m1zV7 20130824093222 3074

Thùc hiÖn ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra tõ
§¹i héi §¶ng lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã sù chuyÓn biÕn lín tõ
mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa. §iÒu ®ã ®· t¹o ra mét m«i trêng tèt ®Ó cho çc thµnh phÇn kinh
tÕ kh¸c nhau ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó kh¼ng ®Þnh vai
trß cña m×nh trong sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. Tuy nhiªn, do ViÖt
nam trong mét thêi kú dµi ph¸t triÓn kinh tÕ theo h×nh thøc kÕ ho¹ch ho¸
tËp chung bao cÊp nªn khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng th× sù ph¸t triÓn
kinh tÕ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do c¬ së vËt chÊt, h¹ tÇng kü
thuËt.v.v.cßn qu¸ nghÌo nµn, l¹c hËu. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khóc m¾c
®ã §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ®Ò ra rÊt nhiÒu chñ tr¬ng ®êng lèi sao cho sím
t¹o ra ®îc h¹ tÇng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ níc ta. Díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau
trong nh÷ng n¨m qua, ViÖt nam ®· huy ®éng ®îc mét khèi lîng lín vèn
®Ó ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng nh huy ®éng vèn trong níc, vay u ®·i
cña çc chÝnh phñ vµ çc tæ chøc quèc tÕ nhng hiÖu qu¶ vµ u viÖt h¬n c¶
lµ h×nh thøc huy ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. V× ë h×nh thøc nµy, níc
së t¹i sÏ ®îc ®Çu t vèn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt tiªn tiÕn, kh«ng
ph¶i lo tr¶ nî nh÷ng kho¶n nî kÕch sï vµ sù phô thuéc vÒ chÝnh trÞ. Trong
thêi gian qua ( kho¶ng 15 n¨m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ) ViÖt
nam ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®¸ng kÓ tuy nhiªn nÕu so víi çc níc trong khu
vùc vµ trªn thÕ giíi th× kÕt qu¶ ®ã thËt khiªm tèn. NhËn thøc ®îc vai trß
quan träng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ( FDI ) vµ thùc tÕ ho¹t ®éng cña
h×nh thøc nµy ë ViÖt nam nªn em ®· chän ®Ò tµi: “ Thùc tr¹ng vµ Gi¶i
ph¸p thu hót FDI vµo ViÖt nam ’’ ®Ó lµm bµi thu ho¹ch thùc tËp chuyªn
®Ò ( chuyªn ®Ò thùc tËp ). Víi ý tëng muèn gãp phÇn nhá vµo viÖc tæng
kÕt ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vai trß ¶nh hëng t¸c ®éng còng nh nh÷ng ý nghÜa
quan träng cña nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi ViÖt nam, mét
trong nh÷ng níc ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn më cöa, më réng hîp t¸c
quèc tÕ, héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. §ång thêi còng muèn ®a ra mét sè
gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn vµo viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Ó tÝch cùc
thu hót h¬n n÷a nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam trong
thêi gian tíi.
Trong khu«n khæ chuyªn ®Ò thùc tËp nµy, ngoµi phÇn lêi më ®Çu,
kÕt luËn, néi dung ®îc kÕt cÊu nh sau:
ch¬ng I: lý luËn chung vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
ch¬ng II: thùc tr¹ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam
ch¬ng III: çc ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p thu hót FDI vµo ViÖt nam
Ch¬ng 1
lý luËn chung vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
I. LÞch sö h×nh thµnh
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra
®êi vµ bµnh tríng cña chñ nghÜa t b¶n. Çc c«ng ty cña Anh, Hµ lan, t©y
Ban Nha vµ Bå ®µo nha ®· tiªn phong trong lÜnh vùc nµy díi h×nh thøc
®Çu t vèn vµ kü thuËt vµo çc níc thuéc ®Þa ®Ó khai th¸c tµi nguyªn
(n«ng, l©m, s¶n, h¶i vµ thuû s¶n) nh»m cung cÊp nguyªn liÖu cho çc
ngµnh c«ng nghiÖp ë chÝnh quèc. Tõ cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX,
cïng víi sù lín m¹nh cña nÒn kinh tÕ çc níc Ph¸p, §øc, Mü.. .søc ph¸t triÓn
cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ®Æc trng c¬
b¶n cña nÒn kinh tÕ çc níc t b¶n chñ nghÜa.
Trong thÕ kû XIX, do qu¸ t×nh tÝch tô vµ tËp trung t b¶n t¨ng lªn
m¹nh mÏ, çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lóc bÊy giê ®· tÝch luü ®îc
nh÷ng kho¶n t b¶n khæng lå, ®ã lµ tiÒn ®Ò quan träng ®Çu tiªn cho xuÊt
khÈu t b¶n. Lª nin trong t¸c phÈm “ Chñ nghÜa ®Õ quèc , giai ®o¹n tét
cïng cña chñ nghi· t b¶n” nhËn ®Þnh viÖc xuÊt khÈu t b¶n nãi chung ®·
trë thµnh ®Æc trng c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn míi nhÊt vÒ kinh tÕ trong
thêi kú ®Õ quèc chñ nghÜa. TiÒn ®Ò cña viÖc xuÊt khÈu t b¶n lµ “ t b¶n
thõa” xuÊt hiÖn trong çc níc tiªn tiÕn. Nhng thùc chÊt cña vÊn ®Ò nµy
lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, khi mµ qu¸ tr×nh
tÝch tô vµ tËp trung t b¶n ®· ®¹t ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ xuÊt
hiÖn nhu c©ï ®Çu t t b¶n ra níc ngoµi. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
cña søc s¶n xuÊt x· héi ®· ®Õn ®é vît ra khái khu«n khæ chËt hÑp cña
mét quèc gia ®Ó h×nh thµnh nªn quy m« s¶n xuÊt trªn ph¹m vi quèc tÕ.
Th«ng thêng ë çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, viÖc ®Çu t ë trong n-
íc kh«ng cßn mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho çc nhµ t b¶n v× lîi thÕ so s¸nh
ë trong níc kh«ng cßn n÷a. §Ó gia t¨ng lîi nhuËn, çc nhµ t b¶n ë çc níc
tiªn tiÕn ®· thùc hiÖn ®Çu t ra níc ngoµi, thêng lµ vµo çc níc tiªn tiÕn ®·
thùc hiÖn ®Çu t ra níc ngoµi, thêng lµ vµo çc níc l¹c hËu h¬n. Së dÜ nh
vËy lµ v× trong çc níc l¹c hËu, t b¶n vÉn cßn Ýt, gi¸ ®Êt ®ai t¬ng ®èi
thÊp, tiÒn thuª nh©n c«ng thÊp, nguyªn liÖu rÎ. MÆt kh¸c çc c«ng ty t
b¶n lín ®ang cÇn nguån nguyªn liÖu vµ çc tµi nguyªn thiªn nhiªn kh¸c
®¶m b¶o cung cÊp æn ®Þnh vµ ®¸ng tin cËy cho viÖc s¶n xuÊt cña hä.
§iÒu nµy mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn cho çc c«ng ty lín thu lîi nhuËn cao,
mét mÆt gióp hä ®¶m b¶o ®îc vÞ trÝ ®éc quyÒn.
Thªm vµo ®ã díi t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t
triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, çc chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch vµ kh¶
n¨ng më réng thÞ trêng cña çc níc ®ang ph¸t triÓn vµ çc nÒn c«ng
nghiÖp míi, kh«ng gian kinh tÕ cho çc dßng di chuyÓn vån ®Çu t ngµy
cµng më réng díi sù chi phèi cña quy luËt kinh tÕ vÒ lîi thÕ so s¸nh ( t¬ng
®èi vµ tuyÖt ®èi ). B¶n chÊt cña vÊn ®Ò lµ sù ph¸t triÓn cña ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi ®îc quy ®Þnh bëi nh÷ng quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan víi
nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ nhÊt ®Þnh. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét
trong sè nh÷ng mÆt biÓu hiÖn bªn ngoµi cu¶ qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ.
II. Kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
Cïng víi viÖc më réng vµ ®a d¹ng ho¸ çc quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ
quèc tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét bé phËn chÝnh s¸ch
kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Nhµ níc ta. Trong nh÷ng n¨m võa qua, kÓ tõ khi
LuËt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· ®îc thõa nhËn nh lµ mét gi¶i ph¸p quan
träng gãp phÇn thóc ®Èy sô ph¸t triÓn néi sinh cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
§Ó hiÓu ®îc kh¸i niÖm ®Èu t trùc tiÕp níc ngoµi ph¶i hiÓu :
§Çu t lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn tæng cÇu. Trong kinh tÕ häc
vÜ m«, thuËt ng÷ “ ®Çu t ” cã ý nghÜa lµ sù bæ sung vµo t liÖu s¶n xuÊt
hµng ho¸ vèn ( trang thiÕt bÞ, nhµ xëng, hay hµng ho¸ vËt lu kho ) hoÆc
s¶n xuÊt hµng ho¸ dù tr÷. Nãi çch kh¸c, ®Çu t lµ sù hy sinh çc nguån lùc
ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu hót vÒ çc kÕt
qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n çc nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc
kÕt qu¶ ®ã ( Çc nguån lùc cã thÓ tiÒn, t liÖu s¶n xuÊt, tµi nguyªn thiªn
nhiªn, søc lao ®éng, trÝ tuÖ .. .)
Ho¹t ®éng ®Çu t lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông mäi nguån lùc
phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hay cung cÊp
dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña ç nh©n vµ x· héi. §èi víi nÒn kinh
tÕ nãi chung, toµn bé viÖc ®Çu t ®îc tiÕn hµnh ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh
lµ nh©n tè c¬ b¶n duy tr× vµ ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn
kinh tÕ, t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc
lµm, ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ trong thêi kú tiÕp theo. XÐt vÒ
l©u dµi, khèi lîng ®Çu t cña ngµy h«m nay sÏ quyÕt ®Þnh dung lîng s¶n
xuÊt, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, møc ®é c¶i thiÖn ®êi sèng trong t¬ng lai.
§Çu t quèc tÕ lµ h×nh thøc ®Çu t çc nguån lùc ë níc ngoµi ®Ó
tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô víi çc môc ®Ých t×m kiÕm lîi
nhuËn vµ nh÷ng môc ®Ých kinh tÕ x· héi. VÒ b¶n chÊt, ®Çu t quèc tÕ
lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t b¶n, mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng
ho¸. §©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu lu«n bæ sung vµ hç trî nhau trong
chiÕn lîc th©m nhËp chiÕm lÜnh thÞ trêng cña çc c«ng ty, çc tËp ®oµn
níc ngoµi hiÖn nay. NhiÒu trêng hîp, viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ ë níc së t¹i
lµ bíc ®i t×m hiÓu thÞ trêng, luËt lÖ ®Ó ®i ®Õn së t¹i lµ ®iÒu kiÖn
xuÊt khÈu m¸y mãc, vËt t, nguyªn vËt liÖu vµ khai th¸c tµi nguyªn cña níc
chñ nhµ. Cïng víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t quèc tÕ
ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, hîp thµnh nh÷ng dßng chÝnh trong trµo lu
cã tÝnh quy luËt trong liªn kÕt kinh tÕ toµn cÇu hiÖn nay.
§Çu t quèc tÕ theo çch truyÒn thèng thêng cã hai h×nh thøc chñ
yÕu ®ã lµ ®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n tiÕp. “Mét ®Çu t ®îc coi lµ
®Çu t trùc tiÕp khi phÇn së h÷u cña nhµ ®Çu t ®ñ ®Ó cho phÐp kiÓm
so¸t c«ng ty trong khi ®Çu t mµ cho nhµ ®Çu t kho¶n thu nhËp nhng
kh«ng cho quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty nãi chung lµ ®Çu t gi¸n tiÕp níc
ngoµi”. (UNCTAD 1999 Ph¹m vi vµ ®Þnh nghÜa LHQ New York &
geneva Tr.7).
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) lµ h×nh thøc ®Çu t quèc tÕ chñ yÕu
mµ chñ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t toµn bé hay mét phÇn ®ñ lín vèn ®Çu t
cña çc dù ¸n nh»m giµnh quyÒn ®iÒu hµnh hoÆc tham gia ®iÒu hµnh
çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô, th¬ng m¹i mµ m×nh
®· bá vèn t¹i níc së t¹i. Hay nãi çch kh¸c, FDI lµ mét lo¹i h×nh thøc di
chuyÓn vèn quèc tÕ, trong ®ã ngêi chñ së h÷u vèn ®ång thêi lµ ngêi trùc
tiÕp qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng sö dông vèn.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi còng cã thÓ ®îc xem xÐt theo çc khÝa c¹nh
sau:
1.VÒ mÆt kinh tÕ

§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét h×nh thøc ®Çu t quèc tÕ ®îc
®Æc trng bëi qu¸ tr×nh di chuyÓn t b¶n tõ níc nµy sang níc kh¸c. Nh×n
chung ë çc níc, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc hiÓu lµ mét ho¹t ®éng kinh
doanh, mét d¹ng quan hÖ kinh tÕ cã nh©n tè níc ngoµi. Nh©n tè níc ngoµi
ë ®©y, kh«ng chØ ®îc thÓ hiÖn ë sù kh¸c biÖt vÒ quèc tÞch hoÆc vÒ
l·nh thæ c tró thêng xuyªn cña çc bªn tham gia vµhoÆc quan hÖ ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi mµ cßn thÓ hiÖn ë viÖc di chuyÓn t b¶n b¾t buéc
ph¶i vît ra khái tÇm kiÓm so¸t cña mét quèc gia. ViÖc di chuyÓn t b¶n
nµy lµ nh»m phôc vô môc ®Ých kinh doanh t¹i níc nhËn ®Çu t vµ viÖc
kinh doanh ®ã do chÝnh çc chñ ®Çu t thùc hiÖn hoÆc kÕt hîp víi chñ
®Çu t cña níc tiÕp nhËn ®Çu t thùc hiÖn. Nh vËy, hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n
cu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ : cã sù di chuyÓn t b¶n trong ph¹m vi
quèc tÕ vµ chñ ®Çu t ( ph¸p nh©n, thÓ nh©n) trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t
®éng sö dông vèn vµ qu¶n lý ®èi tîng ®Çu t.
2. VÒ mÆt ph¸p lý
HiÖn nay qu¸ tr×nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi diÔn ra t¹i hÇu hÕt
çc níc trªn thÕ giíi. Nªn kh¸i niÖm vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· trë
thµnh mét kh¸i niÖm phæ biÕn, ®îc ghi nhËn trong çc ®¹o luËt nh : LuËt
khuyÕn khÝch ®Çu t cña Th¸i Lan ( ®Çu t nãi chung), luËt khuyÕn
khÝch ®Çu t cña Hµn quèc ( cho tõng ngµnh) , luËt ®Çu t níc ngoµi cña
In®«nªxia, LuËt ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam ( ®Çu t trùc tiÕp )...
Theo luËt ®Çu t níc ngoµi cña In®«nªxia, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
lµ nh»m môc ®Ých thùc hiÖn kinh doanh t¹i In®«nªxia, víi ®iÒu kiÖn ng-
êi chñ së h÷u vèn, ph¶i trùc tiÕp g¸nh chÞu rñi ro cña ngêi ®Çu t. Do ®ã,
cÇn ph¶i chØ ra kh¶ n¨ng vèn níc ngoµi ®îc sö dông trong mét doanh
nghiÖp cã hîp t¸c víi vèn trong níc. Vèn níc ngoµi kh«ng chØ lµ ngo¹i tÖ
mµ bao gåm c¶ çc tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp.
§èi víi xuÊt khÈu t b¶n, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc xem nh viÖc
di chuyÓn t b¶n ra níc ngoµi nh¾m thiÕt lËp ë ®ã nh÷ng ho¹t ®éng kinh
doanh nhÊt ®Þnh ®Ó thu lî nhuËn. Cßn ®èi víi níc tiÕp nhËn ®Çu t nã l¹i
lµ viÖc tiÕp nhËn vèn cña ngêi níc ngoµi ®Ó cho phÐp chñ ®Çu t níc
ngoµi tæ chøc çc ho¹t ®éng kinh doanh theo nh÷ng h×nh thøc mµ ph¸p
luËt quy ®Þnh.
Nh vËy, dï nh×n nhËn díi gãc ®é nµo ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
còng ®Òu lµ ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ dùa trªn c¬ së cña qu¸ tr×nh di
chuyÓn t b¶n gi÷a çc quèc gia, chñ yÕu do çc ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n
thùc hiÖn theo nh÷ng h×nh thøc nhÊt ®Þnh vµ trong ®ã chñ ®Çu t tham
gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh ®Çu t.
ë ViÖt Nam, çc v¨n b¶n ph¸p luËt ®Çu tiªn vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi lµ ®iÒu lÖ vÒ ®Çu t níc ngoµi ( ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè
115/CP ngµy 18-04-1977 ). §iÒu lÖ nµy kh«ng nªn ®Þnh nghÜa cô thÓ
vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nhng trong t tëng cña çc quy ph¹m th× khaÝ
niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi còng nh kh¸i niÖm ®îc ghi nhËn sau nµy
trong luËt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 1987: “ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ
viÖc çc tæ chøc, ç nh©n níc ngoµi trùc tiÕp ®Çu t vµo ViÖt nam vèn
b»ng tiÒn níc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®îc ChÝnh phñ ViÖt nam
chÊp thuËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hoÆc thµnh lËp xÝ
nghiÖp liªn doanh, hoÆc xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi ”. ( kho¶n 3
®iÒu 2 luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam ).
Nh vËy vÒ mÆt ph¸p lý, kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc
®Ò cËp trong ph¸p luËt cña çc quèc gia chØ giíi h¹n ph¹m vi nh×n nhËn
vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi díi con m¾t cña níc tiÕp nhËn ®Çu t.
§Ó hiÓu râ h¬n kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, viÖc so s¸nh
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi víi ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi vµ çc quan hÖ th-
¬ng m¹i th«ng thêng cã yÕu tè níc ngoµi lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc hiÓu lµ chñ ®Çu t trùc tiÕp kinh
doanh ( sö dông vµ qu¶n lý vèn ®Çu t vµo môc ®Ých kinh doanh ), cßn
®Çu t gi¸n tiÕp th× ngîc l¹i, chñ ®Çu t kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý vµ sö dông
vèn. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn trong ®Çu t gi¸n tiÕp ®îc thùc hiÖn
theo mét c¬ chÕ kh¸c.
Sù kh¸c biÖt vÒ chñ thÓ ®Çu t ®îc thÓ hiÖn ë chç trong ®Çu t gi¸n
tiÕp, chñ thÓ chñ yÕu lµ çc quèc gia vµ çc tæ chøc quèc tÕ. Trong khi
®ã, chñ thÓ chñ yÕu thùc hiÖn çc ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp lµ çc ph¸p
nh©n vµ thÓ nh©n. VÒ mÆt môc ®Ých ®Çu t quan hÖ ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi lµ quan hÖ kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng nªn lîi nhuËn lµ
môc tiªu cao nhÊt vµ lµ môc tiªu cuèi cïng cña çc chñ ®Çu t. Cßn trong
®Çu t gi¸n tiÕp, kinh doanh vµ lîi nhuËn kh«ng ph¶i lµ môc tiªu trùc tiÕp
cña chñ ®Çu t, bëi quan hÖ nµy kh«ng ph¶i lµ quan hÖ kinh doanh mét
çch thuÇn tuý. Qu¸ tr×nh ®Çu t gi¸n tiÕp thêng ®îc diÔn ra díi h×nh thøc
cho vay víi l·i xuÊt u ®·i hoÆc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. VÒ tÝnh chÊt cña
®Çu t quan hÖ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ quan hÖ cã môc ®Ých kinh
doanh nªn nã chÞu sù chi phèi cña çc quy luËt kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng, Ýt chÞu ¶nh hëng cña çc quan hÖ chÝnh trÞ. V× vËy, ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi kh«ng thÓ biÕn níc tiÕp nhËn ®Çu t thµnh con nî cña
níc cã t b¶n xuÊt khÈu qua ®Çu t trùc tiÕp. Cßn quan hÖ ®Çu t gi¸n tiÕp
lµ quan hÖ mang mµu s¾c chÝnh trÞ, ¶nh hëng bëi quan hÖ gi÷a çc quèc
gia, Ýt chÞu sù chi phèi cña çc quy luËt kinh tÕ. Trong ®Çu t gi¸n tiÕp,
quan hÖ cho vay u ®·i lµ quan hÖ phæ biÕn. Nh vËy ®Çu t gi¸n tiÕp
biÕn níc tiÕp nhËn ®Çu t thµnh con nî cña níc hay tæ chøc quèc tÕ ®·
xuÊt khÈu t b¶n qua ®Çu t gi¸n tiÕp. H¬n n÷a, níc tiÕp nhËn ®Çu t gi¸n
tiÕp kh«ng chØ bÞ biÕn thµnh con nî mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o mét sè ®iÒu
kiÖn kh¸c mang tÝnh chÝnh trÞ. B¸o ço cña Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t,
th¸ng 3/1996 ®· ®Ò cËp “ Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi to lín ë trong níc vµ
quèc tÕ ®èi víi viÖc thu hót vµ sö dông ODA, chóng ta cßn nhiÒu khã
kh¨n vµ th¸ch thøc. ODA trªn thÕ giíi lµ nguån vèn cã h¹n l¹i cã sù c¹nh
tranh gay g¾t gi÷a çc níc ®ang ph¸t triÓn. ODA vµ chÝnh trÞ ®i liÒn víi
nhau, çc níc cung cÊp ODA thêng hay g¾n çc ®iÒu kiÖn ®Ó mu t×m lîi
Ých kinh tÕ hoÆc chÝnh trÞ. PhÇn lín ODA lµ vèn vay, tuy cã phÇn u
®·i , song ph¶i tr¶ nî nÕu kh«ng tÝnh to¸n ®óng ®¾n sÏ cã nguy c¬ m¾c
ph¶i nî nÇn” .
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi còng kh¸c xa çc quan hÖ th¬ng m¹i th«ng
thêng nh quan hÖ nhËp khÈu, vay th¬ng m¹i, gia c«ng hµng ho¸... Bëi lÏ,
v× b¶n chÊt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ viÖc di chuyÓn T B¶n tõ níc nµy
sang níc kh¸c ®Ó kinh doanh vµ chñ ®Çu t kh«ng bÞ t¸ch rêi khái vèn
®Çu t ( qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t , hëng lîi nhËn thu ®îc vµ ph¶i chÞu
rñi ro trùc tiÕp, nÕu cã). Çc quan hÖ nµy chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p
luËt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi . Cßn çc quan hÖ th¬ng m¹i th«ng th-
êng lµ çc quan hÖ th¬ng m¹i trao ®æi hµng – tiÒn gi÷a çc chñ thÓ trong
tõng viÖc cô thÓ, dï cã sù chuyÓn dÞch hµng – tiÒn quan biªn giíi nhng
kh«ng kÐo theo sù qu¶n lý cña chñ së h÷u vµ sù chuyÓn giao quyÒn qu¶n
lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm g¸nh chÞu rñi ro víi ®èi tîng chuyÓn giao. Çc
quan hÖ nµy chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i.
Cã thÓ nãi, trong ph¸p luËt cña çc níc, kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp n-
íc ngoµi ®îc thÓ hiÖn díi sù nh×n nhËn b»ng con m¾t cña níc tiÕp nhËn
®Çu t . Ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ph¸t sinh tõ çc quan hÖ ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi , çc quan hÖ nµy ®ãng vai trß quan träng trong sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc tiÕp nhËn ®Çu t . V× vËy, hä ®· ban hµnh ra
nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh nh»m t¹o c¬ së ph¸p lý cho sù
ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña quan hÖ nµy theo híng cã lîi cho m×nh. Tæng thÓ
çc quy ph¹m ph¸p luËt nãi trªn hîp thµnh ph¸p luËt vÒ ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi . Nãi çch kh¸c, ph¸p luËt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ tæng
thÓ çc quy ph¹m ph¸p luËt do Nhµ níc ban hµnh nh»m ®iÒu chØnh
nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi . §©y lµ kh¸i niÖm ph¸p luËt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña bÊt
cø níc tiÕp nhËn ®Çu t nµo.
III. §Æc ®iÓm vµ vai trß cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi .
1. §Æc ®iÓm.
§©y lµ h×nh thøc ®Çu t b»ng vèn cña t nh©n do çc chñ ®Çu t tù
quyÕt ®Þnh ®Çu t , tù quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ lç l·i . H×nh thøc nµy mang tÝnh kh¶ thi cao, kh«ng cã nh÷ng
rµng buéc vÒ chÝnh trÞ , kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh
tÕ níc së t¹i.
Chñ ®Çu t níc ngoµi ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng ®Çu t nÕu lµ
doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi hoÆc tham gia ®iÒu hµnh doanh
nghiÖp liªn doanh hay hîp ®ång - hîp t¸c - kinh doanh theo tû lÖ gãp vèn
cña m×nh vµ quy ®Þnh cña níc së t¹i.
Lîi nhuËn cña çc chñ ®Çu t níc ngoµi thu ®îc phô thuéc vµo kÕt
qña ho¹t ®énh kinh doanh vµ ®îc chia theo tû lÖ gãp vèn vµo vèn ph¸p
®Þnh hay theo tho¶ thuËn gi÷a çc bªn.
Th«ng qua FDI, níc chñ nhµ cã thÓ tiÕp nhËn ®îc c«ng nghÖ, kü
thuËt tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý... lµ çc môc tiªu mµ çc h×nh
thøc ®Çu t kh¸c kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc.
Nguån vèn ®Çu t nµy kh«ng chØ bao gåm vèn ph¸p ®Þnh mµ chñ
®Çu t ®ãng gãp, nã cßn bao gåm c¶ vèn vay cña doanh nghiÖp ®Ó triÓn
khai hoÆc më réng dù ¸n.
FDI ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc x©y dùng doanh nghiÖp míi,
mua l¹i toµn bé hay tõng phÇn doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng hoÆc mua
cæ phiÕu ®Ó th«n tÝnh hay s¸t nhËp çc doanh nghiÖp víi nhau.
2 Vai trß.
Thùc tiÔn ho¹t ®éng ®Çu t trªn thÕ giíi còng nh ë ViÖt Nam ®· cho
thÊy ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã vai trß hÐt søc to lín ®èi víi níc tiÕp
nhËn ®Çu t , ®Æc biÖt lµ nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn.
Ngµy nay, do vai trß quan träng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nªn
çc níc ®ang ph¸t triÓn vµ c¶ çc níc ph¸t triÓn ®Òu ra søc c¹nh tranh ®Ó
thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi .
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®ãng vai trß lµ mét nguån cung cÊp
vènlín, gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Çu t - mét c¨n bÖnh
kinh niªn vµ phæ biÕn cña bÊt kú quèc gia chËm ph¸t triÓn nµo. Víi mét
nguån vèn lín, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 14 n¨m qua ®· ®ãng gãp quan
träng cho môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc thÓ hiÖn: vèn
®Çu t níc ngoµi trong çc n¨m 1991 - 1995 chiÕm 25,7% vµ tõ n¨m 1996
®Õn nay chiÕm gÇn 30% tæng vèn ®Çu t x· héi, ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ
vµo t¨ng trëng kinh tÕ vµ bï ®¾p quan träng cho th©m hôt çn c©n v·ng
lai, gãp phÇn c¶i thiÖn çn c©n thanh to¸n quèc tÕ. Tû lÖ ®ãng gãp cña
khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµo GDP t¨ng nhanh qua çc n¨m tõ 2%
n¨m 1992, ®Õn 6,3% n¨m 1995 vµ 12,7% n¨m 2000. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña
khu vùc ®Çu t níc ngoµi trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu c«ng nghiÖp 9,6%
n¨m 1990, lªn 25,1% n¨m 1995 vµ 35,5% n¨m 2000. Nguån thu ng©n s¸ch
Nhµ níc tõ khu vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi liªn tôc t¨ng: N¨m 1994 ®¹t
128 triÖu USD , ®Õn 1998 ®¹t 370 triÖu USD ( chiÕm 6-7% tæng thu
ng©n s¸ch Nhµ níc) nÕu tÝnh c¶ dÇu khÝ th× tû lÖ nµy ®¹t 20%, tÝnh
®Õn hÕt n¨m 2000 th× ngµnh kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ®ãng
gãp cho ng©n s¸ch Nhµ níc kho¶ng 1,8 tû USD. KÕt qu¶ xuÊt khÈu ®¹t
®îc trong 14 n¨m qua ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp cã hiÖu qu¶ cña çc
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi dÉn ®Õn kim ng¹ch xuÊt
khÈu khu vùc ®Çu t níc ngoµi t¨ng nhanh: N¨m 1996 ®¹t 768 triÖu USD,
n¨m 1998 ®¹t 1.982 triÖu USD vµ n¨m 1999 ®¹t ®îc 2.550 triÖu USD
chiÕm 22% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc, n¨m 2000 ®¹t 3.320 triÖu USD
chiÕm 32,2% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc ( kh«ng tÝnh dÇu khÝ), n¨m
2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khèi FDI ®¹t 4.602 triÖu USD ( kh«ng kÓ
dÇu th«), chiÕm 27,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc ( c¶ níc lµ
16.706 triÖu USD). Khu vùc ®Çu t níc ngoµi gãp phÇn më réng thÞ trêng
xuÊt khÈu vµ thÞ trêng trong níc, thóc ®Èy çc dÞch vô ph¸t triÓn.
§Çu t níc ngoµi gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng CNH, H§H, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. Th«ng qua ®Çu t níc
ngoµi bíc ®Çu ®· h×nh thµnh hÖ thèng çc khu c«ng nghiÖp , khu chÕ
xuÊt. §Çu t níc ngoµi còng ®· ®em ®Õn nh÷ng m« h×nh qu¶n lý tiªn
tiÕn, ph¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i cho çc ngµnh, çc ®¬n vÞ kinh tÕ.
Bªn c¹nh vai trß cung cÊp vèn, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cßn mang
l¹i cho níc tiÕp nhËn ®Çu t nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn, gãp phÇn
ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ... Thùc tÕ cho thÊy
r»ng kü thuËt vµ c«ng nghÖ níc ngoµi ®· gióp cho Malaysia tõ chç lµ mét
níc cã c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu, kü thuËt thñ c«ng, ph©n t¸n lùc lîng s¶n
xuÊt kÐm ph¸t triÓn, ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 1980 ®· trë thµnh níc xuÊt
khÈu lín nhÊt thÕ giíi vÒ g¨ng tay cao su, thø hai thÕ giíi vÒ b¸n dÉn vµ
tinh thÓ s¬ ®å tÝch ph©n vµ thø ba thÕ giíi vÒ m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é.
Râ rµng lµ chØ cã ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi víi tr×nh ®é kü thuËt cao, ph-
¬ng ph¸p s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi cña
çc c«ng ty xuyªn quèc gia míi t¹o thµnh c«ng ty nãi trªn. ë ViÖt Nam , qua
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chóng ta ®· tiÕp nhËn ®îc mét sè thiÕt bÞ kü
thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ kü thuËt quan träng
nh : th«ng tin viÔn th«ng, th¨m dß dÇu khÝ, c«ng nghiÖp,®iÖn tö, s¶n
xuÊt vµ l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ho¸ chÊt, c«ng nghÖ sinh häc...PhÊn lín çc
thiÕt bÞ ®a vµo níc ta thuéc lo¹i trung b×nh cña thÕ giíi vµ tiªn tiÕn h¬n
çc thiÕt bÞ ta ®· cã.
Tãm l¹i, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã vai trß quan träng vµ cã ý
nghÜa to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña çc níc tiÕp nhËn ®Çu t.
Ngêi Malaysia nhËn xÐt r»ng : Trong mét trõng mùc nhÊt ®Þnh ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi tõ chç lµ ‘’nh©n tè bªn ngoµi’’ chuyÓn thµnh ‘’nh©n
tè bªn trong’’ quyÕt ®Þnh phÇn lín tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ
c¬ cÊu kinh tÕ, tèc ®é vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp
Malaysia. Theo t¹p chÝ kinh tÕ ViÔn §«ng th× sau khi cã chÝnh s¸ch më
cöa vµ LuËt ®Çu t níc ngoµi, nÒn kinh tÕ cña In®«nªxia ®îc coi nh’’Ngêi
khæng lå cña §«ng Nam ¸ ®ang ngñ ®· tØnh dËy trë thµnh mét quèc gia cã
tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh.’’ ë ViÖt Nam ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
trong nh÷ng n¨m qua ®· gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ
cña ®Êt níc, khai th¸c tµi nguyªn, t¹o viÖc lµm gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ, s¶n xuÊt nhiÒu hµng ho¸ vµ dÞch vô cã hµm lîng kü thuËt
cao, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ®a níc ta vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, t¹o
h×nh ¶nh míi vµ vÞ thÕ míi víi uy tÝn ngµy cµng t¨ng cña ViÖt Nam trªn
trêng quèc tÕ.
IV. Çc h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
Trong thùc tiÔn, FDI cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Nhng nh÷ng
h×nh thøc ®îc ¸p dông phæ biÕn hiÖn nay lµ :
1. Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång ( hoÆc hîp ®ång-hîp
t¸c-kinh doanh )
§©y lµ mét h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong ®ã çc ç
nh©n, tæ chøc níc ngoµi cïng hîp t¸c víi çc doanh nghiÖp cña çc níc së t¹i
trªn c¬ së hîp ®ång-hîp t¸c-kinh doanh nh hîp ®ång chia lîi nhuËn hoÆc
ph©n chia s¶n phÈm mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n míi.
2. Doanh nghiÖp liªn doanh

§©y lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp do çc chñ ®Çu t níc ngoµi gãp
chung vèn víi doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Çc
bªn cïng tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, chia lîi nhuËn vµ chia rñi ro
theo tû lÖ gãp vèn cña mçi bªn níc ngoµi kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ møc cao
nhÊt nh mét sè níc kh¸c nhng kh«ng ®îc Ýt h¬n 30% vèn ph¸p ®Þnh. §èi
víi nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt quan träng do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, çc bªn
th¶o thuËn t¨ng dÇn tû träng gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh.
3. Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.

§©y lµ doanh nghiÖp do chñ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t 100% vèn t¹i n-
íc së t¹i, cã quyÒn ®iÒu hµnh toµn bé doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña n-
íc së t¹i. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam, ®èi víi nh÷ng c¬ së kinh
tÕ quan träng do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn
c¬ së tho¶ thuËn víi chñ doanh nghiÖp mua l¹i phÇn vèn cña doanh
nghiÖp ®Ó chuyÓn thµnh doanh nghiÖp liªn doanh.
V. T¸c ®éng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
1. T¸c ®éng cña FDI ®èi víi nhËp khÈu FDI
1.1. §èi víi çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.

§©y lµ nh÷ng níc xuÊt khÈu vèn FDI rÊt nhiÒu, nhng ®ång thêi
còng lµ nh÷ng níc nhËp khÈu vèn FDI lín nhÊt hiÖn nay, t¹o nªn nguån
®Çu t hai chiÒu gi÷a çc quèc gia, trong ®ã cã çc tËp ®oµn xuyªn quèc
gia (TNCs) ®ãng vai trß chñ chèt.
Nguån vèn FDI cã t¸c ®éng quan träng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ
cña çc níc nµy vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn cu¶ çc TNCs, ®Æc biÖt lµ t¨ng c-
êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, më réng nguån thu cña ChÝnh phñ gãp phÇn
gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t...TÝnh ®Õn n¨m 1994
nguån vèn FDI ®· t¹o nªn tµi s¶n cè ®Þnh ë níc ngoµi lµ 5.681 tû USD,
tæng s¶n phÈm cña çc chi nh¸nh níc ngoµi lµ 1.410 tû USD, tiªu thô cña
chi nh¸nh níc ngoµi 6.100 tû USD, t¹o nªn nguån thu tõ chi phÝ, çc quyÒn
cã gi¸ trÞ kh¸c cho çc níc së t¹i lµ 41 tû USD chØ tÝnh riªng 100 TNCs
nhng cã khèi lîng tµi s¶n ®Çu t níc ngoµi kho¶ng 1.400 tû USD, tiªu thô
kho¶ng 1.500 tû USD, sö dông 12 triÖu lao ®éng trong ®ã cã 5 triÖu lao
®éng t¹i çc chi nh¸nh níc ngoµi t¬ng ®¬ng víi 16% toµn bé TNCs.
1.2. §èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn.

Thùc tÕ cho thÊy 90% dßng vèn FDI ®æ vµo çc níc ®ang ph¸t
triÓn ®îc thùc hiÖn bëi çc c«ng ty ®a quèc gia (MNC) sè lîng çc c«ng ty
nµy ®· t¨ng lªn 50% n¨m 2000, nguån FDI cña çc c«ng ty nµy cßn cung
cÊp kü thuËt, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý...Çc níc nhËp
khÈu FDI ph¶i t¹o c¬ héi cho níc nµy ph¸t triÓn. §ång thêi ph¸t huy lîi thÕ
so s¸nh cña níc m×nh vÒ nguån lao ®éng dåi dµo gi¸ nh©n c«ng thÊp.
Nguån FDI lµ ngußn væ sung quan träng ®Ó çc níc ®ang ph¸t triÓn
thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. So víi toµn bé vèn ®Çu
t ph¸t triÓn toµn x· héi, vèn FDI ë Trung quèc chiÕm kho¶ng 25% vµ ë
ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 29%. Do ®ã vèn FDI cã ®ãng gãp quan träng
vµo t¨ng trëng kinh tÕ cña çc níc ®ang ph¸t triÓn. Çc nhµ nghiªn cøu
còng ®· chøng ming r»ng vèn FDI cã chiÕm tû träng cµng lín trong GDP
th× tèc ddé t¨ng trëng GDP thùc tÕ cµng cao. Theo tÝnh to¸n cña çc
chuyªn gia ng©n hµng thÕ giíi çc dù ¸n FDI ë ViÖt nam ®· ®ãng gãp tíi
7,4% GDP trong n¨m 1996, tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t níc
ngoµi t¨ng dÇn qua çc n¨m : N¨m 1992 : 2%, N¨m 1993 : 3,6%, N¨m 1998
: 10%, N¨m 1999 : 11,8%, N¨m 2000 : 12,7% ( Nguån : Thêi b¸o Kinh tÕ
ViÖt Nam 2000-2001 Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t ), vµ n¨m 2002 khu vùc FDI
®ãng gãp GDP 13% ( thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam sè 6 ngµy 22/2/2003).
§Çu t níc ngoµi gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ t¹o thªm
nhiÒu viÖc lµm míi cho níc nhËp khÈu vèn FDI. Çc dù ¸n FDI cã yªu cÇu
cao vÒ chÊt lîng nguån lao ®éng, do cã sù ph¸t triÓn cña FDI ë çc níc së
t¹i ®· ®Æt ra yªu cÇu kh¸ch quan, ph¶i n©ng cao chÊt lîng vÒ ®µo t¹o
ngo¹i ng÷, tr×nh ®é chuyªn m«n cña çc ngêi lao ®éng. MÆt kh¸c, chÝnh
çc chñ ®Çu t níc ngoµi còng gãp phÇn tÝch cùc båi dìng, ®µo t¹o ®éi
ngò lao ®éng ë çc níc së t¹i. §ã chÝnh lµ ®éi ngò nßng cèt trong viÖc häc
tËp, tiÕp thu kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh
tiªn tiÕn cu¶ níc ngoµi. Çc dù ¸n FDI còng gãp phÇn thu hót mét lîng lín
lao ®éng gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp.
Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi còng
t¹o nªn sù c¹nh tranh lµm cho mét sè doanh nghiÖp trong níc ph¶i gi¶m
viÖc lµm hoÆc khi çc doanh nghiÖp trong níc liªn doanh víi níc ngoµi
còng ph¶i gi¶m bít lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lùa chän vµo lµm trong
liªn doanh.
Ho¹t ®éng cña çc dù ¸n FDI t¸c ®éng quan träng ®Õn ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu cña çc níc chñ nhµ ( níc xuÊt khÈu ). Tû lÖ xuÊt khÈu
cña çc dù ¸n FDI víi tæng xuÊt khÈu cña Singapore lµ 72%, Trung Quèc
lµ 31 %, §µi Loan 25,6%, Hµn quèc 25,66%, Th¸i Lan 22,7%, ë ViÖt Nam
tû lÖ nµy lµ 18,5% vµ nÕu tÝnh c¶ dÇu khÝ ®¹t 30%. Çc dù ¸n FDI
còng t¸c ®éng quan träng nÕu nhËp khÈu cña çc níc trong nhiÒu trêng
hîp do quy m« nhËp khÈu ®Ó x©y dùng c¬ b¶n, trang bÞ m¸y mãc rÊt lín
dÉn ®Õn tiªu cùc trong can c©n th¬ng m¹i g©y ra sù th©m hôt th¬ng m¹i
thêng xuyªn. Do ®ã, cÇn ph¶i khuyÕn khÝch çc dù ¸n FDI mua nguyªn
liÖu, phô tïng trong níc vµ t¨ng cêng më réng çc dÞch vô thu ngo¹i tÖ t¹i
chç ®Ó c¶i thiÖn çn c©n thanh to¸n.
Víi chÝnh s¸ch thu hót vèn FDI theo çc ngµnh nghÒ hîp lý ®·
®Þnh híng, nguån vèn FDI sÏ gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ ®Êt níc theo híng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Ch¼ng h¹n,
vèn FDI ®Çu t vµo Th¸i Lan cã trªn 80% tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng
nghiÖp vµ ViÖt Nam hiÖn nay tû lÖ nµy chØ ®¹t kho¶ng 66%. Çc dù ¸n
FDI gãp phÇn bæ xung quan träng cho ng©n s¸ch quèc gia. Çc nguån thu
nµy tõ çc kho¶n cho thuª ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn, tõ çc lo¹i thuÕ doanh
thu lîi tøc, thuÕ xuÊt khÈu .
2. T¸c ®éng cña FDI ®èi víi níc xuÊt khÈu FDI .
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gióp thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng
cêng bµnh chíng søc m¹nh kinh tÕ vÒ vai trß ¶nh hëng trªn thÕ giíi. PhÇn
lín çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vÒ thùc chÊt ho¹t ®éng nh
chi nh¸nh cña çc C«ng ty mÑ ë chÝnh quèc. ViÖc x©y dùng çc nhµ m¸y
s¶n xu¸t, chÕ t¹o hoÆc l¾p r¸p ë çc níc së t¹i sÏ më réng thÞ trêng tiªu thô
s¶n phÈm, phô tïng cña çc C«ng ty mÑ ë níc ngoµi , ®ång thêi cßn lµ
biÖn ph¸p th©m nhËp thÞ trêng , biÓu hiÖn tr¸nh ®îc b¶o hé mËu dÞch
cña çc níc, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm néi ®Þa ña çc níc lín
nh: Trung quèc, Ên ®é, In®«nªxia... cã søc hÊp dÉn m¹nh mÏ ®èi víi vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi .
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gióp çc C«ng ty níc ngoµi gi¶m chi
phÝ s¶n xuÊt, rót ng¾n thêi gian thu håi vèn®Çu t vµ thu lîi nhuËn cao.
Do sùph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Ìu vÒ tr×nh ®é, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, møc
sèng vµ thu nhËp... gi÷a çc níc ®· t¹o ra chªnh lÖch vÒ ®iÒu kiÖn vµ gi¸
c¶ çc yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, do ®ã ®Çu t níc ngoµi cho phÐp lîi
dông çc chªnh lÖch nµy ®Ó lµm gi¶m chi pÝ s¶n xuÊt t¨ng lîi nhuËn. Tr-
íc hÕt ®ã lµ chi phÝ vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng NhËt gÊp
10 lÇn l¬ng b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng trong khèi ASEAN, l¬ng b×nh
qu©n cña çc níc NICS §«ng ¸ còng gÊp 12 lÇn l¬ng cña lao ®éng ViÖt
Nam. Do ®ã, trong thêi gian qua çc níc t b¶n ph¸t triÓn vµ nh÷ng níc c«ng
nghiÖp míi ®· chuyÓn nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng sangt çc níc
®ang ph¸t triÓn ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc tæ chøc s¶n xuÊt vµ tiªu
thô s¶n phÈm ë çc níc së t¹i còng gióp çc chñ ®Çu t gi¶m chi phÝ vËn
chuyÓn hµng hãa tiÕt kiÖn chi phÝ qu¶ng ço, tiÕp thÞ... Do ch¹y theo lîi
nhuËn ®éc quyÒn cao, çc nhµ ®Çu t s½n sµng bá mÆc n¹n thÊt nghiÖp
ë çc níc ph¸t triÓn ®Ó ®Çu t ë nh÷ng níc cã chi phÝ rÎ, lîi nhuËn cao vµ
nh vËy t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho níc nhËp khÈu vèn ®Çu t .
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gióp çc chñ ®Çu t t×m kiÕm ®îc çc
nguån tµi nguyªn, nguyªn liÖu æn ®Þnh. Môc tiªu cña nhiÒu dù ¸n ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi t×m kiÕm nguån nguyªn liÖu, nhiªn liÖu phôc vô cho
nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cña çc chñ ®Çu t, ch¼ng h¹n
khai th¸c dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, tµi nguyªn biÓn, tµi nguyªn rõng, s¶n
phÈm c©y c«ng nghiÖp... Nguån tµi nguyªn cña çc níc ®ang ph¸t triÓn cã
nhiÒu nhng kh«ng cã ®iÒu kiÖn khai th¸c, chÕ biÕn do thiÕu vèn, c«ng
nghÖ. Do ®ã, ®Çu t vµo lÜnh vùc nµy sÏ thu ®îc nhiÒu nguyªn liÖu gi¸ rÎ
vµ qua chÕ biÕn sÏ thu lîi nhuËn cao.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gióp çc chñ ®Çu t níc ngoµi ®æi míi
c¬ cÊu s¶n xuÊt, ¸p dông c«ng nghÖ míi, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh.
§æi míi thêng xuyªn c«ng nghÖ lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn trong c¹nh tranh,
do ®ã çc nhµ ®Çu t níc ngoµi thêng chuyÓn nh÷ng m¸y mãc, c«ng nghÖ
®· l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi ®Ó ®Çu t sang çc níc kh¸c.
§iÒu ®ã mét mÆt gióp çc chñ ®Çu t thùc chÊt b¸n ®îc m¸y mãc cò ®Ó
thu håi vèn nh»m ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, kÐo dµi ®îc chu kú sèng
cña s¶n phÈm cña h·ng ë thÞ trêng míi, di chuyÓn m¸y mãc g©y « nhiÔm
m«i trêng ra níc ngoµi vµ trong nhiÒu trêng hîp cßn thu ®îc lîi do chuyÓn
giao c«ng nghÖ ®· l¹c hËu ®èi víi chñ ®Çu t níc ngoµi.
VI. Kinh nghiÖm cña mét sè níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi trong viÖc
huy ®éng vµ sö dông FDI
FDI ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ,
lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña qu¸ tr×nh C«ng
nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Do vËy, çc níc ®i sau nÕu cã chÝnh
s¸ch thu hót vµ sö dông hîp lý th× cã thÓ tËn dông ®îc thµnh qu¶ cña çc
níc ®i tríc, rót ng¾n thêi gian CNH - H§H. Díi ®©y lµ mét sè kinh
nghiÖm huy ®éng vµ sö dông vèn cña mét sè níc trong khu vùc:
a. Trung quèc: Tõ n¨m 1979-1997, Trung quèc cã trªn 303.000 hîp
®ång tæng gi¸ trÞ 520 tû USD, vèn thùc hiÖn ®¹t 247 tû USD, tû lÖ sö
dông vèn ®¹t 47,5%; lµ n¬i thu hót ®îc 40% tæng vèn ®Çu t vµo çc níc
®ang ph¸t triÓn. N¨m 1999, vèn ®Çu t vµo Trung quèc ®¹t 40 tû USD. §Ó
®¹t ®îc thµnh tùu trªn, Trung quèc ®· sö dông mét sè biÖn ph¸p:
 C¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, t¨ng cêng b¶o vÖ quyÒn lîi cña çc nhµ
®Çu t th«ng qua çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C¶i t¹o hµnh chÝnh, tµi
chÝnh, thùc hiÖn chÕ ®é mét cöa ( thµnh uû Uû ban ®Çu t níc ngoµi
®Ó t¨ng cêng qu¶n lý vµ thu hót FDI; ë çc tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng ®Òu cã c¬ quan qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi).
 Thùc hiÖn chÝnh s¸ch u ®·i, ®Æc biÖt lµ thuÕ: MiÔn thuÕ nhËp
khÈu vµ VAT cho çc thiÕt bÞ s¶n xuÊt ®îc xuÊt khÈu, x©y dùng
danh môc h¹n chÕ ®Çu t vµ quan t©m ®Õn lÜnh vùc FDI ë vïng trung
t©m vµ MiÒnT©y. MiÔn thuÕ thu nhËp trong hai n¨m ®Çu cã l·i vµ
gi¶m 50% trong vßng 3 n¨m tiÕp theo cho çc c¬ së s¶n xuÊt kinh
doanh víi thêi gian trªn 10 n¨m hoÆc nh÷ng xÝ nghiÖp s¶n xuÊt kinh
doanh phôc vô xuÊt khÈu, nhËp khÈu vËt t ®îc miÔn thuÕ h¶i quan tõ
5-25%.
 Më réng ®Þa bµn thu hót vèn ®Çu t vµ ph¹m vi tiªu thô s¶n phÈm
thÞ trêng t¨ng cÇu trong níc.
 §a d¹ng ho¸ çc h×nh thøc ®Çu t.
b. In®«nªsia: Tõ n¨m 1967-1996, In®«nªsia ®· thu hót ®îc 173,6 tû
USD vèn FDI. Së dÜ In®«nªsia ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã lµ do:
 Kh«ng quèc h÷u ho¸ çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
 C¶i tiÕn thñ tôc ®Çu t, bá thñ tôc nghiªn cøu, kh¶o s¸t, bá qua viÖc
gi¶i tr×nh vÒ chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ m¸y mãc nhËp khÈu vµ nhiÒu lo¹i
giÊy phÐp kh¸c.
 ¸p dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh møc
thuÕ tèi ®a lµ 30% ®Ó t¨ng lîi nhuËn vµ trõ thuÕ vµo ngµy nghØ cho
çc nhµ ®Çu t níc ngoµi. MiÔn thuÕ doanh thu ®èi víi hµng ho¸, vËt t
vµ dÞch vô xuÊt khÈu, miÔn thuÕ VAT trong vßng 5 n¨m kÓ tõ khi
s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi çc lÜnh vùc kh¸ch s¹n, v¨n phßng, trung
t©m th¬ng m¹i, giao th«ng c«ng céng, gi¶m thuÕ thu nhËp nÕu dïng lîi
nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t trong vßng 5 n¨m, gi¶m thuÕ doanh thu tèi ®a 5
n¨m ®ã, rót ng¾n thêi gian khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
 KhuyÕn khÝch thµnh lËp çc ng©n hµng níc ngoµi t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi triÓn khai çc dù ¸n FDI.
 Mét ®iÓm ®¸ng lu ý lµ ë In®«nªsia FDI ®îc thùc hiÖn díi h×nh
thøc liªn doanh lµ duy nhÊt vµ çc xÝ nghiÖp liªn doanh ®îc ®èi xö nh
çc doanh nghiÖp trong níc. Tû lÖ vèn ph¸p ®Þnh cña nhµ ®Çu t níc
ngoµi trong doanh nghiÖp liªn doanh lµ 95,5% vµ vèn cña In®«nªsia
t¨ng dÇn lªn 20%, sau 15 n¨m ho¹t ®éng In®«nªsia ph¶i së h÷u Ýt nhÊt
51% vèn ph¸p ®Þnh. Çc nhµ ®Çu t níc ngoµi cã thÓ t¸i ®Çu t ,
chuyÓn lîi nhuËn rÔ rµng vµ ho¹t ®éng cña çc dù ¸n cã vèn ®Çu t níc
ngoµi lµ 30 n¨m.
c. Singapore: Lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã tèc ®é thu hót FDI
cao nhÊt trong khèi ASEAN. Tõ nh÷ng n¨m 1981-1995, Singapore ®· thu
hót ®îc 40.618 triÖu USD, b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 2.702,8 triÖu USD.
§Ó ®¹t ®îc møc ®é cao nh vËy, Singapore ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch:
 §¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ hoµn thiÖn vÒ dÞch vô.
 X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô cho kinh doanh: Singapore cã
hÖ thèng c¬ cÊu h¹ tÇng liªn hoµn vµ ph¸t triÓn nhÊt Ch©u ¸, cã bÕn
c¶ng hiÖn ®¹i ®øng thø ba trªn thÕ giíi sau NhËt B¶n vµ Th¸i Lan,
®µo t¹o c«ng nh©n, liªn kÕt x· héi víi gia ®×nh vµ gi¸o dôc phæ th«ng.
 Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc mét çch toµn diÖn, ®µo t¹o c«ng nh©n
kü thuËt, lËp quü ph¸t triÓn tµi n¨ng, çc doanh nghiÖp ®Òu cã nghÜa
vô ®µo t¹o vµ t¸i t¹o c«ng nh©n.
 ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t: Nhµ ®Çu t tù do di
chuyÓn vèn, lîi nhuËn ra níc ngoµi, tù quyÕt ®Þnh h×nh thøc, ph¬ng
ph¸p vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng. MiÔn thuÕ lîi nhuËn cæ phÇn ®èi víi
ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ gi¶m thuÕ trong 5 n¨m, xÝ nghiÖp
xuÊt khÈu ®îc gi¶m thuÕ 8 n¨m ( cã n¬i lªn tíi 15 n¨m) xÝ nghiÖp thua
lç kh«ng ph¶i chÞu thuÕ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt 3 n¨m vµ chuyÓn sè lç
vµo thêi gian sau khi xÝ nghiÖp lµm ¨n cã l·i, u ®·i thuÕ vÒ nhËp
khÈu thiÕt bÞ.
 Ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n.
d. Th¸i Lan: §Ó khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi vµo níc m×nh,
ChÝnh phñ Th¸i Lan kh«ng quy ®Þnh ®iÒu kiÖn b¾t buéc tû lÖ gãp vèn
liªn doanh. Tuy nhiªn, çc dù ¸n cho phÐp Th¸i Lan gãp vèn trªn 50% th×
®îc uû ban ®Çu t cÊp chøng chØ b¶o l·nh.
 §èi víi lÜnh vùc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, Th¸i Lan ®· tho¶ thuËn
miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ.
 Th¸i Lan còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn thñ tôc hµnh chÝnh nh»m
t¹o thuËn lîi cho nhµ ®Çu t níc ngoµi b»ng çch nhiÒu lÇn c¶i tiÕn thñ
tôc cÊp giÊy phÐp, thñ tôc triÓn khai dù ¸n theo híng khuyÕn khÝch
çc nhµ ®Çu t níc ngoµi.
e. Malaysia: Thêi kú 1981-1995, Malaysia ®· thu hót ®îc 35.263
triÖu USD, b×nh qu©n 2.350,86 triÖu USD/n¨m, lµm ®îc ®iÒu nµy lµ do
Malaysia ®· thùc hiÖn çc biÖn ph¸p nh sau:
 §¶m b¶o kh«ng quèc h÷u ho¸ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi,
æn ®Þnh chÝnh trÞ, c¬ së h¹ tÇng hoµn thiÖn.
 Gi¶m bít thñ tôc hµnh chÝnh tiÕn tíi chÕ ®é mét cöa. Çc nhµ ®Çu
t chØ ph¶i ®i qua mét cöa lµ c¬ quan ph¸t triÓn ®Çu t cña Malaysia
( MIDA), giÊy phÐp ®îc nhËn trong vßng tõ 4-6 tuÇn, cã nh÷ng híng
dÉn cô thÓ gióp çc nhµ ®Çu t trong viÖc lùa chän ®èi t¸c, ngµnh
nghÒ, ®Þa ®iÓm ®Çu t.
 Cã nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i, ®Æc biÖt lµ thuÕ: nÕu ®Çu t vµo
nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc khuyÕn khÝch th× ®îc u ®·i thuÕ vÒ ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu. MiÔn thuÕ 5 n¨m kÓ tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt
kinh doanh vµ kÐo dµi trong 5 n¨m n÷a nÕu nhµ ®Çu t ®¸p øng ®îc
nh÷ng tiªu chuÈn cña c¬ quan ®Çu t nh gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu,
t×nh h×nh thu hót vµ sö dông lao ®éng. MiÔn thuÕ hoÆc gi¶m thuÕ
lîi tøc 5 n¨m kÓ tõ khi cã l·i suÊt ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu trªn
50% s¶n phÈm ®Çu ra vµ trong s¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh sö dông
trªn 50% nguyªn liÖu cña hä.
 Thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuª lao ®éng g¾n víi ®µo t¹o, khuyÕn
khÝch çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi n©ng cao tay nghÒ,
®µo t¹o çn bé vµ c«ng nh©n Malaysia.
CH¦¥NG II
thùc tr¹ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam
I. Thùc tr¹ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam trong thêi gian
qua.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam ®îc tiÕn hµnh kÓ tõ khi
LuËt ®Çu t níc ngoµi ®îc ban hµnh ngµy 29/12/1987. Tr¶i qua çc lÇn söa
®æi bæ sung vµo çc n¨m 1990, 1992, 1996 vµ n¨m 2000. M«i trêng ®Çu
t cña ViÖt Nam ®· ®îc c¶i thiÖn h¬n, th«ng tho¸ng h¬n. Ho¹t ®éng ®Çu
t níc ngoµi lµ kÕt qu¶ cña c«ng cuéc ®æi míi, më cöa nÒn kinh tÕ, thùc
hiÖn ®êng lèi më réng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, kÕt hîp chÆt chÏ
gi÷a sö dông tèi ®a vµ cã hiÖu qu¶ nguån lùc trong níc víi viÖc tËn dông
nguån lùc bªn ngoµi.
Qua 14 n¨m, trong lÜnh vùc ®Çu t níc ngoµi nãi chung vµ ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi nãi riªng chóng ta ®· gÆt h¸i ®îc kh¸ nhiÒu nh÷ng kÕt
qu¶ mµ ®Çu t níc ngoµi mang l¹i.
1. Sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t
TÝnh ®Õn thêi ®iÓm ngµy 31/12/2001 trªn ®Þa bµn c¶ níc ®· thu
®îc 3.705 dù ¸n FDI víi tæng sè vèn ®¨ng ký 41.074,5 triÖu USD ( tÝnh
c¶ dù ¸n hÕt h¹n vµ gi¶i thÓ ). Còng tÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2001 c¶ n-
íc cßn 3.046 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng víi tæng sè vèn 37.861,2 triÖu USD.
Díi ®©y lµ sè liÖu vÒ møc ®é thu hót FDI qua çc n¨m.
B¶ng 1. sè dù ¸n FDI ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t ph©n theo n¨m (1988-
2002)
( TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002- tÝnh c¶ dù ¸n t¨ng vèn, hÕt h¹n vµ gi¶i
thÓ )
Tæng vèn ®¨ng
N¨m Sè dù ¸n ký Vèn ph¸p ®Þnh
( triÖu USD ) ( triÖu USD )
1988 37 371,8 288,4
1989 67 582,5 311,5
1990 107 839,0 407,5
1991 153 1.332,3 663,6
1992 198 2.165,0 1.418,0
1993 274 2.900,0 1.468,5
1994 373 3.765,6 1.729,9
1995 417 6.530,8 2.986,6
1996 371 8.497,3 4.462,5
1997 346 4.462,5 2.148,8
1998 283 4.058,6 1.807,9
1999 311 1.627,8 1.139,5
2000 328 1.476,8 989,6
2001 470 2.464,5 1.016,4
2002 745 1.490,0 690,9
Tæng sè 4450 42.564,5 20.013,3
Nguån: Vô Qu¶n lý Dù ¸n - Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu
t
BiÓu ®å 1a: sè Dù ¸n FDI t¹i ViÖt nam giai ®o¹n 1988-2002
( TÝnh c¶ çc dù ¸n t¨ng vèn, hÕt h¹n vµ gi¶i thÓ).
BiÓu ®å 1b: sè vèn FDI vµo ViÖt nam giai ®o¹n 1988-2002
( tÝnh c¶ çc dù ¸n t¨ng vèn, hÕt h¹n vµ gi¶i thÓ)
Qua çc b¶ng, biÓu trªn ta thÊy tèc ®é thu hót vèn FDI vµo ViÖt
nam trong thêi gian qua cã thÓ chia lµm ba giai ®o¹n:
 Giai ®o¹n tõ 1988-1991: Cã 364 dù ¸n víi tæng sè vèn cÊp míi lµ
3.125,6 triÖu USD. §©y lµ thêi kú ®Çu thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi
ho¹t ®éng thu hót vµ qu¶n lý FDI t¹i ViÖt nam hoµn toµn míi mÎ. Trong
khi ®ã, çc nhµ ®Çu t cha quen víi thÞ trêng ViÖt nam nªn hä thËn träng
trong bíc ®i ®Çu tiªn. ChÝnh v× vËy, thêi gian nµy sè dù ¸n vµ sè vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam kh«ng nhiÒu.
 Giai ®o¹n 1992-1996: Cã 1633 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký, cÊp míi
lµ 23.858,7 triÖu USD ( t¨ng 4,48 lÇn vÒ dù ¸n vµ 7,63 lÇn vÒ tæng sè
vèn ®Çu t víi giai ®o¹n 1988-1991 ). Trong thêi kú nµy çc nhµ ®Çu t níc
ngoµi ®Çu t m¹nh vµo ViÖt nam v× víi hä ®©y lµ mét thÞ trêng réng lín,
®Çy tiÒm n¨ng víi gÇn 80 triÖu d©n cã nguån lao ®éng dåi dµo, rÎ, nguån
tµi nguyªn phong phó vµ cha ®îc khai th¸c nªn cã rÊt nhiÒu c¬ héi trong
®Çu t kinh doanh. Thêi kú nµy còng lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña
nÒn kinh tÕ çc níc §«ng Nam ¸ nãi riªng vµ çc níc Ch©u ¸ nãi chung,
chÝnh sù ph¸t triÓn ®ã còng t¬ng t¸c vµ thóc ®Èy dßng vèn FDI vµo ViÖt
nam.
 Giai ®o¹n 1997-2002: Cã 2483 dù ¸n, víi tæng sè vèn ®¨ng ký cÊp míi
lµ 15.580 triÖu USD ( t¨ng 1,52 lÇn vÒ sè dù ¸n nhng gi¶m 1,53 lÇn vÒ
tæng sè vèn ®Çu t so víi giai ®o¹n 1992-1996 ). Tõ n¨m 1997 ®Õn nay,
cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ®· ¶nh hëng m¹nh
®Õn nguån tµi chÝnh cña çc nhµ ®Çu t vµ khu vùc ASEAN, NhËt B¶n,
Hµn Quèc lµ nh÷ng níc ®Çu t nhiÒu vµo ViÖt nam, ®ång thêi cuéc khñng
ho¶ng còng g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho thÞ trêng tronh níc vµ thÕ giíi
khiÕn cho ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam g¶im sót ®¸ng kÓ.
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n còng ph¶i kÓ ®Õn lµ m«i trêng ®Çu t vµo
ViÖt nam vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n vµ trë ng¹i cho çc nhµ ®Çu t ®· khiÕn
cho ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gi¶m sót.
Nh×n tæng qu¸t tõ n¨m 1988-1996 ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt
nam t¨ng kh¸, sè dù ¸n ®¨ng ký t¨ng b×nh qu©n 31,5% n¨m, vèn ®¨ng ký
t¨ng 45%. Nhng tõ n¨m 1997 ®Õn nay, tèc ®é ®Çu t gi¶m sót râ rÖt.
Nguyªn nh©n do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc vµ m«i trêng
®Çu t cña ViÖt nam kh«ng ®ñ hÊp dÉn. Sang n¨m 1999, sè dù ¸n ®îc cÊp
giÊy phÐp ®· b¾t ®Çu t¨ng trë l¹i. T¨ng tõ 12% so víi n¨m 1998, riªng sè
vèn ®¨ng ký míi chØ b»ng 43% so víi n¨m 1998. N¨m 2000 t×nh h×nh cã
phÇn kh¶ quan h¬n, sè dù ¸n ®¨ng ký t¨ng 11%, sè vèn ®¨ng ký t¨ng 2,6
lÇn. §Æc biÖt n¨m 2002 tuy sè dù ¸n ®¨ng ký cã t¨ng ®¸ng kÓ nhng tæng
vèn ®¨ng ký l¹i gi¶m râ rÖt, quy m« dù ¸n nhá.
2. Quy m« cña çc dù ¸n

NÕu trong 3 n¨m ®Çu 1988-1990, quy m« b×nh qu©n cña mét dù ¸n
lµ 8,5 triÖu USD th× ®Õn n¨m 1995 lµ 15,66 triÖu USD. §Æc biÖt lµ
n¨m 1996 do cã 2 dù ¸n lín ®îc cÊp giÊy phÐp, n©ng quy m« dù ¸n lªn
møc kû lôc lªn 22,9 triÖu USD, n¨m 1997 lµ 12,89 triÖu USD, n¨m 1998
lµ 14,34 triÖu USD, trong n¨m 1999 quy m« b×nh qu©n mét dù ¸n nhá
kho¶ng 5,23 triÖu USD, n¨m 2000 chØ ®¹t kho¶ng 4,5 triÖu USD/dù ¸n
thÊp nhÊt trong 12 n¨m tríc ®ã, n¨m 2001 lµ 5,24 triÖu USD/dù ¸n, vµ
n¨m 2002 lµ 2 triÖu USD.
Nh×n chung trong 9 n¨m ®Çu tõ 1988-1996 quy m« b×nh qu©n cña
mçi dù ¸n ngµy cµng t¨ng. Do ®· xuÊt hiÖn nh÷ng dù ¸n ®Çu t míi, quy
m« rÊt lín nh dù ¸n khu ®« thÞ Nam Th¨ng Long - Hµ Néi 2,11 tû USD, dù
¸n s¶n suÊt thÐp 1 tû USD, dù ¸n khu ®« thÞ An Phó - thµnh phè Hå ChÝ
Minh 997,5 triÖu USD hoÆc çc dù ¸n x©y dùng c¶ng, nhµ m¸y xi m¨ng...
Tõ n¨m 1997 - 2002 quy m« b×nh qu©n cña mçi dù ¸n cã phÇn bÞ
thu hÑp sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸, sù ¶nh hëng cña
çc níc ®Çu t vµo níc ta bÞ gi¶m sót
3. C¬ cÊu ®Çu t cña çc dù ¸n

XÐt vÒ c¬ cÊu, vèn FDI chñ yÕu tËp chung vµo lÜnh vùc c«ng
nghiÖp, x©y dùng víi 170 dù ¸n, tæng sè vèn ®Çu t lµ 19.472 triÖu USD,
chiÕm tû träng 53,2% tæng sè vèn ®Çu t. KÕ ®Õn lµ çc ngµnh th¬ng m¹i
- dÞch vô cã 649 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t lµ 14.830 triÖu USD chiÕm
40,5% tæng sè vèn ®Çu t. Riªng lÜnh vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp cã 383
dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t lµ 2.292 triÖu USD, chiÕm 6,3%. Trong c¬
cÊu vèn ®Çu t cña çc dù ¸n, ta cã thÓ xÐt theo hai khÝa c¹nh:
3.1. C¬ cÊu ®Çu t theo ngµnh

Ph©n tÝch ®Çu t theo ngµnh ta thÊy: Çc dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi
®· cã mÆt ë kh¾p mäi ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®ang cã sù
chuyÓn dÞch cho phï hîp víi yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH - H§H ®Êt níc:
NÕu giai ®o¹n ®Çu çc dù ¸n tËp chung vµo x©y dùng kh¸ch s¹n, nhµ
hµng, v¨n phßng cho thuª th× nay tËp chung vµo çc ngµnh c«ng nghiÖp.
Cô thÓ lµ trong giai ®o¹n 1988-1999 c«ng nghiÖp nÆng 16,7%, c«ng
nghiÖp dÇu khÝ 8,3%, c«ng nghiÖp nhÑ 10,56%, c«ng nghiÖp thùc
phÈm 5,89%, x©y dùng 9,75%, x©y dùng ®« thÞ 9,14%... C¬ cÊu ®Çu t
theo ngµnh cã thÓ coi lµ thÝch hîp.
Trong n¨m 1999, c¬ cÊu ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tiÕp tôc chuyÓn
dÞch phï hîp h¬n n÷a víi nhu cÇu CNH _ H§H ®Êt níc. Trong 308 dù ¸n
®îc cÊp giÊy phÐp cã 255 dù ¸n ®Çu t vµo khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt
chiÕm 89,28% vµ vèn ®¨ng ký ®¹t 1.245 triÖu USD, chiÕm 79,5% trong
lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cã 225 dù ¸n ®îc cÊp giÊy phÐp víi
tæng sè vèn ®Çu t ®¨ng ký lµ 1.049 triÖu USD chiÕm 67% vèn ®¨ng ký.
Trong n¨m 2002, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã sù chuyÓn biÕn lín
vÒ chÊt so víi çc n¨m tríc tËp chung chñ yÕu vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt,
chiÕm 94% sè vèn ®¨ng ký, trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chiÕm 90,98%,
n«ng l©m - ng ngiÖp chiÕm 2,76%, dÞch vô du lÞch chØ chiÕm 2,92%,
®· cã nh÷ng dù ¸n ®Çu t vµo lÜnh vùc gi¸o dôc - y tÕ chiÕm 3,41%.
C¬ cÊu ngµnh nghÒ ®îc ®iÒu chØnh theo híng ngµy cµng hîp lý,
nh÷ng n¨m ®Çu thu hót vèn ®Çu t sè dù ¸n quy m« nhá, ®Çu t vµo kh¸ch
s¹n dÞch vô lµ nhiÒu th× trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng
dù ¸n víi sè vèn hµng chôc triÖu USD, chñ yÕu ®Çu t theo chiÒu s©u vµo
lÜnh vùc chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ.
B¶ng 2a: ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ngµnh giai ®o¹n
1988-2001
( chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc)
Sè dù ¸n Vèn ®Çu t
Tû Tû Vèn thùc
Ngµnh
Sè lîng träng Vèn(USD) träng hiÖn
(%) (%)
C«ng nghiÖp 1.985 65,17 20878478833 55,14 11813961695
CN dÇu khÝ 28 0,92 3176126867 8,39 2839016552
CN nhÑ 791 25,97 4382707752 11,58 2069017794
CN nÆng 789 25,90 7803703405 20,61 3828964653
CN thùc phÈm 165 5,42 2353442852 6,22 1282333206
X©y dùng 212 6,96 3162496957 8,35 1794629490
N«ng-L©m 382 12,54 2144770903 5,67 1133451416
NghiÖp
N«ng l©m 326 10,70 1970506584 5,20 1033439771
nghiÖp
Thuû s¶n 56 1,84 174264319 0,47 100011645
DÞch vô 679 22,29 14838033815 39,19 5746280249
GTVT-Bu 95 3,12 2785711139 7,35 916637440
®iÖn
Kh¸chs¹nDulÞc 120 3,94 3272528296 8,64 1839463274
h
Tµi chÝnh- 48 1,58 543200000 1,43 488439756
ng©n hµng
V¨n ho¸-YtÕ- 105 3,45 560509685 1,48 160582796
Gi¸o dôc
X©y dùng khu 3 0,10 2466674000 6,52 394618
®« thÞ míi
X©y dùng v¨n 112 3,67 3693677342 9,76 1628216764
phßng c¨n hé
X©y dùng h¹ 15 0,49 795100556 2,1 471851616
tÇng KCX-
KCN
DÞch vô kh¸c 181 5,94 720632797 1,90 186693985
Tæng sè 3.046 100 37861283551 100 18693693360
Nguån: vô qu¶n lý dù ¸n-Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t
biÓu ®å 2: c¬ cÊu ngµnh

B¶ng 2B: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ngµnh n¨m 2002
( TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2002-chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc )
Sè Sè dù Tæng vèn
Chuyªn ngµnh Vèn ph¸p ®Þnh
TT ¸n ®Çu t
C«ng nghiÖp nÆng 208 382 201 148 591
DÇu khÝ 2 29 200 29 200
C«ng nghiÖp nhÑ 316 636 929 288 363
CN thùc phÈm 43 76 257 43 035
N«ng - l©m nghiÖp 19 32 780 23 210
Kh¸ch s¹n - Du lÞch 21 141 045 56340
VP cho thuª 3 6 200 5 000
DÞch vô 50 24 565 13 338
1. GTVT - Bu ®iÖn 14 20 411 8 857
2. X©y dùng 38 80 160 40 191
3. V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 18 26 508 12 165
4. Thñy s¶n 11 16 735 6 665
5. Tµi chÝnh - Ng©n hµng 1 5 000 5 000
6. X©y dùng KCN – KCX 2 18 555 9 000
Tæng sè: 745 1 496 551 690 956
Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t
§¬n vÞ tÝnhvèn ®Çu t: 1000
USD
Qua çc sè liÖu trªn cã thÓ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi vµo ViÖt nam 15 n¨m qua nh sau:
Nh×n chung quy m« ®Çu t b×nh qu©n cho mçi dù ¸n trong ngµnh
N«ng- L©m - Ng nghiÖp t¬ng ®èi nhá so víi çc ngµnh kh¸c, trong ®ã çc
dù ¸n ®Çu t vµo ngµnh thuû s¶n cã quy m« nhá nhÊt, kho¶ng 3 triÖu
USD. Ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cã quy m« ®Çu t trung b×nh
kho¶ng 12 triÖu USD, trong ®ã vèn lín nhÊt lµ çc dù ¸n th¨m dß vµ khai
th¸c dÇu khÝ (93 triÖu USD/dù ¸n ). Ngµnh dÞch vô cã quy m« ®Çu t lín
kho¶ng 25 triÖu USD/dù ¸n. NÕu kh«ng tÝnh ®Õn hai dù ¸n x©y dùng
khu ®« thÞ míi t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh ( tæng sè vèn ®¨ng
ký lµ 3,3 tû USD chiÕm 6,5% vèn ®¨ng ký cña c¶ níc vµ15% vèn ®¨ng ký
cña ngµnh dÞch vô ) th× quy m« b×nh qu©n dù ¸n ngµnh dÞch vô lµ 21,7
triÖu USD. Trong ngµnh dÞch vô, vèn ®Çu t tËp chung chñ yÕu vµo lÜnh
vùc x©y dùng kh¸ch s¹n, c¨n hé, v¨n phßng cho thuª vµ çc dù ¸n x©y dùng
h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp. Vèn ®Çu t trung b×nh cña çc dù ¸n nµy kh¸ lín,
gÇn 30 triÖu USD cho mét dù ¸n x©y dùng h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp.
3.2. C¬ cÊu ®Çu t theo vïng l·nh thæ

HiÖn nay, hÇu hÕt çc tØnh, thµnh phè trong c¶ níc ®Òu cã çc dù
¸n FDI. Tuy nhiªn, c¬ cÊu ®Çu t theo vïng cßn bÊt hîp lý do FDI tËp
chung chñ yÕu ë çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm
phÝa Nam, ®øng ®Çu lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh víi u thÕ vît tréi vÒ c¬
së h¹ tÇng vÒ sù thuËn lîi cho giao th«ng ®êng thuû, ®êng bé, ®êng hµng
kh«ng vµ sù n¨ng ®éng trong kinh doanh, lµ vïng thu hót ®îc nhiÒu vèn
®Çu t níc ngoµi nhÊt trong c¶ níc. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé mµ
®øng ®Çu lµ Hµ Néi, lµ vïng thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi thø hai trªn c¶ níc. Vïng miÒn nói trung du B¾c Bé vµ T©y Nguyªn
lµ hai vïng thu hót ®îc Ýt dù ¸n FDI nhÊt.
B¶ng 3. c¬ cÊu FDI theo vïng l·nh thæ
( tÝnh ®Õn hÕt ngµy31/12/2002-chØ tÝnh çc dù ¸n ®ang cã hiÖu lùc)
Tû Tû Vèn Tû
Sè dù Vèn
Vïng l·nh thæ träng träng thùc träng
¸n ®¨ng ký
(%) (%) hiÖn (%)
Vïng KTT§ B¾c Bé 624 18,43 9.693 27,19 4.397 26,42
MiÒn nói phÝa B¾c 70 2,07 300 0,84 190 1,14
Vïng KTT§ Trung Bé 137 4,08 2.224 6,24 852 5,12
Vïng T©y Nguyªn 67 1,97 915 2,56 155 0,93
Vïng KTT§ Nam Bé 2323 68,62 20.674 58 9.821 59
Vïng §BSCL 132 3,89 1.094 3,06 769 4,62
Vïng B¾c Trung Bé 32 0,94 747 2,09 456 2,74
Tæng Sè 3385 100 35.647 100 16.640 100
Nguån: Vô Qu¶n lý Dù ¸n-Bé KÕ ho¹ch vµ
§Çu t
Vèn vµ doanh thu: triÖu
USD
BiÓu ®å 3: c¬ cÊu FDI theo vïng l·nh thæ

EMBED MSGraph.Chart.8 \s
Nh vËy ®Çu t níc ngoµi vµo çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm chiÕm tû
träng lín, çc dù ¸n cã quy m« lín vµ quan träng hÇu hÕt tËp trung vµo çc
vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c Bé vµ Nam Bé, n¬i cã c¬ së h¹ tÇng t-
¬ng ®èi hoµn trØnh, søc tiªu thô lín, ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thuËn
lîi h¬n c¶, vèn ®Çu t cßn hiÖu lùc cña ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm hiÖn
®ang chiÕm 90,54% vèn hiÖu lùc cña c¶ níc. Trong ®ã vïng kinh tÕ träng
®iÓm Nam Bé chiÕm 59% so víi c¶ níc, riªng vïng nói phÝa B¾c vµ T©y
Nguyªn tû lÖ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cßn qu¸ Ýt ái, mÆt kh¸c ta còng
cã thÓ thÊy c¬ cÊu vèn ®Çu t theo ngµnh t¹i çc vïng kinh tÕ nh sau:
B¶ng 4. c¬ cÊu vèn ®Çu t theo ngµnh vµ theo vïng kinh tÕ
§VT: %
Vïng kinh Vïng Vïng Vïng Vïng Vïng Vïng
tÕ nói KT KT T©y KT ®ång
phÝa träng träng Nguyªn träng b»ng
B¾c ®iÓm ®iÓm ®iÓm S«ng
B¾c Bé Trung Nam Cöu
Ngµnh Bé Bé Long
CN nÆng 12,2 24,2 4,6 0 8 0

CN nhÑ 63,8 0 0 9,9 19,4 13,6
CN thùc phÈm 9,3 23,3 10,9
N«ng l©m nghiÖp 6,5 16,5 54,6 10,2
X©y dùng 5 9,4 22,8 57,7
Kh¸ch s¹n-Du lÞch 19,7 17,3 35,4
GTVT- Bu ®iÖn 13,5
XD v¨n phßng c¨n hé 9,4 15,4
Vèn ®Çu t cßn hiÖu 22 1.912,95 495,88 299,3 4.326,2 3,82
lùc b×nh qu©n cho
mét
tØnh( TriÖu USD)
Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ(130) sè 8-2001 trang 14
Sè liÖu trong b¶ng cho thÊy t×nh h×nh ®Çu t níc ngoµi vµo çc
vïng kinh tÕ cã sù kh¸c biÖt râ rÖt.
Çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm vèn ®Çu t ph©n bæ kh«ng tËp trung
mµ giµn tr¶i vµo nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau trong khi ®ã çc vïng kinh
tÕ kh¸c vèn ®Çu t tËp trung h¬n trong mét sè ngµnh nghÒ chñ yÕu chiÕm
gÇn 100% vèn ®Çu t cña c¶ vïng. Tuy nhiªn sù tËp trung ®ã còng cha thùc
sù hîp lý víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn kinh tÕ - x· héi cña vïng trõ T©y Nguyªn
®ac tËp trung 54,6% sè vèn ®Çu t vµo kinh tÕ m¹nh cña vïng lµ N«ng
L©m nghiÖp. Vïng ®ång b»ng S«ng Cöu Long l¹i qu¸ chó träng vµo
ngµnh X©y dùng chiÕm gÇn 60% tæng sè vèn ®Çu t, trong khi ®ã N«ng
nghiÖp lµ thÕ m¹nh cña vïng chØ chiÕm 10%.
VÒ quy m« b×nh qu©n/ tØnh vµ vèn thùc hiÖn còng cho thÊy vèn
®Çu t níc ngoµi chñ yÕu tËp trung vµo çc tØnh Nam Bé, çc khu c«ng
nghiÖp, çc khu chÕ xuÊt còng tËp trung chñ yÕu ë 3 vïng kinh tÕ träng
®iÓm. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé 33 khu víi tæng diÖn tÝch lµ
7.110 ha; Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé 10 khu víi tæng diÖn tÝch
1.307 ha; Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Trung Bé 8 khu víi tæng diÖn tÝch lµ
14,682 ha.
§Çu t níc ngoµi vµo çc vïng kinh tÕ cã sù chªnh lÖch kh¸ lín, ë çc
vïng kinh tÕ träng ®iÓm mÆc dï kh«ng ®îc u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt, tiÒn
thuÕ nhng l¹i cã ®iÒu kiÖn vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, lao ®éng vµ
c¬ së h¹ tÇng...Nªn çc dù ¸n ®Çu t vµo çc vïng nµy vÉn cã lîi h¬n nhiÒu
so víi çc vïng kinh tÕ khã kh¨n, do ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, thu håi
vèn ®Çu t nhanh. Tuy nhiªn vïng träng ®iÓm Trung Bé cha t¹o ®îc m«i tr-
êng ®Çu t thuËn lîi nªn khã kh¨n trong viÖc thu hót vèn ®Çu t.
Çc vïng cha thùc sù ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh cña m×nh trong thu hót
®Çu t níc ngoµi. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé vµ Nam Bé ®Òu cã
c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi, nhng ®Çu t níc ngoµi vµo vïng kinh tÕ träng
®iÓm B¾c Bé chØ b»ng 55% vÒ vèn vµ b»ng 37% vèn dù ¸n so víi vïng
träng ®iÓm kinh tÕ Nam Bé.
Vïng nói B¾c Bé cã 12 tØnh chØ thu hót ®îc 264 triÖu USD vèn
®Çu t níc ngoµi trong khi T©y Nguyªn thu hót ®îc 898 triÖu USD vèn,
gÊp 3,4 lÇn.
Trong néi bé çc vïng còng cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ, ch¼ng h¹n vïng
nói B¾c Bé ®iÓn h×nh lµ Phó Thä cã 6 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi sè vèn ®¨ng
ký 119 triÖu USD. Trong khi Hµ Giang chØ cã 1 dù ¸n víi tæng sè vèn 0,5
triÖu USD, Cao B»ng, B¾c C¹n kh«ng cã dù ¸n nµo.
Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé: Trong khi Hµ Néi hiÖn cã 345
dù ¸n víi tæng sè vèn 8.102 triÖu USD, th× Hng Yªn chØ çch Hµ Néi
kh«ng xa kho¶ng trªn díi 20 km ®êng quèc lé chØ cã 9 dù ¸n víi tæng sè
vèn 75 triÖu USD.
Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé: NÕu nh Thµnh Phè Hå ChÝ
Minh cã 815 dù ¸n víi tæng sè vèn 9.786 triÖu USD, th× ë Bµ RÞa Vòng
Tµu chØ cã 60 dù ¸n víi 1.100 triÖu USD. Nh vËy, mÆc dï n»m trong mét
vïng kinh tÕ víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi gÇn gièng nhau, nhng thu hót
vèn ®Çu t níc ngoµi rÊt kh¸c nhau.
C¬ cÊu ®Çu t theo ngµnh còng cßn nhiÒu bÊt cËp v× ®Çu t níc
ngoµi chØ ®Çu t ng¾n h¹n vµo nh÷ng ngµnh cã thÓ mang l¹i lîi nhuËn
nhanh vµ nhiÒu, mµ Ýt chó ý khai th¸c ®óng tiÒm n¨ng cña mçi ®Þa ph-
¬ng còng nh hç trî cho sù ph¸t triÓn cña ®Þa ph¬ng.
Çc khu c«ng nghiÖp: cã 60/67 khu c«ng nghiÖp ®Çu t c¬ së h¹
tÇng nhng míi chØ thùc hiÖn ®îc kho¶ng 30% vèn ®¨ng ký dù to¸n ®Çu
t ®îc duyÖt. Sè lîng çc khu chÕ xuÊt - khu c«ng nghiÖp ®· hoµn thµnh
hoÆc c¬ b¶n hoµn thµnh c¬ së h¹ tÇng cßn qu¸ Ýt ái. §Çu t nh vËy cho nªn
khai th¸c gÆp nhiÒu khã kh¨n. TÝnh ®Õn n¨m 2000 míi chØ thuª 2600 ha
vµ chñ yÕu lµ vïng träng ®iÓm phÝa Nam víi tû lÖ vèn chiÕm 70%;
trong ®ã ®¸ng kÓ lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh víi 27,5%; §ång Nai 21%;
B×nh D¬ng 11,4%. Çc khu c«ng nghiÖp ë vïng kinh tÕ kh¸c hÇu nh r¬i
vµo t×nh tr¹ng Õ Èm. Theo tÝnh to¸n, muèn lÊp ®Çy çc khu c«ng
nghiÖp, khu chÕ xuÊt th× cÇn ph¶i thu hót kho¶ng 6.000 doanh nghiÖp
víi trªn 20 tû USD, trong khi ®ã míi chØ cã kho¶ng h¬n 400 doanh nghiÖp
víi gÇn 1,6 tû USD ®Çu t vµo çc khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt.
4. H×nh thøc ®Çu t
§a sè çc dù ¸n ho¹t ®éng theo h×nh thøc liªn doanh, cã 1.335 dù ¸n,
chiÕm kho¶ng 61% tæng sè dù ¸n víi sè vèn trªn 23,7 tû USD, chiÕm 69%
tæng sè vèn ®¨ng ký. Do ®ã chÝnh s¸ch míi cña ViÖt nam ®èi xö c«ng
b»ng gi÷a doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi vµ doanh nghiÖp liªn
doanh. Do tin tëng vµo m«i trêng ®Çu t ë ViÖt nam nªn nh÷ng n¨m gÇn
®©y ®Çu t theo h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi t¨ng lªn, h×nh thøc liªn
doanh ngµy cµng gi¶m ®i. NÕu chia 14 n¨m thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi
lµm nh÷ng giai ®o¹n nhá ta sÏ thÊy:
 Giai ®o¹n 1988-1992: H×nh thøc liªn doanh ®ãng vai trß chñ ®¹o
chiÕm trªn 70% dù ¸n níc ngoµi, h×nh thøc 100% vèn ®Çu t níc ngoµi
chØ chiÕm 12%.
 Giai ®o¹n 1993-1996: Sè dù ¸n 100% vèn ®Çu t níc ngoµi t¨ng lªn 38%.
 Giai ®o¹n 1996-1999: Sè dù ¸n 100% vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm tíi
64% tæng sè dù ¸n.
 Giai ®o¹n 2000-2001: Sè dù ¸n 100% vèn ®Çu t níc ngoµi ®· t¨ng lªn
®Õn 286 dù ¸n gÊp 5 lÇn sè dù ¸n liªn doanh(59 dù ¸n).
Xem b¶ng sè liÖu sau:
B¶ng 5: ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ph©n theo h×nh thøc ®Çu t (1988-2001)
( TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001-chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc)
H×nh thøc Sè dù Tæng vèn ®Çu Vèn ph¸p §Çu t thùc
®Çu t ¸n t ®Þnh hiÖn
Liªn doanh 1.034 20.116.951.658 7.975.488.023 9.716.048.735
100% vèn níc 1.858 12.413.969.370 5.486.782.896 5.663.310.741
ngoµi
Hîp ®ång hîp 139 4.052.387.523 3.481.919.677 3.274.371.382
t¸c kinh doanh
BOT 6 1.227.975.000 363.885.000 39.962.500
Tæng sè 3.037 37.811.283.551 17.308.075.596 18.693.693.358
nguån: Vô Qu¶n lý Dù ¸n-Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t; Vèn ®Çu t-
:USD
B¶ng 6: c¬ cÊu çc h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam
( TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001-chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc)
1988-1997 1998-2001
H×nh thøc ®Çu t Sè dù ¸n Vèn ®Çu Sè dù ¸n Vèn ®Çu
(%) t (%) (%) t (%)
Liªn doanh 61,33 69,22 39,48 59,01
100% vèn níc ngoµi 30,75 21,16 55,58 29,40
Hîp ®ång hîp t¸c kinh 7,92 9,62 4,69 10,44
doanh
BOT 0,25 1,15
Tæng sè 100,00 100,00 100 100
Nguån: Vô Qu¶n lý dù ¸n-Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t
BiÓu ®å 5: c¬ cÊu h×nh thøc ®Çu t

Qua sè liÖu trªn ta thÊy, h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i
ViÖt nam chñ yÕu lµ çc doanh nghiÖp liªn doanh chiÕm 61,33% sè dù ¸n
vµ 69,22 vèn ®Çu t. §iÒu nµy phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ còng nh chñ
tr¬ng cña Nhµ níc. Mét mÆt, khi çc c«ng ty níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt
nam còng muèn g¾n tr¸ch nhiÖm cña bªn ViÖt nam vµo sù thµnh c«ng cña
c«ng ty, dùa vµo bªn ViÖt nam trong c«ng viÖc quan hÖ còng nh gi¶i
quyÕt çc thñ tôc cÇn thiÕt víi çc c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ çc tæ chøc
kinh tÕ-x· héi ViÖt nam. MÆt kh¸c n÷a, dùa vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh,
c«ng nghÖ, kinh nghiÖm trong qu¶n lý vµ thÞ trêng s½n cã cña bªn níc
ngoµi, bªn ViÖt nam l¹i mong muèn khai th¸c tèi ®a nh÷ng thÕ m¹nh nµy
tõ níc ngoµi ®Ó häc hái kinh nghiÖm, chia sÎ rñi ro. Tuy nhiªn, trong thêi
gian tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, çc nhµ ®Çu t níc ngoµi cã xu híng ¸p dông
h×nh thøc ®Çu t liªn doanh mµ chuyÓn sang h×nh thøc 100% vèn níc
ngoµi. Së dÜ çc nhµ ®Çu t níc ngoµi cã xu híng ¸p dông h×nh thøc 100%
vèn níc ngoµi (100% FOC) h¬n lµ liªn doanh lµ do chÝnh s¸ch cña ViÖt
nam ®èi sö c«ng b»ng gi÷a doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp
100% vèn níc ngoµi nhng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sù ph¸t triÓn tranh
chÊp trong viÖc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp liªn doanh mµ mét
phÇn lµ do sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é cña bªn ViÖt nam. Bªn níc ngoµi th-
êng gãp vèn víi tû lÖ cao h¬n, nhng khi quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan
träng cña doanh nghiÖp l¹i gÆp nh÷ng khã kh¨n tõ phÝa ViÖt nam v×
nguyªn t¾c nhÊt trÝ trong héi ®ång qu¶n trÞ theo quy ®Þnh trong LuËt
®Çu t. B»ng h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi, nhµ ®Çu t níc ngoµi sÏ chñ
®éng trong viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.
§èi víi h×nh thøc hîp ®ång-hîp t¸c-kinh doanh( BCC), do LuËt ®Çu
t quy ®Þnh kh«ng h×nh thµnh ph¸p nh©n míi mµ chñ yÕu dùa trªn ph¸p
nh©n cña bªn ViÖt nam tham gia hîp ®ång. ChÝnh v× vËy, çc nhµ ®Çu
t thêng kh«ng quan t©m ®Õn h×nh thøc nµy. Tuy nhiªn, theo quy ®Þnh
cña nghÞ ®Þnh 24/200/N§-CP cña ChÝnh phñ, h×nh thøc nµy b¾t buéc
ph¶i ¸p dông trong mét sè ngµnh quan träng nh lÜnh vùc khai th¸c dÇu
khÝ, khai th¸c dÞch vô, bu chÝnh viÔn th«ng...V× vËy, h×nh thøc BCC cã
tû träng nhá vÒ sè dù ¸n( chiÕm 7,1%), nhng quy m« dù ¸n l¹i rÊt
lín( chiÕm 10,44%).
Nghiªn cøu çc dù ¸n ®Çu t cho thÊy çc h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi
vµo ViÖt nam cha ®ñ søc hÊp dÉn, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu më réng bæ
sung thªm çc h×nh thøc ®Çu t míi nh: Cho phÐp thµnh lËp çc c«ng ty cæ
phÇn cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
5. §èi t¸c ®Çu t

Theo sè liÖu cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, cho ®Õn hÕt ngµy
31/12/2002 ®· cã çc nhµ ®Çu t cña 61 níc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu
t t¹i ViÖt nam ( chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc). Trong ®ã ngµy cµng
xuÊt hiÖn nhiÒu tËp ®oµn, c«ng ty xuyªn quèc gia cã n¨ng lùc vÒ tµi
chÝnh vµ c«ng nghÖ. §Æc biÖt, nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó chuyÓn
híng thu hót ®Çu t cña ViÖt nam trong n¨m 1998 ®· cã tÝch cùc nªn c¬
cÊu ®èi t¸c níc ngoµi trong lÜnh vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· cã sù
thay ®æi quan träng. NÕu nh trong giai ®o¹n ®Çu çc chñ ®Çu t lín thuéc
çc níc l¸ng giÒng th× gÇn ®©y ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tõ Ch©u ©u,
Ch©u Mü tiÕp tôc chiÕm tû lÖ cao trong tæng sè vèn ®Çu t. Nhng ®øng
®Çu vÉn lµ çc níc Ch©u ¸( ®Æc biÖt lµ çc níc §«ng B¾c ¸).
B¶ng 7: ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo níc vµ vïng

l·nh thæ n¨m 2002
(tÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2002-chØ tÝnh çc dù ¸n cßn hiÖu lùc)
Sè Vèn
Tªn níc Sè dù Tæng vèn VN
T ph¸p NN gãp
vµ vïng l·nh thæ ¸n §T gãp
T ®Þnh
1. §µi Loan 198 306 344 128 497 8 407 120 030
2. Hµn Quèc 150 267 291 137 990 11 342 126 647
3. Hång K«ng 56 151 542 70 816 7 295 63 521
4. Mü 34 139 673 49 249 987 48 261
5. NhËt B¶n 48 102 044 43 998 400 43 598
6. Malaixia 28 97 590 47 260 6 232 41 028
7. Trung Quèc 58 74 833 44 513 10 034 34 480
8. British 34 71 354 24 174 1 454 22 720
Virginlslands
9. British West 1 50 000 15 000 0 15 000
Indies
10. Singapore 28 42 248 17 500 1 692 14 408
11. Th¸i Lan 14 41 470 21 041 4 357 16 684
12. Liªn bang Nga 5 27 484 19 984 7 345 12 794
13. Anh 14 25 657 11 787 1 197 10 540
14. Ir¾c 1 12 000 12 000 5 400 6 600
15. Srilanca 2 10 650 4 500 0 4 500
16. Canada 12 10 600 4 717 0 4 717
17. óc 7 9 925 4 310 250 4 060
18. §øc 10 8 475 6 475 1 284 5 191
19. Italia 3 7 500 5 428 2 311 3 117
20. Ph¸p 14 6 135 2 815 428 2 387
21. Philippines 1 6 000 2 000 1 200 800
22. Luxembourg 1 4 900 4 900 0 4 900
23. El Sanvador 1 4 000 1 900 0 1 900
24. CH Mauritius 2 2 450 775 0 775
25. Ba Lan 2 2 400 1 560 0 1 560
26. Brunei 1 2 000 1 000 0 1 000
27. ¸o I 1 800 540 162 376
28. Ma Cao 1 1 500 1 500 600 900
29. Na Uy 3 1 490 555 72 485
30. Guatemala 1 1 387 416 0 416
31. New Zeland 2 1 300 830 520 310
32. Samoa 1 1 300 1 300 0 1 300
33. Hµ Lan 2 1 100 330 0 330
34. BØ 1 437 135 0 135
35. §an M¹ch 2 414 340 30 310
36. CH Belarus 1 400 400 0 400
37. Campuchia 1 300 100 20 80
38. Thæ NhÜ Kú 1 250 75 0 75
39. Thôy §iÓn 1 180 180 0 180
40. Ên §é 1 78 35 0 35
41. Syria 1 50 30 0 30
Tæng sè: 745 1.496.551 690.956 73.021 616.572
Nguån: Vô qu¶n lý dù ¸n (Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t-
)
II. ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña FDI ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam
1. Lîi thÕ cña ViÖt nam trong qu¸ tr×nh thu hót FDI
1.1. VÒ m«i trêng chÝnh trÞ x· héi

NhËn ®Þnh viÖc æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ yÕu tè quan träng hµng
®Çu ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t cña nhµ ®Çu t níc ngoµi. Trong
kinh doanh, viÖc gi¶m rñi ro ®Õn møc thÊp nhÊt lµ môc tiªu cña çc nhµ
®Çu t muèn lµm ¨n l©u dµi. NÕu kh«ng cã m«i trêng chÝnh trÞ æn ®Þnh
th× dï çc ®iÒu kiÖn kh¸c cã thuËn lîi, chÝnh s¸ch u ®·i cã réng d·i ®Õn
®©u còng kh«ng thÓ hÊp dÉn çc nhµ ®Çu t níc ngoµi. ChÝnh v× vËy,
mét quèc gia cã æn ®Þnh chÝnh trÞ kh«ng cã xung ®ét trong níc hay
chiÕn tranh víi níc ngoµi lu©n lµ n¬i hÊp dÉn çc nhµ ®Çu t níc ngoµi.
ViÖt nam lµ níc ®ang ®îc ®¸nh gi¸ cã m«i trêng chÝnh trÞ æn ®Þnh vµo
h¹ng nhÊt nh× trªn thÕ giíi. §Æc biÖt sau vô khñng bè níc Mü 11/09/2001
võa qua. ViÖt nam cã m«i trêng chÝnh trÞ æn ®Þnh, chÝnh quyÒn m¹nh
phï hîp víi lßng d©n, h¬n n÷a §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt nam nhÊt qu¸n quan
®iÓm ®æi míi tÝch cùc nh v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn Quèc lÇn thø VI “
NhiÖm vô æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh sù nghiÖp ph¸t triÓn khoa
häc kü thuËt vµ c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa ë níc ta tiÕn hµnh
nhanh hay chËm, ®iÒu ®ã mét phÇn quan träng phô thuéc vµo viÖc më
réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i”. ViÖc thu hót çc nguån lùc
bªn ngoµi kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p nhÊt thêi mµ lµ chñ tr¬ng nhÊt qu¸n l©u
dµi cña §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt nam trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc.
ChÝnh v× vËy, FDI trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña nÒn
kinh tÕ ViÖt nam. Çc doanh nghiÖp FDI thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n
Nhµ níc ®îc b×nh ®¼ng víi çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. ChÝnh phñ
ViÖt nam lu«n t¹o mäi ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi kinh doanh cho çc nhµ ®Çu
t, ®ång thêi còng chia sÎ nh÷ng rñi ro mµ çc nhµ ®Çu t gÆp ph¶i trong
qu¸ tr×nh kinh doanh ë ViÖt nam.
1.2. VÒ m«i trêng kinh tÕ

Thø nhÊt: VÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ViÖt nam lµ quèc gia cã nguån tµi
nguyªn thiªn nhiªn t¬ng ®èi phong phó, cã biÓn víi nguån thuû s¶n ®a
d¹ng, cã rõng ®a sinh vËt vµ nhiÒu kho¸ng s¶n kh¸c nhau víi tr÷ lîng lín.
VÞ trÝ ®Þa lý còng lµ mét lîi thÕ l¬n cña ViÖt nam, n»m ë §«ng Nam ¸ -
T©y Th¸i B×nh D¬ng lµ khu vùc ®ang cã tèc ®é ph¸t triÓn cao, æn ®Þnh,
lµ cöa ngâ giao lu quèc tÕ - ViÖt nam cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau nh: du lÞch, vËn t¶i biÓn, viÔn
th«ng...ViÖt nam cã ®êng biÓn dµi, cã nhiÒu c¶ng níc s©u, khÝ hËu tèt,
Ýt cã s¬ng mï nªn tµu bÌ níc ngoµi cã thÓ cËp bÕn quanh n¨m.
Thø hai: VÒ nguån lao ®éng, gÇn 80 triÖu d©n, ViÖt nam lµ quèc gia cã
d©n sè ®«ng thø 13 thÕ giíi vµ thø 2 trong khèi ASEAN( sau In®«nªsia).
Mçi n¨m ViÖt nam cã thªm gÇn 1 triÖu lao ®éng bíc vµo ®é tuæi lao
®éng. Lùc lîng lao ®éng nµy ®a sè cã tr×nh ®é phæ th«ng, cã kh¶ n¨ng
tiÕp thu nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn gi¸ lao ®éng t¬ng ®èi thÊp so víi çc
níc trong khu vùc t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay. Tuy nhiªn, ®iÓm yÕu cña lao
®éng ViÖt nam lµ chÊt lîng cha cao vµ t¸c phong c«ng nghiÖp kÐm, thÞ
trêng lao ®éng ViÖt nam cßn thiÕu nhiÒu c«ng nh©n, kü s cã tr×nh ®é
tay nghÒ cao, thiÕu çc nhµ qu¶n lý giái.
1.3. VÒ m«i trêng ph¸p lý

HÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ sù cô thÓ ho¸
chÝnh s¸ch cña Nhµ níc ta vÒ ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Nã t¹o
ra hÖ thèng khung ph¸p lý cho viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi nh»m gãp phÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng ®Ó thùc hiÖn çc môc tiªu
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, cô thÓ lµ æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ kinh tÕ theo h -
íng CNH-H§H ®Êt níc.
§Ó thÓ chÕ ho¸ çc chñ tr¬ng ®ã, t¹i kú häp thø hai, Quèc héi kho¸
VIII ngµy 29/12/1987, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam ®· ®îc th«ng
qua lµ mét ®¹o luËt ®Çu tiªn cã hiÖu lùc ph¸p lý cao quy ®Þnh mét çch
hÖ thèng, ®ång bé, toµn diÖn, nhÊt qu¸n çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt nam (quy ®Þnh vÒ sù h×nh thµnh, tæ chøc,
qu¶n lý, ho¹t ®éng); quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña nhµ ®Çu t
níc ngoµi trong çc lÜnh vùc tµi chÝnh, kÕ to¸n, qu¶n lý ngo¹i hèi. KÓ tõ
khi ban hµnh, ®¹o luËt nµy ®îc coi lµ ®¹o luËt hÊp dÉn, phï hîp víi th«ng
lÖ quèc tÕ, t¹o c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt
Nam.
Ngoµi luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam, hÖ thèng ph¸p luËt vÒ
®Çu t cßn cã çc v¨n b¶n díi luËt ®iÒu trØnh çc quan hÖ x· héi trong ho¹t
®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt nam. Cïng víi luËt ®Çu t, Nhµ níc
ta ®· thi hµnh luËt ®Çu t vµ çc v¨n b¶n cã liªn quan nh çc quy ®Þnh vÒ
thuÕ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, chÕ ®é tuyÓn dông lao ®éng...
Trong qóa tr×nh thùc hiÖn, do hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt béc lé
nh÷ng yÕu kÐm, kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh míi, ®ång thêi ®Ó cô
thÓ ho¸ nh÷ng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch FDI míi, Nhµ níc ta
®· kh«ng ngõng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt nµy nh»m lµm cho m«i tr-
êng ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam ngµy cµng trë nªn hÊp dÉn ®ång thêi
ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam còng ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi
cao h¬n. Riªng vÒ luËt ®Çu t n¨m 87 ®· bèn lÇn söa ®æi, bæ sung vµo
çc n¨m 90, 92, 96, 2000.
Vµ t¹i kú häp thø 10, Quèc héi khãa IX, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i
ViÖt nam míi ®· ®îc ban hµnh thay thÕ cho luËt cò vµ b¾t ®Çu cã hiÖu
lùc tõ ngµy 12/11/96. LuËt ®Çu t n¨m 96 cã nhiÒu söa ®æi cho phï hîp
h¬n, khuyÕn khÝch h¬n n÷a cho nhµ ®Çu t níc ngoµi. LuËt ®Çu t n¨m
1996 ®· kÕ thõa vµ ph¸t triÓn LuËt ®Çu t n¨m 1987 vµ çc luËt söa ®æi,
bæ sung LuËt ®Çu t vµo nh÷ng n¨m 1990, 1992. LuËt nµy còng ho¹t ®éng
FDI phï hîp ph¸p lý díi luËt ®· t¹o dùng khung ph¸p lý c¬ b¶n ®iÒu trØnh
ho¹t ®éng FDI phï hîp víi ®êng lèi, quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ ph¸t triÓn vµ
më cöa nÒn kinh tÕ, ®¸p øng yªu cÇu thùc tiÔn, thÝch øng víi th«ng lÖ
quèc tÕ vµ cã søc hÊp dÉn ®èi víi çc nhµ ®Çu t níc ngoµi.
Tuy nhiªn, tõ n¨m 1997 ®Õn nay, t×nh h×nh trong níc còng nh t×nh
h×nh thÕ giíi ®· cã nhiÒu thay ®æi. ë trong níc, tuy khu vùc FDI vÉn tiÕp
tôc cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc, nhng
nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhÞp ®é t¨ng thu hót FDI vµo ViÖt nam liªn tôc suy
gi¶m. Tríc thùc tÕ, ®Ó chÆn ®µ suy gi¶m, tiÕn tíi cã sù t¨ng trëng cña
FDI, ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp tiÕp tôc ®æi míi toµn
diÖn nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh CNH_H§H ®Êt níc, chñ ®éng héi nhËp
quèc tÕ trong thêi gian tíi, t¹i kú häp thø 7 kho¸ X võa qua, Quèc héi ®·
th«ng qua LuËt söa ®æi mét sè ®iÒu lÖ cña LuËt ®Çu t níc ngoµi. LuËt
®Çu t söa ®æi n¨m 2000 ra ®êi víi môc tiªu hoµn thiÖn thªm mét bíc hµnh
lang ph¸p lý vµ c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t; th¸o gì kÞp thêi nh÷ng khã
kh¨n, c¶n trë ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· ®îc cÊp giÊy phÐp vµ
ho¹t ®éng; thu hót nhiÒu dù ¸n míi, víi chÊt lîng cao h¬n; xÝch gÇn thªm
mét bíc gi÷a çc quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc
ngoµi ®Ó tiÕn tíi mét luËt ®Çu t thèng nhÊt, t¹o thÕ chñ ®éng trong héi
nhËp quèc tÕ.
2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña FDI vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam
2.1. ¦u ®iÓm
ViÖc ph©n tÝch t×nh h×nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt nam
thêi gian qua cho thÊy FDI ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong c«ng cuéc C«ng
nghiÖp hãa - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Qua h¬n 10 n¨m (kÓ tõ khi ban hµnh
luËt ®Çu t 29/12/1987 ®Õn nay), tuy kh«ng ph¶i lµ dµi nhng còng ®ñ ®Ó
chóng ta bíc ®Çu ghi nhËn sù ®ãng gãp tÝch cùc cña FDI vµo sù ph¸t
triÓn kinh tÕ ViÖt nam.
2.1.1. FDI gãp phÇn quan träng vµo sù t¨ng trëng chung cña c¶ níc
§Õn nay cã thÓ ®¸nh gi¸ lµ khu vùc ®Çu t níc ngoµi ®· t¨ng lªn
®¸ng kÓ c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng vèn ®Çu t vµ thùc sù trë thµnh mét bé
phËn cÊu thµnh cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam. Vèn FDI chiÕm tõ 20% -
30% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi.
Vèn FDI lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng ®ãng gãp ®¸ng
kÓ vµo sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ níc ta. Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc
cã vèn FDI vµo GDP t¨ng nhanh qua çc n¨m tõ 2% n¨m 1992; ®¹t 3,6%
n¨m 1993; 6,1% n¨m 1994; ®Õn n¨m 1995 ®¹t 6,3%; n¨m 1996 ®¹t 9,1%;
n¨m 1997 ®¹t 10,1%; n¨m 1998 ®¹t 10,3%; n¨m 1999 vµ n¨m 2000 ®¹t
12,7%.
b¶ng 8: §ãng gãp cña khu vùc FDI vµo GDP ( 1992-2002)
( tæng hîp nguån )
n¨m tû lÖ(%)
1992 2
1993 3,6
1994 6,1
1995 6,3
1996 9,1
1997 10,1
1998 10,3
1999 12,7
2000 12,7
2001 13,1
2002 13,4
Ngoµi ra, khu vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi còng gãp phÇn ®¸ng
kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch( chiÕm tõ 6-7% trõ dÇu khÝ). Trong ®ã cã
bÞ ¶nh hëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch u ®·i miÔn thuÕ
®Ó hç trî doanh nghiÖp. N¨m 1995 ®¹t 195 triÖu USD, n¨m 1996 ®¹t 263
triÖu USD, n¨m 1997 ®¹t 315 triÖu USD, n¨m 1998 ®¹t 317 triÖu USD,
n¨m 1999 vµ n¨m 2000 ®¹t 270 triÖu USD.
Khu vùc ®Çu t FDI ®· cung cÊp cho thÞ trêng mét khèi lîng lín
hµng ho¸, ®¸p øng yªu cÇu tiªu thô néi ®Þa, ®Æc biÖt lµ nh÷ng mÆt
hµng mµ tríc ®©y ta ph¶i nhËp khÈu nh: xi m¨ng, s¾t thÐp, ®iÖn tö,
®iÖn d©n dông, hµng tiªu dïng...gãp phÇn b×nh «ne gi¸ thÞ trêng. Nh÷ng
n¨m gÇn ®©y, do chñ tr¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña chÝnh phñ nªn
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc FDI t¨ng nhanh: n¨m 1991 ®¹t 52 triÖu
USD, n¨m 1995 ®¹t 440 triÖu USD, n¨m 1997 ®¹t 1500 triÖu USD, n¨m
1998 ®¹t 2.000 triÖu USD, chiÕm20% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n-
íc( cha kÓ gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th«). Sù ph¸t triÓn nhanh cña khu vùc
FDI còng thóc ®Èy nhanh çc ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô vµ thu ngo¹i tÖ
t¹i chç.
Khu vùc FDI cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn c©n ®èi chung cña nÒn
kinh tÕ. Møc ®é ®ãng gãp cña khu vùc FDI vµo nguån thu ng©n s¸ch
ngµy cµng t¨ng, t¹o kh¶ n¨ng gi¶m møc béi chi, chñ ®éng h¬n n÷a trong
c©n ®èi ng©n s¸ch. Nguån vèn FDI vµo ViÖt nam chñ yÕu lµ tõ t nh©n,
do phÝa níc ngoµi tù c©n ®èi ngo¹i tÖ vµ b¶o l·nh lµ chÝnh nªn kh«ng
¶nh hëng ®Õn nî cña ChÝnh phñ. MÆt hk¸c, thÕ m¹nh cña FDI trong xuÊt
khÈu céng víi ®ãng gãp tiÒm n¨ng cña khu vùc FDI vµo lÜnh vùc thu
ngo¹i tÖ kh¸c ®· gãp phÇn vµo c¶i thiÖn çn c©n tµi kho¶n v·ng lai.
Trong thêi kú ®Çu tuy nhËp khÈu cña khu vùc FDI cßn lín h¬n xuÊt
khÈu, nhng viÖc nhËp khÈu nµy lµ tÝch cùc v× nã t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh
vµ tiÒm lùc ph¸t triÓn c«ng nghÖ, khi FDI ®i vµo thÕ ho¹t ®éng æn
®Þnh th× kho¶ng çch gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu sÏ thu hÑp l¹i vÒ
l©u dµi.
2.1.2. FDI cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn çn c©n th¬ng m¹i
Vèn FDI kh«ng ®¬n thuÇn lµm t¨ng sè lîng vèn ®Çu t mµ cßn
n©ng cao chÊt lîng vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn bè trÝ chiÕn lîc vèn, kÝch
thÝch nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn kh¸c. Nhê nguån vèn FDI nµy, Nhµ níc
cã thÓ chñ ®éng bè trÝ l¹i c¬ cÊu vèn ®Çu t, dµnh nhiÒu vèn ng©n s¸ch
cho ®Çu t kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi. Tû lÖ vèn FDI thùc hiÖn so víi
GDP chung c¶ níc míi ®¹t møc 2,9% n¨m 1991 vµ 4,6% n¨m 1992 ®· t¨ng
lªn møc 9-11% tõ n¨m 1994 ®Õn nay, ®¹t trªn møc trung b×nh cña çc níc
trong khu vùc.
Tãm l¹i, nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu vÒ viÖc thu hót vèn vµ thùc hiÖn
dù ¸n FDI ®· cho thÊy ®îc vai trß to lín cña FDI ®èi víi viÖc t¹o vèn ®Çu
t ë níc ta.Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ sö dông vèn FDI ë níc ta cha cao do ®ang ë
giai ®o¹n ®Çu ¸p dông LuËt ®Çu t.
2.1.3. FDI víi viÖc dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng
nghiÖp ho¸.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh tÕ cña çc ngµnh, çc vïng vµ
çc thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng ph¶i bao giê còng ®ång ®Òu vµ nhÞp
nhµng víi nhau, v× trong qu¸ tr×nh Êy cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Õn xu
híng ph¸t triÓn cña mçi ngµnh. V× thÕ c¬ cÊu kinh tÕ mÆc dï ë møc ®é
Ýt phøc t¹p h¬n nhng còng cã sù biÕn ®æi, tøc lµ ph¶i cã sù chuyÓn ®æi
tõ c¬ cÊu kinh tÕ lÇn ®Çu tiªn vµo thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt
( 1961-1965 ) cho ®Õn nay, chóng ta ®· cã mét sè lÇn tiÕn hµnh chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµo nh÷ng kú §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø V,
VI ,VII. §Ó ®¸p øng c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ mµ §¹i héi VI, VII ®· v¹ch
ra, chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu
thµnh phÇn, chóng ta ph¶i thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-
íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸.
Tríc ®©y, chóng ta hiÓu C«ng nghiÖp ho¸ mét çch ®¬n gi¶n lµ
tËp trung vµo ngµnh C«ng nghiÖp, lµ ph¸t triÓn C«ng nghiÖp nÆng ®Ó
cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¸c ®éng vµo çc ngµnh kinh tÕ kh¸c. Do ®ã,
c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ tríc ®©y ®îc x¸c ®Þnh lµ u tiªn ph¸t triÓn C«ng
nghiÖp nÆng mét çch hîp lý, ®ång thêi ra søc ph¸t triÓn N«ng nghiÖp
vµ C«ng nghiÖp nhÑ nh»m nhanh chãng x©y dùng c¬ së vËt chÊt– kü
thuËt ban ®Çu cña CNXH ë níc ta. Ngµy nay quan niÖm vÒ C«ng nghiÖp
ho¸ bao qu¸t h¬n, nã ®ßi hái hiÖn ®¹i ho¸ mäi ngµnh kinh tÕ quèc d©n, tr-
íc hÕt lµ C«ng nghiÖp, ¸p dông quy tr×nh kiÓu C«ng nghiÖp trong mäi
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ – X· héi( c¶ víi n«ng nghiÖp, th¬ng
m¹i, dÞch vô, qu¶n lý ...).
VÒ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ còng kh¸c h¼n tríc. §¶ng chñ tr¬ng
thùc hiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ph¸t triÓn mäi thµnh
phÇn kinh tÕ tõ viÖc ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ t nh©n, cñng cè vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ quèc doanh ®Õn viÖc t¹o ra kh¶ n¨ng cho ®æi míi vµ ph¸t
triÓn çc h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c x· vµ sù liªn kÕt hîp t¸c gi÷a çc ®¬n
vÞ kinh tÕ trong çc thµnh phÇn kinh tÕ kÓ c¶ víi çc c«ng ty níc ngoµi.
C¬ cÊu l·nh thæ ®îc ph¸t triÓn theo híng u tiªn ®èi víi çc vïng träng
®iÓm ®Ó ph¸t triÓn m¹nh h¬n, t¹o nªn nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn kinh tÕ
nh»m thóc ®Èy çc vïng. Tuy vËy, còng kh«ng ®îc t¸ch biÖt h½n çc vïng
träng ®iÓm ra khái tæng thÓ, mµ ph¶i cã nh÷ng quan hÖ giao lu, trao ®æi
kinh tÕ cÇn thiÕt víi çc vïng kh¸c ®¶m b¶o ph¸t triÓn mét çch tæng hîp
toµn diÖn c¬ cÊu l·nh thæ.
Qu¸ tr×nh cÊu tróc l¹i nÒn kinh tÕ quèc d©n theo çc híng trªn ngµy
cµng ®îc tiÕn hµnh mét çch hîp lý vµ hiÖu qu¶ - trong ®ã cã ®ãng gãp
kh«ng nhá cña FDI .
T¸c ®éng cña FDI ®èi víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta
®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¬ cÊu vèn ®Çu t. Qua çc n¨m, c¬ cÊu ®Çu t
theo ngµnh cã sù chuyÓn dÞch ngµy cµng phï hîp víi nhu cÇu xËy dùng
c¬ cÊu kinh tÕ cña thËp kû 90. §¹i bé phËn vèn FDI hiÖn nay lµ ®Çu t
vµo khu vùc C«ng nghiÖp, x©y dùng lµ 62,6% vµ dÞch vô lµ 24,2%. §©y
lµ nh©n tè quan träng t¹o nªn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng
n©ng cao tû träng cña khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
B¶ng 9: C¬ cÊu vèn ®Çu t vµ dù ¸n FDI theo ngµnh 1998-

2000.
(ChØ tÝnh çc dù ¸n ®ang cã hiÖu lùc)

Dù ¸n Vèn ®Çu t
vèn thùc hiÖn
Ngµnh Sè l- tû lÖ tû lÖ
Vèn (USD) (USD)
îng (%) (%)
1. C«ng nghiÖp 1.645 62.60 19.280.024.747 53.13 10.866.713.943
2. N«ng-l©m-
347 13.20 2.108.141.856 5.81 1.212.345.030
nghiÖp
3. DÞch vô 636 24.20 14.902.861.034 41.06 5.636.907.641
Tæng sè 2.628 100 36.291.027.637 100 17.715.966.614
Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t
Víi n¨ng suÊt lao ®éng vµ kh¶ n¨ng t¹o ra tíi 25% gi¸ trÞ s¶n xuÊt
toµn ngµnh c«ng nghiÖp víi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n tõ 21 - 24% mét
n¨m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khu vùc cã vèn FDI cã ®ãng gãp quan
träng vµo tèc ®é ph¸t triÓn nªn kinh tÕ, t¨ng b×nh qu©n thêi kú 1991-1997
®¹t 8,5%. Khu vùc cã vèn FDI hiÖn naychiÕm 100% s¶n xuÊt l¾p r¸p «t«;
24% c«ng suÊt xi m¨ng vµ sÏ t¨ng lªn 41% sau n¨m 2000. Trong c«ng
nghiÖp ®iÖn tö, ®iÖn gia dông, vèn FDI chiÕm trªn 50%, trong ®ã
100% vÒ s¶n phÈm nh: tô ®iÖn, m¹ch in, m¸y giÆt, tñ l¹nh, m¸y ®iÒu
hoµ nhiÖt ®é, ®Çu Video, 70% vÒ ®Ìn h×nh çc lo¹i. Vèn FDI chiÕm tíi
18% ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm; 14% s¶n lîng ho¸ chÊt... khu vùc FDI ®·
t¹o ra nhiÒu ngµnh nghÒ míi vµ s¶n phÈm míi; n¨ng lùc s¶n xuÊt míi vµ
c«ng nghÖ míi trong çc ngµnh s¶n xuÊt quan träng cña nÒn kinh tÕ nh
th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, s¶n xuÊt s¾t thÐp, xi m¨ng, l¾p r¸p s¶n xuÊt
«t«, xe m¸y, tµu thñy; ph¸t triÓn viÔn th«ng quèc tÕ vµ néi h¹t; xËy dùng
hÖ thèng çc kh¸ch s¹n hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ... NhiÒu c«ng
nghÖ míi ®· ®îc nhËp vµo níc ta nh thiÕt kÕ, chÕ t¹o m¸y vµ s¶n phÈm
c¬ khÝ ®iÒu khiÓn theo ch¬ng tr×nh, s¶n xuÊt èng thÐp theo ph¬ng ph¸p
cuèn vµ hµn tù ®éng theo ®êng xo¾n èc, s¶n xuÊt èng gang chÞu lùc
b»ng graphit cÇu, s¶n xuÊt çp quang, s¶n xuÊt xi m¨ng theo c«ng nghÖ
tiªn tiÕn, s¶n xuÊt ®å trang søc theo quy m« c«ng nghiÖp b»ng khu«n
ch¶y. NhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt tù ®éng ®· ®îc ®a vµo nh d©y
chuyÒn l¾p r¸p hµng ®iÖn tö, m¹ch ®iÖn tö, l¾p r¸p tæng ®µi ®iÖn
tho¹i tù ®éng kü thuËt sè, nhiÒu ®Çu m¸y ®iÒu khiÓn b»ng vi tÝnh.
VÒ c¬ cÊu vòng l·nh thæ th× tríc ®©y phÇn lín çc dù ¸n tËp trung
vµo ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm quèc gia ( miÒn B¾c, Trung, Nam), tuy
nhiªn ®Õn nay c¬ cÊu vèn FDI theo vïng l·nh thæ còng ngµy cµng c©n
®èi h¬n.
Nh vËy ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau nhng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
®· cã t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn ®¸ng
kÓ vµo viÖc dÞch chuyÓn c¬ cÊu ngµnh theo híng chiÕn lîc kinh tÕ ®·
®Ò ra. FDI ®· lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh, vïng l·nh thæ vµ thµnh
phÇn kinh tÕ theo híng tÝch cùc hay nãi çch kh¸c FDI ®· t¸c ®éng tÝch
cùc tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta theo híng c«ng nghiÖp ho¸.
2.1.4. FDI ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm

Nh chóng ta ®· biÕt, thÊt nghiÖp lµ hiÖn tîng kinh tÕ x· héi tån t¹i
tõ chñ nghÜa t b¶n vµ ngµy nay nã ®· trë thµnh mét trong nh÷ng vÊn ®Ò
lín cña nh©n lo¹i, lµ mèi quan t©m lo ng¹i cña hÇu hÕt çc quèc gia trªn
thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ çc níc ®ang ph¸t triÓn. ë ViÖt nam còng vËy, thÊt
nghiÖp lu«n lu«n lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc cña nÒn kinh tÕ. Lùc lîng thÊt
nghiÖp cña níc ta bao gåm nh÷ng ngêi cã søc lao ®éng, cã nhu cÇu lµm
viÖc nhng kh«ng t×m ®îc viÖc lµm vµ c¶ nh÷ng ngêi lao ®éng thiÕu
viÖc lµm t¹m thêi ngµy cµng Ýt ®i vµ do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp chØ cã tÝnh chÊt thêi vô. §ã cßn cha kÓ ®Õn sè lîng lín ngêi lao
®éng bÞ d«i ra khi s¾p xÕp l¹i lao ®éng, ¸p dông nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ
cÇn Ýt lao ®éng ë çc doanh nghiÖp quèc doanh vµ çc khu vùc c«ng céng
kh¸c.
T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp kÓ trªn ®· g©y nªn nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p
trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta. §ßi hái ph¶i cã biÖn ph¸p
kh¾c phôc. Kinh nghiÖm nhiÒu n¨m chØ ra r»ng sù ph¸t triÓn cña n«ng
nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong níc nÐu kh«ng dùa vµo yÕu tè bªn
ngoµi th× kh«ng thu hót ®îc bao nhiªu lao ®éng míi. Theo kinh nghiÖm
cña nhiÒu níc, trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH-H§H ( Ýt nhÊt
trong hai thËp kû), nguån lao ®éng dåi dµo víi gi¸ rÎ cã ®ãng gãp to lín cho
nÒn kinh tÕ. Nãi çch kh¸c, t¨ng cêng ®Çu t vµo çc ngµnh - n¬i thu hót
mét lùc lîng lín lao ®éng víi gi¸ rÎ kh«ng chØ cã ý nghÜa t¹o ra nhiÒu viÖc
lµm mµ ®ång thêi t¹o nguån thu nhËp nhanh vµ nhiÒu, ®ì tèn kÐm h¬n so
víi ®Çu t vµo c«ng nghÖ míi.
Do vËy, trong ®iÒu kiÖn vèn ®Çu t cßn h¹n chÕ nh níc ta hiÖn
nay, lao ®éng còng chÝnh lµ nguån tiÒm n¨ng cÇn khai th¸c vµ tÝch luü
ban ®Çu. Bëi chiÕn lîc CNH lóc ®ã g¾n liÒn víi sù huy ®éng vµ ph¸t
triÓn çc nguån lùc t¨ng trëng - mµ nguån lùc ®ã lµ tµi nguyªn vµ con ng-
êi. Lao ®éng rÎ vµ dåi dµo ®ang lµ thÕ m¹nh cã thÓ sö dông ®Ó thu hót
kü thuËt níc ngoµi.
Nh vËy cã thÓ nãi ®a lao ®éng tham gia vµo sù ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ lµ lèi tho¸t lín nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, ®ã
lµ cha kÓ ®Õn mét sè lîng lín lao ®éng ë kh©u x©y dùng c¬ b¶n vµ trong
çc ngµnh nghÒ phô trî phôc vô ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001, çc doanh nghiÖp FDI ®· thu hót ®îc
331.997 lao ®éng trùc tiÕp lµ ngêi ViÖt Nam. Tuy nhiªn, sè liÖu nµy cã
thÓ thÊp h¬n tùc tÕ nhiÒu v× cha tÝnh ®Õn hµng chôc v¹n lao ®éng gi¸n
tiÕp th«ng qua çc hîp ®ång x©y dùng, cung øng dÞch vô liªn quan ®Õn
çc dù ¸n FDI. H¬n n÷a, sè lao ®éng lµm trong çc hîp ®ång-hîp t¸c-kinh
doanh l¹i tÝnh vµo çn bé c«ng nh©n viªn cña khu vùc kinh tÕ trong níc.
Do ®ã, t«ng sè lao ®éng lµm viÖc liªn quan ®Õn çc dù ¸n FDI íc tÝnh lªn
tíi trªn 45 v¹n ngêi.
B¶ng 10: Ph©n bæ nh©n lùc theo ngµnh trong khu vùc FDI
( tÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001- chØ tÝnh çc dù ¸n ®ang cã hiÖu
lùc)
Ngµnh Sè lao ®éng Tû träng(%)
C«ng nghiÖp-x©y dùng 258.412 40,71
C«ng nghiÖp nhÑ 176.086 27,74
C«ng nghiÖp nÆng 51.773 8,15
C«ng nghiÖp thùc phÈm 17.689 2,78
C«ng nghiÖp dÇu khÝ 605 0,095
X©y dùng 12.259 1,93
N«ng-l©m-ng nghiÖp 34.152 5,38
Thuû s¶n 4.819 0,76
DÞch vô 39.433 6,21
Tµi chÝnh-ng©n hµng 1.826 0,28
V¨n ho¸-YtÕ-Gi¸o dôc 4.401 0,69
X©y dùng khu ®« thÞ míi 27 0,004
X©y dùng v¨n phßng c¨n hé 3.915 0,61
X©y dùng h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp 677 0,1
Giao th«ng vËn t¶i-Bu ®iÖn 7.888 1,24
Kh¸ch s¹n - du lÞch 17.732 2,79
DÞch vô kh¸c 2.967 0,46
Tæng céng 634.661 100,00
Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t
Víi kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho sè lîng lín lao ®éng
nªn FDI gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ çc quan hÖ x· héi, t¹o nªn mét thÞ
trêng lao ®éng víi ®Çy ®ñ yÕu tè cung cÇu c¹nh tranh, qua ®ã thóc ®Èy
sù quan t©m cña x· héi ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, gãp phÇn
chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu lao ®éng vµ h×nh thµnh ®éi
ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ.
L¬ng trung b×nh cña c«ng nh©n lµm viÖc cho dù ¸n FDI cao h¬n
®¸ng kÓ so víi çc khu vùc kh¸c kho¶ng tõ 30%-50% tuú theo tõng ngµnh
kh¸c nhau. Trong khu vùc cã vèn FDI, møc l¬ng trung b×nh hiÖn nay lµ 70
USD/ngêi/mét th¸ng, trong çc ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ kho¶ng 60
USD/ngêi/mét th¸ng. Nh vËy, thu nhËp cña ngêi lao ®éng lµm viÖc trong
khu vùc cã vèn FDI hµng n¨m ®· tõng bíc ®îc c¶i thiÖn.
T¸c ®éng cña FDI ®èi víi gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cßn ®îc
xem xÐt díi gãc ®é réng h¬n: Çc doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· t¹o ra có
huých ban ®Çu thu hót hµng v¹n lao ®éng cã thu nhËp kh¸. Nh vËy, søc
mua cña hµng v¹n lao ®éng nµy t¨ng lªn ®· thóc ®Èy çc ngµnh nghÒ ph¸t
triÓn l¹i thu hót mét lîng lao ®éng n÷a vµ cø nh vËy FDI hoÆc lµ trùc
tiÕp hoÆc lµ gi¸n tiÕp t¸c ®éng tÝch cùc tíi chiÕn lîc gi¶i quyÕt viÖc
lµm cho toµn x· héi.
Nh×n chung, nh÷ng con sè trªn cha lín, nhng ®ã lµ kÕt qña bíc ®Çu
cho chóng ta thÊy ®îc tÇm quan träng cña FDI ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt
c«ng ¨n viÖc lµm trong nh÷ng n¨m võa qua vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m
tíi, v× khi con sè vèn thùc hiÖn t¨ng lªn th× sè viÖc lµm ®îc t¹o ra còng
nhiÒu h¬n.
2.1.5. FDI víi viÖc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc
s¶n xuÊt
§æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ lµ nhu cÇu tÊt yÕu cña bÊt kú nÒn s¶n
xuÊt nµo bëi v× nã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt
th«ng qua viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi, n©ng cao chÊt lîng
vµ më réng chñng lo¹i s¶n phÈm míi ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái ngµy cµng
cao cña ngêi tiªu dïng vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. Tuy vËy, ë mçi níc møc ®é
cÇn thiÕt cña sù ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ lµ kh«ng gièng nhau, nhng
®èi víi nh÷ng níc ®ang tiÕn hµnh qu¸ tr×nh CNH nh níc ta th× nhu cÇu
®ã lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc.
Trong khi t¹i nhiÒu níc, cuéc çch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ kü
thuËt ®· cho phÐp ®¹t tíi tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ cao, tù ®éng
ho¸ vµ th«ng tin ho¸ s¶n xuÊt ®îc phæ biÕn t¹o ra nh÷ng bíc nh¶y vät vÒ
n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi, th× ë níc ta tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n cßn thÊp. Trong c«ng nghiÖp, ®a sè çc m¸y mãc thiÕt
bÞ cña ta thuéc vÒ thÕ hÖ cò cña nh÷ng n¨m 60.Th«ng qua FDI, chóng ta
®· tiÕp nhËn ®îc nhiÒu c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn phÇn nµo
cã thÓ theo kÞp çc níc trong khu vùc.
NhËn thøc ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ë
níc ta lµ rÊt quan träng nhng vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt tiÕp theo lµ ®æi míi
b»ng çch nµo ®Ó cã thÓ võa mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao võa phï hîp
víi ®iÒu kiÖn ë níc ta?
Trªn b¸o chÝ níc ta trong thêi gian gÇn ®©y ®· cã mét sè bµi b¸o
b¸o ®éng vÒ nguy c¬ ViÖt nam sÏ trë thµnh b·i r¸c cña kü thuËt l¹c hËu.
§iÒu cã thùc lµ çc c«ng ty níc ngoµi ®Çu t trùc tiÕp vµo ViÖt nam ®· ®a
vµo ViÖt nam kh«ng Ýt nh÷ng kü thuËt l¹c hËu. Ngay c¶ nh÷ng dù ¸n mµ
chóng ta ®¸nh gi¸ cao vai trß cña c«ng nghÖ níc ngoµi nh liªn doanh s¶n
xuÊt bãng ®Ìn h×nh ORION ( t¹i khu c«ng nghiÖp sµi ®ång - hµ néi) th×
c«ng nghÖ nµy thùc chÊt ®· qu¸ l¹c hËu so víi tr×nh ®é quèc tÕ ( v× h·ng
DAEWOO nhËp c«ng nghÖ cña TOSHIBA tõ n¨m 1967 ), song ë ®©y
chóng ta cÇn cã çi nh×n kh¸ch quan.
Mét lµ, çc c«ng nghÖ ®ã ®óng lµ l¹c hËu so víi thÕ giíi, nhng so
víi c«ng nghÖ hiÖn cã trong níc, nã cã cßn lµ tiªn tiÕn hay kh«ng?
Hai lµ, çc kü thuËt c«ng nghÖ cò ®ã cã ®¸p øng ®îc çc nhu cÇu
cña thÞ trêng ViÖt nam kh«ng? cã kh¶ n¨ng hoµn vèn vµ l·i hay kh«ng? cã
thÓ c¶i tiÕn cho tèt h¬n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt nam kh«ng?
Ba lµ, liÖu c«ng ty níc ngoµi cã s½n sµng cung cÊp cho chóng ta
nh÷ng kü thuËt tiªn tiÕn h¬n kh«ng? hay chØ cã thÓ cung cÊp kü thuËt
lo¹i 2 hoÆc 3.
Gi¶i ®¸p ba vÊn ®Ò trªn mét çch thÊu ®¸o th× chóng ta sÏ thÊy ViÖt nam
ph¶i chÊp nhËn mét sè kü thuËt kh«ng tiªn tiÕn lµ chñ yÕu.
VÊn ®Ò ë chç tuy tiÕp nhËn çc kü thuËt l¹c hËu nhng chóng ta
ph¶i t×m çch c¶i tiÕn ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh vµ cã hiÖu qu¶,
g©y « nhiÔm Ýt vµ th¶i håi cµng sím cµng tèt. BÊt kú mét c«ng nghÖ
nµo còng ®îc ®¸nh gi¸ hai mÆt: mÆt c«ng tr×nh, mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ
cña c«ng nghÖ ®ã, tøc lµ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ nã mang l¹i ®Ó
mµ lùa chän. Cho nªn ë ViÖt nam, lao ®éng dåi dµo vµ t¬ng ®èi rÎ, tr×nh
®é ph¸t triÓn cha cao, vèn Ýt, l·i xuÊt lín th× ®¬ng nhiªn ph¬ng ph¸p s¶n
xuÊt hiÖu qu¶ cao h¬n thêng lµ sö dông nhiÒu søc lao ®éng, M¸y mãc
kh«ng ph¶i lµ tiªn tiÕn l¾m. §iÒu ®ã gãp phÇn gi¶i thÝch t¹i sao trong
thêi gian qua chóng ta chØ tiÕp nhËn ®îc çc c«ng nghÖ lo¹i trung b×nh
th«ng qua gãp vèn ®Çu t cña bªn níc ngoµi.
FDI g¾n liÒn lîi Ých cña chñ ®Çu t níc ngoµi vµo ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh ë níc ta cho nªn çc chñ ®Çu t thêng chó träng ®a nh÷ng
c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh»m ®em l¹i n¨ng xuÊt lao ®éng cao, c¹nh tranh ®îc
víi nh÷ng s¶n phÈm trong níc ®Ó thu ®îc lîi nhuËn cao. Nhng còng nhê
®ã mµ níc ta còng thu hót ®îc nhiÒu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i gãp
phÇn n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña çc c¬ së hiÖn cã, t¹o ra n¨ng lùc s¶n
xuÊt míi trong çc doanh nghiÖp cã vèn F. Thªm vµo ®ã, nh÷ng chñ ®Çu
t níc ngoµi cßn t¹o ra lîi Ých kh¸c nhau vÒ mÆt c«ng nghÖ: øng dông
thµnh c«ng nh÷ng c«ng nghÖ cò cña çc níc ph¸t triÓn vµo nh÷ng níc
®ang ph¸t triÓn còng nh ®a ra ®îc nh÷ng c¶i tiÕn Ýt tèn kÐm ¸p dông ë
nh÷ng quy m« nhá.
H¬n n÷a sù xuÊt hiÖn cña nh÷ng doanh nghiÖp níc ngoµi víi nh÷ng
kü thuËt vµ c«ng nghÖ u viÖt ®· t¹o ra mét ¸p lùc c¹nh tranh buéc çc
doanh nghiÖp trong níc ph¶i c¶i tiÕn c«ng nghÖ, kü thuËt, gãp phÇn
n©ng cao tr×nh ®é chung cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngoµi ra do ¶nh h-
ëng cña ®Çu t trùc tiÕp lµ h×nh thøc du nhËp vèn kh«ng ph¸t sinh nh÷ng
kho¶n nî míi, cho nªn trong ®iÒu kiÖn nguån tÝch luü ngo¹i tÖ cßn eo
hÑp, nî níc ngoµi nhiÒu, nÕu çc níc ®ang ph¸t triÓn tranh thñ chuyÓn
giao c«ng nghÖ theo h×nh thøc nµy th× sÏ gi¶m ®îc kho¶n nî lín tÝch tô
trong t¬ng lai.
ë níc ta viÖc chuyÓn giao kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng qua ®Çu t níc
ngoµi cã thÓ ®îc thÓ ®îc thùc hiÖn díi d¹ng: hîp ®éng x©y dùng kinh
doanh vµ chuyÓn giao, doanh nghiÖp liªn doanh, hîp ®ång - hîp t¸c - kinh
doanh, doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. Trong thêi gian qua viÖc
chuyÓn giao c«ng nghÖ trªn ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶:
Trong mét sè dù ¸n ®Çu t ®· vµ ®ang cã chuuyÓn giao c«ng nghÖ
tiªn tiÕn vµ kü thuËt hiÖn ®¹i. Ch¼ng h¹n nh trong çc dù ¸n kh¶ thi vÒ
dÇu khÝ, nhiÒu thiÕt bÞ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi nh BHP Petroleum, CRA
cña óc vµ çc c«ng ty kh¸c cña Liªn x« cò, Mü, Hµ lan, Ph¸p, Italia, Anh,
Ên ®é ®· ®îc ®a vµo níc ta ®Ó thùc hiÖn th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ.
Trong lÜnh vùc bu chÝnh viÔn th«ng, chØ trong thêi gian ng¾n çc
thiÕt bÞ cña c«ng ty OTCUT ®· ®îc ®a vµo níc ta ®Ó l¾p ®Æt ®µi
th«ng tin viÔn th«ng vÖ tinh ®Çu tiªn, hÖ Itelsat ®êng kÝnh ¨ng ten 7,5 m
t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh (1987) ,...vµ ®Õn n¨m 1993 c«ng ty ®· t¨ng
vèn ®Çu t cho dù ¸n ®Æt hÖ thèng çp quang bªn Th¸i Lan - ViÖt Nam -
Hång k«ng ®Ó më réng çc ph¬ng tiÖn viÔn th«ng ë Hµ néi vµ thµnh phè
Hå ChÝ Minh. Cã thÓ nãi hiÖn nay nhê më réng hÖ thèng FDI mµ ngµnh
Bu chÝnh viÔn th«nh ViÖt nam míi cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, l¾p r¸p çc
thiÕt bÞ c¬ b¶n cung cÊp cho m¹ng líi th«ng tin nh: thiÕt bÞ Viba sè b¨ng
réng vµ hÑp lo¹i 2,4,8.34 Mb/s; hÖ thèng v« tuyÕn ®a tiÕp xóc kü thuËt
sè; çp th«ng tin, çp quang, tæng ®µi ®iÖn tö kü thuËt sè...§©y lµ nh÷ng
c«ng nghÖ, kü thuËt thuéc hÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi.
Ngoµi hai lÜnh vùc trªn trong s¶n xuÊt mét sè ngµnh kh¸c nh ®iÖn
tö, tin häc, l¾p r¸p «t«, xe m¸y, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu...th× çc kü thuËt
tiªn tiÕn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng ®îc vËn hµnh hoÆc ®ang ®îc l¾p
r¸p.
§a sè çc dù ¸n cßn l¹i tuy cha ph¶i cã c«ng nghÖ kü thuËt míi vµ cao
so víi thÕ giíi, nhng nãi chung ®Òu cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao h¬n so víi
çi cã cña ViÖt nam, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn çc dù ¸n trång chuèi, nÊm,
trång rau theo ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ sinh häc tiªn tiÕn, nu«i t«m níc theo
ph¬ng ph¸p c«ng nghiÖp; çc dù ¸n x©y dùng kh¸ch s¹n 4 - 5 sao víi tiÖn
nghi kh¸ ®Çy ®ñ, s¶n xuÊt mét sè hµng tiªu dïng, thùc phÈm...
Nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng xuÊt
lao ®éng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ chung cho nÒn kinh tÕ níc ta.
ChÝnh nhê vËy, chÊt lîng s¶n phÈm thêi gian qua còng ®· cã nh÷ng tiÕn
bé râ rÖt, nhiÒu mÆt hµng ViÖt nam kh«ng chØ chiÕm ®îc lßng tin cña
kh¸ch hµng trong níc mµ cßn t×m ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng thÕ giíi. Sù
®a d¹ng, phong phó cña nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng vµ t¨ng nhanh trong
kim ng¹ch xuÊt khÈu trong çc ngµnh dÖt may, chÕ biÕn n«ng l©m thæ
s¶n, thùc phÈm, s¶n xuÊt l©m nghiÖp, ng nghiÖp... lµ nhê vµo sù ®ãng
gãp to lín cña viÖc ®æi míi thiÕt bÞ.
Tãm l¹i, mÆc dï çc dù ¸n cßn ®ang trong giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn,
nªn viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ míi vµo ViÖt nam cha ®îc bao, nh÷ng
kÕt qu¶ mµ çc dù ¸n ®ang ho¹t ®éng ®· ®¹t ®îc cïng víi nh÷ng dù ¸n
kh¸c ®ang chuÈn bÞ ®îc thùc hiÖn cho chóng ta thÊy ®îc ý nghÜa lín lao
cña FDI ®èi víi viÖc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ.
ViÖt nam tuy kh«ng giµu cã nhng l¹i cã mét sè tµi nguyªn quan
träng. Víi sù ph¸t triÓn cña cuéc çch m¹ng c«ng nghiÖp hiÖn nay th× gi¸
trÞ cña nguån tµi nguyªn ®ã ngµy cµng gi¶m. Khi chóng ta kh«ng ®ñ vèn
vµ kü thuËt ®Ó khai th¸c vµ chÕ biÕn, FDI sÏ gióp chóng ta khai th¸c vµ
sö dông çc tµi nguyªn ®ã. Ngoµi ra, chóng ta cha cã nh÷ng ngµnh c«ng
nghiÖp quan träng nhÊt cña t¬ng lai nh: kü thuËt vi ®iÖn tö, kü thuËt sinh
häc, c«ng nghÖ vËt liÖu míi, hµng kh«ng d©n dông, r«bèt vµ m¸y c«ng
cô,...ChÝnh nh÷ng c«ng ty níc ngoµi ( ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng ty cña Mü
vµ NhËt b¶n) vµo ViÖt nam sÏ mang ®Õn cho chóng ta nh÷ng ngµnh ®ã,
còng cã nghÜa mang ®Õn cho chóng ta nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt.
2.1.6. FDI víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý, ®iÒu hµnh
doanh nghiÖp
Trong m«i trêng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh
phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng th× sù thµnh b¹i cña ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh phô thuéc vµo tr×nh ®é, n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña çc
doanh nghiÖp, mét lo¹i vèn v« h×nh cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh nhÊt.
§Ó ®iÒu hµnh tèt doanh nghiÖp ®ßi hái çc nhµ qu¶n lý doanh
nghiÖp ph¶i cã kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng t¬ng ®èi toµn diÖn, trong ®ã yªu
cÇu c¬ b¶n ®èi çc doanh nghiÖp lµ ph¶i cã kiÕn thøc khoa häc, kü thuËt
vµ kiÕn thøc vÒ khoa häc qu¶n lý. ThÕ nhng nh×n chung, tr×nh ®é qu¶n
lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cña çc nhµ doanh nghiÖp níc ta hiÖn nay
cßn rÊt yÕu kÐm mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ®îc ®µo t¹o trong c¬
chÕ tËp chung quan liªu bao cÊp.
Trong c¬ chÕ cò, tr×nh ®é qu¶n ký kinh tÕ kh«ng ®îc ®a lªn ngang
tÇm x· héi ho¸ s¶n xuÊt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tæ chøc phèi hîp çc kh©u cña
qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, trong khi l¹i kh«ng tÝnh to¸n ®Çy ®ñ ®Õn lîi
Ých kinh tÕ vµ quyÒn tù chñ cña doanh nghiÖp, nªn ®· biÕn doanh
nghiÖp thµnh mét c¬ cÊu chÊp hµnh, chØ biÕt s¶n xuÊt theo mÖnh lÖnh
cña trªn, cßn cung øng vµ tiªu thô ®· cã Nhµ níc vµ ngêi kh¸c lo. Trong
®iÒu kiÖn ®ã, çc nhµ qu¶n lý-ngêi chØ huy chØ chÊp hµnh mÖnh lÖnh
cña cÊp trªn, kh«ng cÇn hoÆc Ýt cÇn tÝnh to¸n kinh doanh. ChuyÓn sang
c¬ chÕ thÞ trêng, chØ cã mét sè Ýt nhµ doanh nghiÖp ViÖt nam cha ®îc
®µo t¹o, båi dìng vÒ qu¶n lý kinh tÕ, xa l¹ víi kiÕn thøc vµ kh¸i niÖm c¬
b¶n vÒ thÞ trêng.
C¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái mçi doanh nghiÖp nhµ níc hay doanh
nghiÖp t nh©n ®Òu ph¶i tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi toµn bé ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §iÓm næi bËt nhÊt lµ quyÒn tù chñ,
tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn
Nhµ níc xo¸ bá bao cÊp. trong ®iÒu kiÖn ®ã ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých sinh
lêi, tèi ®a lîi nhuËn, bÝ quyÕt thµnh c«ng cña çc nhµ doanh nghiÖp tríc
hÕt phô thuéc vµo kh¶ n¨ng ph©n tÝch, am hiÓu m«i trêng kinh doanh, tõ
®ã mét çch nhÊt qu¸n, n¨ng ®éng vµ linh ho¹t. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn
thµnh c«ng chiÕn lîc kinh doanh, çc nhµ doanh nghiÖp ph¶i cã n¨ng lùc
qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp.
ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, nÕu chóng ta vÉn duy tr× ®éi ngò
çc nhµ doanh nghiÖp nh tríc ®©y th× ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ kinh doanh
cña çc doanh nghiÖp nµy sÏ thÊp, ®ã lµ cha nãi ®Õn nhiÒu nhµ doanh
nghiÖp do s¶n suÊt ra nh÷ng hµng ho¸ chÊt lîng thÊp, khong phï hîp víi
thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng, gi¸ thµnh cao, bÞ hµng ngo¹i c¹nh tranh ssÏ buéc
ph¶i ngng s¶n xuÊt. V× vËy, mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra lµ ph¶i n©ng
cao tr×nh ®é qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cho çc nhµ doanh
nghiÖp níc ta.
Trong têi gian qua, nhµ níc còng ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®µo t¹o l¹i
®éi ngò doanh nghiÖp nh tæ chøc çc líp häc vÒ qu¶n ký kinh doanh, c©u
l¹c bé doanh nghiÖp,...Bªn c¹nh ®ã, nhµ níc còng më nhiÒu trêng, líp ®µo
t¹o thªm çc nhµ doanh nghiÖp míi. Song song víi nh÷ng biÖn ph¸p trªn th×
viÖc t¨ng cêng FDI còng gãp phÇn rÊt lín vµo viÖc n©ng cao tr×ng ®é
qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cho çc nhµ doanh nghiÖp.
Trong çc doanh nghiÖp FDI, çc gi¸m ®èc thêng lµ nh÷ng nhµ
qu¶n lý cña çc c«ng ty næi tiÕng, lµm ¨n ph¸t ®¹t tõ nhiÒu níc kh¸c nhau
trªn thÕ giíi, cho nªn hä cã rÊt nhiÒu kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý, ®iÒu hµnh
doanh nghiÖp. Do ®ã, h¬n 4.000 çn bé ViÖt nam ho¹t ®éng trong çc
doanh nghiÖp FDI, chñ yÕu lµ trong çc doanh nghiÖp liªn doanh, cã
®iÒu kiÖn häc hái kinh nghiÖm vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý, phong çch ®iÒu
hµnh cña çc nhµ qu¶n lý níc ngoµi ®Ó tõng bíc tÝch luü kiÕn thøc, n©ng
cao ®îc n¨ng lùc cho m×nh. NhiÒu ngêi trong sè hä ®· tÝch luü ®îc kinh
nghiÖm, ph¸t huy ®îc n¨ng lùc v¬n lªn ®¶m ®¬ng c«ng viÖc kh¸ tèt, dµnh
®îc sù tin tëng vµ kÝnh träng cña ®èi t¸c níc ngoµi khiÕn çc ®èi t¸c níc
ngoµi ®· tin tëng giao phã mäi c«ng viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh
cho çn bé ViÖt nam.
ViÖc thay thÕ çc çn bé qu¶n lý vµ çn bé kü thuËt ngêi níc ngoµi
b»ng çn bé ViÖt nam lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña çc dù
¸n FDI. Th«ng thêng sau 3-5 n¨m ngêi ViÖt nam sÏ thay thÕ gÇn hÕt çc
vÞ trÝ then chèt trong liªn doanh. Nh vËy, sau 10 n¨m thùc hiÖn luËt ®Çu
t, chóng ta ®· cã mét ®éi ngò chuyªn gia giái trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc
kinh tÕ-®ã lµ çi rÊt lín mµ chóng ta thu ®îc tõ FDI. Trong t¬ng lai, víi sù
gia t¨ng cña çc doanh nghiÖp cã vèn FDI, chóng ta hy väng r»ng ®éi ngò
çc nhµ doanh nghiÖp níc ta sÏ häc hái ®îc nhiÒu kinh nghiÖm cña çc
nhµ ®Çu t níc ngoµi, lín m¹nh kh«ng nh÷ng vÒ sè lîng mµ cßn c¶ chÊt l-
îng, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ
trêng.
2.1.7. FDI víi viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng cña ViÖt nam
§Ó cã thÓ t¹o ra çc nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã t¸c
®éng cña nhiÒu yÕu tè vµo çc tiÒm n¨ng cña ®Êt níc. Mét trong nhiÒu
t¸c ®éng lµ th«ng qua FDI. TiÒm n¨ng cña ®Êt níc tõ nguån lao ®éng dåi
dµo, gi¸ rÎ, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, ®Õn nguån tµi nguyªn phong phó ®Òu
høa hÑn nh÷ng nguån lùc lín ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhng nÕu chØ dùa
vµo nguån vèn Ýt ái, kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu ë níc ta th× chóng ta
kh«ng thÓ nµo ph¸t huy ®îc hÕt kh¶ n¨ng kinh tÕ cña çc tiÒm n¨ng ®ã.
V× thÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ nhµ níc ta ®· t¨ng cêng khai
th¸c mét çch cã hiÖu qu¶ çc tiÒm n¨ng cña ®Êt níc t¹o ra nguån lùc ®Ó
ph¸t triÓn kinh tÕ.
Tríc hÕt lµ viÖc sö dông lao ®éng. Nh ®· tr×nh bÇy ë trªn, tÝnh
®Õn cuèi n¨m 2001 nhê cã FDI mµ hµng n¨m doanh nghiÖp ®· ®îc më
réng hoÆc x©y dùng míi ®· thu hót ®îc 634.661 lao ®éng vµo lµm viÖc.
Thªm vµo ®ã cßn cã 10 v¹n lao ®éng kh¸c phôc vô tham gia x©y dùng c¬
b¶n, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu vµ cung cÊp çc dÞch vô kh¸c phôc vô ®Çu
t. Nh vËy, trong viÖc khai th¸c çc tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng, FDI mét mÆt
®· ®a ®îc mét sè lîng lín lao ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh, mÆt kh¸c ®·
t¸i t¹o l¹i nguån tiÒm n¨ng nµy cho ®Êt níc ta th«ng qua viÖc båi dìng,
®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ngêi lao ®éng.
Çc tiÒm n¨ng kh¸c còng nhê FDI cã FDI nªn còng ®îc sö dông
nhiÒu h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. §¸ng kÓ nhÊt lµ viÖc khai th¸c kho¸ng
s¶n, cho ®Õn nay ®· cã gÇn 40 giÊy phÐp cho çc tËp ®oµn dÇu khÝ lín
cña thÕ giíi vµo th¨m dß, khai th¸c t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt nam theo h×nh
thøc hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm. HiÖn nay çc nhµ ®Çu t níc ngoµi
(kh«ng kÓ Vietsovpetro ) ®· ®Çu t 2,6 tû USD vµo kh©u th¨m dß. C«ng
viÖc nµy ®· gióp ViÖt nam dÇn cã ®ñ c¬ së d÷ liÖu vÒ tr÷ lîng dÇu khÝ
®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nµy ë níc ta.
Bªn c¹nh dÇu khÝ cßn cã mét sè dù ¸n khai th¸c kho¸ng s¶n nh vµng, ®¸
quý, ®Êt hiÕm, níc kho¸ng...
Ngoµi ra, cßn cã rÊt nhiÒu dù ¸n vÒ kh¸ch s¹n vµ di lÞch còng nh dù
¸n vÒ N«ng-L©m-Thuû s¶n, trong ®ã cã çc dù ¸n s©n g«n, nu«i t«m xuÊt
khÈu, chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu, trång vµ chÕ biÕn cao su... còng cho
thÊy ®îc kh¶ n¨ng khai th¸c çc tiÒm n¨ng vÒ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn
cña ®Êt níc ta.
Mét lîi Ých kh¸c n÷a cña FDI lµ cã kh¶ n¨ng sö dông kÕt hîp çc
tiÒm n¨ng cña ®Êt níc. Trong phÇn lín çc dù ¸n ®Òu kÕt hîp sö dông lao
®éng t¹i chç cïng çc tiÒm n¨ng kh¸c. §Æc biÖt lµ trong çc dù ¸n nh s¶n
xuÊt xi m¨ng Trµng kªnh, xi m¨ng Thõa thiªn huÕ, çn thÐp H¶i phßng...
vµ mét sè dù ¸n chÕ biÕn thùc phÈm, n«ng s¶n, ®· ®îc sö dông lao ®éng,
nguyªn liÖu s½n cã trong níc s¶n xuÊt ra çc s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p
øng ®îc yªu cÇu tiªu dïng néi ®Þa mµ cßn cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang çc
níc kh¸c, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Tãm l¹i, víi viÖc khai th¸c mét çch cã hiÖu qu¶ çc tiÒm n¨ng, sö
dông kÕt hîp çc tiÒm n¨ng vµ t¸i t¹o l¹i mét sè tiÒm n¨ng, FDI ®· gãp
phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc t¹o ra çc nguån lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ níc
ta.
2.1.8. FDI víi viÖc thay ®æi çn c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt
nam
Sù hîp t¸c vµ tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ t¨ng lªn kh«ng
nh÷ng lµm cho trao ®æi hµng hãa trong níc gia t¨ng mµ cßn lµm cho trao
®æi hµng ho¸ dÞch vô gi÷a çc níc ph¸t triÓn h¬n. Nh÷ng mèi quan hÖ th-
êng xuyªn vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ gi÷a çc níc ®· lµm ph¸t
sinh nh÷ng quyÒn lîi vµ nghÜa vô tiÒn tÖ cña níc nµy ®èi víi níc kh¸c.
ViÖc thanh to¸n quèc tÕ gi÷a çc níc ®îc ph¶n ¸nh vµo hai lo¹i çn c©n
thanh to¸n quèc tÕ cña mçi níc, ®ã lµ çn c©n thanh to¸n vµ çn c©n tr¶
tiÒn.
Çn c©n thanh to¸n quèc tÕ lµ b¶ng ®èi chiÕu gi÷a nh÷ng kho¶n
tiÒn mµ níc ngoµi tr¶ cho mét níc vµ nh÷ng kho¶n tiÒn mµ níc ®ã tr¶ cho
níc ngoµi trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh vµ thanh to¸n t¹i mét thêi ®iÓm
nhÊt ®Þnh.
Çn c©n thanh to¸n quèc tÕ gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng,
t×nh tr¹ng cña nã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i,
®Õn t×nh h×nh ngo¹i hèi cña çc níc vµ h¬n n÷a nã ¶nh hëng ®Õn toµn bé
nÒn kinh tÕ cña mçi níc.
Thu vît chi cña çn c©n thanh to¸n quèc tÕ gäi lµ d thõa. Chi vît thu
th× gäi lµ thiÕu hôt çn c©n thanh to¸n quèc tÕ.
Khi çn c©n thanh to¸n thiÕu hôt, nhµ níc thêng dïng nhiÒu biÖn
ph¸p ®Ó c©n b»ng. BiÖn ph¸p phæ biÕn lµ vay ngo¹i tÖ cña çc ng©n
hµng níc ngoµi: mét níc nµo ®ã cÇn tÝn dông ®Ó cøu nguy cho çn c©n
thanh to¸n quèc tÕ cña m×nh cã thÓ ®îc sö dông tÝn dông cña nhiÒu
ng©n hµng hoÆc tæ chøc tiÒn tÖ quèc tÕ trªn c¬ së çc hiÖp ®Þnh ®· ký
kÕt gi÷a hä. Sau ®ã, ng©n hµng trung ¬ng cña mçi níc cã çn c©n thanh
to¸n quèc tÕ bÞ thiÕu hôt cã thÓ ¸p dông çc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tÝn
dông ®Ó thu hót vèn ng¾n h¹n ngo¹i quèc ch¹y vµo níc m×nh ®Ó t¨ng sè
thu ngo¹i tÖ cña çn c©n thanh to¸n.
Ngoµi ra ®Ó çn c©n thanh to¸n kh«ng bÞ thiÕu hôt, çc quèc gia
cßn tÝch cùc xóc tiÕn çc ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸, du lÞch vµ ngo¹i
tÖ, vµ ®Æc biÖt lµ thu hót nguån vèn FDI.
FDI t¸c ®éng võa trùc tiÕp võa gi¸n tiÕp ®Õn çn c©n thanh to¸n
quèc tÕ. T¸c ®éng trùc tiÕp lµ viÖc tiÕp nhËn vèn FDI ®· trùc tiÕp lµm
t¨ng nguån thu cña çn c©n vèn, gãp phÇn lµm gi¶m sù thiÕu hôt trong çn
c©n thanh to¸n. Nhng t¸c ®éng gi¸n tiÕp cña FDI ®Õn çn c©n thanh to¸n
míi lµ quan träng. FDI ®· n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng xuÊt
khÈu ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ, gãp phÇn vµo viÖc gia t¨ng kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña níc ta. TÝnh ®Õn hÕt ngµy 31/12/2001, çc doanh nghiÖp
FDI ®· xuÊt khÈu ®îc 11,8 tû USD. ChØ tÝnh riªng trong n¨m 1998, çc
doanh nghiÖp FDI ®· xuÊt khÈu ®îc 1,7 tû USD chiÕm h¬n 19% tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc, t¨ng gÇn 20% so víi n¨m 1997. Riªng trong
n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khèi FDI ®¹t 4,602 tû USD ( kh«ng
kÓ dÇu th«) chiÕm 27,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Bªn c¹nh
viÖc gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, çc doanh nghiÖp FDI cßn s¶n xuÊt
rÊt nhiÒu s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu trong níc, h¹n chÕ bít viÖc nhËp
khÈu hµng ho¸, m¸y mãc, thiÕt bÞ. Nh vËy, cã thÓ nãi FDI ®· t¸c ®éng
tÝch cùc ®Õn çn c©n th¬ng m¹i trong nh÷ng n¨m qua ë ViÖt nam.
T¸c ®éng gi¸n tiÕp thø hai cña FDI lµ thóc ®Èy du lÞch, dÞch vô
ph¸t triÓn. Nh chóng ta ®· biÕt, trong thêi gian võa qua nhê cã FDI mµ rÊt
nhiÒu kh¸ch s¹n, khu du lÞch ®· ®îc x©y dùng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu gia
t¨ng vÌ th¬ng m¹i vµ du lÞch, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh ngµnh du
lÞch trong nh÷ng n¨m tíi.
2.2. Nhîc ®iÓm cña FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam
Khi nh÷ng luång vèn ch¶y vµo ®em l¹i lîi Ých cho níc ta th× ta níi
láng h¹n chÕ khu vùc ®èi ngo¹i, ®Èy l·i xuÊt trong níc gi¶m xuèng vµ th-
êng thóc ®Èy ®Çu t vµ t¨ng trëng. Tuy nhiªn, còng cã nhiÒu mÆt bÊt lîi:
Khi luång vèn vµo m¹nh sÏ khuyÕn khÝch kinh tÕ ph¸t triÓn, cã thÓ cã
nh÷ng dÊu hiÖu cña nÒn kinh tÕ qu¸ nãng vµ bÊt æn ®Þnh.
Tríc hÕt lµ th©m hôt çn c©n v·ng lai t¨ng. Kh¶ n¨ng tµi trî thêng
xuyªn cho khu vùc ®èi ngo¹i lín h¬n dÉn ®Õn t¨ng th©m hôt çn c©n v·ng
lai. Thø hai lµ møc tiªu dïng cao h¬n ®îc hç trî bëi luång vèn vµo. §iÒu
quan träng lµ xem møc t¨ng th©m hôt çn c©n v·ng lai ph¶n ¸nh møc ®Çu
t cao h¬n hay lµm cho tiÕt kiÖm gi¶m ®i. Kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc
viÖc t¨ng tiªu dïng do ®îc tµi trî bëi luång vèn vµo. ChØ khi luång vèn
ch¶y vµo ®ång thêi víi møc t¨ng thu nhËp thêng xuyªn cao h¬n, vµ ®Çu t
t¨ng lªn th× míi chÊp nhËn ®îc. Thø ba lµ kiÓm so¸t tiÒn tÖ yÕu ®i vµ tû
lÖ l¹m ph¸t t¨ng lªn hoÆc cã tû lÖ l¹m ph¸t cao kÐo dµi. Luång vèn vµo
nhiÒu sÏ lµm t¨ng cung tiÒn tÖ vµ lµm cho môc tiªu vÒ l¹m ph¸t kh«ng ®-
îc thùc hiÖn. Gi¸ cña çc tµi s¶n tµi chÝnh vµ bÊt ®éng s¶n còng t¨ng th-
êng xuyªn. Thø t lµ t¸c ®éng lªn gi¸ thùc tÕ. Møc t¨ng trëng m¹nh vÒ cÇu
trong níc sÏ ®Èy tû gi¸ thùc tÕ lªn. Vµ cuèi cïng lµ t×nh thÕ dÔ bÞ ®¶o
ngîc. NÕu luång vèn vµo l¹i ch¶y ngîc ra, cÇn cã chÝnh s¸ch th¾t chÆt tµi
chÝnh gi¶m gi¸ ®ång tiÒn, hoÆc cÇn ®ång thêi c¶ hai biÖn ph¸p trªn vµ
khi luång vèn ch¶y vµo m¹nh sÏ t¹o nªn hÖ thèng rñi ro, ®Æc biÖt cho hÖ
thèng ng©n hµng.
3. Mét sè h¹n chÕ trong viÖc thu hót vèn FDI vµo ViÖt nam
Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ®· cã t¸c ®éng
s©u réng ®Õn ho¹t ®éng FDI cña ViÖt nam, do cã ®Õn 60-70% vèn FDI
vµo ViÖt nam lµ tõ çc níc trong khu vùc ( ASEAN, Hµn Quèc, §µi Loan,
NhËt B¶n). Do hµng lo¹t nguyªn nh©n kh¸ch quan nh c«ng ty mÑ trong níc
bÞ ph¸ s¶n, ®ång tiÒn çc níc mÊt gi¸, Quü tiÒn tÖ quèc rµng buéc ®iÒu
kiÖn kh«ng cho chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi, çc ng©n hµng chÆt chÏ h¬n
trong viÖc cho vay, khã xuÊt khÈu ®îc s¶n phÈm, mÊt søc c¹nh tranh...
nªn sè vèn cña çc dù ¸n xin gi·n l¹i, hoÆc dõng tiÕn ®é triÓn khai x©y
dùng ®· lªn ®Õn trªn 7 tû USD.
ChiÒu híng biÕn ®æi cña dßng vèn ®Çu t quèc tÕ lµm cho c¹nh
tranh trong thu hót vèn FDI trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc gia t¨ng m¹nh
mÏ. H¬n n÷a,ViÖt nam n»m trong khu vùc cã nhiÒu thÞ trêng thu hót FDI
lín nh Trung Quèc, Ên §é. Bªn c¹nh ®ã, çc níc míi næi lªn nh Myanmar,
Pakistan ®Òu r¸o riÕt c¶i thiÖn m«i trêng thu hót vèn FDI, c¹nh tranh
m¹nh mÏ víi çc níc kh¸c. MÆt kh¸c, dßng vèn FDI cã chiÒu híng gia t¨ng
vµo khu vùc Mü La Tinh, Trung vµ §«ng ¢u, Nam Phi v× nÒn kinh tÕ çc
níc nµy æn ®Þnh, h¹ tÇng c¬ së ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng mÆt h¹n chÕ mang tÝnh kh¸ch quan trªn
®©y, chóng ta còng cÇn ph¶i nh×n nhËn mét çch th¼ng th¾n nh÷ng h¹n
chÕ chñ quan cña ViÖt nam trong viÖc thu hót FDI kÓ tõ n¨m 1988 ®Õn
n¨m 2002 bao gåm:
3.1.Quan ®iÓm gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò cô thÓ vÒ FDI cßn cha
thèng nhÊt
Trong nhiÒu vÊn ®Ò cô thÓ liªn quan ®Õn FDI cßn sù kh¸c nhau
vÒ ®¸nh gi¸ vµ çch xö lý nh h×nh thøc ®Çu t, ®èi t¸c ®Çu t, tû lÖ gãp
vèn cña doanh nghiÖp ViÖt nam, vÒ viÖc cho phÐp t nh©n liªn doanh víi
®èi t¸c níc ngoµi, vÒ quy m« ph¸t triÓn çc khu c«ng nghiÖp...§iÒu ®ã
trong mét sè trêng hîp ®· dÉn tíi lóng tóng vµ chËm trÔ trong çch xö lý
®iÒu hµnh, lµm bá lì c¬ héi thu hót vèn ®Çu t, lµm xÊu thªm m«i trêng
®Çu t. Thªm vµo ®ã, çc b¸o chÝ thiªn viÕt vÒ çc mÆt tiªu cùc cña FDI,
dÉn tíi sù thiÕu thèng nhÊt vÒ ®¸nh gi¸ FDI trong d luËn x· héi.
3.2. HÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch thiÕu tÝnh ®ång bé

HÖ thèng luËt ph¸p chÝnh s¸ch cha b¶o ®¶m tÝnh râ rµng vµ dù
®o¸n tríc ®îc. ViÖc thùc thi luËt ph¸p, chÝnh s¸ch kh«ng nhÊt qu¸n, tuú
tiÖn. TÝnh æn ®Þnh cña luËt ph¸p, chÝnh s¸ch cha cao, trong nhiÒu trêng
hîp lµm ®¶o lén çc ph¬ng ¸n kinh doanh cña çc nhµ ®Çu t. ViÖc ¸p dông
mét sè chÝnh s¸ch thuÕ gÇn ®©y lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt cña mét sè
ngµnh hµng, t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm dÉn ®Õn tiªu thô gi¶m ®i vµ thÞ tr-
êng bÞ co hÑp.
3.3. C«ng t¸c quy ho¹ch cßn chËm, chÊt lîng cha cao
Do quy ho¹ch vµ dù b¸o thiÕu chuÈn x¸c nªn ®· cÊp giÊy phÐp
®Çu t s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm vît qu¸ nhu cÇu (11 nhµ m¸y l¾p r¸p «t«
cã c«ng suÊt theo giÊy phÐp 140.000 xe/n¨m nhng chØ tiªu thô ®îc 5-6
ngµn xe/n¨m; çc kh¸ch s¹n míi x©y dùng chØ huy ®éng ®îc trªn díi 30%
c«ng xuÊt...). ViÖc cÊp giÊy phÐp trong nh÷ng n¨m ®Çu thiªn vÒ dù ¸n
s¶n xuÊt hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu, tiªu thô s¶n phÈm trong níc nªn
®· dÇn dÉn tíi t×nh tr¹ng mét sè s¶n phÈm cña doanh nghiÖp FDI c¹nh
tranh m¹nh víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong níc.
Trong lÜnh vùc n«ng-l©m nghiÖp, thuû s¶n, ®Çu t níc ngoµi cßn
qu¸ nhá bÐ. Sè dù ¸n ë çc tØnh miÒn nói cßn rÊt Ýt.
Vèn FDI cßn ph©n bè mÊt c©n ®èi lín gi÷a çc vïng vµ ®Þa ph¬ng.
Mét mÆt vèn FDI tËp chung chñ yÕu vµo ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã
t¸c dông to lín lµm cho çc vïng nµy cã tèc ®é t¨ng trëng t¹o ®éng lùc l«i
kÐo çc vïng ph¸t triÓn, nhng mÆt kh¸c còng lµm cho chªnh lÖch vÒ kinh
tÕ-x· héi víi çc vïng ngµy cµng to lín. §Æc biÖt lµ çc tØnh miÒn Trung
sè dù ¸n ®Çu t cßn Ýt, quy m« nhá bÐ vµ ¶nh hëng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn
kinh tÕ cña ®Þa ph¬ng.
3.4. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc ®èi víi FDI cßn nhiÒu bÊt cËp
C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi FDI cßn nhiÒu bÊt cËp, võa g©y
phiÒn hµ, can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong mét thêi
gian dµi çc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc qu¸ tËp chung vµo kh©u cÊp giÊy
phÐp ®Çu t, bu«ng láng kh©u qu¶n lý sau giÊy phÐp, cha quan t©m
®óng møc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt døt ®iÓm vµ nhanh chãng çc vÊn ®Ò
ph¸t sinh, th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý gi¸ ®Çu vµo,
®Çu ra cßn nhiÒu bÊt cËp lµm ¶nh hëng tíi lîi Ých cña doanh nghiÖp
còng nh cña nhµ níc ViÖt nam.
Sù phèi hîp gi÷a çc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cßn cha chÆt chÏ,
viÖc qu¶n lý sau cÊp phÐp chËm ®îc c¶i tiÕn, nhÊt lµ vÒ ®Êt ®ai, h¶i
quan, xuÊt nhËp c¶nh, thñ tôc hµnh chÝnh cßn phiÒn hµ, cÊp díi thùc thi
ph¸p luËt vµ çc chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ níc thiÕu
nghiªm tóc ®· lµm n¶n lßng çc nhµ ®Çu t níc ngoµi.
3.5. Çn bé lµ kh©u quyÕt ®Þnh nhng ®ang lµ kh©u yÕu nhÊt
NhiÒu çn bé ViÖt nam cö sang lµm viÖc t¹i liªn doanh ®Òu cha
®µo t¹o, thiÕu kiÕn thøc ph¸p luËt vµ th¬ng trêng, yÕu ngo¹i ng÷ nªn cha
ph¸t huy hÕt tr¸ch nhiÖm, vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u Nhµ níc trong liªn
doanh; cã trêng hîp ®øng vÒ phÝa lîi Ých cña chñ ®Çu t níc ngoµi. Tæ
chøc c«ng ®oµn míi thµnh lËp t¹i 40% doanh nghiÖp, cha ph¸t huy hÕt t¸c
dông. Tæ chøc ®¶ng cßn lóng tóng trong ph¬ng thøc ho¹t ®éng.
ChÊt lîng lao ®éng ViÖt nam cßn thÊp, cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cña çc doanh nghiÖp vÒ lao ®éng kü thuËt cã tay nghÒ cao, vËn hµnh
çc d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
3.6. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña khu vùc FDI cßn thÊp
Çc dù ¸n FDI tËp chung chñ yÕu vµo nh÷ng ngµnh cã thÓ thu ®îc
lîi nhuËn nhanh vµ nh÷ng ®Þa ph¬ng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi.
Trong nh÷ng n¨m ®Çu tËp chung nhiÒu vµo çc dù ¸n bÊt ®éng s¶n, cha
cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t vµo nu«i trång vµ chÕ biÕn thuû s¶n.
ThiÕt bÞ, m¸y mãc nhËp khÈu vµo ViÖt nam ®· cã kÕt hîp gi÷a
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ c«ng nghÖ
sö dông nhiÒu lao ®éng. Tuy nhiªn, do viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t nhËp khÈu
cha nghiªm cho nªn vÉn cßn mét sè thiÕt bÞ cò, l¹c hËu ®· nhËp vµo ViÖt
nam.
Ch¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸ çc s¶n phÈm nh ®iÖn tö, «t«, xe m¸y,
ph¸t triÓn s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng t¹i ViÖt nam cßn chËm, cha ®¹t nh
mong muèn.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc FDI gia t¨ng nhanh chãng, nhng
míi ®¹t kho¶ng trªn 10% ( thÊp h¬n mét sè níc trong khu vùc ). Hµng xuÊt
khÈu chñ yÕu lµ gia c«ng hµng dÖt may, giÇy dÐp, ®iÖn tö, nªn gi¸ trÞ
gia t¨ng thÊp. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cha ®ñ hÊp dÉn,
trong khi ®éng c¬ chÝnh cña nhµ ®Çu t níc ngoµi lµ nh»m vµo thÞ trêng
ViÖt nam.
Ch¬ng III
Mét sè ®Þnh híng vµ kiÕn nghÞ cho vÊn ®Ò ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi vµo ViÖt Nam
I. §Þnh híng cña ®¶ng vµ nhµ níc vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt
nam
§Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn lîc 10 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ –x·
héi(2001_2010) vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m(2001_2005).ChÝnh phñ ViÖt nam
kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m tiÕp tôc x©y dùng mét m«i trêng kinh doanh
mang tÝnh c¹nh tranh cao, ®ñ søc hÊp dÉn dßng vèn ®Çu t níc ngoµi gia
t¨ng trë l¹i. Trong dù th¶o chiÕn lîc tr×nh §¹i héi IX cña §¶ng ®· nªu:
”TiÕp tôc më réng m«i trêng ®Çu t, t¨ng søc hÊp dÉn víi ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi, chó träng çc c«ng ty ®a quèc gia. Gi¶m m¹nh, tiÕn tíi
xo¸ bá sù ph©n biÖt vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt gi÷a ®Çu t trong níc
vµ ®Çu t níc ngoµi. N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ hç trî cña nhµ níc
®èi víi çc dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp vµ triÓn khai tõng bíc v÷ng ch¾c
çc h×nh thøc ®Çu t gi¸n tiÕp ë níc ta”(tr.51 b¶n dù th¶o).
Trong v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng céng
s¶n ViÖt nam 19/04/2001 ®· dÉn:”§Èy m¹nh thu hót vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi. KhuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi vµo çc ngµnh c«ng
nghiÖp s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp chÕ biÕn çc ngµnh c«ng nghÖ cao,
vËt liÖu míi, ®iÖn tö, ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ _ x· héi vµ çc ngµnh
ViÖt nam cã lîi thÕ g¾n víi c«ng nghiÖp ho¸ vµ t¹o viÖc lµm. TËp
trung thu hót vèn FDI vµo çc khu c«ng nghÖ cao, khu chÕ xuÊt, khu
c«ng nghiÖp, tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ò ¸n x©y dùng khu kinh tÕ më ®Ó
®a vµo kÕ ho¹ch 5 n¨m...”(trÝch §Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i
vÒ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi tr.289).
“KhuyÕn khÝch çc tæ chøc, ç nh©n níc ngoµi vµ ngêi ViÖt nam
ë níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam, nhÊt lµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu
vµ s¶n phÈm c«ng nghÖ cao. Tõng bíc thèng nhÊt khung luËt ph¸p,
chÝnh s¸ch vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp
trong níc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. T¹o khu©n khæ
ph¸p lý nh»m khuyÕn khÝch ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ®Ó ph¸t huy
lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc”.(tr.321_ v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc
lÇn thø IX).
II.mét sè kiÕn nghÞ vÒ viÖc thu hót vèn FDI vµo ViÖt Nam
Trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ _ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, vèn
trong níc chÝnh lµ nguån vèn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh. Song víi nÒn kinh
tÕ ®ang ph¸t triÎn cßn nhiÒu l¹c hËu nh ViÖt nam hiÖn nay, viÖc huy
®éng vèn trong níc lµ hÕt søc khã kh¨n. Do vËy, nguån vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi ®ãng mét vai trß quan träng trong tæng vèn ®Çu t ph¸t
triÓn ®Êt níc.
Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam trong thêi gian
qua lµ kh¸ lín, chiÕm tû lÖ ngµy cµng cao so víi vèn ®Çu t trong níc. Tuy
nhiªn, tû lÖ nµy míi chØ ®¹t ë møc trung b×nh so víi çc níc trong khu vùc.
Trong t¬ng lai, cÇn cã chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó thu hót ngµy
cµng nhiÒu nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam.
Tõ viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi:”Gi¶i ph¸p thu hót FDI vµo ViÖt nam “.
Em m¹nh d¹n ®a ra mét sè ý kiÕn võa mang tÝnh chñ quan vµ kh¸ch quan
nh»m thóc ®Èy h¬n n÷a viÖc thu hót nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
vµo ViÖt nam trong thêi gian tíi.
1.Hoµn thiÖn ph¸p luËt ®Çu t
Sím x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt thèng nhÊt vµ hoµn trØnh,
ban hµnh nh÷ng luËt cßn thiÕu, t¹o m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ cho çc nhµ
ho¹t ®éng ®Çu t. H¬n mêi n¨m qua, LuËt ®Çu t c¶u ViÖt nam ®· ®îc söa
®æi bæ sung 4 lÇn, Nhµ níc còng ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n nh»m t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ ®Çu t níc ngoµi, nhng hÖ thèng luËt ph¸p
®Çu t vÉn thiÕu ®ång bé, nhÊt qu¸n thiÕu tÝnh râ rµng, dÉn ®Õn nhiÒu
çch hiÓu vµ vËn dông kh¸c nhau lµm cho nhµ ®Çu t ¸i ng¹i, v× vËy cÇn
tiÕp tôc söa ®æi.
Trong lóc chê ®îi cã LuËt ®Çu t thèng nhÊt trong vµ ngoµi níc th×
cÇn hoµn thiÖn LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam theo híng dÉn, th«ng
tho¸ng râ rµng, æn ®Þnh vµ mang tÝnh c¹nh tranh cao h¬n so víi çc níc
trong khu vùc ...Trong ®ã cÇn chó träng :
Mét lµ, ®a d¹ng ho¸ çc h×nh thøc ®Çu t, cho phÐp thµnh lËp c«ng
ty qu¶n lý vèn, ®Èy nhanh viÖc thÝ ®iÓm viÖc cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp ®Çu t níc ngoµi, thµnh lËp m« h×nh kinh tÕ më...lµ biÖn ph¸p
nh»m thóc ®Èy çc dù ¸n triÓn khai cã hiÖu qu¶.
Hai lµ, tiÕp tôc ®iÒu trØnh mét møc gi¸, phÝ çc hµng ho¸ vµ dÞch
vô ®Ó sau mét thêi gian, vÒ c¬ b¶n ¸p dông mét mÆt b»ng gi¸, phÝ thèng
nhÊt cho c¶ çc doanh nghiÖp trong níc vµ c¶ çc doanh nghiÖp cã vèn
®Çu t níc ngoµi .
Ba lµ, tiÕn tíi chÊm døt c¬ chÕ gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö
dông ®Êt, chuyÓn sang thùc hiÖn chÕ ®é Nhµ níc cho thuª ®Êt.
Bèn lµ, sím cã v¨n b¶n híng dÉn cô thÓ viÖc thÕ chÊp gi¸ trÞ
quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt...Nghiªn cøu, tiÕn tíi x©y
dùng mét luËt ®Çu t chung cho c¶ çc nhµ ®Çu t trong níc níc ngoµi.
2. Thèng nhÊt quan ®iÓm trong viÖc thu hót FDI vµo ViÖt
nam
Tríc hÕt, cÇn nhËn thøc r»ng xu híng toµn cÇu ho¸ ngµy cµng më
réng. §©y lµ qóa tr×nh mµ nÒn kinh tÕ cña çc níc t¸c ®éng lÉn nhau, bæ
sung cho nhau vµ phô thuéc vµo nhau. V× vËy, cÇn tËn dông nh÷ng kh¶
n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ di chuyÓn vèn, më réng thÞ trêng,
chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®Ó bæ sung vµ ph¸t huy
hiÖu qu¶ vµ lîi thÕ vµ nguån nh©n lùc trong níc.
§Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng trªn, viÖc ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ çc
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, trong ®ã viÖc ®Èy m¹nh thu hót vèn FDI lµ
mét néi dung quan träng cña lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i cÇn ®îc ®Ò cao.
§iÒu nµy ®îc kh¼ng ®Þnh trong çc v¨n kiÖn cña §¶ng céng s¶n ViÖt
Nam.
Thu hót vèn FDI lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, phï hîp víi xu thÕ toµn
cÇu ho¸ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. FDI tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi, ngµy
cµng më réng b¾t nguån tõ quèc tÕ ho¸ s©u s¾c nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt
vµ ®êi sèng x· héi, tõ sù cuèn hót m¹nh mÏ cña cuéc çch m¹ng khoa häc
c«ng nghÖ, tõ nhu cÇu t¸i cÊu tróc l¹i nÒn kinh tÕ cña çc quèc gia tríc søc
Ðp cña cuéc c¹nh tranh vµo thiªn niªn kû míi. §Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp
ho¸ _ hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i cã chiÕn lîc t¹o nguån vèn vµ sö dông cã hiÖu qu¶
trªn c¬ së khai th¸c tèt mäi nguån lùc trong níc vµ sö dông çc nguån vèn tõ
bªn ngoµi, trong ®ã nguån vèn trong níc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vµ lµ
®iÒu kiÖn hÊp thô vèn tõ bªn ngoµi. Nguån vèn FDI lµ mét bé phËn cÊu
thµnh cña toµn bé ho¹t ®éng ®Çu t cña quèc gia. FDI lµ nh©n tè nèi kÕt
vµ ph¸t huy çc nguån lùc t¨ng trëng kinh tÕ (vèn, c«ng nghÖ, n¨ng lùc
qu¶n lý, lao ®éng...), lµ h×nh thøc ®Çu t Ýt lÖ thuéc vµo ®iÒu kiÖn
chÝnh trÞ vµ cã tÝnh kh¶ thi cao, tr¸nh nî cña chÝnh phñ vµ t¹o c¬ héi
tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ. Tuy vèn FDI kh«ng chiÕm tû
lÖ lín trong c¬ cÊu cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, nhng nÕu ®îc bè
trÝ hîp lý trong chiÕn lîc chung vÒ vèn ®Çu t th× FDI sÏ cã vai trß tÝch
cùc, hç trî cho viÖc ph¸t huy n¨ng lùc s¶n xuÊt x· héi.
§èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt nam trong nh÷ng n¨m ®Çu
®æi míi, khi nguån vèn tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ cßn h¹n hÑp, nguån
vèn ODA cßn cha ®¸ng kÓ th× FDI ®ãng vai trß tÝch cùc nhiÒu hay Ýt
cßn tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn trong vµ ngoµi níc, trong ®ã ®iÒu kiÖn cô
thÓ vµ chÝnh s¸ch cña mçi níc trong viÖc thu hót vèn FDI lµ quan träng
nhÊt. §Ó lµm ®îc viÖc ®ã ®ßi hái nh÷ng cè g¾ng cña nhµ níc trong viÖc
t¹o lËp m«i trêng ph¸p lý, qu¶n lý ho¹t ®éng FDI vµ kh«ng ngõng c¶i thiÖn
m«i trêng thu hót FDI cã ®Þnh híng ®Ó chóng ph¸t huy hiÖu qu¶ cao
nhÊt.
Thùc tÕ trong suèt thêi gian qua, kÓ tõ khi thùc hiÖn luËt ®Çu t níc
ngoµi t¹i ViÖt nam ®· chøng tá FDI cã ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc t¹o
n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, tiÕp thu c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn cïng víi n¨ng
lùc qu¶n lý kinh doanh hiÖn ®¹i, kÝch thÝch thÞ trêng ph¸t triÓn, më réng
thÞ trêng quèc tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, ®ãng gãp cho
nguån thu ng©n s¸ch, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ.
MÆc dï vËy, trong qu¸ tr×nh thu hót vèn FDI còng cÇn tr¸nh hai
quan ®iÓm sai lÇm:
Mét lµ, “coi nhÑ”, thËm chÝ lªn ¸n FDI lµ nÕu triÓn khai trªn quy m« lín
sÏ ¶nh hëng xÊu ®Õn tÝnh ®éc lËp, tù chñ cña nÒn kinh tÕ vµ ®Þnh híng
ph¸t triÓn cña ®Êt níc. ViÖt nam lµ mét quèc gia ®éc lËp, ®Êt níc cã chñ
quyÒn, cã hÖ thèng ph¸p lý. Do vËy, mäi ho¹t ®éng cña FDI ®Òu ph¶i
tu©n thñ ph¸p luËt cña ViÖt Nam. Cô thÓ lµ luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt
Nam, ®ång thêi chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña çc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-
íc. MÆt kh¸c, ViÖt nam cã ®Þnh híng trong viÖc thu hót FDI nªn FDI
kh«ng thÓ lµ nh©n tè t¹o r¹ chªnh lÖch híng trong x©y dùng vµ b¶o vÖ
nÒn kinh tÕ - x· héi - chÝnh trÞ cña ®Êt níc.
Hai lµ, ¶o tëng vÒ tÝnh “mÇu nhiÖm” cña FDI, g¾n cho FDI mét vai trß
tÝch cùc tù nhiªn, bÊt chÊp ®iÒu kiÖn bªn trong vµ t¸ch rêi víi nh÷ng cè
g¾ng chñ quan cña con ngêi trong qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng nµy.
3.CÇn ph¶i x©y dùng m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn h¬n hiÖn nay
Hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p lý chung vÒ kinh tÕ ®Ó t¹o lËp m«i tr-
êng kinh doanh b×nh ®¼ng. Trªn c¬ së LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè
®iÒu kiÖn cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam n¨m 2000 vµ nghÞ
®Þnh sè 24/2000/N§-CP ngµy 31/07/2000 quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi
hµnh LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, chÝnh phñ cÇn chØ ®¹o UBND
çc tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng, ban hµnh quy ®Þnh vÒ qu¶n lý
Nhµ níc trªn ®Þa bµn ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi vµ çc biÖn ph¸p
khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi ë ®Þa ph¬ng çc bé, ngµnh ban hµnh quy
®Þnh híng dÉn vÒ ®Çu t níc ngoµi trong lÜnh vùc thuéc chøc n¨ng vµ
thÈm quyÒn qu¶n lý cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ cÇn ®Ò phßng
çc bé, çc UBND tØnh trong khi ban hµnh çc th«ng t híng dÉn ®a nh÷ng
néi dung mµ hä kh«ng nhÊt trÝ víi LuËt söa ®æi víi çc v¨n b¶n ®ã.
Nh÷ng trë ng¹i vÒ thñ tôc hµnh chÝnh ®ang lµ nh©n tè c¶n trë qu¸
tr×nh thu hót vèn FDI. M«i trêng ®Çu t cã ®îc c¶i thiÖn hay kh«ng, theo ý
kiÕn cña ®¹i bé phËn çc nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ doanh nghiÖp trong níc
chÝnh lµ cã c¶i çch ®îc bé m¸y Nhµ níc, gi¶m thiÓu ®îc çc thñ tôc hµnh
chÝnh kh«ng cÇn thiÕt, gi¶m thiÓu chi phÝ, tiÕt kiÖm thêi gian h×nh
thµnh vµ triÓn khai dù ¸n ®Çu t ...Do vËy, ChÝnh phñ cÇn giµnh nhiÒu
thêi gian ®Ó chØ ®¹o cã hiÖu lùc h¬n c«ng viÖc c¶i çch hµnh chÝnh,
cÇn cã h×nh thøc khen thëng vµ kû luËt nghiªm minh ®èi víi nh÷ng ç
nh©n vµ tæ chøc trong viÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng quan trängvµ cã ý nghÜa
thêi sù trong thêi ®¹i nµy.
Nh÷ng trë ng¹i vÒ c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, nh÷ng bÊt cËp cña yÕu
tè qu¶n lý cÇn sím ®îc kh¾c phôc. C¬ së h¹ tÇng”cøng” ë ViÖt nam nh ®-
êng x¸, cÇu cèng, bÕn c¶ng, s©n bay, ®iÖn, níc, th«ng tin liªn l¹c ®· ®îc u
tiªn ®Çu t vµ cã nhiÒu thay ®æi s©u s¾c, gãp phÇn quan träng vµo ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt nam trong nh÷ng n¨m qua. Tuy nhiªn so víi
çc níc trong khu vùc vµ çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn th× c¬ së h¹ tÇng
cña ViÖt nam cßn rÊt l¹c hËu ( trõ th«ng tin liªn l¹c, viÔn th«ng ). Trong
nh÷ng n¨m tíi còng nh l©u dµi, ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng vÉn ®îc Nhµ níc
khuyÕn khÝch ®Çu t tõ nhiÒu nguån nh nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ níc,
nguån vèn ODA, nguån vèn tù cã cña çc doanh nghiÖp, nhng còng cÇn
nghiªn cøu thu hót nguån vèn t nh©n trong níc gãp phÇn x©y dùng c¬ së h¹
tÇng ngµy cµng hiÖn ®¹i, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
4. Hoµn thiÖn quy ho¹ch vµ sö dông vèn FDI theo tõng vïng
Quy ho¹ch ®Çu t níc ngoµi ph¶i lµ mét bé phËn h÷u c¬ trong quy
ho¹ch tæng thÓ çc nguån lùc chung cña c¶ níc bao gåm vèn vµ çc
nguånlùc trong níc, vèn ODA, vèn FDI trªn c¬ së ph¸t huy cao ®é néi lùc,
b¶o vÖ hîp lý s¶n xuÊt trong níc, g¾n víi tiÕn tr×nh héi nhËp, n©ng cao
c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ. ViÖc quy ho¹ch thu hót vèn FDI ngay
tõ ®Çu ph¶i g¾n víi viÖc ph¸t huy néi lùc ( gåm c¶ vèn, tµi s¶n vµ c¬ së
vËt chÊt - kü thuËt ®· tÝch luü ®îc cïng víi nguån tµi nguyªn cha sö dông,
nguån lùc con ngêi, lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý vµ chÝnh trÞ ); g¾n víi viÖc b¶o
vÖ an ninh quèc phßng, ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh cña s¶n phÈm ViÖt
nam trong bèi c¶nh c¹nh tranhvµ héi nhËp quèc tÕ. ViÖc x©y dùng quy
ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, s¶n phÈm g¾n víi mçi ngµnh, cã xem xÐt ®Õn
tõng vïng, mçi ®Þa ph¬ng, u tiªn ph¸t triÓn çc ngµnh khai th¸c lîi thÕ so
s¸nh cña ngµnh, ®ång thêi t¨ng cêng thu hót çc dù ¸n cã c«ng nghÖ thÝch
hîp, ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh mòi nhän.
Rµ so¸t vµ hoµn trØnh quy ho¹ch tæng thÓ ®èi víi tõng ngµnh kÕt
hîp víi vïng l·nh thæ, ®Æc biÖt lµ çc nhãm ngµnh lín cña ngµnh kinh tÕ
nh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ gãp
phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu néi bé çc nhãm ngµnh theo híng tÝch cùc víi
néi dung:
Mét lµ: X©y dùng hÖ thèng d÷ liÖu vÒ tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña vïng
th«ng qua ho¹t ®éng ®iÒu tra, kh¶o s¸t vÒ nguån nh©n lùc, ®iÒu kiÖn c¬
së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån tµi nguyªn...
Hai lµ: X©y dùng danh môc s¶n phÈm trong níc cã thÓ tù s¶n xuÊt.
Ba lµ: X©y dùng çc danh môc cÇn gäi vèn FDI theo h×nh thøc vµ ngµnh
cÇn ®Çu t trªn c¬ së dù b¸o chuÈn x¸c nhu cÇu thÞ trêng, dù kiÕn quy m«,
c«ng suÊt, ®èi t¸c trong vµ ngoµi níc, ®Þa ®iÓm, ®èi tîng thùc hiÖn vµ
çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, u ®·i...®Ó lµm c¬ së xóc tiÕn ®Çu t .
5. KhuyÕn khÝch vµ u ®·i h¬n n÷a çc dù ¸n ®Çu t vµo çc

ngµnh kinh tÕ mòi nhän
Tríc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh çc ngµnh kinh tÕ mòi nhän lµ çc ngµnh cã
vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cã tèc ®é t¨ng trëng vît tréi
so víi çc ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ lµ ngµnh chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu
kinh tÕ, t¹o nguån thu lín cho ng©n s¸ch, ®ång thêi ®©y còng lµ çc
ngµnh khai th¸c çc thÕ m¹nh ®Æc biÖt cña ®Êt níc. Ph¸t triÓn çc ngµnh
nµy sÏ t¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao ®é vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi
lín cho ®Êt níc. MÆt kh¸c, çc ngµnh mòi nhän ph¶i lµ çc ngµnh cã sö
dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, phï hîp víi
xu thÕ thêi ®¹i.
§èi víi níc ta hiÖn nay, çc ngµnh mòi nhän lµ çc ngµnh s¶n xuÊt
thay thÕ hµng nhËp khÈu, híng tíi xuÊt khÈu vµ tû lÖ xuÊt khÈu cao, cã
søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm níc ta trªn thÞ trêng thÕ giíi.
Thêi gian qua, mÆc dï nhµ níc ®· liªn tôc ®iÒu trØnh t¨ng møc u
®·i ®èi víi çc dù ¸n ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, xuÊt
khÈu vµ c«ng nghÖ cao, c«ng nghiÖp c¬ khÝ, ®iÖn tö, n¨ng lîng, nh÷ng
ngµnh mµ ta cã lîi thÕ vÒ nguyªn liÖu vµ lao ®éng... Nhng thùc tÕ, çc u
®·i nãi trªn vÉn kh«ng hÊp dÉn çc nhµ ®Çu t. §ång thêi, nhiÒu dù ¸n
trong lÜnh vùc nµy gÆp khã kh¨n, trë ng¹i trong thùc hiÖn ®Çu t, kh«ng
®¹t ®îc hiÖu qu¶ mong muèn. V× vËy,®Ó t¨ng cêng thu hót ®Çu t vµo
çclÜnh vùc nãi trªn cÇn ph¶i ®iÒu trØnh mét sè chÝnh s¸ch u ®·i theo h-
íng sau:
Mét lµ: CÇn quan t©m h¬n n÷a ®éi ngò trÝ thøc trong vµ ngoµi níc ( trÝ
thøcViÖt kiÒu yªu níc ), kh¬i dËy vµ ph¸t huy lßng yªu níc, tù hµo d©n téc
cña lùc lîng nµy, bëi hä cã kh¶ n¨ng lµm cÇu nèi, lùa chän c«ng nghÖ hiÖn
®¹i vµ ®a çc nhµ ®Çu t m¹nh vµo ViÖt Nam.
Hai lµ: Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi çc dù ¸n cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi sö dông c«ng nghÖ cao, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cho hµm lîng gi¸
trÞ gia t¨ng trong níc cao, ®µo t¹o nguån nh©n lùc hç trî Nhµ níc ®Çu t
nh»m gi¶m chi phÝ dù ¸n t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho dù ¸n triÓn khai cã hiÖu
qu¶, ®¶m b¶o ®em l¹i lîi nhuËn cho nhµ ®Çu t.
Ba lµ: ChØ thu tîng trng tiÒn thuª ®Êt ®èi víi çc dù ¸n ®Çu t vµo n«ng-
l©m-ng nghÖp trong khu«n khæ dù ¸n kªu gäi vèn ®Çu t gãp phÇn hoµn
thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh g¾n víi vïng kinh tÕ, ®Æc biÖt t¹i çc
vïng s©u, xa ( vÝ dô: 1 USD/ha/n¨m nh kinh nghiÖm cña Trung quèc ).
6. Hoµn thiÖn mét sè chÝnh s¸ch thuÕ, tµi chÝnh, ngo¹i hèi t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót FDI
6.1. ChÝnh s¸ch thuÕ

ThuÕ cã t¸c ®éng lín ®Õn FDI bëi khi mét nhµ ®Çu t dù ®Þnh
®Çu t vµo mét dù ¸n nµo ®ã, hä sÏ quan t©m ®Õn tríc tiªn lµ lîi nhuËn,
trong khi ®ã thuÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn, do ®ã ¶nh hëng ®Õn
quyÕt ®Þnh ®Çu t.
ThuÕ ®ãng vai trß b¶o hé s¶n xuÊt trong níc (thuÕ quan nhËp khÈu
) sÏ kÝch thÝch ®Çu t níc ngoµi vµo trong néi ®Þa. Th«ng thêng, khi cã
mét mÆt hµng nµo ®ã ®¸nh thuÕ nhËp khÈu cao ( nh «t« du lÞch, xe
m¸y, ®iÖn tö...) th× çc nhµ ®Çu t sÏ nghÜ ngay ®Õn viÖc ®Çu t s¶n
xuÊt t¹i ViÖt nam ®Ó tr¸nh hµng rµo thuÕ quan.
Th«ng qua viÖc t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ søc mua cña ngêi
tiªu dïng, thuÕ sÏ cã ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu cã hiÖu lùc, tøc lµ ¶nh hëng
®Õn dung lîng thÞ trêng. Nh vËy suy cho cïng, thuÕ sÏ ¶nh hëng ®Õn
quyÕt ®Þnh ®Çu t.
ThuÕ lµ nh©n tè quan träng t¹o ra m«i trêng ®Çu t vµ ®iÒu nµy ®-
îc thÓ hiÖn:
Lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ níc, thuÕ cã ¶nh hëng
quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc chi tiªu ng©n s¸ch. Ng©n s¸ch cµng cã nguån thu
lín th× cµng t¹o ra ®îc m«i trêng tèt ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t. ThuÕ thu
®ñ cho chi tiªu cña ng©n s¸ch ( c©n b»ng thu - chi ) gãp phÇn h¹n chÕ l¹m
ph¸t. §iÒu ®ã ®· t¹o m«i trêng tµi chÝnh thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t.
Lµ nguån vèn ngµy cµng t¨ng t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho Nhµ níc
®Çu t vµo lÜnh vùc cã tû xuÊt lîi nhuËn thÊp, thêi gian hoµn vèn dµi nh:
c¬ së h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc,v.v..vµ do ®ã t¹o m«i trêng cÇn thiÕt ®Ó hÊp
dÉn FDI.
Bëi vËy, cÇn cã ®Þnh híng chung ®æi míi chÝnh s¸ch thuÕ, dïng
thuÕ nh lµ mét c«ng cô ®Ó khuyÕn khÝch, ph¸t triÓn vµ t¨ng kh¶ n¨ng
héi nhËp víi çc ngµnh nghÒ, lÜnh vùc cÇn gäi vèn ®Çu t.
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu thùc sù khuyÕn khÝch çc
doanh nghiÖp c«ng nghÖ cao s¶n xuÊt c¬ khÝ, ®iÖn tö, tin häc, viÔn
th«ng, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng linh
kiÖn t¹i ViÖt Nam. ¸p dông tû lÖ b¶o hé h÷u hiÖu thÝch hîp víi tõng
ngµnh, tõng s¶n phÈm vµ theo tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
Bæ sung u ®·i cao h¬n ®èi víi çc dù ¸n chÕ biÕn n«ng - l©m -
thuû s¶n, ®Çu t vµo n«ng th«n vµ çc ®Þa bµn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n.
Sö dông çc ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp
cã vèn FDI híng m¹nh h¬n n÷a vµo xuÊt khÈu ( khuyÕn khÝch chÕ biÕn
s©u, cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, sö dông nguyªn vËt liÖu s½n cã trong níc ).
§èi víi çc dù ¸n ®Æc biÖt quan träng, cÇn sö lý ®Æc çch vµ cã
chÝnh s¸ch hç trî hîp lý trong khu«n khæ nh÷ng cam kÕt trong lé tr×nh héi
nhËp.
V× vËy, chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi çc doanh nghiÖp FDI cÇn c¶i
tiÕn theo híng:
- DÔ tÝnh to¸n, ®¬n gi¶n çc møc thuÕ.
- §¶m b¶o lîi Ých quèc gia.
- Cã t¸c dông khuyÕn khÝch ®Çu t.
- Phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.
6.2. Tµi chÝnh, tÝn dông, ngo¹i hèi

Cã kÕ ho¹ch gi¶m dÇn tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ ®Ó tiÕn tíi xo¸ bá
viÖc kÕt hèi ngo¹i tÖ b¾t buéc khi cã ®iÒu kiÖn; tõng bíc thùc hiÖn tù do
ho¸ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ ®èi víi çc giao dÞch v·ng lai.
Çc doanh nghiÖp FDI ®îc tiÕp cËn thÞ trêng vèn, ®îc vay tÝn
dông, kÓ c¶ trung vµ dµi h¹n, t¹i çc tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng t¹i ViÖt
nam tuú thuéc vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña çc dù ¸n vµ cã
thÓ ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n c¶u c«ng ty mÑ ë níc ngoµi.
Ph¸t triÓn m¹nh thÞ trêng vèn ®Ó çc doanh nghiÖp ViÖt nam cã
thÓ gãp vèn b»ng çc nguån huy ®éng dµi h¹n nh: tr¸i phiÕu, cæ phiÕu,
tiÕn tíi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ çc doanh nghiÖp FDI.
X©y dùng çc quy chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cña çc doanh
nghiÖp FDI; ban hµnh çc chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n phï hîp víi th«ng
lÖ quèc tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña çc doanh
nghiÖp ®ång thêi ®¶m b¶o sù qu¶n lý cña nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp FDI.
7. KhuyÕn khÝch ®Çu t cña çc c«ng ty xuyªn quèc gia
Trong 10 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t lín nhÊt vµo ViÖt nam
th× 5 níc ®øng ®Çu lµ çc níc Ch©u ¸ mµ Singapore chiÕm vÞ trÝ sè
mét. Vèn gi¶i ng©n chñ yÕu còng tõ çc níc nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng phô
thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña çc níc trong khu vùc mµ thÓ hiÖn râ nhÊt lµ
trong thêi kú khñng ho¶ng tiÒn tÖ võa qua. Vèn gi¶i ng©n n¨m 1998 gi¶m
32% so víi n¨m 1997, n¨m 1999 gi¶m 20% so víi n¨m 1998. Trong çc nhµ
®Çu t Ch©u ¸ th× NhËt b¶n lµ quèc gia dÉn ®Çu vÒ vèn thùc hiÖn víi
2,4 tû USD, chiÕm 15,6% vèn thùc hiÖn vµ tû lÖ thùc hiÖn ®¹t 60% vèn
®¨ng ký.
Do ¶nh hëng cña nh÷ng khã kh¨n tµi chÝnh, çc c«ng ty ®a quèc gia
tõ çc níc Ch©u ¸ ®· gi¶m mét phÇn ®Çu t ra níc ngoµi ( ®Æc biÖt t¹i çc
níc Ch©u ¸ ), gi¶m viÖc mua l¹i çc c«ng ty níc ngoµi vµ thËm chÝ bá mét
sè tµi s¶n ë níc ngoµi. HÖ qu¶ lµ nguån vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt
nam trong nh÷ng n¨m qua liªn tôc gi¶m, hµng lo¹t çc dù ¸n ®· ph¶i gi·n
tiÕn ®é thùc hiÖn hoÆc xin t¹m dõng triÓn khai víi sè vèn lªn tíi 3 tû
USD, chñ yÕu lµ çc dù ¸n trong lÜnh vùc kimh doanh kh¸ch s¹n, v¨n
phßng, c¨n hé cho thuª.
ViÖc çc ®èi t¸c chñ yÕu tõ khu vùc Ch©u ¸ còng g©y ra nh÷ng bÊt
lîi trong viÖc tiÕp thu nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ çc níc ph¸t triÓn. C¬
cÊu thu hót ®Çu t qu¸ cao tõ çc níc míi ph¸t triÓn trong khu vùc ®· biÕn
ViÖt nam trë thµnh níc tiÕp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ kh«ng cßn phï hîp ë
níc chñ nhµ vµ lu«n lµ níc ®i sau vÒ c«ng nghÖ.
Tõ t×nh h×nh thùc tÕ trªn cïng víi viÖc níc ta lµ níc ®ang ph¸t triÓn,
tr×nh ®é khoa häc cßn t¬ng ®èi l¹c hËu, nªn ®Ó gãp phÇn c¬ cÊu hoµn
thiÖn ngµnh kinh tÕ gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng
c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, môc tiªu ®Æt ra lµ ph¶i thu hót nguån vèn
vµ khoa häc c«ng nghÖ cña çc c«ng ty xuyªn quèc gia, nhÊt lµ çc c«ng ty
cña Mü vµ T©y ¢u.
8. Xö lý linh ho¹t h×nh thøc ®Çu t
Çc h×nh thøc FDI trªn thÕ giíi hiÖn nay rÊt ®a d¹ng vµ phong phó.
Sù chuyÓn ho¸ gi÷a çc h×nh thøc ®Çu t còng rÊt linh ho¹t do ®ßi hái cña
®êi sèng kinh tÕ vµ tuú thuéc vµo h×nh thøc lùa chän, quyÕt ®Þnh cña
nhµ ®Çu t. Çc dù ¸n FDI dï díi h×nh thøc nµo còng t¸c ®éng tÝch cùc,
®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt
Nam, nÕu çc dù ¸n triÓn khai tèt. Trong hoµn c¶nh níc ta, ®Æc biÖt lµ
çc vïng kinh tÕ x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n, nhiÒu nguån lùc cha ®îc khai
th¸c, çc doanh nghiÖp trong níc cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh, c«ng
nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ, cÇn xö lý
linh ho¹t vÊn ®Ò h×nh thøc ®Çu t theo híng:
Mét lµ: KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi ®èi víi
nh÷ng dù ¸n sö dông c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ míi; çc dù ¸n cã quy m«
®Çu t lín, thêi gian hoµn vèn dµi, ®é rñi ro cao, tû lÖ lîi nhuËn thÊp. Më
réng viÖc cho phÐp ®Çu t theo h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi ®èi víi mét
sè lÜnh vùc yªu cÇu liªn doanh ( Quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 24/2000/ND-CP
) nh kinh doanh x©y dùng, kinh doanh h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt
xi m¨ng, x©y dùng khu thÓ thao, vui ch¬i gi¶i trÝ, trång rõng hoÆc c©y
c«ng nghiÖp l©u n¨m, çc dù ¸n trêng d¹y nghÒ, trêng c«ng nh©n kü
thuËt.
Hai lµ: Cho phÐp linh ho¹t chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t tõ liªn doanh
sang h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi trong trêng hîp doanh
nghiÖp bÞ thua lç kÐo dµi; çc ®èi t¸c liªn doanh m©u thuÉn nghiªm träng
nhng cha t×m ®îc ®èi t¸c kh¸c thay thÕ dÉn ®Õn liªn doanh cã nguy c¬
®æ vì hoÆc trong trêng hîp liªn doanh ho¹t ®éng b×nh thêng nhng nh÷ng
®èi t¸c trong níc muèn rót vèn ®Ó ®Çu t vµo dù ¸n kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n.
ViÖc chuyÓn ®æi liªn doanh thµnh doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi
ph¶i b¶o toµn ®îc vèn gãp hoÆc chÞu rñi ro ë møc thÊp nhÊt.
Thùc tÕ thêi gian qua rÊt nhiÒu dù ¸n FDI chuyÓn ®æi h×nh thøc
®Çu t, nh doanh nghiÖp liªn doanh chuyÓn thµnh doanh nghiÖp 100%
vèn níc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh chuyÓn thµnh doanh nghiÖp
100% vèn ViÖt Nam. Nguyªn nh©n chuyÓn liªn doanh thµnh doanh
nghiÖp 100% níc ngoµi b¾t nguån tõ viÖc liªn doanh gîng Ðp vµ kh«ng
ngang tÇm gi÷a çc ®èi t¸c trong vµ ngoµi níc. Bªn ViÖt nam bÞ h¹n chÕ
vÒ mäi mÆt trong khi ®èi t¸c níc ngoµi lµ nh÷ng c«ng ty, tËp ®oµn ®a
quèc gia cã tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh vµ theo ®uæi chiÕn lîc kinh doanh
toµn cÇu, nªn quan ®iÓm vµ chiÕn lîc kinh doanh kh¸c nhau.
LuËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi n¨m 2000 cho phÐp tù do chuyÓn
®æi h×nh thøc ®Çu t sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu doanh nghiÖp liªn
doanh chuyÓn ®æi thµnh doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. Do ®ã cÇn
hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý ®Ó ®Þnh híng sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn
çc h×nh thøc ®Çu t.
9. Thùc hiÖn chiÕn lîc thu hót khoa häc c«ng nghÖ
Mét trong nh÷ng vai trß quan träng cña FDI lµ chuyÓn giao c«ng
nghÖ. ChuyÓn giao c«ng nghÖ mang mét hµm ý réng, bao gåm kh«ng
chØ nhËp khÈu c«ng nghÖ ®¬n thuÇn mµ cßn vËn hµnh c«ng nghÖ ®ã,
söa ch÷a, b¶o hµnh, n¾m v÷ng çc nguyªn lý, m« pháng vµ ph¸t triÓn nã.
Th«ng qua çc h×nh thøc FDI, gi÷a çc níc ®· cã sù chuyÓn giao c«ng
nghÖ vµ bæ sung c«ng nghÖ cho nhau. §èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn,
tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, thÊp kÐm, th× FDI ®îc coi lµ ph¬ng tiÖn
h÷u hiÖu ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ cã tr×nh ®é cao h¬n tõ bªn ngoµi.
Th«ng qua çc níc ph¸t triÓn cã ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu c«ng nghÖ trung
gian vµ truyÒn thèng hoÆc chuyÓn giao c«ng nghÖ ®· cã phÇn l¹c hËu
so víi trong níc. Çc h×nh thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ trong FDI thêng cã
lîi cho c¶ hai bªn.
PhÇn lín çc níc ®ang ph¸t triÓn, nh ViÖt Nam, nhu cÇu vÒ ®æi
míi c«ng nghÖ vµ do ®ã, cã nh÷ng biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch cëi më nh»m
®Èy m¹nh FDI vµ muèn nhËp nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi víi c«ng
nghÖ míi. Mét vÊn ®Ò quan träng cña FDI liªn quan ®Õn chuyÓn giao
c«ng nghÖ lµ FDI dÉn ®Õn thay ®æi vÒ c¬ cÊu ngµnh trong néi bé kinh
tÕ ®Êt níc.
T¹i ViÖt Nam, kÓ tõ khi LuËt ®Çu t níc ngoµi ®îc ban hµnh ®Õn
nay, mét lo¹t çc dù ¸n ®· ®îc thùc hiÖn vµ xuÊt hiÖn mét sè ngµnh hoµn
toµn míi nh s¶n xuÊt, l¾p r¸p «t«, xe m¸y, ®iÖn tö... g©y ¶nh hëng lín
®Õn c¬ cÊu c«ng nghiÖp. Do ®ã, cÇn cã biÖn ph¸p thu hót çc dù ¸n
chuyÓn giao c«ng nghÖ ë tr×nh ®é tiªn tiÕn ®Õn hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi
vµo ViÖt nam.Th«ng qua çc dù ¸n FDI cã c«ng nghÖ cao, viÖc tiÕp nhËn
c«ng nghÖ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt nam s¶n xuÊt çc hµng hãa dÞch vô
phôc vô trong níc vµ xuÊt khÈu.
10. §æi míi vµ vËn ®éng c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
C«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t cÇn ®îc ®æi míi vÒ néi dung
vµ ph¬ng thøc thùc hiÖn, theo çc kÕ ho¹ch vµ tr¬ng tr×nh chñ ®éng cã
hiÖu qu¶. Tríc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh xóc tiÕn ®Çu t , còng nh xóc tiÕn th-
¬ng m¹i lµ nhiÖm vô cña çc c¬ quan Nhµ níc, çc Bé, çc Ngµnh, ®Þa ph-
¬ng, t¹i çc c¬ quan ®¹i diÖn Níc ®Æt t¹i mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm ë n-
íc ngoµi ®Ó chñ ®éng vËn ®éng thu hót FDI.
Thùc hiÖn chñ tr¬ng ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ çc ®èi t¸c ®Çu t
níc ngoµi ®Ó t¹o thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Cïng víi viÖc tiÕp
tôc thu hót çc nhµ ®Çu t truyÒn thèng ë Ch©u ¸ vµo çc dù ¸n mµ hä cã
kinh nghiÖm vµ thÕ m¹nh nh chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm, s¶n xuÊt
hµng tiªu dïng xuÊt khÈu,v.v.. cÇn cã kÕ ho¹ch híng vµo çc tËp ®oµn ®a
quèc gia Mü vµ T©y ¢u nh»m tranh thñ tiÒm lùc vÒ vèn, c«ng nghÖ, kü
thuËt hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, gãp
phÇn hoµn thiÖn c¬ cÊu ngµnh; chó ý ®Õn çc dù ¸n võa vµ nhá nhng sö
dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
Trªn c¬ së quy ho¹ch ngµnh kinh tÕ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi
®Çu t ®· ®îc phª duyÖt, cÇn cã kÕ ho¹ch chñ ®éng vËn ®éng, xóc tiÕn
®Çu t mét çch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi tõng dù ¸n, trùc tiÕp ®èi víi tõng
tËp ®oµn, c«ng ty vµ nhµ ®Çu t cã tiÒm n¨ng.
Çc c¬ quan Nhµ níc cã liªn quan cÇn tæ chøc, phèi hîp nghiªn cøu
t×nh h×nh kinh tÕ, thÞ trêng ®Çu t, chÝnh s¸ch cña çc níc, çc tËp ®oµn
®a quèc gia ®Ó cã chÝnh s¸ch vËn ®éng thu hót ®Çu t phï hîp; ®ång thêi
cÇn tÝch cùc nghiªn cøu ph¸p luËt, chÝnh s¸ch thu hót FDI cña çc níc
trong khu vùc ®Ó kÞp thêi cã chÝnh s¸ch thÝch hîp trong m«i trêng c¹nh
tranh.
Mét vÊn ®Ò còng hÕt søc quan träng lµ çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
cÇn phèi hîp, tËp trung chØ ®¹o vµ hç trî kÞp thêi çc nhµ ®Çu t ®ang cã
dù ¸n ho¹t ®éng hiÖn nay, gióp hä gi¶i quyÕt tèt çc vÊn ®Ò ph¸t sinh. §ã
lµ biÖn ph¸p cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó vËn ®éng cã hiÖu qña vµ cã
søc thuyÕt phôc nhÊt ®èi víi çc nhµ ®Çu t míi, t¹o m«i trêng ®Çu t thuËn
lîi, th«ng tho¸ng t¹i ViÖt Nam.
11. N©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o nguån nh©n lùc
Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, ngoµi çc gi¶i ph¸p nªu trªn, cÇn cã biÖn
ph¸p n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc. Song song víi viÖc t¹o viÖc lµm
vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng, FDI ®· gãp phÇn quan träng vµo ®µo t¹o
®éi ngò c«ng nh©n, gióp ®éi ngò nµy cã c¬ héi tiÕp cËn víi kü thuËt,
c«ng nghÖ míi vµ ®îc ®µo t¹o vÒ kü n¨ng ®Ó vËn hµnh m¸y mãc, thiÕt
bÞ. Nhê cã FDI mµ tr×nh ®é vµ kü n¨ng cña ngêi lao ®éng trong çc
doanh nghiÖp FDI ®îc n©ng cao, qua ®ã rót ng¾n kho¶ng çch vÒ tr×nh
®é lao ®éng gi÷a çc níc ph¸t triÓn vµ çc níc ®ang ph¸t triÓn. V× vËy,
cÇn chó träng ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt, c«ng nh©n cã tay
nghÒ cao, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn khi lµm viÖc trong çc
doanh nghiÖp FDI. MÆt kh¸c, cÇn cã c¬ chÕ tuyÓn dông vµ bæ nhiÖm
çn bé ViÖt nam lµm viÖc trong çc liªn doanh, ®¶m b¶o nh÷ng ngêi ®îc
®a vµo qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh thùc sù cã ®ñ n¨ng lùc b¶o vÖ
quyÒn lîi cña Nhµ níc vµ cña bªn ViÖt Nam, tiÕp thu ®îc c«ng nghÖ vµ
kinh nghiÖm qu¶n lý cña níc ngoµi.
§ång thêi, cÇn ph¶i ®Çu t thÝch ®¸ng vµ cã c¶i çch triÖt ®Ó trong
hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. CÇn x©y dùng tr¬ng tr×nh, çch d¹y vµ häc
sao cho khoa häc vµ phï hîp ë çc cÊp phæ th«ng, ®¹i häc, ®Æc biÖt lµ çc
trêng d¹y nghÒ, c«ng nh©n kü thuËt nh»m n©ng cao chÊt lîng lao ®éng
ViÖt nam.
§Ó ®¸p øng ®îc môc tiªu gia t¨ng çc ho¹t ®éng dÞch vô chÊt lîng
cao cÇn cã chiÕn lîc ®µo t¹o nguån nh©n lùc thÝch hîp víi yªu cÇu cña
lo¹i h×nh dÞch vô nµy ( DÞch vô t vÊn, tµi chÝnh - ng©n hµng, b¶o
hiÓm, kiÓm to¸n, y tÕ - v¨n ho¸ - gi¸o dôc, bu chÝnh - viÔn th«ng,v.v..).
Do ®ã, viÖc n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng ®µo t¹o nguån nh©n lùc nµy
theo môc tiªu ®Æt ra lµ cÇn thiÕt. Tríc m¾t, cÇn ®æi míi ch¬ng tr×nh,
néi dung vµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o, kÕt hîp ®µo t¹o trong níc vµ níc ngoµi,
®µo t¹o t¹i c¬ së vµ ®µo t¹o th«ng qua c«ng viÖc,v.v..
12. Kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng ë tÊt c¶ çc kh©u,
çc cÊp
T¨ng cêng tæ chøc vµ c¬ chÕ, tiÕp tôc ®Èy m¹nh cuéc ®Êu tranh
chèng tham nhòng trong bé m¸y Nhµ níc vµ toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ, ë
çc ngµnh, çc cÊp, tõ Trung ¬ng ®Õn c¬ së. CÇn chèng tham nhòng víi
chèng l·ng phÝ, bu«n lËu, ®Æc biÖt lµ chèng hµnh vi lîi dông çc chøc
quyÒn ®Ó lµm giµu bÊt chÝnh.
Bæ sung, hoµn thiÖn çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, quy chÕ, quy ®Þnh
cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh, qu¶n lý tµi s¶n c«ng
d©n, kh«ng ®Ó s¬ hë cho kÎ xÊu lîi dông.
TiÕp tôc xo¸ bá çc thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ, nhÊt lµ ë nh÷ng
lÜnh vùc, nh÷ng kh©u dÔ x¶y ra tham nhòng yªu s¸ch. Thanh tra, kiÓm
tra, kiÓm so¸t b¶o ®¶m tÝnh minh b¹ch trong viÖc sö dông ng©n s¸ch
Nhµ níc, tµi s¶n c«ng, tµi chÝnh ®¶ng, ®oµn thÓ, tµi chÝnh çc doanh
nghiÖp Nhµ níc, çc quü do nh©n d©n ®ãng gãp vµ do níc ngoµi viªn trî.
Çc §¶ng viªn vµ chi bé §¶ng, mÆt trËn tæ quèc, çc ®oµn thÓ
nh©n d©n, çc c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng vµ toµn x· héi cã tr¸ch nhiÖm
gi¸m s¸t, kiÓm tra çn bé, c«ng chøc, ph¸t hiÖn, tè ço, lªn ¸n nh÷ng kÎ
tham nhòng. Xö lý nghiªm minh theo ph¸p luËt vµ theo nh÷ng ®iÒu lÖ
§¶ng nh÷ng çn bé, §¶ng viªn c«ng chøc ë bÊt kú cÊp nµo, lÜnh vùc nµo
lîi dông chøc quyÒn ®Ó tham nhòng. Cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ b¶o vÖ
vµ khen thëng nh÷ng ngêi kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng. Thêng
xuyªn gi¸o dôc çn bé, §¶ng viªn, c«ng chøc vÒ chÝnh trÞ, t tëng, ®¹o ®øc
çch m¹ng.
Cô thÓ ho¸ vµ thùc hiÖn nghiªm nh÷ng ®iÒu cÊm ®èi víi çn bé,
c«ng chøc, tríc hÕt lµ çn bä chñ chèt, çn bé qu¶n lý. Çn bé l·nh ®¹o çc
cÊp, çc ngµnh, çc c¬ quan, ®¬n vÞ, doanh nghiÖp Nhµ níc kª khai tµi
s¶n cña ç nh©n vµ gia ®×nh m×nh. KÞp thêi kiÓm tra vµ kÕt luËn, cã
biÖn ph¸p xö lý nh÷ng çn bé, c«ng chøc cã tµi s¶n bÊt minh.
Xem xÐt tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc cã h×nh thøc kû luËt thÝch
®¸ng ®èi víi nh÷ng ngêi ®øng ®Çu c¬ quan, ®¬n vÞ n¬i x¶y ra nh÷ng vô
tham nhòng lín, g©y hËu qu¶ nghiªm träng.
13. T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn
Sù l·nh ®¹o cña ®¶ng, th«ng qua çc tæ chøc §¶ng vµ çc §¶ng viªn
gi÷ chøc danh l·nh ®¹o vµ qu¶n lý trong çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi, lµ yÕu tè ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp
theo ®óng çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña
Nhµ níc vµ ngêi lao ®éng. Do ®ã, trung ¬ng §¶ng nªn cã quy ®Þnh vµ h-
íng dÉn ph¬ng thøc, chÕ ®é tæ chøc sinh ho¹t §¶ng trong çc doanh
nghiÖp FDI, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy.
Ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn vµ çc tæ chøc ®oµn thÓ kh¸c lµ h×nh
thøc thuËn tiÖn nhÊt ®Ó thùc hiÖn sù l·nh ®¹o cña ®¶ng vµ b¶o vÖ
quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng. ViÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña çc tæ chøc
c«ng ®oµn ®· ®îc quy ®Þnh trong çc v¨n b¶n ph¸p luËt. Tuy nhiªn, cÇn
cã kÕ ho¹ch vËn ®éng thµnh lËp c«ng ®oµn ë tÊt c¶ çc doanh nghiÖp
FDI; x©y dùng tæ chøc c«ng ®oµn thËt sù trë thµnh ngêi b¶o vÖ quyÒn
lîi chÝnh ®¸ng cña ngêi lao ®éng, gi¸m s¸t chñ ®Çu t thùc hiÖn ph¸p luËt,
chÝnh s¸ch cña Nhµ níc.
kÕt luËn
Qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa thu hót vèn ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi cho thÊy FDI ®· vµ ®ang lµ nh©n tè tÝch cùc phôc vô
trùc tiÕp cho chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt nam. FDI lµ ®éng lùc
gióp chóng ta tõng bíc san b»ng kho¶ng çch tr¸nh ®îc nguy c¬ tôt hËu
nÒn kinh tÕ víi thÕ giíi bªn ngoµi.
Còng nh çc quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, ViÖt nam ®ang rÊt cÇn vèn
cho qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Thùc tr¹ng thu hót vèn ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt nam 15 n¨m qua ®· cho thÊy FDI ngµy cµng
trë nªn rÊt cÇn thiÕt ®èi víi nÒn kinh tÕ. FDI lµ con ®êng thÝch hîp ®Ó
®¸p øng mét phÇn nhu cÇu vÒ vèn, n©ng cao tiÒm lùc c«ng nghÖ, tiÕp
thu c«ng nghÖ qu¶n lý tiªn tiÕn, më lèi cho thÞ trêng khu vùc vµ thÞ trêng
thÕ giíi, thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¨ng tiÒm lùc c¹nh tranh, t¹o thªm viÖc lµm,
®iÒu trØnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi biÕn ®æi cña
t×nh h×nh quèc tÕ, khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong tõng
thêi kú ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn, víi thêi gian 15 n¨m kh«ng ph¶i lµ dµi víi mét dù ¸n ®Çu
t. Chóng ta míi bíc ®i nh÷ng bíc ®i chËp ch÷ng ban ®Çu nªn kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng va vÊp vµ tr¶ gi¸. So víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ
giíi, sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi mµ ViÖt nam thu hót ®îc cßn rÊt
khiªm tèn. Nhng víi mét níc ®i sau cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp h¬n, tiÕp
cËn víi thÞ trêng kinh tÕ - tµi chÝnh thÕ giíi cha l©u, ®· tõng bÞ bao v©y
cÊm vËn th× sè lîng FDI cã ®îc lµ thµnh tÝch ®Çy khÝch lÖ. §iÒu quan
träng h¬n lµ sè vèn ®ã ®Æt vµo ViÖt nam ®óng thêi ®iÓm xuÊt ph¸t cña
qu¸ tr×nh ®æi míi, më cöa. Nã cßn cã ý nghÜa nh có hÝch vËt chÊt vµ
tinh thÇn cho ViÖt nam v÷ng bíc ®i trªn con ®êng héi nhËp víi thÕ giíi.
Tãm l¹i, qu¸ tr×nh thu hót FDI ®· gãp phÇn ®æi míi nÒn kinh tÕ
ViÖt nam vµ t¹o nªn h×nh ¶nh míi cña ®Êt níc ViÖt nam trªn trêng quèc
tÕ. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh thu hót vèn FDI vÉn cßn mét sè h¹n chÕ. ChÝnh
v× vËy chónh ta cÇn tÝch cùc c¶i thiÖn h¬n n÷a ph¸p luËt ®Çu t, chÊt l-
îng thu hót ®Çu t níc ngoµi, m«i trêng ®Çu t, ®æi míi tæ chøc vµ qu¶n lý
ho¹t ®éng hîp t¸c víi çc cong ty xuyªn quèc gia, ®a quèc gia...nh»m t¹o
thÕ ®øng trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. B¸o Ng©n hµng, sè 104, ngµy 28/12/2002

2. B¸o Thanh niªn, sè 338, ngµy 04/12/2002
3. B¸o Th¬ng m¹i, sè 36, ngµy 25/03/2003
4. B¸o §Çu t, sè 37, ngµy 27/03/2002; sè 140, ngµy 22/11/2002; sè 154,
ngµy 25/12/2002
5. Gi¸o tr×nh HiÖu qu¶ vµ Qu¶n lý dù ¸n, NXB KH-KT, HN 2000
6. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ®Çu t, NXB Thèng kª , HN 2001
7. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn, NXB Thèng kª, HN 2000
8. Gi¸o tr×nh Khoa häc qu¶n lý, NXB KH-KT, HN 2000
9. Gi¸o tr×nh Tin häc qu¶n lý, NXB KH-KT, HN 2001
10. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®æi míi QLKT vÜ m« trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, NXB ChÝnh
trÞ quèc gia, HN 2001
11. Tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt- Th«ng tÊn x· ViÖt Nam, ngµy
10/02/2003
12.Thêi b¸o Tµi chÝnh ViÖt nam, sè 61 ngµy 22/05/2002; sè 65 ngµy
31/05/2002; sè 7 ngµy 15/01/2003; sè 34 ngµy 19/03/2003
13.Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam sè 1 ngµy 02/01/2003
14. Trang web: www.mpi.gov.vn cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t
15. Trang web: www.mof.gov.vn cña Bé Tµi chÝnh
Môc lôc
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi....................3

I. LÞch sö h×nh thµnh...........................................................................3
II. Kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi...............................................4
1.VÒ mÆt kinh tÕ............................................................................6
2. VÒ mÆt ph¸p lý............................................................................6
III. §Æc ®iÓm vµ vai trß cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ..................10
1. §Æc ®iÓm...................................................................................10
2 Vai trß...........................................................................................11
IV. Çc h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi....................................13
1. Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång ( hoÆc hîp ®ång-hîp t¸c-
kinh doanh ).....................................................................................13
2. Doanh nghiÖp liªn doanh............................................................13
3. Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi............................................14
V. T¸c ®éng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi........................................14
1. T¸c ®éng cña FDI ®èi víi nhËp khÈu FDI.................................14
1.1. §èi víi çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.................................14
1.2. §èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn.............................................15
2. T¸c ®éng cña FDI ®èi víi níc xuÊt khÈu FDI ...........................17
VI. Kinh nghiÖm cña mét sè níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi trong
viÖc huy ®éng vµ sö dông FDI...........................................................18
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam
.................................................................................................................23
I. Thùc tr¹ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam trong thêi
gian qua...............................................................................................23
1. Sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t............................................................23
2. Quy m« cña çc dù ¸n..................................................................27
3. C¬ cÊu ®Çu t cña çc dù ¸n........................................................27
3.1. C¬ cÊu ®Çu t theo ngµnh....................................................28
3.2. C¬ cÊu ®Çu t theo vïng l·nh thæ.........................................32
4. H×nh thøc ®Çu t.........................................................................37
5. §èi t¸c ®Çu t................................................................................41
II. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña FDI ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam 44
1. Lîi thÕ cña ViÖt nam trong qu¸ tr×nh thu hót FDI.....................44
1.1. VÒ m«i trêng chÝnh trÞ x· héi............................................44
1.2. VÒ m«i trêng kinh tÕ...........................................................45
1.3. VÒ m«i trêng ph¸p lý...........................................................45
2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña FDI vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam 47
2.1. ¦u ®iÓm................................................................................47
2.1.1. FDI gãp phÇn quan träng vµo sù t¨ng trëng chung cña c¶
níc............................................................................................47
2.1.2. FDI cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn çn c©n th¬ng m¹i.......49
2.1.3. FDI víi viÖc dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo híng
c«ng nghiÖp ho¸......................................................................50
2.1.4. FDI ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm.........................53
2.1.5. FDI víi viÖc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, n©ng cao
n¨ng lùc s¶n xuÊt.....................................................................56
2.1.6. FDI víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý, ®iÒu
hµnh doanh nghiÖp.................................................................60
2.1.7. FDI víi viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng cña ViÖt nam..........63
2.1.8. FDI víi viÖc thay ®æi çn c©n thanh to¸n quèc tÕ cña
ViÖt nam.................................................................................64
2.2. Nhîc ®iÓm cña FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt nam
.....................................................................................................66
3. Mét sè h¹n chÕ trong viÖc thu hót vèn FDI vµo ViÖt nam.......67
3.1.Quan ®iÓm gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò cô thÓ vÒ FDI cßn cha
thèng nhÊt....................................................................................68
3.2. HÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch thiÕu tÝnh ®ång bé........68
3.3. C«ng t¸c quy ho¹ch cßn chËm, chÊt lîng cha cao................68
3.4. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc ®èi víi FDI cßn nhiÒu bÊt cËp...69
3.5. Çn bé lµ kh©u quyÕt ®Þnh nhng ®ang lµ kh©u yÕu nhÊt
.....................................................................................................69
3.6. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña khu vùc FDI cßn thÊp..........70
Ch¬ng III: Mét sè ®Þnh híng vµ kiÕn nghÞ cho vÊn ®Ò ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam..............................................................71
I. §Þnh híng cña ®¶ng vµ nhµ níc vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo
ViÖt nam..............................................................................................71
II.mét sè kiÕn nghÞ vÒ viÖc thu hót vèn FDI vµo ViÖt Nam............72
1.Hoµn thiÖn ph¸p luËt ®Çu t........................................................72
2. Thèng nhÊt quan ®iÓm trong viÖc thu hót FDI vµo ViÖt nam 73
3.CÇn ph¶i x©y dùng m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn h¬n hiÖn nay.....75
4. Hoµn thiÖn quy ho¹ch vµ sö dông vèn FDI theo tõng vïng........76
5. KhuyÕn khÝch vµ u ®·i h¬n n÷a çc dù ¸n ®Çu t vµo çc ngµnh
kinh tÕ mòi nhän.............................................................................77
6. Hoµn thiÖn mét sè chÝnh s¸ch thuÕ, tµi chÝnh, ngo¹i hèi t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót FDI.....................................79
6.1. ChÝnh s¸ch thuÕ..................................................................79
6.2. Tµi chÝnh, tÝn dông, ngo¹i hèi...........................................80
7. KhuyÕn khÝch ®Çu t cña çc c«ng ty xuyªn quèc gia...............81
8. Xö lý linh ho¹t h×nh thøc ®Çu t.................................................82
9. Thùc hiÖn chiÕn lîc thu hót khoa häc c«ng nghÖ......................83
10. §æi míi vµ vËn ®éng c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t.........................84
11. N©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o nguån nh©n lùc...........................85
12. Kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng ë tÊt c¶ çc kh©u, çc
cÊp...................................................................................................86
13. T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn....87
danh môc b¶ng biÓu

tªn b¶ng trang
1. B¶ng 1: Sè dù ¸n FDI ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t ph©n theo n¨m 20
(1988-2002)
2. BiÓu ®å 1a: Sè Dù ¸n FDI t¹i ViÖt nam giai ®o¹n 1988-2002 21
3. BiÓu ®å 1b: Sè vèn FDI vµo ViÖt nam giai ®o¹n 1988-2002 21
4. B¶ng 2a: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ngµnh giai ®o¹n 1988-2001 25
5. BiÓu ®å 2: C¬ cÊu ngµnh 26

6. B¶ng 2b: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ngµnh n¨m 2002 27
7. B¶ng 3. C¬ cÊu FDI theo vïng l·nh thæ 29
8. BiÓu ®å 3: C¬ cÊu FDI theo vïng l·nh thæ 29
9. B¶ng 4. C¬ cÊu vèn ®Çu t theo ngµnh vµ theo vïng kinh tÕ 31
10. B¶ng 5: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ph©n theo h×nh thøc ®Çu t 34
(1988-2001)
11. B¶ng 6: C¬ cÊu çc h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt 35
nam
12. BiÓu ®å 5: C¬ cÊu h×nh thøc ®Çu t 35
13. B¶ng 7: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo níc vµ vïng l·nh thæ n¨m 38
2002
14. B¶ng 8: §ãng gãp cña khu vùc FDI vµo GDP ( 1992-2002) 44
15. B¶ng 9: C¬ cÊu vèn ®Çu t vµ dù ¸n FDI theo ngµnh 1998-2000. 47
16. B¶ng 10: Ph©n bæ nh©n lùc theo ngµnh trong khu vùc FDI 50
Tõ viÕt t¾t Gi¶i thÝch
CN C«ng nghiÖp
CNH-H§H C«ng NghiÖp Ho¸-HiÖn §¹i Ho¸
§BSCL §ång B»ng S«ng Cöu Long
FDI §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
GTVT Giao th«ng vËn t¶i
GDP Tæng s¶n phÈm quèc néi
KCN-KCX Khu c«ng nghiÖp-khu chÕ xuÊt
KTT§ Kinh tÕ träng ®iÓm
LHQ Liªn hîp quèc
NN Níc ngoµi
VAT ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo
VN ViÖt nam
XD X©y dùng
.v.v. .v.v.
Danh môc gi¶i thÝch çc tõ viÕt t¾t, tõ tiÕng anh

m1zV7 20130824093222 3074

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

m1zV7 20130824093222 3074

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thùc hiÖn ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra tõ

I. LÞch sö h×nh thµnh

II. Kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi

1.VÒ mÆt kinh tÕ

IV. C¸c h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.

2. Doanh nghiÖp liªn doanh

3. Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.

V. T¸c ®éng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.

1. T¸c ®éng cña FDI ®èi víi nhËp khÈu FDI

1.1. §èi víi c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.

1.2. §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.

2. Quy m« cña c¸c dù ¸n

3. C¬ cÊu ®Çu t cña c¸c dù ¸n

3.1. C¬ cÊu ®Çu t theo ngµnh

biÓu ®å 2: c¬ cÊu ngµnh

3.2. C¬ cÊu ®Çu t theo vïng l·nh thæ

BiÓu ®å 3: c¬ cÊu FDI theo vïng l·nh thæ

CN nÆng 12,2 24,2 4,6 0 8 0

BiÓu ®å 5: c¬ cÊu h×nh thøc ®Çu t

5. §èi t¸c ®Çu t

B¶ng 7: ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo níc vµ vïng

1.1. VÒ m«i trêng chÝnh trÞ x· héi

1.2. VÒ m«i trêng kinh tÕ

1.3. VÒ m«i trêng ph¸p lý

B¶ng 9: C¬ cÊu vèn ®Çu t vµ dù ¸n FDI theo ngµnh 1998-

(ChØ tÝnh c¸c dù ¸n ®ang cã hiÖu lùc)

2.1.4. FDI ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm

3.2. HÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch thiÕu tÝnh ®ång bé

5. KhuyÕn khÝch vµ u ®·i h¬n n÷a c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¸c

6.1. ChÝnh s¸ch thuÕ

6.2. Tµi chÝnh, tÝn dông, ngo¹i hèi

1. B¸o Ng©n hµng, sè 104, ngµy 28/12/2002

Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi....................3

danh môc b¶ng biÓu

5. BiÓu ®å 2: C¬ cÊu ngµnh 26

You might also like