÖp dù tÝnh lμ 20 triÖu USD, ®êi cña dù ¸n lμ 5 n¨m. Gi¸
trÞ cßn l¹i cña dù ¸n lμ 20 triÖu. H·y x¸c ®Þnh tû lÖ hoμn vèn néi bé cña dù
¸n. BiÕt r»ng l·i suÊt cho vay dμi h¹n lμ 12% n¨m.
Lêi gi¶i:
§Ó tÝnh IRR ta ¸p dông c«ng thøc (40).
Cho r1 = 17% ta cã:
1  0,17  1
5
1
NPV1 50  20  20  100 5,1025
0,17 1  0,17 1  0,17
5 5

Cho r2= 20%

1  0,2  1
5
1
NPV2 50  20  20  100 2,2457
0,2 1  0,2 1  0,2
5 5

5,1025
VËy: IRR 17  (20  17) 19,08%
5,1025  2,2457
3.2.6. §iÓm hoμ vèn (BEP- Break-even Point)
§iÓm hoμ vèn lμ ®iÓm mμ t¹i ®ã doanh thu võa ®ñ trang tr¶i c¸c kho¶n
chi phÝ bá ra. T¹i ®iÓm hoμ vèn tæng doanh thu b»ng tæng chi phÝ do ®ã t¹i
®©y dù ¸n ch†a cã l·i nh†ng còng kh«ng bÞ lç. Bëi vËy, chØ tiªu nμy cho biÕt
khèi l†îng s¶n phÈm hoÆc møc doanh thu (do b¸n s¶n phÈm ®ã) thÊp nhÊt
cÇn ph¶i ®¹t ®†îc cña dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p ®†îc chi phÝ bá ra.
§iÓm hoμ vèn ®†îc biÓu hiÖn b»ng chØ tiªu hiÖn vËt (s¶n l†îng t¹i
®iÓm hoμ vèn) vμ chØ tiªu gi¸ trÞ (doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn). NÕu s¶n
l†îng hoÆc doanh thu cña c¶ ®êi dù ¸n lín h¬n s¶n l†îng hoÆc doanh thu t¹i
®iÓm hoμ vèn th× dù ¸n cã l·i, ng†îc l¹i nÕu ®¹t thÊp h¬n th× dù ¸n bÞ lç. Do
®ã, chØ tiªu ®iÓm hoμ vèn cμng nhá cμng tèt, møc ®é an toμn cña dù ¸n cμng
cao, thêi h¹n thu håi vèn cμng ng¾n.
Cã 2 ph†¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®iÓm hoμ vèn.

278
 ƒ Ph†¬ng ph¸p ®¹i sè: nh»m t×m ra c«ng thøc lý thuyÕt x¸c ®Þnh ®iÓm
hoμ vèn, mèi quan hÖ gi÷a ®iÓm hoμ vèn víi c¸c yÕu tè cã liªn quan. Tõ ®ã,
gióp chóng ta cã c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vμo c¸c yÕu tè ®ã trong qu¸ tr×nh
qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n nh»m lμm cho ®iÓm hoμ vèn lμ nhá nhÊt.
C«ng thøc x¸c ®Þnh sè l†îng s¶n phÈm t¹i ®iÓm hoμ vèn nh† sau:
f
x (41)
pv
§©y lμ c«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÓm hoμ vèn tÝnh b»ng ®¬n vÞ hiÖn vËt.
S¶n l†îng hoμ vèn (x) tû lÖ thuËn víi f, tû lÖ nghÞch víi (p-v). Ng†êi
®Çu t† quan t©m x Æ min. Muèn vËy, ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p nh»m gi¶m f,
t¨ng p, gi¶m v. Tuy nhiªn, mäi sù thay ®æi f, p, v chØ cã thÓ trong giíi h¹n
thÞ tr†êng vμ ng†êi ®Çu t† chÊp nhËn ®†îc.
ƒ Doanh thu hoμ vèn (®iÓm hoμ vèn tÝnh b»ng ®¬n vÞ gi¸ trÞ). Trong
tr†êng hîp s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm ta cã c«ng thøc sau:
f f
Oh Px p (42)
pv v
1
p
Trong ®ã:
x: Sè l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vμ b¸n ®†îc ë ®iÓm hoμ vèn
P: Gi¸ b¸n mét s¶n phÈm
v: BiÕn phÝ hay chi phÝ kh¶ biÕn tÝnh cho mét s¶n phÈm.
f: Tæng ®Þnh phÝ cña c¶ ®êi dù ¸n nÕu tÝnh ®iÓm hoμ vèn cho c¶ ®êi dù
¸n hoÆc ®Þnh phÝ cña mét n¨m nÕu tÝnh ®iÓm hoμ vèn cho mét n¨m cña c¶
®êi dù ¸n.
Trong tr†êng hîp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm:
f
Oh (43)
m
§ v · x p
¦ ¨¨1  i ¸¸ m i i
i 1© pi ¹
¦ x i pi
i 1

Trong ®ã: m: lμ sè lo¹i s¶n phÈm

279
 pi: lμ gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm i.
vi: lμ biÕn phÝ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm i.
xi: lμ sè s¶n phÈm i.
i = 1, 2, 3,...., m.
Tõ ®iÓm hoμ vèn x, x¸c ®Þnh møc ho¹t ®éng hoμ vèn cña dù ¸n (ký
hiÖu M).
x
M (%) u 100% (44)
X
f
HoÆc: M (%) u 100% (45)
OV
Trong ®ã: X: lμ sè l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vμ b¸n ®†îc cña c¶ ®êi dù ¸n
O lμ doanh thu b¸n s¶n phÈm s¶n xuÊt cña c¶ ®êi dù ¸n.
(O = Xp)
V: Tæng biÕn phÝ c¶ ®êi dù ¸n (V = Xv)
Nh† vËy møc ho¹t ®éng hoμ vèn cμng nhá th× dù ¸n cμng cã l·i, bëi
vËy ng†êi ®Çu t† quan t©m lμm sao cho møc ho¹t ®éng hoμ vèn lμ nhá nhÊt.
Tõ møc ho¹t ®éng hoμ vèn, cã thÓ x¸c ®Þnh ®†îc lÒ an toμn cho viÖc s¶n
xuÊt ra s¶n phÈm (ký hiÖu lμ L) nh† sau:
x
L(%) 100%  u 100% (46)
X
X
HoÆc: L(%) 100%  u 100% (47)
O V
§iÓm hoμ vèn cã thÓ ®†îc x¸c ®Þnh khi biÕt ®†îc møc ho¹t ®éng hoμ
vèn. Khi ®ã s¶n l†îng t¹i ®iÓm hoμ vèn ®†îc x¸c ®Þnh:
x=M.X (48)
Doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn:
Oh = M . O (49)
+ Ph†¬ng ph¸p ®å thÞ: LËp mét hÖ trôc to¹ ®é, trôc hoμnh biÓu thÞ sè
l†îng s¶n phÈm, trôc tung biÓu thÞ chi phÝ hoÆc doanh thu do b¸n s¶n phÈm.
V× ®iÓm hoμ vèn lμ ®iÓm ë ®ã doanh thu b»ng chi phÝ nªn ®iÓm hoμ vèn chÝnh
lμ giao ®iÓm cña ®†êng biÓu diÔn doanh thu vμ ®†êng biÔu diÔn chi phÝ.

280
 §å thÞ ®†îc minh häa nh† sau:
y

y=xp
vïng l·i

l·i y=xv+f

y=xv
M
vèn ch†a
yM thu håi
vïng lç f

O x1 xM x2 X x
Ph†¬ng tr×nh doanh thu vμ ph†¬ng tr×nh chi phÝ c¾t nhau t¹i ®iÓm M
(xM, yM). M chÝnh lμ ®iÓm hoμ vèn.
xM: lμ s¶n l†îng hoμ vèn
yM: lμ doanh thu hoμ vèn.
xMX: lμ lÒ an toμn cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm.
NÕu lÊy mét ®iÓm nμo ®ã trong kho¶ng 0XM. VÝ dô x1, cã thÓ tÝnh
®†îc sè vèn ch†a thu håi t¹i x1 (øng víi sè l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt x1)
NÕu lÊy mét ®iÓm nμo ®ã trong kho¶ng xMX (kho¶ng l·i), vÝ dô x2 cã
thÓ tÝnh ®†îc sè l·i t¹i ®iÓm x2 (øng víi sè l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt x2)
Nh† vËy b»ng ph†¬ng ph¸p ®« thÞ cho phÐp thÊy ®†îc mét c¸ch trùc
quan ®iÓm hoμ vèn, x¸c ®Þnh ®†îc møc l·i, møc lç t†¬ng øng víi møc cô thÓ
cña sè l†îng s¶n phÈm ®†îc s¶n xuÊt, møc ho¹t ®éng hoμ vèn cña dù ¸n.
Trong thùc tÕ kh«ng ph¶i lóc nμo chi phÝ, doanh thu cïng tû lÖ thuËn
víi sè l†îng s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng dù ¸n nhá khi ®i vμo ho¹t ®éng
th†êng ¶nh h†ëng kh«ng ®¸ng kÓ tíi gi¸ ®Çu vμo, ®Çu ra. §èi víi c¸c dù ¸n
lín, khi ®i vμo ho¹t ®éng ®· ¶nh h†ëng lín ®Õn gi¸ ®Çu vμo vμ ®Çu ra. Do ®ã
thùc tÕ ®å thÞ cã d¹ng h×nh cong nh† sau:

281
 y

M l·i
yM

vèn ch†a
thu håi

O xM X x
§iÓm hoμ vèn còng cã thÓ tÝnh cho tõng n¨m tuú theo môc tiªu cÇn
ph©n tÝch, ng†êi ta cã thÓ tÝnh c¸c lo¹i ®iÓm hoμ vèn sau:
ƒ §iÓm hoμ vèn lý thuyÕt (®iÓm hoμ vèn l·i lç) c«ng thøc x¸c ®Þnh
chóng nh† ®· tr×nh bμy trªn nh†ng chØ kh¸c ë chç tæng ®Þnh phÝ chØ ®†îc
tÝnh cho mét n¨m cña ®êi dù ¸n.
C«ng thøc tÝnh ®iÓm hoμ vèn lý thuyÕt tÝnh cho mét n¨m cña ®êi dù ¸n
nh† sau:
S¶n l†îng t¹i ®iÓm hoμ vèn lý thuyÕt:
f
x (52)
pv
Trong ®ã: f lμ ®Þnh phÝ tÝnh cho n¨m xem xÐt cña ®êi dù ¸n.
Doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn lý thuyÕt
f
Oh = xp hoÆc Oh (53)
v
1
p
ƒ §iÓm hoμ vèn tiÒn tÖ (®iÓm hoμ vèn hiÖn kim) lμ ®iÓm mμ t¹i ®ã dù
¸n b¾t ®Çu cã tiÒn ®Ó tr¶ nî vay kÓ c¶ dïng khÊu hao.
C«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÓm hoμ vèn tiÒn tÖ cho mét n¨m cña ®êi dù ¸n
nh† sau:
S¶n l†îng t¹i ®iÓm hoμ vèn tiÒn tÖ:
f D
xt (54)
pv

282
 D lμ khÊu hao cña n¨m xem xÐt.
f lμ ®Þnh phÝ tÝnh to¸n cho n¨m xem xÐt cña ®êi dù ¸n.
Doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn tiÒn tÖ cña n¨m xem xÐt ®†îc tÝnh:
f D
Oht = xtp hoÆc Oht (55)
v
1
p
ƒ §iÓm hoμ vèn tr¶ nî lμ ®iÓm mμ t¹i ®ã dù ¸n cã ®ñ tiÒn ®Ó tr¶ nî vèn
vay vμ ®ãng thuÕ thu nhËp.
C«ng thøc x¸c ®Þnh ®iÓm hoμ vèn tr¶ nî cho mét n¨m cña ®êi dù ¸n
nh† sau:
S¶n l†îng t¹i ®iÓm hoμ vèn tr¶ nî:
f DNT
xn (56)
pv
Doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn tr¶ nî ®†îc x¸c ®Þnh:
Ohn = xn.p (57)
f DNT
HoÆc: Ohn (58)
v
1
p
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng ®Þnh phÝ lμ 3.280.000.000®ång, biÕn
phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lμ 3.500 ®ång, gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lμ
6.500 ®ång.
1. H·y x¸c ®Þnh s¶n l†îng hoμ vèn, doanh thu hoμ vèn cña dù ¸n.
2. Gi¶ sö sè l†îng s¶n phÈm s¶n xuÊt cña c¶ ®êi dù ¸n lμ 2.000.000
s¶n phÈm th× gi¸ b¸n s¶n phÈm thÊp nhÊt lμ bao nhiªu ®Ó dù ¸n kh«ng bÞ lç
vèn.
3. H·y x¸c ®Þnh møc lç vμ l·i cña dù ¸n khi s¶n xuÊt vμ tiªu thô ®†îc:
a. 1.000.000 s¶n phÈm
b. 1.500.000 s¶n phÈm.
Lêi gi¶i:
1. S¶n l†îng hoμ vèn cña dù ¸n lμ:

283
 3.280.000.000
x 1.093.333 s¶n phÈm
6.500  3.500
Doanh thu hoμ vèn cña dù ¸n lμ:
Oh = 1.093.333 x 6.500 = 7.106.664.500 ®ång
2. Gi¸ b¸n s¶n phÈm thÊp nhÊt ®Ó dù ¸n kh«ng bÞ lç vèn ®ã lμ gi¸ ®Ó
dù ¸n hoμ vèn khi s¶n xuÊt vμ tiªu thô hÕt 2.000.000 s¶n phÈm. Nã ®†îc x¸c
®Þnh theo ph†¬ng tr×nh sau:
3.280.000.000
2.000.000
p  3.500
Tõ ®©y suy ra p = 5.140 ®ång
ƒ NÕu dù ¸n s¶n xuÊt vμ tiªu thô ®†îc 1.000.000 s¶n phÈm th× dù ¸n sÏ
bÞ lç vèn (v× s¶n l†îng s¶n xuÊt vμ tiªu thô < s¶n l†îng hoμ vèn), møc lç cña
dù ¸n lμ:
(1.000.000 - 1.093.333) (6.500 - 3.500) = -279.999.000 ®ång.
NÕu dù ¸n s¶n xuÊt vμ tiªu thô ®†îc 1.500.000 s¶n phÈm th× dù ¸n cã
l·i (s¶n l†îng s¶n xuÊt vμ tiªu thô > s¶n l†îng hoμ vèn).
Møc l·i cña dù ¸n lμ:
(1.500.000 - 1.093.333) (6.500 - 3.500) = 1.220.001.000 ®ång.
4. §¸nh gi¸ ®é an tovn vÒ mÆt tvi chÝnh cña dù ¸n ®Çu tt
§é an toμn vÒ tμi chÝnh cña dù ¸n lμ mét néi dung cÇn xem xÐt trong
qu¸ tr×nh ph©n tÝch vμ thÈm ®Þnh tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t†. Nã lμ mét c¨n cø
quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ tμi chÝnh cña dù ¸n.
TÝnh kh¶ thi vÒ tμi chÝnh cña dù ¸n ®†îc ®¸nh gi¸ kh«ng chØ qua c¸c
chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n nh†: IRR, NPV... mμ cßn ®†îc
thùc hiÖn th«ng qua viÖc xem xÐt ®é an toμn vÒ tμi chÝnh. §é an toμn vÒ mÆt
tμi chÝnh cña dù ¸n ®†îc thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau:
ƒ An toμn vÒ nguån vèn.
ƒ An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n vμ kh¶
n¨ng tr¶ nî.

284
 ƒ An toμn cao cho c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tÝnh to¸n (tÝnh ch¾c ch¾n cña
c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ dù kiÕn cña dù ¸n). Sù ph©n tÝch nμy ®†îc thùc hiÖn
th«ng qua ph©n tÝch ®é nh¹y cña d† ¸n (sÏ xem xÐt trong phÇn III)
4.1. An toμn vÒ nguån vèn
§Ó xem xÐt ®é an toμn vÒ nguån vèn cña dù ¸n cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c
vÊn ®Ò sau:
ƒ C¸c nguån vèn huy ®éng ph¶i ®†îc ®¶m b¶o kh«ng chØ ®ñ vÒ sè
l†îng mμ cßn ph¶i phï hîp vÒ tiÕn ®é cÇn bá vèn.
ƒ TÝnh ®¶m b¶o vÒ ph¸p lý vμ c¬ së thùc tiÔn cña c¸c nguån vèn huy ®éng.
ƒ Xem xÐt c¸c ®iÒu kiÖn cho vay vèn, h×nh thøc thanh to¸n vμ tr¶ nî vèn.
Ngoμi ra, trong viÖc huy ®éng vèn cÇn ®¶m b¶o tû lÖ hîp lý gi÷a vèn
tù cã (bao gåm c¶ vèn gãp cæ phÇn vμ liªn doanh) vμ vèn ®i vay (tû lÖ nμy
ph¶i ®¶m b¶o t 1).
4.2. An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n vμ
kh¶ n¨ng tr¶ nî
An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n ®†îc thÓ
hiÖn qua viÖc xem xÐt chØ tiªu: tû lÖ gi÷a tμi s¶n l†u ®éng so víi nî ng¾n h¹n
(cßn ®†îc gäi lμ tû lÖ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hμnh) = Tμi s¶n l†u ®éng /
Nî ng¾n h¹n.
Tû lÖ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hμnh ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n
ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp. Tû lÖ nμy ph¶i t 1 vμ ®†îc xem xÐt cô thÓ cho
tõng ngμnh nghÒ kinh doanh.
ƒ An toμn vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n.
§èi víi c¸c dù ¸n vay vèn ®Ó ®Çu t† cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng tr¶ nî.
Kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n ®†îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së nguån thu vμ nî (nî gèc
vμ l·i) ph¶i tr¶ hμng n¨m cña dù ¸n. ViÖc xem xÐt nμy ®†îc thÓ hiÖn th«ng
qua b¶ng c©n ®èi thu chi vμ tû sè kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n.
Tû sè kh¶ n¨ng tr¶ Nguån nî hμng n¨m cña dù ¸n
=
nî cña dù ¸n Nî ph¶i tr¶ hμng n¨m (gèc vμ l·i)

285
 Nguån tr¶ nî hμng n¨m cña dù ¸n gåm lîi nhuËn (sau khi trõ thuÕ thu
nhËp), khÊu hao c¬ b¶n vμ l·i ph¶i tr¶ hμng n¨m.
Nî ph¶i tr¶ hμng n¨m cña dù ¸n do ng†êi vay quyÕt ®Þnh cã thÓ theo
møc ®Òu ®Æn hμng n¨m hoÆc cã thÓ lμ tr¶ nî gèc ®Òu trong mét sè n¨m, l·i tr¶
hμng n¨m tÝnh trªn sè vèn vay cßn l¹i, cã thÓ tr¶ nî theo møc thay ®æi hμng
n¨m...
Tû sè kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n ®†îc so s¸nh víi møc quy ®Þnh chuÈn.
Møc nμy ®†îc x¸c ®Þnh theo tõng ngμnh nghÒ. Dù ¸n ®†îc ®¸nh gi¸ cã kh¶
n¨ng tr¶ nî khi tû sè kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n ph¶i ®¹t ®†îc møc quy ®Þnh
chuÈn.
Ngoμi ra kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n cßn ®†îc ®¸nh gi¸ th«ng qua viÖc
xem xÐt s¶n l†îng vμ doanh thu t¹i ®iÓm hoμ vèn tr¶ nî.
Kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸
®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®ång thêi còng lμ chØ tiªu ®†îc c¸c
nhμ cung cÊp tÝn dông cho dù ¸n ®Æc biÖt quan t©m vμ coi lμ mét trong c¸c
tiªu chuÈn ®Ó chÊp nhËn cung cÊp tÝn dông cho dù ¸n hay kh«ng.
IV. Ph©n tÝch dù ¸n trong tr|êng hîp cã sù
t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan
1. Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n
§Çu t† ph¸t triÓn lμ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt l©u dμi, c¸c kÕt qu¶ vμ
hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† ph¸t triÓn phô thuéc vμo rÊt nhiÒu yÕu tè ®·
®†îc dù b¸o trong so¹n th¶o dù ¸n. Mçi yÕu tè ®ã ë mét møc ®é kh¸c nhau
®Òu cã møc kh«ng ch¾c ch¾n nhÊt ®Þnh. §Ó ®¸nh gi¸ ®†îc ®é an toμn cña
c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n tr†íc sù biÕn ®æi cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan cã thÓ x¶y
ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n, cÇn ph¶i tiÕn hμnh ph©n tÝch ®é nh¹y cña
dù ¸n.
Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n: Lμ xem xÐt sù thay ®æi c¸c chØ tiªu hiÖu
qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n (lîi nhuËn, thu nhËp thuÇn, hÖ sè hoμn vèn néi bé...)
khi c¸c yÕu tè cã liªn quan chØ tiªu ®ã thay ®æi. Ph©n tÝch ®é nh¹y nh»m
xem xÐt møc ®é nh¹y c¶m cña dù ¸n ®èi víi sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè cã
liªn quan. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, ph©n tÝch ®é nh¹y nh»m x¸c ®Þnh hiÖu

286
qu¶ cña dù ¸n trong ®iÒu kiÖn biÕn ®éng cña yÕu tè cã liªn quan ®Õn chØ tiªu
hiÖu qu¶ tμi chÝnh ®ã.
Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n gióp cho chñ ®Çu t† biÕt ®†îc dù ¸n nh¹y
c¶m víi c¸c yÕu tè nμo hay nãi mét c¸ch kh¸c, yÕu tè nμo g©y nªn sù thay
®æi nhiÒu nhÊt cña chØ tiªu hiÖu qu¶ xem xÐt ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý
chóng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. MÆt kh¸c ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù
¸n cßn cho phÐp lùa chän ®†îc nh÷ng dù ¸n cã ®é an toμn h¬n cho nh÷ng
kÕt qu¶ dù tÝnh. Dù ¸n cã ®é an toμn cao lμ nh÷ng dù ¸n vÉn ®¹t ®†îc hiÖu
qu¶ khi nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nã thay ®æi theo nh÷ng chiÒu h†íng
kh«ng cã lîi.
Ph©n tÝch ®é nh¹y c¶m cña dù ¸n ®†îc thùc hiÖn theo c¸c ph†¬ng ph¸p sau:
Ph†¬ng ph¸p 1: Ph©n tÝch ¶nh h†ëng cña tõng yÕu tè liªn quan ®Õn chØ
tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh nh»m t×m ra yÕu tè g©y nªn sù nh¹y c¶m lín cña chØ
tiªu hiÖu qu¶ xem xÐt.
Trong tr†êng hîp nμy, ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch gåm c¸c b†íc nh† sau:
X¸c ®Þnh c¸c biÕn chñ yÕu (nh÷ng yÕu tè liªn quan) cña chØ tiªu hiÖu
qu¶ tμi chÝnh xem xÐt cña dù ¸n.
ƒ T¨ng gi¶m mçi yÕu tè ®ã theo cïng mét tØ lÖ % nμo ®ã.
ƒ TÝnh l¹i chØ tiªu hiÖu qu¶ xem xÐt.
ƒ §o l†êng tû lÖ % thay ®æi cña chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh do sù thay
®æi cña c¸c yÕu tè. YÕu tè nμo lμm cho chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh thay ®æi
lín th× dù ¸n nh¹y c¶m víi yÕu tè ®ã. YÕu tè nμy cÇn ®†îc nghiªn cøu vμ
qu¶n lý nh»m h¹n chÕ t¸c ®éng xÊu, ph¸t huy c¸c t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù
thay ®æi cña chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh xem xÐt.
VÝ dô: Ta quan s¸t sù thay ®æi cña chØ tiªu IRR do sù thay ®æi cña c¸c yÕu
tè: vèn ®Çu t† ban ®Çu, chi phÝ kh¶ biÕn, gi¸ c¶ s¶n phÈm, tuæi thä cña dù ¸n.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n thÓ hiÖn ë b¶ng sau:

287
 % thay ®æi cña IRR
C¸c yÕu tè thay ®æi IRR
'IRR/IRR
- Kh«ng ®æi 18,2 0
- Vèn ®Çu t† t¨ng 10% 17,5 -3,84
- Chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng 10% 16,3 -10,43
- Gi¸ c¶ s¶n phÈm gi¶m 10% 14,5 -20,32
- Tuæi thä cña dù ¸n gi¶m 10% 17,1 -6,04
(tõ 10 n¨m xuèng cßn 9 n¨m)
Nh† vËy IRR nh¹y c¶m nhiÒu nhÊt víi gi¸ c¶ s¶n phÈm råi ®Õn chi phÝ
kh¶ biÕn. Trong qu¶n lý dù ¸n cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn 2 yÕu tè nμy, cÇn
t×m c¸c biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vμ n©ng cao chÊt l†îng s¶n phÈm.
Khi c¸c yÕu tè ¶nh h†ëng ®Õn chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh thay ®æi
trong giíi h¹n nhÊt ®Þnh theo h†íng bÊt lîi nÕu chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh
xem xÐt vÉn ®¹t hiÖu qu¶ (ch¼ng h¹n NPV > 0, IRR > r giíi h¹n) th× dù ¸n
xem xÐt ®†îc coi lμ cã ®é an toμn cao.
VÝ dô: Khi møc gi¸ b¸n ra thay ®æi t¨ng gi¶m 10% vμ 20%, chØ tiªu
NPV, IRR cña mét dù ¸n ®†îc tÝnh theo b¶ng sau:
Møc b¸n gi¸ thay ®æi
ChØ tiªu
-20% -10% 0 10% 20%
NPV (tr $) 107 741 1350 1998 2630
IRR (%) 10,5 14,8 18,1 22,03 25,4
TØ suÊt chiÕt khÊu cña dù ¸n lμ 10%
Qua b¶ng tÝnh trªn ta thÊy mÆc dï gi¸ b¸n ra gi¶m xuèng 10% vμ 20%
nh†ng NPV cña dù ¸n vÉn d†¬ng vμ IRR cña dù ¸n vÉn ®¶m b¶o > 10%. Dù
¸n xem xÐt cã ®é an toμn cao cho c¸c kÕt qu¶ dù tÝnh.
Ph†¬ng ph¸p 2: Ph©n tÝch ¶nh h†ëng ®ång thêi cña nhiÒu yÕu tè
(trong c¸c t×nh huèng tèt xÊu kh¸c nhau) ®Õn chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh xem
xÐt ®Ó ®¸nh gi¸ ®é an toμn cña dù ¸n.

288
 VÝ dô: Xem xÐt sù thay ®æi cña chØ tiªu IRR cña dù ¸n ®Çu t† khi møc
gi¸ t¨ng gi¶m 10% vμ 20%. Chi phÝ kh¶ biÕn còng t¨ng gi¶m 10% vμ 20%.
Cho biÕt dù ¸n vay vèn víi l·i suÊt 10% n¨m.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®†îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau:
Møc thay ®æi
gi¸ b¸n
-20% -10% 0 10% 20%
Møc biÕn ®æi
chi phÝ kh¶ biÕn
-20% 15,2% 18,9% 22,6% 25,8% 29,1%
-10% 13,0% 16,7% 20,4% 23,9% 27,2%
0 10,5% 14,8% 18,1% 22,03% 25,4%
10% 8,15% 12,3% 16,1% 19,7% 23,1%
20% 7,5% 9,8% 13,7% 17,5% 21,2%
Qua b¶ng trªn cho thÊy trong c¸c t×nh huèng tèt:
ƒ Gi¸ b¸n t¨ng 10% ®ång thêi chi phÝ kh¶ biÕn gi¶m 10% hoÆc 20%.
ƒ Gi¸ b¸n t¨ng 20% ®ång thêi chi phÝ kh¶ biÕn gi¶m 10% hoÆc 20%.
Trong c¸c tr†êng hîp nμy IRR cña dù ¸n ®¹t ®†îc tõ 23,9% ®Õn
29,1%.
Trong tr†êng hîp rñi ro, gi¸ b¸n gi¶m vμ cã thÓ x¶y ra nh† sau:
ƒ Gi¸ b¸n gi¶m 10% ®ång thêi chi phÝ kh¶ biÕn gi¶m 10% vμ 20%, dù
¸n vÉn ®¹t hiÖu qu¶ (IRR>10%)
ƒ Gi¸ b¸n gi¶m 20% ®ång thêi chi phÝ kh¶ biÕn gi¶m 10% vμ 20%, dù
¸n vÉn ®¹t hiÖu qu¶ (IRR>10%)
Trong tr†êng hîp rñi ro nhÊt: gi¸ b¸n gi¶m 10% vμ 20% chi phÝ kh¶
biÕn t¨ng 10% vμ 20% th× chØ cã mét tr†êng hîp lμ ®¹t tiªu chuÈn hiÖu qu¶.
IRR = 12,3% > 10% (khi gi¸ gi¶m 10% ®ång thêi chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng
10%). Trong ba tr†êng hîp cßn l¹i (gi¸ b¸n gi¶m 10% chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng
20%, gi¸ b¸n gi¶m 20% chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng 10% hoÆc 20%) dù ¸n ®Òu
kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ (IRR < 10%). Nh† vËy trong c¸c tr†êng hîp nμy, ®Ó

289
®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ®é an toμn cña dù ¸n cÇn ph¶i cã thªm th«ng tin vÒ x¸c
suÊt dù kiÕn x¶y ra trong c¸c t×nh huèng rñi ro ®ã.
Ph†¬ng ph¸p 3: Cho c¸c yÕu tè cã liªn quan chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh
thay ®æi trong giíi h¹n thÞ tr†êng, ng†êi ®Çu t† vμ qu¶n lý dù ¸n chÊp nhËn
®†îc. Mçi mét sù thay ®æi ta cã mét ph†¬ng ¸n. LÇn l†ît cho c¸c yÕu tè
thay ®æi ta cã hμng lo¹t c¸c ph†¬ng ¸n. C¨n cø vμo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña thÞ
tr†êng, cña ng†êi ®Çu t† hoÆc qu¶n lý ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n cã lîi nhÊt.
VÝ dô: H·y lùa chän ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu ®iÓm hoμ vèn khi biÕt c¸c
th«ng tin sau ®©y:
ƒ Tæng chi phÝ cè ®Þnh cña dù ¸n lμ 3.280.000.000®
ƒ BiÕn phÝ cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lμ 3.250®
Sè s¶n phÈm dù kiÕn c¶ ®êi dù ¸n lμ 2.000.000 ®¬n vÞ.
Kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr†êng khi gi¸ mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (P) kh¸c
nhau nh† sau:
P = 4.000 ®ång: thÞ tr†êng tiªu thô 2,5 triÖu s¶n phÈm.
P = 4.890 ®ång: thÞ tr†êng tiªu thô 2,0 triÖu s¶n phÈm.
P = 5.500 ®ång: thÞ tr†êng tiªu thô 1,5 triÖu s¶n phÈm.
P = 5.700 ®ång: thÞ tr†êng tiªu thô 1,3 triÖu s¶n phÈm.
P = 6.250 ®ång: thÞ tr†êng tiªu thô 1,0 triÖu s¶n phÈm.
Lêi gi¶i: C¶ ®êi dù ¸n dù kiÕn sÏ s¶n xuÊt 2 triÖu s¶n phÈm. §Ó ®¶m
b¶o hoμ vèn khi s¶n xuÊt vμ tiªu thô hÕt 2 triÖu s¶n phÈm th× møc gi¸ 1 ®¬n
vÞ s¶n phÈm P tèi thiÓu ph¶i lμ:
3.280.000.000
2.000.000.000
P  3.250
Suy ra P = 4.890 ®ång
§èi chiÕu víi c¸c ph†¬ng ¸n gi¸ trªn ®©y th× ph†¬ng ¸n gi¸ P = 4000
®ång bÞ lo¹i bá ngay tõ ®Çu. Chóng ta chØ viÖc so s¸nh 4 ph†¬ng ¸n cßn l¹i:
NÕu P = 4890 ®ång, Xhoμ vèn = 2.000.000 s¶n phÈm, thÞ tr†êng tiªu thô
2.000.000 s¶n phÈm - ph†¬ng ¸n nμy hoμ vèn.

290
 NÕu P = 5.500 ®ång, Xhoμ vèn = 1.457.777 s¶n phÈm, thÞ tr†êng tiªu thô
1.500.000 s¶n phÈm - ph†¬ng ¸n nμy cã l·i.
NÕu P = 5.700 ®ång, Xhoμ vèn = 1.338.775 s¶n phÈm, thÞ tr†êng tiªu thô
1.300.000 s¶n phÈm o s¶n phÈm bÞ ø ®äng.
NÕu P = 6.250 ®ång, Xhoμ vèn = 1.093.333 s¶n phÈm, thÞ tr†êng tiªu thô
1.000.000 s¶n phÈm o s¶n phÈm bÞ ø ®äng.
Nh† vËy, chØ cã ph†¬ng ¸n víi møc P = 5.500 ®ång/s¶n phÈm lμ cã l·i.
VËy chän ph†¬ng ¸n P = 5.500 ®ång/s¶n phÈm.
Ph†¬ng ph¸p 4: Sö dông ®é lÖch chuÈn, hÖ sè biÕn thiªn ®Ó ph©n tÝch
®é nh¹y.
Theo ph†¬ng ph¸p nμy, cÇn thùc hiÖn c¸c b†íc tÝnh to¸n sau:
ƒ TÝnh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh cho c¸c ph†¬ng ¸n xem xÐt ë c¸c
t×nh huèng: tèt nhÊt, b×nh th†êng vμ xÊu nhÊt.
ƒ Dù tÝnh x¸c suÊt x¶y ra ë c¸c t×nh huèng trªn.
ƒ TÝnh kú väng to¸n cña chØ tiªu hiÖu qu¶ øng víi c¸c x¸c suÊt dù tÝnh.
C«ng thøc tÝnh k× väng to¸n nh† sau:
m
EV ¦pq
i 1
i i (59)

qi: x¸c suÊt x¶y ra ë t×nh huèng i.

pi: trÞ sè cña chØ tiªu hiÖu qu¶ ë t×nh huèng i.
ƒ X¸c ®Þnh ®é lÖch chuÈn cña chØ tiªu hiÖu qu¶ xem xÐt. §é lÖch chuÈn
( V ) ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
m
V ¦ P  EV
i 1
i
2
qi (60)

Ph†¬ng ¸n nμo cã ®é lÖch chuÈn nhá h¬n th× ®é nh¹y bÐ h¬n vμ do ®ã

®é an toμn h¬n.
Trong tr†êng hîp kú väng to¸n häc cña ph†¬ng ¸n kh¸c nhau ph¶i sö
dông chØ tiªu hÖ sè biÕn thiªn ®Ó xem xÐt.
ƒ X¸c ®Þnh hÖ sè biÕn thiªn (V)
C«ng thøc x¸c ®Þnh hÖ sè biÕn thiªn:

291
 V
V u 100 (61)
EV
HÖ sè biÕn thiªn cña ph†¬ng ¸n nμo nhá h¬n th× ®é nh¹y bÐ h¬n vμ do
®ã an toμn h¬n.
VÝ dô: H·y xem xÐt ®é an toμn cña c¸c ph†¬ng ¸n sau theo chØ tiªu
NPV víi c¸c sè liÖu ë b¶ng sau:
§¬n vÞ triÖu ®ång
X¸c suÊt x¶y ra
X¸c suÊt x¶y ra X¸c suÊt x¶y ra
t×nh huèng b×nh
t×nh huèng xÊu t×nh huèng tèt EV
th†êng
nhÊt (p1=20%) nhÊt (p3=20%)
(p2=60%)
A 400 500 600 500
B 300 500 700 500
§é lÖch chuÈn cña ph†¬ng ¸n A:

VA 0, 2(400  500)2  0, 6(500  500)2  0, 2(600  500)2 = 63,245

§é lÖch chuÈn cña ph†¬ng ¸n B:

VB= 0, 2(300  500)2  0, 6(500  500)2  0, 2(700  500)2 = 126,491

Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy ph†¬ng ¸n A vμ ph†¬ng ¸n B ®Òu cã cïng
mét k× väng to¸n (EV = 500) song ph†¬ng ¸n A cã ®é lÖch chuÈn bÐ h¬n
nªn an toμn h¬n.
2. Pht¬ng ph¸p to¸n x¸c suÊt
Ph†¬ng ph¸p ®†îc sö dông trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ dù ¸n trong
tr†êng hîp cã nhiÒu kh¶ n¨ng vμ rñi ro.
Ph†¬ng ph¸p nμy cho phÐp l†îng ho¸ ®†îc nh÷ng biÕn cè ë t†¬ng lai trong
®iÒu kiÖn bÊt ®Þnh cña c¸c biÕn cè, ®Æc biÖt lμ trong tr†êng hîp sù xuÊt hiÖn cña
mét biÕn cè nμo ®ã sÏ lo¹i trõ sù xuÊt hiÖn cña bÊt k× biÕn cè nμo kh¸c.
Trong qu¸ tr×nh lËp vμ ph©n tÝch c¸c dù ¸n ®Çu t†, chóng ta ph¶i dù
®o¸n mäi ®Çu ra, ®Çu vμo cña dù ¸n kÓ tõ khi dù ¸n ®†îc b¾t ®Çu ®i vμo thùc

292
hiÖn cho ®Õn cuèi ®êi thùc hiÖn cña dù ¸n. Do ®ã, viÖc vËn dông ph†¬ng
ph¸p to¸n x¸c suÊt ®Ó l†îng ho¸ lμ rÊt quan träng.
B»ng viÖc tÝnh k× väng to¸n cña c¸c biÕn cè, ng†êi ®Çu t† cã thÓ c©n
nh¾c ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u trong c¸c ph†¬ng ¸n cã thÓ cã.
NÕu ta gäi qi lμ x¸c suÊt cña biÕn cè i, pi lμ gi¸ trÞ cña biÕn cè i,
m

¦q
i 1
i 1 hay 100% th× kú väng to¸n (kÝ hiÖu EV) sÏ lμ:

m
EV ¦q pi 1
i i

EV ë ®©y cã thÓ hiÓu lμ thÕ c©n b»ng tin cËy hoÆc møc ®é trung b×nh
cña gi¸ trÞ biÕn cè.
ViÖc sö dông chØ tiªu k× väng to¸n cña c¸c biÕn cè chØ cã ý nghÜa ®Ó chñ
®Çu t† xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n trong tr†êng hîp cã nhiÒu
kh¶ n¨ng vμ rñi ro chø kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc cña c¸c biÕn cè.
VÝ dô 1: Mét dù ¸n ®Çu t† s¶n xuÊt hμng A. NÕu mÆt hμng nμy bÞ nhμ
n†íc ®¸nh thuÕ th× IRR cña dù ¸n chØ ®¹t 10%, x¸c suÊt bÞ ®¸nh thuÕ lμ
20%. NÕu kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ th× IRR cña dù ¸n sÏ lμ 15%. Hái IRR k× väng
cña dù ¸n nμy?
Gi¶i:
Trong ®iÒu kiÖn ®Çu bμi nμy cã 2 biÕn cè: bÞ ®¸nh thuÕ vμ kh«ng bÞ ®¸nh
thuÕ. X¸c suÊt bÞ ®¸nh thuÕ sÏ lμ 20% vμ x¸c suÊt kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ lμ 80%.
Do ®ã IRR k× väng cña dù ¸n sÏ lμ:
EV = 0,2.0,1 + 0,8.0,15 = 0,14 hay 14%
VÝ dô 2:
Mét doanh nghiÖp ®ang dù ®Þnh khai th¸c mét trong hai má A vμ B.
§èi víi má A kh¶ n¨ng quÆng cã chÊt l†îng tèt lμ 70% vμ do ®ã cÇu
thÞ tr†êng cao, kh¶ n¨ng tiªu thô nhanh s¶n phÈm cña má sÏ ®¹t 80% víi lîi
nhuËn thuÇn lμ 3.600 tr ®/n¨m. Tr†êng hîp s¶n phÈm cña má tiªu thô chËm
th× lîi nhuËn chØ ®¹t 2.500 tr ®/n¨m. NÕu chÊt l†îng cña má kh«ng tèt th× lîi
nhuËn thuÇn chØ ®¹t 1.700 tr ®/n¨m.

293
 §èi víi má B, kh¶ n¨ng quÆng cã chÊt l†îng tèt lμ 60% vμ trong
tr†êng hîp nμy lîi nhuËn thuÇn sÏ lμ 3.500 tr ®/n¨m. NÕu chÊt l†îng cña má
kh«ng tèt th× lîi nhuËn thuÇn chØ cã kh¶ n¨ng ®¹t 2.000 tr ®/n¨m.
Cho biÕt doanh nghiÖp nªn chän má nμo ®Ó khai th¸c biÕt tuæi khai
th¸c hai má nh† nhau.
Gi¶i:
Tr†íc hÕt biÓu diÔn c¸c ®iÒu kiÖn cña vÝ dô trªn b»ng s¬ ®å sau:
QuÆng cã Tiªu thô nhanh q'1 = 0,8; W'1 =3600 tr®/n¨m
chÊt l†îng tèt
q1 = 0,7
Tiªu thô chËm q'1 = 0,2; W'1 =2500 tr®/n¨m
Má A
QuÆng cã W2 = 1700 tr®/n¨m
chÊt l†îng
xÊu q2 = 0,3

q1 = 0,6 W1 =3500 tr®/n¨m

Má B
q2 = 0,4 W2 =2000 tr®/n¨m

K× väng cña lîi nhËn ®èi víi má A trong tr†êng hîp quÆng cã chÊt
l†îng tèt:
EVW0,7 = 0,8 x 3600 + 0,2 x 2500 = 3380 (triÖu ®ång)
K× väng lîi nhuËn trong tr†êng hîp khai th¸c má A:
EVW(A) = 0,7 x 3380 + 0,3 x1700 = 2876 (triÖu ®ång)
K× väng cña lîi nhuËn trong tr†êng hîp khai th¸c má B
EVW(B) = 0,6 x 350 + 0,4 x 2000 = 2900 (triÖu ®ång)
Víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn cho thÊy nªn chän ph†¬ng ¸n khai th¸c má B.

294
3. Pht¬ng ph¸p m« pháng cña Monte Carlo
§©y lμ ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch kÕt qu¶ cña dù ¸n d†íi sù t¸c ®éng ®ång
thêi cña c¸c yÕu tè trong c¸c t×nh huèng kh¸c nhau cã tÝnh tíi ph©n bè x¸c
suÊt vμ gi¸ trÞ cã thÓ cña c¸c biÕn sè yÕu tè ®ã.
Ph†¬ng ph¸p m« pháng cña Monte Carlo c㠆u ®iÓm h¬n c¸c ph†¬ng
ph¸p trªn lμ xem xÐt ®ång thêi sù kÕt hîp cña c¸c yÕu tè, cã tÝnh tíi mèi
quan hÖ cña c¸c yÕu tè ®ã. Bëi vËy ®©y lμ ph†¬ng ph¸p kh¸ phøc t¹p ®ßi hái
ng†êi ph©n tÝch ph¶i cã kinh nghiÖm, kÜ n¨ng thùc hiÖn tèt víi sù trî gióp kü
thuËt cña m¸y tÝnh.
Ph†¬ng ph¸p m« pháng Monte Carlo bao gåm:
ƒ Lùa chän c¸c biÕn lμm biÕn quan träng ®†a vμo m« h×nh ph©n tÝch
(dùa trªn c¬ së ph©n tÝch ®é nh¹y ®Ó ®†a vμo c¸c yÕu tè cã ¶nh h†ëng lín tíi
dù ¸n).
ƒ X¸c ®Þnh m« h×nh biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè ¶nh h†ëng trong mèi
quan hÖ cña chóng víi biÕn ngÉu nhiªn.
ƒ X¸c ®Þnh c¸c x¸c suÊt.
ƒ Sö dông m« h×nh m« pháng x¸c ®Þnh c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch. C¸c kÕt
qu¶ nμy gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n ®†îc chÝnh x¸c.
Tuy nhiªn ph†¬ng ph¸p nμy cã mét sè h¹n chÕ: §ã lμ kh㠆íc l†îng
vÒ x¸c suÊt x¶y ra. §iÒu nμy dÉn ®Õn kÕt qu¶ lμ viÖc sö dông c¸c x¸c suÊt
chñ quan lμ khã cã thÓ tr¸nh ®†îc. MÆt kh¸c, mèi quan hÖ gi÷a c¸c biÕn cã
thÓ rÊt phøc t¹p. MÆc dï ®©y lμ ph†¬ng ph¸p hay nh†ng nã ®ßi hái mét
l†îng th«ng tin rÊt lín vÒ dù ¸n xem xÐt. Bëi vËy nÕu sö dông ph†¬ng ph¸p
nμy ph¶i tèn nhiÒu chi phÝ vμ thêi gian.
4. Ph©n tÝch dù ¸n trong trtêng hîp cã trtît gi¸ vv l¹m ph¸t
Tr†ît gi¸ ®†îc coi lμ sù t¨ng gi¸ cña mét mÆt hμng cô thÓ. L¹m ph¸t
®†îc coi lμ sù gi¶m søc mua cña ®ång tiÒn nãi chung. L¹m ph¸t lμ yÕu tè
kh¸ch quan, dù ¸n kh«ng thÓ kh¾c phôc ®†îc.
L¹m ph¸t ®· t¸c ®éng trùc tiÕp lªn c¸c kho¶n chi phÝ vèn ®Çu t†. NÕu
møc l¹m ph¸t cμng cao th× nhu cÇu vèn ®Çu t† ®Ó thùc hiÖn thi c«ng x©y l¾p
c¸c c«ng tr×nh trong t†¬ng lai cμng cao so víi l†îng tÝnh theo thùc t¹i. V×

295
vËy ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t† ®†îc thuËn lîi, viÖc dù tÝnh
møc vèn ®Çu t† cÇn huy ®éng ph¶i tÝnh ®Õn yÕu tè tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t nÕu
cã. L¹m ph¸t ¶nh h†ëng ®Õn viÖc c©n ®èi tiÒn mÆt. Khi cã l¹m ph¸t cÇn ph¶i
tÝnh ®Õn l†îng tiÒn mÆt cÇn bæ sung ®Ó ®ñ c©n ®èi vÒ tμi chÝnh. L¹m ph¸t
cμng t¨ng lμm nhu cÇu tiÒn mÆt t¨ng vμ do ®ã hiÖu qu¶ dù ¸n cμng thÊp. L¹m
ph¸t cßn ¶nh h†ëng ®Õn c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña dù ¸n. Ch¼ng h¹n,
khi c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng (b¸n chÞu nhiÒu) vμ kho¶n ph¶i tr¶ ngμy cμng
gi¶m (mua chÞu Ýt) th× kh«ng cã lîi cho dù ¸n. L¹m ph¸t t¸c ®éng gi¸n tiÕp
®Õn tiÒn l·i, ®Õn thuÕ, ®Õn hμng tån kho vμ chi phÝ s¶n xuÊt.
Tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t lμ yÕu tè kh¸ch quan t¸c ®éng ®Õn c¸c kho¶n thu
chi vμ møc l·i suÊt thùc tÕ cña dù ¸n. Bëi vËy ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ tμi
chÝnh cña dù ¸n trong tr†êng hîp cã tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t cÇn ph¶i tiÕn hμnh
theo c¸c ph†¬ng ph¸p sau:
Ph†¬ng ph¸p 1:
ƒ TiÕn hμnh ®iÒu chØnh c¸c kho¶n thu chi cña dù ¸n theo tû lÖ % tr†ît
gi¸ nh»m ph¶n ¸nh ®óng c¸c kho¶n thu, chi thùc tÕ cña dù ¸n.
ƒ §iÒu chØnh tû suÊt chiÕt khÊu r theo tû lÖ l¹m ph¸t b»ng c«ng thøc sau:
r1f= (1 + r)(1 + f) -1 (63)
r: Tû suÊt chiÕt khÊu khi ch†a cã l¹m ph¸t
f: Tû lÖ l¹m ph¸t
r1f: Tû suÊt chiÕt khÊu cã tÝnh ®Õn yÕu tè l¹m ph¸t.
Tû suÊt chiÕt khÊu ®iÒu chØnh nμy ®†îc sö dông ®Ó chuyÓn c¸c kho¶n
thu chi cña dù ¸n vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian. Nh† vËy, víi viÖc sö dông
tû suÊt chiÕt khÊu cã ®iÒu chØnh theo tû lÖ l¹m ph¸t ®· lo¹i bá ®†îc yÕu tè
l¹m ph¸t ra khái c¸c kho¶n thu chi cña dù ¸n.
Ph†¬ng ph¸p 2:
§iÒu chØnh c¸c kho¶n thu chi cña dù ¸n theo tû lÖ % tr†ît gi¸ vμ lo¹i
trõ ¶nh h†ëng cña yÕu tè l¹m ph¸t ra khái c¸c kho¶n thu chi cña dù ¸n.
Lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t ra khái tû suÊt chiÕt khÊu (nÕu tû suÊt chiÕt
khÊu ®· bao hμm c¶ yÕu tè l¹m ph¸t).

296
 ViÖc ®iÒu chØnh tû suÊt chiÕt khÊu ®Ó lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t ®†îc tiÕn
hμnh theo c«ng thøc sau:
(1  r1 f )
r 1 (64)
1 f
r1f: tû suÊt chiÕt khÊu ®· bao hμm yÕu tè l¹m ph¸t.
f: tû lÖ l¹m ph¸t
r: tû suÊt chiÕt khÊu ®· lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t.
Sö dông tû suÊt chiÕt khÊu nμy ®Ó tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n thu chi cña
dù ¸n vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian.
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t† cã tæng sè vèn ®Çu t† tÝnh ®Õn thêi ®iÓm dù
¸n b¾t ®Çu ho¹t ®éng lμ 400 triÖu $. Doanh thu hμng n¨m cña dù ¸n lμ 300
triÖu $. Chi phÝ c¸c lo¹i hμng n¨m ®Ó t¹o ra doanh thu trªn lμ 100 triÖu $
(tÝnh theo gi¸ t¹i thêi ®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng). Dù ¸n ho¹t ®éng
trong 3 n¨m, gi¸ trÞ cßn l¹i b»ng 0. Dù kiÕn doanh thu hμng n¨m t¨ng gi¸ lμ
5%. H·y x¸c ®Þnh NPV cña dù ¸n (®· lo¹i trõ ®†îc yÕu tè l¹m ph¸t). BiÕt
r»ng, chi phÝ c¬ héi cña vèn lμ 20% n¨m (®· tÝnh ®Õn c¶ yÕu tè l¹m ph¸t).
Lêi gi¶i:
Theo ph†¬ng ph¸p 1
ƒ §iÒu chØnh doanh thu vμ chi phÝ cña dù ¸n theo tû lÖ % tr†ît gi¸ ta cã:
Doanh thu thùc tÕ n¨m thø nhÊt:
300(1 + 0,05) = 315 triÖu $
Doanh thu thùc tÕ n¨m thø hai:
300(1 + 0,05)2 = 330,75 triÖu $
Doanh thu thùc tÕ n¨m thø ba:
300(1 + 0,05)3 = 347,2875 triÖu $
Chi phÝ thùc tÕ n¨m thø nhÊt:
100(1 + 0,06) = 106 triÖu $
Chi phÝ thùc tÕ n¨m thø hai:
100(1 + 0,06)2 = 112,36 triÖu $

297
 Chi phÝ thùc tÕ n¨m thø ba:
100(1 + 0,06)3 = 119,1016 triÖu $
TÝnh NPV cña dù ¸n (®· lo¹i trõ ®†îc yÕu tè l¹m ph¸t) lμ:
(315  106) (330, 75  112,36) (347, 2875  119,1016
NPV 400   
(1  0, 2) (1  0, 2)2 (1  0, 2)3
209 218,39 228,1859
NPV 400  
1  0, 2 (1  0, 2)2 (1  0, 2)3
NPV = 57,8783 triÖu $
Theo ph†¬ng ph¸p 2:
§iÒu chØnh doanh thu vμ chi phÝ hμng n¨m cña dù ¸n theo % tr†ît gi¸
(nh† trªn).
Thu nhËp (doanh thu sau khi ®· trõ chi phÝ) hμng n¨m cña dù ¸n nh†
sau:
N¨m thø nhÊt lμ 209 triÖu $
N¨m thø hai lμ 218,39 triÖu $
N¨m thø ba lμ 228,1859 triÖu $
Lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t ra khái c¸c kho¶n thu nhËp hμng n¨m cña dù ¸n:
Thu nhËp thùc tÕ cña n¨m thø nhÊt chØ t†¬ng ®†¬ng víi:
209
199, 0476 triÖu $ ë ®Çu n¨m thø nhÊt.
1  0, 05
Thu nhËp thùc tÕ cña n¨m thø hai chØ t†¬ng ®†¬ng víi:
218,39 triÖu $ ë ®Çu n¨m thø nhÊt.
198, 0861
(1  0, 05)2

Thu nhËp thùc tÕ cña n¨m thø ba chØ t†¬ng ®†¬ng víi:
288,1859 triÖu $ ë ®Çu n¨m thø nhÊt.
197,1155
(1  0, 05)3

ƒ Lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t ra khái tû suÊt chiÕt khÊu

1  0, 2
r  1 0,142857
1  0, 05

298
 TÝnh NPV (®· lo¹i trõ ®†îc yÕu tè l¹m ph¸t) cña dù ¸n lμ:
199, 0476 198, 0861 197,1155
NPV 400   
1  0,142857 (1  0,142857)2 (1  0,142857)3
NPV = - 400 + 174,1666 + 151,6597 + 132,0520
NPV = 57,8783 triÖu $
Nh† vËy c¶ 2 ph†¬ng ph¸p ®Òu cho cïng mét kÕt qu¶: NPV cña dù ¸n
sau khi lo¹i trõ yÕu tè l¹m ph¸t lμ 57,8783 triÖu $.
ViÖc ¸p dông ph†¬ng ph¸p 1 hoÆc ph†¬ng ph¸p 2 tuú thuéc vμo tõng
®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n.
V. VÝ dô vÒ néi dung ph©n tÝch t~i chÝnh dù ¸n
khu du lÞch sinh th¸i v~ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt
L©m
1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu tt vv nguån vèn huy ®éng cña
dù ¸n
1.1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t.
C¬ së ®Ó dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t†:
- C¸c v¨n b¶n qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng hiÖn hμnh cña bé x©y dùng,
bé tμi chÝnh, ñy ban nh©n d©n tØnh Nam §Þnh (vÒ suÊt vèn ®Çu t†, gi¸ thiÕt
kÕ, ®¬n gi¸ x©y dùng cña tØnh, chi phÝ thÈm ®Þnh vμ t† vÊn ®Çu t†,..).
- Tæng møc vèn ®Çu t† cña dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p
tæng hîp tõ c¸c kho¶n môc chi phÝ dù tÝnh cña dù ¸n, thÓ hiÖn qua b¶ng sau:

299
 B¶ng 6.1: Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t
§¬n vÞ: triÖu ®ång
H¹ng môc c«ng tr×nh Thμnh tiÒn
A. Vèn cè ®Þnh
I. Chi phÝ ban ®Çu vÒ ®Êt 10679
1. QuyÒn sö dông ®Êt 2027
2. §Òn bï gi¶i phãng, san lÊp mÆt b»ng 8652
II. Chi phÝ x©y l¾p 71551
1. Tæ hîp kh¸ch s¹n, nhμ nghØ 39235
2. Khu c«ng viªn n†íc 15001
3. C«ng viªn trªn c¹n vμ khu dÞch vô tæng hîp 11125
3.1. C«ng viªn trªn c¹n 7465
3.2. Khu dÞch vô tæng hîp 3660
4. HÖ thèng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng 6190
III. Vèn thiÕt bÞ 24899
IV. Chi phÝ chuÈn bÞ 3958
B. Vèn lu ®éng 3000
C. Vèn dù phßng 3552
Tæng vèn ®Çu t 118405
(Dù tÝnh chi tiÕt tõng kho¶n môc chi phÝ ®†îc tr×nh bμy ë phÇn phô lôc
1 cña gi¸o tr×nh)
Dùa vμo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t†, tæng møc vèn ®Çu t† cña dù
¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo c¸c giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t† nh† sau:

300
B¶ng 6.2: Tæng møc vèn ®Çu t dù kiÕn theo giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t
§¬n vÞ: triÖu ®ång
TT H¹ng môc Giai ®o¹n I Giai ®o¹n II
1 Chi phÝ ban ®Çu vÒ ®Êt 10679
2 Chi phÝ x©y l¾p 30840 40711
3 Chi phÝ thiÕt bÞ 1150 23749
4 C¸c chi phÝ kh¸c 3116 1608
5 Dù phßng 1447 2105
6 Vèn l†u ®éng 1000 2000
Céng giai ®o¹n 48232 70173
Tû lÖ % 40,7 59,3
Tæng vèn ®Çu t 118405
1.2. Dù tÝnh nguån vèn huy ®éng cña dù ¸n
- Chñ ®Çu t† vμ c¸c cæ ®«ng: 78405 triÖu ®ång.
- Vay quü tÝn dông ®Çu t† ph¸t triÓn: 40000 triÖu ®ång.
1.3. LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh vμ x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n
1.3.1. LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh
a. Dù tÝnh doanh thu tõ c¸c dÞch vô hμng n¨m.
Doanh thu ®†îc dù tÝnh dùa trªn c¸c c¬ së sau:
- Thu nhËp vμ chi tiªu cña c¸c ®èi t†îng kh¸ch hμng.
- Nhu cÇu thÞ tr†êng vμ sè liÖu thèng kª nghiªn cøu thÞ tr†êng, gi¸ c¶.
- C«ng suÊt ho¹t ®éng cña kh¸ch s¹n, nhμ nghØ, cña c¸c h×nh thøc vui
ch¬i gi¶i trÝ.
- Theo thêi gian, giai ®o¹n: ban ngμy, tèi, ngμy th†êng, ngμy nghØ,
ngμy lÔ, mïa nãng, mïa l¹nh.

301
 B¶ng 6.3: Dù tÝnh doanh thu hμng n¨m.
§¬n vÞ: ngh×n ®ång
Do ®Çu t† thμnh c¸c giai ®o¹n, dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng tõng phÇn vμ ch†a ®¹t ngay 100% c«ng suÊt.
N¨m thø 1 (nöa n¨m) ®i vμo kinh doanh khu nhμ nghØ sinh th¸i vμ khu c¾m tr¹i, khu thÓ thao ngoμi trêi vμ
mét sè dÞch vô phôc vô l†u tró.
N¨m thø 2, khu nhμ nghØ sinh th¸i, khu c¾m tr¹i, khu vui ch¬i thÓ thao ngoμi trêi ho¹t ®éng c¶ n¨m, c¸c
khu cßn l¹i ho¹t ®éng nöa n¨m.
N¨m thø 3, c«ng suÊt ho¹t ®éng cña c¶ khu ®¹t 50%.
N¨m thø 4, c«ng suÊt ho¹t ®éng cña c¶ khu ®¹t 60%.
N¨m thø 5, c«ng suÊt ho¹t ®éng cña c¶ khu ®¹t 80%.
Tõ n¨m thø 6, c«ng suÊt ®¹t 100%.
C¸c ho¹t ®éng cho
N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
doanh thu
I. Khu l‡u tró vμ DV phô trî

L‡u tró kh¸ch s¹n cao cÊp 0 810000 1620000 1944000 2592000 3240000 3240000 3240000 3240000 3240000

Nhμ nghØ sinh th¸i 866250 1732500 1732500 2079000 2772000 3465000 3465000 3465000 3465000 3465000
C¾m tr¹i 157500 315000 315000 378000 504000 630000 630000 630000 630000 630000
C¸c dÞch vô kh¸c khu l‡u tró 971043.75 4093775 4983775 5980530 7974040 9967550 9967550 9967550 9967550 9967550
II. Khu c«ng viªn n‡íc 0 7153125 14306250 17167500 22890000 28612500 28612500 28612500 28612500 28612500
III. Khu thÓ thao ngoμi trêi 196000 392000 392000 470400 627200 784000 784000 784000 784000 784000
IV. Khu vui ch¬i trªn c¹n 0 2345700 4691400 5629680 7506240 9382800 9382800 9382800 9382800 9382800
V. Khu dÞch vô tæng hîp 0 1476304.5 2952609 3543130.8 4724174.4 5905218 5905218 5905218 5905218 5905218
VI. C¸c dÞch vô kh¸c 0 1756500 3513000 4215600 5620800 7026000 7026000 7026000 7026000 7026000
Tæng doanh thu 2190793.8 20074905 34506534 41407841 55210454 69013068 69013068 69013068 69013068 69013068
(Doanh thu dù tÝnh tõng n¨m ®†îc tæng hîp tõ doanh thu cña c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cña dù ¸n, ®†îc diÔn
gi¶i chi tiÕt ë phÇn phô lôc 2 cña gi¸o tr×nh).

302
 b. Dù tÝnh chi phÝ hμng n¨m.
Chi phÝ hμng n¨m cña dù ¸n ®†îc tæng hîp tõ c¸c kho¶n chi phÝ sau:
- Chi phÝ vËt t† cho c¸c dÞch vô.
- Chi phÝ sö dông ®iÖn cña khu du lÞch (khu nhμ nghØ, kh¸ch s¹n, khu
c«ng viªn n†íc, khu vui ch¬i trªn c¹n, c¸c khu cßn l¹i).
- Chi phÝ sö dông n†íc cña khu du lÞch (khu nhμ kh¸ch s¹n, nhμ nghØ,
khu nhμ hμng, dÞch vô, n†íc t†íi c©y, n†íc dù tr÷ phßng ch¸y ch÷a ch¸y,
n†íc tiªu hao)
- Chi phÝ ®iÖn tho¹i, th«ng tin (chi phÝ thuª bao vμ sö dông ®iÖn tho¹i
cè ®Þnh, di ®éng, internet).
- Chi phÝ söa ch÷a, b¶o d†ìng m¸y mãc thiÕt bÞ hμng n¨m.
- Chi phÝ b¶o hiÓm tμi s¶n
- Chi phÝ qu¶ng c¸o.
- L·i vay tÝn dông.
- TiÒn thuª ®Êt.
- Chi phÝ dù phßng.
- Chi phÝ kh¸c
- ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt.
(C¸c kho¶n chi phÝ ®†îc dù tÝnh chi tiÕt ë phÇn phô lôc 3 cña gi¸o tr×nh)
Tæng hîp chi phÝ hμng n¨m theo b¶ng 6.4
c. Dù tÝnh lîi nhuËn thuÇn hμng n¨m.
Lîi nhuËn thuÇn sau thuÕ cña dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo b¶ng 6.5.
1.3.2. X¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n.
Dßng tiÒn cña dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh theo b¶ng 6.6

303
 B¶ng 6.4: Tæng hîp chi phÝ hμng n¨m
§¬n vÞ: ngh×n ®ång
C¸c yÕu tè chi phÝ ®Çu vμo N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
1. Chi phÝ vËt t† ®Çu vμo c¸c dÞch vô 401301 4577899 7351968 8822361 11763148 14703935 14703935 14703935 14703935 14703935
2. Chi phÝ ®iÖn 144548 620344 883047 1024045 1199314 1199314 1199314 1199314 1199314 1199314
3. Chi phÝ n†íc 7590 33840 48180 56820 56820 56820 56820 56820 56820 56820
4. Chi phÝ ®iÖn tho¹i 9600 250000 32000 32000 32000 32000 32000 32000 32000 32000
5. Chi phÝ nh©n c«ng 397122 2205588 2395800 2558424 2721048 4110612 4366164 4621716 4877268 5132820
6. Chi phÝ b¶o d†ìng, söa ch÷a thiÕt bÞ 0 30000 497980 497980 497980 622980 1399950 497980 497980 497980
7. KhÊu hao:
KhÊu trõ chi phÝ chuÈn bÞ (5 n¨m) 236200 944800 944800 944800 944800 472400
KhÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, PTVT (12 n¨m) 47917 1093708 2074917 2074917 2074917 2074917 2074917 2074917 2074917 2074917
KhÊu hao nhμ cöa, vËt kiÕn tróc (25 n¨m) 486527 2862040 2862040 2862040 2862040 2862040 2862040 2862040 2862040 2862040
KhÊu hao chi phÝ ban ®Çu vÒ quyÒn sö dông ®Êt (30 177980 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960
n¨m)
8. Chi phÝ b¶o hiÓm tμi s¶n 19925 77160 154320 154320 154320 154320 154320 154320 154320 154320
9. Chi phÝ qu¶ng c¸o 50000 200000 200000 150000 150000 150000 150000 150000 150000 150000
10. L·i vay tÝn dông 0 2800000 2520000 2240000 1960000 1680000 1400000 1120000 840000 560000
11. TiÒn thuª ®Êt 14000 14000 14000 14000
12. Dù phßng (5%) 791317 1016051 1088683 1238617 1423765 1438471 1392150 1390928 1389705
13. Chi phÝ kh¸c (4%) 19787 633054 812840 870947 990894 1139012 1150777 1113720 1112742 1111764
14. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 0 117500 235000 282000 376000 470000 470000 470000 470000 470000
Tæng chi phÝ 1998496 17368209 22384903 24015296 27377858 31508075 31828668 30818872 30792224 30765575
Chi phÝ b¶o hiÓm tμi s¶n, t¹m tÝnh = 0,16% gi¸ trÞ tμi s¶n
Gi¸ trÞ tμi s¶n t¹m tÝnh 96450000 ngh×n ®ång

304
 B¶ng 6.5: B¶ng dù trï l·i lç
§¬n vÞ: ngh×n ®ång
N¨m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1. Tæng
2190793.75 20074905 34506534 41407841 552104544 69013068 69013068 69013068 69013068 69013068
doanh thu
2. Tæng chi
1998496 17368209 22384903 24015296 27377858 31508075 31828668 30818872 30792224 30765575
phÝ
3. Lîi nhuËn
thuÇn tr†íc 192298 2706695 12121631 17392544 27832596 37504993 37184400 38194196 3820844 38247493
thuÕ (1 - 2)
4. ThuÕ thu
nhËp doanh
1515203.9 2174068 3479074.5 4688124.2 9296100.1 9548549 9555211.05 9561873.13
nghiÖp (3 x
thuÕ suÊt)
5. Lîi nhuËn
thuÇn sau 192298 2706695 10606427 15218476 24353522 32816869 27888300 28645647 28665633.1 28685619.4
thuÕ (3 - 4)

305
 B¶ng 6.6 X¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n
§¬n vÞ: ngh×n ®ång
N¨m 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1. §Çu t‡ 47231299.7 68173494
2. Doanh thu 2190793.8 20074905 34506534 41407841 55210454 69013068 69013068 69013068 69013068 69013068
3. Chi phÝ (kh«ng
1049872.8 12111701 16147186 17777580 21140142 25742758 26535751 25525955.7 25499307.3 25472659
cã khÊu hao)
4. Chi phÝ khÊu
948623.23 5256508.1 6237716.5 6237716.5 6237716.5 6237716.5 5292916.5 5292916.47 5292916.47 5292916.47
hao
5. Nhu cÇu vèn
1000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000 3000000
l‡u ®éng
6. Thu nhËp chÞu
192297.7 2706695 12121631 17392544 27832596 37504993 37184400 38194195.9 38220844.2 38247492.5
thuÕ = 2 - 3 - 4
7. ThuÕ thu nhËp
1515203.9 2174068 3479074.5 4688124.2 9296100.1 9548548.97 9555211.05 9561873.13
= 6 x thuÕ suÊt
8. Thu nhËp sau
192297.7 2706695 10606427 15218476 24353522 32816869 27888300 28645646.9 28665633.1 28685619.4
thuÕ = 6 -7
9. T¨ng vèn l‡u
1000000 2000000 0 0 0 0 0 0 0 0 0
®éng
10. Dßng tiÒn
sau thuÕ = 8 - 1 + -48231300 - 69032573 7963203.1 16844144 21456193 30591238 38582186 33181217 33938563.4 33958549.6 33978535.9
4-9
Chi phÝ c¬ héi vèn tù cã b»ng l·i suÊt göi tiÕt kiÖm dμi h¹n lμ: 7.85%/ n¨m.
L·i vay †u ®·i tÝn dông (vay 40.000 triÖu ®ång): 7%/n¨m.
Tû suÊt chiÕt khÊu cña dù ¸n: 7.56%/ n¨m.
Dßng tiÒn nh÷ng n¨m tiÕp theo cña dù ¸n (tõ n¨m thø 11 ®Õn n¨m thø 50) ®†îc tr×nh bμy ë phÇn phô lôc 4 cña gi¸o tr×nh.
§Õn cuèi n¨m thø 12 ®Çu t† thªm thiÕt bÞ: 24899000 ngh×n ®ång.
§Õn cuèi n¨m thø 24 ®Çu t† thªm cho x©y dùng vμ thiÕt bÞ: 60674500 ngh×n ®ång.
§Õn cuèi n¨m thø 36 ®Çu t† thªm thiÕt bÞ: 24899000 ngh×n ®ång.
Lîi nhuËn cø sau 10 n¨m dù kiÕn t¨ng 10% (do doanh thu vμ chi phÝ dù tÝnh t¨ng 10%)

306
1.4. X¸c ®Þnh tû suÊt cña dù ¸n.
Tû suÊt cña dù ¸n ®†îc x¸c ®Þnh dùa vμo:
- Chi phÝ c¬ héi cña vèn tù cã ®†îc x¸c ®Þnh b»ng l·i suÊt göi tiÕt kiÖm
dμi h¹n lμ 7.85%/ n¨m.
- L·i vay †u ®·i tÝn dông: 7%/ n¨m.
- Tû suÊt cña dù ¸n: 7.56%/ n¨m (x¸c ®Þnh theo ph†¬ng ph¸p b×nh
qu©n gia quyÒn).
1.5. C¸c chØ tiªu c¬ b¶n ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n:
- Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp thuÇn (NPV): 250933,272 triÖu ®ång.
- Tû suÊt hoμn vèn néi bé (IRR): 20,02%.
- Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† ban ®Çu cña dù ¸n (T): 7 n¨m 9 th¸ng.
C¸c chØ tiªu trªn ®†îc tÝnh to¸n víi viÖc sö dông phÇn mÒm Excel.
1.6. §¸nh gi¸ ®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n:
a. An toμn vÒ vèn ®Çu t:
+ HÖ sè vèn tù cã / vèn ®i vay = 78405/40000 = 1,96 >1
+ Tû träng vèn tù cã / tæng møc vèn ®Çu t† = 78405 / 118405 = 66% >
50%
Nh† vËy, nguån vèn ®Çu t† cña dù ¸n ®†îc ®¶m b¶o b»ng tiÒm lùc tμi
chÝnh cña chñ ®Çu t†.
b. An toμn vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n:
Hμng n¨m nguån tr¶ nî cña dù ¸n ®†îc lÊy tõ 50% lîi nhuËn thuÇn,
khÊu hao vμ l·i vay ®Ó tr¶ nî. Nguån nî tr¶ hμng n¨m cña dù ¸n ®Òu lín h¬n
nî gèc vμ l·i ph¶i tr¶ hμng n¨m tõ 2 ®Õn 5 lÇn. §iÒu nμy chøng tá dù ¸n cã
kh¶ n¨ng tr¶ nî (b¶ng kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n ®†îc tr×nh bμy ë phÇn phô
lôc).
c. An toμn cho c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ (tÝnh ch¾c ch¾n cña c¸c chØ tiªu
hiÖu qu¶ tμi chÝnh):
Trong tr†êng hîp rñi ro cã kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi dù ¸n nh†: l·i
suÊt vay t¨ng, cung cÇu thÞ tr†êng cña c¸c yÕu tè ®Çu vμo vμ ®Çu ra biÕn
®éng kh«ng cã lîi cho dù ¸n.... Dùa vμo viÖc ph©n tÝch rñi ro th†êng x¶y ra

307
®èi víi c¸c dù ¸n t†¬ng tù vμ dù b¸o ¶nh h†ëng cña chóng trong t†¬ng lai
cho thÊy:
- Doanh thu cña dù ¸n cã thÓ gi¶m 5%.
- Chi phÝ cña dù ¸n cã thÓ t¨ng 5%.
- Thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n gi¶m xuèng cßn 40 n¨m.
- L·i suÊt vay tÝn dông t¨ng lμm t¨ng tû suÊt cña dù ¸n t¨ng lªn b»ng 9%
Trong tr†êng hîp rñi ro nμy, c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cña dù ¸n chØ ®¹t
®†îc nh† sau:
- Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp thuÇn (NPV): 112800,684 triÖu ®ång.
- Tû suÊt hoμn vèn néi bé (IRR): 16%.
- Thêi gian thu håi vèn ®Çu t† ban ®Çu (T): 10 n¨m 4 th¸ng.
Nh† vËy trong tr†êng hîp cã rñi ro c¸c chØ tiªu trªn vÉn tho¶ m·n tiªu
chuÈn hiÖu qu¶.
KÕt luËn: dù ¸n cã ®é an toμn cao vÒ mÆt tμi chÝnh.

308
 Tãm t¾t

1. Ph©n tÝch tμi chÝnh lμ mét néi dung kinh tÕ quan träng trong qu¸
tr×nh so¹n th¶o dù ¸n. Ph©n tÝch tμi chÝnh nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt
tμi chÝnh cña dù ¸n. Ph©n tÝch tμi chÝnh cã vai trß quan träng kh«ng chØ ®èi
víi chñ ®Çu t† mμ cßn c¶ ®èi víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu
t†, c¸c c¬ quan tμi trî vèn cho dù ¸n. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tÝnh kh¶ thi vÒ
tμi chÝnh cña dù ¸n, khi ph©n tÝch tμi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o ®ñ, chÝnh x¸c c¸c
sè liÖu th«ng tin thu thËp vμ sö dông c¸c ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch phï hîp.
2. V× tiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian nªn khi so s¸nh, tæng hîp hoÆc
tÝnh c¸c chØ tiªu b×nh qu©n cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong nh÷ng kho¶ng
thêi gian kh¸c nhau cÇn ph¶i tÝnh chuyÓn chóng vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi
gian víi viÖc sö dông tû suÊt "r".
ƒ Tû suÊt "r" ®†îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vμo c¬ cÊu c¸c nguån vèn huy
®éng cho dù ¸n nh†: nÕu dù ¸n vay vèn ®Ó ®Çu t† th× tû suÊt "r" lμ møc l·i
suÊt vay v.v..
ƒ Do tiÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian nªn khi tiÕn hμnh ph©n tÝch tμi
chÝnh cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mÆt b»ng thêi gian (thêi ®iÓm) ®Ó tÝnh c¸c chØ tiªu
ph¶n ¸nh mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n. MÆt b»ng nμy th†êng ®†îc chän t¹i thêi
®iÓm dù ¸n b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng.
3. Néi dung ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t bao gåm nh÷ng néi
dung sau:
ƒ X¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t† vμ c¬ cÊu nguån vèn cña dù ¸n.
ƒ X¸c ®Þnh c¸c nguån tμi trî cho dù ¸n, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn tõ mçi
nguån vÒ mÆt sè l†îng vμ tiÕn ®é.
ƒ LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh dù kiÕn cho tõng n¨m hoÆc tõng giai ®o¹n
cña ®êi dù ¸n vμ x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n
ƒ TÝnh c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†.
- C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tiÒm lùc tμi chÝnh cña doanh nghiÖp
- C¸c chØ tiªu lîi nhuËn thuÇn, thu nhËp thuÇn cña dù ¸n.

309
 - ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn vèn ®Çu t† (RR)
- ChØ tiªu tû sè lîi Ých / chi phÝ (B/C)
- ChØ tiªu thêi gian thu håi vèn ®Çu t† (T)
- ChØ tiªu tû lÖ hoμn vèn néi bé (IRR)
- ChØ tiªu ®iÓm hoμ vèn
Mçi chØ tiªu trªn ®Òu c㠆u ®iÓm vμ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Do vËy trong
ph©n tÝch hiÖu qu¶ tμi chÝnh ph¶i sö dông hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Ó ph©n tÝch.
ƒ TÝnh kh¶ thi vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®†îc ®¸nh gi¸ kh«ng chØ qua
c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n mμ cßn ®†îc thùc hiÖn th«ng
qua viÖc xem xÐt ®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†. §é an toμn vÒ
mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®†îc xem xÐt trªn c¸c mÆt sau:
- An toμn vÒ nguån vèn
- An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n vμ
kh¶ n¨ng tr¶ nî.
- §é nh¹y cña dù ¸n
4. Ph©n tÝch dù ¸n trong trêng hîp cã sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè
kh¸ch quan.
ƒ §Çu t† ph¸t triÓn lμ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt l©u dμi, c¸c kÕt qu¶ vμ
hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t† chÞu ¶nh h†ëng rÊt nhiÒu vμo sù biÕn ®æi cña
c¸c yÕu tè kh¸ch quan. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n trong ®iÒu
kiÖn biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan cÇn ph¶i tiÕn hμnh ph©n tÝch ®é
nh¹y cña dù ¸n. Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n cßn gióp cho chñ ®Çu t† biÕt
®†îc yÕu tè nμo g©y nªn sù thay ®æi nhiÒu nhÊt cña chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi
chÝnh xem xÐt ®Ó tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chóng trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn dù ¸n, mÆt kh¸c cßn cho phÐp lùa chän ®†îc nh÷ng dù ¸n cã ®é an toμn
cao cho nh÷ng kÕt qu¶ dù tÝnh.
ƒ Ph†¬ng ph¸p to¸n x¸c suÊt ®†îc sö dông trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ dù
¸n trong tr†êng hîp cã nhiÒu kh¶ n¨ng vμ rñi ro b»ng viÖc tÝnh kú väng to¸n
cña c¸c biÕn cè, ng†êi ®Çu t† cã thÓ c©n nh¾c ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u
trong c¸c ph†¬ng ¸n cã thÓ cã.

310
 ƒ Ph†¬ng ph¸p m« pháng cña Monte Carlo: ®©y lμ ph†¬ng ph¸p ph©n
tÝch kÕt qu¶ cña dù ¸n d†íi sù t¸c ®éng ®ång thêi cña c¸c yÕu tè trong c¸c
t×nh huèng kh¸c nhau cã tÝnh tíi ph©n bè x¸c suÊt vμ gi¸ trÞ cã thÓ cña c¸c
biÕn sè yÕu tè ®ã. §©y lμ ph†¬ng ph¸p kh¸ phøc t¹p ®ßi hái ng†êi ph©n tÝch
ph¶i cã kinh nghiÖm, kü n¨ng thùc hiÖn tèt víi sù trî gióp kü thuËt cña m¸y
tÝnh.
ƒ Trong tr†êng hîp cã tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t: ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu
qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n ph¶i lo¹i trõ chóng ra khái c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n.
5. VËn dông néi dung ph©n tÝch tμi chÝnh vμo mét dù ¸n cô thÓ.

311
 C©u hái
1. Tr×nh bμy môc ®Ých, vai trß vμ yªu cÇu cña ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n
®Çu t†?
2. Néi dung ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t†?
3. HÖ thèng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch tμi chÝnh cña c¸c dù ¸n ®Çu t†. Lμm
c¸c bμi tËp vμ tÝnh c¸c chØ tiªu nμy theo c¸c t×nh huèng cô thÓ cña c¸c dù ¸n
®Çu t†?
4. V× sao trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† ph¶i sö dông hÖ thèng
c¸c chØ tiªu. H·y lμm r⠆u nh†îc ®iÓm cña tõng chØ tiªu trong ®¸nh gi¸ khÝa
c¹nh tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t†?
5. Ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch dù ¸n ®Çu t† trong tr†êng hîp cã sù t¸c ®éng
cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan?

312
 Cht¬ng VII
Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ –
x· héi dù ¸n ®Çu tt

I. Kh¸i niÖm v~ sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu

khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n ®Çu t|
1. Kh¸i niÖm
Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† lμ viÖc so s¸nh, ®¸nh
gi¸ mét c¸ch cã hÖ thèng gi÷a nh÷ng chi phÝ vμ c¸c lîi Ých cña dù ¸n trªn
quan ®iÓm cña toμn bé nÒn kinh tÕ vμ toμn bé x· héi.
Ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n nh»m x¸c ®Þnh sù ®ãng gãp cña dù
¸n vμo c¸c môc tiªu ph¸t triÓn c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ vμ phóc lîi cña ®Êt
n†íc. §Ó nãi lªn hiÖu qu¶ cña lîi Ých kinh tÕ x· héi mμ dù ¸n mang l¹i, cÇn
ph¶i tiÕn hμnh so s¸nh gi÷a lîi Ých mμ nÒn kinh tÕ vμ toμn bé x· héi thu ®†îc
víi nh÷ng chi phÝ x· héi ®· bá ra hay lμ sù ®ãng gãp cña x· héi khi thùc
hiÖn dù ¸n.
Nh÷ng lîi Ých mμ x· héi thu ®†îc chÝnh lμ sù ®¸p øng cña dù ¸n ®èi
víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña nÒn kinh tÕ vμ cña x· héi. Nh÷ng
sù ®¸p øng nμy cã thÓ ®†îc xem xÐt mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nh† ®¸p øng
c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, phôc vô viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr†¬ng chÝnh
s¸ch cña Nhμ n†íc, gãp phÇn chèng « nhiÔm m«i tr†êng, c¶i t¹o m«i sinh...,
hoÆc ®o l†êng b»ng c¸c tÝnh to¸n ®Þnh l†îng nh† møc t¨ng thu cho ng©n
s¸ch, møc gia t¨ng sè ng†êi cã viÖc lμm, møc t¨ng thu ngo¹i tÖ hay gi¸ trÞ
s¶n phÈm gia t¨ng thuÇn tuý.
Chi phÝ mμ x· héi ph¶i g¸nh chÞu khi mét c«ng cuéc ®Çu t† ®†îc thùc
hiÖn bao gåm toμn bé c¸c tμi nguyªn thiªn nhiªn, cña c¶i vËt chÊt, søc lao
®éng mμ x· héi dμnh cho ®Çu t† thay v× sö dông vμo c¸c c«ng viÖc kh¸c
trong t†¬ng lai kh«ng xa.
Nh† vËy lîi Ých kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t† chÝnh lμ kÕt qu¶ so
s¸nh (cã môc ®Ých) gi÷a c¸i gi¸ mμ x· héi ph¶i tr¶ cho viÖc sö dông c¸c

313
nguån lùc s½n cã cña m×nh cho dù ¸n vμ lîi Ých do dù ¸n t¹o ra cho toμn bé
nÒn kinh tÕ (chø kh«ng chØ riªng cho mét c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh).
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi dù ¸n
®Çu tt
Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t† lμ mét trong nh÷ng
néi dung trong qu¸ tr×nh lËp vμ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t†. ViÖc ph©n tÝch nμy
cã t¸c dông kh«ng chØ ®èi víi nhμ ®Çu t† mμ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¬ quan
cã thÈm quyÒn cña nhμ n†íc vμ c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh.
§èi víi nhμ ®Çu t†: ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi lμ c¨n cø chñ
yÕu ®Ó nhμ ®Çu t† thuyÕt phôc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn chÊp thuËn dù ¸n
vμ thuyÕt phôc c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh (ng©n hμng, c¸c c¬ quan viÖn trî song
ph†¬ng vμ ®a ph†¬ng) tμi trî vèn.
§èi víi nhμ n†íc: ®©y lμ mét c¨n cø quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh cho
phÐp ®Çu t†. §èi víi c¸c nhμ ®Çu t†, môc tiªu chñ yÕu cña hä lμ lîi nhuËn.
Kh¶ n¨ng sinh lîi do mét dù ¸n nμo ®ã mang l¹i chÝnh lμ th†íc ®o chñ yÕu
vμ lμ ®éng lùc thóc ®Èy bá vèn cña nhμ ®Çu t†. Song ®èi víi nhμ n†íc, trªn
ph†¬ng diÖn cña mét quèc gia th× lîi Ých kinh tÕ x· héi mμ dù ¸n mang l¹i
chÝnh lμ c¨n cø ®Ó xem xÐt vμ cho phÐp ®Çu t†. Mét dù ¸n sÏ dÔ dμng ®†îc
chÊp nhËn h¬n nÕu nã thùc sù cã ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ vμ x· héi còng
nh† nã ®¸p øng ®†îc c¸c yªu cÇu ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña
®Êt n†íc.
§èi víi c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh: ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi còng
lμ c¨n cø chñ yÕu ®Ó hä quyÕt ®Þnh cã tμi trî vèn hay kh«ng. BÊt kú dù ¸n
®Çu t† ph¸t triÓn nμo muèn t×m ®Õn sù tμi trî cña c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh quèc
gia còng nh† c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh quèc tÕ (nh† Ng©n hμng ThÕ giíi, Ng©n
hμng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ ...) th× ®ßi hái ®Çu tiªn lμ ph¶i chøng minh ®†îc mét
c¸ch ch¾c ch¾n dù ¸n sÏ mang l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ vμ x· héi. NÕu
kh«ng chøng minh ®†îc c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi th× hä sÏ kh«ng tμi trî.
3. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu
tt
C¸c tiªu chuÈn vÒ lîi Ých kinh tÕ - x· héi thÓ hiÖn vμ cô thÓ ho¸ c¸c ý
®å vμ môc tiªu ph¸t triÓn hoÆc ®Þnh h†íng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt

314
n†íc. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cã tÝnh lÞch sö. Tuú thuéc
vμo môc tiªu vμ c¸c ®Þnh h†íng chiÕn l†îc mμ c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ cã
thÓ kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi kú. VÒ c¬ b¶n, tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
kinh tÕ x· héi ph¶i ®¶m b¶o r»ng khi mét c«ng cuéc ®Çu t† chøng minh ®†îc
r»ng sÏ ®em l¹i cho x· héi mét lîi Ých lín h¬n c¸i gi¸ mμ x· héi ph¶i tr¶
®ång thêi ®¸p øng ®†îc nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n trong giai ®o¹n ph¸t triÓn
nhÊt ®Þnh th× dù ¸n míi xøng ®¸ng ®†îc h†ëng nh÷ng †u ®·i mμ nÒn kinh tÕ
dμnh cho nã.
§èi víi mäi quèc gia, môc tiªu chñ yÕu cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lμ
t¨ng tr†ëng kinh tÕ vμ tèi ®a ho¸ phóc lîi. V× vËy, mét trong c¸c tiªu chuÈn
quan träng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi th†êng ®†îc x¸c ®Þnh th«ng qua
viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vμ møc ®é ®¸p øng môc tiªu nμy.
HÇu hÕt c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ®Òu ®†îc x¸c
®Þnh th«ng qua c¸c môc tiªu cô thÓ biÓu hiÖn trong c¸c chñ tr†¬ng chÝnh
s¸ch vμ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi n†íc. C¸c kÕ ho¹ch dμi
h¹n ®Ò ra ph†¬ng h†íng chØ ®¹o môc tiªu ph¶i ®¹t ®†îc trong thêi gian 10
n¨m trë lªn. C¸c kÕ ho¹ch trung h¹n nªu lªn nh÷ng b†íc ®i t†¬ng ®èi cô thÓ
trong thêi gian tõ 5-10 n¨m. C¸c kÕ ho¹ch hay ch†¬ng tr×nh kinh tÕ ng¾n
h¹n 2-3 n¨m nh»m ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c sai lÖch còng nh† bæ sung nh÷ng
khiÕm khuyÕt ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
T¹i ViÖt Nam, c¨n cø vμo môc tiªu cã tÝnh chiÕn l†îc trong giai ®o¹n
hiÖn nay lμ nh»m phÊn ®Êu ®¹t ®†îc “d©n giμu, n†íc m¹nh, x· héi c«ng
b»ng, d©n chñ, v¨n minh”, tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ x· héi
cña dù ¸n ®Çu t† ph¶i ®†îc thÓ hiÖn qua:
ƒ Møc ®é ®ãng gãp cho t¨ng tr†ëng kinh tÕ vμ n©ng cao møc sèng cña
d©n c† ®†îc thÓ hiÖn gi¸n tiÕp qua c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ møc gia t¨ng s¶n
phÈm quèc d©n, møc gia t¨ng tÝch luü vèn, tèc ®é ph¸t triÓn.
ƒ Ph©n phèi l¹i thu nhËp thÓ hiÖn qua sù ®ãng gãp cña c«ng cuéc ®Çu
t† vμo viÖc ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao ®êi sèng cña
c¸c tÇng líp d©n c†.
ƒ Gia t¨ng sè lao ®éng cã viÖc lμm. §©y lμ mét trong nh÷ng môc tiªu
chñ yÕu cña chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c n†íc thõa lao ®éng,
thiÕu viÖc lμm.

315
 ƒ T¨ng thu vμ tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. Nh÷ng n†íc ®ang ph¸t triÓn th†êng
kh«ng chØ nghÌo mμ cßn lμ c¸c n†íc nhËp siªu. Do ®ã ®Èy m¹nh xuÊt khÈu,
h¹n chÕ nhËp khÈu lμ nh÷ng môc tiªu quan träng trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn
kinh tÕ quèc d©n cña n†íc nμy.
ƒ C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ kh¸c cã thÓ lμ:
- T¨ng thu cho ng©n s¸ch
- TËn dông hay khai th¸c tμi nguyªn ch†a ®†îc quan t©m hay míi
ph¸t hiÖn
- Ph¸t triÓn c¸c ngμnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o cã t¸c dông g©y ph¶n øng
d©y chuyÒn thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c ngμnh nghÒ kh¸c.
- Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë c¸c ®Þa ph†¬ng nghÌo, c¸c vïng xa x«i,
d©n c† th†a thít nh†ng cã nhiÒu triÓn väng vÒ tμi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.
II. Sù kh¸c nhau gi÷a ph©n tÝch t~i chÝnh v~
ph©n tÝch kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t|
1. Sù kh¸c nhau vÒ gãc ®é vv môc tiªu ph©n tÝch
Ph©n tÝch khÝa c¹nh tμi chÝnh chØ ®øng trªn gãc ®é cña nhμ ®Çu t† cßn
ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi ph¶i ®øng trªn gãc ®é cña toμn bé nÒn kinh tÕ vμ
toμn bé x· héi. Trªn gãc ®é ng†êi ®Çu t†, môc ®Ých cô thÓ cã nhiÒu, nh†ng
quy tô l¹i lμ lîi nhuËn. Kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n lμ th†íc ®o chñ yÕu
quyÕt ®Þnh sù chÊp nhËn mét viÖc lμm m¹o hiÓm cu¶ nhμ ®Çu t†. Dù ¸n cã
kh¶ n¨ng sinh lîi cμng cao th× cμng hÊp dÉn c¸c nhμ ®Çu t†. Tuy nhiªn, trªn
gãc ®é nÒn kinh tÕ vμ toμn bé x· héi th× sù ®ãng gãp cña dù ¸n ®èi víi nÒn
kinh tÕ th«ng qua gia t¨ng phóc lîi cña toμn x· héi sÏ ®†îc quan t©m. Lîi
Ých cña dù ¸n trªn gãc ®é nÒn kinh tÕ lμ lîi Ých cã tÝnh céng ®ång vμ ®«i khi
cã thÓ m©u thuÉn víi lîi Ých cña chñ ®Çu t†. Chi phÝ trong ph©n tÝch kinh tÕ
x· héi trong mét sè tr†êng hîp cã thÓ lμ lîi Ých hoÆc †u ®·i mμ nhμ ®Çu t†
®†îc h†ëng.
Nãi c¸ch kh¸c, ph©n tÝch tμi chÝnh chØ míi xem xÐt hiÖu qu¶ cña dù ¸n
trªn khÝa c¹nh vi m«, cßn ph©n c¹nh kinh tÕ - x· héi sÏ ph¶i xem xÐt trªn
khÝa c¹nh vÜ m«. Ph©n tÝch tμi chÝnh chØ xem xÐt hiÖu qu¶ d†íi gãc ®é sö

316
dông vèn b»ng tiÒn cßn ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi sÏ xem xÐt hiÖu qu¶ d†íi
gãc ®é sö dông tμi nguyªn cña ®Êt n†íc.
2. Kh¸c nhau vÒ mÆt tÝnh to¸n
Do kh¸c nhau vÒ gãc ®é vμ môc tiªu ph©n tÝch, nªn trong tÝnh to¸n
còng sÏ cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt. §èi víi ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ - lîi
Ých, vÒ c¬ b¶n viÖc ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† kh«ng t¸ch rêi víi
ph©n tÝch tμi chÝnh. Mμ gi÷a chóng cã mèi liªn hÖ, hç trî lÉn nhau do c¸c
yÕu tè ®Çu vμo vμ ®Çu ra cña dù ¸n nãi chung lμ gièng nhau. VÒ nguyªn t¾c,
ph©n tÝch tμi chÝnh ph¶i tiÕn hμnh tr†íc vμ lμm c¬ së cho ph©n tÝch kinh tÕ x·
héi. ChØ cã ®iÒu, khi sö dông c¸c kÕt qu¶ cña ph©n tÝch tμi chÝnh ®Ó tiÕn hμnh
ph©n tÝch kinh tÕ x· héi cÇn ph¶i chó ý mét sè ®iÓm sau:
Thø nhÊt, ®èi víi thuÕ: ®èi víi c¸c nhμ ®Çu t†, thuÕ ph¶i nép lμ mét
kho¶n chi phÝ th× ®©y l¹i lμ mét kho¶n thu nhËp cña ng©n s¸ch quèc gia vμ
còng lμ kho¶n thu cña nÒn kinh tÕ. Ng†îc l¹i, viÖc miÔn hay gi¶m thuÕ cho
c¸c nhμ ®Çu t† l¹i lμ mét kho¶n chi phÝ mμ x· héi ph¶i g¸nh chÞu.V× vËy, vÒ
mÆt tÝnh to¸n, khi tÝnh thu nhËp rßng trong ph©n tÝch tμi chÝnh ta ®· trõ ®i
c¸c kho¶n thuÕ th× trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi ta ph¶i céng kho¶n nμy vμo
®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ gia t¨ng cho x· héi mμ dù ¸n ®em laÞ (®ã lμ ®èi víi viÖc tÝnh
to¸n c¸c chØ tiªu ph©n tÝch kinh tÕ x· héi tõ kÕt qu¶ cña ph©n tÝch tμi chÝnh).
T†¬ng tù, ®èi víi c¸c kho¶n trî cÊp, bï gi¸ th× ®ã lμ mét †u ®·i, mét
lîi Ých cho c¸c nhμ ®Çu t† nh†ng nã l¹i lμ mét kho¶n chi phÝ mμ x· héi ph¶i
g¸nh chÞu ®èi víi viÖc thùc hiÖn dù ¸n. V× vËy, khi tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu
ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n, ta ph¶i trõ ®i c¸c kho¶n trî gi¸ hay bï
gi¸ nÕu cã.
Thø hai, ®èi víi tiÒn l†¬ng vμ tiÒn c«ng tr¶ cho ng†êi lao ®éng lμ mét
kho¶n chi ®èi víi nhμ ®Çu t† song l¹i lμ mét kho¶n thu mμ dù ¸n mang l¹i
cho nguån lao ®éng. Nãi c¸ch kh¸c, trong ph©n tÝch tμi chÝnh, chóng ta coi
tiÒn l†¬ng vμ tiÒn c«ng lμ chi phÝ th× trong ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi ta ph¶i
coi c¸c kho¶n nμy lμ thu nhËp. Tuy nhiªn, tiÒn l†¬ng vμ tiÒn c«ng thùc chi
cña dù ¸n trong phÇn lín c¸c tr†êng hîp kh«ng ph¶n ¸nh hÕt ®†îc gi¸ trÞ lao
®éng ®ãng gãp cho dù ¸n. V× vËy, trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi, ng†êi ta
th†êng sö dông kh¸i niÖm “l†¬ng mê” (shadow wage) hay lμ møc l†¬ng
tham kh¶o. Nh†ng ®Ó ®¬n gi¶n, ng†êi ta cã thÓ ®iÒu chØnh gi¶n ®¬n nh† sau:

317
®èi víi lao ®éng cã kü n¨ng (skilled labour) ng†êi ta ®Ó nguyªn nh† trong
ph©n tÝch tμi chÝnh, ®èi víi lao ®éng kh«ng cã kü n¨ng (unskilled labour) chØ
tÝnh lμ 50%.
Thø ba, ®èi víi c¸c kho¶n vay nî, khi tr¶ nî (c¶ gèc vμ l·i) kh«ng
®†îc tÝnh lμ mét chi phÝ x· héi hay lîi Ých x· héi do ®©y chØ lμ mét kho¶n
chuyÓn giao quyÒn sö dông vèn tõ ng†êi nμy sang ng†êi kh¸c mμ th«i chø
kh«ng ph¶i lμ kho¶n gia t¨ng cña x· héi. Nh†ng trong ph©n tÝch tμi chÝnh,
chóng ta ®· trõ ®i kho¶n tr¶ nî nμy nh† lμ mét kho¶n chi phÝ, v× vËy trong
ph©n tÝch kinh tÕ x· héi chóng ta ph¶i céng vμo khi tÝnh c¸c chØ tiªu ph©n
tÝch cã liªn quan.
Thø t†, ®èi víi gi¸ c¶ c¸c ®Çu ra vμ ®Çu vμo, trong ph©n tÝch tμi chÝnh,
gi¸ nμy ®†îc lÊy theo gi¸ thÞ tr†êng. Nh†ng trong thùc tÕ vμ ®Æc biÖt lμ ®èi
víi c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn th× gi¸ thÞ tr†êng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng
gi¸ trÞ cña hμng ho¸ (c¶ ®Çu ra vμ ®Çu vμo). Bëi v× do t¸c ®éng cña c¸c chÝnh
s¸ch b¶o hé mËu dÞch, sù ®éc quyÒn, .. . lμm cho gi¸ thÞ tr†êng bÞ bãp mÐo
vμ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thùc cña hμng ho¸. V× vËy, nÕu dïng gi¸ nμy
th× nã sÏ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng møc lêi hay lç ®øng trªn ph¹m vi toμn bé nÒn
kinh tÕ. Do ®ã, khi ph©n tÝch kinh tÕ x· héi cÇn ph¶i lo¹i bá nh÷ng mÐo mã,
sai lÖch nãi trªn cña gi¸ c¶. Mét møc gi¸ tham kh¶o ®†îc sö dông ®Ó ®iÒu
chØnh lÖch l¹c ®ã gäi lμ “gi¸ mê” - (shadow price).
Thø n¨m, tû suÊt chiÕt khÊu trong ph©n tÝch tμi chÝnh cã thÓ lÊy trùc
tiÕp theo møc chi phÝ sö dông vèn huy ®éng trªn thÞ tr†êng. Trong khi, tû
suÊt chiÕt khÊu trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi lμ chi phÝ x· héi thùc tÕ cña
vèn vμ cã thÓ ph¶i ®†îc ®iÒu chØnh c¨n cø vμo møc l·i suÊt trªn thÞ tr†êng
vèn quèc tÕ.
§èi víi ®Êt ®ai, chi phÝ sö dông ®Êt chÝnh lμ chi phÝ c¬ héi cña viÖc sö
dông m¶nh ®Êt ®ã cho dù ¸n.
Khi tÝnh to¸n hiÖu qu¶ tμi chÝnh, c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n thÓ hiÖn hiÖu
qu¶ trùc tiÕp b»ng tiÒn cßn khi tÝnh to¸n vμ ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi
cßn xem xÐt c¶ c¸c hiÖu qu¶ trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp chóng bao gåm hiÖu qu¶
®o ®†îc vμ hiÖu qu¶ kh«ng thÓ ®o ®†îc. ViÖc ph©n tÝch tμi chÝnh gióp cho
nhμ ®Çu t† lùa chän ®†îc c¸c dù ¸n ®Çu t† cho phÐp tèi ®a ho¸ lîi nhuËn,

318
cßn ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi gióp cho c¸c nhμ qu¶n lý vÜ m« chän ®†îc c¸c
dù ¸n tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi.
III. X¸c ®Þnh gi¸ trong ph©n tÝch kinh tÕ x·
héi dù ¸n ®Çu t|
1. C¬ së ®Þnh gi¸ trong ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu tt
Môc tiªu cña ph©n tÝch kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu t† lμ ®¸nh gi¸ nh÷ng
®ãng gãp thùc sù cña dù ¸n cho nÒn kinh tÕ. V× vËy, yªu cÇu gi¸ c¶ sö dông
trong ph©n tÝch ph¶i ph¶n ¸nh ®†îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c hμng ho¸ vμ dÞch vô
cã liªn quan tøc lμ ph¶i ph¶n ¸nh ®†îc nh÷ng lîi Ých thùc vμ nh÷ng chi phÝ
thùc mμ nÒn kinh tÕ vμ toμn bé x· héi nhËn ®†îc vμ ph¶i chi ra khi thùc hiÖn
dù ¸n ®Çu t†.
Khi ®Þnh gi¸ c¸c kho¶n môc lîi Ých vμ chi phÝ cã liªn quan ®Õn yÕu tè
®Çu vμo vμ s¶n phÈm ®Çu ra cña dù ¸n, ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi cÇn sö dông
biÖn ph¸p ®Þnh gi¸ theo gi¸ tham kh¶o (hay cßn gäi lμ gi¸ bãng - shadow
price). §©y lμ hÖ thèng gi¸ ®· ®†îc ®iÒu chØnh xÊp xØ víi gi¸ trÞ x· héi cña
c¸c hμng ho¸ trªn thÞ tr†êng. Môc tiªu cña viÖc ¸p dông hÖ thèng bãng lμ
nh»m thiÕt lËp mét hÖ thèng gi¸ trÞ cho ph©n tÝch dù ¸n réng h¬n vÒ ph¹m vi
¸p dông vμ gÇn h¬n vÒ gi¸ trÞ x· héi thùc tÕ theo c¸c tiªu chuÈn cña ph©n
tÝch kinh tÕ x· héi.
C¬ së lý thuyÕt cho viÖc ®iÒu chØnh vμ sö dông gi¸ mê ë ®©y lμ dùa
trªn m« h×nh c¹nh tranh hoμn h¶o cña kinh tÕ häc cæ ®iÓn. Theo quan ®iÓm
kinh tÕ häc, thÞ tr†êng c¹nh tranh hoμn h¶o lμ thÞ tr†êng mμ: cã rÊt nhiÒu
ng†êi mua vμ nhiÒu ng†êi b¸n, mçi ng†êi tham gia thÞ tr†êng víi t† c¸ch
cña ng†êi chÊp nhËn gi¸, mäi ng†êi ®Òu cã thÓ gia nhËp vμ tõ bá thÞ tr†êng
víi chi phÝ kh«ng ®¸ng kÓ, th«ng tin ®Çy ®ñ vμ s½n cã cho tÊt c¶ c¸c ®èi
t†îng tham gia. D†íi gi¶ thiÕt c¹nh tranh hoμn h¶o, gi¸ c¶ thÞ tr†êng ph¶n
¸nh ®óng gi¸ trÞ x· héi cña hμng ho¸, dÞch vô.
Cô thÓ: c¸c hμng ho¸, dÞch vô cÊu thμnh nªn chi phÝ hoÆc lîi Ých cña
dù ¸n cã thÓ øng víi mét trong 3 tr†êng hîp sau:
(a) Chóng ®†îc ®Þnh gi¸ ®óng víi gi¸ thÞ tr†êng trªn gãc ®é x· héi.
§èi víi chóng, gi¸ thÞ tr†êng trong tr†êng hîp nμy tho¶ m·n ®¹i diÖn cho
gi¸ trÞ x· héi.

319
 (b) Gi¸ thÞ tr†êng cña chóng vÒ c¬ b¶n lμ bãp mÐo gi¸ trÞ x· héi.
(c) Nh÷ng hμng ho¸ vμ dÞch vô kh«ng thÓ ®Þnh gi¸ theo gi¸ thÞ tr†êng.
Khi ®ã, c¸c môc thuéc tr†êng hîp (a) sÏ kh«ng cÇn sù ®iÒu chØnh vÒ
gi¸. Nh÷ng kho¶n môc trong tr†êng hîp (b) cÇn ph¶i ®iÒu chØnh theo môc
tiªu ph©n tÝch dù ¸n. C¸c kho¶n môc trong (c) cÇn ®†îc ®Þnh gi¸ theo yªu
cÇu vμ môc tiªu ph©n tÝch.
§èi víi c¸c kho¶n môc trong (b): do gi¸ thÞ tr†êng kh«ng ph¶n ¸nh
®óng gi¸ trÞ x· héi cña c¸c ®Çu vμo vμ ®Çu ra. ChÝnh v× vËy, c¸c chi phÝ vμ lîi
Ých trªn ph†¬ng diÖn toμn bé x· héi sÏ bÞ bãp mÐo. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng
nμy, c¸c nhμ ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi ph¶i ph¸t hiÖn ra nguån gèc dÉn ®Õn
sù mÐo mã trong gi¸ thÞ tr†êng vμ thùc hiÖn c¸c ®iÒu chØnh phï hîp. C¸c
®iÒu chØnh nμy ®†îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c lý thuyÕt kinh tÕ vμ sù tham
kh¶o thùc tÕ. Theo ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ - lîi Ých truyÒn thèng, c¸c
kho¶n môc sau ®©y cÇn ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ hay nãi c¸ch kh¸c lμ ph¶i ®¸nh
gi¸ l¹i theo gi¸ mê: tû gi¸ hèi ®o¸i bÞ kiÓm so¸t, møc l†¬ng cña ng†êi lao
®éng (thÊt nghiÖp nÕu kh«ng cã dù ¸n), gi¸ ®éc quyÒn, c¸c kho¶n thuÕ vμ trî
cÊp cña chÝnh phñ, møc gi¸ mμ cã sù khèng chÕ cña nhμ n†íc.
2. §Þnh gi¸ hvng ho¸ ngo¹i tht¬ng (traded goods)
Hμng ho¸ ngo¹i th†¬ng lμ c¸c hμng ho¸ cã thÓ xuÊt khÈu ®†îc vμ cã
thÓ nhËp khÈu ®†îc. Víi c¸c hμng ho¸ nμy th× th«ng th†êng gi¸ FOB sÏ cao
h¬n chi phÝ s¶n xuÊt trong n†íc nÕu lμ hμng xuÊt khÈu vμ gi¸ CIF sÏ nhá h¬n
chi phÝ s¶n xuÊt trong n†íc nÕu lμ hμng nhËp khÈu. Kh¸i niÖm hμng ho¸
ngo¹i th†¬ng cßn bao gåm c¶ c¸c mÆt hμng ®†îc s¶n xuÊt vμ tiªu dïng trong
n†íc, song cã t¸c ®éng ®Õn t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu vÝ dô nh† nh÷ng hμng
ho¸ thay thÕ nhËp khÈu.
Víi thùc tÕ lμ c¸c thÞ tr†êng néi ®Þa cã quy m« nhá so víi quy m« cña
thÞ tr†êng quèc tÕ. ViÖc tham gia cña mét dù ¸n vμo thÞ tr†êng quèc tÕ (c¶
trªn gãc ®é ®Çu vμo vμ ®Çu ra) ®Òu chØ víi t† c¸ch cña ng†êi chÊp nhËn gi¸.
ChÝnh v× vËy, gi¸ trªn thÞ tr†êng quèc tÕ cã thÓ coi lμ ph¶n ¸nh t†¬ng ®èi gÇn
nhÊt gi¸ trÞ x· héi thùc cña hμng ho¸ ngo¹i th†¬ng. Bëi vËy, gi¸ sö dông
trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi c¸c hμng ho¸ ngo¹i th†¬ng ®†îc x¸c ®Þnh

320
b»ng gi¸ biªn giíi tøc gi¸ CIF ®èi víi hμng nhËp khÈu vμ gi¸ FOB víi hμng
xuÊt khÈu.
VÊn ®Ò lμ cÇn x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp ®Ó chuyÓn ngo¹i tÖ
sang ®¬n vÞ tiÒn tÖ trong n†íc. Trong thÞ tr†êng ngo¹i hèi t¹i mét quèc gia
®†îc ®¸nh gi¸ lμ c¹nh tranh, tû gi¸ hèi ®o¸i sö dông lμ tû gi¸ thÞ tr†êng
(MER - Market exchange rate). Tuy nhiªn, t¹i c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn
th× thÞ tr†êng ngo¹i hèi th†êng chÞu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ bëi chÝnh phñ. T¹i
®ã tû gi¸ hèi ®o¸i thÞ tr†êng hoÆc tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc (OER - official
exchange rate) th†êng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ x· héi cña ngo¹i tÖ.
ChÝnh v× vËy, trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi tû gi¸ hèi ®o¸i bãng (SER -
shadow exchange rate) sÏ ®†îc sö dông.
Cã mét sè c¸ch kh¸c nhau dïng ®Ó tÝnh tû gi¸ hèi ®o¸i bãng: ph†¬ng
ph¸p tÝnh tû sè th©m hôt ngo¹i tÖ, ph†¬ng ph¸p ®iÒu chØnh tû gi¸ theo nhu
cÇu b¶o hé mËu dÞch, ph†¬ng ph¸p dïng hÖ sè chuyÓn ®æi, ph†¬ng ph¸p sö
dông tû gi¸ hèi ®o¸i du lÞch...
Ph†¬ng ph¸p tÝnh tû sè th©m hôt ngo¹i tÖ: nÕu gäi M lμ gi¸ trÞ c¸c
kho¶n thanh to¸n h÷u h×nh vμ v« h×nh b»ng ®ång néi tÖ, B lμ gi¸ trÞ c¸c
kho¶n thu h÷u h×nh vμ v« h×nh còng tÝnh b»ng ®ång néi tÖ, OER lμ tû gi¸ hèi
®o¸i chÝnh thøc th× tû gi¸ hèi ®o¸i bãng (SER) sÏ ®†îc tÝnh nh† sau:
§ M B· M
SER ¨1  ¸ OER
© B ¹ B
C¸c sè liÖu tÝnh to¸n cña ph†¬ng ph¸p nμy th†êng dùa trªn c¸c sè liÖu
cña qu¸ khø vμ c¸c dù ®o¸n t×nh h×nh thay ®æi cung vμ cÇu ngo¹i tÖ trong
t†¬ng lai. Nguån sè liÖu sÏ lÊy theo gi¸ trÞ trung b×nh thèng kª t×nh h×nh
th†¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n vμ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña quèc gia.
Ph†¬ng ph¸p ®iÒu chØnh gi¸ theo nhu cÇu b¶o hé mËu dÞch: nÕu gäi X
lμ kim ng¹ch xuÊt khÈu theo gi¸ FOB; M lμ kim ng¹ch nhËp khÈu theo gi¸
CIF; TM lμ thuÕ nhËp khÈu vμ SX lμ trî cÊp xuÊt khÈu. Khi ®ã, tû gi¸ hèi ®o¸i
bãng sÏ ®†îc tÝnh nh† sau:
M  TM  X  S X
SER OER
MX

321
3. §Þnh gi¸ hvng ho¸ phi ngo¹i tht¬ng (non-traded goods)
Hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng lμ c¸c hμng ho¸ kh«ng thÓ xuÊt khÈu hoÆc
(vμ) kh«ng thÓ nhËp khÈu ®†îc. Th†êng th× c¸c hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng
sÏ lμ c¸c hμng ho¸ mμ nÕu chóng lμ hμng xuÊt khÈu th× gi¸ FOB nhá h¬n chi
phÝ s¶n xuÊt trong n†íc vμ nÕu chóng lμ hμng nhËp khÈu th× gi¸ CIF lín h¬n
chi phÝ s¶n xuÊt trong n†íc. Ngoμi ra, hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng cßn bao
gåm c¸c hμng ho¸ kh«ng ®†îc xuÊt khÈu hoÆc kh«ng ®†îc nhËp khÈu do
quy ®Þnh cña nhμ n†íc vμ nh÷ng hμng ho¸ mμ do ®Æc tÝnh cña chóng kh«ng
thÓthùc hiÖn xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu ®†îc.
§èi víi hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng, gi¸ c¶ cña chóng ®†îc x¸c ®Þnh
trªn c¬ së gi¸ thÞ tr†êng néi ®Þa (do kh«ng tham gia th†¬ng m¹i quèc tÕ).
Gi¸ thÞ tr†êng néi ®Þa cña hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng ®†îc sö dông trùc tiÕp
trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi nÕu c¸c hμng ho¸ ®ã tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: +
®†îc mua b¸n trªn thÞ tr†êng t†¬ng ®èi c¹nh tranh; + quy m« dù ¸n t†¬ng
®èi nhá so víi thÞ tr†êng; + lÜnh vùc ho¹t ®éng cña dù ¸n lμ ®ang ë møc tèi
®a c«ng suÊt.
NÕu c¸c ®iÒu kiÖn trªn kh«ng tho¶ m·n th× yªu cÇu ph¶i cã sù ®iÒu
chØnh. Khi ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña c¸c hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng, theo c¸c
ph†¬ng ph¸p míi, quy tr×nh tÝnh to¸n lμ kh¸c nhau ®èi víi ®Çu vμo vμ ®Çu ra
cña dù ¸n. Trong c¶ hai tr†êng hîp, viÖc tÝnh to¸n ph¶i dùa vμo ®iÒu kiÖn cô
thÓ:
ViÖc ®Þnh gi¸ c¸c ®Çu ra phi ngo¹i th†¬ng phô thuéc vμo viÖc s¶n
phÈm cña dù ¸n míi cã lμm t¨ng s¶n phÈm quèc gia hay tiªu dïng cña quèc
gia hay kh«ng. NÕu s¶n phÈm ®Çu ra cña dù ¸n lμm t¨ng tæng tiªu dïng cña
quèc gia, th× gi¸ cña s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr†êng néi ®Þa ®†îc dïng ®Ó ®¸nh
gi¸ dù ¸n. Ng†îc l¹i, nÕu, nÕu s¶n phÈm cña dù ¸n míi chØ thay thÕ phÇn cña
c¸c nhμ s¶n xuÊt kh¸c vμ tæng s¶n phÈm cña quèc gia lμ kh«ng thay ®æi th×
chi phÝ s¶n xuÊt cao nhÊt cña sè s¶n phÈm bÞ thay thÕ sÏ ®†îc sö dông ®Ó
®¸nh gi¸.
§èi víi ®Çu vμo, c«ng viÖc ®Þnh gi¸ lμ phøc t¹p h¬n, bëi v× nã phô
thuéc vμo viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu vμo cña dù ¸n sÏ lμm gi¶m quy
m« sö dông cña nh÷ng ng†êi s¶n xuÊt kh¸c hay t¨ng tæng s¶n l†îng ®Çu vμo.

322
 ƒ NÕu c¸c ®Çu vμo phi ngo¹i th†¬ng lμm gi¶m møc sö dông cña c¸c
nhμ s¶n xuÊt hay kh¸ch hμng kh¸c th× gi¸ thÞ tr†êng cña nã sÏ ®†îc sö dông
lμm c¬ së ®¸nh gi¸. VÝ dô, gi¶ sö mét quèc gia cã tæng s¶n l†îng ®iÖn s¶n
xuÊt ®†îc lμ 500 MW, gi¸ thÞ tr†êng hiÖn nay lμ 500®/Kwh. NÕu tæng cung
®iÖn kh«ng t¨ng, nhu cÇu vÒ ®iÖn cña mét dù ¸n míi ®†îc ®¸p øng b»ng viÖc
gi¶m møc tiªu dïng cña ®èi t†îng kh¸ch hμng kh¸c. Khi ®ã møc gi¸
500®/Kwh ®†îc sö dông lμm c¬ së tÝnh to¸n gi¸ trÞ ®Çu vμo (n¨ng l†îng
®iÖn) cña dù ¸n.
ƒ NÕu ®Çu vμo phi ngo¹i th†¬ng cña dù ¸n míi lμm t¨ng n¨ng lùc s¶n
xuÊt cña ®Êt n†íc (vÒ mÆt hμng nμy), khi ®ã chi phÝ cËn biªn (marginal cost)
cho sè s¶n phÈm gia t¨ng sÏ ®†îc dïng lμm c¬ së tÝnh to¸n.
§èi víi ®Êt ®ai: ®©y lμ mét hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng ®†îc sö dông
kh¸ phæ biÕn trong c¸c dù ¸n ®Çu t†. Tuy nhiªn, ®©y lμ lo¹i hμng ho¸ phi
ngo¹i th†¬ng ®Æc biÖt nªn viÖc ®Þnh gi¸ ®Êt trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi
®†îc tÝnh nh† sau:
ƒ NÕu viÖc sö dông ®Êt chØ lμm thay ®æi c¸ch thøc sö dông ®¸t th× gi¸
cña ®Êt trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi chÝnh lμ chi phÝ c¬ héi cña viÖc sö
dông m¶nh ®Êt ®ã cho dù ¸n tøc lμ lîi Ých cao nhÊt bÞ mÊt ®i khi sö dông ®Êt
cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n.
ƒ NÕu dù ¸n ®i mua ®Êt vμ thÞ tr†êng bÊt ®éng s¶n t†¬ng ®èi c¹nh
tranh th× gi¸ mua ®Êt trªn thÞ tr†êng ®†îc sö dông ®Ó ph©n tÝch.
ƒ NÕu dù ¸n ®i thuª ®Êt ®Ó thùc hiªn th× chi phÝ thuª ®Êt ®†îc vèn ho¸
sÏ lμ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu t†.
ƒ NÕu ®Êt dïng cho dù ¸n lμ ®Êt bá hoang, khi ®ã gi¸ trong ph©n tÝch
kinh tÕ x· héi cña ®Êt sÏ b»ng kh«ng.
4. HÖ sè chuyÓn ®æi (Conversion factor - CF)
Gi¸ trÞ cña hÖ sè chuyÓn ®æi ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a møc gi¸ bãng
vμ gi¸ thÞ tr†êng. HÖ sè chuyÓn ®æi cña c¸c yªu tè ®Çu vμo vμ c¸c s¶n phÈm
®Çu ra sÏ ®†îc tÝnh riªng biÖt. Sau ®ã c¸c yÕu tè nμy sÏ ®†îc sö dông ®Ó
chuyÓn ®æi c¸c kho¶n chi phÝ vμ lîi Ých tõ gi¸ thÞ tr†êng sang gi¸ bãng. NÕu
hÖ sè chuyÓn ®æi nhá h¬n 1, ®iÒu nμy cã nghÜa r»ng møc gi¸ hiÖu qu¶ thùc tÕ

323
nhá h¬n møc gi¸ thÞ tr†êng. Ng†îc l¹i, nÕu hÖ sè chuyÓn ®æi lín h¬n 1, khi
®ã chi phÝ kinh tÕ x· héi cña nguån lùc lμ lín h¬n gi¸ thÞ tr†êng.
HiÖn nay, viÖc tÝnh to¸n hÖ sè chuyÓn ®æi cho tõng nh©n tè vμ tÝnh
to¸n nã theo gi¸ thÞ tr†êng ®Ó t¹o ra sù chuyÓn ®æi gi¸ trÞ lμ mét vÊn ®Ò
mang tÝnh thùc hμnh. C«ng thøc cña nã lμ:
HÖ sè chuyÓn ®æi, CF = Møc gi¸ bãng/Møc gi¸ thÞ tr†êng
Tõ ®ã suy ra:
Møc gi¸ bãng = CF×Møc gi¸ thÞ tr†êng
VÝ dô: Mét dù ¸n ph¶i nhËp khÈu nguyªn liÖu A cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh. Møc gi¸ trªn thÞ tr†êng quèc tÕ cña mÆt hμng nμy
lμ 200$/tÊn. Nh†ng ë quèc gia thùc hiÖn dù ¸n, mÆt hμng A bÞ ®¸nh thuÕ
nhËp khÈu lμ 100%. Tû gi¸ hèi ®o¸i lμ 14.000 ®¬n vÞ tiÒn tÖ = 1 USD. Gi¸
mÆt hμng nμy lμ 400$/tÊn hay 5.600.000 ®¬n vÞ tiÒn tÖ/tÊn. Víi ®iÒu kiÖn lμ
kh«ng cã chi phÝ vËn chuyÓn vμ c¸c chi phÝ kh¸c, vËy hÖ sè chuyÓn ®æi cña
hμng A lμ:
CF = 2.800.000/5.600.000 = 0,5
Trong vÝ dô nμy, hÖ sè chuyÓn ®æi nhá h¬n 1.
Theo c«ng thøc trªn, cã thÓ tÝnh hÖ sè chuyÓn ®æi cho tõng lo¹i hμng
ho¸ vμ nh©n gi¸ trÞ cña hÖ sè nμy víi gi¸ thÞ tr†êng sÏ tÝnh ®†îc møc gi¸
bãng. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nμo còng cã s½n th«ng tin chi tiÕt vÒ c¸c
nguån lùc liªn quan ®Õn mét dù ¸n. V× vËy, ®èi víi c¸c kho¶n môc cÊu thμnh
mét phÇn nhá trong dù ¸n thay v× †íc l†îng c¸c hÖ sè chuyÓn ®æi cô thÓ,
ng†êi ta cã thÓ sö dông hÖ sè chuyÓn ®æi trung b×nh (ACF).
HÖ sè chuyÓn ®æi trung b×nh lμ sè b×nh qu©n gia quyÒn cña c¸c tû sè
gi÷a møc gi¸ bãng vμ møc gi¸ thÞ tr†êng cña c¸c ngμnh c¬ b¶n trªn thÕ giíi.
ViÖc sö dông hÖ sè chuyÓn ®æi trung b×nh cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong viÖc
gi¶m sai sè. Sau khi tÝnh ®†îc c¸c hÖ sè chuyÓn ®æi cña c¸c khu vùc kh¸c
nhau cña nÒn kinh tÕ, chóng ta cã thÓ tÝnh ®†îc hÖ sè chuyÓn ®æi trung b×nh
b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ b×nh qu©n gia quyÒn cña tÊt c¶ c¸c hÖ sè thμnh phÇn.
QuyÒn sè sÏ lμ c¸c tû phÇn t†¬ng ®èi cña mçi ngμnh trong nÒn kinh tÕ.
VÝ dô, nÒn kinh tÕ ®†îc chia thμnh 4 khu vùc chÝnh. Tû phÇn GNP cña
tõng ngμnh vμ hÖ sè chuyÓn ®æi cña tõng ngμnh cho trong b¶ng sau:

324
 QuyÒn sè HÖ sè chuyÓn ®æi (CF)
(tû phÇn GNP)
C«ng nghiÖp 0,4 0,75
DÞch vô 0,3 0,60
N«ng nghiÖp 0,2 0,85
N¨ng l†îng 0,1 0,8
VËy hÖ sè chuyÓn ®æi trung b×nh lμ:
AFC = 0,4×0,75 + 0,3 ×0,6 + 0,2×0,85 + 0,1×0,8 = 0,73
IV. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ dù
¸n ®Çu t|
1. Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn (NVA- Net Value Added)
1.1. Kh¸i niÖm vμ c«ng thøc tÝnh
Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn lμ mét trong nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ph¶n ¸nh hiÖu
qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n ®Çu t† trªn gãc ®é cña nÒn kinh tÕ. ChØ tiªu nμy cho
biÕt møc ®ãng gãp trùc tiÕp cña dù ¸n cho t¨ng tr†ëng kinh tÕ cña mét quèc
gia. Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn chÝnh lμ møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ ®Çu ra vμ gi¸
trÞ ®Çu vμo. C«ng thøc tÝnh to¸n nh† sau:
NVA = O - (MI + I)
Trong ®ã:
NVA lμ gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn tuý gia t¨ng do dù ¸n ®em l¹i. §©y lμ
®ãng gãp cña dù ¸n ®èi víi toμn bé nÒn kinh tÕ.
O - (Output): lμ gi¸ trÞ ®Çu ra cña dù ¸n.
MI - (Input of materials and services): lμ gi¸ trÞ ®Çu vμo vËt chÊt
th†êng xuyªn vμ c¸c dÞch vô mua ngoμi theo yªu cÇu ®Ó ®¹t ®†îc ®Çu ra trªn
®©y (nh† n¨ng l†îng, nhiªn liÖu, giao th«ng, b¶o d†ìng...).
I - (Investment): lμ vèn ®Çu t† bao gåm chi phÝ x©y dông nhμ x†ëng,
mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn tuý gia t¨ng (NVA) cã thÓ ®†îc tÝnh cho mét
n¨m hoÆc cho c¶ ®êi dù ¸n. §Ó tÝnh cho mét n¨m, c«ng thøc tÝnh nh† sau:

325
 NVAi = Oi - (MIi + Di)
Trong ®ã:
NVAi lμ gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn tuý gia t¨ng n¨m i cña dù ¸n.
Oi lμ gi¸ trÞ ®Çu ra cña dù ¸n n¨m i.
Di lμ khÊu hao n¨m i.
TÝnh cho c¶ ®êi cña dù ¸n, c«ng thøc sau sÏ ®†îc ¸p dông:
n n
NVA ¦ NVA ¦ (O  MI )
i 0
i
i 0
iPV  I vo

Trong ®ã: IV0 lμ gi¸ trÞ vèn ®Çu t† ®· quy chuyÓn vÒ ®Çu thêi kú ph©n
tÝch.
Vμ nÕu tÝnh NVA b×nh qu©n n¨m cho c¶ mét thêi kú, ta cã:
n
NVA = [¦(O - MI)ipv - IV0]: n
i=0
hoÆc:
n rs (1+rs)n
NVA = [¦(O - MI)ipv - IV0]. --------------
i=0 (1+rs)n -1

Trong ®ã:
rs lμ tû suÊt chiÕt khÊu x· héi
NVA bao gåm 2 yÕu tè: chi phÝ trùc tiÕp tr¶ cho ng†êi lao ®éng (tiÒn
l†¬ng, tiÒn th†ëng kÓ c¶ phô cÊp l†¬ng (Wage -WA) vμ thÆng d† x· héi
(Social surplus - SS). Hay:
NVA = WA + SS
Trong ®ã:
WA lμ tæng thu nhËp cña ng†êi lao ®éng vμ phô thuéc vμo møc ®é lμm
viÖc vμ møc l†¬ng b×nh qu©n cña ng†êi lao ®éng.
SS lμ thu nhËp cña x· héi tõ ho¹t ®éng cña dù ¸n (bao gåm thuÕ gi¸n
thu, tr¶ l·i vay, cæ tøc, ®ãng b¶o hiÓm vμ t¸i b¸o biÓm, thuÕ ®Êt, tiÒn mua

326
ph¸t minh s¸ng chÕ vμ lîi nhuËn kh«ng ph©n phèi ®Ó l¹i cho c¬ së ®Ó lËp c¸c
quü).
1.2. Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý quèc gia (NNVA- National Net Value
Added)
§èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t† cã liªn quan ®Õn viÖc sö dông vèn cña n†íc
ngoμi (vay, liªn doanh hay gãp vèn cæ phÇn), NVA gåm:
ƒ Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý quèc gia: chÝnh lμ phÇn gi¸ trÞ t¨ng ®†îc sö
dông trong n†íc (NNVA).
ƒ Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý ®†îc chuyÓn ra n†íc ngoμi (RP -
Repatriated Payments) bao gåm tiÒn l†¬ng, th†ëng, tr¶ l·i vay vèn, lîi
nhuËn thuÇn, l·i cæ phÇn cña ng†êi n†íc ngoμi, c¸c kho¶n thanh to¸n ngo¹i
tÖ kh¸c kh«ng ®†îc dùa vμo trong ®Çu vμo nguyªn vËt liÖu.
NNVA lμ chØ tiªu biÓu thÞ sù ®ãng gãp cña ®Çu t† ®èi víi nÒn kinh tÕ
cña ®Êt n†íc. C«ng thøc tÝnh NNVA nh† sau:
n
NNVA = ¦[O - (MI + RP)]ipv - IV0
i=0
L†u ý: khi tÝnh tæng NVA (hay NNVA) cña c¶ ®êi dù ¸n hoÆc tÝnh
NVA (hay NNVA) b×nh qu©n n¨m ph¶i tÝnh chuyÓn O, MI, D cña tõng n¨m
vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian (th†êng lμ ®Çu thêi kú ph©n tÝch) víi viÖc sö
dông tû suÊt chiÕt khÊu x· héi (rs).
VÒ mÆt lý thuyÕt th× rs chÝnh lμ chi phÝ x· héi thùc tÕ cña vèn sö dông
cho dù ¸n. Tû suÊt chiÕt khÊu x· héi ®†îc †íc tÝnh trªn c¬ së cña møc l·i
suÊt dμi h¹n trªn thÞ tr†êng vèn quèc tÕ cã sù ®iÒu chØnh theo t×nh h×nh chÝnh
trÞ vμ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña n†íc së t¹i3.
Tû suÊt chiÕt khÊu x· héi cÇn ®Þnh kú xem xÐt vμ ®iÒu chØnh cho phï
hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong vμ ngoμi n†íc (tû lÖ t¨ng tr†ëng, tû
lÖ l¹m ph¸t, møc l·i suÊt, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vμ c¸c lîi thÕ,...). ViÖc xem
xÐt l¹i c¸c tû suÊt chiÕt khÊu ®†îc tiÕn hμnh khi so¹n th¶o kÕ ho¹ch ph¸t

3
§Ó biÕt chi tiÕt h¬n vÒ c¸ch tÝnh tû suÊt chiÕt khÊu x· héi, cã thÓ tham kh¶o giao tr×nh “lËp
vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†” cña t¸c gi¶ NguyÔn Ngäc Mai, trang 134,135.

327
triÓn trung h¹n khi cã nh÷ng thay ®æi chñ yÕu trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi cña ®Êt n†íc.
1.3. VËn dông chØ tiªu gi¸ trÞ thuÇn tuý gia t¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
kinh tÕ trong mét sè trêng hîp cô thÓ
1.3.1. Tr†êng hîp dù ¸n ®Çu t† míi
ƒ Tr†êng hîp kiÓm nghiÖm hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi
Khi kiÓm nghiÖm hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi, b†íc ®Çu tiªn lμ chóng ta ph¶i
tÝnh ®†îc gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn tuý gia t¨ng (NVA) cña dù ¸n (trong mét
n¨m b×nh th†êng, hay cho c¶ ®êi dù ¸n). NÕu gi¸ trÞ s¶n phÈm gia t¨ng thuÇn
tuý mμ d†¬ng, chóng ta cã thÓ tÝnh tiÕp vμ xem xÐt xem lîi Ých x· héi thu ®†îc
sÏ lμ bao nhiªu sau khi trõ ®i phÇn l†¬ng vμ th†ëng cho ng†êi lao ®éng:
SS = NVA - WA
Sau ®ã ®¸nh gi¸: nÕu SS > 0, dù ¸n cã hiÖu qu¶ ®øng trªn gãc ®é thu
nhËp cña nÒn kinh tÕ, gi¸ trÞ gia t¨ng cña dù ¸n kh«ng chØ bï ®¾p ®ñ cho c¸c
chi phÝ lao ®éng mμ cßn gãp phÇn gia t¨ng thu nhËp cña x· héi. NÕu SS = 0,
thu nhËp cña dù ¸n chØ ®ñ chi tr¶ tiÒn c«ng cho ng†êi lao ®éng. NÕu SS < 0,
th× ®iÒu ®ã cã nghÜa r»ng thu nhËp cña dù ¸n thËm chÝ kh«ng ®ñ thanh to¸n
chi phÝ tiÒn l†¬ng cho ng†êi lao ®éng. HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi vÒ mÆt x· héi cña
dù ¸n nμy lμ rÊt kÐm. ChÝnh v× vËy, kh«ng thÓ chÊp nhËn dù ¸n cã SS < 0.
§èi víi dù ¸n cã sö dông c¸c nguån lùc cã liªn quan ®Õn yÕu tè n†íc
ngoμi (gãp vèn liªn doanh, vay vèn), khi ®¸nh gi¸ tÝnh chØ tiªu NNVA ®Ó so
s¸nh víi møc l†¬ng ph¶i tr¶. NÕu tÝnh cho c¶ ®êi dù ¸n th× ph¶i tÝnh chuyÓn
gi¸ trÞ vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i theo tû suÊt chiÕt khÊu x· héi:
NNVA = NVA - RP
NÕu:
n n
1 1
¦ NNVA
i 0
i
(1  rs ) i
t ¦ WAi
i 0 (1  rs ) i
th× dù ¸n cã hiÖu qu¶.
WAi - tiÒn l†¬ng, tiÒn th†ëng dù kiÕn n¨m i kh«ng kÓ tiÒn l†¬ng,
th†ëng chuyÓn ra n†íc ngoμi.
ƒ Tr†êng hîp kiÓm nghiÖm hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi:

328
 - Khi cã nhiÒu dù ¸n c¹nh tranh nhau ®· tho¶ m·n hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi,
cÇn ph¶i xÕp h¹ng vμ lùa chän dù ¸n nμo tèt h¬n. Khi ®ã, kiÓm nghiÖm
t†¬ng ®èi ®†îc sö dông.
- Trong tr†êng hîp, nÕu cã Ýt dù ¸n vμ kh«ng cã h¹n chÕ vÒ nguån lùc
th× c¸c dù ¸n ®· tho¶ m·n tiªu chuÈn hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi lμ cã thÓ lùa chän.
- NÕu kh«ng cã yÕu tè thiÕu hôt râ rμng hoÆc tÊt c¶ c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt quan träng ®Òu thiÕu hôt th× dùa vμo hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi ®Ó lùa chän
c¸c dù ¸n s¶n xuÊt cïng mét lo¹i s¶n phÈm. Gi¸ trÞ gia t¨ng NNVA (hay
NVA)4 cμng cao vμ lín h¬n tiÒn l†¬ng, tiÒn th†ëng th× cμng cã lîi ®èi víi
nÒn kinh tÕ.
- NÕu c¸c yÕu tè thiÕu hôt thuéc c¸c nguån lùc c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ
lμ râ rμng (nh† vèn, ngo¹i tÖ, lao ®éng kü thuËt lμ nh÷ng nguån lùc cã liªn
quan chÆt chÏ víi chiÕn l†îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vμ c¸c lîi thÕ cña ®Êt
n†íc) th× ®Ó ph©n lo¹i dù ¸n ph¶i so s¸nh gi¸ trÞ gia t¨ng do dù ¸n t¹o ra víi
yÕu tè thiÕu hôt cña ®Êt n†íc. Cô thÓ:
¾ Tr†êng hîp thiÕu vèn th× môc tiªu lμ ph¶i lùa chän ®†îc nh÷ng dù
¸n t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng lín nhÊt tÝnh trªn mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t†. C«ng thøc
tÝnh nh† sau:
NNVAPV
EC
I VO
Trong ®ã:
Ec lμ chØ tiªu thÓ hiÖn hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng rßng so víi
vèn ®Çu t† cña dù ¸n.
NNVAPV lμ gi¸ trÞ s¶n phÈm gia t¨ng thuÇn tuý quèc gia cña dù ¸n ®·
quy vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i (®Çu thêi kú ph©n tÝch).
Ec cμng lín th× hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi cña gi¸ trÞ gia t¨ng so víi vèn ®Çu t†
cμng cao. §èi víi c¸c dù ¸n cã cïng môc tiªu, trong tr†êng hîp thiÕu vèn,
dù ¸n nμo cã Ec lín nhÊt sÏ ®†îc lùa chän.

4
SÏ lμ NVA nÕu RP b»ng kh«ng

329
 Tr†êng hîp thiÕu hôt vÒ ngo¹i tÖ th× môc tiªu l¹i lμ lùa chän dù ¸n t¹o
ra l†îng gi¸ trÞ gia t¨ng lín nhÊt ®èi víi 1 ®¬n vÞ chi phÝ ngo¹i tÖ thuÇn tuý.
C«ng thøc tÝnh to¸n nh† sau:
NNVAPV
EFE = ---------------
FEPV
Trong ®ã:
NNVAPV lμ gi¸ trÞ gia t¨ng quèc gia c¶ ®êi dù ¸n tÝnh theo mÆt b»ng
thêi gian hiÖn t¹i.
FEPV lμ l†îng chi phÝ ngo¹i tÖ thuÇn tuý tÝnh theo mÆt b»ng thêi gian
hiÖn t¹i. FE chÝnh lμ chªnh lÖch gi÷a chi vμ thu ngo¹i tÖ c¶ ®êi dù ¸n trong
®ã chi lín h¬n thu. Dù ¸n sÏ kh«ng xem xÐt chØ tiªu nμy nÕu thu lín h¬n chi
vÒ ngo¹i tÖ.
EFE lμ hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng so víi l†îng chi phÝ ngo¹i
tÖ thuÇn tuý cña dù ¸n.
ChØ tiªu EFE cμng cao th× ®ãng gãp cña dù ¸n vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng trªn
mét ®¬n vÞ chi phÝ ngo¹i tÖ rßng cμng lín. Trong c¸c dù ¸n xem xÐt, dù ¸n
nμo cã EFE lín nhÊt th× sÏ ®†îc lùa chän.
Tr†êng hîp thiÕu lao ®éng kü thuËt th× môc tiªu lμ chän dù ¸n t¹o ra
l†îng gi¸ trÞ gia t¨ng lín nhÊt tÝnh trªn 1 ®¬n vÞ chi phÝ lao ®éng kü thuËt.
C«ng thøc tÝnh nh† sau:
NNVAPV
EL
LSPV
Trong ®ã:
EL lμ hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi cña gi¸ trÞ gia t¨ng so víi lao ®éng kü thuËt
cña dù ¸n.
LSPV lμ gi¸ trÞ cña tiÒn l†¬ng, th†ëng vμ c¸c kho¶n phóc lîi x· héi bæ
sung cña lao ®éng n†íc ngoμi cã kü thuËt vμ lao ®éng trong n†íc (gåm c¶
phÇn chuyÓn ra n†íc ngoμi) tÝnh theo mÆt b»ng ë ®Çu thêi kú ph©n tÝch. Khi
thiÕu c¶ lao ®éng kü thuËt vμ lao ®éng gi¶n ®¬n th× mÉu sè bao gåm tÊt c¶
lao ®éng sö dông cho dù ¸n EL.

330
 Gi¸ trÞ EL cμng cao th× hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi cña gi¸ trÞ gia t¨ng so víi
lao ®éng kü thuËt cμng lín. Trong c¸c dù ¸n xem xÐt, dù ¸n cã gi¸ trÞ EL lín
nhÊt sÏ ®†îc lùa chän.
Cïng víi viÖc sö dông c¸c chØ tiªu EC, EFE, EL ®Ó lùa chän dù ¸n, c¸c
nhμ kinh tÕ cßn c¨n cø vμo c¸c chØ tiªu nμy ®Ó t×m ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c
phôc sù thiÕu hôt. Ch¼ng h¹n nÕu thiÕu ngo¹i tÖ (EFE nhá) ph¶i t×m c¸ch sö
dông nguyªn vËt liÖu trong n†íc, nhËp nguyªn vËt liÖu gi¸ rÎ, t¨ng xuÊt
khÈu...
1.3.2. §èi víi c¸c dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ hoÆc më réng quy m«
Sö dông c¸c chØ tiªu sau ®©y ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña
dù ¸n:
ƒ HÖ sè gi÷a gi¸ trÞ gia t¨ng sau (a) khi hiÖn ®¹i ho¸ tÝnh ë mÆt b»ng
hiÖn t¹i so víi gi¸ trÞ gia t¨ng tr†íc (b) khi hiÖn ®¹i ho¸ còng tÝnh ë mÆt
b»ng hiÖn t¹i. HÖ sè nμy lín h¬n 1 lμ cã hiÖu qu¶. NÕu b»ng hoÆc nhá h¬n 1
th× ph¶i c¶i tiÕn dù ¸n.
ƒ TiÕp ®Õn cã thÓ so s¸nh gi¸ trÞ gia t¨ng NNVAPV do dù ¸n t¹o ra víi
chi phÝ tiÒn l†¬ng, tiÒn th†ëng sau khi cã dù ¸n WAPV; nÕu:
NNVAPVa t WAPVa th× hiÖu qu¶
ƒ TiÕp ®Õn cã thÓ so s¸nh chi phÝ x· héi sau hiÖn ®¹i ho¸ (NNVAPVa -
WPVa) víi tr†íc khi hiÖn ®¹i ho¸ (NNVAPVb - WPVb), nÕu:
NNVAPVa - WAPVa
------------------------- t 1
NNVAPVb - WAPVb
Th× dù ¸n cã hiÖu qu¶, nÕu kh«ng ph¶i c¶i tiÕn dù ¸n.
1.3.3. §èi víi tæ hîp nhiÒu dù ¸n
C¸c mèi liªn hÖ cña tæ hîp nhiÒu dù ¸n cã thÓ vÒ mÆt c«ng nghÖ, kinh
tÕ, ®Þa lý... khi mμ bÊt kú mét sù thay ®æi c¬ b¶n nμo cña mét trong sè c¸c
dù ¸n ®Òu ¶nh h†ëng ngay ®Õn c¸c dù ¸n kh¸c.
§ã lμ nh÷ng dù ¸n chÕ biÕn liªn tôc cïng mét lo¹i nguyªn vËt liÖu
(ho¸ chÊt,luyÖn kim, dÖt trong tæ hîp c«ng n«ng nghiÖp), c¸c dù ¸n sö dông
tæng hîp c¸c thμnh phÇn kh¸c nhau cña nguyªn vËt liÖu (ho¸ chÊt vμ ho¸

331
dÇu), c¸c dù ¸n s¶n xuÊt tõng bé phËn chi tiÕt cña mét lo¹i s¶n phÈm (c¬ khÝ
chÕ t¹o), c¸c dù ¸n sö dông c¬ së h¹ tÇng chung (nh† giao th«ng vËn t¶i,
®iÖn, n†íc, khÝ ®èt h¬i n†íc).
Tr×nh tù x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi nh† sau:
ƒ §¸nh gi¸ tõng dù ¸n, trong ®ã kh«ng cÇn tõng dù ¸n tho¶ m·n tiªu
chuÈn hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi mμ chØ ®Ó nh»m thu nhËp th«ng tin vμ ph¸t hiÖn dù
¸n nμo lμ kh©u yÕu, kh©u m¹nh cña tæ hîp.
ƒ TÝnh gi¸ trÞ c¸c ®Çu vμo, ®Çu ra cña tæ hîp nh† mét tæng thÓ theo
ph†¬ng ph¸p nh† ®èi víi tõng dù ¸n.
ƒ TÝnh tæng gi¸ trÞ gia t¨ng cña ®êi dù ¸n cña c¸c dù ¸n trong tæ hîp.
n
NVAJ = ¦[O - (MI + D)]iPV
i=0
vμ
n
NNVAJ = ¦[O - (MI + D + RP)]iPV
i=0
ƒ TÝnh tæng gi¸ trÞ gia t¨ng cña tæ hîp trong c¶ ®êi dù ¸n
m n
NVA = ¦ ¦NVAJiPV
j=1 i=0
vμ
m n
NNVA = ¦ ¦NNVAJiPV
j=1 i=0
§iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó cã hiÖu qu¶ lμ NNVA > 0
ƒ Sau ®ã tÝnh tæng gi¸ trÞ tiÒn l†¬ng, tiÒn th†ëng:
mn
WA = ¦ ¦WAJiPV
j=1 i=0

§iÒu kiÖn ®Ó cã hiÖu qu¶ lμ NNVA t WA, nÕu ng†îc l¹i ph¶i c¶i tiÕn
dù ¸n.

332
2. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng kinh tÕ (NPV(E))
Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng kinh tÕ lμ chØ tiªu ph¶n ¸nh tæng l¬Þ Ých thuÇn cña
c¶ ®êi dù ¸n trªn gãc ®é cña toμn bé nÒn kinh tÕ quy vÒ mÆt b»ng thêi gian
hiÖn t¹i.
C«ng thøc tÝnh:
n
BEi  CEi
NPV E ¦
i 0 (1  rs ) i
Trong ®ã:
BEi lμ lîi Ých kinh tÕ cña dù ¸n t¹i n¨m thø i cña ®êi dù ¸n. §©y chÝnh
lμ c¸c kho¶n thu cña dù ¸n sau khi ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ néi dung c¸c
kho¶n môc ®†îc coi lμ thu vμ vÒ gi¸ c¶ theo yªu cÇu cña ph©n tÝch kinh tÕ.
CEi lμ chi phÝ kinh tÕ cña dù ¸n t¹i n¨m thø i cña ®êi dù ¸n. §©y chÝnh
lμ c¸c kho¶n chi cña dù ¸n sau khi ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ néi dung c¸c
kho¶n môc ®†îc coi lμ chi vμ vÒ gi¸ c¶ theo yªu cÇu cña ph©n tÝch kinh tÕ.
rs lμ tû suÊt chiÕt khÊu x· héi.
Dù ¸n ®†îc chÊp nhËn trªn gãc ®é hiÖu qu¶ cña toμn bé nÒn kinh tÕ
khi NPVE> 0. Tøc lμ khi ®ã tæng thu kinh tÕ cña c¶ ®êi dù ¸n lín h¬n tæng
chi cña c¶ ®êi dù ¸n quy vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i. NÕu NPVE d 0 th× cã
thÓ b¸c bá hoÆc ®iÒu chØnh l¹i dù ¸n ®øng trªn gãc ®é lîi Ých cña toμn bé
nÒn kinh tÕ.
3. Tû sè lîi Ých - chi phÝ kinh tÕ (B/C(E))
Tû sè lîi Ých - chi phÝ kinh tÕ lμ tû lÖ gi÷a tæng gi¸ trÞ cña c¸c lîi Ých
kinh tÕ vμ tæng gi¸ trÞ chi phÝ kinh tÕ cña dù ¸n ®Çu t† quy vÒ cïng mét mÆt
b»ng thêi gian theo tû suÊt chiÕt khÊu x· héi.
Th«ng th†êng, gi¸ trÞ lîi Ých vμ chi phÝ kinh tÕ sÏ ®†îc quy chuyÓn vÒ
mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i. Khi tÝnh chØ tiªu nμy còng cã thÓ tÝnh theo gi¸ trÞ
lîi Ých kinh tÕ t†¬ng ®†¬ng b×nh qu©n n¨m vμ chi phÝ kinh tÕ t†¬ng ®†¬ng
b×nh qu©n n¨m.
ChØ tiªu nμy cã thÓ ®†îc tÝnh nh† sau:

333
 n
BEi
¦ (1  r )
i 0
i
s
B / CE n
CE i
¦ (1  r )
i 0
i
s

Trong ®ã:
BEi lμ lîi Ých kinh tÕ cña dù ¸n t¹i n¨m thø i cña ®êi dù ¸n. §©y chÝnh
lμ c¸c kho¶n thu cña dù ¸n sau khi ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ néi dung c¸c
kho¶n môc ®†îc coi lμ thu vμ vÒ gi¸ c¶ theo yªu cÇu cña ph©n tÝch kinh tÕ.
CEi lμ chi phÝ kinh tÕ cña dù ¸n t¹i n¨m thø i cña ®êi dù ¸n. §©y chÝnh
lμ c¸c kho¶n chi cña dù ¸n sau khi ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ néi dung c¸c
kho¶n môc ®†îc coi lμ chi vμ vÒ gi¸ c¶ theo yªu cÇu cña ph©n tÝch kinh tÕ.
rs lμ tû suÊt chiÕt khÊu x· héi.
Khi chØ tiªu B/CE ®†îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi dù
¸n ®Çu t† th× dù ¸n sÏ ®†îc chÊp nhËn khi B/CE > 1 tøc lμ khi tæng thu cña dù
¸n quy vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i lín h¬n tæng chi cña dù ¸n quy vÒ mÆt
b»ng thêi gian hiÖn t¹i. Ng†îc l¹i, khi B/CE d 1 th× dù ¸n cã thÓ bÞ b¸c bá
hoÆc ph¶i ®iÒu chØnh l¹i dù ¸n.
4. TiÕt kiÖm vv t¨ng thu ngo¹i tÖ
TiÕt kiÖm ngo¹i tÖ vμ t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ së h÷u nh»m h¹n chÕ
dÇn sù phô thuéc vμo viÖn trî n†íc ngoμi vμ t¹o nªn c¸n c©n thanh to¸n hîp
lý lμ hÕt søc cÇn thiÕt nhÊt lμ ®èi víi c¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn nh† n†íc ta.
V× vËy ®©y còng lμ mét chØ tiªu rÊt ®¸ng quan t©m khi ph©n tÝch mét dù ¸n
®Çu t†. §Ó tÝnh ®†îc chØ tiªu nμy ph¶i tÝnh ®†îc tæng sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm vμ
kiÕm ®†îc sau ®ã trõ ®i tæng phÝ tæn vÒ ngo¹i tÖ trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù
¸n. Tr×nh tù x¸c ®Þnh chØ tiªu nμy nh† sau:
B†íc 1: x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu, chi ngo¹i tÖ tõng n¨m vμ cña c¶ ®êi
dù ¸n cña dù ¸n ®ang xem xÐt (thu, chi ngo¹i tÖ trùc tiÕp)
B†íc 2: x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu, chi ngo¹i tÖ tõng n¨m vμ c¶ ®êi dù ¸n
cña c¸c dù ¸n liªn ®íi (thu, chi ngo¹i tÖ gi¸n tiÕp)
B†íc 3: x¸c ®Þnh tæng thu, tæng chi ngo¹i tÖ (trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp)
tõng n¨m vμ c¶ ®êi dù ¸n. Sau ®ã quy chuyÓn gi¸ trÞ nμy vÒ mÆt b»ng thêi

334
gian hiÖn t¹i.
B†íc 4: x¸c ®Þnh sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm do s¶n xuÊt hμng thay thÕ nhËp
khÈu kh«ng ph¶i nhËp hμng tõ n†íc ngoμi (theo mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i).
B†íc 5: tÝnh tæng toμn bé sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm vμ thu ®†îc ë b†íc 3 vμ
b†íc 4 (ký hiÖu lμ NPFE). NÕu kÕt qu¶ NPFE > 0, dù ¸n t¸c ®éng tÝch cùc lμm
t¨ng nguån ngo¹i tÖ cho ®Êt n†íc. NÕu kÕt qu¶ NPFE < 0 th× dù ¸n lμm béi
chi ngo¹i tÖ hay dù ¸n kh«ng cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc lμm t¨ng nguån
ngo¹i tÖ cho ®Êt n†íc.
5. T¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ (International
Competitiveness - IC)
ChØ tiªu nμy cho phÐp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm do
dù ¸n s¶n xuÊt ra trªn thÞ tr†êng quèc tÕ.
Ph†¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chØ tiªu nμy nh† sau:
B†íc 1: x¸c ®Þnh tæng sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm vμ thu ®†îc do thùc hiÖn
dù ¸n ®· tÝnh chuyÓn vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i (NPFE).
B†íc 2: tÝnh ®Çu vμo cña dù ¸n tõ c¸c nguån trong n†íc (vèn ®Çu t†,
nguyªn vËt liÖu, dÞch vô kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒn l†¬ng tr¶ cho ng†êi lao ®éng
trong n†íc,...) phôc vô cho s¶n xuÊt hμng xuÊt khÈu hay thay thÕ nhËp khÈu.
Gi¸ trÞ c¸c ®Çu vμo nμy tÝnh theo gi¸ trÞ thÞ tr†êng trong n†íc ®iÒu chØnh, ë
mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i vμ tû gi¸ hèi ®o¸i mê.
B†íc 3: tÝnh tû sè IC th«ng qua viÖc so s¸nh sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm víi
gi¸ trÞ c¸c ®Çu vμo trong n†íc. C«ng thøc tÝnh to¸n cã d¹ng sau ®©y:
IC = NPFE / DR
Trong ®ã:
IC - Lμ chØ tiªu biÓu thÞ kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ cña dù ¸n.
DR - Lμ tæng gi¸ trÞ c¸c ®Çu vμo trong n†íc dïng ®Ó s¶n xuÊt s¶n
phÈm xuÊt khÈu hoÆc thay thÕ nhËp khÈu (®· quy chuyÓn vÒ mÆt b»ng thêi
gian hiÖn t¹i).
Nãi chung th× IC cμng lín th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cμng m¹nh (IC >1).

335
V. Mét sè t¸c ®éng vÒ mÆt x· héi v~ m«i
tr|êng cña dù ¸n ®Çu t|
1. T¸c ®éng ®Õn ph©n phèi thu nhËp vv c«ng b»ng x· héi
§©y lμ mét chØ tiªu quan träng, nã gióp ®¸nh gi¸ ®†îc sù ®ãng gãp
cña dù ¸n vμo viÖc thùc hiÖn môc tiªu ph©n phèi vμ x¸c ®Þnh ®†îc nh÷ng t¸c
®éng cña dù ¸n ®Õn qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt thu nhËp theo nhãm d©n c† vμ theo
vïng l·nh thæ. Thùc chÊt cña chØ tiªu nμy lμ xem xÐt xem phÇn gi¸ trÞ gia
t¨ng cña dù ¸n vμ c¸c dù ¸n liªn ®íi (nÕu cã) sÏ ®†îc ph©n phèi cho c¸c
nhãm ®èi t†îng kh¸c nhau (bao gåm ng†êi lμm c«ng ¨n l†¬ng, ng†êi h†ëng
lîi nhuËn, nhμ n†íc) hoÆc gi÷a c¸c vïng l·nh thæ nh† thÕ nμo, cã ®¸p øng
®†îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n nhÊt ®Þnh hay kh«ng.
§Ó ®¸nh gi¸ chØ tiªu nμy, ph¶i thùc hiÖn theo quy tr×nh sau:
B†íc 1: x¸c ®Þnh nhãm d©n c† hoÆc vïng l·nh thæ (i) ®†îc ph©n phèi
gi¸ trÞ t¨ng thªm (NNVA) cña dù ¸n.
B†íc 2: tiÕp ®Õn x¸c ®Þnh phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm do dù ¸n t¹o ra mμ
nhãm d©n c† hoÆc vïng l·nh thæ nhËn ®ù¬c (NNVAi).
B†íc 3: tÝnh tû lÖ gi¸ trÞ gia t¨ng cña mçi nhãm d©n c† hoÆc mçi vïng
l·nh thæ thu ®ù¬c trong tæng gi¸ trÞ gia t¨ng ë n¨m ho¹t ®éng b×nh th†êng
cña dù ¸n (BDi) theo c«ng thøc sau:
NNVAi
i
BD = --------------
NNVA
Trong ®ã:
NNVAi lμ phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng mμ nhãm d©n c† hay vïng l·nh thæ i
nhËn ®†îc nhê thùc hiÖn dù ¸n (®èi víi nhãm nh÷ng ng†êi lμm c«ng ¨n
l†¬ng th× ®ã lμ tiÒn l†¬ng vμ trî cÊp hμng n¨m; ®èi víi nhãm nh÷ng ng†êi
h†ëng lîi nhuËn ®ã lμ cæ tøc hay tiÒn l·i vay; ®èi víi nhμ n†íc th× ®ã lμ tiÒn
thuÕ ph¶i nép, cæ tøc tõ cæ phÇn cña nhμ n†íc, l·i vay tr¶ cho c¸c kho¶n vay
cña nhμ n†íc...).
NNVA lμ tæng gi¸ trÞ gia t¨ng s¶n phÈm quèc gia thuÇn tuý cña dù ¸n
vμ c¸c dù ¸n liªn ®íi (nÕu cã).
BDi lμ tû lÖ ph©n phèi thu nhËp cho nhãm d©n c† hoÆc vïng l·nh thæ i.

336
 Sau khi tÝnh ®†îc tû lÖ BD cho c¸c nhãm d©n c† vμ vïng l·nh thæ, tiÕn
hμnh so s¸nh tû lÖ nμy cña c¸c nhãm d©n c† hoÆc vïng l·nh thæ víi nhau sÏ
thÊy ®†îc t×nh h×nh ph©n phèi gi¸ trÞ gia t¨ng do dù ¸n t¹o ra gi÷a c¸c nhãm
d©n c† vμ vïng l·nh thæ trong n†íc. ViÖc ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu nμy phô
thuéc vμo chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi trong tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
2. T¸c ®éng ®Õn lao ®éng vv viÖc lvm
C¸c n†íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vμ ViÖt Nam nãi riªng ®Òu trong
t×nh tr¹ng yÕu kÐm vÒ kü thuËt s¶n xuÊt vμ c«ng nghÖ nh†ng l¹i d† thõa
nh©n c«ng. ChÝnh v× vËy chØ tiªu gia t¨ng c«ng ¨n viÖc lμm còng lμ mét chØ
tiªu quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n ®Çu t†. §Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
cña dù ¸n ®Õn lao ®éng vμ viÖc lμm cã thÓ xem xÐt c¶ c¸c chØ tiªu tuyÖt ®èi
vμ c¸c chØ tiªu t†¬ng ®èi ®ã lμ: chØ tiªu sè lao ®éng cã viÖc lμm do thùc hiÖn
dù ¸n vμ chØ tiªu sè lao ®éng cã viÖc lμm tÝnh trªn 1 ®¬n vÞ gi¸ trÞ vèn ®Çu t†.
2.1. Sè lao ®éng cã viÖc lμm
Bao gåm sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp cho dù ¸n vμ sè lao ®éng cã
viÖc lμm ë c¸c dù ¸n liªn ®íi (sè lao ®éng cã viÖc lμm gi¸n tiÕp). C¸c dù ¸n
liªn ®íi lμ c¸c dù ¸n kh¸c ®†îc thùc hiÖn do sù ®ßi hái cña dù ¸n ®ang ®†îc
xem xÐt.
Tr×nh tù x¸c ®Þnh sè lao ®éng (trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp) cã viÖc lμm do
thùc hiÖn dù ¸n nh† sau:
B†íc 1: x¸c ®Þnh sè lao ®éng cÇn thiÕt cho dù ¸n ®ang xem xÐt t¹i n¨m
ho¹t ®éng b×nh th†êng cña ®êi dù ¸n5.
B†íc 2: x¸c ®Þnh sè lao ®éng cÇn thiÕt cho viÖc t¨ng thªm ë c¸c dù ¸n
liªn ®íi c¶ vÒ ®Çu vμo vμ ®Çu ra. §©y chÝnh lμ sè lao ®éng cã viÖc lμm gi¸n
tiÕp nhê thùc hiÖn dù ¸n ®ang xem xÐt.
B†íc 3: tæng hîp sè lao ®éng trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp cã viÖc lμm trªn
®©y chÝnh lμ tæng lao ®éng cã viÖc lμm nhê thùc hiÖn dù ¸n.
Trong khi t¹o viÖc lμm cho mét sè lao ®éng, th× sù ho¹t ®éng cña dù
¸n míi còng cã thÓ lμm cho mét sè lao ®éng cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh
doanh dÞch vô kh¸c bÞ mÊt viÖc do c¸c c¬ së nμy kh«ng c¹nh tranh næi víi
s¶n phÈm cña dù ¸n míi, ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt. Trong sè c¸c lao ®éng lμm

5
Nh÷ng lao ®éng nμy ph¶i trõ ®i sè lao ®éng mμ tr†íc kia ®· cã viÖc lμm khi ch†a cã dù ¸n.

337
viÖc trong dù ¸n, cã thÓ cã mét sè lμ ng†êi n†íc ngoμi. Do ®ã sè lao ®éng
cña ®Êt n†íc cã viÖc lμm nhê thùc hiÖn dù ¸n sÏ chØ bao gåm sè lao ®éng
trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp phôc vô cho dù ¸n trõ ®i sè lao ®éng bÞ mÊt viÖc ë c¸c
c¬ së cã liªn quan vμ sè ng†êi n†íc ngoμi lμm viÖc cho dù ¸n.
2.2. Sè lao ®éng cã viÖc lμm trªn mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t
§Ó tÝnh chØ tiªu sè lao ®éng cã viÖc lμm trªn 1 ®¬n vÞ gi¸ trÞ vèn ®Çu
t†, còng t†¬ng tù nh† ®èi víi lao ®éng, ta ph¶i tÝnh sè vèn ®Çu t† trùc tiÕp
cña dù ¸n ®ang xem xÐt vμ vèn ®Çu t† cña c¸c dù ¸n liªn ®íi (vèn ®Çu t† ®Çy
®ñ). TiÕp ®ã tÝnh c¸c chØ tiªu sau ®©y:
ƒ Sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp tÝnh trªn mét ®¬n vÞ gi¸ trÞ vèn ®Çu
t† trùc tiÕp (Id):
Id = Ld/Ivd
Trong ®ã: Ld - Sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp cña dù ¸n, Ivd - Sè vèn ®Çu
t† trùc tiÕp cña dù ¸n
ƒ Toμn bé sè lao ®éng cã viÖc lμm tÝnh trªn mét ®¬n vÞ gi¸ trÞ vèn ®Çu
t† ®Çy ®ñ (IT):
IT = LT/IvT
Trong ®ã: LT - toμn bé sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp (LT= Ld
+ Lind); IvT lμ sè vèn ®Çu t† ®Çy ®ñ cña dù ¸n ®ang xem xÐt vμ c¸c dù ¸n liªn
®íi (IvT = Ivd + Ivind); Lind - lμ sè lao ®éng cã viÖc lμm gi¸n tiÕp; Ivind - lμ sè vèn
®Çu t† gi¸n tiÕp.
Nãi chung tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ lμ c¸c chØ tiªu nμy cã gi¸ trÞ cμng cao
th× dù ¸n cμng cã t¸c lín ®Õn nÒn kinh tÕ vμ x· héi.
3. T¸c ®éng ®Õn m«i trtêng sinh th¸i
ViÖc thùc hiÖn mét dù ¸n th†êng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn m«i
tr†êng sinh th¸i. C¸c t¸c ®éng nμy cã thÓ lμ tÝch cùc, nh†ng còng cã thÓ lμ
tiªu cùc. T¸c ®éng tÝch cùc cã thÓ lμ lμm ®Ñp c¶nh quan m«i tr†êng, c¶i
thiÖn ®iÒu kiÖn sèng, sinh ho¹t cho d©n c† ®Þa ph†¬ng,... C¸c t¸c ®éng tiªu
cùc bao gåm viÖc « nhiÔm nguån n†íc, kh«ng khÝ, ®Êt ®ai, lμm ¶nh h†ëng
®Õn søc khoÎ cña con ng†êi vμ sóc vËt trong khu vùc. V× vËy, trong ph©n tÝch
dù ¸n c¸c t¸c ®éng vÒ m«i tr†êng ®Æc biÖt lμ t¸c ®éng tiªu cùc ph¶i ®†îc
quan t©m tho¶ ®¸ng.

338
 Cã nhiÒu ph†¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ®Õn m«i tr†êng cña mét dù
¸n ®Çu t†: ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch lîi Ých - chi phÝ, ph†¬ng ph¸p s¬ ®å m¹ng
l†íi, ph†¬ng ph¸p ma trËn hay ph†¬ng ph¸p danh môc c¸c ®iÒu kiÖn m«i
tr†êng v.v.... Nh†ng ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch dÔ hiÓu vμ mang tÝnh tæng hîp
cao cã lÏ ®†îc thÓ hiÖn ë c«ng thøc sau:
n
Bt  C t N
EBt  EC t
NPV EI ¦ (1  r ) ¦
t 0
t
t 0 (1  rs ) t
s

Trong ®ã:
Bt lμ lîi Ých tõ dù ¸n mμ ch†a tÝnh ®Õn yÕu tè m«i tr†êng t¹i n¨m t
Ct lμ chi phÝ cña dù ¸n mμ ch†a tÝnh ®Õn yÕu tè m«i tr†êng n¨m t
EBt lμ gi¸ trÞ c¸c ngo¹i øng tÝch cùc ®Õn m«i tr†êng n¨m t
ECt lμ gi¸ trÞ c¸c ngo¹i øng tiªu cùc ®Õn m«i tr†êng n¨m t
n lμ vßng ®êi s¶n xuÊt cña dù ¸n
N lμ vßng ®êi dμi h¹n cña dù ¸n víi c¸c t¸c ®éng kÐo dμi tíi m«i
tr†êng, N ®†îc gi¶ thiÕt lμ kÐo dμi tíi v« cïng.
Th†êng lμ rÊt khã kh¨n khi ®¸nh gi¸ ®Þnh l†îng c¸c ¶nh h†ëng vÒ mÆt
m«i tr†êng cña mét dù ¸n ®Çu t†. Tuy nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ nμy lμ rÊt cÇn
thiÕt vμ nªn ®¸nh gi¸ chóng cμng chÝnh x¸c cμng tèt hoÆc vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc
vÒ mÆt ®Þnh l†îng phi tiÒn tÖ. NÕu nh† kh«ng ®Þnh l†îng ®†îc theo hai tiªu
chuÈn trªn th× cã thÓ ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh.
Trong tr†êng hîp kh«ng cã gi¸ thÞ tr†êng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng
®Õn m«i tr†êng th× viÖc tham kh¶o c¸c tr†êng hîp t†¬ng tù hay †íc tÝnh gi¸n
tiÕp sÏ ®†îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ trÞ theo l«gic. C¸c chi phÝ nμy cã thÓ lμ
l†îng tiÒn ®Òn bï hay trî cÊp mμ mçi c¸ nh©n cã thÓ chÊp nhËn ®†îc ®Ó chÞu
®ùng c¸c t¸c ®éng tiªu cùc mμ dù ¸n g©y nªn hay chi phÝ tèi thiÓu ®Ó b¶o
tån, duy tr× chÊt l†îng m«i tr†êng ë tr¹ng th¸i ban ®Çu. C¸c kho¶n lîi Ých
còng cã thÓ l†îng ho¸ theo c¸ch t†¬ng tù. So s¸nh gi÷a lîi Ých vμ chi phÝ thu
®†îc chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®†îc ¶nh h†ëng thuÇn tuý cña dù ¸n ®Õn m«i
tr†êng. Tuy nhiªn c¸c ®¸nh gi¸ nμy chØ mang tÝnh t†¬ng ®èi vμ cã thÓ thay
®æi ®èi víi tõng dù ¸n trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau.
4. Mét sè t¸c ®éng kh¸c
§ãng gãp vμo ng©n s¸ch: ta thÊy r»ng ng©n s¸ch quèc gia cμng t¨ng

339
nhanh th× cμng cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n†íc. Do
nguån ng©n s¸ch chñ yÕu ®†îc sö dông ®Ó ®Çu t† vμo c¸c ngμnh s¶n xuÊt
mòi nhän, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trî gióp c¸c ngμnh v× lîi Ých chung cña
x· héi vμ cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn. V× vËy, dù ¸n ®Çu t† nμo cμng ®ãng gãp
nhiÒu cho ng©n s¸ch qua c¸c lo¹i thuÕ vμ c¸c kho¶n thu kh¸c th× hiÖu qu¶
cña nã cμng lín khi xÐt vÒ sù ®ãng gãp vμo lîi Ých kinh tÕ x· héi cña dù ¸n.
§Ó xem xÐt hiÖu qu¶ cña sù ®ãng gãp vμo ng©n s¸ch cña dù ¸n, chóng ta cã
thÓ sö dông chØ tiªu tû lÖ ®ãng gãp vμo ng©n s¸ch trªn tæng vèn ®Çu t†.
¶nh h†ëng d©y chuyÒn: do xu h†íng ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao
®éng x· héi, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngμnh, c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ ngμy
cμng g¾n bã chÆt chÏ. V× vËy,lîi Ých kinh tÕ x· héi cña mét dù ¸n kh«ng chØ
®ãng gãp cho b¶n th©n ngμnh ®†îc ®Çu t† mμ cßn cã ¶nh h†ëng thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn cña c¸c ngμnh kh¸c. VÝ dô nh† khi cã mét dù ¸n lín ®Çu t† vμo
ngμnh khai th¸c quÆng s¾t, th× nã còng sÏ cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn c¸c
ngμnh luyÖn kim hay c¬ khÝ chÕ t¹o. HoÆc víi mét dù ¸n s¶n xuÊt ®†êng cã
thÓ cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc s¶n xuÊt mÝa t¹i ®Þa ph†¬ng. Tuy nhiªn
¶nh h†ëng d©y chuyÒn nμy kh«ng chØ cã ý nghÜa tÝch cùc mμ trong mét sè
tr†êng hîp nã còng cã c¸c t¸c ®éng tiªu cùc. V× vËy khi ph©n tÝch dù ¸n ph¶i
tÝnh ®Õn c¶ hai yÕu tè nμy.
Nh÷ng ¶nh h†ëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph†¬ng vμ
kÕt cÊu h¹ tÇng: cã nh÷ng dù ¸n mμ ¶nh h†ëng cña nã ®Õn sù ph¸t triÓn kinh
tÕ vμ x· héi cña ®Þa ph†¬ng lμ rÊt râ rÖt. §Æc biÖt lμ ®èi víi c¸c dù ¸n t¹i c¸c
®Þa ph†¬ng nghÌo, vïng nói, n«ng th«n víi møc sèng vμ tr×nh ®é d©n trÝ
thÊp. NÕu dù ¸n ®†îc triÓn khai t¹i c¸c ®Þa ph†¬ng trªn, tÊt yÕu sÏ kÐo theo
viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. Nh÷ng n¨ng lùc míi cña kÕt
cÊu h¹ tÇng ®†îc t¹o ra tõ c¸c dù ¸n nãi trªn, kh«ng nh÷ng chØ cã t¸c dông
®èi víi chÝnh dù ¸n ®ã mμ cßn ¶nh h†ëng ®Õn c¸c dù ¸n kh¸c vμ sù ph¸t
triÓn cña ®Þa ph†¬ng. Dù ¸n ®Çu t† trong lÜnh vùc b†u chÝnh viÔn th«ng
ngoμi lîi Ých vÒ tμi chÝnh cßn cã thÓ gióp t¨ng c†êng vμ c¶i thiÖn c¬ së h¹
tÇng viÔn th«ng t¹i ViÖt Nam. T¨ng c†êng kh¶ n¨ng vμ n¨ng lùc héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ.
N©ng cao tr×nh ®é kü thuËt s¶n xuÊt, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ng†êi
lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý cña nh÷ng nhμ qu¶n lý, n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng, n©ng cao thu nhËp cña ng†êi lao ®éng.

340
 Nh÷ng t¸c ®éng vÒ x· héi, chÝnh trÞ vμ kinh tÕ kh¸c (tËn dông vμ khai
th¸c tμi nguyªn ch†a ®†îc quan t©m hay míi ph¸t hiÖn, tiÕp nhËn ®†îc c«ng
nghÖ míi nh»m hoμn thiÖn c¬ cÊu s¶n xuÊt, t¹o thÞ tr†êng míi, tham gia vμo
ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c ®Þa ph†¬ng yÕu kÐm, c¸c vïng xa
x«i nh†ng cã tiÒm n¨ng vÒ tμi nguyªn...)
VI. VÝ dô vÒ néi dung ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh
tÕ - x· héi dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i v~ vui
ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m
Dù ¸n ngoμi tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt tμi chÝnh, mang l¹i lîi nhuËn cao cho
c¸c bªn liªn doanh tham gia ®Çu t† cßn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi to
lín.
1. Tho¶ m·n nhu cÇu vÒ nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ t×m hiÓu thiªn
nhiªn, v¨n ho¸ cña nh©n d©n, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cña céng ®ång.
Gãp phÇn phôc håi, t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho ng†êi d©n.
2. Gãp phÇn t¹o viÖc lμm cho ng†êi d©n ®Þa ph†¬ng: ViÖc lμm trùc tiÕp
cho dù ¸n vμ nhiÒu viÖc lμm gi¸n tiÕp trong c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ngμnh liªn
quan ®Õn dù ¸n. Sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp tõ dù ¸n: trung b×nh mçi
n¨m khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng ®¹t c«ng suÊt dù kiÕn lμ 200 lao ®éng. PhÇn
lín sö dông lao ®éng ®Þa ph†¬ng.
Sè lao ®éng cã viÖc lμm gi¸n tiÕp tõ dù ¸n cung øng ®Çu vμo, ®Çu ra:
Cung cÊp l†¬ng thùc, lao ®éng t¹i c¸c lμng nghÒ...
ChØ tiªu sè lao ®éng cã viÖc lμm trùc tiÕp trªn 1 ®¬n vÞ vèn ®Çu t†: 1,7
(200/118,4 tû ®ång = 1,7). Cø 1 tû ®ång vèn ®Çu t† trùc tiÕp cña dù ¸n t¹o ra
viÖc lμm míi trùc tiÕp cho 1,7 ng†êi.
3. Gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo b»ng c¸ch t¹o ra thu nhËp cho ng†êi
lao ®éng ®Þa ph†¬ng, ®ãng gãp vμo ng©n s¸ch cña tØnh th«ng qua thuÕ, t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó ®Þa ph†¬ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng phôc
vô nh©n d©n.
§ãng gãp cho ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng:
Hμng n¨m dù ¸n ®ãng gãp cho ng©n s¸ch ®Þa ph†¬ng mét kho¶n ®¸ng
kÓ th«ng qua:
+ ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: 9 548 549 000 ®ång.

341
 + ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt trung b×nh mét n¨m: 470 000 000 ®ång.
+ TiÒn thuª ®Êt kho¶ng 14 000 000 ®ång.
4. Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c lμng nghÒ truyÒn thèng qua viÖc s¶n
xuÊt c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ phôc vô kh¸ch du lÞch.
5. B¶o tån vμ ph¸t huy c¸c nÐt sinh ho¹t v¨n ho¸ d©n gian truyÒn
thèng, l†u gi÷ c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt riªng, ®éc ®¸o cña ®Þa ph†¬ng. B¶o
vÖ vμ khai th¸c hiÖu qu¶ c¸c di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh trong vïng.
6. B¶o vÖ m«i tr†êng, gãp phÇn t¨ng c†êng ý thøc b¶o vÖ tù nhiªn cho
ng†êi d©n. Th«ng qua viÖc c¶i t¹o c¶nh quan (m«i tr†êng n†íc, m«i tr†êng
rõng,...), b¶o tån c¸c khu vùc rõng ngËp mÆn, hÖ sinh th¸i ®éng, thùc vËt.
7. T¸c ®éng tÝch cùc ®Õn kÕt cÊu h¹ tÇng ®Þa ph†¬ng. Thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn c¸c ngμnh liªn quan nh† giao th«ng vËn t¶i, th†¬ng m¹i, b†u chÝnh viÔn
th«ng... do ®ã gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph†¬ng.
8. Gãp phÇn t¹o nªn m«i tr†êng ®Çu t† hÊp dÉn h¬n cho tØnh, thu hót
c¸c nhμ ®Çu t† trong vμ ngoμi n†íc ®Õn ®Çu t†.
9. øng dông c«ng nghÖ tiÕn bé trong ngμnh du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ.
10. Gãp phÇn ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång vμ ng†êi d©n trªn ®Þa bμn.
11. Chia sÎ lîi Ých víi ng†êi d©n ®Þa ph†¬ng: ph©n phèi thu nhËp tõ
thμnh thÞ tíi n«ng th«n do t¹o ra c«ng ¨n viÖc lμm cho ng†êi d©n ®Þa ph†¬ng
vμ thùc hiÖn c¸c dÞch vô phô trî. KhuyÕn khÝch d©n ®Þa ph†¬ng tham gia vμo
c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.
T¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ph©n phèi thu nhËp vμ c«ng b»ng xâ héi.
Khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng, hμng n¨m sÏ ph©n phèi thu nhËp cho
ng†êi lao ®éng, lîi nhuËn cho chñ ®Çu t†, thu ng©n s¸ch, t¹o thu nhËp cho
c¸c ®èi t†îng liªn quan kh¸c. §Æc biÖt mang l¹i thu nhËp cho ®Þa ph†¬ng,
c¶i thiÖn t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña huyÖn Giao Thñy.
12. Phï hîp víi quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, quy ho¹ch
kh«ng gian cña tØnh. §¸p øng môc tiªu chiÕn l†îc cña tØnh, ngμnh du lÞch
còng nh† cña c¶ n†íc.

342
 Tãm t¾t
Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† lμ viÖc so s¸nh, ®¸nh
gi¸ mét c¸ch hÖ thèng gi÷a nh÷ng chi phÝ vμ c¸c lîi Ých cña dù ¸n trªn quan
®iÓm cña toμn bé nÒn kinh tÕ vμ toμn bé x· héi. Ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi
cña dù ¸n nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n. Ph©n tÝch kinh
tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t† lμ mét trong nh÷ng néi dung trong qu¸ tr×nh lËp
vμ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t†. ViÖc ph©n tÝch nμy cã t¸c dông kh«ng chØ ®èi víi
nhμ ®Çu t† mμ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña nhμ n†íc
vμ c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh.
Khi ®Þnh gi¸ c¸c kho¶n môc lîi Ých vμ chi phÝ cã liªn quan ®Õn yÕu tè
®Çu vμo vμ s¶n phÈm ®Çu ra cña dù ¸n, ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi cÇn sö dông
biÖn ph¸p ®Þnh gi¸ theo gi¸ tham kh¶o (hay cßn gäi lμ gi¸ bãng - shadow
price). Môc tiªu cña viÖc ¸p dông hÖ thèng gi¸ bãng lμ nh»m thiÕt lËp mét
hÖ thèng gi¸ trÞ cho ph©n tÝch dù ¸n réng h¬n vÒ ph¹m vi ¸p dông vμ gÇn h¬n
vÒ gi¸ trÞ x· héi thùc tÕ theo c¸c tiªu chuÈn cña ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi. C¬
së lý thuyÕt cña viÖc ®iÒu chØnh vμ sö dông gi¸ bãng ë ®©y lμ dùa trªn m«
h×nh c¹nh tranh hoμn h¶o, gi¸ c¶ thÞ tr†êng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ x· héi cña
hμng hãa, dÞch vô.
§¸nh gi¸ khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu t† cã thÓ ®†îc thùc hiÖn
qua hÖ thèng chØ tiªu ®ã lμ: c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n
®Çu t† nh† c¸c chØ tiªu NVA, NPVE, B/CE,..., møc tiÕt kiÖm vμ t¨ng thu
ngo¹i tÖ, t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ vμ c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh
t¸c ®éng vÒ mÆt x· héi vμ m«i tr†êng cña dù ¸n nh† t¸c ®éng ®Õn ph©n phèi
thu nhËp vμ c«ng b»ng x· héi, t¸c ®éng t¹o c«ng ¨n viÖc lμm cho x· héi, t¸c
®éng ®Õn m«i tr†êng sinh th¸i...
VËn dông néi dung ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† vμo mét dù
¸n cô thÓ.

343
 C©u hái

1. Ph©n tÝch kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu t† lμ g×? T¹i sao ph¶i tiÕn hμnh
nghiªn cøu khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† ?
2. Ph©n tÝch sù kh¸c nhau gi÷a ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi vμ ph©n tÝch
tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† ?
3. C¬ së ®Þnh gi¸ trong ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† ?
4. Tr×nh bμy mét sè chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ dù ¸n trªn gãc
®é vÜ m« ?
5. Tr×nh bμy mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng x· héi vμ m«i tr†êng dù
¸n ®Çu t† ?

344
 Cht¬ng VIII
So s¸nh lùa chän pht¬ng ¸n ®Çu tt

Ph©n tÝch dù ¸n kh«ng chØ nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n,
®iÒu quan träng n÷a lμ lùa chän ®†îc ph†¬ng ¸n tèi †u trong c¸c ph†¬ng ¸n
cã thÓ cã. Cã nghÜa lμ khi ph©n tÝch ph¶i ®†a ra nhiÒu ph†¬ng ¸n ®Ó lùa
chän.
ViÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† cã thÓ ®†îc dùa trªn mét hoÆc
mét sè chØ tiªu nhÊt ®Þnh. Song viÖc lùa chän c¸c chi tiªu nμy l¹i phô thuéc
chÆt chÏ vμo môc tiªu ®Çu t† cña tõng dù ¸n cô thÓ (hiÖu qu¶ tμi chÝnh, hiÖu
qu¶ kinh tÕ x· héi). §iÒu nμy sÏ ®†îc xem xÐt cô thÓ trong tõng phÇn cña
ch†¬ng.
I. So s¸nh lùa chän ph|¬ng ¸n ®Çu t| xÐt
trªn ph|¬ng diÖn t~i chÝnh
1. So s¸nh pht¬ng ¸n ®Çu tt lo¹i trõ nhau
Tr†íc hÕt cÇn ph©n biÖt c¸c ph†¬ng ¸n lo¹i trõ nhau vμ c¸c ph†¬ng ¸n
®éc lËp.
C¸c ph†¬ng ¸n lo¹i trõ nhau vμ c¸c ph†¬ng ¸n mμ khi ®· lùa chän mét
ph†¬ng ¸n trong chóng th× ph¶i lo¹i bá nh÷ng ph†¬ng ¸n cßn l¹i (cã nghÜa lμ
sù tån t¹i cña 1 ph†¬ng ¸n sÏ lo¹i trõ sù tån t¹i cña c¸c ph†¬ng ¸n kh¸c)
C¸c ph†¬ng ¸n ®éc lËp lμ c¸c ph†¬ng ¸n mμ viÖc lùa chän mét ph†¬ng
¸n nμo ®ã kh«ng dÉn tíi lo¹i trõ viÖc lùa chän c¸c ph†¬ng ¸n kh¸c trong
chóng.
XÐt trªn ph†¬ng diÖn tμi chÝnh ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†, chóng ta
sö dông c¸c ®é ®o hiÖu qu¶ tμi chÝnh nh†: thu nhËp thuÇn lín nhÊt, chi phÝ
nhá nhÊt, thêi h¹n thu håi vèn ng¾n nhÊt, thêi h¹n thu håi vèn ®Çu t† t¨ng
thªm d ®Þnh møc, ®iÓm hoμ vèn nhá nhÊt, IRR t r giíi h¹n vμ lín nhÊt, IRR
cña vèn ®Çu t† t¨ng thªm t r giíi h¹n. Tr×nh tù c¸c b†íc so s¸nh lùa chän
ph†¬ng ¸n nh† sau:

345
 ƒ §a ra ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng ¸n cã thÓ cã
§Ó dù ¸n ®Çu t† ®em l¹i hiÖu qu¶ tμi chÝnh cao nhÊt trong ®iÒu kiÖn cã
thÓ, khi so¹n th¶o ph©n tÝch c¸c dù ¸n ®Çu t† ph¶i ®†a ra nhiÒu ph†¬ng ¸n
cho nh÷ng ho¹t ®éng vμ chi phÝ cña dù ¸n, tõ chän ph†¬ng ¸n tèi †u trong
tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ.
Ch¼ng h¹n, khi xem xÐt thiÕt bÞ cÇn mua cho ph©n x†ëng Z cña dù ¸n
X ng†êi ta thÊy cã thÓ mua thiÕt bÞ A hoÆc B cña n†íc ngoμi. Ngoμi ra còng
dù kiÕn mua s¾m mét trong 3 lo¹i phô tïng thay thÕ lμ C, D hoÆc E.
Nh† vËy ë ®©y víi 5 c¬ héi ®Çu t† chóng ta cã tÊt c¶ lμ 2m = 55 = 32
ph†¬ng ¸n.
§ã lμ:
1. ChØ mua A 2. ChØ mua B 3. ChØ mua C
4. ChØ mua D 5. ChØ mua E 6. Mua A vμ B
7. Mua A vμ C 8. Mua A vμ D 9. Mua A vμ E
10. Mua B vμ C 11. Mua B vμ D 12. Mua B vμ E
13. Mua C vμ D 14. Mua E vμ D 15. Mua C vμ E
16. Mua CDE 17. Mua ABC 18. Mua ABD
19. Mua ABE 20. Mua ABCD 21. Mua ABCE
22. Mua ABDE 23. Mua ABCDE 24. Mua ACDE
25. Mua BCDE 26. Mua ACD 27. Mua ACE
28. Mua ADE 29. Mua BCD 30. Mua BCE
31. Mua BDE 32. Kh«ng ®Çu t†.

Trong 32 ph†¬ng ¸n trªn, 23 ph†¬ng ¸n sau ®©y kh«ng chÊp nhËn

®†îc lμ ph†¬ng ¸n 3,4,5,6,13,14...31. ChØ cã 9 ph†¬ng ¸n ®†îc ®†a ra xem
xÐt lùa chän lμ ph†¬ng ¸n 1,2,7,8,9,10,11,12 vμ 32.
ƒ X¸c ®Þnh thêi kú ph©n tÝch (TKPT)

346
 Thêi kú ph©n tÝch lμ kho¶ng thêi gian trong ®ã c¸c kho¶n thu, chi ph¸t
sinh ®†îc ®†a ra ph©n tÝch. Thêi kú ph©n tÝch cã thÓ kh«ng ®ång nhÊt víi
tuæi thä kinh tÕ cña ph†¬ng ¸n (viÕt t¾t lμ TTKT).
NÕu thêi kú ph©n tÝch < tuæi thä kinh tÕ, ph¶i †íc tÝnh gi¸ trÞ cßn l¹i
(SV) cña chi phÝ vμ coi ®©y lμ mét kho¶n thu ë cuèi kú ph©n tÝch. Ng†îc l¹i,
nÕu thêi kú ph©n tÝch > tuæi thä kinh tÕ, cÇn ®†a chi phÝ thay míi tiÕp theo
vμo cuèi kú TTKT. Trong ph©n tÝch lùa chän c¸c ph†¬ng ¸n cã tuæi thä kinh
tÕ kh¸c nhau, ph¶i chän thêi kú ph©n tÝch b»ng béi sè chung nhá nhÊt c¸c
tuæi thä kinh tÕ cña c¸c ph†¬ng ¸n ®em so s¸nh.
NÕu tuæi thä kinh tÕ cña dù ¸n < hay kh«ng ph¶i lμ béi sè chung nhá
nhÊt cña c¸c tuæi thä kinh tÕ cña c¸c ph†¬ng ¸n th× cã thÓ chän thêi kú ph©n
tÝch b»ng tuæi thä kinh tÕ cña dù ¸n vμ ph¶i tÝnh ®ñ c¸c chi phÝ thay míi vμ
gi¸ trÞ cßn l¹i cña mçi ph†¬ng ¸n trong thêi kú ph©n tÝch nμy.
ƒ VÏ biÓu ®å dßng tiÒn cho tõng ph¬ng ¸n theo thêi kú ph©n tÝch.
ƒ Lùa chän chØ tiªu ®o lêng hiÖu qu¶ vμ tÝnh chØ tiªu ®o lêng hiÖu
qu¶ cho tõng ph¬ng ¸n. ViÖc lùa chän chØ tiªu hiÖu qu¶ tuú thuéc vμo
®iÒu kiÖn cô thÓ cña c¸c ph†¬ng ¸n so s¸nh.
ƒ So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t theo chØ tiªu hiÖu qu¶ ®â chän.
ƒ So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t theo chØ tiªu thu nhËp thuÇn
hoÆc chØ tiªu lîi nhuËn thuÇn.
ChØ tiªu thu nhËp thuÇn ®†îc tÝnh vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i (hoÆc t†¬ng
lai). Trong sè c¸c ph†¬ng ¸n ®†a ra so s¸nh, ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ ph†¬ng
¸n cã NPV (hoÆc NFV) lμ lín nhÊt.
Tr†íc khi tiÕn hμnh so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u nhÊt, cÇn ph¶i
®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ (tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt tμi chÝnh) cña tõng ph†¬ng ¸n theo
chØ tiªu hiÖu qu¶ ®· chän. Ph†¬ng ¸n nμo kh«ng ®¶m b¶o (vÝ dô NPV < 0,
IRR < r giíi h¹n) th× lo¹i trõ ngay ra khái qu¸ tr×nh so s¸nh. Ph†¬ng ¸n ®†îc
lùa chän lμ ph†¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ cao nhÊt trong c¸c ph†¬ng ¸n kh¶ thi
®†îc ®†a ra ®Ó so s¸nh.
VÝ dô 1: cã sè liÖu sau ®©y vÒ t×nh h×nh ®Çu t†, chi phÝ vËn hμnh vμ
doanh thu cña viÖc sö dông 2 lo¹i thiÕt bÞ cïng c«ng dông sau ®©y:

347
 Sè liÖu ban ®Çu §¬n vÞ ThiÕt bÞ A ThiÕt bÞ B
Vèn ®Çu t† ban ®Çu TriÖu ®ång 7 12
Chi phÝ vËn hμnh / n¨m TriÖu ®ång 2 3
Doanh thu / n¨m TriÖu ®ång 5 7
Gi¸ trÞ cßn l¹i TriÖu ®ång 1 0
N¨m ho¹t ®éng N¨m 3 4

H·y lùa chän ph†¬ng ¸n thiÕt bÞ theo chØ tiªu thu nhËp thuÇn. BiÕt r»ng
tû suÊt lîi nhuËn ®Þnh møc lμ 10%.
Gi¶i:
Theo c¸c ®iÒu kiÖn cña vÝ dô trªn, TKPT ®Ó xem xÐt lùa chän 1 trong 2
thiÕt bÞ trªn lμ 12 (3 x 4) n¨m. Víi thêi gian 12 n¨m, thiÕt bÞ A ph¶i thay
míi 3 lÇn, thiÕt bÞ B lμ 2 lÇn n÷a. BiÓu ®å dßng tiÒn tÖ cña 2 thiÕt bÞ A vμ B
theo thêi kú ph©n tÝch (12 n¨m) ®†îc biÓu diÔn nh† sau:

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
1 1 1 1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

7 7 7 7

7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

12 12 12

348
 NPV cña thiÕt bÞ A vμ B trong 12 n¨m lμ:
1 0,1 1
12
1 1 1 1
NPVA 5  2 1  7  7 1.  7 1.  7 1.
0,11 0,1 1 0,1 1 0,1 1 0,1 1 0,1
12 12 3 6 9

= 3,32 triÖu ®ång

1 0,1 1
12
1 1
NPVB 7 3 12 12 12. = 1,46 triÖu ®ång
0,1 1 0,1 1 0,1 1 0,1
12 4 8

Ph†¬ng ¸n thiÕt bÞ A cã NPV lín h¬n nªn ®†îc chän.

ƒ ¦u nhîc ®iÓm cña chØ tiªu thu nhËp thuÇn trong so s¸nh lùa chän
ph†¬ng ¸n ®Çu t†.
 ¦u ®iÓm:
¾ Cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn.
¾ Cã tÝnh ®Õn tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh Bi, Ci,
møc tû suÊt chiÕt khÊu r.
¾ TÝnh to¸n t†¬ng ®èi ®¬n gi¶n h¬n so víi c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kh¸c.
¾ ViÖc sö dông chØ tiªu thu nhËp thuÇn ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†
th†êng cho kÕt luËn ®óng trong tr†êng hîp ng©n s¸ch (nguån vèn huy ®éng)
kh«ng bÞ h¹n chÕ. Bëi v× ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ ph†¬ng ¸n cã NPV (hoÆc
NFV) cao nhÊt øng víi mçi tû suÊt chiÕt khÊu cho tr†íc. Song nÕu chóng ta
sö dông chØ tiªu hiÖu qu¶ kh¸c nh† chØ tiªu IRR hoÆc B/C ®Ó lùa chän
ph†¬ng ¸n th× ®«i khi cho c¸c kÕt luËn kh«ng tho¶ ®¸ng. Ch¼ng h¹n nh†
ph†¬ng ¸n cã IRR hoÆc B/C cao nhÊt nh†ng ch†a ch¾c ®· cã trÞ sè NPV lμ
lín nhÊt. Ph†¬ng ¸n cã NPV lμ lín nhÊt nh†ng ch†a ch¾c ®· cã trÞ sè IRR
hoÆc (B/C) lμ lín nhÊt.
- Nhîc ®iÓm:
NPV (hoÆc NFV) phô thuéc rÊt nhiÒu vμo ®é lín cña tõng kho¶n thu
chi ë mçi thêi ®iÓm vμ møc tû suÊt chiÕt khÊu. Ch¼ng h¹n khi mäi ®iÒu kiÖn
gi÷ nguyªn, chØ cã r thay ®æi, khi tû suÊt chiÕt khÊu cμng lín th× NPV cμng
nhá vμ ng†îc l¹i. Do ®ã, cã thÓ kÕt luËn tuú theo ®é lín cña møc tû suÊt
chiÕt khÊu ®†îc chän mμ mét ph†¬ng ¸n cã thÓ chÊp nhËn (hoÆc ®¸nh gi¸)
hoÆc kh«ng chÊp nhËn (kh«ng ®¸nh gi¸). Do ®ã, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc tû

349
suÊt chiÕu khÊu phï hîp cho dù ¸n, trªn c¬ së tÝnh to¸n chi phÝ sö dông vèn
cña dù ¸n.
VÝ dô 2: cho mét dßng tiÒn tÖ cña dù ¸n ®Çu t† víi c¸c sè liÖu sau:
N¨m Bi - Ci (triÖu ®ång)
0 -145
1 20
2 45
3 45
4 48
5 47,5
6 40
NÕu r = 12%
20 45 45 48 47,5 40
NPV 145     
1 r 1 r 2 1 r 3 1 r 4 1 r 5 1 r 6
NPV = 18.483,87 triÖu ®ång
r = 16%, NPV = 56,34 (triÖu ®ång)
Víi r = 12% hoÆc r = 16% dù ¸n chÊp nhËn ®†îc (hay ®¸ng gi¸ v×
NPV > 0)
Víi r = 18% dù ¸n kh«ng chÊp nhËn ®†îc (kh«ng ®¸ng gi¸ v× NPV = -
8,015 < 0).
Trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†, cã thÓ sö dông chØ tiªu
møc thu nhËp thuÇn ®Òu ®Æn hμng n¨m. Ký hiÖu NAV (Net Annual Value)
hoÆc NAW (Net Annual Worth).
Trong sè c¸c ph†¬ng ¸n ®†a ra so s¸nh, ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ
ph†¬ng ¸n cã NAV lμ lín nhÊt.
Sö dông chØ tiªu NAV trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†
còng c㠆u nh†îc ®iÓm gièng nh† khi dïng chØ tiªu NPV (hoÆc NFV). Tuy
nhiªn, chØ tiªu NAV c㠆u ®iÓm mμ viÖc dïng c¸c chØ tiªu NPV, NFV kh«ng
cã lμ nã kh«ng ®ßi hái thêi kú ph©n tÝch cña c¸c ph†¬ng ¸n ph¶i b»ng nhau.

350
V× khi so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu NAV, chØ cÇn tÝnh NAV cho mét
chu kú ho¹t ®éng cña ph†¬ng ¸n (b»ng tuæi thä cña ph†¬ng ¸n) mμ kh«ng
ph¶i tÝnh cho c¶ thêi kú ph©n tÝch (b»ng béi sè chung nhá nhÊt cña tuæi thä
c¸c ph†¬ng ¸n). §ã lμ v× NAV ë c¸c chu kú ho¹t ®éng cña c¸c ph†¬ng ¸n
®Òu gièng nhau (th†êng gi¶ thiÕt c¸c kho¶n thu, chi lμ kh«ng thay ®æi qua
c¸c chu kú).
VÝ dô 3: Theo sè liÖu cña vÝ dô 1, h·y lùa chän ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu
møc thu nhËp thuÇn ®Òu ®Æn hμng n¨m (NAV).
Lêi gi¶i:
Chóng ta biÕt r»ng NAV = Doanh thu hμng n¨m + Gi¸ trÞ cßn l¹i san
®Òu cho tõng n¨m - Chi phÝ vËn hμnh n¨m - Chi phÝ ®Çu t† san ®Òu cho tõng
n¨m.
§èi víi thiÕt bÞ A:
r 1 r
3
r
NAVA 5 1 27
1 r 1 1 r 1
3 3

Víi r = 10%
NAVA= 0,487 triÖu ®ång
§èi víi thiÕt bÞ B:
r 1 r
4
NAVB 7  3  12
1 r 1
4

Víi r = 10%.
NAVB = 0,214 triÖu ®ång
Nh† vËy ph†¬ng ¸n thiÕt bÞ A cã NAV lín h¬n nªn ®†îc chän.
Sö dông chØ tiªu lîi nhuËn trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu
t† còng t†¬ng tù nh† chØ tiªu thu nhËp thuÇn. Ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ
ph†¬ng ¸n cã tæng lîi nhuËn thuÇn (ë mÆt b»ng hiÖn t¹i hoÆc t†¬ng lai) hoÆc
møc lîi nhuËn thuÇn ®Òu ®Æn hμng n¨m lμ lín nhÊt.
So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t theo chØ tiªu chi phÝ (trong
trêng hîp c¸c ph¬ng ¸n ®a ra so s¸nh ®Òu t¹o ra cïng mét lîi Ých nh
nhau).

351
 Trong tr†êng hîp nμy ph†¬ng ¸n nμo cã tæng chi phÝ tÝnh theo mÆt
b»ng hiÖn t¹i (ký hiÖu PV (C)) hoÆc t†¬ng lai (ký hiÖu FV (C)) nhá nhÊt sÏ
®†îc lùa chän. NÕu sö dông møc chi phÝ ®Òu ®Æn hμng n¨m (ký hiÖu AV
(C)) ®Ó so s¸nh ph†¬ng ¸n, ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ ph†¬ng ¸n cã møc chi
phÝ ®Òu ®Æn hμng n¨m lμ nhá nhÊt.
Còng nh† so s¸nh theo chØ tiªu møc thu nhËp hμng n¨m, so s¸nh lùa
chän ph†¬ng ¸n theo AV (C) còng kh«ng cÇn ph¶i ®†a c¸c ph†¬ng ¸n vÒ
cïng mét thêi kú ph©n tÝch mμ chØ cÇn tÝnh AV (C) cho mét chu kú ho¹t
®éng cña ph†¬ng ¸n (b»ng tuæi thä cña ph†¬ng ¸n).
VÝ dô: Cã 2 ph†¬ng ¸n thiÕt bÞ X vμ Y cã cïng n¨ng suÊt, s¶n xuÊt ra
s¶n phÈm cã cïng chÊt l†îng, nh†ng kh¸c nhau vÒ chi phÝ vμ tuæi thä nh†
sau:
Sè liÖu ban ®Çu §¬n vÞ ThiÕt bÞ X ThiÕt bÞ Y
- Vèn ®Çu t† ban ®Çu TriÖu ®ång 4,0 5,0
- Chi phÝ vËn hμnh n¨m TriÖu ®ång 2,5 2,0
- Gi¸ trÞ cßn l¹i TriÖu ®ång 1,0 0,5
- Tuæi thä N¨m 5 10
Nªn chän thiÕt bÞ nμo nÕu biÕt r»ng tû suÊt lîi nhuËn ®Þnh møc cña vèn
®Çu t† lμ 10%?
Gi¶i: §Ó lùa chän 1 trong 2 thiÕt bÞ trªn, theo ®iÒu kiÖn cña vÝ dô trªn
cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu PV (C), FV(C), AV (C).
ë ®©y ta sö dông hai chØ tiªu FV (C) vμ AV (C).
TÝnh FV (C) cña tõng ph†¬ng ¸n.
Thêi kú ph©n tÝch ë ®©y lμ béi sè chung nhá nhÊt cña tuæi thä: 5 vμ 10
n¨m lμ 10 n¨m. Nh† vËy trong 10 n¨m thiÕt bÞ X ph¶i thay míi 1 lÇn, thiÕt bÞ
Y kh«ng ph¶i thay lÇn nμo.
C¸c kho¶n thu, chi ph¸t sinh trong 10 n¨m cña 2 thiÕt bÞ X vμ Y ®†îc
thÓ hiÖn trªn biÓu ®å dßng tiÒn tÖ nh† sau:
§èi víi thiÕt bÞ X:

352
 1 1

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5
4
4
§èi víi thiÕt bÞ Y:
0,5

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

5
1  0,1  1
10
4 1  0,1  4  1 . 1  0,1  2,5  1 = 54,03
10 5
FC(C)x
0,1
triÖu ®ång
1  0,1  1
10
5 1  0,1 2  0,5 = 44,35 triÖu ®ång
10
FC(C)y
0,1
VËy thiÕt bÞ Y cã FV (C) nhá h¬n nªn ®†îc chän.
r 1 r
5
r
TÝnh AV (C)x= 4  2,5  1
1 r 1 1 r 1
5 5

Víi r = 10%.
AV (C)x = 3,396 triÖu ®ång.
r 1 r
10
r
AV (C)y = 5  2,0  0,5
1 r 1 1 r 1
10 10

Víi r = 10%.
AV (C)y = 2,784 triÖu ®ång.
VËy thiÕt bÞ Y cã AV (C) nhá h¬n nªn ®†îc chän.

353
 So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t theo chØ tiªu hÖ sè hoμn vèn
néi bé (hoÆc chØ tiªu hÖ sè hoμn vèn).
Tr†êng hîp so s¸nh hai ph†¬ng ¸n víi nhau: cã thÓ x¶y ra hai tr†êng
hîp.
ƒ NÕu hai ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† b»ng nhau, ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ
ph†¬ng ¸n cã gi¸ trÞ IRR lín nhÊt. LÏ dÜ nhiªn lμ ph†¬ng ¸n ®ã ph¶i ®¸ng
gi¸ (IRR t r giíi h¹n).
ƒ NÕu hai ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† kh¸c nhau th× tr×nh tù tiÕn hμnh nh†
sau: gi¶ sö vèn ®Çu t† cña ph†¬ng ¸n A < ph†¬ng ¸n B.
B†íc 1: tÝnh IRR cña ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† nhá (IRRA).
NÕu IRR (A) < r giíi h¹n, lo¹i bá ph†¬ng ¸n A.
NÕu IRR (A) t r giíi h¹n, chuyÓn sang b†íc 2.
B†íc 2: tÝnh IRR cña gia sè ®Çu t† gi÷a ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín
vμ ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† nhá (IRR (')).
NÕu IRR (') < r giíi h¹n, chän ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† nhá (ph†¬ng
¸n A).
NÕu IRR (')t r giíi h¹n, chän ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín (ph†¬ng
¸n B).
L†u ý:
ViÖc so s¸nh ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín h¬n víi ph†¬ng ¸n cã vèn
®Çu t† bÐ h¬n chØ tiÕn hμnh nÕu ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† bÐ h¬n lμ ®¸ng
gi¸... §©y lμ vÊn ®Ò rÊt dÔ bÞ nhÇm lÉn trong sö dông thùc tÕ khi so s¸nh
ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu IRR.
Víi ph†¬ng ph¸p so s¸nh theo gia sè ®Çu t† th× ph†¬ng ¸n ®†îc chän
(ph†¬ng ¸n tèt nhÊt) ch†a ch¾c lμ ph†¬ng ¸n cã IRR lμ lín nhÊt. NÕu
ph†¬ng ¸n ®†îc chän võa cã chØ tiªu hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi (NPV), võa cã chØ
tiªu hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi (IRR) lμ lín nhÊt th× ®ã lμ tr†êng hîp tèi †u nhÊt.
Nh†ng nÕu hai chØ tiªu nμy cña mét ph†¬ng ¸n nμo ®ã kh«ng ®ång thêi ®¹t
®†îc lμ lín nhÊt, th× ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ ph†¬ng ¸n cã NPV lín nhÊt,
cßn chØ tiªu IRR chØ cÇn = hoÆc > mét ng†ìng hiÖu qu¶ cho phÐp (IRR t r
giíi h¹n).

354
 Tr†êng hîp so s¸nh nhiÒu ph†¬ng ¸n víi nhau:
ƒ NÕu c¸c ph†¬ng ¸n ®†a ra so s¸nh cã sè vèn ®Çu t† b»ng nhau th×
ph†¬ng ¸n tèt nhÊt lμ ph†¬ng ¸n cã gi¸ trÞ IRR lín nhÊt vμ tÊt nhiªn ph†¬ng
¸n ®ã ph¶i ®¸ng gi¸ (tho¶ m·n ®iÒu kiÖn IRR t r giíi h¹n).
ƒ NÕu c¸c ph†¬ng ¸n ®†a ra so s¸nh cã sè vèn ®Çu t† kh¸c nhau, qu¸
tr×nh so s¸nh ®†îc tiÕn hμnh nh† sau:
B†íc 1: s¾p xÕp c¸c ph†¬ng ¸n theo thø tù t¨ng dÇn vÒ vèn ®Çu t† ban
®Çu.
B†íc 2: so s¸nh tõng cÆp ph†¬ng ¸n theo nguyªn t¾c ë trªn.
Cô thÓ tÝnh IRR cña ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† nhá nhÊt.
- NÕu IRR t r giíi h¹n, ph†¬ng ¸n nμy ®†îc chän lμm c¬ së ®Ó so
s¸nh.
- NÕu IRR < r giíi h¹n, lo¹i bá ph†¬ng ¸n nμy vμ tÝnh tiÕp IRR cña
ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† kÕ tiÕp cho ®Õn khi chän ®†îc ph†¬ng ¸n lμm c¬ së
so s¸nh.
B†íc 3: tÝnh IRR cña gia sè ®Çu t† gi÷a ph†¬ng ¸n so s¸nh (ph†¬ng ¸n
cã vèn ®Çu t† lín h¬n kÕ tiÕp) vμ ph†¬ng ¸n lμm c¬ së so s¸nh.
NÕu IRR (') t r giíi h¹n, lo¹i bá ph†¬ng ¸n lμm c¬ së so s¸nh vμ lÊy
ph†¬ng ¸n so s¸nh lμm ph†¬ng ¸n c¬ së so s¸nh vμ tiÕn hμnh so s¸nh víi
ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín h¬n kÕ tiÕp.
NÕu IRR (') < r giíi h¹n, lo¹i bá ph†¬ng ¸n so s¸nh, ph†¬ng ¸n lμm
c¬ së so s¸nh vÉn ®†îc gi÷ l¹i ®Ó so s¸nh víi ph†¬ng ¸n tiÕp sau.
LÆp ®i lÆp l¹i cho ®Õn khi chØ cßn mét ph†¬ng ¸n. §ã lμ ph†¬ng ¸n
®†îc chän.
Cã thÓ sö dông chØ tiªu sè hoμn vèn (RR) trong viÖc so s¸nh lùa chän
ph†¬ng ¸n ®Çu t†.
Qu¸ tr×nh so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† theo chØ tiªu hÖ sè hoμn
vèn (RR) còng ®†îc tiÕn hμnh t†¬ng tù nh† so s¸nh theo chØ tiªu IRR, chØ
kh¸c lμ thay viÖc tÝnh IRR b»ng viÖc tÝnh RR.
ChØ tiªu hÖ sè hoμn vèn néi bé ®†îc x¸c ®Þnh kh¸ch quan tõ néi bé
ph†¬ng ¸n. Nã chØ râ møc l·i suÊt mμ dù ¸n cã thÓ ®¹t ®†îc. §ång thêi chØ

355
tiªu nμy cßn cho phÐp x¸c ®Þnh ®†îc møc l·i suÊt tèi ®a mμ dù ¸n cã thÓ
chÞu ®ùng ®†îc (trong tr†êng hîp vay vèn ®Çu t†). Song nÕu sö dông nã
trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n vÉn cßn tån t¹i nh†îc ®iÓm sau:
ƒ ViÖc so s¸nh ph†¬ng ¸n phô thuéc vμo gi¸ trÞ cña tû suÊt "r" giíi h¹n
khi kiÓm tra ®iÒu kiÖn tÝnh hiÖu qu¶ cña tõng ph†¬ng ¸n (IRR t r giíi h¹n).
ƒ NÕu chØ dùa vμo chØ tiªu IRR ®Ó so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n cã thÓ
sÏ dÉn ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng chÝnh x¸c khi lùa chän c¸c ph†¬ng ¸n lo¹i
trõ lÉn nhau. Ph†¬ng ¸n cã IRR cao nh†ng qui m« nhá do ®ã NPV nhá h¬n
vμ ng†îc l¹i ph†¬ng ¸n cã IRR nhá h¬n song do qui m« lín h¬n nªn cã
NPV cao h¬n. ViÖc chän ph†¬ng ¸n cã IRR cao nhÊt cã thÓ ®· bá qua mét
c¬ héi thu NPV lín. §Ó tr¸nh nh†îc ®iÓm nμy, khi lùa chän ph†¬ng ¸n theo
chØ tiªu IRR ®· sö dông nguyªn t¾c so s¸nh theo gia sè ®Çu t†. Song cã thÓ
nãi r»ng, ph†¬ng ph¸p so s¸nh ph†¬ng ¸n theo gia sè ®Çu t† (IRR') vÒ thùc
chÊt vÉn †u tiªn lùa chän ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu NPV.
So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n theo chØ tiªu tû sè lîi Ých - chi phÝ
(B/C).
ƒ Trong tr†êng hîp so s¸nh 2 ph†¬ng ¸n.
- NÕu vèn ®Çu t† cña 2 ph†¬ng ¸n nh† nhau th× ph†¬ng ¸n nμo cã tû
sè B/C lín nhÊt lμ ph†¬ng ¸n tèt nhÊt. (TÊt nhiªn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn
B/C t 1).
- NÕu vèn ®Çu t† cña 2 ph†¬ng ¸n kh¸c nhau th× ta ph¶i so s¸nh theo
hiÖu qu¶ cña gia sè ®Çu t† dùa trªn tû sè B/C cña gia sè ®Çu t† hay gäi
B/C(').
- ViÖc so s¸nh ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu nμy còng t†¬ng tù nh† chØ tiªu
IRR ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c: ChØ so s¸nh ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín
víi ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† bÐ h¬n khi ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† bÐ h¬n lμ
®¸ng gi¸ (ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn B/C t 1).
- Ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín h¬n sÏ ®†îc chän khi B/C(')t1.
- Ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† nhá h¬n sÏ ®†îc chän khi B/C(')<1.

356
 Trong tr†êng hîp so s¸nh nhiÒu ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu B/C còng
t†¬ng tù nh† so s¸nh theo tõng cÆp ph†¬ng ¸n nh† chØ tiªu IRR chØ kh¸c lμ
tÝnh B/C(').
Còng nh† khi sö dông chØ tiªu IRR ®Ó so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n.
Khi sö dông chØ tiªu B/C th× ph†¬ng ¸n ®†îc chän ch†a ch¾c ®· lμ ph†¬ng
¸n cã tû sè B/C lín nhÊt.
ƒ ¦u nh†îc ®iÓm cña chØ tiªu tû sè B/C trong so s¸nh lùa chän ph†¬ng
¸n ®Çu t†.
 ¦u ®iÓm:
¾ Cã tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n thu, chi theo thêi gian cho
c¶ ®êi dù ¸n.
¾ Ngoμi viÖc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n, B/C cã thÓ ®†îc dïng ®Ó xÕp
h¹ng c¸c dù ¸n ®éc lËp theo nguyªn t¾c dμnh vÞ trÝ cao h¬n cho nh÷ng dù ¸n
cã tû sè B/C cao h¬n.
- Nhîc ®iÓm:
¾ Sö dông tû sè B/C trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n cã thÓ
dÉn ®Õn sai lÇm khi lùa chän c¸c ph†¬ng ¸n lo¹i trõ nhau cã qui m« kh¸c
nhau. Ph†¬ng ¸n cã tû sè B/C cao nh†ng do qui m« nhá nªn NPV cña nã l¹i
nhá h¬n vμ ph†¬ng ¸n cã tû sè B/C thÊp h¬n song do qui m« lín h¬n nªn cã
NPV cao h¬n. Bëi vËy nÕu lùa chän ph†¬ng ¸n cã tû sè B/C cao ®· bá qua
c¬ héi thu nguån lîi lín. ChÝnh v× nh†îc ®iÓm nμy nªn trong so s¸nh lùa
chän c¸c ph†¬ng ¸n lo¹i trõ nhau cã vèn ®Çu t† kh¸c nhau theo chØ tiªu B/C
®· sö dông nguyªn t¾c so s¸nh theo gia sè ®Çu t†. Víi ph†¬ng ph¸p so s¸nh
ph†¬ng ¸n theo gia sè ®Çu t† B/C(') ph†¬ng ¸n ®†îc chän lμ ph†¬ng ¸n cã
NPV lín nhÊt cßn chØ tiªu B/C chØ cÇn tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lín h¬n hay b»ng 1.
¾ ViÖc so s¸nh theo tû sè B/C nh†ng vÒ thùc chÊt vÉn †u tiªn lùa
chän ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu NPV khi so s¸nh theo hiÖu qu¶ gia sè ®Çu t†.
¾ Tû sè B/C rÊt nh¹y c¶m víi c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ lîi Ých vμ chi
phÝ cña dù ¸n. Víi c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ lîi Ých vμ chi phÝ nªn dÉn ®Õn tû
sè B/C cña dù ¸n khi tÝnh ra cã gi¸ trÞ kh¸c nhau. §iÒu nμy cã thÓ dÉn tíi sai
lÇm khi so s¸nh, xÕp h¹ng c¸c dù ¸n nÕu kh«ng cã sù thèng nhÊt trong c¸ch
tÝnh tû sè lîi Ých - chi phÝ.

357
 Sö dông chØ tiªu thêi gian thu håi vèn ®Çu t trong so s¸nh lùa
chän ph¬ng ¸n ®Çu t.
Thñ tôc so s¸nh c¸c ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu thêi gian thu håi vèn còng
t†¬ng tù nh† so s¸nh lùa chän c¸c ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu IRR chØ kh¸c lμ
ph¶i tÝnh thêi gian thu håi vèn ®Çu t† t¨ng thªm T(') vμ ph†¬ng ¸n ®†îc lùa
chän sÏ lμ ph†¬ng ¸n cã vèn ®Çu t† lín nhÊt vμ T(') d T ®Þnh møc.
ƒ ¦u nh†îc ®iÓm cña chØ tiªu (T) trong ph©n tÝch so s¸nh lùa chän
ph†¬ng ¸n ®Çu t†.
- ¦u ®iÓm:
¾ DÔ ¸p dông vμ khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n cã thêi gian hoμn vèn
nhanh.
¾ §é tin cËy t†¬ng ®èi cao: v× thêi gian hoμn vèn lμ nh÷ng n¨m ®Çu
khai th¸c nªn møc ®é bÊt tr¾c Ýt h¬n nh÷ng n¨m sau, c¸c sè liÖu nh÷ng n¨m
®Çu cã ®é tin cËy cao h¬n nh÷ng n¨m sau.
¾ (T) gióp cho nhμ ®Çu t† thÊy râ ®Õn bao giê thu håi ®ñ vèn. Do ®ã,
hä cã thÓ quyÕt ®Þnh cã nªn ®Çu t† hay kh«ng.
Víi nh÷ng †u ®iÓm trªn, chØ tiªu (T) lμ chØ tiªu b¾t buéc ph¶i tÝnh to¸n
khi lËp dù ¸n ®Çu t†.
- Nhîc ®iÓm:
¾ Kh«ng cho biÕt thu nhËp cña dù ¸n sau khi ®· hoμn vèn.
¾ NÕu chØ dùa vμo chØ tiªu nμy ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n nhiÒu khi sÏ
dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh sai lÇm khi chän ph†¬ng ¸n cã thêi gian hoμn vèn nhá
nhÊt. VÝ dô: 1 ph†¬ng ¸n cã thêi gian hoμn vèn dμi h¬n nh†ng thu nhËp vÒ
sau l¹i cao h¬n th× vÉn cã thÓ lμ ph†¬ng ¸n tèt.
¾ Gi¶ thiÕt cã 2 ph†¬ng ¸n cã chi phÝ gièng hÕt nhau (CA = CB).
Ph†¬ng ¸n A cã lîi Ých nh÷ng n¨m ®Çu lín h¬n ph†¬ng ¸n B, cßn ph†¬ng ¸n
B l¹i cã lîi Ých nh÷ng n¨m vÒ sau lín h¬n ph†¬ng ¸n A. Do ®ã, thêi gian thu
håi vèn cña ph†¬ng ¸n A nhá h¬n thêi gian thu håi vèn cña ph†¬ng ¸n B.
Tuy nhiªn, nÕu xÐt theo NPV, cã thÓ ph†¬ng ¸n B cã hiÖn gi¸ thu nhËp thuÇn
lín h¬n ph†¬ng ¸n A. Do vËy viÖc lùa chän ph†¬ng ¸n A ®· bá qua kh¶
n¨ng thu ®†îc nguån lîi lín.

358
 ¾ ChØ tiªu thêi gian thu håi vèn vÉn phô thuéc vμo møc tû suÊt chiÕt
khÊu tÝnh to¸n. NÕu r cμng lín th× thêi gian hoμn vèn cμng dμi vμ ng†îc l¹i.
V× vËy cÇn ph¶i chän tû suÊt chiÕt khÊu sao cho phï hîp víi tõng dù ¸n xem
xÐt.
Víi nh÷ng †u khuyÕt ®iÓm trªn: chØ tiªu T cã lóc kh«ng ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ®Çu t†. Do vËy trong ph©n tÝch so s¸nh lùa chän ph†¬ng
¸n cÇn ph¶i kÕt hîp víi c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kh¸c (NPV, IRR, B/C).
Sö dông chØ tiªu ®iÓm hoμ vèn trong so s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n
®Çu t.
ChØ tiªu ®iÓm hoμ vèn b×nh qu©n n¨m x hoÆc doanh thu hoμ vèn b×nh
qu©n n¨m Oh ®†îc sö dông trong so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†.
Ph†¬ng ¸n nμo cã x hoÆc Oh lμ nhá nhÊt sÏ ®†îc chän.
AV ( f )
x khi s¶n xuÊt 1 lo¹i s¶n phÈm.
pv
AV ( f )
Oh m
ª v º xi pi khi s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm
¦ «1  p » m x p
i 1 ¬ ¼¦ i i
i 1

Trong ®ã AV(f): Møc ®Þnh phÝ san ®Òu hμng n¨m cña ph†¬ng ¸n ®†a
ra so s¸nh.
VÝ dô: Mét c«ng ty l©u nay vÉn ph¶i dïng bao b× mua ngoμi víi gi¸
500 ®ång 1 chiÕc, b©y giê dù kiÕn tù s¶n xuÊt. Cã 2 ph†¬ng ¸n thiÕt bÞ ®Ó
s¶n xuÊt nh† sau:
C¸c chØ tiªu §¬n vÞ ThiÕt bÞ C ThiÕt bÞ D
- Vèn ®Çu t† ban ®Çu TriÖu ®ång 16 10
- §¹i tu sau 3 n¨m TriÖu ®ång 2 0
- Chi phÝ cè ®Þnh hμng n¨m TriÖu ®ång 5 4
- Gi¸ trÞ cßn l¹i TriÖu ®ång 1 0
- Tuæi thä N¨m 5 3

359
 Nªn lùa chän ph†¬ng ¸n nμo? BiÕt r»ng gi¸ trÞ sö dông vèn lμ 10%.
BiÕn phÝ lμ 50®/1 s¶n phÈm.
Gi¶i: Sè s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt b×nh qu©n n¨m cña thiÕt bÞ C ®Ó hoμ
vèn víi chi phÝ ®i mua bao b× lμ:
0,1 1  0,1 2.000.000 1  0,1 0,1
5 2
500 x c 16.000.000  
1  0,1  1 1  0,1  1
5 5

0,1
 5.000.000  1.000.000  50 x c
1  0,1  1
5

VËy xc = 21.009 s¶n phÈm.

Sè s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt b×nh qu©n n¨m cña thiÕt bÞ D ®Ó hoμ vèn víi
chi phÝ ®i mua bao b× lμ:
0,1 1  0,1
3
500 x d 10.000.000  4.000.000  50 x d
1  0,1  1
3

VËy xd=17.825 s¶n phÈm.

Ph†¬ng ¸n D cã sè s¶n phÈm ®¹t hoμ vèn nhá h¬n ®†îc chän.
ƒ Ph©n tÝch ®é nh¹y, ®é an toμn cña ph¬ng ¸n ®â chän.
§Ó ®¸nh gi¸ ®é an toμn vμ ch¾c ch¾n cho hiÖu qu¶ cña ph†¬ng ¸n ®·
chän cÇn ph¶i ph©n tÝch thªm ®é an toμn vÒ tμi chÝnh, ®é nh¹y cña dù ¸n
trong c¸c t×nh huèng bÊt lîi vμ ph©n tÝch hiÖu qu¶ thu ®†îc trong ®iÒu kiÖn
rñi ro vμ bÊt ®Þnh. Tõ ®ã lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u. ViÖc lùa chän ph†¬ng
¸n tèi †u trªn c¬ së c©n nh¾c gi÷a gi¸ trÞ cña chØ tiªu hiÖu qu¶ cña ph†¬ng ¸n
®†îc chän vμ ®é an toμn tin cËy cña kÕt qu¶ tÝnh to¸n.
2. Lùa chän tËp pht¬ng ¸n ®Çu tt
Trong viÖc so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† kh«ng chØ chän ra
ph†¬ng ¸n ®Çu t† lîi nhÊt trong tËp c¸c ph†¬ng ¸n (dù ¸n) lo¹i trõ lÉn nhau
mμ cßn cã thÓ lùa chän ra tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t† tèi †u nhÊt trong c¸c tËp
ph†¬ng ¸n lo¹i trõ lÉn nhau trong ®iÒu kiÖn cã sù h¹n chÕ vÒ nguån vèn (c¸c
tËp ph†¬ng ¸n cã tæng sè vèn ®Çu t† ban ®Çu kh«ng v†ît qu¸ ng©n s¸ch cho
phÐp).

360
 Ph†¬ng ph¸p lùa chän tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t† còng tu©n thñ theo c¸c
b†íc ë trªn nh†ng ë ®©y mçi tËp ph†¬ng ¸n ®†a ra xem xÐt ®†îc coi lμ mét
ph†¬ng ¸n. ViÖc so s¸nh lùa chän tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t† còng ®†îc dùa trªn
c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ nh†: lîi nhuËn thuÇn, thu nhËp thuÇn ... hÖ sè hoμn vèn,
hÖ sè hoμn vèn néi bé, v.v...
II. So s¸nh lùa chän ph|¬ng ¸n ®Çu t| theo
khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi
§øng trªn gãc ®é lîi Ých kinh tÕ x· héi ®Ó lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u
cÇn ph¶i dùa vμo viÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi theo tæng hîp ®a
môc tiªu (gäi lμ ph©n tÝch hiÖu qu¶ tæng hîp). Bëi xuÊt ph¸t tõ chç c¸c dù ¸n
khi ®i vμo ho¹t ®éng tuú theo tÝnh chÊt cña chóng mμ chóng ta cã thÓ ®¸p
øng c¸c môc tiªu kh¸c nhau ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau còng nh† víi viÖc sö
dông nh÷ng nguån lùc kh¸c nhau. C¸c t¸c ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t† ®èi víi
c¸c môc tiªu kh¸c nhau sÏ ®†îc ph¶n ¸nh ë c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau. Nh÷ng
khÝa c¹nh t¸c ®éng nμy cã thÓ bæ sung thªm cho c¸c khÝa c¹nh t¸c ®éng
kh¸c vμ còng cã thÓ lμm gi¶m t¸c ®éng cña c¸c khÝa c¹nh kh¸c. VÝ dô mét
dù ¸n ®¸p øng tèt môc tiªu nμy song cã thÓ t¸c ®éng kh«ng thuËn lîi tíi viÖc
thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kh¸c. Ch¼ng h¹n mét dù ¸n t¹o ra nhiÒu gi¸ trÞ gia
t¨ng thuÇn tuý nh†ng cã thÓ chØ t¹o ra Ýt viÖc lμm cho ng†êi lao ®éng v.v...
V× vËy ®Ó ®¸nh gi¸ so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n tèi †u trªn gãc ®é kinh
tÕ x· héi, c¸c nhμ kinh tÕ ®†a ra mét sè ph†¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu tæng hîp
®Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña tõng dù ¸n ®Çu t† nh† ph†¬ng ph¸p
tÝnh sè b×nh qu©n nhiÒu chiÒu, ph†¬ng ph¸p cho ®iÓm, ph†¬ng ph¸p lÊy ý
kiÕn chuyªn gia, v.v.... Song ë phÇn nμy ®Ò cËp tíi mét ph†¬ng ph¸p ®¬n
gi¶n, dÔ ¸p dông trong viÖc ®¸nh gi¸ tæng hîp hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n ®Çu t†
vμ nã ®†îc sö dông nh† mét c«ng cô trî gióp cho viÖc lùa chän vμ ra quyÕt
®Þnh ®Çu t†.
Theo ph†¬ng ph¸p nμy nÕu gäi:
n: Sè dù ¸n ®Çu t† ®†îc ®†a ra xem xÐt.
m: Sè môc tiªu cÇn ®¹t.
P: Sè nguån lùc sö dông cho ®Çu t†.
Uki: Møc ®é ®¸p øng tuyÖt ®èi môc tiªu i cña dù ¸n k.

361
 uik: Møc ®é ®¸p øng t†¬ng ®èi môc tiªu i cña dù ¸n k.
Ui: Møc ®é ®¸p øng tuyÖt ®èi cao nhÊt môc tiªu i cña c¸c dù ¸n ®ang
xem xÐt (gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý (NVA), sè lao ®éng, t¨ng thu ngo¹i tÖ...).

i U ki
Khi ®ã uk
Ui
Ui = max Uik
Lîi Ých t†¬ng ®èi cña dù ¸n K xÐt trªn toμn bé c¸c môc tiªu:
m
uk ¦a u
i 1
i i
k

Trong ®ã uk: Lîi Ých t†¬ng ®èi cña dù ¸n k trªn toμn bé c¸c môc tiªu.
ai lμ träng sè tÇm quan träng t†¬ng ®èi cña môc tiªu i theo quan ®iÓm
cña ng†êi ®¸nh gi¸ dù ¸n. Nã thÓ hiÖn sù †u tiªn mμ ng†êi quyÕt ®Þnh ®Çu t†
dμnh cho môc tiªu i, ph¶n ¸nh tÇm quan träng t†¬ng ®èi cña môc tiªu nμy so
víi c¸c môc tiªu kh¸c.
ai ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn sau:
m
ai a1 , a 2 , a 3 ,....a m , a i t 0, ¦ a i 1
i 1

Gi¶ sö cã hai môc tiªu gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn tuý vμ t¹o viÖc
lμm. NÕu ng†êi ta quyÕt ®Þnh ®Çu t† cho r»ng gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm thuÇn
tuý cã gi¸ trÞ h¬n 3 lÇn so víi t¹o viÖc lμm, lóc ®ã hÖ sè cña 2 môc tiªu nμy
t†¬ng øng 0,75 vμ 0,25.
ƒ §Ó ®ãng gãp vμo viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn cña ®Êt
n†íc c¸c dù ¸n ®Çu t† cÇn ph¶i sö dông c¸c nguån lùc kh¸c nhau víi c¸c
møc ®é kh¸c nhau. Do cã sù h¹n chÕ vÒ nguån lùc ®†îc sö dông cho dù ¸n
nªn khi ®¸nh gi¸ vμ so s¸nh c¸c dù ¸n cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn nh÷ng h¹n chÕ
vÒ nguån lùc. Nh÷ng h¹n chÕ cã thÓ ®Þnh l†îng ®†îc th«ng th†êng lμ vèn,
lao ®éng, tμi nguyªn thiªn nhiªn.
NÕu gäi:
RjK: møc sö dông tuyÖt ®èi nguån lùc j cña dù ¸n K.

362
 rjk: møc sö dông t†¬ng ®èi nguån lùc j cña dù ¸n K.
Rj: møc sö dông tèi ®a nguån lùc j cña c¸c dù ¸n ®ang xem xÐt.
j
jRK
Khi ®ã rK
Rj
Rj = max RjK
Møc sö dông t†¬ng ®èi tÊt c¶ c¸c nguån lùc cña dù ¸n K (rK) sÏ ®†îc
tÝnh theo c«ng thøc:
P
rK ¦r j 1
k
j
.b j
P
Trong ®ã: bj = b1, b2,...bp vμ bj t 0 ¦b
j 1
j
1

bj: ph¶n ¸nh møc ®é khan hiÕm nguån lùc j theo quan niÖm cña ng†êi
®¸nh gi¸ dù ¸n, hiÖu qu¶ tæng hîp dù ¸n K ®†îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh
møc ®é ®¸p øng t†¬ng ®èi c¸c môc tiªu vμ møc ®é sö dông t†¬ng ®èi c¸c
nguån lùc khan hiÕm cña tõng dù ¸n theo c«ng thøc:
uK
EK
rk
ChØ tiªu hiÖu qu¶ tæng hîp ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi cña mçi dù ¸n
vμ lμ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ còng nh† so s¸nh vμ lùa chän dù ¸n ®Çu t†.
VÝ dô: C¸c nhμ ®Çu t† dù ®Þnh thùc hiÖn mét trong ba dù ¸n ®Çu t†
DA1, DA2, vμ DA3. ViÖc ®¸nh gi¸ tæng hîp chó träng ®Õn ba môc tiªu chñ
yÕu sau ®©y: møc gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý quèc gia (NNVA), sè lao ®éng
cã viÖc lμm vμ t¨ng thu ngo¹i tÖ. Nguån lùc bÞ h¹n chÕ bëi vèn ®Çu t† vμ lao
®éng kü thuËt. C¸c th«ng tin ®Ó xem xÐt nh† sau:
Môc tiªu C¸c nguån lùc khan hiÕm
Tªn dù ¸n NNVA Sè lao ®éng T¨ng thu Vèn ®Çu t† Lao ®éng
(triÖu cã viÖc lμm ngo¹i tÖ (triÖu kü thuËt
VN§) (ng†êi) (triÖu USD) VN§) (ng†êi)
Dù ¸n 1 5000 850 3 3200 180
Dù ¸n 2 6000 800 2 3000 300
Dù ¸n 3 3000 900 1 1800 250

363
 Mçi dù ¸n cã hai ph†¬ng ¸n:
Ph¬ng ¸n 1: Träng sè tÇm quan träng cña NNVA gia t¨ng lμ 0,6;
träng sè tÇm quan träng cña sè lao ®éng cã viÖc lμm lμ 0,2; träng sè tÇm
quan träng cña t¨ng thu ngo¹i tÖ lμ 0,2; träng sè ph¶n ¸nh møc ®é khan hiÕm
vèn ®Çu t† lμ 0,65; träng sè ph¶n ¸nh møc ®é khan hiÕm lao ®éng kü thuËt lμ
0,35.
Ph¬ng ¸n 2: Träng sè tÇm quan träng cña NNVA gia t¨ng lμ 0,5;
träng sè tÇm quan träng cña sè lao ®éng cã viÖc lμm lμ 0,3; träng sè tÇm
quan träng cña t¨ng thu ngo¹i tÖ lμ 0,2; träng sè ph¶n ¸nh møc ®é khan hiÕm
vèn ®Çu t† lμ 0,75; träng sè ph¶n ¸nh møc ®é khan hiÕm lao ®éng kü thuËt lμ
0,25.
Träng sè ph¶n ¸nh møc khan hiÕm vèn ®Çu t† lμ 0,75; träng sè ph¶n
¸nh møc ®é khan hiÕm lao ®éng kü thuËt lμ 0,25.
H·y lùa chän dù ¸n trong mçi ph†¬ng ¸n.
Bμi gi¶i:
Tr†íc hÕt chóng ta tÝnh møc ®é ®¸p øng t†¬ng ®èi c¸c môc tiªu vμ
møc sö dông t†¬ng ®èi c¸c nguån lùc khan hiÕm cña dù ¸n:

C¸c nguån lùc khan

Môc tiªu
hiÕm
Tªn dù NNVA Sè lao T¨ng thu Vèn ®Çu Lao ®éng
¸n (triÖu ®éng cã ngo¹i tÖ t (triÖu kü thuËt
VN§) viÖc lμm (triÖu VN§) (ngêi)
(ngêi) USD)
Dù ¸n 1 0,83 0,94 1,00 1,00 0,60
Dù ¸n 2 1,00 0,89 0,67 0,94 1,00
Dù ¸n 3 0,50 1,00 0,33 0,56 0,83

364
 Sau ®ã tÝnh chØ tiªu hiÖu qu¶ tæng hîp:
Dù ¸n Dù ¸n 1 Dù ¸n 2 Dù ¸n 3
Ph†¬ng ¸n 1
- Lîi Ých t†¬ng ®èi (UK) 0,89 0,91 0,57
- Nguån lùc sö dông t†¬ng ®èi (rk) 0,86 0,96 0,65
- HiÖu qu¶ tæng hîp (Ek) 1,03 0,95 0,87
Ph†¬ng ¸n 2
- Lîi Ých t†¬ng ®èi (UK) 0,90 0,90 0,62
- Nguån lùc sö dông t†¬ng ®èi (rk) 0,90 0,96 0,63
- HiÖu qu¶ tæng hîp (Ek) 1,00 0,94 0,98
KÕt luËn:
Trong ph†¬ng ¸n 1: lùa chän dù ¸n 1
Trong ph†¬ng ¸n 2: lùa chän dù ¸n 1
Trong c¶ hai ph†¬ng ¸n, dù ¸n 1 lu«n ®¹t hiÖu qu¶ tæng hîp lín nhÊt.
III. So s¸nh lùa chän ph|¬ng ¸n ®Çu t| phèi
hîp c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶
Môc tiªu cô thÓ cña c¸c dù ¸n ®Çu t† rÊt ®a d¹ng. Bëi vËy, trong thùc
tÕ viÖc so s¸nh lùa chän c¸c dù ¸n ph¶i c©n nh¾c gi÷a c¸c môc tiªu kh¸c
nhau. C¸c môc tiªu nμy cã thÓ thèng nhÊt nh†ng còng cã thÓ m©u thuÉn
nhau ch¼ng h¹n nh† ph¶i ®ång thêi chó ý ®Õn hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña nhμ ®Çu
t†, võa chó träng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cho toμn bé nÒn kinh tÕ hoÆc tÝnh hîp
lý vÒ mÆt x· héi khi thùc hiÖn dù ¸n. Mét dù ¸n chØ thùc sù cã hiÖu qu¶ khi
nã ®iÒu phèi ®†îc hμi hoμ gi÷a c¸c nhãm lîi Ých cña c¸c chñ thÓ kh¸c nhau.
V× vËy, viÖc nghiªn cøu vμ ®†a ra c¸c ph†¬ng ph¸p so s¸nh cã sù phèi hîp
qua l¹i gi÷a c¸c chØ tiªu ph©n tÝch lμ hÕt søc cÇn thiÕt.
Cho ®Õn nay ®· tån t¹i mét sè ph†¬ng ph¸p ph©n tÝch so s¸nh c¸c dù
¸n lo¹i trõ nhau trªn c¬ së xem xÐt phèi hîp nhiÒu chØ tiªu nh»m ®¹t ®†îc
mét hiÖu qu¶ tæng hîp ®¸p øng môc tiªu cña nhiÒu ®èi t†îng kh¸c nhau liªn

365
quan ®Õn dù ¸n. Song ë ®©y muèn ®i s©u tr×nh bμy chi tiÕt vÒ ph†¬ng ph¸p
ma trËn môc tiªu.
Theo ph†¬ng ph¸p nμy, trªn c¬ së c¸c dù ¸n cÇn xem xÐt ®¸nh gi¸ ®Ó
lùa chän, ng†êi ph©n tÝch ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc c¸c chØ tiªu c¨n b¶n ph¶n ¸nh
®†îc c¸c môc tiªu cÇn ph¶i ®iÒu phèi. ë b†íc nμy cÇn ph¶i ¸p dông c¶ kü
thuËt ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vμ ph©n tÝch ®Þnh l†îng. Mäi th«ng tin ®†îc tæng
hîp vμ ph©n tÝch theo c¸c chØ tiªu sÏ ®†îc tr×nh bμy trong ma trËn.
§èi víi mçi dù ¸n, tÇm quan träng cña c¸c chØ tiªu cô thÓ lμ hoμn toμn
kh¸c nhau. TÇm quan träng cña c¸c chØ tiªu phô thuéc vμo møc ®é †u tiªn
cña ng†êi ph©n tÝch ®èi víi c¸c môc tiªu mμ dù ¸n cÇn ®¹t ®†îc. V× vËy, trªn
c¬ së ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh vμ ®Þnh l†îng ng†êi ph©n tÝch sÏ x¸c ®Þnh hÖ sè tÇm
quan träng cã thÓ dùa trªn mét thang ®iÓm thèng nhÊt nμo ®ã phô thuéc vμo
kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña ng†êi ph©n tÝch.
Trªn c¬ së gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mçi chØ tiªu, chiÒu h†íng, quy m« t¸c
®éng cña c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tæng hîp cña c¶ dù ¸n, ng†êi ph©n tÝch tiÕn
hμnh ph©n h¹ng, ®Þnh cÊp vμ cho ®iÓm. C¸c gi¸ trÞ ph©n h¹ng, ®Þnh cÊp vμ
cho ®iÓm ®†îc tr×nh bμy trong ma trËn môc tiªu. Quy †íc cho ®iÓm tuú
thuéc vμo quan ®iÓm cña ng†êi ph©n tÝch6. C¨n cø vμo hÖ sè quan träng cña
c¸c chØ tiªu vμ thang ®iÓm ®¸nh gi¸, cã thÓ tÝnh ®†îc tæng ®iÓm cho mçi dù
¸n theo c«ng thøc sau:
n
TD ¦H R
i 1
i ij

Trong ®ã:
TD: lμ tæng ®iÓm cho dù ¸n j.
Hi: lμ hÖ sè quan träng cña chØ tiªu i.
n: lμ sè chØ tiªu xem xÐt.
Rij: lμ ma trËn tÝnh theo ®iÓm cña dù ¸n j ®èi víi chØ tiªu i.
Theo kÕt qu¶ tæng ®iÓm cña c¸c dù ¸n, nhμ ®Çu t† sÏ lùa chän dù ¸n
®Çu t† phï hîp.
6
Trong cïng mét chØ tiªu, dù ¸n nμo cã chØ tiªu tèt h¬n (vÝ dô NPV cao h¬n) sÏ ®†îc ®¸nh
gi¸ cao h¬n. ViÖc cho ®iÓm cã thÓ tu©n theo nguyªn t¾c chØ tiªu nμo tèt h¬n sÏ cho ®iÓm cao
h¬n hoÆc ng†îc l¹i.

366
 VÝ dô: Cã 3 dù ¸n ®Çu t† X, Y, Z víi c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh vμ
kinh tÕ x· héi nh† sau:
C¸c chØ tiªu Dù ¸n X Dù ¸n Y Dù ¸n Z
NPV (Tr.®) 3000 1800 1500
IRR (%) 20 16 18
T (n¨m) 12 6 8
NVA (Tr.®) 1260 980 1400
§ãng gãp ng©n s¸ch (Tr.®) 540 600 240
Sè lao ®éng cã viÖc lμm 120 72 84
(ng†êi)
Gi¶ sö hÖ sè quan träng cña c¸c chØ tiªu ®†îc ®¸nh gi¸ theo thang
®iÓm lμ 1, tæng c¸c hÖ sè cña tÊt c¶ c¸c chØ tiªu b»ng 1 vμ lÇn l†ît b»ng: 0,4;
0,1; 0,05; 0,3; 0,1 vμ 0,05. Thang ®iÓm theo ph©n h¹ng vμ ®Þnh cÊp c¸c chØ
tiªu ®†îc tÝnh cho møc tèt nhÊt lμ 100 (chØ tiªu ®¸nh gi¸ theo thø h¹ng cμng
cao th× ®iÓm cμng lín). Gi¸ trÞ ®iÓm cña c¸c møc kh¸c ®†îc ®¸nh gi¸ theo tû
lÖ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi so víi ®iÓm 100. Dù ¸n nμo cã tæng ®iÓm cao nhÊt sÏ ®†îc
†u tiªn lùa chän.
Víi quy †íc cho ®iÓm nh† trªn, ta cã ma trËn môc tiªu sau:
HÖ sè ®¸nh gi¸ tÇm Ph©n h¹ng theo ®iÓm (cao
ChØ tiªu quan träng (cao nhÊt nhÊt lμ 100 ®iÓm)
lμ 1) Dù ¸n X Dù ¸n Y Dù ¸n Z
NPV 0,4 100 60 50
IRR 0,1 100 80 90
T 0,05 50 100 75
NVA 0,3 90 70 100
§ãng gãp cho 0,1 90 100 40
ng©n s¸ch
Sè lao ®éng cã 0,05 100 60 70
viÖc lμm
Tæng ®iÓm 1 93,5 71 70,25
Nh† vËy, theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸, dù ¸n X cã tæng ®iÓm cao nhÊt (93,5
®iÓm) sÏ ®†îc lùa chän.

367
 Tãm t¾t
§Ó lùa chän ®†îc ph†¬ng ¸n ®Çu t† tèi †u trong c¸c ph†¬ng ¸n kh¶
thi, tuú theo môc tiªu ®Çu t† cña tõng dù ¸n mμ lùa chän ph†¬ng ph¸p phï
hîp. ViÖc lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† tèi †u cã thÓ xem xÐt trªn c¸c gãc ®é
sau:
1. So s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† xÐt trªn ph†¬ng diÖn tμi chÝnh.
§Ó tiÕn hμnh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t†, tr†íc hÕt cÇn ph©n biÖt c¸c ph†¬ng
¸n lo¹i trõ nhau vμ c¸c ph†¬ng ¸n ®éc lËp. Tr×nh tù c¸c b†íc so s¸nh lùa
chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† trªn gãc ®é nμy ®†îc thùc hiÖn nh† sau:
ƒ §†a ra c¸c ph†¬ng ¸n cã thÓ cã.
ƒ X¸c ®Þnh thêi kú ph©n tÝch.
ƒ VÏ biÓu ®å dßng tiÒn cho tõng ph†¬ng ¸n theo thêi kú ph©n tÝch.
ƒ Lùa chän chØ tiªu ®o l†êng hiÖu qu¶ vμ tÝnh chØ tiªu nμy cho tõng
ph†¬ng ¸n.
ƒ So s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n theo chØ tiªu hiÖu qu¶ ®· chän.
ƒ Ph©n tÝch ®é nh¹y, ®é an toμn cña ph†¬ng ¸n ®· chän.
Trong so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† kh«ng chØ tiÕn hμnh lùa chän
ph†¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ nhÊt mμ cßn cã thÓ lùa chän ra tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t†
tèi †u nhÊt trong tËp c¸c ph†¬ng ¸n lo¹i trõ nhau trong ®iÒu kiÖn cã sù h¹n
chÕ vÒ nguån vèn. ViÖc lùa chän tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t† còng tu©n thñ theo
c¸c b†íc ë trªn nh†ng ë ®©y mçi tËp ph†¬ng ¸n ®†a ra xem xÐt còng ®†îc
coi lμ mét ph†¬ng ¸n.
2. So s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† theo khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi.
ƒ C¸c nhμ kinh tÕ ®†a ra mét sè ph†¬ng ¸n tÝnh chØ tiªu tæng hîp ®Ó
ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña tõng dù ¸n. Song ë phÇn nμy ®Ò cËp tíi
mét ph†¬ng ph¸p ®¬n gi¶n dÔ ¸p dông trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tæng hîp
cña c¸c dù ¸n ®Çu t†. Theo ph†¬ng ph¸p nμy tr†íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh lîi Ých
t†¬ng ®èi cña dù ¸n k xÐt toμn bé c¸c môc tiªu (uk) vμ sau ®ã x¸c ®Þnh møc
sö dông t†¬ng ®èi tÊt c¶ c¸c nguån lùc cña dù ¸n k (rK). HiÖu qu¶ tæng hîp
cña dù ¸n k (Ek) ®†îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

368
 Uk
Ek
rK
HiÖu qu¶ tæng hîp ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ t†¬ng ®èi cña mçi dù ¸n vμ lμ c¬
së ®Ó ®¸nh gi¸ còng nh† so s¸nh lùa chän dù ¸n ®Çu t†.
3. Môc tiªu cô thÓ cña dù ¸n ®Çu t† rÊt ®a d¹ng. Do ®ã trong thùc tÕ
viÖc so s¸nh lùa chän c¸c dù ¸n ph¶i c©n nh¾c gi÷a c¸c môc tiªu kh¸c nhau.
V× vËy, viÖc nghiªn cøu vμ ®†a ra ph†¬ng ph¸p so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n
®Çu t† phèi hîp c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ lμ hÕt søc cÇn thiÕt. Mét trong nh÷ng
ph†¬ng ph¸p ®†îc sö dông ®Ó so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† phèi hîp
c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ lμ ph†¬ng ph¸p ma trËn môc tiªu. Theo ph†¬ng ph¸p
nμy, ng†êi ph©n tÝch ph¶i x¸c ®Þnh ®†îc:
ƒ C¸c chØ tiªu c¨n b¶n ph¶n ¸nh ®†îc c¸c môc tiªu cÇn ph¶i ®iÒu phèi.
ƒ X¸c ®Þnh hÖ sè tÇm quan träng cña c¸c chØ tiªu ph©n h¹ng, ®Þnh cÊp
vμ cho ®iÓm.
ƒ C¨n cø vμo hÖ sè quan träng cña c¸c chØ tiªu vμ thang ®iÓm ®¸nh gi¸,
cã thÓ tÝnh ®†îc tæng sè ®iÓm cho mçi dù ¸n theo c«ng thøc:
n
TD ¦H R
i 1
i ij

Trong ®ã:
TD: Lμ tæng ®iÓm cho dù ¸n.
Hi: Lμ hÖ sè quan träng cña chØ tiªu i.
n: Lμ sè chØ tiªu xem xÐt.
Rij: Lμ ma trËn tÝnh theo ®iÓm cña dù ¸n j ®èi víi chØ tiªu i.
ƒ Dù ¸n ®†îc chän lμ dù ¸n cã tæng ®iÓm cao nhÊt.

369
 C©u hái
1. Ph†¬ng ph¸p so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n vμ tËp c¸c ph†¬ng ¸n ®Çu
t† (xÐt trªn khÝa c¹nh tμi chÝnh). Lμm c¸c bμi tËp t×nh huèng.
2. Ph†¬ng ph¸p so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† xÐt trªn khÝa c¹nh
kinh tÕ x· héi. Lμm c¸c bμi tËp t×nh huèng.
3. Ph†¬ng ph¸p so s¸nh lùa chän ph†¬ng ¸n ®Çu t† phèi hîp nhiÒu chØ
tiªu hiÖu qu¶.

370
 Cht¬ng IX
øng dông Excel trong LËp dù ¸n

Excel lμ mét c«ng cô quan träng dïng ®Ó lËp dù ¸n ®Çu t†, ®Æc biÖt víi
dù ¸n cã nhiÒu ph†¬ng ¸n vμ gi¶ ®Þnh. Ch†¬ng nμy giíi thiÖu mét sè hμm tμi
chÝnh th†êng ®†îc sö dông trong viÖc lËp dù ¸n vμ qu¸ tr×nh lËp mét dù ¸n
®Çu t† cô thÓ b»ng Excel.
I. Sù cÇn thiÕt sö dông Excel trong lËp dù ¸n
LËp dù ¸n lμ mét qu¸ tr×nh rÊt phøc t¹p, ®ßi hái ng†êi lËp dù ¸n kh«ng
nh÷ng cã kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc mμ dù ¸n ®Çu t† mμ cßn ph¶i
hiÓu tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu cña mét dù ¸n ®Çu t†. §ã chÝnh lμ nguyªn
nh©n khiÕn c«ng t¸c lËp dù ¸n tèn rÊt nhiÒu thêi gian. §Ó gi¶m g¸nh nÆng
tÝnh to¸n vμ tiÕt kiÖm thêi gian cho ng†êi lËp dù ¸n, ch†¬ng nμy giíi thiÖu
c¸ch lËp dù ¸n b»ng Excel.T¹i sao l¹i dïng Microsoft Excel? Microsoft
Excel lμ ch†¬ng tr×nh chuyªn ®†îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n vμ lËp c¸c b¶ng,
biÓu, ®å thÞ. §©y lμ ch†¬ng tr×nh ®†îc sö dông rÊt phæ biÕn, th©n thiÖn víi
ng†êi sö dông vμ kh«ng ®ßi hái ng†êi lËp dù ¸n ph¶i lμ c¸c chuyªn gia tin
häc hay cã kiÕn thøc uyªn th©m vÒ lËp tr×nh. Do ®ã, nã kh«ng nh÷ng dïng
trong c«ng t¸c lËp dù ¸n mμ cßn lμm kÕ to¸n, qu¶n trÞ nh©n sù dï ®· cã rÊt
nhiÒu phÇn mÒm kÕ to¸n vμ qu¶n trÞ nh©n sù. Excel lμ c«ng cô h÷u Ých gióp
c«ng t¸c lËp dù ¸n nhanh h¬n. Ng†êi lËp dù ¸n kh«ng cßn ph¶i mÊt nhiÒu
thêi gian vμ c«ng søc cho khèi l†îng tÝnh to¸n cång kÒnh, ®¬n ®iÖu, lμ lÆp ®i
lÆp l¹i. Excel gióp t¨ng tèc ®é tÝnh to¸n, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña c¸c tÝnh
to¸n, vμ trî gióp ®¾c lùc trong viÖc tr×nh bμy c¸c b¶ng biÓu mét c¸ch râ rμng.
Mét trong nh÷ng yªu cÇu cña dù ¸n ®Çu t† lμ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh pháng
®Þnh cña dù ¸n ®Çu t†. Do vËy, c¸c sè liÖu cña dù ¸n cã thÓ cã nhiÒu gi¸ trÞ
kh¸c nhau nh† gi¸ b¸n s¶n phÈm, sè l†îng s¶n phÈm tiªu thô, ®¬n gi¸ cña
c¸c yÕu tè ®Çu vμo t¹o nªn c¸c ph†¬ng ¸n ®Çu t† kh¸c nhau. §©y còng lμ
®iÓm kh¸c biÖt gi÷a lËp dù ¸n ®Çu t† víi c«ng t¸c ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n duy nhÊt. Excel sÏ gióp
cho viÖc ph©n tÝch c¸c ph†¬ng ¸n ®Çu t† kh¸c nhau, gióp cho viÖc ph©n tÝch
®é nh¹y cña dù ¸n trë nªn ®¬n gi¶n h¬n vμ ®ì tèn thêi gian h¬n rÊt nhiÒu.

371
ChÝnh do tÝnh pháng ®Þnh nμy, nªn khi sö dông Excel ®Ó lËp dù ¸n, ng†êi lËp
dù ¸n cÇn ph¶i thiÕt kÕ b¶ng tÝnh sao cho khi sè liÖu thay ®æi th× kÕt qu¶ thu
®†îc l¹i ph¶i thay ®æi t†¬ng øng mμ kh«ng cÇn ph¶i lËp l¹i c¸c c«ng thøc.
Tuy nhiªn, còng cÇn nhÊn m¹nh lμ Microsoft Excel hay bÊt kú phÇn
mÒm nμo kh¸c ®Ó lËp dù ¸n chØ lμ c¸c c«ng cô ®Ó lËp dù ¸n, tuy nhiªn c«ng
cô nμy sÏ ph¶n t¸c dông, ®†a ®Õn quyÕt ®Þnh sai lÇm cña chñ ®Çu t† nÕu nh†
ng†êi lËp kh«ng cã kiÕn thøc vÒ lËp dù ¸n nh† c¸c néi dung cÇn lËp dù ¸n,
tr×nh tù nghiªn cøu. V× Excel chØ lμ c«ng cô tÝnh to¸n nªn ®é tin cËy cña c¸c
kÕt qu¶ cã ®†îc nhê viÖc tÝnh to¸n phô thuéc phÇn lín vμo c¸c sè liÖu thu
thËp ®†îc vμ c«ng t¸c dù ®o¸n, dù b¸o nh† c«ng suÊt, s¶n l†îng, gi¸ b¸n,
®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, chi phÝ, tæng møc ®Çu t†... Ng†êi lËp dù
¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin, tμi liÖu, sè liÖu vμ hiÓu biÕt
t†êng tËn vÒ lÜnh vùc mμ dù ¸n ®Þnh ®Çu t†. Do ®ã, chØ khi nμo thu thËp ®Çy
®ñ sè liÖu th× ng†êi lËp dù ¸n míi sö dông c«ng cô Excel.
II. C¸c h~m Excel sö dông trong lËp dù ¸n
Microsoft Excel cã nhiÒu d¹ng hμm kh¸c nhau: hμm tμi chÝnh; hμm
ngμy th¸ng giê; hμm sè häc, ®¹i sè, l†îng gi¸c; hμm thèng kª; hμm c¬ së d÷
liÖu; hμm chuçi ký tù; hμm logic vμ c¸c hμm kh¸c. Tuy nhiªn, phÇn nμy chØ
®Ò cËp tíi c¸c hμm tμi chÝnh.
1. Hvm FV
Hμm FV dïng ®Ó tÝnh gi¸ trÞ t†¬ng lai cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh
®Òu ®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p:
= FV(rate,nper,pmt,pv,type)
Trong ®ã:
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n (giai ®o¹n ë ®©y cã thÓ lμ th¸ng, quý, nöa
n¨m, n¨m...).
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.
Pmt lμ kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh mçi giai ®o¹n. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ
cña pmt th× ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ pv theo có ph¸p trªn.

372
 Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ pv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0 vμ ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ pmt.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
Chó ý: víi dßng tiÒn ra th× ph¶i mang dÊu ©m, vμ ng†îc l¹i dßng tiÒn
vμo mang dÊu d†¬ng.
VÝ dô, nÕu mét ng†êi göi tiÕt kiÖm ngay b©y giê 50 triÖu ®ång, vμ
hμng th¸ng göi thªm 2 triÖu ®ång(göi vμo cuèi c¸c th¸ng), göi theo kú h¹n
th¸ng víi l·i suÊt th¸ng 0,5%/th¸ng. Hái sau 10 n¨m ng†êi ®ã cã bao tiÒn?
A B
1 0.005 l·i suÊt th¸ng
2 =10*12 sè th¸ng göi tiÒn tiÕt kiÖm
3 -2 kho¶n tiÒn göi hμng th¸ng
4 -50 kho¶n tiÒn göi hiÖn t¹i
5 0 kho¶n tr¶ vμo cuèi c¸c th¸ng
6 C«ng thøc KÕt qu¶
7 ‘=FV(A1, A2, A3, A4, A5) 418.728530314526
T¹i « B7 nhËp c«ng thøc: =FV(A1, A2, A3, A4, A5) th× sÏ hiÖn ra kÕt
qu¶ nh† b¶ng trªn.
2. Hvm PV
Hμm PV dïng ®Ó tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh ®Òu
®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p:
=PV(rate,nper,pmt,fv,type)
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n.
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.

373
 Pmt lμ kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh mçi giai ®o¹n. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ
cña pmt th× ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ fv theo có ph¸p trªn.
fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0 vμ ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ pmt.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
VËy, hai hμm FV, PV ®†îc sö dông ®Ó tÝnh tæng c¸c kho¶n tiÒn ph¸t
sinh ®Òu vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian (t†¬ng lai hoÆc hiÖn t¹i). B¶ng sau
gåm c¸c hμm ¸p dông cho kho¶n tiÒn ph¸t sinh ®Òu ®Æn:
CUMIPMT FVSCHEDULE PMT RATE
CUMPRINC NPER PPMT XIRR
FV IPMT PV XNPV
VÝ dô, mét ng†êi mua nhμ tr¶ gãp gi¸ trÞ 700 triÖu ®ång tr¶ hÕt trong
15 n¨m. Ngay t¹i thêi ®iÓm ký hîp ®ång mua nhμ tr¶ 1/3 sè tiÒn mua nhμ.
Sau ®ã vμo cuèi c¸c th¸ng, mçi th¸ng tr¶ 4 triÖu ®ång. Víi l·i suÊt tiÒn göi lμ
0,6%/th¸ng th× gi¶ sö trong tr†êng hîp ng†êi mua nhμ cã s½n tiÒn ®Ó tr¶ 700
triÖu ngay th× nªn thanh to¸n theo h×nh thøc nμo?
A B
1 0.006 l·i suÊt th¸ng
2 =15*12 sè th¸ng tr¶ gãp
3 -4 kho¶n tiÒn göi hμng th¸ng
4 C«ng thøc KÕt qu¶
5 ‘=PV(A1,A2,A3) 439.53786
3. Hvm NPER
Hμm NPER dïng ®Ó tÝnh tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ c¸c kho¶n tiÒn ph¸t
sinh ®Òu ®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.

374
 Có ph¸p:
=NPER(rate, pmt, pv, fv, type)
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n.
Pmt lμ kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh mçi giai ®o¹n.
Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
Fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
4. Hvm RATE
Hμm RATE dïng ®Ó tÝnh tû suÊt chiÕt khÊu cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t
sinh ®Òu ®Æn.
Có ph¸p:
=RATE(nper,pmt,pv,fv,type,guess)
Trong ®ã:
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.
Pmt lμ kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh mçi giai ®o¹n. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ
cña pmt th× ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ fv theo có ph¸p trªn.
Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
Fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0 vμ ph¶i ®iÒn gi¸ trÞ pmt.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.

375
 Guess lμ tû suÊt chiÕt khÊu mμ b¹n dù ®o¸n. NÕu b¹n kh«ng ®iÒn,
ch†¬ng tr×nh ngÇm ®Þnh lμ 10%.
5. Hvm PMT
Hμm PMT dïng tÝnh kho¶n tiÒn ph¸t sinh ®Òu ®Æn mçi giai ®o¹n víi tû
suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p:
=PMT(rate,nper,pv,fv,type)
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n.
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.
Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i hay kho¶n gèc vay hoÆc cho vay.
fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
6. Hvm PPMT
Hμm PPMT dïng tÝnh kho¶n tr¶ gèc cña mét kho¶n ®Çu t† trong mét
giai ®o¹n víi c¸c kho¶n tr¶ ®Òu ®Æn vμ l·i suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p:
=PPMT(rate,per,nper,pv,fv,type)
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n hay l·i suÊt.
Per lμ giai ®o¹n cÇn tÝnh kho¶n tr¶ gèc vμ ph¶i n»m trong kho¶ng tõ 1
®Õn nper.
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.
Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0.

376
 Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
7. Hvm IPMT
Hμm IPMT dïng tÝnh kho¶n tr¶ l·i cña mét kho¶n ®Çu t† trong mét
giai ®o¹n víi c¸c kho¶n tr¶ ®Òu ®Æn vμ l·i suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p:
=IPMT(rate,per,nper,pv,fv,type)
Rate lμ tû suÊt/giai ®o¹n hay l·i suÊt.
Per lμ giai ®o¹n cÇn tÝnh kho¶n tr¶ l·i vμ ph¶i n»m trong kho¶ng tõ 1
®Õn nper.
Nper lμ tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ kho¶n tiÒn ®Òu ®Æn ph¸t sinh.
Pv lμ gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
fv lμ gi¸ trÞ t†¬ng lai. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ fv, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm
®Þnh lμ 0.
Type lμ sè 0 hoÆc 1 vμ cho biÕt khi nμo kho¶n tiÒn ®Òu ph¸t sinh (cuèi
giai ®o¹n hoÆc ®Çu giai ®o¹n). NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh
ngÇm ®Þnh lμ 0. NÕu type ®†îc ®iÒn 0 hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo cuèi c¸c giai ®o¹n. NÕu type ®†îc ®iÒn 1, th× c¸c kho¶n
tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai ®o¹n.
8. Hvm NPV
Hμm NPV tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña mét c«ng cuéc ®Çu t†.
Có ph¸p:
=NPV(rate,value1,value2, ...)
Rate lμ tû suÊt chiÕt khÊu/giai ®o¹n.
Value1, value2, ... lμ c¸c gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n thu vμ chi. Tèi ®a cã 29
gi¸ trÞ. Value1, value2, ... ph¶i xuÊt hiÖn víi kho¶n thêi gian ®Òu nhau vμ vμo
cuèi c¸c giai ®o¹n.

377
 NPV hiÓu thø tù cña value1, value2, ... lμ thø tù cña dßng tiÒn, do ®ã
ph¶i nhËp ®óng dßng tiÒn theo thø tù thêi gian.
Hμm NPV ngÇm ®Þnh r»ng c«ng cuéc ®Çu t† b¾t ®Çu tr†íc mét giai
®o¹n so víi ngμy xuÊt hiÖn gi¸ trÞ 1 (value1) vμ kÕt thóc vμo ngμy xuÊt hiÖn
dßng tiÒn cuèi cïng trong danh s¸ch liÖt kª dßng tiÒn. VËy, cÇn chó ý r»ng
value 1 trong hμm NPV xuÊt hiÖn vμo cuèi giai ®o¹n 1. Víi c¸c dßng tiÒn
kh«ng xuÊt hiÖn vμo cuèi c¸c giai ®o¹n th× khi sö dông hμm NPV cÇn ®iÒu
chØnh ®Ó ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c.
Hμm NPV còng t†¬ng tù nh† hμm PV nh†ng cã mét sè ®iÓm kh¸c
nhau. Thø nhÊt hμm PV cho phÐp c¸c dßng tiÒn ph¸t sinh vμo ®Çu c¸c giai
®o¹n hoÆc cuèi c¸c giai ®o¹n. Thø hai, c¸c gi¸ trÞ cña hμm PV ph¶i lμ c¸c
kho¶n ph¸t sinh ®Òu ®Æn.
9. Hvm IRR
Hμm IRR dïng ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé.
Có ph¸p:
=IRR(values,guess)
Values lμ c¸c gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n thu vμ chi. Values ph¶i cã Ýt nhÊt
mét gi¸ trÞ d†¬ng vμ mét gi¸ trÞ ©m ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé. Hμm IRR
hiÓu thø tù cña c¸c value1, value2, ... lμ thø tù cña dßng tiÒn, do ®ã ph¶i
nhËp ®óng dßng tiÒn theo thø tù thêi gian.
Guess lμ hÖ sè hoμn vèn néi bé mμ b¹n dù ®o¸n. NÕu guess kh«ng
®†îc ®iÒn th× ch†¬ng tr×nh sÏ ngÇm ®Þnh lμ 10%.
10. Hvm MIRR
Hμm MIRR dïng ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé ®iÒu chØnh. Hμm
MIRR tÝnh ®Õn c¶ chi phÝ cña kho¶n ®Çu t† vμ l·i nhËn ®†îc tõ viÖc t¸i ®Çu
t†.
Có ph¸p:
=MIRR(values,finance_rate,reinvest_rate)
Values lμ c¸c gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n thu vμ chi. Values ph¶i cã Ýt nhÊt
mét gi¸ trÞ d†¬ng vμ mét gi¸ trÞ ©m ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé.
Finance_rate lμ tû suÊt tr¶ cho viÖc sö dông dßng tiÒn.

378
 Reinvest_rate lμ tû suÊt nhËn ®†îc khi dßng tiÒn ®†îc t¸i ®Çu t†.
Hμm MIRR hiÓu thø tù cña c¸c value1, value2, ... lμ thø tù cña dßng
tiÒn, do ®ã ph¶i nhËp ®óng dßng tiÒn theo thø tù thêi gian.
11. Hvm SLN
Hμm SLN dïng ®Ó tÝnh khÊu hao tuyÕn tÝnh cña mét tμi s¶n cho mét
giai ®o¹n.
Có ph¸p:
=SLN(cost,salvage,life)
Cost lμ chi phÝ ban ®Çu cña tμi s¶n.
Salvage lμ gi¸ trÞ cßn l¹i (hay gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc khÊu hao).
Life lμ sè c¸c giai ®o¹n mμ tμi s¶n ®†îc khÊu hao (hay ®†îc gäi lμ ®êi
cña s¶n phÈm).
12. Hvm DB
Hμm DB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n cho mét giai ®o¹n, sö
dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-cè ®Þnh.
Có ph¸p:
=DB(cost,salvage,life,period,month)
Cost lμ chi phÝ ban ®Çu cña tμi s¶n.
Salvage lμ gi¸ trÞ cßn l¹i (hay gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc khÊu hao).
Life lμ sè c¸c giai ®o¹n mμ tμi s¶n ®†îc khÊu hao (hay ®†îc gäi lμ ®êi
cña s¶n phÈm).
Period lμ giai ®o¹n b¹n muèn tÝnh khÊu hao. Giai ®o¹n ph¶i ®†îc sö
dông cïng ®¬n vÞ víi ®êi cña s¶n phÈm.
Th¸ng lμ sè c¸c th¸ng trong n¨m ®Çu tiªn. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ
th¸ng th× ch†¬ng tr×nh sÏ ngÇm ®Þnh lμ 12.
Ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-cè ®Þnh tÝnh khÊu hao t¹i tû lÖ cè
®Þnh. Hμm DB sö dông c¸c c«ng thøc sau ®Ó tÝnh khÊu hao cho mét giai
®o¹n:

379
 i 1
Di=(cost - ¦D
i 1
i
) * rate

Trong ®ã:
rate = 1 - ((salvage / cost) ^ (1 / life))
Hμm DB sö dông c¸c c«ng thøc sau ®Ó tÝnh khÊu hao cho giai ®o¹n
®Çu tiªn:
Di=cost * rate * month / 12
Vμ giai ®o¹n cuèi cïng:

n 1
Dn=((cost - ¦D
i 1
i ) * rate* (12 - month)) / 12

13. Hvm DDB

Hμm DDB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n cho mét giai ®o¹n,
sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp.
Có ph¸p:
=DDB(cost,salvage,life,period,factor)
Cost lμ chi phÝ ban ®Çu cña tμi s¶n.
Salvage lμ gi¸ trÞ cßn l¹i (hay gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc khÊu hao).
Life lμ sè c¸c giai ®o¹n mμ tμi s¶n ®†îc khÊu hao (hay ®†îc gäi lμ ®êi
cña s¶n phÈm).
Period lμ giai ®o¹n b¹n muèn tÝnh khÊu hao. Giai ®o¹n ph¶i ®†îc sö
dông cïng ®¬n vÞ víi ®êi cña s¶n phÈm.
Factor lμ tû lÖ mμ khÊu hao gi¶m dÇn. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ factor th×
ch†¬ng tr×nh gi¶ sö lμ 2 (ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp).
Ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp tÝnh khÊu hao theo tû lÖ t¨ng
dÇn. KhÊu hao cao nhÊt ë giai ®o¹n ®Çu tiªn vμ gi¶m dÇn ë c¸c giai ®o¹n
tiÕp. Hμm DDB sö dông c«ng thøc sau ®Ó tÝnh khÊu hao cho mét giai ®o¹n:

380
 i 1
Di=((cost-salvage) - ¦ Di ) * (factor/life)
i 1

14. Hvm SYD

Hμm SYD dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n trong mét giai ®o¹n
theo ph†¬ng ph¸p khÊu hao tæng sè thø tù c¸c n¨m.
Có ph¸p:
=SYD(cost,salvage,life,per)
Cost lμ chi phÝ ban ®Çu cña tμi s¶n.
Salvage lμ gi¸ trÞ cßn l¹i (hay gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc khÊu hao).
Life lμ sè c¸c giai ®o¹n mμ tμi s¶n ®†îc khÊu hao (hay ®†îc gäi lμ ®êi
cña s¶n phÈm).
Per lμ giai ®o¹n b¹n muèn tÝnh khÊu hao. Giai ®o¹n ph¶i ®†îc sö dông
cïng ®¬n vÞ víi ®êi cña s¶n phÈm.
15. Hvm VDB
Hμm VDB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n trong mét giai ®o¹n
mμ b¹n chØ ®Þnh, sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp hoÆc ph†¬ng
ph¸p kh¸c mμ b¹n chØ ®Þnh. VDB lμ viÕt t¾t cña ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m
dÇn-biÕn ®æi (variable declining balance).
Có ph¸p:
=VDB(cost,salvage,life,start_period,end_period,factor,no_switch)
Cost lμ chi phÝ ban ®Çu cña tμi s¶n.
Salvage lμ gi¸ trÞ cßn l¹i (hay gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc khÊu hao).
Life lμ sè c¸c giai ®o¹n mμ tμi s¶n ®†îc khÊu hao (hay ®†îc gäi lμ ®êi
cña s¶n phÈm).
Start_period lμ giai ®o¹n b¾t ®Çu mμ b¹n muèn tÝnh khÊu hao. Giai
®o¹n b¾t ®Çu ph¶i ®†îc sö dông cïng ®¬n vÞ víi ®êi cña s¶n phÈm.
End_period lμ giai ®o¹n cuèi cïng mμ b¹n muèn tÝnh khÊu hao. Giai
®o¹n cuèi cïng ph¶i ®†îc sö dông cïng ®¬n vÞ víi ®êi cña s¶n phÈm.

381
 HÖ sè lμ tû lÖ mμ t¹i ®ã khÊu hao gi¶m dÇn. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ hÖ
sè nμy, nã gi¶ sö lμ 2 (ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp). Thay ®æi hÖ sè
nÕu kh«ng muèn sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp.
No_switch lμ gi¸ trÞ logic chØ râ khi nμo th× chuyÓn sang ph†¬ng ph¸p
khÊu hao tuyÕn tÝnh khi khÊu hao lín h¬n khÊu hao gi¶m dÇn. NÕu No-
switch lμ TRUE th× ch†¬ng tr×nh kh«ng chuyÓn sang ph†¬ng ph¸p khÊu hao
tuyÕn tÝnh thËm chÝ c¶ khi khÊu hao lín h¬n khÊu hao gi¶m dÇn. NÕu No-
switch lμ FALSE th× ch†¬ng tr×nh chuyÓn sang ph†¬ng ph¸p khÊu hao tuyÕn
tÝnh khi khÊu hao lín h¬n khÊu hao gi¶m dÇn.
III. øng dông Excel trong lËp dù ¸n
PhÇn nμy sÏ lÊy mét dù ¸n thùc tÕ: “§Çu t† x©y dùng x†ëng s¶n xuÊt
thøc ¨n ch¨n nu«i vμ ch¨n nu«i lîn siªu n¹c xuÊt khÈu” ®Ó minh ho¹ cho
c«ng t¸c lËp dù ¸n b»ng Exel.
1. Th«ng tin vÒ dù ¸n
1.1. Môc tiªu cña dù ¸n
§Çu t† ch¨n nu«i lîn siªu n¹c ®Ó xuÊt khÈu vμ phôc vô nhu cÇu tiªu
dïng trong n†íc. Ngoμi ra, dù ¸n cßn gãp phÇn phôc vô ch†¬ng tr×nh ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n thμnh phè H¶i Phßng, h×nh thμnh c¸c vÖ tinh
ch¨n nu«i t¹i nhiÒu hé n«ng d©n víi tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nh† cung cÊp
lîn gièng, thøc ¨n, thuèc thó y, h†íng dÉn kü thuËt ch¨n nu«i, thu mua l¹i
s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu. Tõ ®ã, dù ¸n t¹o thªm viÖc lμm còng nh† thu nhËp
cho ng†êi lao ®éng trong c«ng ty, c¸c hé gia ®×nh ch¨n nu«i, t¨ng nguån
hμng xuÊt khÈu vμ t¨ng thu nép ng©n s¸ch.
1.2. C«ng suÊt cña dù ¸n
ƒ C«ng suÊt cña x†ëng ch¨n nu«i ®†îc x¸c ®Þnh b»ng sè n¸i ®Î b×nh
qu©n cã mÆt, tõ ®ã x¸c ®Þnh tæng ®μn, c¬ cÊu s¶n phÈm s¶n xuÊt vμ tiªu thô
trong n¨m. Quy m« c«ng suÊt: 700 n¸i c¬ b¶n.
ƒ C«ng suÊt cña x†ëng s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i: 10000 tÊn/n¨m.

382
 C«ng suÊt cña dù ¸n/n¨m
§¬n Sè lîng
TT ChØ tiªu vÞ C¬ cÊu ®μn C¬ cÊu ®μn cã mÆt
tÝnh 70 n¸i c¬ b¶n thêng xuyªn
1 Lîn ®ùc gièng con 20 20
2 Lîn n¸i sinh s¶n - 700 700
3 Lîn con sau cai s÷a - 12474 2079
4 Lîn ®ùc hËu bÞ thay ®μn - 6 3
5 Lîn c¸i hËu bÞ thay ®μn - 175 860
6 Lîn hËu bÞ th†¬ng phÈm - 1400 587
7 Lîn thÞt kho¶ng 165 ngμy tuæi - 4400 2015
8 Thøc ¨n ch¨n nu«i tÊn 10000
Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m
Träng lîng
TT S¶n phÈm DiÔn gi¶i
(kg)/con
1 Lîn con sau cai s÷a 50% b¸n gièng 18
2 Lîn con sau cai s÷a 50% nu«i thÞt vμ hËu bÞ 18
3 Lîn hËu bÞ th†¬ng phÈm 70
4 Lîn thÞt kho¶ng 165 ngμy tuæi 90
5 Thøc ¨n ch¨n nu«i
Trong n¨m ®Çu tiªn cña dù ¸n (2002), dù ¸n ho¹t ®éng t¹i c«ng suÊt
b»ng 90% c«ng suÊt thiÕt kÕ cña dù ¸n. Tõ n¨m ho¹t ®éng thø hai trë ®i, dù
¸n sÏ ®¹t ®†îc c«ng suÊt ho¹t ®éng lμ 100%.
1.3. Gi¸ b¸n s¶n phÈm
TT S¶n phÈm §¬n gi¸ (tr®/tÊn)
1 Lîn con sau cai s÷a 12.5
2 Lîn hËu bÞ th†¬ng phÈm 10.5
3 Lîn thÞt kho¶ng 165 ngμy tuæi 10.5
4 Thøc ¨n ch¨n nu«i
25% b¸n cho x†ëng ch¨n nu«i víi gi¸ b»ng 90% 3.2
75% b¸n cho thÞ tr†êng víi gi¸ b»ng 100% 3.6

383
 1.4. §Çu t trang thiÕt bÞ
Mua
NhËp tõ §an M¹ch trong
TT Trang thiÕt bÞ níc
triÖu triÖu
USD
®ång ®ång
A Trang thiÕt bÞ cho x†ëng ch¨n nu«i 6832.2 5962.7
I HÖ thèng chuång
1 Chuång lîn ®ùc gièng 24.78 361.8 326.5
2 Chuång hËu bÞ thay ®μn 11.139 162.6 144.6
3 Chuång n¸i chê phèi, n¸i kiÓm tra 23.874 348.6 288.2
4 Chuång n¸i chöa 43.019 628.1 548.4
5 Chuång n¸i ®Î nu«i con 62.636 914.5 713.2
6 Chuång lîn con cai s÷a 54.138 790.4 635.5
7 Chuång hËu bÞ th†¬ng phÈm 36.876 538.4 461.2
8 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 18-55 kg 31.324 457.3 376.7
9 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 55-100 kg 27.07 395.2 328.7
10 Chuång lîn b¸n 27.597 402.9 326.2
11 Chuång c¸ch ly lîn èm 6.968 101.7 83.0
II Trang thiÕt bÞ phßng gieo tinh nh©n t¹o 100.3 100.3
III Trang thiÕt bÞ phßng thÝ nghiÖm 204.4 204.4
IV HÖ thèng thiÕt bÞ röa chuång 463.0 463.0
V HÖ thèng xö lý ph©n, n†íc th¶i 800.0 800.0
VI PhÝ uû th¸c nhËp khÈu thiÕt bÞ ngo¹i 53.0 53.0
VII VËn chuyÓn, gi¸m ®Þnh chÊt l†îng thiÕt bÞ 110.0 110.0
B Trang thiÕt bÞ cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n 3511.2 3511.2
1 ThiÕt bÞ ®ång bé chÕ biÕn thøc ¨n 3176.5 3176.5
2 ThiÕt bÞ söa ch÷a c¬ khÝ 150.0 150.0
3 ThiÕt bÞ PCCC 150.0 150.0
4 VËn chuyÓn thiÕt bÞ (1% TB) 34.8 34.8
C Trang thiÕt bÞ phô trî 1221.6 1221.6
1 M¸y biÕn ¸p 320 KVA 35/0,4 52.0 52.0
2 M¸y ph¸t ®iÖn dù phßng 100 KVA 200.0 200.0
3 ThiÕt bÞ v¨n phßng 169.6 169.6
4 ¤ t« t¶i 4 tÊn (4 chiÕc) 500.0 500.0
5 Xe n©ng hμng 2 tÊn (2 chiÕc) 300.0 300.0
Tæng céng 11565.1 10695.6

384
 HÖ thèng chuång nu«i cã thÓ nhËp tõ §an M¹ch hoÆc sö dông lo¹i èng
n†íc tr¸ng kÏm ®Ó chÕ t¹o t¹i chç th× cã thÓ gi¶m bít chi phÝ ®Çu t† (nh†
b¶ng trªn). C«ng ty quyÕt ®Þnh chän ph†¬ng ¸n sö dông èng tr¸ng kÏm chÕ
t¹o t¹i chç.
1.5. Chi phÝ x©y l¾p
Chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p
§¬n
Sè KÝch Sè §¬n gi¸
TT H¹ng môc h¹ng
thíc lîng vÞ (1000
môc
®)
I San nÒn 40000 m3 7.5
II X©y dùng khu ch¨n nu«i
1 Chuång lîn ®ùc gièng 1 28.8x9 259 m2 800
2 Chuång hËu bÞ thay ®μn 1 33.8x9 304 m2 800
3 Chuång n¸i chê phèi, n¸i kiÓm tra 2 36x9 648 m2 800
4 Chuång n¸i chöa 2 36x15.6 1123 m2 800
5 Chuång n¸i ®Î nu«i con 2 37.8x13.2 998 m2 800
6 Chuång lîn con cai s÷a 1 50.4x13.6 685 m2 800
7 Chuång hËu bÞ th†¬ng phÈm 1 50.4x15.6 786 m2 800
8 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 18-55 kg 1 50.4x15.7 786 m2 800
9 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 55-100 kg 1 50.4x15.8 786 m2 800
10 Chuång lîn b¸n 1 50.4x15.9 786 m2 800
11 Chuång c¸ch ly lîn èm 1 21.6x8.4 181 m2 800
12 Phßng gieo tinh nh©n t¹o 1 45 m2 1000
13 Nhμ thÝ nghiÖm thó y 1 23.7x7.4 175 m2 900
14 Nhμ vÖ sinh c«ng nghiÖp 1 68 m2 900
15 Cæng, nhμ th†êng trùc 1 1 30000
16 Nhμ ®Ó xe ®¹p, xe m¸y 1 40 m2 350
17 HÖ thèng cÊp n†íc
18 HÖ thèng cÊp ®iÖn
19 HÖ thèng xö lý ph©n, n†íc th¶i
20 S©n ®†êng tho¸t n†íc 2000 m2 150
21 T†êng rμo 1 500 m 200

385
 22 Nhμ s¸t trïng xe 1 32 m2 700
23 Nhμ ®èt x¸c thó 1 24 m2 500
24 T«n nÒn chuång 30000 m3 15
25 C©y xanh
26 L¾p ®Æt thiÕt bÞ (1,5% thiÕt bÞ) 1.5%
III X©y dùng x†ëng chÕ biÕn TACN m2
1 Nhμ s¶n xuÊt chÝnh 1 12x18 216 m2 2200
2 Kho nguyªn liÖu vμ b¸n thμnh phÈm 1 30x18 540 m2 1000
3 Kho thμnh phÈm 1 18x18 324 m2 1000
4 X†ëng c¬ khÝ, gara « t« 1 160 m2 900
5 Nhμ ®Ó xe ®¹p, xe m¸y 1 40 m2 350
6 Nhμ vÖ sinh c«ng nghiÖp 1 68 m2 1000
7 HÖ thèng cÊp n†íc
BÓ n†íc 200 m3 500
CÊp n†íc TMB, PCCC 200 m3 500
8 §iÖn TMB
9 Cæng, nhμ th†êng trùc 1 30000
10 T†êng rμo 260 m 200
11 S©n ®†êng tho¸t n†íc 1500 m2 150
12 Nhμ sÊy xö lý nguyªn liÖu 54 m2 90
13 L¾p ®Æt thiÕt bÞ (1,5% thiÕt bÞ) 1.5% m2
IV X©y dùng c¸c c«ng tr×nh phô trî
1 Nhμ ®iÒu hμnh s¶n xuÊt 250 m2 1000
2 Nhμ ¨n ca 80 m2 900
3 Tr¹m biÕn ¸p 320 KVA
4 Nhμ ph¸t ®iÖn Diezel 6x3 18 m2 900
5 HÖ thèng khoan vμ xö lý n†íc
B¶ng trªn cho biÕt sè l†îng còng nh† ®¬n gi¸ x©y l¾p. Bªn c¹nh ®ã,
chi phÝ ®Çu t† cho hÖ thèng cÊp n†íc lμ 520 triÖu ®ång, hÖ thèng cÊp ®iÖn lμ
200 triÖu ®ång, hÖ thèng xö lý ph©n, n†íc th¶i lμ 1500 triÖu ®ång, c©y xanh
lμ 150 triÖu ®ång, h¹ng môc ®iÖn TMB cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n
nu«i lμ 150 triÖu ®ång, tr¹m biÕn ¸p 320 KVA lμ 150 triÖu ®ång, hÖ thèng

386
khoan vμ xö lý n†íc lμ 400 triÖu ®ång. Chi phÝ l¾p ®Æt thiÕt bÞ ®†îc tÝnh
b»ng 1,5% chi phÝ ®Çu t† thiÕt bÞ cho x†ëng ch¨n nu«i vμ chÕ biÕn thøc ¨n.
1.6. Chi phÝ tríc s¶n xuÊt
Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt
T¹m
Tû lÖ
TT Néi dung chi phÝ C¬ së tÝnh tÝnh
%
(tr.®)
I Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t†
1 LËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi GTB+GXL 0.2880
2 ThÈm ®Þnh BCNCKT GTB+GXL 0.0175
3 Chi phÝ kh¶o s¸t ®Þa chÊt 70.0
II Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t†
1 Chi phÝ kh¶o s¸t ®Þa h×nh, quy ho¹ch 45.0
2 Chi phÝ thiÕt kÕ GXL 2.6900
3 Chi phÝ thÈm ®Þnh thiÕt kÕ GXL 0.0945
4 Chi phÝ thÈm ®Þnh tæng dù to¸n GXL 0.0700
5 Chi phÝ lËp hå s¬ mêi thÇu x©y dùng GXL 0.2400
6 Chi phÝ thÈm ®Þnh hå s¬ dù thÇu x©y dùng GXL 0.0380
7 Chi phÝ lËp hå s¬ mêi thÇu thiÕt bÞ GTB 0.1100
8 Chi phÝ thÈm ®Þnh hå s¬ dù thÇu thiÕt bÞ GTB 0.0080
9 Chi phÝ gi¸m s¸t thi c«ng x©y l¾p GXL 1.3420
10 Chi phÝ ban qu¶n lý dù ¸n GXL 1.0000
11 Chi phÝ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng GXL 50.0
12 Chi phÝ thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÖn GXL 10.0
13 Chi phÝ thiÕt kÕ hÖ thèng PCCC GXL 10.0
III Giai ®o¹n ®†a DA vμo ho¹t ®éng
1 Chi phÝ quyÕt to¸n vèn ®Çu t† GTB+GXL 0.0500
2 Chi phÝ ®μo t¹o lao ®éng 110 ng†êix2.18

387
 Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt ®†îc tÝnh c¨n cø vμo gi¸ thiÕt bÞ (chi phÝ ®Çu t†
cho trang thiÕt bÞ) vμ gi¸ x©y l¾p (chi phÝ x©y l¾p) víi tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt
®Þnh cho tõng c«ng viÖc. Chi phÝ ®μo t¹o lao ®éng lμ 2,18 triÖu ®ång/lao
®éng víi tæng sè lao ®éng lμ 110 lao ®éng (50 lao ®éng lμm cho x†ëng ch¨n
nu«i vμ 60 lao ®éng lμm cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n).
1.7. Chi phÝ ®Çu vμo cho xëng ch¨n nu«i
a) Chi phÝ gièng: c«ng ty dù kiÕn chi phÝ ®Çu t† gièng ban ®Çu lμ
2000 triÖu ®ång. Hμng n¨m, chi phÝ gièng sÏ lμ chi phÝ bæ sung vμ thay thÕ
mét phÇn cho gièng ®Çu t† ban ®Çu. Dù kiÕn, mçi n¨m kho¶n chi phÝ gièng
sÏ lμ 200 triÖu ®ång, vμ n»m trong vèn l†u ®éng hμng n¨m cña dù ¸n ®Ó bæ
sung gièng cho n¨m tiÕp theo.
b) Chi phÝ ch¨m sãc thó y hμng n¨m lμ 124,7 triÖu ®ång.
c) Chi phÝ ®iÖn: l†îng ®iÖn tiªu hao lμ 262800 KW, víi ®¬n gi¸ lμ 942
®ång/KW.
d) Chi phÝ n†íc: Nhu cÇu sö dông n†íc mét ngμy lμ 40 m3. N†íc
®†îc dïng tõ hÖ thèng giÕng khoan, qua hÖ thèng läc, víi chi phÝ läc n†íc lμ
2000 ®ång/m3.
e) Chi phÝ lao ®éng: Sè lao ®éng sö dông cho x†ëng ch¨n nu«i lμ 50
ng†êi víi møc thu nhËp b×nh qu©n lμ 650000 ®ång/ng†êi/th¸ng.
f) Chi phÝ thøc ¨n: L†îng thøc ¨n cÇn lμ 2515,7 tÊn/n¨m. §¬n gi¸ lμ
3,24 triÖu ®ång/ tÊn.
1.8. Chi phÝ ®Çu vμo cho xëng chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i
g) Chi phÝ nguyªn liÖu: Gi¸ cña c¸c nguyªn liÖu d¹ng h¹t, d¹ng bét vμ
c¸c lo¹i nguyªn tè vi l†îng, bét c¸ trung b×nh lμ 2800 ®ång/kg thøc ¨n ch¨n
nu«i ®†îc s¶n xuÊt.
h) Chi phÝ nhiªn liÖu: møc tiªu hao dÇu FO lμ 0,8 kg/tÊn, gi¸ dÇu FO
lμ 3000 ®ång/kg.
i) Chi phÝ ®iÖn: l†îng ®iÖn tiªu hao lμ 158000 KW.
j) Chi phÝ n†íc: Nhu cÇu sö dông n†íc mét ngμy cho s¶n xuÊt lμ 12,6
m3, n†íc cho sinh ho¹t cña c«ng nh©n lμ 8 m3. N†íc ®†îc dïng tõ hÖ thèng
giÕng khoan, qua hÖ thèng läc, víi chi phÝ läc n†íc lμ 2000 ®ång/m3.

388
 k) Chi phÝ lao ®éng: Sè lao ®éng sö dông cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n
ch¨n nu«i lμ 60 ng†êi víi møc thu nhËp b×nh qu©n lμ 650000 ®ång/
ng†êi/th¸ng.
l) Chi phÝ bao b×, vËn chuyÓn: dù tÝnh b»ng 1,5% doanh thu b¸n thøc
¨n ch¨n nu«i cho thÞ tr†êng.
1.9. Chi phÝ chung
m) Dù ¸n triÓn khai trªn l« ®Êt cã diÖn tÝch 30000 m2. TiÒn thuª ®Êt lμ
1000 ®ång/m2/n¨m.
n) Chi phÝ qu¶n lý chiÕm 0,5% doanh thu hμng n¨m cña dù ¸n.
1.10. Nhu cÇu vèn lu ®éng cña dù ¸n
Nhu cÇu cña vèn l†u ®éng ®†îc tÝnh dùa trªn c¬ së ®ñ cho s¶n xuÊt
kinh doanh cña dù ¸n víi sè vßng quay vèn s¶n xuÊt 6 vßng/n¨m.
1.11. Nhu cÇu vÒ vèn cña dù ¸n
Tæng møc vèn ®Çu t† cña dù ¸n bao gåm c¸c néi dung sau:
o) Vèn cè ®Þnh bao gåm
ƒ Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt
ƒ Chi phÝ mua s¾m trang thiÕt bÞ
ƒ Chi phÝ x©y l¾p
ƒ Chi phÝ dù phßng: b»ng 10% tæng cña chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt, mua
s¾m trang thiÕt bÞ vμ x©y l¾p
p) Vèn l†u ®éng chÝnh lμ nhu cÇu vÒ vèn l†u ®éng cho dù ¸n
1.12. Nguån vèn ®Çu t
Ph†¬ng ¸n huy ®éng vèn cña dù ¸n nh† sau:
q) 90% vèn cè ®Þnh vay Quü hç trî ph¸t triÓn, thêi h¹n vay 8 n¨m, víi
l·i suÊt vay lμ 5,4%/n¨m, tiÒn l·i tr¶ ®Òu hμng th¸ng, n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶
nî gèc, nî gèc tr¶ ®Òu trong 7 n¨m.
r) 10% vèn cè ®Þnh sö dông vèn tù cã cña c«ng ty víi chi phÝ sö dông
vèn lμ 10%/n¨m.
s) Vèn l†u ®éng vay Ng©n hμng th†¬ng m¹i víi l·i suÊt 0,65%/th¸ng
vμ tr¶ hμng n¨m. L·i vay vèn l†u ®éng ®†îc tr¶ hμng n¨m vμo thêi ®iÓm cuèi
n¨m tμi chÝnh.

389
 1.13. KhÊu hao
Ph†¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao lμ ph†¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh víi thêi gian
khÊu hao nh† sau:
t) Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt: 5 n¨m
u) Chi phÝ mua s¾m trang thiÕt bÞ: 10 n¨m
v) Chi phÝ x©y l¾p: 15 n¨m
w) Chi phÝ dù phßng: 10 n¨m
1.14. ThuÕ thu nhËp
Dù ¸n thuéc ®èi t†îng ®†îc h†ëng †u ®·i ®Çu t†, hai n¨m ®Çu kh«ng
ph¶i nép thuÕ, 4 n¨m tiÕp theo ®†îc gi¶m 50% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp.
C¸c n¨m tiÕp theo nép thuÕ víi møc thuÕ suÊt quy ®Þnh lμ 25%.
2. Yªu cÇu
LËp c¸c b¶ng sau cho ®Õn hÕt n¨m 2011:
x) B¶ng doanh thu tõng n¨m cña dù ¸n.
y) B¶ng x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l†u ®éng, b¶ng chi phÝ, b¶ng khÊu hao
z) B¶ng vèn vμ nguån vèn cña dù ¸n
aa) B¶ng kÕ ho¹ch tr¶ nî ng©n hμng
bb) B¶ng b¸o c¸o thu nhËp
cc) B¶ng dßng tiÒn cña ho¹t ®éng ®Çu t† cña dù ¸n, NPV vμ IRR dù ¸n
dd) NÕu dù ¸n sö dông hÖ thèng chuång nu«i nhËp tõ §an M¹ch th×
c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tμi chÝnh thay ®æi nh† thÕ nμo?
3. Htíng dÉn
3.1. §Æt tªn tËp tin b¶ng tÝnh, sæ b¶ng tÝnh
§Çu tiªn, b¹n h·y t¹o tËp tin chøa c¸c b¶ng tÝnh cña dù ¸n ch¨n nu«i
®†îc lËp vμo n¨m 2001. B¹n cã thÓ ®Æt tªn lμ channuoi2001.xls. Víi c¸c dù
¸n kh¸c, b¹n còng cã thÓ ®Æt tªn theo quy t¾c mμ b¹n cho lμ thuËn tiÖn nhÊt
víi b¹n, ®Ó khi nh×n thÊy tªn cña tËp tin cho b¹n biÕt ®ã lμ dù ¸n g×, lËp vμo
n¨m nμo mμ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i më tËp tin ®ã ra.

390
 Sau ®ã, b¹n cÇn ph¶i ®Æt tªn cho c¸c b¶ng tÝnh (sheets). Khi chóng ta
më tËp tin channuoi2001.xls, chóng ta thÊy c¸c b¶ng tÝnh cã tªn gäi lμ
Sheet 1, Sheet 2, Sheet 3. NÕu b¹n chØ lμm viÖc trªn mét b¶ng tÝnh th× viÖc
®Æt tªn cã vÎ kh«ng cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, lËp dù ¸n lμ c«ng viÖc phøc t¹p cÇn
sö dông nhiÒu b¶ng tÝnh kh¸c nhau, do ®ã cÇn ph¶i ®Æt tªn cho c¸c sæ b¶ng
tÝnh. Tªn cña sæ b¶ng tÝnh cho biÕt b¶ng tÝnh ®ã chøa th«ng tin g×. Sau khi ®·
nhËp d÷ liÖu, vμ c«ng thøc tÝnh to¸n xong cho c¸c b¶ng tÝnh, nÕu cÇn ph¶i
®iÒu chØnh th«ng tin nμo th× chØ cÇn t×m ®Õn b¶ng tÝnh ®ã chø kh«ng mÊt
c«ng nhí th«ng tin ®ã thuéc Sheet 1, Sheet 2 hay Sheet 3. Khi më, mét tËp
tin th†êng chØ hiÖn lªn cã 3 b¶ng tÝnh. NÕu b¹n dïng nhiÒu b¶ng tÝnh th× b¹n
ph¶i chÌn thªm b¶ng tÝnh vμo. Víi dù ¸n ch¨n nu«i, chóng ta sÏ ®Æt tªn cho
c¸c sæ b¶ng tÝnh nh† sau:
Sè l†îng s¶n phÈm: soluong
Gi¸ b¸n s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m: giaban
Doanh thu cña dù ¸n: doanhthu
Chi phÝ ®Çu t† trang thiÕt bÞ: thietbi
Chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p: xaydung
Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt: cphitruocsx
Nhu cÇu vèn l†u ®éng: vonldong
Vèn vμ nguån vèn ®Çu t†: von
Chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a tÝnh khÊu hao vμ l·i vay: chi phi
KhÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh: khauhao
KÕ ho¹ch tr¶ nî: vay
B¸o c¸o thu nhËp: thunhap
C©n ®èi thu chi: dongtien
3.2. T¹o b¶ng vμ nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh
B†íc tiÕp theo lμ b¹n ph¶i t¹o b¶ng cho c¸c b¶ng tÝnh (nh† tiªu ®Ò cña
b¶ng, tiªu ®Ò c¸c cét) vμ nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh. B¶ng ®Çu tiªn nhËp
d÷ liÖu lμ b¶ng c«ng suÊt. B¹n chØ viÖc nhÊn chuét vμo thanh b¶ng tÝnh vμ
chän b¶ng tÝnh congsuat. B¹n h·y nhËp d÷ liÖu cho b¶ng c«ng suÊt gièng

391
nh† th«ng tin dù ¸n ®· cho. ViÖc nhËp d÷ liÖu lμ c«ng viÖc cña ng†êi sö
dông vμ m¸y tÝnh kh«ng thÓ lμm thay b¹n ®†îc.
B¶ng sè l†îng s¶n phÈm b¹n nhËp d÷ liÖu cho c¸c cét trõ hai cét sè
con, vμ sè lîng (tÊn). Cét sè con sÏ ®†îc liªn kÕt víi b¶ng congsuat th«ng
qua cét s¶n phÈm. Cét sè lîng (tÊn) sÏ ®†îc tù ®éng tÝnh to¸n.
B¶ng gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m b¹n chØ cÇn nhËp d÷
liÖu cho hai cét s¶n phÈm vμ ®¬n gi¸. Cét sè lîng (tÊn) ®†îc liªn kÕt víi
b¶ng sè l†îng s¶n phÈm vμ cét gi¸ trÞ (tr®) sÏ ®†îc tù ®éng tÝnh to¸n.
B¶ng doanh thu cña dù ¸n, b¹n chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho hai dßng n¨m
vμ c«ng suÊt. C¸c dßng doanh thu, doanh thu cña xëng ch¨n nu«i,
doanh thu cña xëng sx thøc ¨n ch¨n nu«i ®†îc liªn kÕt víi b¶ng gi¸ b¸n
cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m.
B¶ng ®Çu t† trang thiÕt bÞ, ®Ó phôc vô cho ph©n tÝch tμi chÝnh trong lËp
dù ¸n th× b¹n cã thÓ chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho c¸c dßng trang thiÕt bÞ cho
xëng ch¨n nu«i, trang thiÕt bÞ cho xëng chÕ biÕn thøc ¨n, trang thiÕt
bÞ phô trî mμ kh«ng cÇn nhËp chi tiÕt. Tuy nhiªn, viÖc nhËp chi tiÕt trang
thiÕt bÞ gióp b¹n dÔ dμng ®iÒu chØnh gi¸ mua thiÕt bÞ nμo ®ã hoÆc khi cÇn
ph¶i bæ sung thªm thiÕt bÞ b»ng c¸ch chÌn thªm dßng vμo b¶ng ®Çu t† trang
thiÕt bÞ.
T†¬ng tù, b¶ng chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p b¹n nhËp d÷ liÖu cho c¸c cét
h¹ng môc, sè h¹ng môc, kÝch thíc, ®¬n vÞ, ®¬n gi¸ (1000 ®) ®Ó cã thÓ
chØnh söa khi cã thay ®æi trong ph©n tÝch khÝa c¹nh kü thuËt. Cét sè lîng,
vμ thμnh tiÒn (triÖu ®ång) sÏ ®†îc tù ®éng tÝnh to¸n hoÆc b¹n ph¶i nhËp
nÕu kh«ng cã d÷ liÖu chi tiÕt.
B¶ng chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt nhËp d÷ liÖu cho cét néi dung chi phÝ, c¬
së tÝnh, tû lÖ %. Cét thμnh tiÒn (tr.®) ®†îc liªn kÕt víi c¸c b¶ng tÝnh kh¸c
vμ tù ®éng tÝnh to¸n hoÆc b¹n còng ph¶i tù nhËp nÕu phÇn dù ¸n chØ cã sè
liÖu tæng céng cuèi cïng.
B¶ng nhu cÇu vèn l†u ®éng, c¸c cét chi phÝ, sè lîng, ®¬n gi¸
(1000®) cÇn ph¶i nhËp sè liÖu, cßn cét hμng n¨m (tr®), n¨m ®Çu (tr®)
90% th× tù ®éng tÝnh to¸n.

392
 B¶ng vèn vμ nguån vèn ®Çu t†, b¹n nhËp d÷ liÖu cho cét chØ tiªu, cét
gi¸ trÞ (triÖu ®ång) sÏ ®†îc liªn kÕt víi c¸c b¶ng ®Çu t† trang thiÕt bÞ, chi phÝ
®Çu t† x©y l¾p, chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt, nhu cÇu vèn l†u ®éng vμ ®†îc tù ®éng
tÝnh to¸n.
B¶ng chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a tÝnh khÊu hao vμ l·i vay, cét cÇn
nhËp d÷ liÖu lμ cét chi phÝ, c¸c cét cßn l¹i sÏ ®†îc liªn kÕt víi b¶ng nhu cÇu
vèn l†u ®éng.
B¶ng khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh, chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho cét danh
môc, thêi gian (n¨m), c¸c cét cßn l¹i ®†îc tÝnh to¸n vμ liªn kÕt víi b¶ng
Vèn vμ nguån vèn ®Çu t†.
B¶ng kÕ ho¹ch tr¶ nî, b¹n chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho cét chØ tiªu, c¸c
cét cßn l¹i ®†îc tÝnh to¸n.
B¶ng b¸o c¸o thu nhËp, b¹n chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho cét chØ tiªu, c¸c
cét cßn l¹i ®†îc tÝnh to¸n vμ liªn kÕt víi c¸c b¶ng doanh thu, chi phÝ s¶n
xuÊt hμng n¨m cha tÝnh khÊu hao vμ l·i vay, b¶ng khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh
vμ KÕ ho¹ch tr¶ nî.
B¶ng dßng tiÒn, b¹n chØ cÇn nhËp d÷ liÖu cho cét chØ tiªu, c¸c cét cßn
l¹i ®†îc tÝnh to¸n vμ liªn kÕt víi b¶ng b¸o c¸o thu nhËp, khÊu hao tμi s¶n cè
®Þnh, vμ vèn vμ nguån vèn ®Çu t† .
3.3. G¸n nh·n cho c¸c b¶ng, nhËp c«ng thøc vμ thiÕt lËp mèi liªn hÖ
gi÷a c¸c b¶ng tÝnh
Sau khi ®· nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh, b¹n cÇn ph¶i g¸n nh·n cho
c¸c m¶ng cña b¶ng tÝnh. B¹n cÇn ph©n biÖt gi÷a tËp tin b¶ng tÝnh
(worksheet), b¶ng tÝnh (sheet), vμ b¶ng vμ m¶ng (table-array) nh† h×nh sau:

TËp tin b¶ng tÝnh

B¶ng tÝnh

B¶ng vμ m¶ng

393
 G¸n nh·n cho b¶ng c«ng suÊt cña dù ¸n/n¨m cã thÓ lμm theo c¸ch
sau ®©y:
ƒ B¹n chän b¶ng c«ng suÊt cña dù ¸n
ƒ Chän m¶ng cÇn g¸n nh·n, víi b¶ng c«ng suÊt ®ã lμ B4:E11
ƒ B¹n chän môc Insert, Name, File, nhËp tªn cs trong hép nhËp liÖu,
vμ nhÊn nót OK ®Ó chÊp nhËn.
C¸ch trªn lμ c¸ch g¸n nh·n gi¸n tiÕp. B¹n còng cã thÓ g¸n nh·n trùc
tiÕp b»ng c¸ch: chän m¶ng cÇn g¸n nh·n, nhÊn chuét vμo thanh c«ng thøc,
®¸nh trùc tiÕp tªn nh·n vμo thanh c«ng thøc vμ bÊm phÝm Enter ®Ó chÊp
nhËn.
Chóng ta tiÕp tôc g¸n nh·n cho c¸c m¶ng tÝnh nh† b¶ng sau:
Tªn nh·n B¶ng tÝnh M¶ng tham chiÕu
soluong Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m =soluong!$B$3:$F$7
sanpham_s Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m =soluong!$B$3:$B$7
doanhthu_g Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu =giaban!$B$3:$E$12
mét n¨m
sanpham_g Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu =giaban!$B$3:$B$7
mét n¨m
doanhthu Doanh thu cña dù ¸n (tr®) =doanhthu!$A$2:$K$6
loaidoanhthu_d Doanh thu cña dù ¸n (tr®) =doanhthu!$A$4:$A$6
thietbi §Çu t† trang thiÕt bÞ =thietbi!$B$4:$I$33
xaydung Chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p =xaydung!$B$3:$H$52
vonldong Nhu cÇu vèn l†u ®éng =vonldong!$B$3:$G$19
voncdinh Vèn vμ nguån vèn ®Çu t† =von!$B$3:$C$14
chiphi Chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a =chiphi!$B$2:$L$24
tÝnh khÊu hao vμ l·i vay
khauhao KhÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh =khauhao!$B$2:$M$7
voncdinh_k KhÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh =khauhao!$B$3:$B$6
laivay KÕ ho¹ch tr¶ nî =vay!$B$2:$L$13
thunhap B¸o c¸o thu nhËp =thunhap!$B$2:$M$11

394
3.4. NhËp c«ng thøc vμ thiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a c¸c b¶ng tÝnh
Hai hμm ®†îc sö dông rÊt nhiÒu trong viÖc liªn kÕt gi÷a c¸c b¶ng tÝnh
víi nhau lμ hμm t×m kiÕm VLOOKUP vμ HLOOKUP.
Hμm VLOOKUP cã có ph¸p nh† sau:
=VLOOKUP(lookup_value,table_array,col_index_num,range_loo
kup)
C«ng dông cña hμm VLOOKUP lμ t×m kiÕm gi¸ trÞ ë cét ®Çu tiªn cña
b¶ng (hoÆc m¶ng), vμ cho kÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ ë cïng dßng thuéc cét x¸c ®Þnh
nμo ®ã cña b¶ng (hoÆc m¶ng).
Lookup_value lμ gi¸ trÞ t×m kiÕm ë cét ®Çu tiªn cña m¶ng.
Table_array lμ m¶ng ®Ó t×m kiÕm d÷ liÖu.
Col_index_num lμ cét thø n cña m¶ng cã chøa d÷ liÖu kÕt qu¶
Range_lookup lμ gi¸ trÞ logic. Range_lookup cã thÓ ®iÒn lμ TRUE
hoÆc FALSE. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm ®Þnh lμ
TRUE. NÕu ®†îc ®iÒn TRUE hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× hμm nμy chØ t×m
kiÕm gÇn ®óng. NÕu ®†îc ®iÒn FALSE, th× hμm nμy t×m kiÕm chÝnh x¸c.
Hμm HLOOKUP cã có ph¸p nh† sau:
=HLOOKUP(lookup_value,table_array,row_index_num,range_lo
okup)
C«ng dông cña hμm HLOOKUP lμ t×m kiÕm gi¸ trÞ ë dßng ®Çu tiªn
cña b¶ng (hoÆc m¶ng), vμ cho kÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ ë cïng cét thuéc dßng x¸c
®Þnh nμo ®ã cña m¶ng (hoÆc b¶ng).
Lookup_value lμ gi¸ trÞ t×m kiÕm ë dßng ®Çu tiªn cña m¶ng.
Table_array lμ m¶ng ®Ó t×m kiÕm d÷ liÖu.
Row_index_num lμ dßng thø n cña m¶ng cã chøa d÷ liÖu kÕt qu¶
Range_lookup lμ gi¸ trÞ logic. Range_lookup cã thÓ ®iÒn lμ TRUE
hoÆc FALSE. NÕu kh«ng ®iÒn gi¸ trÞ type, th× ch†¬ng tr×nh ngÇm ®Þnh lμ
TRUE. NÕu ®†îc ®iÒn TRUE hoÆc kh«ng ®iÒn g× c¶, th× hμm nμy chØ t×m
kiÕm gÇn ®óng. NÕu ®†îc ®iÒn FALSE, th× hμm nμy t×m kiÕm chÝnh x¸c.

395
 B©y giê, b¹n cã thÓ sö dông hai hμm t×m kiÕm ®Ó liªn kÕt c¸c b¶ng víi
nhau. ë phÇn trªn, b¹n ®· nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh, tuy nhiªn cßn
nhiÒu cét vμ dßng cßn ®Ó trèng ®Ó liªn kÕt víi c¸c b¶ng cßn l¹i. B¹n h·y lÇn
l†ît liªn kÕt c¸c b¶ng víi nhau.
ƒ §Çu tiªn lμ b¶ng sè l†îng s¶n phÈm. Cét S¶n phÈm liªn kÕt víi cét
Sè con thuéc b¶ng congsuat. T¹i « E3 nhËp c«ng thøc:
=VLOOKUP(sanpham_s,cs,3,FALSE)*LEFT(C3,4)
PhÇn ®Çu cña c«ng thøc VLOOKUP(sanpham_s,cs,3,FALSE) ®†îc
hiÓu lμ c¨n cø vμo s¶n phÈm thuéc b¶ng Sè l†îng s¶n phÈm, h·y t×m kiÕm
trªn m¶ng cs thuéc b¶ng C«ng suÊt cña dù ¸n/n¨m vμ cho kÕt qu¶ lμ gi¸ trÞ
øng víi cét thø 3 thuéc m¶ng cs nÕu hμm t×m thÊy.
Sau ®ã, b¹n sao chÐp c«ng thøc tíi c¸c « E4:E6.
¤ F3 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=D3*E3/1000 vμ ®†îc sao chÐp xuèng c¸c « F4:F6.
Riªng « F7 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=VLOOKUP(sanpham_s,cs,3,FALSE).
§Õn ®©y, b¹n ®· hoμn thiÖn ®†îc b¶ng Sè l†îng s¶n phÈm.
A B C D E F
1 Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m
2 TT S¶n phÈm DiÔn gi¶i Träng l†îng (kg)/con Sè con Sè l†îng (tÊn)
3 1 Lîn con sau cai s÷a 50% b¸n gièng 18 6237 112
4 2 Lîn con sau cai s÷a 50% nu«i thÞt vμ hËu bÞ 18 6237 112
5 3 Lîn hËu bÞ th†¬ng phÈm 100% 70 1400 98
6 4 Lîn thÞt kho¶ng 165 ngμy tuæi 100% 90 4400 396
7 5 Thøc ¨n ch¨n nu«i 10000
ƒ B¶ng Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m: C¸c « C3:C7 ë
cét Sè lîng (tÊn) ®†îc liªn kÕt víi b¶ng sè l†îng s¶n phÈm theo c«ng thøc:
=VLOOKUP(sanpham_g,soluong,5,FALSE)
¤ C8 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=$C$7*LEFT(B8,3) vμ ®†îc sao chÐp xuèng « C9.
Cét Gi¸ trÞ (tr®) sÏ ®†îc nhËp c«ng thøc lμ tÝch sè cña sè liÖu hai cét
Sè l†îng (tÊn) vμ §¬n gi¸ (tr®/tÊn). T¹i « E3 nhËp c«ng thøc:

396
 =C3*D3
C«ng thøc nμy ®†îc sao chÐp xuèng c¸c « E4:E6, E8:E9.
¤ E10 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(E3:E9)
¤ E11 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(E3:E6)
¤ E10 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(E8:E9)
C¸c « trong b¶ng gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m ®· ®†îc
lÊp ®Çy.
A B C D E
1 Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m
2 TT S¶n phÈm Sè l†îng (tÊn) §¬n gi¸ (tr®/tÊn) Gi¸ trÞ (tr®)
3 1 Lîn con sau cai s÷a 112 12.5 1403
4 2 Lîn con sau cai s÷a 112 12.5 1403
5 3 Lîn hËu bÞ th†¬ng phÈm 98 10.5 1029
6 4 Lîn thÞt kho¶ng 165 ngμy tuæi 396 10.5 4158
7 5 Thøc ¨n ch¨n nu«i 10,000 3.6
8 25% b¸n cho x†ëng ch¨n nu«i víi gi¸ b»ng 90% 2,500 3.2 8100
9 75% b¸n cho thÞ tr†êng víi gi¸ b»ng 100% 7,500 3.6 27000
10 Doanh thu 43094
11 Doanh thu cña x†ëng ch¨n nu«i 7994
12 Doanh thu cña x†ëng sx thøc ¨n ch¨n nu«i 35100
ƒ B¶ng: doanh thu cña dù ¸n, c¸c dßng doanh thu, doanh thu cña
xëng ch¨n nu«i, doanh thu cña xëng sx thøc ¨n ch¨n nu«i ®†îc liªn
kÕt víi b¶ng Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m theo c«ng thøc
sau:
=VLOOKUP(loaidoanhthu_d,doanhthu_g,4,FALSE)*B$3
C«ng thøc nμy ®†îc nhËp cho « B4 vμ ®†îc sao chÐp cho tÊt c¶ c¸c «
B4:K6.

397
 A B C D E F G H I J K
1 Doanh thu cña dù ¸n (tr®)
2 N¨m 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 C«ng suÊt 90% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
4 Doanh thu 38784 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094
5 Doanh thu cña x†ëng ch¨n nu«i 7194 7994 7994 7994 7994 7994 7994 7994 7994 7994
6 Doanh thu cña x†ëng sx thøc ¨n ch¨n nu«i 31590 35100 35100 35100 35100 35100 35100 35100 35100 35100
ƒ B¶ng ®Çu t† trang thiÕt bÞ,
¤ D6 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=C6*14.6
C«ng thøc nμy dïng ®Ó quy ®æi nguyªn tÖ USD cña trang thiÕt bÞ nhËp
tõ §an m¹ch vÒ ®¬n vÞ VN§ víi tû gi¸ 1 USD=14600VN§ vμ ®†îc sao chÐp
cho c¸c « D7:D16.
¤ D4 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(D6:D22)
vμ ®†îc sao chÐp cho « E4 ®Ó tÝnh tæng chi phÝ ®Çu t† cho trang thiÕt
bÞ ch¨n nu«i.
¤ D23 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(D24:D27)
vμ ®†îc sao chÐp cho « E23.
¤ D28 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(D29:D33)
vμ ®†îc sao chÐp cho « E28.
¤ D34 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=D4+D23+D28
vμ ®†îc sao chÐp cho « E34.
TÊt c¶ c¸c chi phÝ ®Çu t† trang thiÕt bÞ ph©n theo n¬i sö dông cña hai
ph†¬ng ¸n ®· ®†îc ®iÒn ®Çy ®ñ.

398
 A B C D E
1 §Çu t† trang thiÕt bÞ
2 NhËp tõ §an M¹ch Mua trong n†íc
3 TT Trang thiÕt bÞ USD triÖu ®ång triÖu ®ång
4 A Trang thiÕt bÞ cho x†ëng ch¨n nu«i 6832.2 5962.7
5 I HÖ thèng chuång
6 1 Chuång lîn ®ùc gièng 24.78 361.8 326.5
7 2 Chuång hËu bÞ thay ®μn 11.139 162.6 144.6
8 3 Chuång n¸i chê phèi, n¸i kiÓm tra 23.874 348.6 288.2
9 4 Chuång n¸i chöa 43.019 628.1 548.4
10 5 Chuång n¸i ®Î nu«i con 62.636 914.5 713.2
11 6 Chuång lîn con cai s÷a 54.138 790.4 635.5
12 7 Chuång hËu bÞ th†¬ng phÈm 36.876 538.4 461.2
13 8 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 18-55 kg 31.324 457.3 376.7
14 9 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 55-100 kg 27.07 395.2 328.7
15 10 Chuång lîn b¸n 27.597 402.9 326.2
16 11 Chuång c¸ch ly lîn èm 6.968 101.7 83.0
17 II Trang thiÕt bÞ phßng gieo tinh nh©n t¹o 100.3 100.3
18 III Trang thiÕt bÞ phßng thÝ nghiÖm 204.4 204.4
19 IV HÖ thèng thiÕt bÞ röa chuång 463.0 463.0
20 V HÖ thèng xö lý ph©n, n†íc th¶i 800.0 800.0
21 VI PhÝ uû th¸c nhËp khÈu thiÕt bÞ ngo¹i 53.0 53.0
22 VII VËn chuyÓn, gi¸m ®Þnh chÊt l†îng thiÕt bÞ 110.0 110.0
23 B Trang thiÕt bÞ cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n 3511.2 3511.2
24 1 ThiÕt bÞ ®ång bé chÕ biÕn thøc ¨n 3176.5 3176.5
25 2 ThiÕt bÞ söa ch÷a c¬ khÝ 150.0 150.0
26 3 ThiÕt bÞ PCCC 150.0 150.0
27 4 VËn chuyÓn thiÕt bÞ (1% TB) 34.8 34.8
28 C Trang thiÕt bÞ phô trî 1221.6 1221.6
29 1 M¸y biÕn ¸p 320 KVA 35/0,4 52.0 52.0
30 2 M¸y ph¸t ®iÖn dù phßng 100 KVA 200.0 200.0
31 3 ThiÕt bÞ v¨n phßng 169.6 169.6
32 4 ¤ t« t¶i 4 tÊn (4 chiÕc) 500.0 500.0
33 5 Xe n©ng hμng 2 tÊn (2 chiÕc) 300.0 300.0
34 Tæng céng 11565.1 10695.6

399
 ƒ B¶ng: “chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p”, cét thμnh tiÒn (triÖu ®ång) sÏ b»ng
cét sè lîng*cét ®¬n gi¸/1000 ®Ó chuyÓn sang ®¬n vÞ triÖu ®ång. C¸c h¹ng
môc kh«ng cã sè liÖu ë c¸c cét sè lîng vμ ®¬n gi¸, th× ph©n tÝch kü thuËt
®· ®†a ra tæng sè tiÒn cña h¹ng môc ®ã lμ bao nhiªu. Riªng c¸c c«ng viÖc
l¾p ®Æt thiÕt bÞ ®†îc tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh (1,5%) cña chi phÝ
®Çu t† cho trang thiÕt bÞ nªn « H30 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=thietbi!E4*xaydung!E30
vμ « H46 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=thietbi!E23*xaydung!E46
¤ H4 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(H5:H30)
¤ H31 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(H32:H46)
¤ H47 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(H48:H52)
¤ H53 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(H3,H4,H31,H47)
§Õn ®©y, b¶ng chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p ®· ®†îc hoμn thμnh.

400
 A B C D E F G H
1 Chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p
2 TT H¹ng môc Sè h¹ng môc KÝch th†íc Sè l†îng §¬n vÞ §¬n gi¸ (1000 ®) Thμnh tiÒn (tr.®)
3 I San nÒn 40000 m3 7.5 300.0
4 II X©y dùng khu ch¨n nu«i 9527.4
5 1 Chuång lîn ®ùc gièng 1 28.8x9 259 m2 800 207.4
6 2 Chuång hËu bÞ thay ®μn 1 33.8x9 304 m2 800 243.4
7 3 Chuång n¸i chê phèi, n¸i kiÓm tra 2 36x9 648 m2 800 518.4
8 4 Chuång n¸i chöa 2 36x15.6 1123 m2 800 898.6
9 5 Chuång n¸i ®Î nu«i con 2 37.8x13.2 998 m2 800 798.3
10 6 Chuång lîn con cai s÷a 1 50.4x13.6 685 m2 800 548.4
11 7 Chuång hËu bÞ th†¬ng phÈm 1 50.4x15.6 786 m2 800 629.0
12 8 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 18-55 kg 1 50.4x15.7 786 m2 800 629.0
13 9 Chuång nu«i lîn thÞt tõ 55-100 kg 1 50.4x15.8 786 m2 800 629.0
14 10 Chuång lîn b¸n 1 50.4x15.9 786 m2 800 629.0
15 11 Chuång c¸ch ly lîn èm 1 21.6x8.4 181 m2 800 145.2
16 12 Phßng gieo tinh nh©n t¹o 1 45 m2 1000 45.0
17 13 Nhμ thÝ nghiÖm thó y 1 23.7x7.4 175 m2 900 157.8
18 14 Nhμ vÖ sinh c«ng nghiÖp 1 68 m2 900 61.2
19 15 Cæng, nhμ th†êng trùc 1 1 30000 30.0
20 16 Nhμ ®Ó xe ®¹p, xe m¸y 1 40 m2 350 14.0
21 17 HÖ thèng cÊp n†íc 520.0
22 18 HÖ thèng cÊp ®iÖn 200.0
23 19 HÖ thèng xö lý ph©n, n†íc th¶i 1500.0
24 20 S©n ®†êng tho¸t n†íc 2000 m2 150 300.0
25 21 T†êng rμo 1 500 m 200 100.0
26 22 Nhμ s¸t trïng xe 1 32 m2 700 22.4
27 23 Nhμ ®èt x¸c thó 1 24 m2 500 12.0
28 24 T«n nÒn chuång 30000 m3 15 450.0
29 25 C©y xanh 150.0
30 26 L¾p ®Æt thiÕt bÞ (1,5% thiÕt bÞ) 1.5% 89.4
31 III X©y dùng x†ëng chÕ biÕn TACN m2 2279.7
32 1 Nhμ s¶n xuÊt chÝnh 1 12x18 216 m2 2200 475.2
33 2 Kho nguyªn liÖu vμ b¸n thμnh phÈm 1 30x18 540 m2 1000 540.0
34 3 Kho thμnh phÈm 1 18x18 324 m2 1000 324.0
35 4 X†ëng c¬ khÝ, gara « t« 1 160 m2 900 144.0
36 5 Nhμ ®Ó xe ®¹p, xe m¸y 1 40 m2 350 14.0
37 6 Nhμ vÖ sinh c«ng nghiÖp 1 68 m2 1000 68.0
38 7 HÖ thèng cÊp n†íc
39 BÓ n†íc 200 m3 500 100.0
40 CÊp n†íc TMB, PCCC 200 m3 500 100.0
41 8 §iÖn TMB 150.0
42 9 Cæng, nhμ th†êng trùc 1 30000 30.0
43 10 T†êng rμo 260 m 200 52.0
44 11 S©n ®†êng tho¸t n†íc 1500 m2 150 225.0
45 12 Nhμ sÊy xö lý nguyªn liÖu 54 m2 90 4.9
46 13 L¾p ®Æt thiÕt bÞ (1,5% thiÕt bÞ) 1.5% m2 52.7
47 IV X©y dùng c¸c c«ng tr×nh phô trî 888.2
48 1 Nhμ ®iÒu hμnh s¶n xuÊt 250 m2 1000 250.0
49 2 Nhμ ¨n ca 80 m2 900 72.0
50 3 Tr¹m biÕn ¸p 320 KVA 150.0
51 4 Nhμ ph¸t ®iÖn Diezel 6x3 18 m2 900 16.2
52 5 HÖ thèng khoan vμ xö lý n†íc 400.0
53 Tæng céng 12995.3

401
 ƒ B¶ng: “chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt”, c¨n cø vμo c¬ së tÝnh to¸n, cét thμnh
tiÒn (tr.®) ®†îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy tû lÖ % nh©n víi chi phÝ ®Çu t† cho trang
thiÕt bÞ, chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p hoÆc tæng cña hai chi phÝ nμy.
¤ E5 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=(thietbi!E35+xaydung!H54)*cphitruocsx!D6/100
C«ng thøc nμy ®†îc sao chÐp cho tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ cã c¬ së tÝnh
to¸n lμ tæng cña chi phÝ ®Çu t† cho trang thiÕt bÞ vμ chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p,
bao gåm: E6, E23.
¤ E10 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=D10*xaydung!$H$53/100
Sao chÐp c«ng thøc cho c¸c « cã c¬ së tÝnh to¸n lμ chi phÝ ®Çu t† x©y
l¾p, gåm: E11:E14, E17:E18.
¤ E15 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=D15*thietbi!$E$34/100
C«ng thøc ®†îc sao chÐp cho « E16, cã c¬ së tÝnh to¸n lμ chi phÝ ®Çu
t† cho trang thiÕt bÞ.
¤ E25 ®†îc nhËp c«ng thøc:
=SUM(E4,E8,E22)
VËy lμ b¶ng chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt ®· ®†îc ®iÒn ®Çy ®ñ.

402
 A B C D E
1 Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt
2 TT Néi dung chi phÝ C¬ së tÝnh Tû lÖ % Thμnh tiÒn (tr.®)
3 I Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t† 142.4
4 1 LËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi GTB+GXL 0.2880 68.2
5 2 ThÈm ®Þnh BCNCKT GTB+GXL 0.0175 4.1
6 3 Chi phÝ kh¶o s¸t ®Þa chÊt 70.0
7 II Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t† 839.0
8 1 Chi phÝ kh¶o s¸t ®Þa h×nh, quy ho¹ch 45.0
9 2 Chi phÝ thiÕt kÕ GXL 2.6900 349.6
10 3 Chi phÝ thÈm ®Þnh thiÕt kÕ GXL 0.0945 12.3
11 4 Chi phÝ thÈm ®Þnh tæng dù to¸n GXL 0.0700 9.1
12 5 Chi phÝ lËp hå s¬ mêi thÇu x©y dùng GXL 0.2400 31.2
13 6 Chi phÝ thÈm ®Þnh hå s¬ dù thÇu x©y dùng GXL 0.0380 4.9
14 7 Chi phÝ lËp hå s¬ mêi thÇu thiÕt bÞ GTB 0.1100 11.8
15 8 Chi phÝ thÈm ®Þnh hå s¬ dù thÇu thiÕt bÞ GTB 0.0080 0.9
16 9 Chi phÝ gi¸m s¸t thi c«ng x©y l¾p GXL 1.3420 174.4
17 10 Chi phÝ ban qu¶n lý dù ¸n GXL 1.0000 130.0
18 11 Chi phÝ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng GXL 50.0
19 12 Chi phÝ thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÖn GXL 10.0
20 13 Chi phÝ thiÕt kÕ hÖ thèng PCCC GXL 10.0
21 III Giai ®o¹n ®†a DA vμo ho¹t ®éng 251.6
22 1 Chi phÝ quyÕt to¸n vèn ®Çu t† GTB+GXL 0.0500 11.8
23 2 Chi phÝ ®μo t¹o lao ®éng 110ng†êix2.18 239.8
24 Tæng céng 1233.1

ƒ B¶ng: “nhu cÇu vèn l†u ®éng”, vèn l†u ®éng hμng n¨m b»ng sè
l†îng nh©n víi ®¬n gi¸. ¤ F6 nhËp c«ng thøc:
=D6*E6/1000
C«ng thøc ®†îc sao chÐp cho c¸c « F7:F9, F11:F16, F18:F19. Cét:
hμng n¨m cho biÕt vèn l†u ®éng hμng n¨m cña dù ¸n. Tuy nhiªn, n¨m ®Çu
chØ ho¹t ®éng 90% c«ng suÊt nªn nhu cÇu vèn l†u ®éng ban ®Çu chØ b»ng
90% so víi vèn l†u ®éng hμng n¨m trõ chi phÝ vÒ gièng ban ®Çu vμ chi phÝ
tiÒn thuª ®Êt.
¤ G5 nhËp c«ng thøc:
=F5*RIGHT($G$2,3)
Copy c«ng thøc cho c¸c « G6:G8, G11:G16, G19.

403
 ¤ G20 nhËp c«ng thøc:
=SUM(G4:G8,G11:G16,G18:G19)
¤ G22 nhËp c«ng thøc:
=G20/G21
¤ G22 cho biÕt nhu cÇu vÒ vèn l†u ®éng cña dù ¸n.
A B C D E F G
1 Nhu cÇu vèn l†u ®éng
2 TT Chi phÝ Sè l†îng §¬n gi¸ (1000®) Hμng n¨m (tr®) N¨m ®Çu (tr®) 90%
3 I Chi phÝ cho x†ëng ch¨n nu«i 9142.3 2712.3
4 1 Gièng 200.0 2000.0
5 2 Ch¨m sãc thó y 124.7 112.2
6 3 §iÖn KWh 262800 0.942 247.6 222.8
7 4 N†íc m3 14600 2 29.2 26.3
8 5 L†¬ng, b¶o hiÓm ng†êi 50 7800 390.0 351.0
9 6 Thøc ¨n tÊn 2515.7 3240 8150.9
10 II Chi phÝ cho x†ëng SX thøc ¨n ch¨n nu«i 29060.9 26154.8
11 1 Nguyªn liÖu kg 10000000 2.8 28000.0 25200.0
12 2 Nhiªn liÖu kg 8000 3 24.0 21.6
13 3 §iÖn KWh 158004.8 0.942 148.8 134.0
14 4 N†íc m3 7519 2 15.0 13.5
15 5 L†¬ng, b¶o hiÓm ng†êi 60 7800 468.0 421.2
16 6 Bao b×, vËn chuyÓn % 1.5 27000000 405.0 364.5
17 III Chi phÝ chung 245.5 223.9
18 1 Chi phÝ tiÒn thuª ®Êt m2 30000 1 30.0 30.0
19 2 Chi phÝ qu¶n lý % 0.5 43093650 215.5 193.9
20 Tæng céng 38448.7 29091.0
21 Vßng quay vèn s¶n xuÊt (vßng/n¨m) 6
22 Nhu cÇu vèn l†u ®éng 4848.5

ƒ B¶ng: “vèn vμ nguån vèn ®Çu t†”, cét gi¸ trÞ (triÖu ®ång) sÏ ®†îc
liªn kÕt víi c¸c b¶ng ®Çu t† trang thiÕt bÞ, chi phÝ ®Çu t† x©y l¾p, chi phÝ
tr†íc s¶n xuÊt, nhu cÇu vèn l†u ®éng vμ ®†îc tù ®éng tÝnh to¸n.
¤ C4 nhËp c«ng thøc:
=cphitruocsx!$E$25
¤ C5 nhËp c«ng thøc:
=xaydung!$H$53

404
 ¤ C10 nhËp c«ng thøc:
=thietbi!$E$34
¤ C14 nhËp c«ng thøc:
=(C4+C5+C10)*RIGHT(B14,3)
¤ C15 nhËp c«ng thøc:
=vonldong!$G$22
¤ C16 nhËp c«ng thøc:
=SUM(C4:C5,C10,C14,C15)
¤ C18 nhËp c«ng thøc:
=$C$3*0.1
¤ C19 nhËp c«ng thøc:
=C3-C18
¤ C24 nhËp c«ng thøc:
=C15
¤ C27 nhËp c«ng thøc:
=(C18*10%+C20*C22+C24*C25)/C26
B©y giê, b¹n ®· hoμn thiÖn b¶ng vèn vμ nguån vèn ®Çu t†. B¶ng nμy
cho biÕt néi dung cña vèn, nguån huy ®éng vèn, vμ tû suÊt chiÕt khÊu.

405
 A B C
1 Vèn vμ nguån vèn ®Çu t†
2 TT ChØ tiªu Gi¸ trÞ (triÖu ®ång)
3 I Vèn cè ®Þnh 27416
4 1 Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt 1233
5 2 Chi phÝ x©y dùng 12995
6 San nÒn 300
7 X©y dùng khu ch¨n nu«i 9527
8 X©y dùng x†ëng chÕ biÕn TACN 2280
9 X©y dùng c¸c c«ng tr×nh phô trî 888
10 3 Chi phÝ mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ 10696
11 Trang thiÕt bÞ cho x†ëng ch¨n nu«i 5963
12 Trang thiÕt bÞ cho x†ëng chÕ biÕn thøc ¨n 3511
13 Trang thiÕt bÞ phô trî 1222
14 4 Vèn dù phßng 10% 2492
15 II Vèn l†u ®éng 4849
16 III Tæng vèn 32265
17 IV Vèn tù cã cña c«ng ty
18 ChiÕm 10% vèn cè ®inh 2742
19 V Vay quü hç trî ph¸t triÓn
20 ChiÕm 90% vèn cè ®Þnh 24675
21 Thêi h¹n vay (n¨m) 8
22 L·i suÊt vay (n¨m), l·i tr¶ ®Òu theo th¸ng 5.4%
23 N¨m ®Çu ch†a tr¶ nî gèc
24 VI Vay ng¾n h¹n ng©n hμng th†¬ng m¹i 4849
25 L·i suÊt vay (n¨m) 7.8%
26 VII Tæng nguån vèn 32265
27 Tû suÊt chiÕt khÊu 6.2%
ƒ B¶ng: chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a tÝnh khÊu hao vμ l·i vay, c¸c «
trong b¶ng ®†îc liªn kÕt víi b¶ng nhu cÇu vèn l†u ®éng.
¤ C5 nhËp c«ng thøc:
=VLOOKUP($B5,vonldong,5,FALSE)*C3
C«ng thøc trªn ®†îc sao chÐp cho c¸c « C5:L10.
§Ó tÝnh tæng chi phÝ cho x†ëng ch¨n nu«i, « C4 nhËp c«ng thøc:
=SUM(C5:C10)
vμ sao chÐp cho c¸c « D4:L4.
¤ C12 nhËp c«ng thøc:

406
 =VLOOKUP($B12,vonldong,5,FALSE)*C$3
Sao chÐp c«ng thøc cho c¸c « C12:L17.
¤ C11 nhËp c«ng thøc:
=SUM(C12:C17)
C«ng thøc nμy ®†îc sao chÐp cho c¸c « C12:L12 ®Ó biÕt ®†îc tæng chi
phÝ cña x†ëng s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i trong tõng n¨m.
¤ C19 nhËp c«ng thøc:
=VLOOKUP($B19,vonldong,5,FALSE)
Sao chÐp cho c¸c « D19:L19.
¤ C20 nhËp c«ng thøc:
=VLOOKUP($B20,vonldong,5,FALSE)*C$3
Sao chÐp cho c¸c « D20:L20.
¤ C18 nhËp c«ng thøc:
=SUM(C19:C20)
B¹n cÇn tÝnh tæng chi phÝ cña dù ¸n nμy. ¤ C22 nhËp c«ng thøc:
=SUM(C4,C11,C18)-C10
Sao chÐp c«ng thøc cho c¸c « D22:L22.
B¶ng chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a kÓ khÊu hao ®· ®†îc lÊp ®Çy.

407
 A B C D E F G H I J K L
1 Chi phÝ s¶n xuÊt hμng n¨m ch†a tÝnh khÊu hao vμ l·i vay
2 TT Chi phÝ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 C«ng suÊt 90% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
4 I Chi phÝ cho x†ëng ch¨n nu«i 8228 9142 9142 9142 9142 9142 9142 9142 9142 9142
5 1 Gièng 180 200 200 200 200 200 200 200 200 200
6 2 Ch¨m sãc thó y 112 125 125 125 125 125 125 125 125 125
7 3 §iÖn 223 248 248 248 248 248 248 248 248 248
8 4 N†íc 26 29 29 29 29 29 29 29 29 29
9 5 L†¬ng, b¶o hiÓm 351 390 390 390 390 390 390 390 390 390
10 6 Thøc ¨n 7336 8151 8151 8151 8151 8151 8151 8151 8151 8151
11 II Chi phÝ cho x†ëng SX thøc ¨n ch¨n nu«i 26186 29096 29096 29096 29096 29096 29096 29096 29096 29096
12 1 Nguyªn liÖu 25200 28000 28000 28000 28000 28000 28000 28000 28000 28000
13 2 Nhiªn liÖu 22 24 24 24 24 24 24 24 24 24
14 3 §iÖn 223 248 248 248 248 248 248 248 248 248
15 4 N†íc 26 29 29 29 29 29 29 29 29 29
16 5 L†¬ng, b¶o hiÓm 351 390 390 390 390 390 390 390 390 390
17 6 Bao b×, vËn chuyÓn 365 405 405 405 405 405 405 405 405 405
18 III Chi phÝ chung 224 245 245 245 245 245 245 245 245 245
19 1 Chi phÝ tiÒn thuª ®Êt 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
20 2 Chi phÝ qu¶n lý 194 215 215 215 215 215 215 215 215 215
21 Tæng céng 34638 38484 38484 38484 38484 38484 38484 38484 38484 38484
22 Tæng céng-thøc ¨n 27302 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333
23 Vßng quay vèn s¶n xuÊt (vßng/n¨m) 6
24 Nhu cÇu vèn l†u ®éng trong n¨m 4550 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055

ƒ B¶ng khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh, khÊu hao c¸c n¨m ®†îc tÝnh to¸n vμ
liªn kÕt víi b¶ng Vèn vμ nguån vèn ®Çu t†.
¤ D3 nhËp c«ng thøc:
=IF((D$2-
$D$2)<$C3,SLN(VLOOKUP(voncdinh_k,voncdinh,2,FALSE),0,$C3),"")
Sao chÐp c«ng thøc cho c¸c « D3:M6.
¤ D7 nhËp c«ng thøc:
=SUM(D3:D6)
Sao chÐp c«ng thøc cho c¸c « D8:M8.
B¶ng tÝnh khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh sau khi ®†îc nhËp c¸c c«ng thøc cã
kÕt qu¶ nh† sau.

408
 A B C D E F G H I J K L M
1 KhÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh
2 TT Danh môc Thêi gian 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 1 Chi phÝ tr†íc s¶n xuÊt 5 247 247 247 247 247
4 2 Chi phÝ x©y dùng 15 866 866 866 866 866 866 866 866 866 866
5 3 Chi phÝ mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ 10 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070 1,070
6 4 Vèn dù phßng 10% 10 249 249 249 249 249 249 249 249 249 249
7 Tæng céng 2,432 2,432 2,432 2,432 2,432 2,185 2,185 2,185 2,185 2,185

ƒ B¶ng kÕ ho¹ch tr¶ nî, c¸c « trong b¶ng nμy ®†îc nhËp c«ng thøc nh†
sau:
¤ NhËp c«ng thøc Sao chÐp cho c¸c «
C4 =von!$C$20
C5 =IF(C4>0,C$4*von!$C$22,0) D5
C6 0
C7 =IF(C4>0,C4-C6,0) D7
C9 =von!$C$24
C10 =C9*von!$C$25 D10
C11 =C9 D11
C12 =C9-C11 D12
C13 =SUM(D5,D10) D13
D4 =IF(C7>0,C7,0)
D6 =IF(C7>0,$C$4/(von!$C$21-1),0)
D9 =chiphi!D$24

Chän c¸c « tõ D4:D13, vμ sao chÐp cho vïng E4:L13, b¹n ®· cã b¶ng
kÕ ho¹ch tr¶ nî ®· hoμn thiÖn.

409
 A B C D E F G H I J K L
1 KÕ ho¹ch tr¶ nî
2 TT ChØ tiªu 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 I Vay dμi h¹n
4 1 Nî ®Çu n¨m 24675 24675 21150 17625 14100 10575 7050 3525 0 0
5 2 Tr¶ l·i vay 1332 1332 1142 952 761 571 381 190 0 0
6 3 Tr¶ gèc vay 0 3525 3525 3525 3525 3525 3525 3525 0 0
7 4 Nî cuèi n¨m 24675 21150 17625 14100 10575 7050 3525 0 0 0
8 II Vay ng¾n h¹n
9 1 Nî ®Çu n¨m 4849 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055
10 2 Tr¶ l·i vay 378 394 394 394 394 394 394 394 394 394
11 3 Tr¶ gèc vay 4849 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055 5055
12 4 Nî cuèi n¨m 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
13 Tæng l·i vay 1711 1727 1536 1346 1156 965 775 585 394 394

ƒ B¶ng b¸o c¸o thu nhËp, b¹n nhËp c«ng thøc nh† sau:
¤ NhËp c«ng thøc Sao chÐp cho c¸c «
D3 =HLOOKUP(D2,doanhthu,3,FALSE) E3:M3
D5 =HLOOKUP(D2,chiphi,20,FALSE) E5:M5
D6 =HLOOKUP(D2,khauhao,6,FALSE) E6:M6
D7 =HLOOKUP(D2,laivay,12,FALSE) E7:M7
D8 =D3-D5-D6-D7 E8:M8
D10 =D8*D9 E10:M10
D11 =D8-D10 E11:M11
A B C D E F G H I J K L
1 B¸o c¸o thu nhËp
2 TT ChØ tiªu 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 I Doanh thu 38784 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094 43094
4 II Tæng chi phÝ
5 1 Chi phÝ l†u ®éng 34638 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333 30333
6 2 KhÊu hao 2432 2432 2432 2432 2432 2185 2185 2185 2185 2185
7 3 L·i vay 1711 1727 1536 1346 1156 965 775 585 394 394
8 III Lîi nhuËn tr†íc thuÕ 4 8602 8793 8983 9173 9610 9801 9991 10181 10181
9 IV ThuÕ suÊt 0.0% 0.0% 12.5% 12.5% 12.5% 12.5% 25.0% 25.0% 25.0% 25.0%
10 V ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 0 0 1099 1123 1147 1201 2450 2498 2545 2545
11 VI Lîi nhuËn sau thuÕ 4 8602 7694 7860 8027 8409 7351 7493 7636 7636

410
 ƒ B¶ng dßng tiÒn: ®©y lμ b¶ng cuèi cïng b¹n cÇn nhËp c«ng thøc.
¤ NhËp c«ng thøc Sao chÐp cho c¸c «
D3 =HLOOKUP(D2,thunhap,10,FALSE) E3:M3
D4 =HLOOKUP(D2,khauhao,6,FALSE) E4:M4
C5 =von!C26
C6 =C3+C4-C5 E6:M6
C7 =von!C27
C8 =NPV(C7,D6:M6)+C6
C9 =IRR(C6:M6)

A B C D E F G H I J K L M
1 C©n ®èi thu chi
2 TT ChØ tiªu 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3 1 Lîi nhuËn sau thuÕ 4 8602 7694 7860 8027 8409 7351 7493 7636 7636
4 2 KhÊu hao 2432 2432 2432 2432 2432 2185 2185 2185 2185 2185
5 3 Vèn ®Çu t† 32265
6 4 Dßng tiÒn -32265 2435 11034 10125 10292 10459 10594 9536 9679 9821 9821
7 Tû suÊt chiÕt khÊu 6.2%
8 NPV 34,985
9 IRR 23%

B¹n ®· thiÕt lËp xong c«ng thøc vμ mèi liªn kÕt gi÷a c¸c b¶ng tÝnh. TÊt
c¶ c¸c b¶ng tÝnh ®· hoμn thμnh. §©y chØ lμ øng dông cña viÖc sö dông Excel
cho viÖc ph©n tÝch tμi chÝnh mét dù ¸n cô thÓ. Tõ ®©y, b¹n cã thÓ sö dông
c¸ch thøc t†¬ng tù vμ c¸c hμm ph©n tÝch tμi chÝnh ®Ó ph©n tÝch tμi chÝnh c¸c
dù ¸n kh¸c. C¸c dù ¸n ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cã sù kh¸c
nhau vÒ néi dung nghiªn cøu tõ t×nh h×nh kinh tÕ tæng qu¸t cã liªn quan tíi
dù ¸n, nghiªn cøu thÞ tr†êng, ph©n tÝch kü thuËt, d÷ liÖu cÇn nhËp nhiÒu Ýt
kh¸c nhau, do ®ã c¸ch lËp c¸c b¶ng còng kh¸c nhau. NÕu ®ã lμ mét dù ¸n
®¬n gi¶n, th× tÊt c¶ c¸c d÷ liÖu ®Çu vμo cã thÓ nhËp vμo mét b¶ng duy nhÊt
vμ viÖc liªn kÕt gi÷a c¸c b¶ng còng ®¬n gi¶n h¬n. Tuy nhiªn, vÝ dô minh ho¹
trªn cho biÕt c¸ch ph©n tÝch tμi chÝnh b»ng Excel.

411
 Tãm t¾t
Theo ®óng tªn gäi cña ch†¬ng, ch†¬ng nμy tr×nh bμy c¸ch øng dông
Excel trong lËp dù ¸n. C«ng viÖc lËp dù ¸n th†êng do mét nhãm chuyªn gia
thùc hiÖn. Chuyªn gia kinh tÕ tiÕn hμnh nghiªn cøu thÞ tr†êng ®Ó x¸c ®Þnh
c«ng suÊt kh¶ thi cña dù ¸n, s¶n phÈm mμ dù ¸n ®Þnh s¶n xuÊt cã ®Æc ®iÓm
g×. Chuyªn gia kü thuËt nghiªn cøu, lùa chän vμ ®†a ra c¸c sè liÖu ®Çu vμo
cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† nh† lo¹i c«ng nghÖ, m¸y mãc
thiÕt bÞ lùa chän, chi phÝ mua c«ng nghÖ , m¸y mãc thiÕt bÞ, lo¹i ®Çu vμo, chi
phÝ ®Çu vμo nguyªn vËt liÖu, c¬ së h¹ tÇng, chi phÝ vÒ ®Þa ®iÓm, chi phÝ xö lý
chÊt th¶i, c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cÇn x©y dùng vμ chi phÝ x©y dùng... §©y
chÝnh lμ c¸c sè liÖu ®†îc sö dông ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n, ®ã
chÝnh lμ øng dông Excel trong c«ng t¸c lËp dù ¸n. Dù ¸n ®†îc so¹n th¶o lμ
nhê sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn cña c¸c chuyªn gia thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c
nhau. Ch†¬ng nμy ®†îc kÕt cÊu thμnh ba phÇn chÝnh.
PhÇn I nªu lªn sù cÇn thiÕt sö dông Excel trong lËp dù ¸n. Microsoft
Excel lμ ch†¬ng tr×nh chuyªn ®†îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n vμ lËp c¸c b¶ng,
biÓu, ®å thÞ. §©y lμ ch†¬ng tr×nh ®†îc sö dông rÊt phæ biÕn, th©n thiÖn víi
ng†êi sö dông vμ kh«ng ®ßi hái ng†êi lËp dù ¸n ph¶i lμ c¸c chuyªn gia tin
häc hay cã kiÕn thøc uyªn th©m vÒ lËp tr×nh. Ng†êi lËp dù ¸n kh«ng cßn
ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian vμ c«ng søc cho khèi l†îng tÝnh to¸n cång kÒnh,
®¬n ®iÖu, lÆp ®i lÆp l¹i. Excel gióp t¨ng tèc ®é tÝnh to¸n, ®¶m b¶o ®é chÝnh
x¸c cña c¸c tÝnh to¸n, vμ trî gióp ®¾c lùc trong viÖc tr×nh bμy c¸c b¶ng biÓu
mét c¸ch râ rμng. H¬n n÷a, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh pháng ®Þnh
cña mét dù ¸n ®Çu t†, Excel sÏ gióp cho viÖc ph©n tÝch c¸c ph†¬ng ¸n ®Çu t†
kh¸c nhau, gióp cho viÖc ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n trë nªn ®¬n gi¶n h¬n
vμ ®ì tèn thêi gian h¬n rÊt nhiÒu.
Tuy nhiªn, còng cÇn nhÊn m¹nh lμ Microsoft Excel hay bÊt kú phÇn
mÒm nμo kh¸c ®Ó lËp dù ¸n chØ lμ c¸c c«ng cô ®Ó lËp dù ¸n. Ng†êi lËp dù ¸n
ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin, tμi liÖu, sè liÖu vμ hiÓu biÕt
t†êng tËn vÒ lÜnh vùc mμ dù ¸n ®Þnh ®Çu t†. PhÇn II tr×nh bμy c¸c hμm tμi
chÝnh tiªu biÓu ®†îc sö dông trong lËp dù ¸n. §Ó cã thÓ vËn dông tèt c¸c
hμm trong ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t†, b¹n cÇn hiÓu vÒ c¸c hμm. PhÇn
nμy nªu lªn kh¸i niÖm c¸c hμm, có ph¸p cña tõng hμm tμi chÝnh.

412
 ƒ Hμm FV dïng ®Ó tÝnh gi¸ trÞ t†¬ng lai cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh
®Òu ®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =FV(rate,nper,pmt,pv,type)
ƒ Hμm PV dïng ®Ó tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh
®Òu ®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =PV(rate,nper,pmt,fv,type)
ƒ Hμm NPER dïng ®Ó tÝnh tæng sè c¸c giai ®o¹n mμ c¸c kho¶n tiÒn
ph¸t sinh ®Òu ®Æn víi tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =NPER(rate, pmt, pv, fv, type)
ƒ Hμm RATE dïng ®Ó tÝnh tû suÊt chiÕt khÊu cña c¸c kho¶n tiÒn ph¸t
sinh ®Òu ®Æn.
Có ph¸p: =RATE(nper,pmt,pv,fv,type,guess)
ƒ Hμm PMT dïng tÝnh kho¶n tiÒn ph¸t sinh ®Òu ®Æn mçi giai ®o¹n víi
tû suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =PMT(rate,nper,pv,fv,type)
ƒ Hμm PPMT dïng tÝnh kho¶n tr¶ gèc cña mét kho¶n ®Çu t† trong mét
giai ®o¹n víi c¸c kho¶n tr¶ ®Òu ®Æn vμ l·i suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =PPMT(rate,per,nper,pv,fv,type)
ƒ Hμm IPMT dïng tÝnh kho¶n tr¶ l·i cña mét kho¶n ®Çu t† trong mét
giai ®o¹n víi c¸c kho¶n tr¶ ®Òu ®Æn vμ l·i suÊt kh«ng ®æi.
Có ph¸p: =IPMT(rate,per,nper,pv,fv,type)
ƒ Hμm NPV tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña mét c«ng cuéc ®Çu t†.
Có ph¸p: =NPV(rate,value1,value2, ...)
ƒ Hμm IRR dïng ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé.
Có ph¸p: =IRR(values,guess)
ƒ Hμm MIRR dïng ®Ó tÝnh hÖ sè hoμn vèn néi bé ®iÒu chØnh. Hμm
MIRR tÝnh ®Õn c¶ chi phÝ cña kho¶n ®Çu t† vμ l·i nhËn ®†îc tõ viÖc t¸i ®Çu
t†.
Có ph¸p: =MIRR(values,finance_rate,reinvest_rate)

413
 ƒ Hμm SLN dïng ®Ó tÝnh khÊu hao tuyÕn tÝnh cña mét tμi s¶n cho mét
giai ®o¹n.
Có ph¸p: =SLN(cost,salvage,life)
ƒ Hμm DB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n cho mét giai ®o¹n,
sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-cè ®Þnh.
Có ph¸p: =DB(cost,salvage,life,period,month)
ƒ Hμm DDB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n cho mét giai ®o¹n,
sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp.
Có ph¸p: =DDB(cost,salvage,life,period,factor)
ƒ Hμm SYD dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n trong mét giai ®o¹n
theo ph†¬ng ph¸p khÊu hao tæng sè thø tù c¸c n¨m.
Có ph¸p: =SYD(cost,salvage,life,per)
ƒ Hμm VDB dïng ®Ó tÝnh khÊu hao cña mét tμi s¶n trong mét giai
®o¹n mμ b¹n chØ ®Þnh, sö dông ph†¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn-kÐp hoÆc
ph†¬ng ph¸p kh¸c mμ b¹n chØ ®Þnh. VDB lμ viÕt t¾t cña ph†¬ng ph¸p khÊu
hao gi¶m dÇn-biÕn ®æi (variable declining balance).
Có ph¸p: =VDB(cost,salvage,life,start_period,end_period,factor,no_switch)
PhÇn III h†íng dÉn c¸ch lËp dù ¸n b»ng Excel. PhÇn nμy lÊy mét dù ¸n
cô thÓ, dù ¸n “§Çu t† x©y dùng x†ëng s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i vμ ch¨n
nu«i lîn siªu n¹c xuÊt khÈu” ®Ó minh ho¹ cho c«ng t¸c lËp dù ¸n b»ng Exel.
B¹n ®†îc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ dù ¸n. TiÕp ®Õn lμ c¸c b†íc ®†îc sö
dông ®Ó ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t†. Thø nhÊt lμ ®Æt tªn tËp tin b¶ng
tÝnh, sæ b¶ng tÝnh. Víi dù ¸n nμy b¹n cã thÓ ®Æt tªn tÖp lμ channuoi2001.xls,
®†îc hiÓu lμ dù ¸n ch¨n nu«i lËp vμo n¨m 2001; tªn cña c¸c b¶ng tÝnh nh†
sau: Sè l†îng s¶n phÈm: soluong, Gi¸ b¸n s¶n phÈm vμ doanh thu mét n¨m:
giaban, Doanh thu cña dù ¸n: doanhthu, Chi phÝ ®Çu t† trang thiÕt bÞ:
thietbi...
Thø hai lμ t¹o b¶ng vμ nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh. ViÖc nhËp d÷
liÖu lμ c«ng viÖc cña ng†êi sö dông vμ m¸y tÝnh kh«ng thÓ lμm thay b¹n
®†îc. B†íc nμy ®ßi hái b¹n ph¶i biÕt c¸ch thiÕt kÕ c¸c b¶ng tÝnh (nh† tiªu ®Ò
cña b¶ng, tiªu ®Ò c¸c cét) vμ nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh. B¶ng c«ng suÊt

414
nhËp d÷ liÖu gièng nh† th«ng tin dù ¸n ®· cho. B¶ng sè l†îng s¶n phÈm b¹n
nhËp d÷ liÖu cho c¸c cét trõ hai cét sè con, vμ sè lîng (tÊn). Cét sè con sÏ
®†îc liªn kÕt víi b¶ng congsuat th«ng qua cét s¶n phÈm. Cét sè lîng
(tÊn) sÏ ®†îc tù ®éng tÝnh to¸n...
B†íc tiÕp lμ g¸n nh·n cho c¸c b¶ng. B¹n cÇn ph¶i g¸n nh·n cho c¸c
m¶ng cña b¶ng tÝnh.
Tªn nh·n B¶ng tÝnh M¶ng tham chiÕu
soluong Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m =soluong!$B$3:$F$7
sanpham_s Sè l†îng s¶n phÈm hμng n¨m =soluong!$B$3:$B$7
doanhthu_g Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu =giaban!$B$3:$E$12
mét n¨m
sanpham_g Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm vμ doanh thu =giaban!$B$3:$B$7
mét n¨m
.....

Cuèi cïng lμ nhËp c«ng thøc vμ thiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a c¸c b¶ng
tÝnh. Hai hμm ®†îc sö dông rÊt nhiÒu trong viÖc liªn kÕt gi÷a c¸c b¶ng tÝnh
víi nhau lμ hμm t×m kiÕm VLOOKUP vμ HLOOKUP.
Hμm VLOOKUP cã có ph¸p:
=VLOOKUP(lookup_value,table_array,col_index_num,range_loo
kup)
Hμm HLOOKUP cã có ph¸p:
=HLOOKUP(lookup_value,table_array,row_index_num,range_lo
okup)
Sö dông hai hμm t×m kiÕm ®Ó liªn kÕt c¸c b¶ng víi nhau ®Ó hoμn thμnh
c¸c b¶ng tÝnh. PhÇn III h†íng dÉn viÖc sö dông Excel cho viÖc ph©n tÝch tμi
chÝnh mét dù ¸n cô thÓ. Trªn c¬ së ®ã, b¹n cã thÓ sö dông c¸ch thøc t†¬ng tù
vμ c¸c hμm ph©n tÝch tμi chÝnh ®Ó ph©n tÝch tμi chÝnh c¸c dù ¸n kh¸c.

415
 C©u hái
1. Nªu sù cÇn thiÕt sö dông Excel trong lËp dù ¸n.
2. Tr×nh bμy kh¸i niÖm vμ có ph¸p cña c¸c hμm tμi chÝnh sau: FV, PV,
NPER, RATE.
3. Tr×nh bμy kh¸i niÖm vμ có ph¸p cña c¸c hμm: PMT, PPMT, IPMT.
4. Tr×nh bμy kh¸i niÖm vμ có ph¸p cña c¸c hμm: NPV, IRR, MIRR.
5. Tr×nh bμy kh¸i niÖm vμ có ph¸p cña c¸c hμm tÝnh khÊu hao: SLN,
DB, DDB, SYD, VDB.
6. C¸c b†íc ®†îc sö dông khi lËp dù ¸n b»ng Excel. Theo b¹n, b†íc
nμo quan träng nhÊt?

416
 Cht¬ng X
NH÷NG VÊN §Ò C¥ B¶N CñA QU¶N Lý Dù ¸N

I. KH¸I NIÖM, MôC TI£U V~ NéI DUNG CñA QU¶N Lý

Dù ¸N
1. Kh¸i niÖm qu¶n lý dù ¸n
Quҧn lý dӵ án là quá trình lұp kӃ hoҥch, ÿiӅu phӕi thӡi gian, nguӗn lӵc
và giám sát quá trình phát triӇn cӫa dӵ án nhҵm ÿҧm bҧo cho dӵ án hoàn
thành ÿúng thӡi hҥn, trong phҥm vi ngân sách ÿѭӧc duyӋt và ÿҥt ÿѭӧc các
yêu cҫu ÿã ÿӏnh vӅ kӻ thuұt và chҩt lѭӧng sҧn phҭm dӏch vө, bҵng nhӳng
phѭѫng pháp và ÿiӅu kiӋn tӕt nhҩt cho phép.
Quҧn lý dӵ án bao gӗm ba giai ÿoҥn chӫ yӃu. Ĉó là viӋc lұp kӃ hoҥch,
ÿiӅu phӕi thӵc hiӋn mà nӝi dung chӫ yӃu là quҧn lý tiӃn ÿӝ thӡi gian, chi phí
và thӵc hiӋn giám sát các công viӋc dӵ án nhҵm ÿҥt ÿѭӧc nhӳng mөc tiêu
xác ÿӏnh.
Lұp kӃ hoҥch. Ĉây là giai ÿoҥn xây dӵng mөc tiêu, xác ÿӏnh công viӋc,
dӵ tính nguӗn lӵc cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn dӵ án và là quá trình phát triӇn mӝt
kӃ hoҥch hành ÿӝng thӕng nhҩt, theo trình tӵ logic, có thӇ biӇu hiӋn dѭӟi
dҥng các sѫ ÿӗ hӋ thӕng hoһc theo các phѭѫng pháp lұp kӃ hoҥch truyӅn
thӕng.
ĈiӅu phӕi thӵc hiӋn dӵ án. Ĉây là quá trình phân phӕi nguӗn lӵc bao
gӗm tiӅn vӕn, lao ÿӝng, thiӃt bӏ và ÿһc biӋt quan trӑng là ÿiӅu phӕi và quҧn
lý tiӃn ÿӝ thӡi gian. Giai ÿoҥn này chi tiӃt hóa thӡi gian, lұp trình lӏch cho
tӯng công viӋc và toàn bӝ dӵ án (khi nào bҳt ÿҫu, khi nào kӃt thúc), trên cѫ
sӣ ÿó, bӕ trí tiӅn vӕn, nhân lӵc và thiӃt bӏ phù hӧp.
Giám sát là quá trình theo dõi kiӇm tra tiӃn trình dӵ án, phân tích tình
hình thӵc hiӋn, báo cáo hiӋn trҥng và ÿӅ xuҩt biӋn pháp giҧi quyӃt nhӳng
vѭӟng mҳc trong quá trình thӵc hiӋn. Cùng vӟi hoҥt ÿӝng giám sát, công tác
ÿánh giá dӵ án giӳa kǤ và cuӕi kǤ cNJng ÿѭӧc thӵc hiӋn nhҵm tәng kӃt rút
kinh nghiӋm, kiӃn nghӏ các pha sau cӫa dӵ án.

417
 Các giai ÿoҥn cӫa quá trình quҧn lý dӵ án hình thành mӝt chu trình năng
ÿӝng tӯ viӋc lұp kӃ hoҥch ÿӃn ÿiӅu phӕi thӵc hiӋn và giám sát, sau ÿó phҧn
hӗi cho viӋc tái lұp kӃ hoҥch dӵ án nhѭ trình bày trong hình 10.1

H×nh 10.1. Chu tr×nh qu¶n lý dù ¸n

2. Môc tiªu cña qu¶n lý dù ¸n

Mөc tiêu cѫ bҧn cӫa quҧn lý dӵ án nói chung là hoàn thành các công
viӋc dӵ án theo ÿúng yêu cҫu kӻ thuұt và chҩt lѭӧng, trong phҥm vi ngân
sách ÿѭӧc duyӋt và theo tiӃn ÿӝ thӡi gian cho phép.
Nói chung, chi phí cӫa dӵ án tăng lên khi chҩt lѭӧng hoàn thiӋn công
viӋc tӕt hѫn, thӡi gian kéo dài thêm và phҥm vi dӵ án ÿѭӧc mӣ rӝng. NӃu
thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án bӏ kéo dài, gһp trѭӡng hӧp giá nguyên vұt liӋu
tăng cao sӁ phát sinh tăng chi phí mӝt sӕ khoҧn mөc nguyên vұt liӋu. Mһt
khác, thӡi gian kéo dài dүn ÿӃn tình trҥng làm viӋc kém hiӋu quҧ do công
nhân mӋt mӓi, do chӡ ÿӧi và thӡi gian máy chӃt tăng theo… làm phát sinh
tăng mӝt sӕ khoҧn mөc chi phí. Thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án kéo dài, chi phí
lãi vay ngân hàng, bӝ phұn chi phí gián tiӃp (chi phí hoҥt ÿӝng cӫa văn

418
phòng dӵ án) tăng theo thӡi gian và nhiӅu trѭӡng hӧp, phát sinh tăng khoҧn
tiӅn phҥt do không hoàn thành ÿúng tiӃn ÿӝ ghi trong hӧp ÿӗng.
Ba yӃu tӕ: thӡi gian, chi phí và mӭc ÿӝ hoàn thiӋn công viӋc có quan hӋ
chһt chӁ vӟi nhau. Tҫm quan trӑng cӫa tӯng mөc tiêu có thӇ khác nhau giӳa
các dӵ án, giӳa các thӡi kì ÿӕi vӟi cùng mӝt dӵ án, nhѭng nói chung, ÿҥt
ÿѭӧc kӃt quҧ tӕt ÿӕi vӟi mөc tiêu này thѭӡng phҧi “hi sinh” mӝt hoһc hai
mөc tiêu kia. Trong quá trình quҧn lý dӵ án thѭӡng diӉn ra hoҥt ÿӝng ÿánh
ÿәi mөc tiêu. Ĉánh ÿәi mөc tiêu dӵ án là viӋc hy sinh mӝt mөc tiêu nào ÿó
ÿӇ thӵc hiӋn tӕt hѫn mөc tiêu kia trong ÿiӅu kiӋn thӡi gian và không gian
cho phép, nhҵm thӵc hiӋn tӕt nhҩt tҩt cҧ các mөc tiêu dài hҥn cӫa quá trình
quҧn lý dӵ án. ViӋc ÿánh ÿәi mөc tiêu diӉn ra trong suӕt quá trình quҧn lý,
tӯ khi bҳt ÿҫu ÿӃn khi kӃt thúc dӵ án. Ӣ mӛi giai ÿoҥn cӫa quá trình quҧn lý
dӵ án, có thӇ mӝt mөc tiêu nào ÿó trӣ thành yӃu tӕ quan trӑng nhҩt cҫn phҧi
tuân thӫ, trong khi các mөc tiêu khác có thӇ thay ÿәi, do ÿó, viӋc ÿánh ÿәi
mөc tiêu ÿӅu có ҧnh hѭӣng ÿӃn kӃt quҧ thӵc hiӋn các mөc tiêu khác.
Ĉánh ÿәi mөc tiêu phҧi luôn dӵa trên các ÿiӅu kiӋn hay các ràng buӝc
nhҩt ÿӏnh. Bҧng 10.1 trình bày các tình huӕng ÿánh ÿәi. Tình huӕng A&B là
nhӳng tình huӕng ÿánh ÿәi thѭӡng gһp trong quҧn lý dӵ án. Theo tình
huӕng A, tҥi mӝt thӡi ÿiӇm chӍ có mӝt trong ba mөc tiêu cӕ ÿӏnh, trong tình
huӕng B, có hai mөc tiêu cӕ ÿӏnh còn các mөc tiêu khác thay ÿәi. Tình
huӕng C là trѭӡng hӧp tuyӋt ÿӕi. Cҧ ba mөc tiêu ÿӅu cӕ ÿӏnh nên không thӇ
ÿánh ÿәi hoһc cҧ ba mөc tiêu cùng thay ÿәi nên cNJng không cҫn phҧi ÿánh ÿәi.
Bҧng 10.1. Các tình huӕng ÿánh ÿәi

Loҥi tình
Ký hiӋu Thӡi gian Chi phí Hoàn thiӋn
huӕng
A A1 Cӕ ÿӏnh Thay ÿәi Cӕ ÿӏnh
A2 Thay ÿәi Cӕ ÿӏnh Cӕ ÿӏnh
A3 Thay ÿәi Thay ÿәi Cӕ ÿӏnh
B B1 Cӕ ÿӏnh Cӕ ÿӏnh Thay ÿәi
B2 Cӕ ÿӏnh Thay ÿәi Cӕ ÿӏnh
B3 Thay ÿәi Cӕ ÿӏnh Cӕ ÿӏnh
C C1 Cӕ ÿӏnh Cӕ ÿӏnh Cӕ ÿӏnh
C2 Thay ÿәi Thay ÿәi Thay ÿәi

419
 Trong quҧn lý dӵ án, các nhà quҧn lý mong muӕn ÿҥt ÿѭӧc mӝt cách
tӕt nhҩt tҩt cҧ các mөc tiêu ÿһt ra. Tuy nhiên, thӵc tӃ không ÿѫn giҧn. Dù
phҧi ÿánh ÿәi hay không ÿánh ÿәi mөc tiêu, các nhà quҧn lý hy vӑng ÿҥt
ÿѭӧc sӵ kӃt hӧp tӕt nhҩt giӳa các mөc tiêu cӫa quҧn lý dӵ án.
Khi phân tích ÿánh ÿәi mөc tiêu trong QLDA, thѭӡng theo 6 bѭӟc sau ÿây:
x Nhұn diӋn và ÿánh giá khҧ năng xung khҳc
x Nghiên cӭu các mөc tiêu cӫa dӵ án
x Phân tích môi trѭӡng dӵ án và hiӋn trҥng
x Xác ÿӏnh các lӵa chӑn
x Phân tích và lӵa chӑn khҧ năng tӕt nhҩt
x ĈiӅu chӍnh kӃ hoҥch dӵ án
3. T¸c dông cña qu¶n lý dù ¸n
x Liên kӃt tҩt cҧ các hoҥt ÿӝng, các công viӋc cӫa dӵ án
x Tҥo ÿiӅu kiӋn thuұn lӧi cho viӋc liên hӋ thѭӡng xuyên, gҳn bó giӳa
nhóm quҧn lý dӵ án vӟi khách hàng và các nhà cung cҩp ÿҫu vào cho dӵ án.
x Tăng cѭӡng sӵ hӧp tác giӳa các thành viên và chӍ rõ trách nhiӋm cӫa
các thành viên tham gia dӵ án.
x Tҥo ÿiӅu kiӋn phát hiӋn sӟm nhӳng khó khăn vѭӟng mҳc nҧy sinh và
ÿiӅu chӍnh kӏp thӡi trѭӟc nhӳng thay ÿәi hoһc ÿiӅu kiӋn không dӵ ÿoán
ÿѭӧc. Tҥo ÿiӅu kiӋn cho viӋc ÿàm phán trӵc tiӃp giӳa các bên liên quan ÿӇ
giҧi quyӃt nhӳng bҩt ÿӗng.
x Tҥo ra sҧn phҭm và dӏch vө có chҩt lѭӧng cao hѫn.
Tuy nhiên, phѭѫng pháp quҧn lý dӵ án cNJng có mһt hҥn chӃ cӫa nó.
Nhӳng mâu thuүn do cùng chia nhau mӝt nguӗn lӵc cӫa ÿѫn vӏ; quyӅn lӵc
và trách nhiӋm cӫa nhà quҧn lý dӵ án trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp không ÿѭӧc
thӵc hiӋn ÿҫy ÿӫ; vҩn ÿӅ (hay “bӋnh”) cӫa dӵ án là nhӳng nhѭӧc ÿiӇm cҫn
ÿѭӧc khҳc phөc ÿӕi vӟi phѭѫng pháp quҧn lý dӵ án.
4. Néi dung c¬ b¶n cña qu¶n lý dù ¸n
a. Qu̫n lý vƭ mô và qu̫n lý vi mô ÿ͙i vͣi các d͹ án
Qu̫n lý vƭ mô ÿ͙i vͣi d͹ án.
Quҧn lý vƭ mô hay quҧn lý nhà nѭӟc ÿӕi vӟi dӵ án bao gӗm tәng thӇ

420
các biӋn pháp vƭ mô tác ÿӝng ÿӃn các yӃu tӕ cӫa quá trình hình thành, thӵc
hiӋn và kӃt thúc dӵ án.
Trong quá trình triӇn khai dӵ án, nhà nѭӟc mà ÿҥi diӋn là các cѫ quan
quҧn lý nhà nѭӟc vӅ kinh tӃ luôn theo dõi chһt chӁ, ÿӏnh hѭӟng và chi phӕi
hoҥt ÿӝng cӫa dӵ án nhҵm ÿҧm bҧo cho dӵ án ÿóng góp tích cӵc vào viӋc
phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi. Nhӳng công cө quҧn lý vƭ mô chính cӫa nhà nѭӟc
ÿӇ quҧn lý dӵ án bao gӗm các chính sách, kӃ hoҥch, quy hoҥch nhѭ chính
sách vӅ tài chính, tiӅn tӋ, tӹ giá, lãi suҩt, chính sách ÿҫu tѭ, chính sách thuӃ,
hӋ thӕng luұt pháp, nhӳng quy ÿӏnh vӅ chӃ ÿӝ kӃ toán, bҧo hiӇm, tiӅn lѭѫng…
Qu̫n lý vi mô ÿ͙i vͣi ho̩t ÿ͡ng d͹ án
Quҧn lý dӵ án ӣ tâm vi mô là quҧn lý các hoҥt ÿӝng cө thӇ cӫa dӵ án.
Nó bao gӗm nhiӅu khâu công viӋc nhѭ lұp kӃ hoҥch, ÿiӅu phӕi, kiӇm soát…
các hoҥt ÿӝng dӵ án. Quҧn lý dӵ án bao gӗm hàng loҥt vҩn ÿӅ nhѭ quҧn lý
thӡi gian, chi phí, nguӗn vӕn ÿҫu tѭ, rӫi ro, quҧn lý hoҥt ÿӝng mua bán…
Quá trình quҧn lý ÿѭӧc thӵc hiӋn trong suӕt các giai ÿoҥn tӯ chuҭn bӏ ÿҫu tѭ
ÿӃn giai ÿoҥn vұn hành các kӃt quҧ cӫa dӵ án. Trong tӯng giai ÿoҥn, tuy ÿӕi
tѭӧng quҧn lý cө thӇ có khác nhau nhѭng ÿӅu phҧi gҳn vӟi ba mөc tiêu cѫ
bҧn cӫa hoҥt ÿӝng quҧn lý dӵ án là: thӡi gian, chi phí và kӃt quҧ hoàn thành.
b. Lƭnh v͹c qu̫n lý d͹ án
Theo ÿӕi tѭӧng quҧn lý, quҧn lý dӵ án bao gӗm các nӝi dung nhѭ
trong bҧng 10.2. Quҧn lý dӵ án bao gӗm chín lƭnh vӵc chính cҫn ÿѭӧc xem
xét nghiên cӭu (theo ViӋn Nghiên cӭu Quҧn trӏ Dӵ án quӕc tӃ (PMI)) là:
Ͳ L̵p k͇ ho̩ch t͝ng quan. Lұp kӃ hoҥch tәng quan cho dӵ án là quá
trình tә chӭc dӵ án theo mӝt trình tӵ logic, là viӋc chi tiӃt hoác các mөc tiêu
cӫa dӵ án thành nhӳng công viӋc cө thӇ và hoҥch ÿӏnh mӝt chѭѫng trình
thӵc hiӋn nhӳng công viӋc ÿó nhҵm ÿҧm bҧo các lƭnh vӵc quҧn lý khác nhau
cӫa dӵ án ÿã ÿѭӧc kӃt hӧp mӝt cách chính xác và ÿҫy ÿӫ.
Ͳ Qu̫n lý ph̩m vi. Quҧn lý phҥm vi cӫa dӵ án là viӋc xác ÿӏnh, giám
sát viӋc thӵc hiӋn mөc ÿích, mөc tiêu cӫa dӵ án, xác ÿӏnh công viӋc nào
thuӝc vӅ dӵ án và cҫn phҧi thӵc hiӋn, công viӋc nào nҵm ngoài phҥm vi cӫa
dӵ án.

421
 Ͳ Qu̫n lý thͥi gian. Quҧn lý thӡi gian là viӋc lұp kӃ hoҥch, phân phӕi
và giám sát tiӃn ÿӝ thӡi gian nhҵm ÿҧm bҧo thӡi gian hoàn thành dӵ án. Nó
chӍ rõ mӛi công viӋc phҧi kéo dài bao lâu, khi nào bҳt ÿҫu, khi nào kӃt thúc
và toàn bӝ dӵ án bao giӡ sӁ hoàn thành.
Ͳ Qu̫n lý chi phí. Quҧn lý chi phí cӫa dӵ án là quá trình dӵ toán kinh
phí, giám sát thӵc hiӋn chi phí theo tiӃn ÿӝ cho tӯng công viӋc và toàn bӝ dӵ
án, là viӋc tә chӭc, phân tích sӕ liӋu và báo cáo nhӳng thông tin vӅ chi phí.
Ͳ Qu̫n lý ch̭t l˱ͫng. Quҧn lý chҩt lѭӧng dӵ án là quá trình triӇn khai
giám sát nhӳng tiêu chuҭn chҩt lѭӧng cho viӋc thӵc hiӋn dӵ án, ÿҧm bҧo
chҩt lѭӧng sҧn phҭm dӵ án phҧi ÿáp ӭng mong muӕn cӫa chӫ ÿҫu tѭ.
Ͳ Qu̫n lý nhân l͹c. Quҧn lý nhân lӵc là viӋc hѭӟng dүn, phӕi hӧp
nhӳng nӛ lӵc cӫa mӑi thành viên tham gia dӵ án vào viӋc hoàn thành mөc
tiêu dӵ án. Nó cho thҩy viӋc sӱ dөng lӵc lѭӧng lao ÿӝng cӫa dӵ án hiӋu quҧ
ÿӃn mӭc nào?
Ͳ Qu̫n lý thông tin. Quҧn lý thông tin là quá trình ÿҧm bҧo các dòng
thông tin thông suӕt mӝt cách nhanh nhҩt và chính xác giӳa các thành viên
dӵ án và vӟi các cҩp quҧn lý khác nhau. Thông qua quҧn lý thông tin có thӇ
trҧ lӡi ba câu hӓi: ai cҫn thông tin vӅ dӵ án, mӭc ÿӝ chi tiӃt cҧ các nhà quҧn
lý dӵ án cҫn báo cáo cho hӑ bҵng cách nào?
Ͳ Qu̫n lý rͯi ro. Quҧn lý rӫi ro là viӋc nhұn diӋn các nhân tӕ rӫi ro
cӫa dӵ án, lѭӧng hóa mӭc ÿӝ rӫi ro và có kӃ hoҥch ÿӕi phó cNJng nhѭ quҧn
lý tӯng loҥi rӫi ro.
Ͳ Qu̫n lý hͫp ÿ͛ng và ho̩t ÿ͡ng mua bán. Quҧn lý hӧp ÿӗng và
hoҥt ÿӝng mua bán cӫa dӵ án là quá trình lӵa chӑn nhà cung cҩp hàng hóa
và dӏch vө, thѭѫng lѭӧng, quҧn lý các hӧp ÿӗng và ÿiӅu viӋc mua bán
nguyên vұt liӋu, trang thiӃt bӏ, dӏch vө… cҫn thiӃt cho dӵ án. Quá trình
quҧn lý này nhҵm giҧi quyӃt vҩn ÿӅ: bҵng cách nào dӵ án nhұn ÿѭӧc hàng
hóa và dӏch vө cҫn thiӃt cӫa các tә chӭc bên ngoài? tiӃn ÿӝ cung, chҩt
lѭӧng cung ra sao?

422
LËp kÕ ho¹ch tæng quan Qu¶n lý ph¹m vi Qu¶n lý thêi gian
- LËp kÕ ho¹ch - X¸c ®Þnh ph¹m vi dù ¸n - X¸c ®Þnh c«ng viÖc
- Thùc hiÖn kÕ ho¹ch - LËp kÕ ho¹ch ph¹m vi - Dù tÝnh thêi gian
- Qu¶n lý nh÷ng thay ®æi - Qu¶n lý thay ®æi ph¹m vi - Qu¶n lý tiÕn ®é

Qu¶n lý chi phÝ Qu¶n lý chÊt lîng Qu¶n lý nh©n lùc

- LËp kÕ ho¹ch nguån lùc - LËp kÕ ho¹ch chÊt l†îng - LËp kÕ ho¹ch nh©n lùc,
- TÝnh to¸n chi phÝ - §¶m b¶o chÊt l†îng tiÒn l†¬ng
- LËp dù to¸n - Qu¶n lý chÊt l†îng - TuyÓn dông, ®μo t¹o
- Qu¶n lý chi phÝ - Ph¸t triÓn nhãm

Qu¶n lý th«ng tin Qu¶n lý ho¹t ®éng cung Qu¶n lý rñi ro dù ¸n

- LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý
th«ng tin
- X©y dùng kªnh vμ ph©n
phèi th«ng tin
- B¸o c¸o tiÕn ®é
øng, mua b¸n - X¸c ®Þnh rñi ro
- KÕ ho¹ch cung øng - §¸nh gi¸ møc ®é rñi ro
- Lùa chän nhμ cung cÊp, - X©y dùng ch†¬ng tr×nh
tæ chøc ®Êu thÇu qu¶n lý rñi ro ®Çu t†
- Qu¶n lý hîp ®ång, tiÕn
®é cung øng

Bҧng 10.2. Các lƭnh vӵc cӫa quҧn lý dӵ án

c. Qu̫n lý theo chu kǤ cͯa d͹ án
Dӵ án là mӝt thӵc thӇ thӕng nhҩt, thӡi gian thӵc hiӋn dài và có ÿӝ bҩt
ÿӏnh nhҩt ÿӏnh nên các tә chӭc, ÿѫn vӏ thѭӡng chia dӵ án thành mӝt sӕ giai
ÿoҥn ÿӇ quҧn lý thӵc hiӋn. Mӛi giai ÿoҥn ÿѭӧc ÿánh dҩu bӣi viӋc thӵc hiӋn
mӝt hoһc nhiӅu công viӋc. Tәng hӧp các giai ÿoҥn này ÿѭӧc gӑi là chu kǤ
cӫa dӵ án. Chu kǤ dӵ án xác ÿӏnh thӡi ÿiӇm bҳt ÿҫu, thӡi ÿiӇm kӃt thúc và
thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án. Chu kǤ dӵ án xác ÿӏnh nhӳng công viӋc nào sӁ
ÿѭӧc thӵc hiên trong tӯng pha và ai sӁ tham gia thӵc hiӋn. Nó cNJng chӍ ra
nhӳng công viӋc nào còn lҥi ӣ giai ÿoҥn cuӕi sӁ thuӝc và không thuӝc phҥm
vi dӵ án.
Tùy theo mөc ÿích nghiên cӭu, có thӇ phân chia chu kǤ dӵ án thành
nhiӅu giai ÿoҥn khác nhau. Chu kǤ cӫa mӝt dӵ án sҧn xuҩt công nghiӋp
thông thѭӡng ÿѭӧc chia thành 4 giai ÿoҥn: X©y dùng ý t†ëng, giai ®o¹n ph¸t
triÓn, giai ®o¹n triÓn khai, giai ®o¹n kÕt thóc.
Giai ÿo̩n xây d͹ng ý t˱ͧng
Xây dӵng ý tѭӣng dӵ án là viӋc xác ÿӏnh bӭc tranh toàn cҧnh vӅ mөc
tiêu, kӃt quҧ cuӕi cùng và phѭѫng pháp thӵc hiӋn kӃt quҧ ÿó. Xây dӵng ý

423
tѭӣng dӵ án ÿѭӧc bҳt ÿҫu ngay khi dӵ án ÿѭӧc bҳt ÿҫu hình thành.. Tұp hӧp
sӕ liӋu, xác ÿӏnh nhu cҫu, ÿánh giá ÿӝ rӫi ro, dӵ tính nguӗn lӵc, so sánh lӵa
chӑn dӵ án… là nhӳng công viӋc ÿѭӧc triӇn khai và cҫn ÿѭӧc quҧn lý trong
giai ÿoҥn này. QuyӃt ÿӏnh chӑn lӵa dӵ án là nhӳng quyӃt ÿӏnh chiӃn lѭӧc
dӵa trên mөc ÿích, nhu cҫu và các mөc tiêu lâu dài cӫa tә chӭc, doanh
nghiӋp. Trong giai ÿoҥn này, nhӳng nӝi dung ÿѭӧc xét ÿӃn là mөc ÿích yêu
cҫu cӫa dӵ án, tính khҧ thi, lӧi nhuұn tiӅm năng, mӭc ÿӝ chi phí, ÿӝ rӫi ro
và ѭӟc tính nguӗn lӵc cҫn thiӃt. Ĉӗng thӡi cNJng cҫn làm rõ hѫn nӳa ý tѭӣng
dӵ án bҵng cách phác thҧo nhӳng kӃt quҧ và phѭѫng pháp thӵc hiӋn trong
ÿiӅu kiӋn hҥn chӃ vӅ nguӗn lӵc. Phát triӇn ý tѭӣng dӵ án không cҫn thiӃt
phҧi lѭӧng hóa hӃt bҵng các chӍ tiêu nhѭng nó phҧi ngҳn gӑn, ÿѭӧc diӉn ÿҥt
trên cѫ sӣ thӵc tӃ.
Giai ÿo̩n phát tri͋n
Giai ÿoҥn phát triӇn là giai ÿoҥn chi tiӃt xem dӵ án cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn
nhѭ thӃ nào mà nӝi dung chӫ yӃu cӫa nó tұp trung vào công tác thiӃt kӃ và
lұp kӃ hoҥch. Ĉây là giai ÿoҥn chӭa ÿӵng nhӳng công viӋc phӭc tҥp nhҩt
cӫa mӝt dӵ án. Nӝi dung cӫa giai ÿoҥn này bao gӗm nhӳng công viӋc nhѭ
sau: Thành lұp nhóm dӵ án, xác ÿӏnh cҩu trúc tә chӭc dӵ án; Lұp kӃ hoҥch
tәng quan; Phân tách công viӋc cӫa dӵ án; Lұp kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ thӡi gian,
kӃ hoҥch ngân sách, nguӗn lӵc cҫn thiӃt, kӃ hoҥch chi phí. KӃt thúc giai
ÿoҥn này tiӃn trình thӵc hiӋn dӵ án có thӇ ÿѭӧc bҳt ÿҫu. Thành công cӫa dӵ
án phө thuӝc khá lӟn vào chҩt lѭӧng và sӵ chuҭn bӏ kӻ lѭӥng cӫa các kӃ
hoҥch trong giai ÿoҥn này.
Giai ÿo̩n th͹c hi͏n
Giai ÿoҥn thӵc hiӋn là giai ÿoҥn quҧn lý dӵ án bao gӗm các công viӋc
thӵc hiӋn nhѭ viӋc xây dӵng nhà xѭӣng và công trình, lӵa chӑn công cө,
mua sҳm thiӃt bӏ và lҳp ÿһt… Ĉây là giai ÿoҥn chiӃm nhiӅu thӡi gian và nӛ
lӵc nhҩt. Nhӳng vҩn ÿӅ cҫn xem xét trong giai ÿoҥn này là nhӳng yêu cҫu
kӻ thuұt cө thӇ, vҩn ÿӅ so sánh ÿánh giá lӵa chӑn công cө, thiӃt bӏ, kӻ thuұt
lҳp ráp, mua thiӃt bӏ chính.
KӃt thúc giai ÿoҥn này các hӋ thӕng ÿѭӧc xây dӵng và kiӇm ÿӏnh, dây
chuyӅn sҧn xuҩt ÿѭӧc vұn hành.

424
 Giai ÿo̩n k͇t thúc
Trong giai ÿoҥn kӃt thúc chu kǤ cӫa dӵ án, cҫn thӵc hiӋn nhӳng công
viӋc còn lҥi nhѭ hoàn thành sҧn phҭm, bàn giao công trình và nhӳng tài liӋu
liên quan, ÿánh giá dӵ án, giҧi phóng nguӗn lӵc. Mӝt sӕ công viӋc cө thӇ
cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn ÿӇ kӃt thúc dӵ án là: Hoàn chӍnh và cҩt giӳ hӗ sѫ liên
quan ÿӃn dӵ án; KiӇm tra lҥi sә sách kӃ toán, tiӃn hành bàn giao và báo cáo;
Thanh quyӃt tóan tài chính; Ĉӕi vӟi sҧn xuҩt cҫn chuҭn bӏ và bàn giao sә tay
hѭӟng dүn lҳp ÿһt, các bҧn vӁ chi tiӃt; Bàn giao dӵ án, lҩy chӳ ký cӫa khách
hàng vӅ viӋc hoàn thành; Bӕ trí lҥi lao ÿӝng, giҧi quyӃt công ăn viӋc làm
cho nhӳng ngѭӡi tӯng tham gia dӵ án.
5. Mét sè ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a qu¶n lý dù ¸n víi qu¶n
lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc cña doanh nghiÖp
Sӵ khác nhau giӳa quҧn lý quá trình sҧn xuҩt liên tөc trong doanh
nghiӋp vӟi quҧn lý hoҥt ÿӝng dӵ án bҳt nguӗn tӯ sӵ khác nhau giӳa hai loҥi
hoҥt ÿӝng này. Bҧng 10.3 trình bày nhӳng ÿiӇm khác nhau chӫ yӃu giӳa quá
trình sҧn xuҩt liên tөc vӟi hoҥt ÿӝng phát triӇn và quҧn lý dӵ án.
Bҧng 10.3: Nhӳng khác nhau cѫ bҧn giӳa quҧn lý sҧn xuҩt theo dòng và
hoҥt ÿӝng phát triӇn dӵ án

Quá trình quҧn lý sҧn xuҩt theo dòng Quҧn lý dӵ án

x NhiӋm vө có tính lһp lҥi, liên tөc
x Tӹ lӋ sӱ dөng nguӗn lӵc thҩp
x Mӝt khӕi lѭӧng lӟn hàng hóa dӏch vө
ÿѭӧc sҧn xuҩt trong mӝt thӡi kǤ (sҧn xuҩt
hàng loҥt)
x Thӡi gian tӗn tҥi cӫa các công ty, doanh
nghiӋp lâu dài.
x Các sӕ liӋu quá khӭ sҹn có và hӳu ích
ÿӕi vӟi viӋc ra quyӃt ÿӏnh.
x Không quá tӕm kém khi chuӝc lҥi lӛi lҫm.
x Tә chӭc theo tә nhóm là hình thӭc phә
biӃn.
x Trách nhiӋm rõ ràng và ÿѭӧc ÿiӅu chӍnh
qua thӡi gian
x Môi trѭӡng làm viӋc tѭѫng ÿӕi әn ÿӏnh.
x NhiӋm vө không có tính lһp lҥi, liên tөc
mà có tính chҩt mӟi mҿ
x Tӹ lӋ sӱ dөng nguӗn lӵc cao
x Tұp trung vào mӝt loҥi hay mӝt sӕ
lѭӧng nhҩt ÿӏnh hàng hóa hoһc dӏch vө
(sҧn xuҩt ÿѫn chiӃc)
x Thӡi gian tӗn tҥi cӫa dӵ án hӳu hҥn.
x Sӕ liӋu thӕng kê quá khӭ ít có nên
không ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu trong các
quyӃt ÿӏnh vӅ dӵ án.
x Phҧi trҧ giá ÿҳt cho các quyӃt ÿӏnh sai lҫm.
x Nhân sӵ mӟi cho mӛi dӵ án.
x Phân chia trách nhiӋm thay ÿәi tùy
thuӝc vào tính chҩt cӫa tӯng dӵ án.
x Môi trѭӡng làm viӋc thѭӡng xuyên thay
ÿәi

425
II. LËP KÕ HO¹CH QU¶N Lý Dù ¸N
Lұp kӃ hoҥch dӵ án là viӋc tә chӭc dӵ án theo mӝt trình tӵ logic, xác
ÿӏnh mөc tiêu và các phѭѫng pháp ÿӇ ÿҥt mөc tiêu cӫa dӵ án, dӵ tính nhӳng
công viӋc cҫn làm, nguӗn lӵc thӵc hiӋn và thӡi gian làm nhӳng công viӋc ÿó
nhҵm hoàn thành tӕt mөc tiêu ÿã xác ÿӏnh cӫa dӵ án. Lұp kӃ hoҥch dӵ án là
tiӃn hành chi tiӃt hóa nhӳng mөc tiêu cӫa dӵ án thành các công viӋc cө thӇ
và hoҥch ÿӏnh mӝt chѭѫng trình biӋn pháp ÿӇ thӵc hiӋn các công viӋc ÿó.
1. Néi dung kÕ ho¹ch tæng hîp qu¶n lý dù ¸n
KӃ hoҥch dӵ án bao gӗm nhiӅu loҥi kӃ hoҥch nhѭ kӃ hoҥch tәng thӇ
vӅ dӵ án, kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ, kӃ hoҥch ngân sách, kӃ hoҥch phân phӕi nguӗn
lӵc… Phҫn này chӍ giӟi thiӋu nhӳng nét cѫ bҧn cӫa kӃ hoҥch tәng thӇ dӵ án.
Dѭӟi ÿây là nhӳng nӝi dung chính.
Giͣi thi͏u t͝ng quan v͉ d͹ án
Giӟi thiӋu tәng quan vӅ dӵ án là giӟi thiӋu nhӳng nét khái quát nhҩt
vӅ dӵ án ÿӏnh thӵc hiӋn. Phҫn này trình bày nhӳng nӝi dung sau ÿây: Mөc
tiêu cҫn ÿҥt cӫa dӵ án (trình bày mөc tiêu cӫa dӵ án trong mӕi quan hӋ vӟi
mөc tiêu chung cӫa doanh nghiӋp), lý do ra ÿӡi cӫa dӵ án, phҥm vi, cѫ cҩu
tә chӭc quҧn lý dӵ án.
Mͭc tiêu cͯa d͹ án
Lұp kӃ hoҥch dӵ án, trѭӟc tiên phҧi xác ÿӏnh rõ mөc tiêu cҫn ÿҥt. Phҫn
này cө thӇ hóa nhӳng mөc tiêu có tính chҩt ÿӏnh tính ÿã nêu ӣ trên. Mӝt sӕ
mөc tiêu cө thӇ nhѭ: Mӭc lӧi nhuұn do dӵ án tҥo ra, thӏ phҫn dӵ kiӃn tăng
thêm nӃu thӵc hiӋn dӵ án, năng lӵc cҥnh tranh cӫa doanh nghiӋp và các mөc
tiêu kinh tӃ - xã hӝi khác.
Thͥi gian và ti͇n ÿ͡
KӃ hoҥch tiӃn ÿӝ phҧi làm rõ ÿѭӧc lӏch trình thӵc hiӋn dӵ án, là căn cӭ
ÿӇ ban quҧn lý dӵ án quҧn lý ÿiӅu hành, cho phép xác ÿӏnh dӉ dàng các công
viӋc then chӕt, xác ÿӏnh ngày bҳt ÿҫu, ngày kӃt thúc, thӡi gian thӵc hiӋn
tӯng công viӋc, xác ÿӏnh các mӕc thӡi gian quan trӑng… KӃ hoҥch tiӃn ÿӝ
phҧi ÿѭӧc lұp gҳn chһt chӁ, ÿӗng thӡi cNJng là cѫ sӣ ÿӇ lұp các bӝ phұn kӃ
hoҥch khác. Mӝt sӕ nӝi dung chính cҫn ÿѭӧc làm rõ nhѭ: xác ÿӏnh trình tӵ

426
các công viӋc, so sánh ÿánh giá sӵ phù hӧp cӫa tiӃn ÿӝ thӡi gian vӟi chi phí,
nguӗn lӵc phân phӕi cho chúng, kiӇm tra ÿánh giá, phê duyӋt chính thӭc
tiӃn ÿӝ chung, xây dѭng, phân tích các phѭѫng án ÿҭy nhanh, ÿiӅu kiӋn thӵc
hiӋn và tính khҧ thi cӫa chúng…
Xem xét khía c̩nh kͿ thu̵t và qu̫n lý cͯa d͹ án
VӅ kӻ thuұt: so sánh kӻ thuұt dӵ án vӟi khҧ năng kӻ thuұt hiӋn có.
VӅ quҧn lý: cho biӃt nhӳng ÿiӇm khác biӋt cҫn chú ý trong quҧn lý. Ví
dө, sӱ dөng hӧp ÿӗng thҫu phө.
K͇ ho̩ch phân ph͙i ngu͛n l͹c
Trên cѫ sӣ các ÿӏnh mӭc kinh tӃ kӻ thuұt, các qui ÿӏnh cӫa Nhà nѭӟc,
ÿһc ÿiӇm riêng cӫa mӛi dӵ án… ÿӇ lұp kӃ hoҥch phân phӕi các nguӗn lӵc
hӧp lý. Trong phҫn kӃ hoҥch phân phӕi nguӗn lӵc cҫn làm rõ: loҥi nguӗn
lӵc sӱ dөng, xác ÿӏnh tәng nhu cҫu tӯng loҥi nguӗn lӵc dành cho dӵ án, xác
ÿӏnh thӭ tӵ ѭu tiên phân phӕi nguӗn lӵc cho dӵ án và tӯng công viӋc dӵ án,
xây dӵng sѫ bӝ phѭѫng án phân phӕi nguӗn lӵc, ÿánh giá mӭc ÿӝ ÿáp ӭng
nhu cҫu, tìm kiӃm các khҧ năng giҧi quyӃt thiӃu hөt…
Ngân sách và d͹ toán kinh phí d͹ án
Ngân sách cӫa dӵ án phҧn ánh toàn bӝ các hoҥt ÿӝng cӫa dӵ án, bao
gӗm các hoҥt ÿӝng thu và chi. Ngân sách dӵ án có nhiӅu loҥi nhѭ ngân sách
dài hҥn, trung hҥn và ngҳn hҥn, ngân sách cӫa các ÿѫn vӏ, kӃ hoҥch ngân
sách theo các hҥng mөc ÿҫu tѭ… KӃ hoҥch ngân sách là mӝt tұp hӧp nhiӅu
loҥi kӃ hoҥch nhѭ kӃ hoҥch xác ÿӏnh tәng nhu cҫu vӅ vӕn, kӃ hoҥch huy
ÿӝng vӕn, kӃ hoҥch phân bӕ ngân sách trong các thӡi kǤ, theo các ÿѫn vӏ thi
công, theo hҥng mөc công viӋc và công viӋc, theo các khoҧn mөc chi phí…
Phҫn kӃ hoҥch ngân sách cNJng ÿѭa ra các thӫ tөc quҧn lý chi phí (thӫ tөc
thông thѭӡng, thӫ tөc riêng ÿӇ quҧn lý các nguӗn lӵc nhѭ máy chuyên dùng,
thiӃt bӏ kiӇm tra, hӋ thӕng vұn chuyӇn…) trong suӕt quá trình thӵc hiӋn dӵ án.
Nhân s͹
Trình bày nhӳng yêu cҫu riêng vӅ công tác nhân sӵ dӵ án, nhu cҫu
tuyӇn dөng, ÿào tҥo cho dӵ án, nhӳng hҥn chӃ cӫa lӵc lѭӧng lao ÿӝng, kӃ
hoҥch vӅ qui mô lao ÿӝng, tiӅn lѭѫng.

427
 Khía c̩nh hͫp ÿ͛ng cͯa d͹ án
Mô tҧ và liӋt kê tҩt cҧ các loҥi hӧp ÿӗng liên quan nhѭ: Hӧp ÿӗng
cung cҩp chính vӅ máy móc thiӃt bӏ, nguyên liӋu, hӧp ÿӗng thҫu phө, hӧp
ÿӗng phân phӕi sҧn phҭm, hӧp ÿӗng tѭ vҩn.
Ph˱˯ng pháp ki͋m tra và ÿánh giá d͹ án
Trình bày nhӳng phѭѫng pháp thu thұp sӕ liӋu, phѭѫng pháp ÿánh giá
và giám sát quá trình thӵc hiӋn dӵ án.
Nhͷng khó khăn ti͉m tàng
Khi lұp kӃ hoҥch dӵ án cNJng cҫn xác ÿӏnh nhӳng khó khăn tiӅm ҭn,
nguyên nhân có thӇ ҧnh hѭӣng ÿӃn tiӃn ÿӝ, thұm chí làm dӵ án thҩt bҥi.
Nhӳng nguyên nhân có thӇ xҧy ra là: tình trҥng vi phҥm hӧp ÿӗng, thҩt bҥi
vӅ kӻ thuұt, do ҧnh hѭӣng cӫa thӡi tiӃt, hҥn chӃ nguӗn lӵc, do quyӅn lӵc cӫa
các bӝ dӵ án không ÿҫy ÿӫ, do nhiӅu công viӋc cӫa dӵ án khá mӟi mҿ hoһc
rҩt phӭc tҥp… Tuy nhiên, thӡi ÿiӇm xҧy ra các rӫi ro không phҧi cùng mӝt
lúc. Do ÿó, cҫn xác ÿӏnh mӭc ÿӝ rӫi ro cӫa tӯng nhân tӕ và xây dӵng kӃ
hoҥch ÿӕi phó vӟi tӯng loҥi rӫi ro trong suӕt vòng ÿӡi cӫa dӵ án.
2. Lùa chän m« h×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
Có nhiӅu loҥi mô hình tә chӭc quҧn lý dӵ án. Theo luұt ÿҫu tѭ xây
dӵng ViӋt Nam, có 3 mô hình chính sau ÿây:
a. Mô hình chͯ ÿ̯u t˱ tr͹c ti͇p qu̫n lý d͹ án
Mô hình chӫ ÿҫu tѭ trӵc tiӃp quҧn lý dӵ án là hình thӭc tә chӭc quҧn
lý mà chӫ ÿҫu tѭ hoһc tӵ thӵc hiӋn dӵ án (tӵ sҧn xuҩt, tӵ xây dӵng, tӵ tә
chӭc giám sát và tӵ chӏu trách nhiӋm trѭӟc pháp luұt) hoһc chӫ ÿҫu tѭ lұp ra ban
quҧn lý dӵ án ÿӇ quҧn lý viӋc thӵc hiӋn các công viӋc dӵ án theo sӵ ӫy quyӅn.
Mô hình tә chӭc “chӫ ÿҫu tѭ trӵc tiӃp quҧn lý dӵ án” trình bày trong
hình 10.4. Hình thӭc chӫ ÿҫu tѭ tӵ tә chӭc thӵc hiӋn dӵ án thѭӡng ÿѭӧc áp
dөng cho các dӵ án quy mô nhӓ, kӻ thuұt ÿѫn giҧn và gҫn vӟi chuyên môn
sâu cӫa chӫ ÿҫu tѭ, ÿӗng thӡi chӫ ÿҫu tѭ có ÿӫ năng lӵc chuyên môn và
kinh nghiӋm ÿӇ quҧn lý dӵ án. Trong trѭӡng hӧp chӫ ÿҫu tѭ thành lұp ban
quҧn lý dӵ án ÿӇ quҧn lý thì ban quҧn lý dӵ án phҧi chӏu trách nhiӋm trѭӟc
pháp luұt và chӫ ÿҫu tѭ vӅ nhiӋm vө và quyӅn hҥn ÿѭӧc giao. Ban quҧn lý

428
dӵ án ÿѭӧc ÿӗng thӡi quҧn lý nhiӅu dӵ án khi có ÿӫ năng lӵc và ÿѭӧc quҧn
lý dӵ án trӵc thuӝc ÿӇ thӵc hiӋn viӋc quҧn lý dӵ án.

Chӫ ÿҫu tѭ

Có b͡ máy
ÿͯ năng l͹c Chͯ ÿ̯u t˱
l̵p ra

Tӵ thӵc hiӋn Ban quҧn lý dӵ án

Tә chӭc thӵc Tә chӭc thӵc Tә chӭc thӵc

hiӋn dӵ án I hiӋn dӵ án II hiӋn dӵ án III

Hình 10.2. M« hình chӫ ÿҫu tѭ trӵc tiӃp quҧn lý dӵ án

b. Mô hình chͯ nhi͏m ÿi͉u hành d͹ án

Mô hình tә chӭc “Chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án” là mô hình tә chӭc quҧn
lý trong ÿó chӫ ÿҫu tѭ giao cho ban quҧn lý dѭ án chuyên ngành hoһc thuê
mӝt tә chӭc tѭ vҩn quҧn lý có ÿӫ ÿiӅu kiӋn, năng lӵc chuyên môn phù hӧp
vӟi quy mô, tính chҩt cӫa dӵ án làm chӫ nhiӋm ÿiӅu hành, quҧn lý viӋc thӵc
hiӋn dӵ án. Chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án là mӝt pháp nhân ÿӝc lұp, có năng
lӵc, sӁ là ngѭӡi quҧn lý, ÿiӅu hành và chӏu trách nhiӋm trѭӟc pháp luұt vӅ
toàn bӝ quá trình thӵc hiӋn dӵ án. Mӑi quyӃt ÿӏnh cӫa chӫ ÿҫu tѭ liên quan
ÿӃn quá trình thӵc hiӋn dӵ án sӁ ÿѭӧc triӇn khai thông qua tә chӭc tѭ vҩn
quҧn lý dӵ án (chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án). Mô hình tә chӭc quҧn lý này áp
dөng cho nhӳng dӵ án quy mô lӟn, tình chҩt kӻ thuұt phӭc tҥp. Mô hình chӫ
nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án có dҥng nhѭ hình 10.3.

429
 Chӫ ÿҫu tѭ

Chӫ nhiӋm ÿiӅu hành

dӵ án

Tә chӭc thӵc Tә chӭc thӵc

hiӋn dӵ án l hiӋn dӵ án lI

Thuê tѭ Thuê tѭ Thuê nhà … Thuê nhà

vҩn vҩn thҫu A thҫu B

Hình 10.3.Mô hình chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án

c.Mô hình chìa khóa trao tay

Mô hình tә chӭc dӵ án dҥng chìa khóa trao tay là hình thӭc tә chӭc
trong ÿó ban quҧn lý dӵ án không chӍ là ÿҥi diӋn toàn quyӅn cӫa chӫ ÿҫu tѭ
– chӫ dӵ án mà còn là “chӫ” cӫa dӵ án.
Hình thӭc tә chӭc quҧn lý dӵ án dҥng chìa khóa trao tay cho phép tә
chӭc ÿҩu thҫu, lӵa chӑn nhà tәng thҫu ÿӇ thӵc hiӋn toàn bӝ dӵ án. Khác vӟi
hình thӭc chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án, giӡ ÿây mӑi trách nhiӋm thӵc hiӋn dӵ
án ÿѭӧc giao cho ban quҧn lý dӵ án và hӑ phҧi chӏu trách nhiӋm trѭӟc pháp
luұt ÿӕi vӟi viӋc thӵc hiӋn dӵ án. Ngoài ra, là tәng thҫu, ban quҧn lý dӵ án
không chӍ ÿѭӧc giao toàn quyӅn thӵc hiӋn dӵ án mà còn ÿѭӧc phép thuê
thҫu phө ÿӇ thӵc hiӋn tӯng phҫn viӋc trong dӵ án ÿã trúng thҫu. Trong
trѭӡng hӧp này bên nhұn thҫu không phҧi là mӝt cá nhân mà phҧi là mӝt tә
chӭc quҧn lý dӵ án chuyên nghiӋp. Mô hình tә chӭc dӵ án dҥng chìa khóa
trao tay ÿѭӧc trình bày trong hình 10.4.

430
 Chӫ ÿҫu tѭ

T͝ chͱc ÿ̭u th̯u tuy͋n ch͕n

Tәng thҫu thӵc hiӋn toàn bӝ dӵ án

Thuê l̩i

Thҫu phө A Thҫu phө B

Hình 10.4. Mô hình tә chӭc dҥng chìa khóa trao tay

d. Nhͷng căn cͱ ÿ͋ l͹a ch͕n mô hình t͝ chͱc qu̫n lý d͹ án

ĈӇ lӵa chӑn mӝt mô hình tә chӭc quҧn lý dӵ án phù hӧp cҫn dӵa vào
nhӳng nhân tӕ cѫ bҧn nhѭ: quy mô dӵ án, thӡi gian thӵc hiӋn, công nghӋ sӱ
dөng, ÿӝ bҩt ÿӏnh và rӫi ro cӫa dӵ án, ÿӏa ÿiӇm thӵc hiӋn dӵ án, nguӗn lӵc
và chi phí cho dӵ án, sӕ lѭӧng dӵ án thӵc thi trong cùng thӡi kǤ và tҫm quan
trӑng cӫa nó…Ngoài ra, khi xem xét lӵa chӑn mӝt mô hình tә chӭc dӵ án,
cNJng cҫn phân tích bӕn tham sӕ rҩt quan trӑng khác là phѭѫng thӭc thӕng
nhҩt các nӛ lӵc, cѫ cҩu quyӅn lӵc, mӭc ÿӝ ҧnh hѭӣng và hӋ thӕng thông tin.
Mӛi mô hình tә chӭc quҧn lý dӵ án có thӇ áp dөng hiӋu quҧ trong mӝt sӕ
trѭӡng hӧp nhҩt ÿӏnh. Mô hình tә chӭc quҧn lý dӵ án theo chӭc năng thích
hӧp vӟi nhӳng dӵ án mà mөc tiêu chính là áp dөng công nghӋ chӭ không
phҧi là tӕi thiӇu chi phí hoһc phҧi phҧn ӭng nhanh trѭӟc nhӳng thay ÿәi cӫa
thӏ trѭӡng hoһc ÿӕi vӟi nhӳng dӵ án ÿòi hӓi ÿҫu tѭ lӟn vào máy móc thiӃt
bӏ. Mô hình tә chӭc chuyên trách dӵ án áp dөng có hiӋu quҧ trong trѭӡng
hӧp có mӝt sӕ dӵ án tѭѫng tӵ nhau ÿѭӧc thӵc hiӋn hoһc trong trѭӡng hӧp
thӵc hiӋn nhӳng công viӋc mang tính duy nhҩt, yêu cҫu cө thӇ cao, ÿòi hӓi
quҧn lý tӍ mӍ, chi tiӃt, lҥi không phù hӧp vӟi lƭnh vӵc chӭc năng nào. Mô
hình tә chӭc quҧn lý dӵ án dҥng ma trұn áp dөng khá thích hӧp ÿӕi vӟi
nhӳng dӵ án có yêu cҫu công nghӋ phӭc tҥp ÿòi hӓi có sӵ tham gia thѭӡng

431
xuyên cӫa nhiӅu bӝ phұn chӭc năng chuyên môn nhѭng lҥi cho phép các
chuyên gia có thӇ cùng lúc ÿӗng thӡi tham gia vào nhiӅu dӵ án khác nhau.
3. KÕ ho¹ch qu¶n lý ph¹m vi dù ¸n
Quҧn lý phҥm vi dӵ án là viӋc phân ÿӏnh các công viӋc thuӝc và
không thuӝc dӵ án. Nó bao gӗm nhiӅu quá trình thӵc hiӋn ÿӇ khҷng ÿӏnh dӵ
án ÿã bao quát ÿѭӧc tҩt cҧ các công viӋc cҫn thiӃt và chӍ bao gӗm nhӳng
công viӋc ÿó. Mӝt trong nhӳng công viӋc quan trӑng ÿӇ xác ÿӏnh phҥm vi
dӵ án là phѭѫng pháp “Phân tách công viӋc”.
Cѫ cҩu phân tách công viӋc (gӑi tҳt là phân tách công viӋc) là viӋc
phân chia theo cҩp bұc mӝt dӵ án thành các nhóm nhiӋm vө và nhӳng công
viӋc cө thӇ, là viӋc xác ÿӏnh, liӋt kê và lұp bҧng giҧi thích cho tӯng công
viӋc cҫn thӵc hiӋn cӫa dӵ án.
VӅ hình thӭc, sѫ ÿӗ cѫ cҩu phân tách công viӋc dӵ án giӕng nhѭ mӝt
cây ÿa hӋ phҧn ánh theo cҩp bұc các công viӋc cҫn thӵc hiӋn cӫa dӵ án. Mӝt
sѫ ÿӗ phân tách công viӋc có nhiӅu cҩp bұc. Cҩp bұc trên cùng phҧn ánh
mөc tiêu cҫn thӵc hiӋn. Các cҩp bұc thҩp dҫn thӇ hiӋn mӭc ÿӝ chi tiӃt cӫa
mөc tiêu. Cҩp ÿӝ thҩp nhҩt là nhӳng công viӋc cө thӇ. Sӕ lѭӧng các cҩp bұc
cӫa sѫ ÿӗ phân tách công viӋc phө thuӝc vào quy mô và ÿӝ phӭc tҥp cӫa dӵ
án.
Có thӇ phát triӇn sѫ ÿӗ phân tách công viӋc theo nhiӅu phѭѫng pháp.
Ba phѭѫng pháp chính thѭӡng ÿѭӧc sӱ dөng là phѭѫng pháp thiӃt kӃ dòng
(phѭѫng pháp logic), phѭѫng pháp phân tích theo các giai ÿoҥn hình thành
phát triӇn (chu kì) và phѭѫng pháp phân tách theo mô hình tә chӭc (chӭc
năng). Trong thӵc tӃ sӱ dөng, các nhà quҧn lí dӵ án có thӇ sӱ dөng kӃt hӧp
các phѭѫng pháp trên. Tuy nhiên không nên kӃt hӧp nhiӅu phѭѫng pháp
trong cùng mӝt cҩp bұc. Bҧng 10.4 thӇ hiӋn ý nghƭa cӫa tӯng cҩp bұc cӫa ba
phѭѫng pháp. Thông thѭӡng có thӇ sӱ dөng sáu cҩp ÿӝ ÿӇ phân tách công
viӋc, trong ÿó ba cҩp ÿӝ ÿҫu phөc vө cho yêu cҫu quҧn lý, ba cҩp ÿӝ cuӕi
phөc vө cho yêu cҫu kƭ thuұt. Ӣ cҩp ÿӝ cuӕi cùng có thӇ là mӝt công viӋc cө
thӇ hoһc mӝt nhóm nhiӅu viӋc làm chi tiӃt. Tuy nhiên, mӭc ÿӝ chi tiӃt cӫa
các công viӋc ӣ mӭc ÿӝ cuӕi chӍ nên vӯa ÿӫ ÿӇ làm sao có thӇ phân phӕi
chính xác nguӗn lӵc và kinh phí cho tӯng công viӋc lҥi cho phép giao nhiӋm

432
vө ÿúng ngѭӡi ÿӇ ngѭӡi nhұn trách nhiӋm vӅ mӝt công viӋc nào ÿó có thӇ
trҧ lӡi rõ ràng câu hӓi “công viӋc ÿó ÿã hoàn thành hay chѭa”, và nӃu hoàn
thành rӗi thì “có thành công hay không”.
Bҧng 10.4. Thӭ bұc phân tách công viӋc theo các phѭѫng pháp
Cѫ cҩu phân tách công viӋc Phѭѫng pháp
Thӭ Phân tích
ThӇ hiӋn Chu kǤ Tә chӭc
bұc hӋ thӕng
Mӭc ÿӝ tәng quát Toàn bӝ dӵ án Toàn bӝ dӵ án Toàn bӝ dӵ án
1.
(Chѭѫng trình) (Nhóm dӵ án) (Nhóm dӵ án) (Nhóm dӵ án)
Nhӳng giai ÿoҥn Các bӝ phұn cҩu
2. Mӭc ÿӝ dӵ án HӋ thӕng lӟn
chính (Các chu kǤ) thành chính
Các phòng ban, các
3. Các nhóm nhiӋm vө Các phân hӋ Các hӋ thӕng lӟn
ÿѫn vӏ thành niên
4. NhiӋm vө bӝ phұn NhiӋm vө bӝ phұn Các phân hӋ Tә ÿӝi
5. Nhóm công viӋc Nhóm công viӋc Nhóm công viӋc Nhóm công viӋc
6. Công viӋc cө thӇ Công viӋc cө thӇ Công viӋc cө thӇ Công viӋc cө thӇ

Ví dө, thӭ bұc phân tách công viӋc mӝt dӵ án xây dӵng ÿѭӧc trình bày
nhѭ ӣ bҧng 10.5. Bҧng 10.5 trình bày các cҩp ÿӝ công viӋc, thӭ tӵ trѭӟc sau
và tình hình chi phí kӃ hoҥch và thӵc tӃ cho tӯng công viӋc.
Bҧng 10.5. Phân tách công viӋc dӵ án xây dӵng văn phòng theo mã sӕ
Công viӋc KӃ Thӵc Ghi
TT WBS Tên nhiӋm vө
trѭӟc hoҥch tӃ chú
1 1 Chuҭn bӏ mһt bҵng
2 2 Xây nhà
3 2.1 Ĉә móng
4 2.2 Xây tҫng 1
5 2.3 Xây tҫng 2
6 2.4 Làm sân thѭӧng và tum
7 3 Nӝi thҩt
8 3.1 ĈiӋn
9 3.2 Nѭӟc
10 4 Hoàn thiӋn

433
4. KÕ ho¹ch thêi gian vv tiÕn ®é dù ¸n
a. M̩ng công vi͏c
Mҥng công viӋc là kƭ thuұt trình bày kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ, mô tҧ dѭӟi
dҥng sѫ ÿӗ mӕi quan hӋ liên tөc giӳa các công viӋc ÿã ÿѭӧc xác ÿӏnh cҧ vӅ
thӡi gian và thӭ tӵ trѭӟc sau. Mҥng công viӋc là sӵ nӕi kӃt các công viӋc và
các sӵ kiӋn. Mҥng công viӋc có nhӳng tác dөng: phҧn ánh mӕi quan hӋ
tѭѫng tác giӳa các nhiӋm vө, các công viӋc cӫa dӵ án; xác ÿӏnh ngày bҳt
ÿҫu, ngày kӃt thúc, thӡi hҥn hoàn thành dӵ án. Trên cѫ sӣ ÿó, xác ÿӏnh các
công viӋc găng và ÿѭӡng găng cӫa dӵ án; là cѫ sӣ ÿӇ tính toàn thӡi gian dӵ
trӳ cӫa các sӵ kiӋn, các công viӋc, lұp kӃ hoҥch, kiӇm soát, theo dõi tiӃn ÿӝ
và ÿiӅu hành dӵ án.
Có 2 phѭѫng pháp chính ÿӇ xây dӵng mҥng công viӋc. Phѭѫng pháp
AOA và AON
Ph˱˯ng pháp AOA (Activity On Arrow)
Xây dӵng mҥng công viӋc theo AOA dӵa trên mӝt sӕ khái niӋm sau:
- Công vi͏c (hành ÿӝng – activities) là mӝt nhiӋm vө hoһc nhóm nhiӋm vө
cө thӇ cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn cӫa dӵ án. Nó ÿòi hӓi thӡi gian, nguӗn lӵc và chi phí ÿӇ
hoàn thành.
- S͹ ki͏n là ÿiӇm chuyӇn tiӃp, ÿánh dҩu mӝt hay mӝt nhóm công viӋc ÿã
hoàn thành và khӣi ÿҫu cӫa mӝt hay mӝt nhóm công viӋc kӃ tiӃp.
- Ĉ˱ͥng là sӵ kӃt nӕi liên tөc các công viӋc theo hѭӟng ÿi cӫa mNJi tên, tính
tӯ sӵ kiӋn ÿҫu ÿӃn sӵ kiӋn cuӕi.
Xây dӵng mҥng công viӋc theo phѭѫng pháp AOA dӵa trên nguyên
tҳc: (1) Sӱ dөng mӝt mNJi tên có hѭӟng ÿӇ trình bày công viӋc. Mӛi công
viӋc ÿѭӧc biӇu diӉn bҵng mӝt mNJi tên nӕi 2 sӵ kiӋn. (2) Ĉҧm bҧo tính logic
cӫa AOA trên cѫ sӣ xác ÿӏnh rõ trình tӵ thӵc hiӋn và mӕi quan hӋ giӳa các
công viӋc (công viӋc nào phҧi thӵc hiӋn trѭӟc, công viӋc nào thӵc hiӋn sau,
nhӳng công viӋc nào có thӇ thӵc hiӋn ÿӗng thӡi). Nhѭ vұy, theo phѭѫng
pháp AOA, mҥng công viӋc là sӵ kӃt nӕi liên tөc cӫa các sӵ kiӋn và công
viӋc. Xây dӵng mҥng công viӋc theo AOA có ѭu ÿiӇm là xác ÿӏnh rõ ràng
các sӵ kiӋn và công viӋc, ÿѭӧc kӻ thuұt PERT sӱ dөng. Tuy nhiên, phѭѫng

434
pháp này thѭӡng khó vӁ, dүn ÿӃn mӝt sӕ trѭӡng hӧp mҩt khá nhiӅu thӡi gian
ÿӇ vӁ sѫ ÿӗ mҥng công viӋc cӫa dӵ án.
Ví dө 1: Xây dӵng mҥng công viӋc theo phѭѫng pháp AOA cho dӵ án
M bao gӗm nhӳng công viӋc nhѭ trong bҧng 10.6
Bҧng 10.6.Công viӋc và thӡi gian thӵc hiӋn cӫa dӵ án K

Thӡi gian thӵc hiӋn

Công viӋc Công viӋc trѭӟc
(ngày)
A - 4
B - 2
C A 3
D B 5
E C 6
Giҧi: Sѫ ÿӗ mҥng công viӋc cӫa dӵ án K trình bày theo phѭѫng pháp
AOA nhѭ hình 10.5.
C (3)
2 3
a (4)
e (6)

b (2)
4 5
d(5)

Hình 10.5. Xây dӵng mҥng công viӋc cho dӵ án K theo phѭѫng pháp AOA
Ph˱˯ng pháp AON (Activity On Node)
Xây dӵng mҥng công viӋc theo phѭѫng pháp AON cҫn ÿҧm bҧo các
nguyên tҳc:

435
 Thͱ nh̭t, các công viӋc ÿѭӧc trình bày trong mӝt nút (hình chӳ nhұt).
Nhӳng thông tin trong hình chӳ nhұt gӗm tên công viӋc, ngày bҳt ÿҫu, ngày
kӃt thúc và ÿӝ dài thӡi gian thӵc hiӋn công viӋc.
Thͱ hai, các mNJi tên chӍ thuҫn túy xác ÿӏnh thӭ tӵ trѭӟc sau cӫa các
công viӋc.
Thͱ ba, tҩt cҧ các ÿiӇm nút, trӯ ÿiӇm nút cuӕi cùng, ÿӅu có ít nhҩt mӝt
ÿiӇm nút ÿӭng sau. Tҩt cҧ các ÿiӇm, trӯ ÿiӇm nút ÿҫu tiên, ÿӅu có ít nhҩt
mӝt ÿiӇm nút ÿӭng trѭӟc.
Thͱ t˱, trong sѫ ÿӗ mҥng chӍ có mӝt ÿiӇm nút (sӵ kiӋn) ÿҫu tiên và
mӝt ÿiӇm nút (sӵ kiӋn) cuӕi cùng.
b. Kӻ thuұt Tәng quan và Ĉánh giá dӵ án (PERT – Program Evaluation
and Review Technique) và Phѭѫng pháp Ĉѭӡng găng (Critical Path Method –
CPM)
Kӻ thuұt tәng quan và ÿánh giá dӵ án (PERT) lҫn ÿҫu tiên ÿѭӧc sӱ
dөng trong hҧi quân Mӻ và năm 1958 ÿӇ lұp kӃ hoҥch và quҧn lý chѭѫng
trình phát triӇn tên lӱa xuyên lөc ÿӏa. Tham gia chѭѫng trình có khoҧng 200
nhà cung ӭng, 9000 nhà thҫu, hàng ngàn nhà bác hӑc và công nhân kӻ thuұt
bұc cao. Dӵ kiӃn thӵc hiӋn chѭѫng trình trong 7 năm. Nhӡ áp dөng kӻ thuұt
quҧn lý dӵ án nên thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án ÿã giҧm xuӕng chӍ còn 4 năm.
Phѭѫng pháp ÿѭӡng găng (CPM) ÿѭӧc công ty Dupont và Remington
Rand phát triӇn trong cùng mӝt thӡi kǤ ÿӇ trӧ giúp viӋc quҧn lý xây dӵng và
bҧo trì các nhà máy hóa chҩt. Tuy có nhӳng nét khác nhau, ví dө, PERT
xem thӡi gian thӵc hiӋn các công viӋc dӵ án là mӝt ÿҥi lѭӧng biӃn ÿәi
nhѭng có thӇ xác ÿӏnh ÿѭӧc nhӡ lý thuyӃt xác suҩt còn CPM lҥi sӱ dөng các
ѭӟc lѭӧng thӡi gian xác ÿӏnh, nhѭng cҧ hai kӻ thuұt ÿӅu chӍ rõ mӕi quan hӋ
liên tөc giӳa các công viӋc, ÿӅu dүn ÿӃn tính toán ÿѭӡng găng, cùng chӍ ra
thӡi gian dӵ trӳ cӫa các công viӋc. Vӟi mөc ÿích chính là giӟi thiӋu bҧn chҩt
cӫa kӻ thuұt quҧn lý tiӃn ÿӝ dӵ án nên phҫn dѭӟi ÿây trình bày nhӳng nӝi
dung cѫ bҧn, nhӳng ѭu ÿiӇm nәi trӝi cӫa hai phѭѫng pháp mà không ÿi sâu
sӵ khác nhau giӳa phѭѫng pháp này và phѭѫng pháp kia trong quá trình sӱ
dөng.

436
 VӅ phѭѫng pháp thӵc hiӋn, có 6 bѭӟc cѫ bҧn ÿѭӧc áp dөng cho cҧ
PERT và CPM:
1. Xác ÿӏnh các công viӋc (nhiӋm vө) cҫn thӵc hiӋn cӫa các dӵ án
2. Xác ÿӏnh mӕi quan hӋ và trình tӵ thӵc hiӋn các công viӋc
3. VӁ sѫ ÿӗ mҥng công viӋc
4. Tính toán thӡi gian và chi phí cho tӯng công viӋc cӫa dӵ án
5. Xác ÿӏnh thӡi gian dӵ trӳ cӫa các công viӋc và sӵ kiӋn
6. Xác ÿӏnh ÿѭӡng găng
Dѭӟi ÿây trình bày nӝt sӕ nӝi dung cѫ bҧn cӫa phѭѫng pháp PERT.
ERT trình bày mӝt mҥng công viӋc, bao gӗm các sӵ kiӋn và công
viӋc, theo phѭѫng pháp AOA. Mӛi công viӋc ÿѭӧc thӇ hiӋn bҵng mӝt ÿoҥn
thҷng nӕi hai ÿӍnh (sӵ kiӋn) và có mNJi tên chӍ hѭӟng. Các sӵ kiӋn ÿѭӧc biӇu
diӉn bҵng vòng tròn (nút) và ÿѭӧc ÿánh sӕ liên tөc theo chiӅu tӯ trái sang
phҧi, tӯ trên xuӕng dѭӟi. Mӝt sѫ ÿӗ PERT hoàn chӍnh chӍ có 1 ÿiӇm ÿҫu (sӵ
kiӋn ÿҫu) và mӝt ÿiӇm cuӕi (sӵ kiӋn cuӕi). Mӝt sӕ quy ѭӟc khi vӁ mҥng
công viӋc nhѭ sau:
- Hai công viӋc nӕi tiӃp nhau: Công viӋc b chӍ có thӇ bҳt ÿҫu khi công viӋc
a ÿã hoàn thành.

1 2
- Hai công viӋc hӝi tө: Hai công viӋc a và b có thӇ bҳt ÿҫu không cùng thӡi
ÿiӇm nhѭng lҥi hoàn thành cùng mӝt thӡi ÿiӇm ( sӵ kiӋn 3)
1

2
- Hai công viӋc thӵc hiӋn ÿӗng thӡi: Hai công viӋc a và b ÿӅu bҳt ÿҫu
ÿѭӧc thӵc hiӋn cùng 1 thӡi ÿiӇm ( tӯ sӵ kiӋn 2).

437
 - Công viӋc (BiӃn) giҧ: Công viӋc giҧ là mӝt công viӋc không có thӵc,
không ÿòi hӓi thӡi gian và chi phí thӵc hiӋn nó nhѭng nó có tác dөng chӍ rõ mӕi
quan hӋ trѭӟc sau giӳa công viӋc và sӵ kiӋn trong sѫ ÿӗ PERT. Ví dө, biӃn X trong
mô hình 10.6 cho biӃt công viӋc chӍ bҳt ÿҫu ÿѭӧc thӵc hiӋn khi cҧ hai công viӋc a
và b ÿã hoàn thành.
2 4
a (7 tuÇn) d (4 tuÇn)
e (3 tuÇn)
X 6
1

b (4 tuÇn) c (3 tuÇn) f (4 tuÇn)

3 5

Hình 10.6. Xây dӵng biӃn giҧ trong sѫ ÿӗ dӵ án

Khi thiӃt lұp sѫ ÿӗ mҥng, gһp tình huӕng sӱ dөng biӃn giҧ, nӃu không
ÿѭӧc chú ý ÿúng mӭc sӁ dүn ÿӃn tình trҥng vӁ sai và hұu quҧ là nhӳng nӝi
dung quҧn lý dӵa trên cѫ sӣ sѫ ÿӗ mҥng nhѭ quҧn lý nhân lӵc, chi phí…
cNJng sӁ bӏ sai lӋch
Ví dө, xây dӵng sѫ ÿӗ PERT cho dӵ án MM, vӟi sӕ liӋu nhѭ bҧng 10.7
Bҧng 10.7. Chѭѫng trình bình thѭӡng dӵ án MM
Chѭѫng trình bình thѭӡng Chѭѫng trình ÿҭy nhanh
Công Công viӋc Sӕ lao ÿӝng
Thӡi gian Chi phí Thӡi gian Chi phí
viӋc trѭӟc cҫn ngѭӡi
(tuҫn) (triӋu ÿӗng) (tuҫn) (triӋu ÿӗng)
A - 5 10 2 25 1
B - 7 15 4 36 1
C A 2 20 2 20 1
D B 9 8 7 26 1
E B 11 30 10 42 1
F C,D 5 35 3 63 1
G E 2 50 1 110 1
H E 6 40 3 49 1
I F,G 7 45 6 60 1
TӘNG 5 340 431

438
 Sѫ ÿӗ PERT cho chѭѫng trình bình thѭӡng cӫa dӵ án MM ÿѭӧc trѭng
bày trong Hình 10.7
c (2) f (5)

2 4 6
a (5) I (7)

1 d (9) g(2)

b (7) 3 5 7
e (11) h (6)

Hình 10.7. Sѫ ÿӗ PERT cho chѭѫng trình bình thѭӡng cӫa dӵ án MM

Sѫ ÿӗ PERT là cѫ sӣ ÿӇ xác ÿӏnh ÿѭӡng găng. Ĉѭӡng găng là ÿѭӡng

dài nhҩt nӕi các công viӋc và sӵ kiӋn, tính tӯ sӵ kiӋn ÿҫu ÿӃn sӵ kiӋn
cuӕi.Trong ví dө, ÿѭӡng găng cӫa dӵ án MM là ÿѭӡng nӕi ÿӍnh 1-3-4-6-7-
dài 28 tuҫn. ĈӇ quҧn lý tӕt dӵ án, các công viӋc trên ÿѭӡng găng cҫn ÿѭӧc
quҧn lý chһt chӁ vì nӃu bҩt cӭ mӝt công viӋc nào bӏ chұm chӉ thì ÿӅu ҧnh
hѭӣng ÿӃn thӡi gian hoàn thành toàn bӝ dӵ án.
c. Thͥi gian d͹ trͷ cͯa các công vi͏c
Thͥi gian d͹ trͷ toàn ph̯n cӫa mӝt công viӋc nào ÿó là khoҧng thӡi
gian công viӋc này có thӇ kéo dài thêm nhѭng không làm chұm ngày kӃt
thúc dӵ án.
Thͥi gian d͹ trͷ t͹ do là thӡi gian mà mӝt công viӋc nào ÿó có thӇ
kéo dài thªm nhѭng không làm chұm ngày bҳt ÿҫu cӫa công viӋc tiӃp sau:
Kí hiӋu:
ES(a): Thӡi gian bҳt ÿҫu sӟm cӫa công viӋc a
EF(a): Thӡi gian kӃt thúc sӟm cӫa công viӋc a
t(a): Ĉӝ dài thӡi gian thӵc hiӋn công viӋc a
LS(cc): Thӡi gian bҳt ÿҫu công viӋc muӝn a
LF(cc): Thӡi gian kӃt thúc muӝn cӫa công viӋc a

439
 Vұy: EF(a) = ES(a) + t(a)
ES(a) = Max (EFj) (j là công viӋc trѭӟc a )
ES(1) = 0
LF(a) = Min (LSj) ( j là các công viӋc sau a )
LS(a) = LF(a) – t(a)
LFcc = thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án
Thӡi gian dӵ trӳ toàn phҫn = LS(a) – ES(a)
Thӡi gian dӵ trӳ tӵ do:
Thêi gian dù tr÷ Min (ES cña tÊt c¶
tù do cña c«ng = c¸c c«ng viÖc sau - EF(a)
viÖc (a) (a))
Ví dө, tính thӡi gian dӵ trӳ tӵ do và toàn phҫn cho chѭѫng trình bình
thѭӡng cӫa dӵ án MM trình bày trong bҧng 10.8
Bҧng 10.8. Thӡi gian dӵ trӳ tӵ do và toàn phҫn cho chѭѫng trình bình
thѭӡng cӫa dӵ án MM
Thӡi Thӡi
Thӡi Thӡi
gian Thӡi gian gian Thӡi
Công gian gian
Công bҳt hoàn bҳt gian
viӋc hoàn dӵ trӳ
viӋc ÿҫu thành ÿҫu dӵ trӳ
trѭӟc thành toàn
sӟm muӝn(LF) muӝn tӵ do
sӟm(EF) phҫn
(ES) (EF)
A 5 0 5 14 9 9 0
B 7 0 7 7 0 0 0
C 2 5 7 16 14 9 9
D 9 7 16 16 7 0 0
E 11 7 18 19 8 1 0
F 5 16 21 21 16 0 0
G 2 18 20 21 19 1 1
H 6 18 24 28 22 4 4
I 7 21 28 28 21 0 0

440
 d. Ph˱˯ng pháp bi͋u ÿ͛ GANTT
BiӇu ÿӗ GANTT ÿѭӧc giӟi thiӋu năm 1917 bӣi GANTT. BiӇu ÿӗ
GANTT là phѭѫng pháp trình bày các tiӃn trình thӵc tӃ cNJng nhѭ kӃ hoҥch
thӵc hiӋn các công viӋc cӫa dӵ án theo trình tӵ thӡi gian. Mөc ÿích cӫa
GANTT là xác ÿӏnh mӝt tiӃn ÿӝ hӧp lý nhҩt ÿӇ thӵc hiӋn các công viӋc khác
nhau cӫa dӵ án. TiӃn dӝ này còn tùy thuӝc vào ÿӝ dài cӫa công viӋc, nhӳng
ÿiӅu kiӋn ràng buӝc và kǤ hҥn phҧi tuân thӫ.
Cҩu trúc biӇu ÿӗ
- Cӝt dӑc trình bày công viӋc. Thӡi gian thӵc hiӋn tӯng công viӋc
ÿѭӧc trình bày trên trөc hoành
- Mӛi ÿoҥn thҷng biӇu hiӋn mӝt công viӋc. Ĉӝ dài ÿoҥn thҷng là ÿӝ dài
công viӋc. Vӏ trí cӫa ÿoҥn thҷng thӇ hiӋn quan hӋ thӭ tӵ trѭӟc sau giӳa các
công viӋc.

441
Ví dө, biӇu ÿӗ GANTT cho chѭѫng trình bình thѭӡng cӫa dӵ án I thӇ hiӋn trong Hình 10.9

Hình 10.8. BiӇu ÿӗ GANTT phҧn ánh các công viӋc theo chѭѫng trình bình thѭӡng cӫa dӵ án M

442
 Tác dөng cӫa biӇu ÿӗ GANTT:
o Phѭѫng pháp biӇu ÿӗ GANTT dӉ ÿӑc, dӉ nhұn biӃt hiӋn trҥng thӵc
tӃ cNJng nhѭ kӃ hoҥch cӫa tӯng công viӋc cNJng nhѭ tình hình chung cӫa toàn
bӝ dӵ án.
o Thông qua biӇu ÿӗ có thӇ thҩy ÿѭӧc tình hình thӵc hiӋn các công
viӋc nhanh hay chұm và tính liên tөc cӫa chúng. Trên cѫ sӣ ÿó có biӋn pháp
ÿҭy nhanh tiӃn trình, tái sҳp xӃp lҥi công viӋc ÿӇ ÿҧm bҧo tính hӧp lý trong
sӱ dөng nguӗn lӵc.
o Sѫ ÿӗ GANTT là cѫ sӣ ÿӇ phân phӕi nguӗn lӵc và lӵa chӑn phѭѫng
pháp phân phӕi nguӗn lӵc hӧp lý nhҩt. Khi bӕ trí nguӗn lӵc cho dӵ án, có
thӇ bӕ trí theo hai sѫ ÿӗ GANTT: sѫ ÿӗ thӡi gian bҳt ÿҫu sӟm nhҩt (ES) và
sѫ ÿӗ thӡi gian triӇn khai muӝn nhҩt (lãi suҩt). Và trên cѫ sӣ hai sѫ ÿӗ
GANTT bӕ trí nguӗn lӵc này có thӇ lӵa chӑn mӝt sѫ ÿӗ hӧp lý nhҩt.
Hҥn chӃ cӫa GANTT
- Ĉӕi vӟi nhӳng dӵ án phӭc tҥp gӗm hàng trăm công viӋc cҫn phҧi
thӵc hiӋn thì biӇu ÿӗ GANTT không chӍ ra ÿӫ và ÿúng sӵ tѭѫng tác và mӕi
quan hӋ giӳa các công viӋc. Trong nhiӅu trѭӡng hӧp nӃu phҧi ÿiӅu chӍnh lҥi
biӇu ÿӗ thì viӋc thӵc hiӋn rҩt khó khăn phӭc tҥp.
- Khó nhұn biӃt công viӋc nào tiӃp theo công viӋc nào khi biӇu ÿӗ
phҧn ánh quá nhiӅu công viӋc liên tiӃp nhau.
5. KÕ ho¹ch qu¶n lý nguån lùc dù ¸n
a. Bi͋u ÿ͛ phͭ t̫i ngu͛n l͹c
BiӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc phҧn ánh sӕ lѭӧng tӯng loҥi nguӗn lӵc cҫn
thiӃt theo kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ hiӋn tҥi trong mӝt thӡi kǤ nhҩt ÿӏnh cho tӯng
công viӋc hoһc toàn bӝ vòng ÿӡi dӵ án.
BiӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc có tác dөng trình bày bҵng hình ҧnh nhu
cҫu cao thҩp khác nhau vӅ mӝt loҥi nguӗn lӵc nào ÿó trong cùng thӡi ÿoҥn.
Nó là cѫ sӣ ÿӇ lұp kӃ hoҥch sҧn xuҩt, cung ӭng nguyên vұt liӋu, thiӃt bӏ…
cho dӵ án và là căn cӭ ÿӇ các nhà quҧn lý dӵ án ÿiӅu phӕi, bӕ trí nguӗn lӵc
khan hiӃm theo yêu cҫu dӵ án.

443
 Ph˱˯ng pháp xây d͹ng bi͋u ÿ͛ phͭ t̫i ngu͛n l͹c
Các bѭӟc xây dӵng biӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc:
Bѭӟc 1: Xây dӵng sѫ ÿӗ PERT/CPM.
Bѭӟc 2: Lұp biӇu ÿӗ PERT/CPM ÿiӅu chӍnh.
Bѭӟc 3: VӁ sѫ ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc.
Ví dө: Xây dӵng biӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc và sҳp xӃp công viӋc sao
cho ÿҧm bҧo tiӃn ÿӝ thӡi gian dӵ án trong ÿiӅu kiӋn nguӗn lӵc hҥn chӃ (chӍ
có 2 lao ÿӝng) cӫa dӵ án MM.
Ĉѭӡng găng cӫa dӵ án MM là ÿѭӡng nӕi các công viӋc b-d-f-i, dài 28
tuҫn. NӃu có 3 lұp trình viên (trong các ÿiӅu kiӋn khác không thay ÿәi) thì
thӡi gian hoàn thành dӵ án sӁ ÿúng tiӃn ÿӝ 28 ngày. Trên cѫ sӣ sѫ ÿӗ PERT
có thӇ vӁ biӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc nhѭ thӇ hiӋn trong hình 10.9.

3
2
2
a c e 20 h
1
5 10 18 26
b d f i

7 16 21 28
Hình 10.9. BiӇu ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc
b. Ĉi͉u ph͙i ngu͛n l͹c d͹a trên thͥi gian d͹ trͷ t͙i thi͋u
Nhu cҫu tӯng loҥi nguӗn lӵc cho tӯng công viӋc cNJng nhѭ toàn bӝ dӵ
án không bҵng nhau giӳa các thӡi kǤ. ĈiӅu này gây khó khăn cho công tác
quҧn lý và phân phӕi nguӗn lӵc. Mһt khác xét trên phѭѫng diӋn cung, nguӗn
lӵc cӫa ÿѫn vӏ nói chung bӏ hҥn chӃ cҧ vӅ sӕ lѭӧng, chҩt lѭӧng và thӡi ÿiӇm
cung cҩp. Ngoài ra, trong quá trình ÿiӅu phӕi mӝt nguӗn lӵc cө thӇ cho dӵ

444
án, các nhà quҧn lý luôn phҧi ÿһt viӋc cung cҩp nguӗn lӵc trong mӕi quan
hӋ vӟi tiӃn ÿӝ thӡi gian kӃ hoҥch và ngân sách ÿѭӧc duyӋt. Trong ÿiӅu kiӋn
nhѭ vұy, phѭѫng pháp “Ĉi͉u ph͙i ngu͛n l͹c trên c˯ sͧ thͥi gian d͹ trͷ t͙i
thi͋u” là phѭѫng pháp rҩt có hiӋu quҧ ÿӇ giҧi quyӃt nhӳng khó khăn trên.
Các bѭӟc thӵc hiӋn phѭѫng pháp ÿiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc dӵa trên
thӡi gian dӵ trӳ tӕi thiӇu.
- Bѭӟc 1: VӁ sѫ ÿӗ PERT, xây dӵng sѫ ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc.
- Bѭӟc 2: Tính thӡi gian dӵ trӳ cӫa các công viӋc.
- Bѭӟc 3: Phân phӕi nguӗn lӵc dӵ án theo sѫ ÿӗ triӇn khai sӟm. Khi
nhu cҫu vѭӧt mӭc cho phép, liӋt kê các công viӋc cùng cҥnh tranh nhau mӝt
nguӗn lӵc và sҳp xӃp chúng theo tình tӵ thӡi gian dӵ trӳ toàn phҫn tӯ thҩp
ÿӃn cao.
- Bѭӟc 4: ĈiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc theo nguyên tҳc phân phӕi cho
công viӋc có thӡi gian dӵ trӳ thҩp nhҩt trѭӟc, tiӃp ÿӃn công viӋc có thӡi gian
dӵ trӳ thҩp thӭ 2… Nhӳng công viӋc có thӡi gian dӵ trӳ lӟn phҧi ÿѭӧc ÿiӅu
chӍnh. Quá trình ÿiӅu chӍnh ÿҧm bҧo sao cho viӋc kéo dài thӡi gian hoàn
thành dӵ án ӣ mӭc thҩp nhҩt và chú ý sҳp xӃp lҥi các công viӋc không nҵm
trên ÿѭӡng găng ÿӇ ѭu tiên nguӗn lӵc cho các công viӋc găng
Ví dө: Thӵc hiӋn ÿiӅu phӕi nguӗn lӵc cho dӵ án MM. Trѭӟc hӃt tính
thӡi gian dӵ trӳ cӫa các công viӋc nhѭ trong bҧng 10.8.
Theo sѫ ÿӗ phө tҧi nguӗn lӵc (Hình 10.9) thì cҫn phҧi có 3 lұp trình
viên thӵc hiӋn các công viӋc g, h, f trong khoҧng thӡi gian 2 ngày 19 và
20. Do nguӗn lӵc bӏ hҥn chӃ, dӵ án chӍ ÿѭӧc phép sӱ dөng tӕi ÿa 2 lao
ÿӝng nên cҫn phҧi thӵc hiӋn ÿiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc. Nhìn vào bҧng
10.8, các công viӋc còn thӡi gian dӵ trӳ công viӋc g,h. Công viӋc h có thӡi
gian dӵ trӳ là 4 tuҫn và g là 1 tuҫn. Áp dөng phѭѫng pháp ÿiӅu chӍnh ÿӅu
nguӗn lӵc cho dӵ án MM, cuӕi cùng có sѫ ÿӗ ÿiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc
nhѭ hình 10.10 dѭӟi ÿây:

445
 2

a c e g h

1
5 10 18 26
b d f i

7 16 21 28
Hình 10.10. Sѫ ÿӗ ÿiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc cӫa dӵ án X

Nhѭ vұy, vӟi hai lao ÿӝng nhѭng do ÿiӅu phӕi hӧp lý, dӵ án vүn hoàn
thành ÿúng tiӃn ÿӝ 28 tuҫn mà không cҫn phҧi nhiӅu lao ÿӝng nhѭ lúc ÿҫu
(3 ngѭӡi).
Tӯ hình 10.9 và hình 10.10 có thӇ lұp bҧng 10.9:
Bҧng 10.9. Bҧng liӋt kê công viӋc và thӡi gian thӵc hiӋn tӯng công viӋc
trѭӟc và sau khi ÿiӅu chӍnh ÿӅu nguӗn lӵc
sѫ ÿӗ phө tҧi Sѫ ÿӗ ÿiӅu chӍnh
Sӕ
Khoҧng thӡi gian Công Sӕ lao Công Sӕ lao
ngày
viӋc ÿӝng viӋc ÿӝng
Tӯ tuҫn 1 ÿӃn hӃt 5 5 A,B 2 A,B 2
Tuҫn 6 và 7 2 C,B 2 C,B 2
Tӯ tuҫn 8 ÿӃn hӃt 16 9 E,D 2 E,D 2
Tuҫn 17 và 18 2 E,F 2 E,F 2
Tuҫn 19 và 20 2 G,H,F 3 G,H,F 2
Tuҫn 21 1 H,F 2 H,F 2
Tuҫn tӯ 22 ÿӃn hӃt 26 5 H,I 2 H,I 2
Tuҫn 27 và 28 2 I 1 G,I 2

446
 c. Ph˱˯ng h˱ͣng gi̫i quy͇t tình tr̩ng thi͇u hͭt ngu͛n l͹c
Trong thӵc tӃ quҧn lý, luôn xҧy ra tình trҥng không ÿӫ nguӗn lӵc. Lúc
thì không ÿӫ tiӅn vӕn, khi lҥi thiӃu máy móc thiӃt bӏ, khi khác lҥi không ÿӫ
sӕ lѭӧng mӝt loҥi lao ÿӝng cө thӇ nào ÿó. Cùng mӝt thӡi ÿiӇm, các nhà
QLDA cҫn phҧi xӱ lý tình huӕng này sao cho vүn ÿҥt ÿѭӧc các mөc tiêu
quҧn lý vӟi chi phí và nhӳng ÿánh ÿәi thҩp nhҩt.
Nguӗn lӵc bӏ hҥn chӃ thѭӡng xҧy ra trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp nhѭ: mһt
bҵng chұp hҽp, không thӇ bӕ trí nhiӅu lao ÿӝng (hay thiӃt bӏ) ÿӇ ÿӗng thӡi
thӵc hiên các công viӋc cùng lúc; sӕ lѭӧng may móc, thiӃt bӏ không ÿӫ theo
yêu cҫu thi công, sҧn xuҩt do không có hoһc không thӇ cung cҩp thêm; do
yêu cҫu ÿҧm bҧo sӭc khӓe, không thӇ triӇn khai cùng lúc tҥi mӝt nѫi nhiӅu
lao ÿӝng ÿӇ thӵc hiӋn công viӋc; ÿѭӡng vào nѫi thi công quá nhӓ hҽp, nguy
hiӇm, không thӇ ÿѭa nhiӅu thiӃt bӏ tӟi thӵc hiӋn các công viӋc cùng mӝt
lúc…
Trong thӵc tiӉn quҧn lý, có mӝt sӕ phѭѫng pháp thѭӡng ÿѭӧc áp dөng
ÿӇ thӵc hiӋn các công viӋc dӵ án khi nguӗn lӵc bӏ thiӃu hөt nhѭ sau:
Th͹c hi͏n các công vi͏c vͣi mͱc s͵ dͭng ngu͛n l͹c th̭p h˯n d͹ ki͇n.
BiӋn pháp này chӍ có thӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc nӃu có thӇ kéo dài thӡi gian thӵc
hiӋn các công viӋc khi sӱ dөng nguӗn lӵc ít hѫn.
Chia nhӓ các công viӋc. Có nhӳng hoҥt ÿӝng có thӇ chia ra thành hai
hay nhiӅu công viӋc nhӓ mà không ҧnh hѭӣng ÿӃn trình tӵ thӵc hiӋn dӵ án.
BiӋn pháp này rҩt hiӋu quҧ khi mӝt công viӋc có thӇ chia nhӓ và thӡi gian
giӳa các công viӋc ÿó rҩt ngҳn. Khi ÿó có thӇ bӕ trí thӡi gian thӵc hiӋn tӯng
công viӋc nhӓ tùy thuӝc vào ÿӝ căng thҷng chung vӅ lao ÿӝng trong cùng
thӡi kǤ.
Sӱa ÿәi sѫ ÿӗ mҥng. Giҧ sӱ hai công viӋc có thӇ bӕ trí thӵc hiӋn ÿӗng
thӡi hoһc theo phѭѫng pháp: kӃt thúc công viӋc này mӟi thӵc hiӋn công viӋc
kia thì sӵ chұm trӉ có thӇ khҳc phөc bҵng cách thay vì bӕ trí theo kiӇu liên
tiӃp, tiӃn hành bӕ trí lҥi theo cách thӵc hiӋn cҧ 2 công viӋc cùng lúc.
Sӱ dөng nguӗn lӵc khác. Phѭѫng pháp này áp dөng ÿѭӧc cho mӝt sӕ
loҥi nguӗn lӵc. Ví dө sӱ dөng nhà thҫu phө. Tuy nhiên, áp dөng phѭѫng
pháp này có thӇ làm tăng chi phí khá cao.

447
 d. Phân ph͙i ngu͛n l͹c cho d͹ án b̹ng ph˱˯ng pháp ˱u tiên
Các nhà quҧn lý dӵ án luôn ÿӭng trѭӟc mӝt thách thӭc là phҧi thӵc
hiӋn tӕt dӵ án vӟi chҩt lѭӧng cao nhҩt, thӡi gian hoàn thành nhanh nhѭng
chi phí và các nguӗn lӵc sӱ dөng tӕi thiӇu. Mӑi dӵ án ÿӅu ÿѭӧc phân phӕi
nguӗn lӵc trong mӝt phҥm vi hҥn chӃ nhҩt ÿӏnh. Do vұy, thѭӡng xuyên xҧy
ra ÿӕi vӟi các dӵ án là thiӃu nguӗn lӵc và không có nguӗn lӵc thay thӃ tӕt.
Hұu quҧ có thӇ là sӵ chұm trӉ và không thӵc hiӋn ÿѭӧc kӃ hoҥch ban ÿҫu.
Mһt khác các nhân tӕ kinh tӃ- xã hӝi ÿòi hӓi các nhà quҧn lý dӵ án phҧi sӱ
dөng hiӋu quҧ các nguӗn lӵc hҥn chӃ nhѭ nhân lӵc, nguyên nhiên vұt liӋu,
tiӅn vӕn và quӻ thӡi gian. Trong ÿiӅu kiӋn ÿó nhiӅu kƭ thuұt phân phӕi
nguӗn lӵc cho dӵ án ÿѭӧc phát triӇn ÿӇ trӧ giúp các nhà quҧn lý lұp kӃ
hoҥch phân phӕi nguӗn lӵc, làm sao thӓa mãn nhӳng ÿiӅu kiӋn ràng buӝc,
sӱ dөng tӕi ѭu nguӗn lӵc khan hiӃm và các nguӗn lӵc hҥn chӃ nói chung,
ÿһc biӋt trong ÿiӅu kiӋn có nhiӅu ÿѫn vӏ cùng cҥnh tranh sӱ dөng mӝt loҥi
nguӗn lӵc.
Có nhiӅu cách tiӃp cұn phân phӕi các nguӗn lӵc hҥn chӃ, trong ÿó, có
phѭѫng pháp ѭu tiên. Phѭѫng pháp ѭu tiên ÿѭӧc thӵc hiӋn dӵa trên phѭѫng
pháp ÿѭӡng găng (CPM) và phân tích tình hình sӱ dөng tӯng loҥi nguӗn lӵc
theo mӛi thӡi kǤ. Phѭѫng pháp ѭu tiên lӵa chӑn các công viӋc và phân phӕi
nguӗn lӵc hҥn chӃ cho chúng trên cѫ sӣ các nguyên tҳc ѭu tiên nhҩt ÿӏnh.
Thӵc thӃ có nhiӅu phѭѫng pháp ѭu tiên và nguyên tҳc ѭu tiên khác
nhau. Dѭӟi ÿây là nhӳng nguyên tҳc ѭu tiên ÿѭӧc sӱ dөng khá phә biӃn:
- Công viӋc phҧi thӵc hiӋn trѭӟc cҫn ÿѭӧc ѭu tiên trѭӟc.
- Ѭu tiên cho công viӋc có nhiӅu công viӋc găng theo sau.
- Ѭu tiên công viӋc có sӕ công viӋc theo sau nhiӅu nhҩt (không chӍ
công viӋc găng).
- Ѭu tiên cho nhӳng công viӋc có thӡi gian thӵc hiӋn ngҳn nhҩt. Mөc
ÿích là tӕi ÿa sӕ công viӋc ÿѭӧc thӵc hiӋn trong cùng thӡi kǤ.
- Ѭu tiên cho công viӋc có thӡi gian dӵ trӳ tӕi thiӇu.
- Ѭu tiên cho nhӳng công viӋc ÿòi hӓi mӭc ÿӝ nguӗn lӵc lӟn nhҩt.
Thӵc hiӋn nguyên tҳc này vӟi giҧ ÿӏnh công viӋc có tҫm quan trӑng hѫn
thѭӡng ÿòi hӓi mӭc nguӗn lӵc dành cho nó nhiӅu hѫn.

448
 ĈӇ hiӇu rõ hѫn nhӳng nguyên tҳc trên, phҫn này ÿi sâu trình bày
nhӳng ӭng dөng cӫa cӫa nguyên tҳc ѭu tiên vào 3 trѭӡng hӧp: phân phӕi
mӝt nguӗn lӵc hҥn chӃ cho nhiӅu công viӋc và phân phӕi ÿӗng thӡi hai
nguӗn lӵc hҥn chӃ cho mӝt dӵ án.
Ѭu tiên phân phӕi mӝt nguӗn lӵc hҥn chӃ
ĈӇ phân phӕi mӝt nguӗn lӵc hҥn chӃ cho tұp hӧp nhiӅu công viӋc cӫa
mӝt dӵ án có thӇ áp dөng nhӳng nguyên tҳc ѭu tiên nêu trên, kӃt hӧp vӟi sӱ
dөng sѫ ÿӗ GANTT. Mӝt sӕ bѭӟc cө thӇ ÿó thӵc thi viӋc phân phӕi nhѭ sau:
Bѭӟc 1. Bҳt ÿҫu tӯ ngày ÿҫu tiên thӵc hiӋn dӵ án, phân phӕi nguӗn
lӵc khan hiӃm cho tӕi ÿa công viӋc phҧi thӵc hiӋn, trong khi chú ý ÿӃn
nhӳng ÿiӅu kiӋn ràng buӝc và mӕi quan hӋ giӳa các dӵ án. Sau ÿó tiӃp tөc
phân phӕi cho các ngày thӭ 2, thӭ 3…cho ÿӃn khi mӝt công viӋc ÿã ÿѭӧc
phân phӕi nguӗn lӵc.
Bѭӟc 2. Khi nhiӅu công viӋc cùng cҥnh tranh nhau mӝt loҥi nguӗn lӵc
thì có thӇ ѭu tiên cho nhӳng công viӋc có thӡi gian dӵ trӳ ít nhҩt trѭӟc.
Bѭӟc 3. NӃu có thӇ thì ÿiӅu chӍnh kӃ hoҥch thӵc hiӋn các công viӋc
không găng ÿӇ tұp trung nguӗn lӵc cho các công viӋc găng.
Mөc ÿích cӫa nhӳng ѭu tiên trên là giҧm thiӇu thӡi gian có thӇ kéo dài
thêm do khan hiӃm nguӗn lӵc mà vүn ÿҧm bҧo thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án.
* Ph˱˯ng pháp phân ph͙i ÿ͛ng thͥi 2 ngu͛n l͹c (lao ÿ͡ng và máy
móc) cho m͡t d͹ án
ĈӇ phân phӕi ÿӗng thӡi hai nguӗn lӵc, gӗm lao ÿӝng và máy móc,
ngѭӡi ta thѭӡng giҧ ÿӏnh: quy mô ÿҫu vào cӫa nguӗn lӵc này (máy móc)
phө thuӝc vào quy mô sӱ dөng nguӗn lӵc kia (sӕ lao ÿӝng) trong mӝt thӡi
kǤ nhҩt ÿӏnh. Sӕ lao ÿӝng cҫn cho các công viӋc dӵ án ӣ ÿây là mӝt ÿҥi
lѭӧng chѭa biӃt. Nhѭng vì các nhà QLDA thѭӡng theo ÿuәi chiӃn lѭӧc әn
ÿӏnh quy mô lao ÿӝng nên có thӇ xác ÿӏnh sӕ lao ÿӝng cҫn thiӃt bҵng chӍ
tiêu bình quân kǤ.
e. K͇ ho̩ch chi phí c͹c ti͋u
Nhѭ ÿã chӍ ra trong phҫn 1 và 4, mӝt dӵ án hoàn thành ÿúng tiӃn ÿӝ
kӃ hoҥch sӁ càng có ý nghƭa nӃu chi phí thӵc hiӋn dӵ án bҵng hoһc tiӃt kiӋm

449
ÿáng kӇ so vӟi chi phí dӵ toán, trong khi các ÿiӅu kiӋn khác không ÿәi.
Tәng chi phí cӫa dӵ án bao gӗm chi phí trӵc tiӃp, chi phí gián tiӃp và nhӳng
khoҧn tiӅn phҥt vi phҥm hӧp ÿӗng. Chi phí trӵc tiӃp bao gӗm chi phí nhân
công sҧn xuҩt, chi phí nguyên vұt liӋu và nhӳng khoҧn chi phí khác trӵc tiӃp
liên quan ÿӇn công viӋc dӵ án. Chi phí gián tiӃp gӗm chi phí quҧn lý, khҩu
hao thiӃt bӏ văn phòng… NhiӅu khoҧn chi phí cӕ ÿӏnh và biӃn ÿәi có thӇ
giҧm ÿѭӧc nӃu thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án rút ngҳn. Ĉӗng thӡi, nӃu thӡi gian
thӵc hiӋn dӵ án ÿѭӧc rút ngҳn, chi phí gián tiӃp càng ít. Khoҧn tiӅn phҥt có
thӇ phát sinh nӃu dӵ án kéo dài quá ngày kӃt thúc xác ÿӏnh theo tiӃn ÿӝ hӧp
ÿӗng. Ngѭӧc lҥi, trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp, nhà thҫu sӁ ÿѭӧc thѭӣng do hoàn
thành trѭӟc thӡi hҥn. Tóm lҥi, ÿӇ thӵc hiӋn mөc tiêu cӫa quҧn lý dӵ án,
ngѭӡi ta có thӇ ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn mӝt sӕ công viӋc nhҵm rút ngҳn
tәng thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án.
Giӳa các khoҧn chi phí trӵc tiӃp, gián tiӃp và thӡi gian thӵc hiӋn công
viӋc có liên quan mұt thiӃt vӟi nhau. Thӵc tiӉn quҧn lý cho thҩy, luôn có
hiӋn tѭӧng ÿánh ÿәi giӳa thӡi gian và chi phí. NӃu tăng thêm giӡ làm viӋc,
tăng sӕ lao ÿӝng và máy móc thiӃt bӏ thì tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn các công viӋc dӵ
án có thӇ ÿѭӧc ÿҭy nhanh hay rút ngҳn. Tuy nhiên, tăng thêm nguӗn lӵc làm
tăng chi phí trӵc tiӃp. Ngѭӧc lҥi, ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ dӵ án làm giҧm khoҧn
chi phí gián tiӃp ( ví dө: chi phí quҧn lý) và ÿôi khi cҧ nhӳng khoҧn tiӅn
phҥt nӃu không thӵc hiӋn ÿúng tiӃn ÿӝ hӧp ÿӗng. TiӃt kiӋm khoҧn chi phí
gián tiӃp, tránh ÿѭӧc khoҧn tiӅn phҥt và trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp lҥi có thӇ
ÿѭӧc thѭӣng do hoàn thành dӵ án vѭӧt thӡi gian là nhӳng khoҧn thu rҩt có ý
nghƭa. NӃu khoҧn thu này vѭӧt xa khoҧn chi phí trӵc tiӃp tăng thêm thì viӋc
ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ dӵ án là viӋc làm có hiӋu quҧ. Tuy nhiên, không phҧi tҩt
cҧ các công viӋc ÿѭӧc ÿҭy nhanh ÿӅu ÿem lҥi kӃt quҧ mong muӕn.
Ph˱˯ng pháp th͹c hi͏n k͇ ho̩ch chi phí c͹c ti͋u:
Trong quá trình lұp dӵ án có thӇ xây dӵng 2 phѭѫng án: phѭѫng án
bình thѭӡng và phѭѫng án ÿҭy nhanh. Phѭѫng án bình thѭӡng là phѭѫng án
dӵ tính mӭc chi phí cho các công viӋc dӵ án ӣ mӭc bình thѭӡng (ÿѭӧc xem
là thҩp nhҩt) và thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án tѭѫng ÿӕi dài (ÿѭӧc xem là dài
nhҩt). Phѭѫng án ÿҭy nhanh là phѭѫng án có thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án ngҳn

450
(ÿѭӧc xem là ngҳn nhҩt ) và do cҫn chi phí nhiӅu hѫn (chi phí trong trѭӡng
hӧp này ÿѭӧc xem là lӟn nhҩt).
Trên cѫ sӣ hai phѭѫng án này các nhà quҧn lý dӵ án xây dӵng các
phѭѫng án ÿiӅu chӍnh. Phѭѫng án ÿiӅu chӍnh là phѭѫng án hӧp lý hѫn, có
chi phí thҩp hѫn phѭѫng án ÿҭy nhanh và thӡi gian có thӇ rút ngҳn hѫn
phѭѫng pháp bình thѭӡng. Mӝt trong nhӳng phѭѫng án ÿiӅu chӍnh ÿѭӧc
nhiӅu nhà quҧn lý quan tâm là phѭѫng án hay kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu.
K͇ ho̩ch chi phí c͹c ti͋u là ph˱˯ng án ÿ̱y nhanh ti͇n ÿ͡ th͹c hi͏n
nhͷng công vi͏c l͹a ch͕n, sao cho chi phí tăng thêm c͹c ti͋u, do ÿó. gi̫m
t͝ng chi phí và rút ng̷n hͫp lý ÿ͡ dài thͥi gian th͹c hi͏n d͹ án.
Trѭӟc khi nghiên cӭu kӃ hoҥch, chi phí cӵc tiӇu, cҫn thӕng nhҩt mӝt
sӕ khái niӋm sau ÿây:
. Thӡi gian bình thѭӡng. Thӡi gian bình thѭӡng thӵc hiӋn mӝt công
viӋc là thӡi gian hoàn thành công viӋc trong nhӳng ÿiӅu kiӋn bình thѭӡng,
không có nhӳng thay ÿәi ÿӝt biӃn vӅ thiӃt bӏ, lao ÿӝng, các nhân tӕ bên
ngoài…
. Chi phí bình th˱ͥng. Chi phí bình thѭӡng cӫa mӝt công viӋc là chi
phí cho mӝt công viӋc nào ÿó ÿѭӧc thӵc hiӋn trong ÿiӅu kiӋn bình thѭӡng
(gҳn vӟi thӡi gian bình thѭӡng nêu trên)
. Thͥi gian ÿ̱y nhanh. Thӡi gian ÿҭy nhanh là thӡi gian thӵc hiӋn mӝt
công viӋc trong ÿiӅu kiӋn ÿã ÿѭӧc rút ngҳn ÿӃn mӭc cho phép hӧp lý (không
thӇ rút ngҳn hѫn nӳa) trong ÿiӅu kiӋn kӻ thuұt, trình ÿӝ lao ÿӝng và các
nhân tӕ khác hiӋn tҥi.
. Chi phí ÿ̱y nhanh. Chi phí ÿҭy nhanh cӫa mӝt công viӋc là chi phí
thӵc hiӋn công viӋc gҳn vӟi thӡi gian ÿҭy nhanh, là mӭc chi phí ÿѭӧc xem
là cao nhҩt khi thӡi gian thӵc hiӋn công viӋc ÿó không thӇ rút ngҳn thêm
trong ÿiӅu kiӋn hiӋn tҥi.
. Gi̫ ÿ͓nh v͉ chi phí. Trong phân tích chi phí, chúng ta giҧ ÿӏnh chi
phí trӵc tiӃp thӵc hiӋn mӝt công viӋc nào ÿó tăng lên khi thӡi gian thӵc hiӋn
công viӋc ÿѭӧc rút ngҳn. Ví dө, thӡi gian bình thѭӡng thӵc hiӋn công viӋc D
là 10 tuҫn vӟi tәng chi phí là 50 triӋu ÿӗng, thӡi gian cӫa phѭѫng án ÿҭy

451
nhanh công viӋc này là 6 tuҫn và tәng chi phí ÿҭy nhanh là 90 triӋu ÿӗng.
NӃu rút ngҳn tiӃn ÿӝ 4 tuҫn, chi phí sӁ tăng thêm 40 triӋu ÿӗng. Bình quân
chi phí ÿӇ ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn công viӋc D là 10 triӋu ÿӗng mӝt
tuҫn. Do ÿó, có thӇ giҧ ÿӏnh, mӕi quan hӋ giӳa thӡi gian và chi phí là quan
hӋ tuyӃn tính (biӇu hiӋn là mӝt ÿѭӡng thҷng). Thӵc tӃ, mӕi quan hӋ giӳa
chúng thӇ hiӋn là ÿѭӡng phi tuyӃn tính. NӃu ÿҭy nhanh 2 tuҫn thì chi phí
trӵc tiӃp ѭӟc tính tăng thêm 20 triӋu ÿӗng và tәng chi phí trӵc tiӃp là 70
triӋu ÿӗng (tính theo ÿѭӡng thҷng), trong khi chi phí thӵc tӃ chӍ là 55 triӋu
ÿӗng (xét theo ÿѭӡng cong thӵc tӃ).
Các bѭӟc thӵc hiӋn kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu
ĈӇ thӵc hiӋn kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu, cҫn tuân thӫ các bѭӟc sau ÿây:
- Bѭӟc 1: VӁ sѫ ÿӗ mҥng và tìm ÿѭӡng găng cho phѭѫng án (chѭѫng
trình) bình thѭӡng.
- Bѭӟc 2: Tính tәng chi phí cӫa phѭѫng án bình thѭӡng.
- Bѭӟc 3: Chӑn trên ÿѭӡng găng nhӳng công viӋc mà khi ÿҭy nhanh
tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn làm tăng chi phí thҩp nhҩt. Giҧm tӕi ÿa thӡi gian thӵc hiӋn
công viӋc này.
- Bѭӟc 4: TiӃp tөc ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn các công viӋc trên
ÿѭӡng găng cho ÿӃn khi mөc tiêu ÿҥt ÿѭӧc hoһc không thӇ giҧm thêm ÿѭӧc
nӳa. Cuӕi cùng thiӃt lұp mӝt phѭѫng án ÿiӅu chӍnh cҧ chi phí tăng cӵc tiӇu
và thӡi gian rút ngҳn so vӟi phѭѫng án bình thѭӡng.
- Bѭӟc 5: Xác ÿӏnh thӡi gian thӵc hiӋn và tәng chi phí cӫa phѭѫng án
ÿiӅu chӍnh (kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu).
Ví dө, dӵ án MM có phѭѫng án bình thѭӡng và ÿҭy nhanh nhѭ trình
bày trong bҧng 6.5. Yêu cҫu hãy tìm kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu. Cho biӃt chi
phí gián tiӃp là 13 triӋu ÿӗng mӝt tuҫn.
Sѫ ÿӗ PERT cӫa dӵ án ( Chѭѫng trình bình thѭӡng ) nhѭ hình 10.10.
Ĉѭӡng găng nӕi các công viӋc b-d-f-i vӟi chiӅu dài là 28 tuҫn. Tәng chi phí
cӫa dӵ án là 597 triӋu ÿӗng. Xây dӵng kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu thông qua
viӋc thiӃt lұp bҧng 10.12

452
 Bҧng 10.12. Ĉҭy nhanh tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn các công viӋc cӫa phѭѫng án
bình thѭӡng
Công Thӡi gian thӵc hiӋn Chi phí Thӡi Thӡi Chí phí
viӋc găng (tuҫn) biên gian có gian trӵc tiӃp
cӫa (triӋu thӇ ÿҭy thӵc tӃ tăng
phѭѫng Phѭѫng Phѭѫng ÿӗng) nhanh ÿҭy thêm
án bình án bình án ÿҭy nhanh (triӋu
(tuҫn)
thѭӡng thѭӡng nhanh ÿӗng)
(tuҫn)
Ĉѭӡng găng ban ÿҫu:B- D- E- I dài 28 tuҫn
D 7 4 7 3 1+2 14
B 9 7 9 2 2 18
E 5 2 16 3 3 18
I 7 6 15 1 -
Ĉѭӡng găng 2: b-e-h: 24 tuҫn
E 12
H 3 3 2 6
Tәng chi phí tăng thêm 65
Nhѭ vұy, phѭѫng án ÿiӅu chӍnh theo kӃ hoҥch chi phí cӵc tiӇu có thӡi
gian thӵc hiӋn là 22 tuҫn, chi phí trӵc tiӃp là 405 triӋu ÿӗng, chi phí gián
tiӃp là 286 triӋu ÿӗng, tәng chi phí là 626 triӋu ÿӗng. So vӟi phѭѫng án bình
thѭӡng, thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án ÿã giҧm ÿѭӧc 6 tuҫn. TiӃn ÿӝ thӡi gian
ÿѭӧc rút ngҳn trong khi chi phí hӧp lý hѫn là nhӳng kӃt quҧ quan trӑng cӫa
quá trình quҧn lý dӵ án, góp phҫn nâng cao hiӋu quҧ ÿҫu tѭ và nhanh chóng ÿѭa
công trình vào hoҥt ÿӝng, tҥo ÿiӅu kiӋn nâng cao hiӋu quҧ sҧn xuҩt kinh doanh.
III. GI¸M S¸T V~ §¸NH GI¸ Dù ¸N
1. Gi¸m s¸t dù ¸n
a. Khái ni͏m, mͭc tiêu và phân lo̩i
Giám sát dӵ án là quá trình kiӇm tra theo dõi dӵ án vӅ tiӃn ÿӝ thӡi
gian, chi phí và tiӃn trình thӵc hiӋn nhҳm ÿánh giá thѭӡng xuyên mӭc ÿӝ
hoàn thành và ÿӅ xuҩt nhӳng biӋn pháp và hành ÿӝng cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn
thành công dӵ án.

453
 HӋ thӕng giám sát dӵ án có tác dөng giúp các nhà quҧn lý dӵ án:
. Quҧn lý tiӃn ÿӝ thӡi gian, ÿҧm bҧo yêu cҫu kӃ hoҥch.
. Giӳ cho chi phí trong phҥm vi ngân sách ÿѭӧc duyӋt.
. Phát hiӋn kӏp thӡi nhӳng tình huӕng bҩt thѭӡng nҧy sinh và ÿӅ xuҩt
biӋn pháp giҧi quyӃt.
ViӋc giám sát dӵ án ÿòi hӓi phҧi thӵc hiӋn thѭӡng xuyên và có thӇ
ÿѭӧc tiӃn hành theo hӋ thӕng chính thӭc hoһc không chính thӭc. Tuy nhiên,
nhӳng dӵ án nhӓ không cҫn thiӃt phҧi xây dӵng hӋ thӕng kiӇm soát chính
thӭc. HӋ thӕng giám sát cҫn ÿѫn giҧn, dӉ hiӇu, tұp trung vào nhӳng thay ÿәi
quan trӑng, nhӳng khâu yӃu trong hӋ thӕng. ViӋc lӵa chӑn hӋ thӕng kiӇm
soát phө thuӝc vào nhiӅu yӃu tӕ nhѭ loҥi hình tә chӭc dӵ án, yêu cҫu công
nghӋ, kӃ hoҥch… Tiêu chuҭn lӵa chӑn hӋ thӕng kiӇm soát chính thӭc phө
thuӝc vào: (1) Mӭc ÿӝ rӫi ro cӫa dӵ án và (2) Chi phí cӫa hӋ thӕng và lӧi
nhuұn mà nó ÿem lҥi. HӋ thӕng kiӇm soát có thӇ rҩt ÿѫn giҧn nhѭ cuӝc hӑp
giao ban hàng tuҫn hoһc rҩt phӭc tҥp bao gӗm nhiӅu chӍ tiêu ÿánh giá.
Nguyên tҳc chung ÿӇ lӵa chӑn mӝt hӋ thӕng kiӇm soát là chi phí không vѭӧt
quá mӭc lӧi nhuұn ( hoһc tiӃt kiӋm ÿѭӧc) do hoҥt ÿӝng kiӇm soát ÿem lҥi.
b. Ph˱˯ng pháp giám sát d͹ án
ViӋc giám sát dӵ án ÿѭӧc hѭӟng dүn bӣi kӃ hoҥch và ngân sách dӵ án.
Giám sát là viӋc ÿo lѭӡng, thu thұp, ghi chép, so sánh, ÿӕi chiӃu và phân
tích thông tin. Giám sát ÿѭӧc thӵc hiӋn ӣ cҩp ÿӝ ÿiӅu hành và thӵc hiӋn liên
tөc. Tuy nhiên, giám sát cNJng ÿѭӧc thӵc hiӋn ӣ cҩp ÿӝ quҧn lý cao cҩp
nhѭng ÿѭӧc làm ÿӏnh kǤ. Có nhiӅu phѭѫng pháp giám sát khác nhau. Dѭӟi
ÿây là mӝt sӕ phѭѫng pháp chính:
* Phѭѫng pháp sӱ dөng các mӕc giӟi hҥn:
Các mӕc giӟi hҥn (mӕc thӡi gian) cӫa dӵ án là các sӵ kiӋn ÿѭӧc dùng
ÿӇ ÿánh dҩu mӝt quá trình, mӝt giai ÿoҥn cӫa dӵ án. Chúng có thӇ ÿѭӧc ghi
lҥi dѭӟi dҥng nhӳng ÿӗ thӏ hoһc các tӯ ngӳ. Phѭѫng pháp này ÿѭӧc coi là
mӝt công cө ÿӇ giám sát dӵ án, nó làm cho mӑi ngѭӡi trong dӵ án hiӇu ÿѭӧc
tình trҥng thӵc cӫa dӵ án và có thӇ quҧn lý và kiӇm tra dӵ án.
* Phѭѫng pháp kiӇm tra giӟi hҥn:
KiӇm tra giӟi hҥn liên quan ÿӃn viӋc xác lұp mӝt phҥm vi giӟi hҥn cho
phép ÿӇ quҧn lý dӵ án. So sánh giá trӏ ÿo ÿѭӧc trong thӵc tӃ vӟi mӭc ÿӝ

454
chuҭn xác lұp ban ÿҫu và thӵc hiӋn nhӳng hành ÿӝng cҫn thiӃt khi giӟi hҥn
này bӏ vѭӧt qua. Phѭѫng pháp kiӇm tra giӟi hҥn dùng ÿӇ giám sát chi tiêu và
mӭc ÿӝ thӵc hiӋn dӵ án.
Ĉ˱ͥng cong chͷ S
Ĉѭӡng cong chӳ S thѭӡng ÿѭӧc sӱ dөng trong giám sát ngân sách. Ĉây
là phѭѫng pháp phân tích bҵng ÿӗ thӏ ÿӇ chӍ ra sӵ khác nhau giӳa chi tiêu kӃ
hoҥch và chi tiêu thӵc tӃ.
Ki͋m soát th͹c hi͏n – s˯ ÿ͛ giá tr͓ thu ÿ˱ͫc
KiӇm soát thӵc hiӋn ÿӕi vӟi toàn bӝ dӵ án và tӯng công viӋc giӳ vai
trò rҩt quan trӑng. ĈӇ ÿo lѭӡng tình hình thӵc hiӋn ÿӕi vӟi toàn bӝ dӵ án
ngѭӡi ta dùng chӍ tiêu giá tr͓ thu ÿ˱ͫc (giá tr͓ hoàn thành quy ˱ͣc).Khi so
sánh chi phí thӵc tӃ vӟi kӃ hoҥch trong mӝt thӡi kì nhҩt ÿӏnh thѭӡng không
xem xét ÿӃn khӕi lѭӧng công viӋc hoàn thành. ChӍ tiêu giá trӏ thu ÿѭӧc (giá
trӏ hoàn thành quy ѭӟc) ÿã khҳc phөc ÿѭӧc nhѭӧc ÿiӇm này. Giá trӏ hoàn
thành quy ѭӟc là giá trӏ “ hoàn thành” ѭӟc tính cӫa các công viӋc, ÿѭӧc tính
bҵng cách nhân phҫn trăm hoàn thành ѭӟc tính cӫa tӯng công viӋc vӟi chi
phí kӃ hoҥch cho công viӋc ÿó. Ĉây là mӭc chi phí giҧ thiӃt ÿã chi tiêu cho
phҫn công viӋc hoàn thành này.Nó ÿѭӧc dùng làm cѫ sӣ ÿӇ so sánh vӟi mӭc
chi phí thӵc tӃ.
Có bӕn chӍ tiêu ÿѭӧc xác ÿӏnh:
1. Chênh lӋch thӡi gian = Thӡi gian thӵc hiӋn theo tiӃn ÿӝ (KH) – Thӡi
gian thӵc tӃ
2. Chênh lӋch chi tiêu = Chi tiêu thӵc tӃ - Giá trӏ hoàn thành
3. Chênh lӋch kӃ hoҥch = Giá trӏ hoàn thành – Chi phí kӃ hoҥch
4. Tәng chênh lӋch = Chênh lӋch chi tiêu + Chênh lӋch kӃ hoҥch = Chi
phí thӵc tӃ - Chi phí kӃ hoҥch
Chú ý: Chênh lӋch thӡi gian mang giá trӏ âm cho thҩy sӵ chұm trӉ cӫa
dӵ án. Chênh lӋch kӃ hoҥch cNJng là mӝt giá trӏ âm. ChӍ tiêu tәng chênh lӋch
không xem xét ÿӃn giá trӏ thu ÿѭӧc. Thӵc tӃ các nhà quҧn lí cҩp trên thѭӡng
quan tâm ÿӃn chӍ tiêu chênh lӋch thӡi gian, các nhà quҧn lí tài chính quan
tâm nhiӅu ÿӃn chênh lӋch chi phí ( chi phí vѭӧt), các nhà quҧn lí chung quan
tâm ÿӃn cҧ bӕn chӍ tiêu trên.

455
 Các báo cáo ti͇n ÿ͡
Báo cáo dӵ án là công cө quan trӑng ÿӇ giám sát và ÿӇ các nhà quҧn lí
dӵ án, các bӝ ngành, các nhà tài trӧ trao ÿәi thông tin vӅ dӵ án. Báo cáo tiӃn
ÿӝ có thӇ ÿѭӧc thӵc hiӋn thѭӡng xuyên hoһc ÿӝt xuҩt. Mӝt dӵ án tiêu biӇu,
quy mô tӯ trung bình ÿӃn lӟn cҫn ÿѭӧc báo cáo tiӃn ÿӝ thѭӡng xuyên bӣi
các chuyên gia, nhà quҧn lí dӵ án và nhóm dӵ án. Các báo cáo nên dӉ hiӇu
và phҧi ÿѭӧc dӵa trên các sӵ kiӋn hѫn là các ý kiӃn.
c. Báo cáo giám sát d͹ án
Báo cáo giám sát dӵ án là mӝt tài liӋu quan trӑng trong phөc vө yêu
cҫu quҧn lí cӫa giám ÿӕc dӵ án, các cѫ quan giám sát, chӫ ÿҫu tѭ, nhà thҫu,
ÿҥi diӋn cѫ quan quҧn lí nhà nѭӟc, nhӳng ngѭӡi hѭӣng lӧi…Do vұy, nó
phҧi ÿѭӧc hiӇu nhѭ nhau và ÿѭӧc xem nhѭ mӝt công cө thông tin. Mӝt báo
cáo giám sát có thӇ khác nhau vӅ hình thӭc, mӭc ÿӝ phӭc tҥp giӳa các dӵ
án, nhѭng vӅ cѫ bҧn, nó bao gӗm nhӳng nӝi dung chӫ yӃu sau ÿây:
Thͱ nh̭t, phҫn giӟi thiӋu. Phҫn này mô tҧ ngҳn gӑn rõ ràng dӵ án. Sӵ
cҫn thiӃt cӫa dӵ án, các mөc tiêu và nguӗn lӵc phҧi ÿѭӧc làm rõ. NӃu dӵ án
lӟn và phӭc tҥp, cҫn có nhӳng giҧi thích cҫn thiӃt kèm theo báo cáo.
Thͱ hai, trình bày thӵc trҥng cӫa dӵ án ÿӃn thӡi ÿiӇm hiӋn tҥi trên mӝt
sӕ khía cҥnh sau ÿây:
Chi phí. Báo cáo cҫn làm rõ thӵc trҥng quy mô vӕn, nguӗn vӕn và tình
hình sӱ dөng vӕn cӫa dӵ án. Cҫn so sánh chi phí thӵc tӃ vӟi chi phí tính
toán theo tӯng giai ÿoҥn ÿҫu tѭ, theo các mӕc thӡi gian quan trӑng. Báo cáo
tұp trung phân tích khoҧn mөc chi phí trӵc tiӃp, ÿӗng thӡi làm rõ tәng chi
phí, nhӳng khoҧn chi phí gián tiӃp cӫa dӵ án. Các sӕ liӋu chi tiӃt cҫn trình
bày trong các bҧng phҫn phө lөc.
TiӃn ÿӝ thӡi gian. Báo cáo chӍ rõ khӕi lѭӧng công viӋc ÿã hoàn thành,
phҫn trăm khӕi lѭӧng ÿã thӵc hiӋn ÿѭӧc cӫa nhӳng công viӋc chѭa hoàn
thành, cho ÿӃn thӡi ÿiӇm hiӋn tҥi, dӵ tính thӡi gian còn lҥi ÿӇ thӵc hiӋn các
công viӋc này.ViӋc báo cáo nên dӵa vào các mӕc thӡi gian quan trӑng ÿã
ÿѭӧc xác ÿӏnh trong lӏch trình kӃ hoҥch.
Chҩt lѭӧng. Báo cáo chҩt lѭӧng cҫn thiӃt hay không tùy thuӝc vào loҥi
dӵ án ÿѭӧc giám sát. Thông thѭӡng, báo cáo phҧi chӍ ra ÿѭӧc tình hình thӵc

456
hiӋn các chӍ tiêu chҩt lѭӧng, nhӳng tiêu chuҭn chҩt lѭӧng ÿã ÿѭӧc ghi trong
hӧp ÿӗng. Báo cáo cNJng làm rõ các phѭѫng pháp quҧn lí chҩt lѭӧng, hӋ
thӕng ÿҧm bҧo chҩt lѭӧng mà dӵ án ÿang áp dөng.
Thͱ ba, kӃt luұn, kiӃn nghӏ chuyên môn. Phҫn này báo cáo trình bày
các kӃt luұn, kiӃn nghӏ liên quan chính ÿӃn kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ và ngân sách,
ÿӕi vӟi nhӳng công viӋc chѭa hoàn thành cӫa dӵ án, thuҫn túy trên quan
ÿiӇm chuyên môn. Trong nhӳng tình huӕng bҩt thѭӡng, báo cáo chӍ nên ÿӅ
cұp ÿӃn nhӳng công viӋc thӵc tӃ ÿã hoàn thành, không kiӃn nghӏ nhӳng giҧi
pháp kƭ thuұt ÿӕi vӟi các công viӋc chѭa hoàn thành, khi chѭa ÿiӅu tra xác
ÿӏnh rõ nguyên nhân.
Thͱ t˱, kiӃn nghӏ giҧi pháp quҧn lí. Phҫn này trình bày các khoҧn mөc
mà cán bӝ giám sát nhұn thҩy cҫn phҧi ÿѭӧc quҧn lí chһt chӁ bӣi các nhà
quҧn lí cҩp trên. Ĉӗng thӡi, giҧi thích ngҳn gӑn mӕi quan hӋ giӳa nhӳng
khoҧn mөc này vӟi các mөc tiêu cӫa dӵ án. Báo cáo nên giҧi thích thêm mӕi
quan hӋ ÿánh ÿәi giӳa 3 mөc tiêu thӡi gian chi phí và hoàn thiӋn giúp các
nhà quҧn lí cҩp trên có ÿӫ thông tin ÿӇ quyӃt ÿӏnh tѭѫng lai cӫa dӵ án.
Thͱ năm, phân tích rӫi ro. Phҫn này, báo cáo phân tích nhӳng rӫi ro
chính và nhӳng tác ÿӝng cӫa nó ÿӃn các mөc tiêu thӡi gian và chi phí và
hoàn thiӋn cӫa dӵ án. Ĉӗng thӡi, cҫn cҧnh báo nhӳng rӫi ro tiӅm tàng có thӇ
xҧy ra trong tѭѫng lai ÿӕi vӟi nhӳng công viӋc còn lҥi cӫa dӵ án.
Thͱ sáu, trình bày nhӳng ÿiӇm còn hҥn chӃ và nhӳng giҧ ÿӏnh cӫa báo
cáo. Cán bӝ giám sát là ngѭӡi chӏu trách nhiӋm vӅ ÿӝ chính xác và tính kӏp
thӡi cӫa báo cáo, nhѭng các nhà quҧn lí cҩp trên lҥi là ngѭӡi chӏu trách
nhiӋm giҧi thích báo cáo và ÿӅ ra các quyӃt ÿӏnh tѭѫng lai trên cѫ sӣ báo cáo
này. Do ÿó, các tác giҧ cӫa bҧn báo cáo cҫn nêu rõ nhӳng ÿiӇm còn hҥn chӃ
và nhӳng giҧ ÿӏnh khi viӃt báo cáo.
2. §¸nh gi¸ dù ¸n
a. Khái ni͏m, mͭc tiêu cͯa ÿánh giá d͹ án
Ĉánh giá dӵ án là quá trình xác ÿӏnh, phân tích mӝt cách hӋ thӕng và
khách quan các kӃt quҧ, mӭc ÿӝ hiӋu quҧ và các tác ÿӝng, mӕi liên hӋ cӫa
dӵ án trên cѫ sӣ các mөc tiêu cӫa chúng.

457
 Mͭc tiêu cͯa ÿánh giá d͹ án là:
x Khҷng ÿӏnh lҥi tính cҫn thiӃt cӫa dӵ án, ÿánh giá các mөc tiêu, xác
ÿӏnh tính khҧ thi, thӵc hiӋn cӫa dӵ án.
x Ĉánh giá tính hӧp lí hӧp pháp cӫa dӵ án. Xem xét tính ÿҫy ÿӫ, hӧp
lí, hӧp pháp cӫa các văn kiӋn thӫ tөc liên quan ÿӃn dӵ án.
x Ĉánh giá giӳa kì là nhҵm làm rõ thӵc trҥng diӉn biӃn cӫa dӵ án,
nhӳng ÿiӇm mҥnh, yӃu, nhӳng sai lӋch, mӭc ÿӝ rӫi ro cӫa dӵ án trên cѫ sӣ
ÿó có biӋn pháp quҧn lí phù hӧp; xem xét tính khoa hӑc, hӧp lí cӫa các
phѭѫng pháp ÿѭӧc áp dөng trong công viӋc xây dӵng và triӇn khai dӵ án.
Phân lo̩i ÿánh giá d͹ án
Căn cӭ theo không gian có thӇ phân loҥi ÿánh giá dӵ án thành ÿánh
giá nӝi bӝ và ÿánh giá bên ngoài. Ĉánh giá nӝi bӝ là loҥi ÿánh giá dӵ án
ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi chính tә chӭc ÿang thӵc hiӋn dӵ án vӟi mөc ÿích chӫ
yӃu là cung cҩp các thông tin cҫn thiӃt vӅ dӵ án, là cѫ sӣ ÿӇ ra các quyӃt
ÿӏnh ÿiӅu chӍnh, bә sung kӏp thӡi phөc vө cho công tác quҧn lí dӵ án. Ĉánh
giá bên ngoài là hình thӭc tә chӭc ÿánh giá dӵ án ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi nhӳng
ngѭӡi, cѫ quan bên ngoài, ví dө, các nhà tài trӧ, cѫ quan chính phӫ có thҭm
quyӅn, vӟi mөc tiêu chӫ yӃu là cung cҩp nhӳng thông tin cҫn thiӃt vӅ dӵ án
cho chính hӑ và các cѫ quan liên quan khác ÿӃn dӵ án
Căn cӭ theo thӡi gian hay chu kì thӵc hiӋn dӵ án, có thӇ chia thành ba
loҥi ÿánh giá chӫ yӃu: ÿánh giá giӳa kì, ÿánh giá kӃt thúc và ÿánh giá sau dӵ
án. Ĉánh giá giӳa kì ( hay ÿánh giá trong giai ÿoҥn thӵc hiӋn). Ĉánh giá dӵ
án trong quá trình thӵc hiӋn là nhҵm:
x Xác ÿӏnh phҥm vi, các kӃt quҧ cӫa dӵ án ÿӃn thӡi ÿiӇm ÿánh giá,
dӵa trên cѫ sӣ nhӳng mөc tiêu ban ÿҫu.
x Phân tích tiӃn ÿӝ thӵc hiӋn công viӋc cho ÿӃn thӡi ÿiӇm ÿánh giá.
x Giúp các nhà quҧn lí dӵ án ÿѭa ra nhӳng quyӃt ÿӏnh liên quan ÿӃn
viӋc ÿiӅu chӍnh mөc tiêu, cѫ chӃ kiӇm soát tài chính, kӃ hoҥch.
x Phҧn hӗi nhanh cho các nhà quҧn lí vӅ nhӳng khó khăn,nhӳng tình
huӕng bҩt thѭӡng ÿӇ có sӵ ÿiӅu chӍnh chi phí và nguӗn lӵc kӏp thӡi.
x Là căn cӭ ÿӇ ÿӅ ra nhӳng quyӃt ÿӏnh vӅ viӋc tiӃp tөc hay tӯ bӓ dӵ
án, ÿánh giá lҥi các mөc tiêu và thiӃt kӃ dӵ án.

458
 Ĉánh giá k͇t thúc d͹ án. Loҥi ÿánh giá này thѭӡng ÿѭӧc thӵc hiӋn
khi dӵ án ÿã hoàn tҩt. Mөc tiêu cӫa ÿánh giá kӃt thúc dӵ án là:
x Xác ÿӏnh mӭc ÿӝ ÿҥt ÿѭӧc các mөc tiêu dӵ án.
x Phân tích các kӃt quҧ cӫa dӵ án. Ĉánh giá nhӳng tác ÿӝng có thӇ có
cӫa các kӃt quҧ.
x Rút ra bài hӑc, ÿӅ xuҩt các hoҥt ÿӝng tiӃp theo hoһc triӇn khai
nhӳng pha sau trong tѭѫng lai.
x Ĉánh giá sau d͹ án (còn gӑi là ÿánh giá tác ÿӝng cӫa dӵ án). Ĉánh
giá sau dӵ án ÿѭӧc tiӃn hành khi dӵ án ÿã hoàn thành ÿѭӧc mӝt thӡi gian.
Mөc tiêu cӫa ÿánh giá sau dӵ án là:
x Xác ÿӏnh các kӃt quҧ và mӭc ÿӝ ҧnh hѭӣng lâu dài cӫa dӵ án ÿӃn
ÿӡi sӕng kinh tӃ, chính trӏ, xã hӝi cӫa nhӳng ngѭӡi hѭӣng lӧi tӯ dӵ án cNJng
nhѭ nhӳng ÿӕi tѭӧng khác.
x Rút ra các bài hӑc kinh nghiӋm, ÿӅ xuҩt khҧ năng triӇn khai các pha
sau cӫa dӵ án hoһc nhӳng dӵ án mӟi.
Ĉánh giá giӳa kì thѭӡng ÿѭӧc tiӃn hành ÿӕi vӟi nhӳng dӵ án lӟn,
phӭc tҥp, và thuӝc loҥi ÿánh giá nӝi bӝ. Hai loҥi ÿánh giá kӃt thúc và ÿánh
giá sau dӵ án là cѫ sӣ ÿӇ xem xét lҥi các chính sách, quyӃt ÿӏnh có tính
chiӃn lѭӧc cӫa các cҩp có liên quan. Chúng thѭӡng là loҥi ÿánh giá bên
ngoài, thӵc hiӋn bӣi các nhà tài trӧ.
b. Các b˱ͣc ti͇n hành ÿánh giá d͹ án
B˱ͣc 1. Ra quyӃt ÿӏnh ÿánh giá dӵ án. Ai quyӃt ÿӏnh ÿánh giá dӵ án
tùy thuӝc ÿó là loҥi ÿánh giá nӝi bӝ hay bên ngoài. QuyӃt ÿӏnh ÿánh giá dӵ
án phҧi ÿѭӧc ÿѭa vào kӃ hoҥch ngay tӯ khi lұp (thiӃt kӃ) dӵ án và chi rõ sӁ
sӱ dөng phѭѫng pháp ÿánh giá nào (ÿánh giá giӳa kì, ÿánh giá kӃt thúc hay
ÿánh giá tác ÿӝng). Nhӳng nguyên nhân và sӵ cҫn thiӃt cӫa viӋc ÿánh giá dӵ
án phҧi ÿѭӧc làm rõ, ví dө, ÿánh giá ÿӇ ÿiӅu chӍnh mӝt sӕ quyӃt ÿӏnh cӫa
nhà tài trӧ, ÿӇ giҧi quyӃt nhӳng khó khăn vѭӟng mҳc nҧy sinh…
B˱ͣc 2. Chuҭn bӏ các ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng (TOR) cho hoҥt ÿӝng ÿánh
giá dӵ án. Bҧn mô tҧ các ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng phҧi làm rõ mөc ÿích và
phҥm vi ÿánh giá cӫa dӵ án, mô tҧ ngҳn gӑn nӝi dung cѫ bҧn cӫa dӵ án
ÿѭӧc ÿánh giá, nhӳng ÿiӅu khoҧn vӅ phѭѫng pháp tiӃn hành ÿánh giá.TOR

459
cҫn nêu rõ nhӳng kƭ năng, trình ÿӝ chuyên môn và nhӳng yêu cҫu khác mà
các chuyên gia tѭ vҩn ÿánh giá - các ӭng viên cҫn phҧi có. TOR cNJng cҫn
ÿѭa ra qui trình, thӫ tөc lӵa chӑn tѭ vҩn ÿӇ ÿҧm bҧo viӋc ÿánh giá ÿѭӧc
khách quan, chính xác. Cҫn lѭu ý, viӋc dӵ thҧo các ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng có
thӇ khó khăn do mâu thuүn lӧi ích. Do ÿó, có thӇ tә chӭc hӑp kín giӳa nhóm
dӵ án, nhà tài trӧ và ÿҥi diӋn nhӳng ngѭӡi hѭӣng lӧi tӯ dӵ án… ÿӇ bàn bҥc
thҧo luұn các ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng.
B˱ͣc 3. Lӵa chӑn và kí hӧp ÿӗng vӟi nhóm ÿánh giá dӵ án. ViӋc lӵa
chӑn mӝt chuyên gia hay nhóm tѭ vҩn ÿánh giá ÿӅu tiӃn hành trên cѫ sӣ
nhӳng tiêu chuҭn ÿã xác ÿӏnh rõ trong bҧn mô tҧ ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng.
Nhӳng tiêu chuҭn này phҧi bao gӗm ÿӫ nhӳng yêu cҫu vӅ chuyên môn, kƭ
thuұt, tiêu chuҭn nhân sӵ… ĈӇ chӑn ÿѭӧc nhӳng ӭng viên phù hӧp nhҩt vӟi
yêu cҫu ÿánh giá dӵ án, dӵa trên tiêu chuҭn cӫa bҧn ÿiӅu khoҧn hӧp ÿӗng,
cҫn ÿӅ nghӏ các ӭng viên cung cҩp nhӳng thông tin cҫn thiӃt vӅ năng lӵc
chuyên môn, kinh nghiӋm vӅ lƭnh vӵc ÿánh giá dӵ án…
B˱ͣc 4. Lұp kӃ hoҥch và chuҭn bӏ công viӋc. Sau khi ÿѭӧc chӑn, bѭӟc
tiӃp theo mà nhóm ÿánh giá phҧi làm là chuҭn bӏ mӝt kӃ hoҥch thӡi gian
cNJng nhѭ làm viӋc chi tiӃt và phân chia nhiӋm vө giӳa các thành viên trong
nhóm. Ĉӗng thӡi, nhóm cNJng sҹn sàng bҳt tay ngay vào viӋc, trѭӟc tiên là
tiӃn hành nghiên cӭu các tài liӋu nӃu có thӇ.
B˱ͣc 5. TiӃn hành ÿánh giá dӵ án. Trong giai ÿoҥn thӵc thi nhiӋm vө
ÿánh giá dӵ án, tҩt cҧ các tài liӋu quan trӑng, liên quan ÿӃn dӵ án cҫn ÿѭӧc
thu thұp, tәng hӧp và phân tích. Trong quá trình thu thұp thông tin, nhóm
ÿánh giá rҩt cҫn sӵ giúp ÿӥ, cӝng tác cӫa ban quҧn lí dӵ án nhѭ viӋc sҹn
sàng trҧ lӡi phӓng vҩn trӵc tiӃp, ÿiӅn các bӝ câu hӓi cӫa ÿiӅu tra viên, tham
dӵ các buәi báo cáo vӟi các nhân viên ÿánh giá dӵ án…
B˱ͣc 6. Chuҭn bӏ báo cáo.Sau khi các tài liӋu ÿѭӧc tәng hӧp, phân
tích nhóm ÿánh giá cҫn viӃt thành mӝt bҧn báo cáo. Báo cáo nêu rõ nhӳng
kӃt luұn, kiӃn nghӏ cӫa nhóm, Ĉӗng thӡi, báo cáo dành mӝt sӕ trang nhҩt
ÿӏnh trình bày phѭѫng pháp tiӃn hành ÿánh giá và nӃu có thӇ, trình bày
nhӳng khó khăn nҧy sinh và cách khҳc phөc cӫa nhóm.
B˱ͣc 7. Sӱa chӳa, viӃt báo cáo cuӕi cùng và nӝp sҧn phҭm. Báo cáo
ÿѭӧc ÿӋ trình cho các bên liên quan nhѭ nhà tài trӧ, ban quҧn lí dӵ án, ÿҥi

460
diӋn nhӳng ngѭӡi hѭӣng lӧi, ÿҥi diӋn cѫ quan chính phӫ ÿӇ xin ý kiӃn. Có
thӇ tә chӭc mӝt hӝi nghӏ ÿӇ thҧo luұn, xin ý kiӃn ÿánh giá, nhұn xét bҧn báo
cáo cӫa các bên tham gia. Sau ÿó, nhóm ÿánh giá tiӃn hành sӱa chӳa, bә
sung, viӃt báo cáo cuӕi cùng và giao nӝp sҧn phҭm.
3. Ph©n biÖt gi÷a gi¸m s¸t vv ®¸nh gi¸ dù ¸n
Giӳa giám sát và ÿánh giá dӵ án có nhӳng ÿiӇm khác nhau cѫ bҧn.
ĈiӅu này ÿѭӧc trình bày trong bҧng 10.13 dѭӟi ÿây:
Bҧng 10.13. Nhӳng ÿiӇm khác nhau cѫ bҧn giӳa giám sát
và ÿánh giá dӵ án
Tiêu thӭc so Giám sát dӵ án Ĉánh giá dӵ án
sánh
Gi͙ng nhau Cҧ hai phѭѫng pháp ÿӅu liên quan ÿӃn viӋc ÿo lѭӡng thӵc hiӋn so
vӟi mөc tiêu
Khác nhau:
1. Nhân sӵ Cán bӝ quҧn lí dӵ án Nhӳng ngѭӡi ÿánh giá dӵ án không
thӵc hiӋn phҧi là cán bӝ dӵ án mà ӣ bên ngoài
dӵ án
2. Thӡi gian Thѭӡng xuyên, liên tөc Rӡi rҥc, thѭӡng là giӳa kì và vào lúc
thӵc hiӋn dӵ án ÿã hoàn thành
3. Phҥm vi Nhҩn mҥnh khu vӵc nӝi Xem xét các tác ÿӝng rӝng lӟn hѫn
xem xét tҥi cӫa dӵ án cӫa dӵ án bao gӗm các tác ÿӝng kinh
tӃ, môi trѭӡng, xã hӝi và giӟi
4. Sӱ dөng dӳ Các chi tiӃt thѭӡng ngày, Dӳ liӋu ÿѭӧc tәng hӧp lҥi ÿӇ ÿҥt
liӋu không tәng hӧp lҥi ÿѭӧc mӝt bӭc tranh chung vӅ các
mөc tiêu cӫa dӵ án
5. Tính cҩp Thông tin cҩp bách, khҭn Không cҩp bách
bách cӫa thông trѭѫng ÿӇ phҧn hӗi nhanh
tin cho các cҩp quҧn lí
6. Các nguyên Các chính sách và Chính sách và nguyên tҳc ÿѭӧc kiӇm
tҳc và chính nguyên tҳc ÿѭӧc chҩp tra và xem xét lҥi nӃu trong ÿánh giá
sách nhұn trong quá trình giám thҩy cҫn thiӃt
sát
7. Nӝi dung Liên quan chӫ yӃu ÿӃn Liên quan ÿӃn mөc tiêu, mөc ÿích ÿӇ
xem xét các hoҥt ÿӝng, các ÿҫu ra nhұn dҥng và rút ra các bài hӑc
và kiӇm tra quá trình triӇn
khai

461
 Tãm t¾t ch¬ng

1. Quҧn lí dӵ án: là quá trình lұp kӃ hoҥch tәng thӇ, ÿiӅu phӕi và
kiӇm soát dӵ án tӯ khi bҳt ÿҫu ÿӃn khi kӃt thúc nhҵm ÿҥt ÿѭӧc nhӳng mөc
tiêu vӅ thӡi gian, chi phí, kӻ thuұt và chҩt lѭӧng. Quҧn lý dӵ án có mӝt sӕ
chӭc năng chính sau ÿây:
x Chӭc năng kӃ hoҥch
x Chӭc năng tә chӭc
x Chӭc năng lãnh ÿҥo
2. Nӝi dung quҧn lý dӵ án: xét theo ÿӕi tѭӧng quҧn lý nӝi dung chӫ
yӃu cӫa quҧn lý dӵ án bao gӗm:
x Quҧn lý vi phҥm
x Quҧn lý thӡi gian
x Quҧn lý chi phí
x Quҧn lý chҩt lѭӧng
x Quҧn lý nhân lӵc
x Quҧn lý thông tin
x Quҧn lý rӫi ro
x Quҧn lý hӧp ÿӗng và hoҥt ÿӝng buôn bán
x Lұp kӃ hoҥch tәng quan
3. Các hình thӭc tә chӭc quҧn lý dӵ án: Trong lƭnh vӵc quҧn lý ÿҫu
tѭ và xây dӵng hiӋn nay có mӝt sӕ hình thӭc tә chӭc thӵc hiӋn quҧn lý dӵ
án ÿҫu tѭ xây dӵng nhѭ sau:
x Hình thӭc chӫ ÿҫu tѭ trӵc tiӃp quҧn lý dӵ án.
x Hình thӭc chӫ nhiӋm ÿiӅu hành dӵ án.
x Hình thӭc chìa khóa trao tay.
x Hình thӭc tӵ thӵc hiӋn.
4. Mҥng công viӋc
Mҥng công viӋc là kӻ thuұt trình bày kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ, mô tҧ dѭӟi
dҥng sѫ ÿӗ mӕi quan hӋ liên tөc giӳa các công viӋc ÿã ÿѭӧc ÿã ÿѭӧc xác

462
ÿӏnh cҧ vӅ ÿӝ dài thӡi gian và thӭ tӵ trѭӟc sau. Mҥng công viӋc là sӵ kӃt
hӧp các công viӋc và các sӵ kiӋn.
Mҥng công viӋc có tác dөng sau:
x Là cѫ sӣ ÿӇ lұp kӃ hoҥch, kiӇm soát theo dõi kӃ hoҥch tiӃn ÿӝ, ÿiӅu
hành dӵ án. Phҧn ánh mӕi quan hӋ tѭѫng tác giӳa các nhiӋm vө, các công viӋc.
x Xác ÿӏnh ngày hoàn thành dӵ án, ngày bҳt ÿҫu, ngày kӃt thúc.
x Xác ÿӏnh ÿѭӧc nhӳng công viӋc nào cҫn phҧi ÿѭӧc thӵc hiӋn kӃt
hӧp ÿӇ tránh sӵ thiӃu hөt vӅ thӡi gian hoһc nguӗn lӵc, nhӳng công viӋc nào
có thӇ thӵc hiӋn ÿӗng thӡi.
5. Kӻ thuұt PERT/CPM: Là nhӳng kӻ thuұt ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ xây
dӵng mӝt mҥng nӕi kӃt công viӋc.
Kӻ thuұt PERT/CPM trình bày mҥng công viӋc có thӇ theo phѭѫng
pháp AON hoһc AOA.
Mӝt sӕ loҥi quan hӋ phө thuӝc giӳa các công viӋc:
x Phө thuӝc bҳt buӝc
x Phө thuӝc tùy y
x Phө thuӝc ÿӕi ngoҥi
Ĉѭӡng găng là ÿѭӡng dài nhҩt tính tӯng công viӋc (hoһc sӵ kiӋn) ÿҫu
ÿӃn công viӋc (hoһc sӵ kiӋn) cuӕi cӫa hӋ thӕng phҧn ánh thӡi gian tӕi thiӇu
ÿӇ hoàn thành dӵ án.
Thӡi gian dӵ trӳ toàn phҫn cӫa công viӋc A là khoҧng thӡi gian mà
công viӋc A có thӇ kéo dài thêm nhѭng không làm chұm ngày kӃt thúc cӫa
dӵ án.
Thӡi gian dӵ trӳ tӵ do cӫa công viӋc A là khoҧng thӡi gian mà công
viӋc A có thӇ kéo dài thêm nhѭng không làm chұm ngày bҳt ÿҫu cӫa công
viӋc kӃ tiӃp.
6. BiӇu ÿӗ GANTT: Là phѭѫng pháp trình bày tiӃn ÿӝ thӵc tӃ cNJng
nhѭ kӃ hoҥch thӵc hiӋn các công viӋc cӫa dӵ án theo tiӃn trình thӡi gian.
Mөc ÿích cӫa biӇu ÿӗ GANTT là xác ÿӏnh mӝt tiӃn ÿӝ hӧp lí nhҩt ÿӇ thӵc
hiӋn các công viӋc khác nhau cӫa dӵ án.
BiӇu ÿӗ GANTT có tác dөng dӉ nhұn biӃt ÿѭӧc tình trҥng thӵc tӃ cӫa
tӯng nhiӋm vө cNJng nhѭ tình hình chung cӫa toàn bӝ dӵ án, thông qua biӇu

463
ÿӗ GANTT có thӇ thҩy ÿѭӧc tình hình nhanh chұm cӫa các công viӋc, tính
liên tөc cӫa chúng. Xác ÿӏnh ÿѭӧc ÿӝ dài thӡi gian thӵc hiӋn dӵ án, tiӃn
trình thӵc hiӋn dӵ án và khoҧng thӡi gian dӵ trӳ cӫa tӯng công viӋc.
7. Phân phӕi nguӗn lӵc dӵ án: Là mӝt công viӋc vô cùng quan trӑng
ÿӕi vӟi dӵ án. NӃu thay ÿәi thӭ tӵ và thӡi gian thӵc hiӋn các công viӋc cӫa
dӵ án thì có thӇ làm tăng hoһc giҧm các nguӗn lӵc: phѭѫng pháp phân phӕi
dӵa trên thӡi gian dӵ trӳ tӕi thiӇu, phѭѫng pháp phân phӕi mӝt nguӗn lӵc,
hai nguӗn lӵc và nhiӅu nguӗn lӵc cho mӝt hay nhiӅu dӵ án.
8. Thӡi gian là mӝt loҥi nguӗn lӵc quan trӑng trong quҧn lý dӵ án.
NӃu thay ÿәi thӭ tӵ và thӡi gian thӵc hiӋn các công viӋc cӫa dӵ án thì có thӇ
làm tăng hoһc giҧm các nguӗn lӵc khác có liên quan. Quҧn lí dӵ án gҳn vӟi
quá trình ÿiӅu chӍnh phân bә thӡi gian thӵc hiӋn các công viӋc thông qua
viӋc giҧi quyӃt mӕi quan hӋ giӳa yӃu tӕ thӡi gian vӟi yӃu tӕ chi phí. Trong
mӕi quan hӋ ÿánh ÿәi giӳa thӡi gian và chi phí có thӇ tìm ra ÿѭӧc mӝt
phѭѫng án phù hӧp nhҩt (cҧ vӅ ÿӝ dài thӡi gian hoàn thành dӵ án và mӭc ÿӝ
chi phí). VӅ lý thuyӃt có thӇ sӱ dөng hai phѭѫng pháp sau: phѭѫng pháp
giҧm tәng chi phí cӫa chѭѫng trình ÿҭy nhanh và phѭѫng pháp rút ngҳn thӡi
gian hoàn thành vӟi chi phí tăng tӕi thiӇu.
9. Giám sát và ÿánh giá dӵ án: Là công viӋc quan trӑng trong tiӃn
trình thӵc hiӋn dӵ án.
Giám sát dӵ án là quá trình kiӇm tra theo dõi dӵ án vӅ tiӃn ÿӝ thӡi
gian, chi phí và tiӃn trình thӵc hiӋn nhҵm ÿánh giá thѭӡng xuyên mӭc ÿӝ
hoàn thành và ÿӅ xuҩt nhӳng biӋn pháp và hành ÿӝng cҫn thiӃt ÿӇ thӵc hiӋn
thành công dӵ án.
HӋ thӕng giám sát dӵ án có tác dөng giúp các nhà quҧn lí dӵ án:
x Quҧn lí tiӃn ÿӝ thӡi gian, ÿҧm bҧo yêu cҫu kӃ hoҥch.
x Giӳ cho chi phí trong phҥm vi ngân sách ÿѭӧc duyӋt.
x Phát hiӋn kӏp thӡi nhӳng tình huӕng bҩt thѭӡng nҧy sinh và ÿӅ xuҩt
biӋn pháp giҧi quyӃt.
Ĉánh giá dӵ án là quá trình xác ÿӏnh, phân tích mӝt cách hӋ thӕng và
khách quan các kӃt quҧ, mӭc ÿӝ hiӋu quҧ và các tác ÿӝng , mӕi liên hӋ cӫa
dӵ án trên cѫ sӣ các mөc tiêu cӫa chúng. Mөc tiêu cӫa ÿánh giá dӵ án là:

464
 x Khҷng ÿӏnh lҥi tính cҫn thiӃt cӫa dӵ án, ÿánh giá các mөc tiêu, xác
ÿӏnh tính khҧ thi, hiӋn thӵc cӫa dӵ án.
x Ĉánh giá tính hӧp lí, hӧp pháp cӫa dӵ án. Xem xét tính ÿҫy ÿӫ, hӧp
lí, hӧp pháp cӫa các văn kiӋn thӫ tөc liên quan ÿӃn dӵ án.
x Ĉánh giá giӳa kǤ là nhҵm làm rõ thӵc trҥng diӉn biӃn cӫa dӵ án,
nhӳng ÿiӇm mҥnh, yӃu, nhӳng sai lӋch, mӭc ÿӝ rӫi ro cӫa dӵ án trên cѫ sӣ
ÿó có biӋn pháp quҧn lí phù hӧp; xem xét tính khoa hӑc, hӧp lí cӫa các
phѭѫng pháp ÿѭӧc áp dөng trong công viӋc xây dӵng và triӇn khai dӵ án.

465
 C©u hái

1. Nӝi dung quҧn lí dӵ án. Phân biӋt quҧn lí dӵ án vӟi hoҥt ÿӝng sҧn
xuҩt, kinh doanh thѭӡng xuyên cӫa ÿѫn vӏ?
2. Cho ví dө vӅ mӝt dӵ án, qua ÿó sӱ dөng các kӻ thuұt xây dӵng sѫ
ÿӗ mҥng ÿӇ trình bày kӃ hoҥch triӇn khai hӋ thӕng công viӋc. Tìm ÿѭӡng
găng trong ví dө cӫa bҥn. Nêu ý nghƭa cӫa nó.
3. Nӝi dung phѭѫng pháp phân phӕi nguӗn lӵc dӵa trên thӡi gian dӵ
trӳ tӕi thiӇu.
4. Trình bày sӵ giӕng nhau và khác nhau cӫa các chѭѫng trình ÿiӅu
chӍnh.
Phân biӋt giám sát và ÿánh giá dӵ án.

466
 TÖi liÖu tham kh¶o

1. NguyÔn Ngäc Mai, LËp vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†, NXB Gi¸o dôc, Hμ
Néi, 1996
2. §Æng Minh Trang, Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t†, NXB Gi¸o dôc, Hμ Néi,
1997.
3. §oμn V¨n H¹nh, X©y dùng vμ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t† ngμnh ®ãng tμu,
LuËn ¸n PTS khoa häc kinh tÕ, Hμ Néi, 1994.
4. Mai V¨n B†u, HiÖu qu¶ vμ qu¶n lý dù ¸n Nhμ n†íc. NXB Khoa häc kü
thuËt, Hμ Néi, 1998.
5. Ph¹m Phô, Ph©n tÝch vμ lùa chän dù ¸n ®Çu t†, Tr†êng ®¹i häc B¸ch
khoa thμnh phè Hå ChÝ Minh, 1993.
6. Georges Hirsch, §Æng H÷u §¹o, NguyÔn TiÕn Dòng, Nguyªn Ch©u,
Qu¶n lý dù ¸n, NXB Gi¸o dôc & Trung t©m Ph¸p - ViÖt ®μo t¹o vÒ qu¶n
lý, Hμ Néi, 1994.
7. NguyÔn Xu©n Thuû, Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t†, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ
Néi, 1995.
8. NguyÔn §øc Kh†¬ng, Tæ chøc so¹n th¶o vμ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t†,
NXB Gi¸o dôc, 1993.
9. Tr†¬ng Quang T¸m, C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tμi chÝnh vμ kinh tÕ c¸c dù
¸n ®Çu t†, tμi liÖu tham kh¶o néi bé cña Bé N«ng nghiÖp vμ C«ng nghiÖp
thùc phÈm, Hμ Néi, 1991.
10. NguyÔn V¨n Chän, Kinh tÕ ®Çu t† (tËp I, II), Hμ Néi, 1997.
11. NguyÔn Trung Dòng, TÝnh to¸n vμ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t† trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr†êng, NXB Lao ®éng, Hμ Néi , 1993.
12. Vâ Kim S¬n, §μm V¨n HuÖ, NguyÔn Quang Ninh, Qu¶n trÞ Tμi chÝnh
Doanh nghiÖp, NXB Thèng kª, Hμ Néi, 1996
13. Vò ChÝ Léc, NguyÔn BÝch §¹t, Gi¸o tr×nh ®Çu t† n†íc ngoμi, Hμ Néi,
1997.

467
14. Uû ban KÕ ho¹ch Nhμ n†íc, Ph†¬ng ph¸p lËp dù ¸n ®Çu t†, Hμ Néi,
1991.
15. Uû ban KÕ ho¹ch Nhμ n†íc, Qu¶n lý Nhμ n†íc vÒ hîp t¸c vμ ®Çu t†,
Tμi liÖu huÊn luyÖn UBNN vÒ hîp t¸c vμ ®Çu t†, 1993.
16. Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t†: Tμi liÖu gi¶ng d¹y kho¸ chuyªn ®Ò LËp kÕ
ho¹ch, ®¸nh gi¸ vμ qu¶n lý c¸c dù ¸n ph¸t triÓn bÒn v÷ng, Dù ¸n VIE
2489, 1998.
17. Ph¹m V¨n VËn, Ch†¬ng tr×nh vμ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, NXB
Thèng kª, Hμ Néi, 1999.
18. NguyÔn ThÕ Nh·, LËp dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n,
NXB N«ng nghiÖp, Hμ Néi, 1996.
19. Vâ Thanh Thu, Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t† trong n†íc vμ quèc tÕ, Tr†êng
§¹i häc Kinh tÕ TP. Hå ChÝ Minh, 1993.
20. IBRD, Ph©n tÝch kinh tÕ c¸c dù ¸n, Licosaxuba, Hμ Néi, 1989.
21. John R Hasen, H†íng dÉn ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t† trªn thùc tÕ,
Licosaxuba, Hμ Néi, 1990.
22. UNIDO, Sæ tay h†íng dÉn ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n c«ng nghiÖp, Hμ Néi,
1991.
23. Maurice Hamon, Qu¶n lý theo dù ¸n, Tμi liÖu dÞch, ViÖn nghiªn cøu
qu¶n lý kinh tÕ Trung †¬ng, Hμ Néi, 1996.
24. Häc ViÖn Hμnh chÝnh Quèc gia, Qu¶n lý dù ¸n, NXB Gi¸o dôc, Hμ Néi,
1998.
25. C«ng ty dÞch vô dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, Ph†¬ng ph¸p so¹n th¶o
dù ¸n ®Çu t†, 1994.
26. TrÇn An Phong, H†íng dÉn lËp dù ¸n ®Çu t† ph¸t triÓn n«ng nghiÖp.
27. Vò C«ng TuÊn, ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t†, 1998.
28. Trung t©m Th«ng tin khoa häc kü thuËt ho¸ chÊt Hμ Néi, CÈm nang dù
¸n, 1997.
29. Ph©n tÝch kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t†, Ng©n hμng thÕ giíi, ViÖn Ng©n
hμng thÕ giíi, tμi liÖu dÞch.

468
30. NghÞ ®Þnh 52CP ngμy 8/7/1999 cña chÝnh phñ vÒ viÖc ban hμnh quy chÕ
qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng.
31. NghÞ ®Þnh 12CP ngμ 4/5/2000 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc söa ®æi vμ bæ sung
mét sè ®iÒu trong quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng ban hμnh theo
NghÞ ®Þnh 52CP.
32. NghÞ ®Þnh 07CP ngμy 30/01/2003 vÒ söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña
Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t† vμ x©y dùng ban hμnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè
521/1999/N§-CP ngμy 8/7/1999 vμ NghÞ ®Þnh sè 12/2000/N§-CP ngμy
4/5/2000 cña ChÝnh phñ.
33. Th«ng t† 04 ngμy 17/6/2003 H†íng dÉn vÒ thÈm tra thÈm ®Þnh dù ¸n
®Çu t†, söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÓm vÒ hå s¬ thÈm ®Þnh dù ¸n, b¸o c¸o
®Çu t† vμ t¨ng møc ®Çu t†.
34. LuËt X©y dùng(2003).
35. LuËt §Çu t† (2005).
36. NghÞ ®Þnh 16/2005/N§-CP ngμy 07/02/2005 vÒ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu
t† x©y dùng c«ng tr×nh.
37. NghÞ ®Þnh 112/2006/N§ - CP ngμy 29/09/2006 vÒ söa ®æi, bæ sung mét
sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 16 vÒ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh.
38. NghÞ ®Þnh 108/2006/N§ - CP ngμy 22/09/2006 vÒ h†íng dÉn thùc hiÖn
LuËt §Çu t†.
39. NghÞ ®Þnh 99/2007/N§-CP ngμy 13/06/2007 vÒ qu¶n lý chi phÝ x©y
dùng c«ng tr×nh.
40. Th«ng t† 05/2007/TT-BXD ngμy 25/07/2007 vÒ h†íng dÉn lËp vμ qu¶n
lý chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh.
41. NghÞ ®Þnh sè 112/2009/N§-CP ngμy 14/12/2009 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n
lý chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh.
42. Th«ng t† sè 04/2010/TT-BXD ngμy 26/5/2010 vÒ h†íng dÉn lËp vμ
qu¶n lý chi phÝ ®Çu t† x©y dùng c«ng tr×nh.
43. J. Price Gittinger, Economic analysis of argicultural project, The Johns
Hopkins University Press, 1984.

469
44. Steve Curry & John Wiss, Project analysis in developing countries, The
Macmillan, Press Ltd, 1993.
45. Heng Kang Sang, Project evaluation: techniques and proctices for
developing countries, England, 1995.
46. ADB, Guidelines for the economic analysis of projects, Economic and
drvelopment resource center, 1997.
47. ADB, Workshop on economic analysis of projects, 1997.
48. Dennis Lock, Project management, the 4th edition.
49. UNIDO, Manual for the evaluation of industrial projects, Vienna, 1986.
50. William A. Ward and Barry J. Deren, The economics of project
analysis, World Bank, 1991.
51. Glenn P. Jenkins and Arnord C. Harberger, Manual cost - benefit
analysis of investment decision, Havard Institute of International
development, 1992.
52. Lin Squire and Herman G. van der Tak, Economic analysis of projects,
The Johns Hopkins University Press, 1989.
53. Krishna Kumar, Rapid appraisal method, World Bank, 1993.
54. Kedar N. Kohli, Economic analysis of investment projects, Oxford
University Press, 1993.
55. UNIDO, Guide to practical project appraisal social benefit - cost
analysis in developing countries, Vienna, 1986.
56. Economic Development Institute of World Bank, Economic analysis of
Agricultural Projects, 1982.
57. Meredith J,R and Mantel S.J, Project management: a managerial
approach, 1989.
58. PGS.TS TrÇn Minh §¹o, Marketing- NXB Thèng kª 4/2000.
59. PGS.TS TrÇn Minh §¹o, Gi¸o tr×nh Marketing c¨n b¶n, NXB Gi¸o dôc,
2002.
60. TS NguyÔn B¹ch NguyÖt, Gi¸o tr×nh LËp vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t†, NXB
Thèng kª, 2000.

470
61. TS L†u V¨n Nghiªm, Marketing trong kinh doanh dÞch vô, NXB Thèng
kª, 9/2001.
62. TrÇn V¨n Th¾ng. H†íng dÉn lμm kÕ to¸n b»ng Excel. Nhμ xuÊt b¶n
Thèng kª - 2001.
63. NguyÔn TiÕn, §Æng Xu©n H†¬ng vμ NguyÔn V¨n Hoμi. Microsoft Excel
2000-Thùc hμnh vμ øng dông-Tõ c¨n b¶n ®Õn chuyªn s©u. Nhμ xuÊt b¶n
Gi¸o dôc - 1999.
64. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kinh tÕ ®Çu t† vμ thiÕt kÕ x©y dùng - T¸c gi¶:
GS- TSKH NguyÔn V¨n Chän - NXB Khoa häc kü thuËt - 1998
65. Kinh tÕ ®Çu t† tËp I, tËp II ViÖn §¹i häc Më Hμ Néi - T¸c gi¶: GS-
TSKH NguyÔn V¨n Chän - NXB Thèng kª - 2001.
66. Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t† - Lý thuyÕt vμ bμi tËp - T¸c gi¶: TS. NguyÔn Xu©n
Thuû - Ths. TrÇn ViÖt Hoa - Ths. NguyÔn ViÖt ¸nh - NXB Thèng kª -
2003.
67. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t† - T¸c gi¶ Vò C«ng TuÊn - NXB Thμnh phè Hå
ChÝ Minh - 1998.
68. H†íng dÉn §Çu t† trùc tiÕp n†íc ngoμi t¹i ViÖt Nam. T¸c gi¶: PGS.TS.
Vâ Thanh Thu - Ths. Ng« ThÞ Ngäc HuyÒn - NXB Thèng kª - 1998.
69. Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t† n†íc ngoμi vμ chuyÓn giao c«ng nghÖ - TS.
NguyÔn ThÞ H†êng - NXB Thèng kª - 2000.
70. HiÖu qu¶ vμ qu¶n lý dù ¸n Nhμ n†íc - Khoa khoa häc qu¶n lý Tr†êng
§¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. Chñ biªn: TS. Mai V¨n B†u - NXB Khoa häc
kü thuËt - 2001.
71. Qu¶n trÞ dù ¸n - T¸c gi¶: Vò Thuú D†¬ng - NXB.
72. LËp vμ qu¶n lý dù ¸n. T¸c gi¶: PGS. TS. NguyÔn Ngäc Mai - NXB.
73. LËp vμ qu¶n lý dù ¸n Bé m«n kinh tÕ ®Çu t† Tr†êng §¹i häc Kinh tÕ
Quèc d©n - Chñ biªn PGS.TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt - NXB.

471
 Phô lôc
Phô lôc 1
Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t‡

B¶ng 1.1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t

®¬n vÞ: TriÖu ®ång.
TT H¹ng môc c«ng tr×nh DiÔn gi¶i Thμnh tiÒn
A. Vèn cè ®Þnh
I. Chi phÝ ban ®Çu vÒ ®Êt 10679
QuyÒn sö dông ®Êt (*) 2027
§Òn bï, gi¶i phãng, san lÊp mÆt (*) 8652
b»ng
II. Chi phÝ x©y l¾p 71551
1. Tæ hîp kh¸ch s¹n, nhμ nghØ 39235
Kh¸ch s¹n cao cÊp (c¶ bÓ b¬i cã 4174m2 x 3 triÖu/m2 12522
m¸i che)
Bungalow 9640 m2 x 1,2 triÖu/m2 11568
Khu camping 11567m2 x 0,5 triÖu/m2 5783
Khu thÓ thao ngoμi trêi 15754m2 x 0,367 triÖu/m2 5782
Khu dÞch vô + kièt b·i biÓn 230 m2 x 1 triÖu/m2 230
§†êng d¹o 20000m2 x 0,08 triÖu/m2 1600
C©y xanh, th¶m cá, tiÓu c¶nh 25000m2x 0,07 triÖu/m2 1750
2. Khu c«ng viªn níc 15001
Nhμ xe 3250 m2 x 0,3 triÖu/m2 975
Cæng vμo + dÞch vô cËn cæng 667 m2 x 0,7 triÖu/m2 467
Kièt + dÞch vô c«ng viªn n†íc 331 m2 x 0,8 triÖu/m2 265
C¸c khu nghØ ng¬i ¨n uèng 714 m2 x 0,5 triÖu/m2 357
§Ëp ng¨n 125 m x 0,7 triÖu 87
BÓ t¹o sãng 5500
C¸c lo¹i bÓ 2500
X©y mãng, bÖ l¾p ®Æt trß ch¬i 500
§†êng néi bé 15000 m2 x 0,08 triÖu/m2 1200
C©y xanh, th¶m cá, tiÓu c¶nh 20000 m2 x 0,07 triÖu/m2 1400
§†êng d¹o ven hå 900 m2 x 0,2 triÖu/m2 180
Qu¶ng tr†êng trung t©m 7850 m2 x 0,2 triÖu/m2 1570
3. C«ng viªn trªn c¹n vμ khu 11125
dÞch vô tæng hîp
§†êng néi bé 13000 m2 x 0,08 triÖu/m2 1040
C©y xanh, th¶m cá, tiÓu c¶nh 20000 m2 x 0,07 triÖu/m2 1400
§†êng d¹o ven hå 1000 m2 x 0,02 triÖu/m2 200
3.1. C«ng viªn trªn c¹n
Cæng vμo 150 m2 x 0,7 triÖu/m2 105
X©y bÖ, mãng l¾p ®Æt c¸c trß ch¬i 500
2 2
L©u ®μi cæ ch©u ¢u 760 m x 1 triÖu/m 760

472
 Th¸p ng¾m c¶nh 100 m2 x 1,2 triÖu/m2 120
§åi th¸c nh©n t¹o 900
Khu chî biÓn 10000 m2 x 0,1 triÖu/m2 1000
Khu v†ên sinh th¸i 2550 m2 x 0,2 triÖu/m2 510
BÕn thuyÒn 620 m2 x 1,5 triÖu/m2 930
3.2. Khu dÞch vô tæng hîp
Nhμ hμng thuû to¹ 120 m2 x 1,5 triÖu/m2 180
C©u l¹c bé
D·y 3 tÇng 883 m2 x 2 triÖu/m2 1766
D·y 1 tÇng 743 m2 x 1,5 triÖu/m2 1114
B·i xe 3000 m2 x 0,2 triÖu/m2 600
4. HÖ thèng c¸c c«ng tr×nh h¹ 6190
tÇng
C«ng tr×nh cÊp n†íc 300m3 x 3,1 tr®/m3 930
BÓ xö lý r¸c th¶i, n†íc th¶i 300m3 x 0,8 tr®/m3 240
HÖ thèng tho¸t n†íc th¶i, èng 5000m x 0,2 tr®/m 1000
D400
HÖ thèng tho¸t n†íc m†a, èng 5000m x 0,3 tr®/m 1500
D600
2 2
C«ng tr×nh chøa r¸c 50m x 0,2 tr®/m 10
Thïng r¸c 100c x 0,1 tr®/c 10
Tr¹m ®iÖn vμ hÖ thèng ®iÖn ngoμi
1500
trêi
HÖ thèng PCCC vμ chèng sÐt 500
T†êng rμo b¶o vÖ 5000m x 0,1 triÖu/m 500
III. Vèn thiÕt bÞ (t¹m tÝnh) 24899
ThiÕt bÞ c«ng viªn n†íc + bÓ b¬i 12500
ThiÕt bÞ c¸c trß ch¬i trªn c¹n 9899
ThiÕt bÞ vμ néi thÊt kh¸ch s¹n, nhμ nghØ 1500
ThiÕt bÞ khu thÓ thao 100
ThiÕt bÞ vμ néi thÊt c¸c nhμ hμng,
500
c©u l¹c bé
Ph†¬ng tiÖn vËn t¶i 300
ThiÕt bÞ phôc vô qu¶n lý 100
IV. Chi phÝ chuÈn bÞ 4724
Kh¶o s¸t ®Þa chÊt vμ ®o ®¹c 500
LËp b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶
0,0621% x (82230+24899) 66
thi
LËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi 0,168% x (82230 + 24899) 180
ThÈm ®Þnh dù ¸n 0,0125% x 118405 15
Chi phÝ kh¶o s¸t vμ thiÕt kÕ kü
1780
thuËt, b¶n vÏ thi c«ng
ThÈm ®Þnh thiÕt kÕ kü thuËt 0,027% x 82230 22
ThÈm ®Þnh tæng dù ¸n 0,0175% x 82230 14
LËp hå s¬ mêi thÇu x©y l¾p vμ
ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu 0,06% x 82230 49
x©y l¾p

473
 LËp HS mêi thÇu thiÕt bÞ vμ ph©n
0,132% x 24899 33
tÝch HS dù thÇu
Chi phÝ ban qu¶n lý dù ¸n 1% x 82230 822
Gi¸m s¸t thi c«ng x©y dùng vμ l¾p
0,732% x 82230 600
®Æt thiÕt bÞ
LËp hå s¬ hoμn c«ng 1780 triÖu x 10% 178
ThÈm ®Þnh vμ quyÕt to¸n c«ng
1780 triÖu x 1% 18
tr×nh
B¶o hiÓm c«ng tr×nh 3% x 82230 247
Chi phÝ ®μo t¹o tr†íc vËn hμnh 200
B. Vèn lu ®éng 3000
C. Vèn dù phßng 3% x 118405 3552
Tæng vèn ®Çu t† 118405

Vèn l†u ®éng dù tÝnh cho chu kú kinh doanh ®Çu tiªn lμ 3000 triÖu do kinh doanh du lÞch,
vui ch¬i gi¶i trÝ lμ ngμnh cã vßng quay vèn l†u ®éng nhanh.
(*) Chi phÝ ban ®Çu vÒ ®Êt.

§¬n gi¸ Thμnh tiÒn

§¬n vÞ Sè lîng
(®ång) (®ång)
I. Chi phÝ sö dông ®Êt 2026750000
§Êt mÆt n†íc m2 222500 2500 556250000
§Êt trång c©y hμng n¨m m2 50000 2500 125000000
§Êt trång c©y l©u n¨m m2 747500 1800 1345500000
II. Chi phÝ ®Òn bï 1811000000
§Êt mÆt n†íc m2 222500 5000 1112500000
C©y hμng n¨m C©y 50000 5000 250000000
C©y l©u n¨m C©y 747500 x 2 300 448500000
II. San lÊp mÆt b»ng m3 162882 35000 6841044000
Tæng 10678794000

(hÖ sè lÌn chÆt trong san lÊp lμ 1,2)

474
 Phô lôc 2
Dù tÝnh doanh thu
B¶ng 2.1. Dù tÝnh doanh thu
TÝnh cho mét n¨m ho¹t ®éng b×nh th†êng khi dù ¸n ®· ®Çu t† hoμn thiÖn toμn bé c¸c h¹ng
môc.
Sè lîng
Doanh
C«ng C«ng Sè ngμy Gi¸
thu n¨m
STT C¸c dÞch vô §¬n vÞ suÊt suÊt sö (giê) ho¹t (ngh×n
(ngh×n
thiÕt kÕ dông ®éng/n¨m ®ång)
®ång)
I. Khu 1
L†u tró kh¸ch s¹n cao
cÊp
1 - Phßng lo¹i 1 gi†êng Phßng 20 50 360 300 1080000
- Phßng lo¹i 2 gi†êng phßng 30 50 360 400 2160000
Nhμ nghØ sinh th¸i
- Phßng 1 gi†êng lo¹i 1 phßng 20 50 360 200 720000
2 - Phßng 2 gi†êng lo¹i 1 phßng 30 50 360 300 1620000
- Phßng 1 gi†êng lo¹i 2 phßng 15 50 360 150 405000
- Phßng 2 gi†êng lo¹i 2 phßng 20 50 360 200 720000
C¾m tr¹i
3 - LÒu nhá LÒu 20 50 360 100 360000
- LÒu lín LÒu 10 50 360 150 270000
4 DÞch vô ¨n uèng phôc
vô khu nhμ nghØ, kh¸ch XuÊt 400 50 360 50 3600000
s¹n
BÓ b¬i n†íc nãng cã
m¸i che
5 - BÒ b¬i ng†êi lín Chç 200 30 360 20 432000
- BÓ b¬i trÎ em Chç 150 30 360 10 162000
6 H¸t karaoke Phßng 10 50 6h x 360 50 540000
7 Qu¸n bar + khiªu vò Chç 150 50 360 30 810000
8 Phßng trμ, hoμ nh¹c Chç 100 50 360 20 360000
9 C¸c dÞch vô CSSK L†ît 100 50 360 50 900000
10 Cho thuª phßng héi
356000
th¶o (*)
11 Cöa hμng tæng hîp (*) 1080000
Tua ®i biÓn ®ªm
12 - ThuyÒn 2 ng†êi Ng x
10 80 180 30 43200
thuyÒn
- ThuyÒn 4 ng†êi Ng x
20 80 180 20 57600
thuyÒn
13 Th¨m quan c¸c DTLS Ng†êi 100 70 150 50 525000
14 DÞch vô ¨n uèng, phôc
XuÊt 200 70 150 30 630000
vô b·i t¾m biÓn

475
 15 DÞch vô kh¸c phôc vô T¾m
200 70 150 5 105000
t¾m biÓn biÓn
16 DÞch vô kh¸c phôc vô
366750
l†u tró = 5% DV l†u tró
II. Khu c«ng viªn n†íc
Thu tõ b¸n vÐ
17 - VÐ ng†êi lín Ng†êi 5000 50 150 40 15000000
- VÐ trÎ em Ng†êi 3000 50 150 20 4500000
18 DÞch vô cho thuª ®å Ng†êi 2500 50 150 5 937500
19 DÞch vô phôc vô ¨n
XuÊt 8000 50 150 12 7200000
uèng
20 C¸c dÞch vô phô trî
kh¸c = 975000
5% doanh thu b¸n vÐ
21 III. Khu thÓ thao ngoμi
trêi
S©n tennis ®«i S©n 1 70 10h x 200 70 98000
S©n tennis ®¬n S©n 2 70 10h x 200 50 140000
S©n cÇu l«ng S©n 2 70 10h x 200 20 56000
S©n bãng ®¸ mini S©n 1 70 10h x 200 50 70000
S©n bãng ®¸ lín S©n 2 70 10h x 200 100 280000
DÞch vô phôc vô khu thÓ
Ng†êi 200 70 200 5 140000
thao
IV.Khu vui ch¬i trªn
c¹n
22 C¸c trß ch¬i trªn c¹n (*) 8299200
23 C¸c trß ch¬i trªn mÆt
516800
n†íc (*)
24 C¸c trß ch¬i kh¸c (*) 120000
25 C¸c dÞch vô phô trî =
446800
5%
V. Khu dÞch vô tæng hîp
26 Xem ch†¬ng tr×nh biÓu
Chç 1000 60 100 20 1200000
diÔn
27 Thu tõ nhμ hμng thuû
XuÊt 100 50 360 30 540000
täa
Thu tõ c©u l¹c bé
- QuÇy bar + khiªu vò Chç 150 50 200 50 750000
- H¸t karaoke phßng 5 50 360 x 8h 50/h 360000
- Thuª bμn bia Bμn 10 50 360 x 8h 20/h 288000
28 - Thuª bμn bãng bμn Bμn 2 50 360 x 8h 20/h 57600
- Vui ch¬i gi¶i trÝ kh¸c
145560
= 10% c¸c dÞch vô trªn
- DÞch vô phô trî =5% 80058
- Thu tõ nhμ hμng CLB Chç 300 50 360 30 1620000
29 Thu tõ cöa hμng tæng
Ng†êi 300 40 360 30 864000
hîp

476
30 VI. C¸c dÞch vô kh¸c
31 Th¨m v†ên sinh th¸i Nguêi 10000 50 200 2 2000000
32 Thuª s©n khÊu ngoμi
S©n 1 70 100 3,000 210000
trêi
33 B¸n c¸c s¶n phÈm l†u S¶n
500 30 300 30 1350000
niÖm phÈm
34 Thu tõ chî h¶i s¶n Kg 500 20 300 20 600000
35 Cho thuª kièt (th¸ng) Gian 10 70 12 1,500 126000
36 Cho ®Æt biÓn qu¶ng c¸o 700000
(*)
37 Cho thuª v¨n phßng Phßng 5 100 12 4,000 240000
(th¸ng)
38 DÞch vô tr«ng gi÷ xe Xe 10000 50 360 1 1800000
Tæng doanh thu 69013068

(*) DiÔn gi¶i chi tiÕt.

* Doanh thu tõ tæ chøc héi th¶o, héi nghÞ:
Sè ngμy ho¹t ®éng cña khu vùc héi nghÞ, héi th¶o nh† sau:
Mét n¨m: 48 tuÇn, trong ®ã:
+ 5% sè tuÇn sö dông héi tr†êng 6 ngμy = 5% x 48 x 6 = 14,4 ngμy.
+ 10% sè tuÇn sö dông héi tr†êng 5 ngμy = 10% x 48 x 5 = 24 ngμy.
+ 20% sè tuÇn sö dông héi tr†êng 4 ngμy = 20% x 48 x 4 = 38,4 ngμy.
+ 25 % sè tuÇn sö dông héi tr†êng 3 ngμy = 25% x 48 x 3 = 36 ngμy.
+ 30% sè tuÇn sö dông héi tr†êng 2 ngμy = 30% x 48 x 2 = 18,8 ngμy.
+ 10% sè tuÇn sö dông héi tr†êng 1 ngμy = 10% x 48 x 1 = 4,8 ngμy.
___________
Tæng sè ngμy: 137 ngμy
30 % sè ngμy sö dông 2 buæi (41 ngμy). Do ®ã, tæng sè buæi lμ 41 x 2 + 96 = 178 buæi.
Doanh thu 1 buæi tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o lμ 2 triÖu ®ång.
Doanh thu tõ ho¹t ®éng tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o = 178 x 2 triÖu = 356 triÖu ®ång.
* Doanh thu tõ cöa hμng phôc vô c¾m tr¹i vμ khu lμng chμi:
Dù tÝnh mçi ngμy phôc vô trung b×nh cho kho¶ng 150 kh¸ch hμng, chi phÝ mua hμng cña
mçi kh¸ch trung b×nh 1 ngμy lμ 20.000 ®ång.
Doanh thu 1 n¨m: 150 x 20.000 x 360 = 1.080 triÖu ®ång
B¶ng dù tÝnh doanh thu mét sè dÞch vô
(*) Doanh thu tõ c¸c trß ch¬i trªn c¹n
Tæng sè ngμy ho¹t ®éng trong n¨m: 200
Sè ngμy thuËn lîi: 90
Sè giê ho¹t ®éng/ ngμy: 6h
Sè ngμy kh«ng thuËn lîi: 110
Sè giê ho¹t ®éng/ ngμy: 2 giê
Sè giê ho¹t ®éng trung b×nh/ ngμy: 3,8 giê/ ngμy

477
 Thêi Thêi
gian gian Sè lÇn Sè Sè Sè
ho¹t hoμn ch¬i ngêi ngêi ngêi
®éng thμnh trong ch¬i ch¬i Gi¸ vÐ ch¬i Doanh thu
TT Trß ch¬i trong mét mét trong trong (®ång) trong 1 n¨m
mét lÇn giê mét mét mét (®ång)
lÇn ch¬i lÇn giê n¨m
ch¬i (phót)
(phót)
1 Tμu ®u cho
2 5 12 45 540 10.000 410400 4104000000
ng†êi lín
2 Tμu ®u cho trÎ 2 5 12 16 192 5.000 145920 729600000
em
3 ¤ t« ®ua 3 5 12 16 192 3.000 145920 437760000
4 ¤ t« ®©m 3 5 12 20 240 3.000 182400 547200000
nhau
5 §u quay ®øng 3 10 6 80 480 5.000 364800 1824000000
6 Tμu tèc ®é cao 3 10 6 24 144 6.000 109440 656640000
Tæng doanh
8299200000
thu n¨m

(*) Doanh thu tõ c¸c trß ch¬i trªn mÆt níc

Thêi Sè Sè lÇn
gian Sè lÇn Gi¸ 1 lÇn ch¬i Doanh
TT Trß ch¬i ch¬i 1 lîng ch¬i ch¬i trong thu 1 n¨m
lÇn (c¸i) trong (®ång) 1 n¨m
(phót) 1 giê
1 L†ít v¸n 4 1 6 30.000 4560 136800000
2 Phao ®ông 30 10 2 15.000 1520 228000000
3 §¹p n†íc 60 10 1 20.000 760 152000000
Tæng doanh thu n¨m 516800000
(*) Doanh thu tõ cho ®Æt biÓn qu¶ng c¸o.
BiÓn to, vÞ trÝ thuËn lîi: 10 Gi¸ cho thuª/ n¨m: 50.000.000
BiÓn nhá: 10 Gi¸ cho thuª/ n¨m: 20.000.000
Doanh thu 1 n¨m = 700.000.000
(*) Doanh thu tõ c¸c trß ch¬i kh¸c trong c«ng viªn.
Gi¸ vÐ trung b×nh 3000 ®ång
Sè ng†êi ch¬i 200 ng†êi
Sè ngμy ho¹t ®éng trong n¨m: 200 ngμy
Doanh thu n¨m: 120.000 ngh×n ®ång

478
 Phô lôc 3
Dù tÝnh chi phÝ

1. Chi phÝ vËt t c¸c dÞch vô.

TÝnh theo % doanh thu.
B¶ng 3.1. Chi phÝ vËt t c¸c dÞch vô
Chi phÝ Doanh thu Thμnh tiÒn
STT C¸c dÞch vô ®Çu vμo (ngh×n
theo % ®ång)
doanh thu
1 DÞch vô l†u tró 5 7335000 366750
2 DÞch vô ¨n uèng 60 13590000 8154000
3 BÓ b¬i n†íc nãng cã m¸i che 10 594000 59400
4 H¸t karaoke 10 900000 90000
5 Qu¸n bar + khiªu vò 40 1560000 624000
6 Phßng trμ, hoμ nh¹c 50 360000 180000
7 C¸c dÞch vô CSSK 5 900000 45000
8 Cho thuª phßng héi th¶o (*) 10 356000 35600
9 Cöa hμng tæng hîp 60 1944000 1166400
10 Tour ®i biÓn ®ªm 50 100800 50400
11 Tham quan c¸c DTLS 50 525000 262500
12 DÞch vô cho thuª ®å 40 937500 375000
13 DÞch vô cho thuª s©n TDTT 20 644000 128800
14 DÞch vô phôc vô khu thÓ thao 50 140000 70000
15 Xem c¸c ch†¬ng tr×nh biÓu diÔn 60 1200000 720000
16 Thuª bμn bi-a 5 288000 14400
17 Thuª bμn bãng bμn 5 57600 2880
18 Vui ch¬i gi¶i trÝ kh¸c = 10% c¸c
5 145560 7278
dÞch vô trªn
19 Th¨m v†ên sinh th¸i 10 2000000 200000
20 Thuª s©n khÊu ngoμi trêi 40 210000 84000
21 B¸n c¸c s¶n phÈm l†u niÖm 60 1350000 810000
22 Thu tõ chî h¶i s¶n 60 600000 360000
23 Cho thuª ki-èt (th¸ng) 5 126000 6300
24 Cho ®Æt biÓn qu¶ng c¸o (*) 5 700000 35000
25 Cho thuª v¨n phßng (th¸ng) 5 240000 12000
26 DÞch vô tr«ng gi÷ xe 10 1800000 180000
27 C¸c dÞch vô kh¸c 30 1973608 592082.4
Tæng doanh thu 40577068 14631790

479
 B¶ng 3.2. Chi phÝ vËt t ®Çu vμo hμng n¨m

N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
I. Khu vùc l†u tró
vμ DV phô trî
L†u tró kh¸ch s¹n
0 40500 81000 97200 129600 162000 162000 162000 162000 162000
cao cÊp
Nhμ nghØ sinh th¸i 43313 86625 86625 103950 138600 173250 173250 173250 173250 173250
C¾m tr¹i 7875 15750 15750 18900 25200 31500 31500 31500 31500 31500
C¸c dÞch vô kh¸c
291313 2046888 2491887.5 2990265 3987020 4983775 4983775 4983775 4983775 4983775
l†u tró
II. Khu c«ng viªn
0 1144500 2289000 2746800 3662400 4578000 4578000 4578000 4578000 4578000
n†íc
III. Khu thÓ thao
58800 99568 99568 119481.6 59308.8 199136 199136 199136 199136 199136
ngoμi trêi
IV. Khu vui ch¬i
0 33074 66149 79378 105838 132297 132297 132297 132297 132297
trªn c¹n
V. Khu du lÞch
0 689434 1378868 1654642 2206189 2757737 2757737 2757737 2757737 2757737
tæng hîp
VI. C¸c dÞch vô
0 421560 843120 1011744 1348992 1686240 1686240 1686240 1686240 1686240
kh¸c
Tæng 401301 4577899 7351968 8822361 11763148 14703935 14703935 14703935 14703935 14703935

480
 2. Chi phÝ nh©n c«ng:

B¶ng 3.3: Chi phÝ tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n

Møc l¬ng th¸ng/ ngêi Møc l¬ng th¸ng/ ngêi

Sè (ngh×n ®ång) Sè (ngh×n ®ång)
VÞ trÝ
lîng lîng
N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
Gi¸m ®èc 1 2500 2600 2700 2800 2900 1 3000 3100 3200 3300 3400
P.gi¸m ®èc 2 2000 2100 2200 2300 2400 2 2500 2600 2700 2800 2900
KÕ to¸n 3 1500 1600 1700 1800 1900 3 2000 2100 2200 2300 2400
Kinh doanh + marketing 5 1500 1600 1700 1800 1900 7 2000 2100 2200 2300 2400
Nh©n viªn hμnh chÝnh 15 1200 1300 1400 1500 1600 20 1700 1800 1900 2000 2100
Nh©n viªn kü thuËt 16 1500 1600 1700 1800 1900 12 2000 2100 2200 2300 2400
Nh©n viªn kÕ ho¹ch 5 1500 1600 1700 1800 1900 7 2000 2100 2200 2300 2400
H†íng dÉn du lÞch 4 1500 1600 1700 1800 1900 6 2000 2100 2200 2300 2400
Nh©n viªn CSSK, h†íng 7 1000 1100 1200 1300 1400 12 1500 1600 1700 1800 1900
dÉn TDTT
Nh©n viªn phôc vô KS, 35 1000 1100 1200 1300 1400 50 1500 1600 1700 1800 1900
nhμ nghØ
Nh©n viªn phôc vô nhμ 15 1000 1100 1200 1300 1400 25 1500 1600 1700 1800 1900
hμng
Nh©n viªn phôc vô c¸c 10 800 900 1000 1100 1200 20 1300 1400 1500 1600 1700
dÞch vô kh¸c
Nh©n viªn b¸n vÐ 7 500 600 700 700 700 8 700 750 800 850 900
Nh©n viªn b¶o vÖ 5 500 600 700 700 700 6 700 750 800 850 900
Nh©n viªn vÖ sinh 7 400 500 600 600 600 8 600 650 700 750 800
Tæng 131 187

481
 B¶ng 3.4: Chi phÝ nh©n c«ng hμng n¨m
§¬n vÞ: Ngh×n ®ång
Sè Tæng l¬ng n¨m Sè Tæng l¬ng n¨m
VÞ trÝ
lîng N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 lîng N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
Gi¸m ®èc 1 15.000 31.200 32.400 33.600 34.800 1 36.000 37.200 38.400 39.600 40.800
P.gi¸m ®èc 2 12.000 50.400 52.800 55.200 57.600 2 60.000 62.400 64.800 67.200 69.600
KÕ to¸n 3 9.000 57.600 61.200 64.800 68.400 3 72.000 75.600 79.200 82.800 86.400
Kinh doanh +
5 27.000 96.000 102.000 108.000 114.000 7 168.000 176.400 184.800 193.200 210.600
marketing
Nh©n viªn hμnh
15 36.000 234.000 252.000 270.000 288.000 20 48.000 432.000 456.000 480.000 504.000
chÝnh
Nh©n viªn kü
10 18.000 192.000 204.000 216.000 228.000 12 288.000 302.400 316.800 331.200 345.600
thuËt
Nh©n viªn kÕ
5 18.000 96.000 102.000 108.000 114.000 7 168.000 176.400 184.800 193.200 201.600
ho¹ch
H†íng dÉn du lÞch 4 18.000 76.800 81.600 86.400 91.200 6 144.000 151.200 158.400 165.600 172.800
Nh©n viªn CSSK,
7 12.000 92.400 100.800 109.200 117.600 12 216.000 230.400 244.800 259.200 273.600
h†íng dÉn TDTT
Nh©n viªn phôc
35 90.000 462.000 504.000 546.000 588.000 50 900.000 960.000 1.020.000 1.080.000 1.140.000
vô KS, nhμ nghØ
Nh©n viªn phôc
15 30.000 198.000 216.000 324.000 252.000 25 450.000 480.000 510.000 540.000 570.000
vô nhμ hμng
Nh©n viªn phôc
vô c¸c dÞch vô 10 24.000 108.000 120.000 132.000 144.000 20 312.000 336.000 360.000 384.000 408.000
kh¸c
Nh©n viªn b¸n vÐ 7 3.000 50.400 58.800 58.800 58.800 8 67.200 72.000 76.800 81.600 86.400
Nh©n viªn b¶o vÖ 5 9.000 36.000 42.000 42.000 42.000 6 50.400 54.000 57.600 61.200 64.800
Nh©n viªn vÖ sinh 7 7.200 42.000 50.400 50.400 50.400 8 57.600 62.400 67.200 72.000 76.800
Tæng quü l†¬ng 328.200 1.822.800 1.980.000 2.114.400 2.248.800 3.397.200 608.400 3.819.600 4.030.800 4.242.000
Chi phÝ ®μo t¹o =
6.564 36.456 39.600 42.288 44.976 67.944 72.168 76.392 80.616 84.840
2% quü l†¬ng
CP c«ng ®oμn,
b¶o hiÓm, XH,
62.358 346.332 376.200 401.736 427.272 645.468 685.596 725.724 765.852 805.980
BHYT = 19% quü
l†¬ng
Tæng 397,122 2,205,588 2,395,800 2,558,424 2,721,048 4,110,612 4,366,164 4,621,716 4,877,268 5,132,820

482
3. Chi phÝ sö dông ®iÖn:

B¶ng 3.5: Møc tiªu thô ®iÖn cña khu vùc nhμ nghØ, kh¸ch s¹n.
Sè giê sö Sè ngμy §iÖn n¨ng
C«ng
C¸c thiÕt bÞ ®iÖn dông sö dông tiªu thô cña
Sè lîng suÊt
trong mét phßng trong trong mét phßng
(W)
ngμy n¨m (KWh)
1. Phßng nghØ lo¹i 1
§Ìn 2 75 6 360 324
Ti vi 1 250 10 360 900
Tñ l¹nh 1 250 24 360 2160
§iÒu hßa 1 1000 10 180 1800
B×nh nãng l¹nh 1 1000 2 200 400
Qu¹t 2 100 10 200 400
C¸c thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c 1 1000 10 360 3600
Tæng 1 3675 9584
2. Phßng nghØ lo¹i II = 70% P.lo¹i I 6708.8
3. C¸c thiÕt bÞ cho khu ho¹t ®éng 10000 20 360 72000
chung
4. C¸c thiÕt bÞ phôc vô qu¶n lý 10000 24 360 86400

B¶ng 3.6. Chi phÝ ®iÖn n¨ng cho khu vùc nhμ nghØ, kh¸ch s¹n.

N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5

1. Khu phßng nghØ LI
- Tæng sè phßng 50 50 50 50 50
- §iÖn cho mét phßng 9584 9584 9584 9584 9584
- HÖ sè sö dông phßng (%) 0 15 30 40 50
Tæng ®iÖn tiªu thô (KWh) 0 71880 143760 191680 239600
2. Khu phßng nghØ LII
- Tæng sè phßng 85 85 85 85 85
- §iÖn cho mét phßng 6708.8 6708.8 6708.8 6708.8 6708.8
- HÖ sè sö dông phßng (%) 15 30 30 40 50
Tæng ®iÖn tiªu thô (KWh) 85537 171074 171074 228099 285124
3. Khu ho¹t ®éng chung
- HÖ sè sö dông (%) 15 40 70 90 100
- §iÖn tiªu thô (KWh) 10800 28800 50400 64800 72000
4. §iÖn cho qu¶n lý
- HÖ sè sö dông ®iÖn 15 40 70 90 100
- §iÖn tiªu thô (KWh) 12960 34560 60480 77760 86400
Tæng = 1+2+3+4 109297.2 306314.4 425714.4 562339.2 683124
Chi phÝ tiÒn ®iÖn 76508040 214420080 298000080 393637440 478186800

§¬n gi¸ tiÒn ®iÖn (®ång/ khw) : 700®

483
 B¶ng 3.7. Chi phÝ tiÒn ®iÖn tiªu thô khu c«ng viªn níc.
Sè h Sè ngμy
§iÖn tiªu
C«ng Tæng ho¹t ho¹t
Sè thô trong
C¸c thiÕt bÞ ®iÖn CVN suÊt CS ®éng ®éng
lîng n¨m
(KW) (KW) 1 trong
(KWh)
ngμy n¨m
ThiÕt bÞ t¹o sãng 75 1 75 10 150 112500
ThiÕt bÞ läc 9.2 3 27.6 4 150 16560
ThiÕt bÞ khö trïng 15 2 3 4 150 1800
B¬m cho m¸ng tr†ît xo¸y më 9.2 2 18.4 10 150 27600
B¬m cho tuÇn hoμn n†íc cho 9.2 6 55.2 10 150 80800
m¸ng tr†ît nhiÒu ®†êng
Tr†ît cao tèc 9.2 2 18.4 10 150 27600
M¸ng tr†ît n†íc trÎ em 9.2 2 18.4 10 150 27600
TuÇn hoμn n†íc cho c¸c trß ch¬i 3.7 5 18.5 10 150 27750
trÎ em
§iÖn ngÇm d†íi n†íc 0.3 30 9 10 150 13500
Tæng 337710
Chi phÝ tiªu thô ®iÖn CVN 1 n¨m 2363970000

B¶ng 3.8. Chi phÝ tiªu thô ®iÖn cña khu vui ch¬i trªn c¹n.
Sè ngμy ho¹t ®éng cña c¸c trß ch¬i trªn c¹n, s©n thÓ thao ngoμi trêi trong mét n¨m: 200
Sè giê ho¹t ®éng trung b×nh trong ngμy(90 ngμy ho¹t ®éng 6h,110 ngμy ho¹t ®éng 2h): 3.8
Thêi gian Thêi gian §iÖn
Sè lÇn §iÖn
C«ng ho¹t ®éng hoμn n¨ng
ch¬i n¨ng tiªu
ThiÕt bÞ suÊt trong 1 thμnh 1 tiªu
trong 1 thô 1
(KW) lÇn ch¬i lÇn ch¬i thô 1
giê n¨m
(phót) (phót) h
Tμu ®u cho ng†êi lín 10 2 5 12 4 3040
Tμu ®u cho trÎ em 5 2 5 12 2 1520
¤ t« ®ua 5 3 5 12 3 2280
¤ t« ®©m nhau 11 3 5 12 6.6 5016
§u quay ®øng 30 3 10 6 9 6840
Tμu tèc ®é cao 12 3 10 6 3.6 2736
§iÖn chiÕu s¸ng c¸c khu 16 23040
vùc
Tæng ®iÖn tiªu thô n¨m 44472
Chi phÝ ®iÖn 1 n¨m 31130400

484
 N¨m ®Çu tiªn khu vui ch¬i trªn c¹n ch†a ho¹t ®éng do ®Çu t† ë giai ®o¹n II, n¨m
thø 2 ho¹t ®éng nöa n¨m.
Tæng c«ng suÊt sö dông cña khu PDTT, ch†a phôc vô kh¸ch hμng, khu du lÞch kh¸c
vμ ®iÖn qu¶n lý chung : 300KW
Mét n¨m tiªu thô lμ : 300x 6h x360 ngμy = 64800 KWh
Trong nh÷ng n¨m ®Çu, hÖ sè ®iÖn tiªu thô lμ :
- N¨m 1: 0,15 (do giai ®o¹n ®Çu t† hoμn chØnh vμ n¨m ®Çu ho¹t ®éng nöa n¨m)
- N¨m 2 : 0.6
- N¨m 3 : 0.7
- N¨m 4: 0.8
- N¨m 5: 1
B¶ng 3.9. Tæng chi phÝ tiªu thô ®iÖn hμng n¨m cña khu du lÞch.
C¸c h¹ng môc
N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5
sö dông ®iÖn
1. Khu KS, nhμ nghØ
- §iÖn n¨ng tiªu thô 109297.2 306314.4 425714.4 562339.2 683124
- Chi phÝ tiÒn ®iÖn 76508040 214420080 298000080 393637440 478186800
2. Khu CVN
- §iÖn n¨ng tiªu thô 0 168855 337710 337710 337710
- Chi phÝ tiÒn ®iÖn 0 118198500 236397000 236397000 236397000
3. Khu vui ch¬i trªn c¹n
- §iÖn n¨ng tiªu thô 0 22236 44470 44472 44472
- Chi phÝ tiÒn ®iÖn 0 15565200 31130400 31130400 31130400
4. C¸c khu cßn l¹i
- §iÖn n¨ng tiªu thô 97200 388800 453600 518400 648000
- Chi phÝ tiÒn ®iÖn 68040000 272160000 317520000 362880000 453600000
Tæng ®iÖn tiªu thô 206497.2 886205.4 1261496.4 1462921.2 1713306
Tæng chi phÝ tiÒn ®iÖn 144548040 620343780 883047480 1024044840 1199314200

4. Chi phÝ sö dông níc

1. CVN n¨m ®Çu ch†a ho¹t ®éng, n¨m thø 2 ho¹t ®éng nöa n¨m, nh÷ng n¨m sau lμ:
2000 m3
2. Khu kh¸ch s¹n, nhμ nghØ, c¸c khu nhμ hμng, dÞch vô tïy theo møc ®é ®Çu t† vμ
ho¹t ®éng hμng n¨m ®Ó tÝnh hÖ sè sö dông n†íc.
L†îng n†íc tèi ®a sö dông hμng n¨m lμ: 100 x 360 = 36000 m3
3. N†íc t†íi c©y hμng n¨m: 5 x 360 = 1800 m3

485
 4. N†íc tiªu hao hμng n¨m : 50x360 = 7500 m3
§¬n gi¸ n†íc: ®ång/m3
B¶ng 3.10: Chi phÝ sö dông níc hμng n¨m
C¸c h¹ng môc N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5
1. C«ng viªn níc
- HÖ sè sö dông n†íc 0 0.5 1 1 1
- L†îng n†íc sö dông (m3) 0 1000 2000 2000 2000
2. Khu kh¸ch s¹n, nhμ nghØ
- HÖ sè sö dông n†íc 0.15 0.6 0.8 1 1
3
- L†îng n†íc sö dông (m ) 5400 21600 28800 36000 36000
3. Níc sö dông tíi c©y 900 1800 1800 1800 1800
4. Níc dùu tr÷ PCCC 25 50 50 50 50
5. Níc tiªu hao 0 3750 3750 7500 7500
Tæng møc sö dông (m3) 6325 28200 40150 47350 47350
Chi phÝ tiÒn níc (®ång) 7590000 33840000 48180000 56820000 56820000
5. Chi phÝ ®iÖn tho¹i, th«ng tin
N¨m thø nh¸t cã 3 thuª bao ho¹t ®éng trong 6 th¸ng
N¨m thó hai cã 3 thuª bao ho¹t ®éng trong 12 th¸ng, 2 thuª bao ho¹t ®éng 6 th¸ng
Tæng sè thuª bao: 5
Chi phÝ 1 thuª bao hμng th¸ng: 500000 ®ång
Chi phÝ ®iÖn tho¹i n¨m thø nhÊt: 9000000 ®ång
Chi phÝ ®iÖn tho¹i n¨m thø hai: 24000000 ®ång
Tõ n¨m thø 3 trë ®i, chi phÝ §T lμ 30000000 ®ång
Chi phÝ viÔn th«ng kh¸c ( internet)
N¨m thø nhÊt: 9600 ngh×n ®ång
N¨m thø hai: 25000 ngh×n ®ång
Tõ n¨m thø 3 trë ®i: 32000 ngh×n ®ång
6. Chi phÝ sö ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ
Söa ch÷a nhá (% gi¸ thiÕt bÞ): 2 (mçi n¨m 1 lÇn)
Söa ch÷a lín (% gi¸ thiÕt bÞ): 5 ( mçi n¨m 1 lÇn)

486
 B¶ng 3.11: Chi phÝ söa ch÷a, b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ hμng n¨m

Gi¸ trÞ N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m

ThiÕt bÞ
(tr ®ång) 1 2 3 4 5 6 7

ThiÕt bÞ trß ch¬i + bÓ b¬i 12500 0 0 250 250 250 250 875

ThiÕt bÞ vui ch¬i trªn c¹n 9899 0 0 198 198 198 198 495

ThiÕt bÞ TDTT 100 0 2 2 2 2 7 2

ThiÕt bÞ KS, nhμ nghØ 1500 0 10 30 30 30 105 10

ThiÕt bÞ nhμ hμng, khu DV 500 0 10 10 10 10 35 10

ThiÕt bÞ v¨n phßng, qu¶n lý 100 0 2 2 2 2 7 2

Ph†¬ng tiÖn vËn t¶i 300 0 6 6 6 6 21 6

Tæng 24899 0 30 498 498 498 623 1400

487
 B¶ng 3.12: B¶ng khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh
Gi¸
ThiÕt bÞ trÞ (tr N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
®ång)
ThiÕt bÞ trß ch¬i + 12500 0 520.833 1041.6667 1041.6667 1041.6667 1041.6667 1041.6667 1041.6667 1041.6667 1041.6667
bÓ b¬i
ThiÕt bÞ vui ch¬i 9899 0 412.458 824.917 824.917 824.917 824.917 824.917 824.917 824.917 824.917
trªn c¹n
ThiÕt bÞ TDTT 100 4.167 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333
ThiÕt bÞ KS, nhμ 1500 31.125 93.75 125 125 125 125 125 125 125 125
nghØ
ThiÕt bÞ nhμ hμng, 500 6.944 41.667 41.667 41.667 41.667 41.667 41.667 41.667 41.667 41.667
khu DV
ThiÕt bÞ v¨n phßng, 100 1.389 4.167 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333 8.333
qu¶n lý
Ph†¬ng tiÖn vËn t¶i 300 4.167 12.5 25 25 25 25 25 25 25 25
Tæng 24899 47.916667 1093.7083 2074.9167 2074.9167 2074.9167 2074.9167 2074.9167 2074.9167 2074.9167 2074.9167

Gi¸
KH chi phÝ ban ®Çu vÒ trÞ
N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
®Êt (30 n¨m) (triÖu
®ång)
QuyÒn sö dông ®Êt 2027 33779 67558 67558 67558 67558 67558 67558 67558 67558 67558
Chi phÝ kh¸c vÒ ®Êt 8652 144201 288401 288401 288401 288401 288401 288401 288401 288401 288401
Tæng 177980 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960 355960

Gi¸ trÞ
KhÊu trõ chi phÝ chuÈn bÞ (5 n¨m) (triÖu N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6
®ång)
4724 236 945 945 945 945 742

KhÊu hao nhμ cöa, vËt Gi¸ trÞ N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
kiÕn tróc (25 n¨m) (triÖu
®ång)
71551 487 2862 2862 2862 2862 2862 2862 2862 2862 2862

488
7. Chi tr¶ l·i vay:
B¶ng 3.13. KÕ ho¹ch tr¶ nî (tr¶ nî gèc ®Òu trong 10 n¨m)
Sè tiÒn vay: 40000 triÖu ®ång.
L·i suÊt 0,07
N¨m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Vay nî 40000
Tr¶ nî gèc 0 4000 4000 4000 4000 4000 4000 4000 4000 4000 4000
Tr¶ l·i 0 2800 2520 2240 1960 1680 1400 1120 840 560 280
Tæng tiÒn tr¶ nî 0 6800 6520 6240 5960 5680 5400 5120 4840 4560 4280
D† nî cuèi n¨m 40000 36000 32000 28000 24000 20000 16000 12000 8000 4000 0
Lîi nhuËn thuÇn (W) 192 2707 10606 15218 24354 32817 27888 28646 28666 28686 28686
KhÊu hao (D) 249 5257 6238 6238 6238 5765 5293 5293 5293 5293 5293
Nguån tr¶ nî = 50% W +D 6610 11541 13847 18414 22174 19237 19616 19626 19636 19636
Nguån tr¶ nî/ Tr¶ nî gèc LÇn 2 3 3 5 6 5 5 5 5 5
8. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt:
C¸c lÜnh vùc kinh doanh ph¶i chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (theo quy ®Þnh sè 84/1998/N§-CP ngμy 12/10/1998 quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh
luËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt): Sμn nh¶y, Karoke, Matxa.
Møc thuÕ suÊt tiªu thô ®Æc biÖt : 20%
ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt = thuÕ suÊt x gi¸ tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt.
Gi¸ tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt = Doanh thu/(1+ thuÕ suÊt)
B¶ng 3.14: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
§¬n vÞ : ngh×n ®ång

N¨m 1 N¨m 2 N¨m 3 N¨m 4 N¨m 5 N¨m 6 N¨m 7 N¨m 8 N¨m 9 N¨m 10
Doanh thu DV chÞu thuÕ 0 705000 1410000 1692000 2256000 2820000 2820000 2820000 2820000 2820000
Gi¸ tÝnh thuÕ 0 587500 1175000 1410000 1880000 2350000 2350000 2350000 2350000 2350000
ThuÕ TTDB 0 117500 235000 282000 376000 470000 470000 470000 470000 470000

489
 Phô lôc 4
B¶ng 4.1. Dßng tiÒn cña dù ¸n (Tõ n¨m thø 11 ®Õn n¨m thø 50)
Dßng tiÒn cña nh÷ng n¨m tiÕp theo cña dù ¸n.
§Õn cuèi n¨m thø 12, n¨m thø 24, n¨m thø 36 ®Çu t† thªm thiÕt bÞ.
Cuèi n¨m thø 24: ®Çu t† thªm cho x©y dung.
Lîi nhuËn cø 10 n¨m dù kiÕn t¨ng 10% (do doanh thu vμ chi phÝ dù tÝnh t¨ng 10%)
N¨m 11 N¨m 12 N¨m 13 N¨m 14 N¨m 15 N¨m 16 N¨m 17 N¨m 18 N¨m 19 N¨m 20
1. §Çu t† 248990000
2. Doanh thu 69013068 69013068 75914375 75914375 75914375 75914375 75914375 75914375 75914375 75914375
3. Chi phÝ (kh«ng cã KH) 25472659 25472659 28019925 28019925 28019925 28019925 28019925 28019925 28019925 28019925
4. Chi phÝ khÊu hao 5292916.5 5292916.5 5292916 5292916 5292916 5292916 5292916 5292916 5292916 5292916
5. Nhu cÇu l†u ®éng vèn 3000000 3150000 3150000 3150000 3150000 3150000 3150000 3150000 3150000 3150000
6. Thu nhËp chÞu thuÕ 38247493 38247493 42601533 42601533 42601533 42601533 42601533 42601533 42601533 42601533
= 2 -3-4
7. ThuÕ thu nhËp 9561873.1 9561873.1 10650383 10650383 10650383 10650383 10650383 10650383 10650383 10650383
= 6 x thuÕ suÊt
8. Thu nhËp sau thuÕ = 6 - 7 28685619 28685619 31951150 31951150 31951150 31951150 31951150 31951150 31951150 31951150
9. T¨n vèn l†u ®éng 0 150000 0 0 0 0 0 0 0 0
10. Dßng tiÒn sau thuÕ 33978536 8929535.9 37244067 37244067 37244067 37244067 37244067 37244067 37244067 37244067
= 8-1+4-9
N¨m 21 N¨m 22 N¨m 23 N¨m 24 N¨m 25 N¨m 26 N¨m 27 N¨m 28 N¨m 29 N¨m 30
1. §Çu t† 60674500
2. Doanh thu 75914375 75914375 75914375 75914375 83505812 83505812 83505812 83505812 83505812 83505812
3. Chi phÝ (kh«ng cã KH) 28019925 28019925 28019925 28019925 30821917 30821917 30821917 30821917 30821917 30821917
4. Chi phÝ khÊu hao 5292916 5292916 5292916 5292916.5 3861896 3861896 3861896 3861896 3861896 3861896
5. Nhu cÇu l†u ®éng vèn 3150000 3150000 3150000 3307500 3307500 3307500 3307500 3307500 3307500 3307500
6. Thu nhËp chÞu thuÕ 42601533 42601533 42601533 42601533 48821998 48821998 48821998 48821998 48821998 48821998
= 2 -3-4
7. ThuÕ thu nhËp 10650383 10650383 10650383 10650383 12205500 12205500 12205500 12205500 12205500 12205500
= 6 x thuÕ suÊt
8. Thu nhËp sau thuÕ 31951150 31951150 31951150 31951150 36616499 36616499 36616499 36616499 36616499 36616499
= 6- 7
9. T¨n vèn l†u ®éng 0 0 0 157500 0 0 0 0 0 0
10. Dßng tiÒn sau thuÕ 37244067 37244067 37244067 - 23587933 40478395 40478395 40478395 40478395 40478395 40478395
= 8-1+4-9

490
 N¨m 31 N¨m 32 N¨m 33 N¨m 34 N¨m 35 N¨m 36 N¨m 37 N¨m 38 N¨m 39 N¨m 40
1. §Çu t† 24899000
2. Doanh thu 83505812 83505812 83505812 83505812 83505812 83505812 91856394 91856394 91856394 91856394
3. Chi phÝ (kh«ng cã KH) 30821917 30821917 30821917 30821917 30821917 30821917 33904109 33904109 33904109 33904109
4. Chi phÝ khÊu hao 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505937 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7
5. Nhu cÇu l†u ®éng vèn 3307500 3307500 3307500 3307500 3307500 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250
6. Thu nhËp chÞu thuÕ 49177958 49177958 49177958 49177958 49177958 49177958 54446348 54446348 54446348 54446348
= 2 -3-4
7. ThuÕ thu nhËp 12294490 12294490 12294490 12294490 12294490 12294490 13611587 13611587 13611587 13611587
= 6 x thuÕ suÊt
8. Thu nhËp sau thuÕ 36883469 36883469 36883469 36883469 36883469 36883469 40834761 40834761 40834761 40834761
= 6- 7
9. T¨n vèn l†u ®éng 0 0 0 0 0 330750 0 0 0 0
10. Dßng tiÒn sau thuÕ 40389405 40389405 40389405 40389405 40389405 15159655 44340697 44340697 44340697 44340697
= 8-1+4-9
N¨m 41 N¨m 42 N¨m 43 N¨m 44 N¨m 45 N¨m 46 N¨m 47 N¨m 48 N¨m 49 N¨m 50
1. §Çu t†
2. Doanh thu 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394 91856394
3. Chi phÝ (kh«ng cã KH) 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109 33904109
4. Chi phÝ khÊu hao 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 3505936.7 1431020 1431020
5. Nhu cÇu l†u ®éng vèn 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250 3638250 0
6. Thu nhËp chÞu thuÕ 54446348 54446348 54446348 54446348 54446348 54446348 54446348 54446348 5621264 56521264
= 2 -3-4
7. ThuÕ thu nhËp 13611587 13611587 13611587 13611587 13611587 13611587 13611587 13611587 14130316 14130316
= 6 x thuÕ suÊt
8. Thu nhËp sau thuÕ 40834761 40834761 40834761 40834761 40834761 40834761 40834761 40834761 42390948 42390948
= 6- 7
9. T¨n vèn l†u ®éng 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -3638250
10. Dßng tiÒn sau thuÕ 44340697 44340697 44340697 44340697 44340697 44340697 44340697 44340697 43821968 47460218
= 8-1+4-9

491
 B¶ng 4.2 Tæng hîp dßng tiÒn c¶ ®êi dù ¸n (50 n¨m)

N¨m Dßng tiÒn HSCK Dßng tiÒn hiÖn t¹i Céng dån
0 -48231300 1 -48231300 -48231300
1 -69032573 0.929714 -64180525 -112411825.3
2 7963203 0.864367 6883134 -105528691.7
3 16844144 0.803614 13536194 -91992497.84
4 21456193 0.747131 16030589 -75961908.35
5 30591238 0.694618 21249225 -54712683.84
6 38582186 0.645796 24916215 -29796468.88
7 33181217 0.600405 19922175 -9874293.638
8 33938563 0.558205 18944672 9070378.839
9 33958550 0.518971 17623493 26693872.07
10 33978536 0.482494 16394445 43088317.38
11 33978536 0.448581 15242140 58330456.94
12 8929536 0.417052 3724083 62054540.1
13 37244067 0.387739 14440984 76495523.98
14 37244067 0.360486 13425980 89921503.78
15 37244067 0.335149 12482317 102403820.4
16 37244067 0.311593 11604980 114008800.6
17 37244067 0.289692 10789308 124798109
18 37244067 0.269331 10030967 134829076.4
19 37244067 0.2504 9325927 144155003.6
20 37244067 0.232801 8670442 152825445.4
21 37244067 0.216438 8061028 160886473.5
22 37244067 0.201225 7494448 168380921.3
23 37244067 0.187082 6967690 175348611.8
24 -23587933 0.173933 -4102710 171245901.6
25 40478395 0.161707 6545660 177791561.6
26 40478395 0.150342 6085589 183877151.1
27 40478395 0.139775 5657856 189535006.7
28 40478395 0.12995 5260186 194795192.2
29 40478395 0.120817 4890466 199685658.5

492
30 40478395 0.112325 4546733 204232391.8
31 40478395 0.10443 4227160 208459551.8
32 40478395 0.09709 3930048 212389600.1
33 40478395 0.090266 3653820 216043419.7
34 40478395 0.083921 3397006 219440425.6
35 40478395 0.078023 3158243 222598668.3
36 15159655 0.072539 1099666 223698334.2
37 44340697 0.06744 2990358 226688692
38 44340697 0.0627 2780176 229468868.5
39 44340697 0.058293 2584768 232053636.5
40 44340697 0.054196 2403094 234456730.5
41 44340697 0.050387 2234189 236690919.9
42 44340697 0.046845 2077156 238768076.2
43 44340697 0.043553 1931161 240699236.9
44 44340697 0.040492 1795426 242494663.2
45 44340697 0.037646 1669232 244163895.6
46 44340697 0.035 1551908 245715803.8
47 44340697 0.03254 1442830 247158633.9
48 44340697 0.030253 1341419 248500052.9
49 43821968 0.028126 1232546 249732598.5
50 47460218 0.026149 1241052 250973650.7

493
 Môc lôc

Lêi nãi ®Çu......................................................................................................... 3

Ch‡¬ng I. mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t‡, dù ¸n
®Çu t‡, ®èi t‡îng, nhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc.......... 5
I. §Çu t ph¸t triÓn ...............................................................................................5
1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t† vμ ®Çu t† ph¸t triÓn........................................................5
2. Vai trß cña ®Çu t† ph¸t triÓn ...........................................................................6
2.1. Trªn gãc ®é vÜ m« ...................................................................................6
2.2. Trªn gãc ®é vi m« ...................................................................................9
3. Nguån vèn cho ®Çu t† ph¸t triÓn ....................................................................9
3.1. Nguån vèn ®Çu t† ph¸t triÓn trªn gãc ®é vÜ m« ......................................9
3.2. Nguån vèn ®Çu t† ph¸t triÓn trªn gãc ®é vi m« ................................... 11
II. Dù ¸n ®Çu t .................................................................................................. 11
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t† theo dù ¸n ...................... 11
2. Kh¸i niÖm vμ c«ng dông cña dù ¸n ®Çu t† .................................................. 13
2.1. Kh¸i niÖm vÒ dù ¸n ®Çu t† ................................................................... 13
2.2. C«ng dông cña dù ¸n ®Çu t†................................................................. 14
3. §Æc tr†ng cña mét dù ¸n ®Çu t†................................................................... 15
4. Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t†.................................................................................. 15
4.1. XÐt theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt ................................................................. 15
4.2. XÐt theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi ............................................ 16
4.3. Theo c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t† trong qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt x· héi............................................................................................. 16
4.4. XÐt theo thêi gian thùc hiÖn vμ ph¸t huy t¸c dông ®Ó thu håi ®ñ vèn ®·
bá ra ............................................................................................................. 17
4.5. XÐt theo sù ph©n cÊp qu¶n lý dù ¸n (theo thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh hoÆc
cÊp giÊy phÐp ®Çu t†)................................................................................... 17
4.6. XÐt theo nguån vèn .............................................................................. 17
5. Chu kú cña mét dù ¸n ®Çu t† ....................................................................... 18
III. §èi tîng vμ nhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc ..................................... 20
1. §èi t†îng nghiªn cøu .................................................................................. 20
2. NhiÖm vô nghiªn cøu cña m«n häc ............................................................. 21
IV. Ph¬ng ph¸p vμ néi dung nghiªn cøu cña m«n häc ................................ 22
1. Ph†¬ng ph¸p nghiªn cøu.............................................................................. 22
2. Kh¸i qu¸t néi dung nghiªn cøu cña m«n häc.............................................. 22
Tãm t¾t .................................................................................................................. 23
C©u hái................................................................................................................... 26
Ch‡¬ng II. Tr×nh tù, néi dung nghiªn cøu vÖ c«ng t¸c tæ
chøc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t‡.............................................................. 27

494
 I. Tr×nh tù vμ c¸c néi dung nghiªn cøu cña qu¸ tr×nh so¹n th¶o dù ¸n
®Çu t ................................................................................................................... 27
1. Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t†............................................................................. 27
2. Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi................................................................................ 29
3. Nghiªn cøu kh¶ thi....................................................................................... 32
II. C«ng t¸c tæ chøc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t ................................................... 36
1. Yªu cÇu vμ c¨n cø ®Ó so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t†.............................................. 36
1.1. Yªu cÇu ®èi víi viÖc so¹n th¶o dù ¸n ®Çu t† ....................................... 36
1.2. C¸c c¨n cø ®Ó so¹n th¶o dù ¸n ............................................................. 36
2. LËp nhãm so¹n th¶o dù ¸n........................................................................... 38
3. LËp qui tr×nh, lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n ..................................................... 39
3.1. LËp qui tr×nh so¹n th¶o dù ¸n............................................................... 39
3.2. LËp lÞch tr×nh so¹n th¶o dù ¸n.............................................................. 41
III. Tr×nh bμy mét dù ¸n ®Çu t (b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi)..................... 42
1. Bè côc th«ng th†êng cña mét b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ......................... 42
2. Kh¸i qu¸t c¸ch tr×nh bμy c¸c phÇn cña mét b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi. .. 43
2.1. Môc lôc cña b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi: Tr×nh bμy tªn c¸c phÇn cña
hå s¬ dù ¸n................................................................................................... 43
2.2. Tãm t¾t dù ¸n........................................................................................ 43
2.3. PhÇn thuyÕt minh vμ phÇn thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n............................. 44
2.4. Tr×nh bμy kÕt luËn vμ kiÕn nghÞ ........................................................... 45
2.5. PhÇn phô lôc cña dù ¸n......................................................................... 45
Tãm t¾t .................................................................................................................. 46
C©u hái................................................................................................................... 49
Ch‡¬ng III. Nghiªn cøu c¸c c¨n cø chñ yÕu h×nh thÖnh dù
¸n ®Çu t‡ .......................................................................................................... 50
I. Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« ¶nh hëng ®Õn sù h×nh thμnh vμ thùc hiÖn
dù ¸n ®Çu t ........................................................................................................ 50
1. M«i tr†êng vÜ m« cã ¶nh h†ëng ®Õn sù ra ®êi vμ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t† .. 50
1.1. M«i tr†êng kinh tÕ vÜ m« ..................................................................... 51
1.2. M«i tr†êng chÝnh trÞ, luËt ph¸p ............................................................ 52
1.3. M«i tr†êng v¨n hãa, x· héi .................................................................. 53
1.4. M«i tr†êng tù nhiªn vμ nguån tμi nguyªn thiªn nhiªn cã thÓ khai th¸c
cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n.............................................................................. 54
2. Quy ho¹ch vμ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vμ dù ¸n ®Çu t† ..................................... 54
3. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn vÜ m« cã liªn quan ®Õn dù ¸n Khu
du lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m .................................................. 58
3.1. C¸c c¨n cø ph¸p lý................................................................................ 58
3.2. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi ¶nh h†ëng ®Õn sù ra ®êi cña dù ¸n .............. 59
3.3. §iÒu kiÖn tù nhiªn vμ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch tØnh Nam §Þnh .... 60
3.4. §iÒu kiÖn vÒ d©n sè vμ lao ®éng .......................................................... 62

495
 3.5. HÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ liªn quan ®Õn dù ¸n ......................... 63
II. Nghiªn cøu thÞ trêng................................................................................... 64
1. Môc ®Ých, vai trß vμ yªu cÇu nghiªn cøu khÝa c¹nh thÞ tr†êng s¶n phÈm cña
dù ¸n ®Çu t†...................................................................................................... 64
1.1. Môc ®Ých vμ vai trß cña nghiªn cøu thÞ tr†êng s¶n phÈm cña dù ¸n ... 64
1.2. Vai trß cña nghiªn cøu thÞ tr†êng ........................................................ 65
1.3. Yªu cÇu cña nghiªn cøu thÞ tr†êng ...................................................... 65
2. Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thÞ tr†êng tæng thÓ ................................... 66
2.1. Ph©n tÝch cung cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ë hiÖn t¹i......... 66
2.2. X¸c ®Þnh lo¹i thÞ tr†êng vμ lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n .......................... 67
3. Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng vμ x¸c ®Þnh thÞ tr†êng môc tiªu ................................ 68
3.1. Ph©n ®o¹n thÞ tr†êng ............................................................................ 68
3.2. X¸c ®Þnh thÞ tr†êng môc tiªu ............................................................... 69
4. X¸c ®Þnh s¶n phÈm cña dù ¸n...................................................................... 70
5. Dù b¸o cung cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ®Çu t† trong t†¬ng lai 71
5.1. Ph©n tÝch cung cÇu thÞ tr†êng vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n ë hiÖn t¹i vμ
trong qu¸ khø............................................................................................... 71
5.2. Dù b¸o cÇu s¶n phÈm cña dù ¸n trong t†¬ng lai.................................. 72
5.3. Dù b¸o cung s¶n phÈm trong t†¬ng lai ................................................ 78
6. Nghiªn cøu vÊn ®Ò tiÕp thÞ s¶n phÈm cña dù ¸n.......................................... 78
6.1. NhiÖm vô cña c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n............................................ 79
6.2. Néi dung cÇn xem xÐt khi nghiªn cøu c«ng t¸c tiÕp thÞ cña dù ¸n ..... 80
7. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n ........ 88
7.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
s¶n phÈm cña dù ¸n ..................................................................................... 88
7.2. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ chiÕm lÜnh thÞ tr†êng cña dù ¸n. 91
8. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu thÞ tr†êng dù ¸n Khu du lÞch sinh th¸i vμ vui
ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m...................................................................................... 96
8.1. Ph©n tÝch tæng thÓ hiÖn tr¹ng cung - cÇu hiÖn t¹i vÒ du lÞch vμ vui ch¬i
gi¶i trÝ........................................................................................................... 96
8.2. Ph©n tÝch, dù b¸o cung cÇu vÒ du lÞch................................................ 104
8.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña khu du lÞch QuÊt L©m ............................... 110
8.4. C¸c biÖn ph¸p qu¶ng c¸o.................................................................... 113
Tãm t¾t ................................................................................................................ 115
C©u hái................................................................................................................. 119
Ch‡¬ng IV. Nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n ..... 120
I. VÞ trÝ vμ yªu cÇu cña nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt............................... 120
1. VÞ trÝ cña nghiªn cøu kü thuËt ................................................................... 120
2. Yªu cÇu cña nghiªn cøu kü thuËt .............................................................. 122
II. Néi dung cña nghiªn cøu kü thuËt ............................................................ 122
1. M« t¶ s¶n phÈm cña dù ¸n ......................................................................... 122
2. Lùa chän h×nh thøc ®Çu t† ......................................................................... 123

496
 2.1. Kh¸i qu¸t c¸c h×nh thøc ®Çu t† .......................................................... 123
2.2. C¸c c¨n cø lùa chän h×nh thøc ®Çu t† ................................................ 123
3. X¸c ®Þnh c«ng suÊt cña dù ¸n ............................................................... 124
3.1. C«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ......................................................... 125
3.2. C«ng suÊt cña dù ¸n ........................................................................... 125
3.3. X¸c ®Þnh møc s¶n xuÊt dù kiÕn cña dù ¸n ......................................... 127
4. Lùa chän c«ng nghÖ kü thuËt cho dù ¸n.................................................... 128
4.1. Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ..................................................................... 128
4.2. C¸c c¨n cø lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n......................................... 129
4.3. Yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c lùa chän c«ng nghÖ cho dù ¸n .................. 129
4.4. Néi dung vμ tr×nh tù lùa chän c«ng nghÖ cho DA............................. 131
4.5. Lùa chän thiÕt bÞ m¸y mãc ................................................................ 133
5. Nguyªn vËt liÖu ®Çu vμo ............................................................................ 135
5.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu ................................................................... 135
5.2. Lùa chän nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n .................................................. 136
6. C¬ së h¹ tÇng.............................................................................................. 140
6.1. N¨ng l†îng ......................................................................................... 140
6.2. N†íc.................................................................................................... 141
6.3. Nhu cÇu vËn t¶i vμ hÖ thèng giao th«ng............................................. 141
6.4. C¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c ....................................................................... 141
7. §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n........................................................................... 142
7.1. Nguyªn t¾c lùa chän ®Þa ®iÓm............................................................ 142
7.2. C¸c b†íc chän ®Þa ®iÓm ..................................................................... 143
8. Gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh cña dù ¸n.................................................. 148
8.1. C¸c c¨n cø ®Ó lËp ph†¬ng ¸n vμ gi¶i ph¸p x©y dùng......................... 148
8.2. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña phÇn gi¶i ph¸p x©y dùng ...................... 148
9. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng cña dù ¸n .................................................. 153
9.1. ý nghÜa ............................................................................................... 153
9.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®èi víi m«i tr†êng .................... 153
9.3. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr†êng ............................................ 153
10. LÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n........................................................................ 156
III. VÝ dô vÒ néi dung nghiªn cøu kü thuËt dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i vμ
vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m ............................................................................... 158
1. §Þa ®iÓm cña dù ¸n .................................................................................... 158
2- M« t¶ s¶n phÈm cña dù ¸n......................................................................... 159
3. H×nh thøc ®Çu t†......................................................................................... 160
4. Quy m« ®Çu t† ........................................................................................... 161
5. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp vμ ph†¬ng thøc kinh doanh ................................ 161
5.1. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp...................................................................... 161
5.2. Ph†¬ng thøc kinh doanh..................................................................... 161
6. Gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh .................................................................. 162
6.1. Gi¶i ph¸p quy ho¹ch vμ kiÕn tróc....................................................... 162
6.2. Th«ng sè x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh .................................... 165
6.3. Kü thuËt x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh:.................................... 169

497
 6.4. Tæ chøc x©y dùng ............................................................................... 171
7. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng .............................................................................. 172
7.1. HÖ thèng s©n b·i, ®†êng néi bé ......................................................... 172
7.2. HÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y ........................................................ 173
7.3. HÖ thèng chèng sÐt............................................................................. 173
7.4. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c................................................................. 173
7.5. HÖ thèng cÊp ®iÖn............................................................................... 173
7.6. HÖ thèng cÊp n†íc.............................................................................. 174
7.7. HÖ thèng tho¸t n†íc ........................................................................... 174
8. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vμ m¸y mãc thiÕt bÞ ............................................ 175
8.1. Trß ch¬i trªn c¹n ................................................................................ 175
8.2. C«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ c«ng viªn n†íc................................................ 175
8.3. C¸c thiÕt bÞ kh¸c................................................................................. 178
9. Gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr†êng ..................................................................... 178
10. LÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n........................................................................ 179
Tãm t¾t ................................................................................................................ 183
C©u hái «n tËp ..................................................................................................... 186
Ch‡¬ng V. Nghiªn cøu khÝa c¹nh Tæ chøc qu¶n lý vÖ nh©n
sù dù ¸n ®Çu t‡ ........................................................................................... 187
I. Sù cÇn thiÕt vμ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c nghiªn cøu khÝa c¹nh
tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù dù ¸n ®Çu t....................................................... 187
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu t† ...... 187
2. Mét sè nh©n tè ¶nh h†ëng ®Õn khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ®Çu t† .. 189
2.1. C¸c nh©n tè luËt ph¸p ......................................................................... 189
2.2. C¸c nh©n tè vÒ tæ chøc ....................................................................... 190
2.3. C¸c nh©n tè kinh tÕ............................................................................. 191
II. C¸c nguyªn t¾c vμ tiªu chÝ lùa chän h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n
®Çu t ................................................................................................................. 191
1. C¸c h×nh thøc tæ chøc vμ c¸c nguyªn t¾c tæ chøc qu¶n lý chñ yÕu........... 191
2. C¸c tiªu chÝ lùa chän h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý dù ¸n ............................. 194
III. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n ®Çu t ..................................... 196
1. C¸c h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp chñ yÕu............................................ 197
1.1. C«ng ty nhμ n†íc................................................................................ 197
1.2. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ............................................................. 197
1.3. C«ng ty cæ phÇn.................................................................................. 198
1.4. C«ng ty hîp danh ............................................................................... 199
1.5. Doanh nghiÖp t† nh©n ........................................................................ 199
2. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh dù ¸n ®Çu t†.......................................... 199
IV. Dù kiÕn nh©n sù vμ chi phÝ nh©n lùc thùc hiÖn dù ¸n ........................... 207
1. Dù kiÕn nh©n sù vμ c¬ cÊu lao ®éng.......................................................... 207
1.1. Lao ®éng trùc tiÕp .............................................................................. 207

498
 1.2. Lao ®éng gi¸n tiÕp vμ c¸n bé qu¶n trÞ ®iÒu hμnh............................... 210
2. ChÕ ®é lμm viÖc cña lao ®éng.................................................................... 210
3. TuyÓn dông vμ ®μo t¹o............................................................................... 211
3.1. Ph†¬ng thøc tuyÓn dông nguån nh©n lùc cho dù ¸n.......................... 211
3.2. Ph†¬ng thøc ®μo t¹o ........................................................................... 212
3.3. Chi phÝ ®μo t¹o hμng n¨m................................................................... 214
V. VÝ dô vÒ néi dung tæ chøc qu¶n lý vμ nh©n sù trong dù ¸n khu du lÞch
sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m.......................................................... 217
1. Tæ chøc qu¶n lý dù ¸n trong giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t†........................... 217
2. Tæ chøc qu¶n lý dù ¸n trong giai ®o¹n vËn hμnh khai th¸c ...................... 218
Tãm t¾t ................................................................................................................ 222
C©u hái................................................................................................................. 223
Ch‡¬ng VI. Ph©n tÝch tÖi chÝnh dù ¸n ®Çu t‡ .......................... 224
I. Môc ®Ých, vai trß vμ yªu cÇu cña ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t........ 224
1. Môc ®Ých cña ph©n tÝch tμi chÝnh .............................................................. 224
2. Vai trß cña ph©n tÝch tμi chÝnh................................................................... 224
3. Yªu cÇu cña ph©n tÝch tμi chÝnh................................................................. 226
II. Mét sè vÊn ®Ò cÇn xem xÐt khi tiÕn hμnh ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu
t......................................................................................................................... 226
1. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn ............................................................................ 226
2. C«ng thøc tÝnh chuyÓn c¸c kho¶n tiÒn ph¸t sinh trong c¸c thêi ®o¹n cña
thêi kú ph©n tÝch vÒ cïng mét mÆt b»ng thêi gian ë hiÖn t¹i hoÆc t†¬ng lai
(®Çu thêi kú ph©n tÝch hay cuèi thêi kú ph©n tÝch) ®†îc xem xÐt trong tõng
tr†êng hîp nh† sau: ....................................................................................... 231
3. X¸c ®Þnh tû suÊt "r" vμ chän thêi ®iÓm tÝnh to¸n trong ph©n tÝch tμi chÝnh
dù ¸n ®Çu t†.................................................................................................... 237
3.1. X¸c ®Þnh tû suÊt "r" ............................................................................ 237
3.2. L·i suÊt danh nghÜa vμ l·i suÊt thùc................................................... 240
3.3. Chän thêi ®iÓm tÝnh to¸n.................................................................... 241
III. Néi dung ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t............................................. 241
1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t† vμ c¬ cÊu nguån vèn cña dù ¸n .................. 241
1.1. Dù tÝnh tæng møc ®Çu t†..................................................................... 241
1.2. X¸c ®Þnh c¸c nguån tμi trî cho dù ¸n, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn tõ mçi
nguån vÒ mÆt sè l†îng vμ tiÕn ®é ............................................................. 251
2. LËp b¸o c¸o tμi chÝnh dù kiÕn cho tõng n¨m (hoÆc tõng giai ®o¹n cña ®êi
dù ¸n) vμ x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n......................................................... 252
2.1. LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh dù kiÕn cho tõng n¨m cña ®êi dù ¸n (hoÆc
tõng giai ®o¹n cña ®êi dù ¸n).................................................................... 252
3. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n ®Çu t† ............................................ 265
3.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ tiÒm lùc tμi chÝnh cña doanh nghiÖp............... 265
3.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n. .......................... 266

499
 4. §¸nh gi¸ ®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t† ............................ 284
4.1. An toμn vÒ nguån vèn ........................................................................ 285
4.2. An toμn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nghÜa vô tμi chÝnh ng¾n h¹n vμ kh¶
n¨ng tr¶ nî ................................................................................................. 285
IV. Ph©n tÝch dù ¸n trong trêng hîp cã sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸ch
quan ................................................................................................................... 286
1. Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n ...................................................................... 286
2. Ph†¬ng ph¸p to¸n x¸c suÊt ........................................................................ 292
3. Ph†¬ng ph¸p m« pháng cña Monte Carlo ................................................. 295
4. Ph©n tÝch dù ¸n trong tr†êng hîp cã tr†ît gi¸ vμ l¹m ph¸t....................... 295
V. VÝ dô vÒ néi dung ph©n tÝch tμi chÝnh dù ¸n khu du lÞch sinh th¸i vμ vui
ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m ..................................................................................... 299
1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t† vμ nguån vèn huy ®éng cña dù ¸n ............. 299
1.1. Dù tÝnh tæng møc vèn ®Çu t†.............................................................. 299
1.2. Dù tÝnh nguån vèn huy ®éng cña dù ¸n............................................. 301
1.3. LËp c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh vμ x¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n .............. 301
1.4. X¸c ®Þnh tû suÊt cña dù ¸n. ................................................................ 307
1.5. C¸c chØ tiªu c¬ b¶n ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña dù ¸n: ............. 307
1.6. §¸nh gi¸ ®é an toμn vÒ mÆt tμi chÝnh cña dù ¸n:............................... 307
Tãm t¾t ................................................................................................................ 309
C©u hái................................................................................................................. 312
Ch‡¬ng VII. Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ - xå héi dù ¸n
®Çu t‡ ............................................................................................................... 313
I. Kh¸i niÖm vμ sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi cña
dù ¸n ®Çu t ...................................................................................................... 313
1. Kh¸i niÖm................................................................................................... 313
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† ........... 314
3. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† ............... 314
II. Sù kh¸c nhau gi÷a ph©n tÝch tμi chÝnh vμ ph©n tÝch kinh tÕ x· héi cña dù
¸n ®Çu t............................................................................................................ 316
1. Sù kh¸c nhau vÒ gãc ®é vμ môc tiªu ph©n tÝch.......................................... 316
2. Kh¸c nhau vÒ mÆt tÝnh to¸n ....................................................................... 317
III. X¸c ®Þnh gi¸ trong ph©n tÝch kinh tÕ x· héi dù ¸n ®Çu t.................... 319
1. C¬ së ®Þnh gi¸ trong ph©n tÝch kinh tÕ - x· héi dù ¸n ®Çu t† .................... 319
2. §Þnh gi¸ hμng ho¸ ngo¹i th†¬ng (traded goods)....................................... 320
3. §Þnh gi¸ hμng ho¸ phi ngo¹i th†¬ng (non-traded goods) ......................... 322
4. HÖ sè chuyÓn ®æi (Conversion factor - CF)............................................... 323
IV. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ dù ¸n ®Çu t............................. 325
1. Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn (NVA- Net Value Added)...................................... 325
1.1. Kh¸i niÖm vμ c«ng thøc tÝnh .............................................................. 325

500
 1.2. Gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn tuý quèc gia (NNVA- National Net Value
Added) ....................................................................................................... 327
1.3. VËn dông chØ tiªu gi¸ trÞ thuÇn tuý gia t¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh
tÕ trong mét sè tr†êng hîp cô thÓ ............................................................. 328
2. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng kinh tÕ (NPV(E))......................................................... 333
3. Tû sè lîi Ých - chi phÝ kinh tÕ (B/C(E))........................................................ 333
4. TiÕt kiÖm vμ t¨ng thu ngo¹i tÖ ................................................................... 334
5. T¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ (International Competitiveness -
IC)................................................................................................................... 335
V. Mét sè t¸c ®éng vÒ mÆt x· héi vμ m«i trêng cña dù ¸n ®Çu t............ 336
1. T¸c ®éng ®Õn ph©n phèi thu nhËp vμ c«ng b»ng x· héi............................ 336
2. T¸c ®éng ®Õn lao ®éng vμ viÖc lμm ........................................................... 337
2.1. Sè lao ®éng cã viÖc lμm ..................................................................... 337
2.2. Sè lao ®éng cã viÖc lμm trªn mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t†.......................... 338
3. T¸c ®éng ®Õn m«i tr†êng sinh th¸i............................................................ 338
4. Mét sè t¸c ®éng kh¸c................................................................................. 339
VI. VÝ dô vÒ néi dung ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi dù ¸n Khu du
lÞch sinh th¸i vμ vui ch¬i gi¶i trÝ QuÊt L©m .................................................. 341
Tãm t¾t ................................................................................................................ 343
C©u hái................................................................................................................. 344
Ch‡¬ng VIII. So s¸nh lùa chän ph‡¬ng ¸n ®Çu t‡ ................ 345
I. So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t xÐt trªn ph¬ng diÖn tμi chÝnh ...... 345
1. So s¸nh ph†¬ng ¸n ®Çu t† lo¹i trõ nhau..................................................... 345
2. Lùa chän tËp ph†¬ng ¸n ®Çu t† ................................................................. 360
II. So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t theo khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi....... 361
III. So s¸nh lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t phèi hîp c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶.... 365
Tãm t¾t ................................................................................................................ 368
C©u hái................................................................................................................. 370
Ch‡¬ng IX. øng dông Excel trong LËp dù ¸n .......................... 371
I. Sù cÇn thiÕt sö dông Excel trong lËp dù ¸n ............................................... 371
II. C¸c hμm Excel sö dông trong lËp dù ¸n................................................... 372
1. Hμm FV...................................................................................................... 372
2. Hμm PV...................................................................................................... 373
3. Hμm NPER................................................................................................. 374
4. Hμm RATE ................................................................................................ 375
5. Hμm PMT................................................................................................... 376
6. Hμm PPMT................................................................................................. 376
7. Hμm IPMT ................................................................................................. 377
8. Hμm NPV................................................................................................... 377
9. Hμm IRR .................................................................................................... 378

501
 10. Hμm MIRR .............................................................................................. 378
11. Hμm SLN ................................................................................................. 379
12. Hμm DB.................................................................................................... 379
13. Hμm DDB................................................................................................. 380
14. Hμm SYD ................................................................................................. 381
15. Hμm VDB................................................................................................. 381
III. øng dông Excel trong lËp dù ¸n .............................................................. 382
1. Th«ng tin vÒ dù ¸n ..................................................................................... 382
2. Yªu cÇu ...................................................................................................... 390
3. H†íng dÉn.................................................................................................. 390
3.1. §Æt tªn tËp tin b¶ng tÝnh, sæ b¶ng tÝnh............................................... 390
3.2. T¹o b¶ng vμ nhËp d÷ liÖu cho c¸c b¶ng tÝnh...................................... 391
3.3. G¸n nh·n cho c¸c b¶ng, nhËp c«ng thøc vμ thiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a
c¸c b¶ng tÝnh.............................................................................................. 393
3.4. NhËp c«ng thøc vμ thiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a c¸c b¶ng tÝnh.............. 395
Tãm t¾t ................................................................................................................ 412
C©u hái................................................................................................................. 416
Ch‡¬ng X. NH÷NG VÊN §Ò C¥ B¶N CñA QU¶N Lý Dù ¸N............. 417
I. Kh¸i niÖm, môc tiªu vμ néi dung cña qu¶n lý dù ¸n ................................ 417
1. Kh¸i niÖm qu¶n lý dù ¸n............................................................................ 417
2. Môc tiªu cña qu¶n lý dù ¸n ....................................................................... 418
3. T¸c dông cña qu¶n lý dù ¸n....................................................................... 420
4. Néi dung c¬ b¶n cña qu¶n lý dù ¸n ........................................................... 420
5. Mét sè ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a qu¶n lý dù ¸n víi qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt liªn tôc cña doanh nghiÖp ...................................................................... 425
II. LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý dù ¸n....................................................................... 426
1. Néi dung kÕ ho¹ch tæng hîp qu¶n lý dù ¸n............................................... 426
2. Lùa chän m« h×nh tæ chøc qu¶n lý dù ¸n .................................................. 428
3. KÕ ho¹ch qu¶n lý ph¹m vi dù ¸n ............................................................... 432
4. KÕ ho¹ch thêi gian vμ tiÕn ®é dù ¸n .......................................................... 434
5. KÕ ho¹ch qu¶n lý nguån lùc dù ¸n ............................................................ 443
III. Gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ dù ¸n...................................................................... 453
1. Gi¸m s¸t dù ¸n ........................................................................................... 453
2. §¸nh gi¸ dù ¸n ........................................................................................... 457
3. Ph©n biÖt gi÷a gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ dù ¸n ................................................ 461
Phô lôc ................................................................................................................. 472

502
503
 Gi¸o tr×nh
LËp dù ¸n ®Çu tt

Nhμ xuÊt b¶n §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n

§Þa chØ: 207 §‡êng Gi¶i Phãng, Hμ Néi
Website: http://nxb.neu.edu.vn-Email: nxb@neu.edu.vn
§iÖn tho¹i: (04) 38696407-36282486-36282483
Fax: (04) 36282485
E D

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n: GS.TS. NguyÔn Thnh §é

ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung: PGS.Ts. NguyÔn b¹ch nguyÖt
Biªn tËp kü thuËt: Ngäc lan - TRӎNH QUYÊN
ChÕ b¶n vi tÝnh: NguyÔn H¦¥NG
ThiÕt kÕ b×a: Mai hoa
Söa b¶n in v ®äc s¸ch mÉu: ngäc lan - trÞnh quyªn

In 1000 cuèn, khæ 16 x 24cm t¹i X†ëng in Tr†êng §HKTQD vμ C«ng ty in Phó ThÞnh
M· sè §KXB: 219-2012/CXB/01-24/§HKTQD vμ ISBN: 978-604-927-157-1.
504 In xong vμ nép l†u chiÓu quý I n¨m 2012.