CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ĐẠI HỌC - BG TÀI CHÍNH VÀ TÍN DỤNG BĐS

CHƯƠNG 1
BẢN CHẤT, CHỨC NĂNG CỦA TÀI CHÍNH
1.1. TiÒn ®Ò ra ®êi vµ tån t¹i cña tµi chÝnh
Kinh tÕ häc chÝnh trÞ M¸c - Lªnin ®· chØ râ: tµi chÝnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch
quan, nã thuéc vÒ ph¹m trï ph©n phèi. Nh­ mäi ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan kh¸c, tµi
chÝnh cã lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña nã.
Tõ toµn bé lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña tµi chÝnh cã thÓ nhËn thÊy, tµi chÝnh chØ
ra ®êi vµ tån t¹i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh, khi mµ ë ®ã cã nh÷ng hiÖn
t­îng kinh tÕ - x· héi kh¸ch quan nhÊt ®Þnh xuÊt hiÖn vµ tån t¹i. Cã thÓ xem nh÷ng
hiÖn t­îng kinh tÕ - x· héi kh¸ch quan ®ã nh­ nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸ch quan quyÕt ®Þnh sù
ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tµi chÝnh víi t­ c¸ch mét ph¹m trï kinh tÕ lÞch sö.
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi ®· x¸c nhËn r»ng, vµo thêi kú cuèi cña chÕ
®é c«ng x· nguyªn thuû, ph©n c«ng lao ®éng ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ sù ph©n
c«ng gi÷a n«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn lÞch sö ®ã, s¶n xuÊt vµ
trao ®æi hµng ho¸, theo ®ã lµ tiÒn tÖ ®· xuÊt hiÖn.
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi còng ®· chøng minh r»ng, còng vµo thêi kú
cuèi cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, khi chÕ ®é t­ h÷u xuÊt hiÖn, th× x· héi b¾t ®Çu
ph©n chia thµnh c¸c giai cÊp vµ cã sù ®Êu tranh gi÷a c¸c giai cÊp trong x· héi. ChÝnh sù
xuÊt hiÖn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng hãa vµ tiÒn tÖ ®· lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n chñ
yÕu thóc ®Èy m¹nh mÏ sù ph©n chia giai cÊp vµ ®èi kh¸ng giai cÊp. Trong ®iÒu kiÖn
lÞch sö ®ã, Nhµ n­íc ®· xuÊt hiÖn.
Khi Nhµ n­íc xuÊt hiÖn, víi t­ c¸ch lµ ng­êi cã quyÒn lùc chÝnh trÞ, Nhµ n­íc ®·
n¾m lÊy viÖc ®óc tiÒn, in tiÒn vµ l­u th«ng ®ång tiÒn, t¸c ®éng ®Õn sù vËn ®éng ®éc lËp
cña ®ång tiÒn trªn ph­¬ng diÖn quy ®Þnh hiÖu lùc ph¸p lý cña ®ång tiÒn vµ t¹o ra m«i
tr­êng ph¸p lý cho viÖc t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ.
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hµng hãa - tiÒn tÖ, h×nh thøc tiÒn tÖ ®· ®­îc c¸c chñ thÓ
trong x· héi sö dông vµo viÖc tham gia ph©n phèi s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc
d©n ®Ó t¹o lËp nªn c¸c quü tiÒn tÖ riªng phôc vô cho c¸c môc ®Ých riªng cña mçi chñ
thÓ.
Th«ng qua c¸c thø thuÕ b»ng tiÒn vµ c«ng tr¸i b»ng tiÒn, Nhµ n­íc ®· tËp trung vµo
m×nh mét bé phËn s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ ®Ó lËp
ra quü tiÒn tÖ riªng cã - quü ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ c¸c quü tµi chÝnh nhµ n­íc kh¸c
phôc vô cho ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc vµ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi.
Quü tiÒn tÖ ë c¸c chñ thÓ kh¸c nh­ c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c hé gia
®×nh cã thÓ ®­îc h×nh thµnh vµ sö dông cho nh÷ng môc ®Ých trùc tiÕp (s¶n xuÊt hoÆc
tiªu dïng) th«ng qua hµnh vi trao ®æi thµnh nh÷ng quü vËt t­, hµng hãa, dÞch vô phôc
vô cho s¶n xuÊt hay tiªu dïng, sinh ho¹t; còng cã thÓ ®­îc h×nh thµnh nh­ nh÷ng tô
®iÓm trung gian ®Ó tù cung øng ph­¬ng tiÖn tiÒn tÖ cho nh÷ng môc ®Ých trùc tiÕp.
Nh÷ng ph©n tÝch kÓ trªn cho nhËn xÐt r»ng, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh,
tµi chÝnh ®· xuÊt hiÖn vµ tån t¹i theo víi sù xuÊt hiÖn vµ tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng hãa -
tiÒn tÖ vµ Nhµ n­íc. Do ®ã, cã thÓ coi s¶n xuÊt hµng hãa - tiÒn tÖ vµ Nhµ n­íc lµ
nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸ch quan quyÕt ®Þnh sù ra ®êi vµ tån t¹i cña tµi chÝnh.
Víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ cña kinh tÕ hµng hãa tiÒn tÖ, h×nh thøc tiÒn tÖ
®· trë thµnh h×nh thøc chñ yÕu cña thu nhËp vµ chi tiªu cña Nhµ n­íc còng nh­ mäi

Chương 1 – Bản chất, chức năng của tài chính Page 1