CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ĐẠI HỌC - BG TÀI CHÍNH VÀ TÍN DỤNG BĐS

®­îc chia thµnh c¸c quü dïng cho ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ, x· héi,
quèc phßng, an ninh, qu¶n lý hµnh chÝnh, …; c¸c quü tËp trung cña c¸c tæng c«ng ty,
liªn hiÖp ®­îc t¹o nªn tõ c¸c quü t­¬ng øng cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc h¹ch to¸n
kinh tÕ ®éc lËp.
Víi nh÷ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kÓ trªn cho thÊy, quan niÖm tµi chÝnh ®­îc x¸c
®Þnh tr­íc hÕt lµ nh÷ng hiÖn t­îng, nh÷ng biÓu hiÖn bªn ngoµi cña nã. §ã lµ c¸c hiÖn
t­îng thu, chi b»ng tiÒn, lµ sù vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh, sù t¹o lËp vµ sö dông
c¸c quü tiÒn tÖ ë c¸c chñ thÓ trong x· héi.
TiÕp tôc quan s¸t vµ ph©n tÝch c¸c hiÖn t­îng tµi chÝnh cã thÓ nhËn thÊy, c¸c nguån
tµi chÝnh trong x· héi lu«n vËn ®éng mét c¸ch liªn tôc vµ trong mèi quan hÖ ch»ng
chÞt, ®a d¹ng gi÷a c¸c chñ thÓ trong x· héi dÉn tíi viÖc lµm thay ®æi lîi Ých kinh tÕ cña
c¸c chñ thÓ ®ã. VÝ dô: khi tËp trung thªm ®­îc c¸c nguån tµi chÝnh tõ c¸c chñ thÓ kh¸c
trong x· héi vµo NSNN, Nhµ n­íc cã thªm ®iÒu kiÖn vËt chÊt thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng
cña m×nh; c¸c tæ chøc, DN khi nhËn ®­îc sù tµi trî nguån tµi chÝnh tõ NSNN sÏ cã
®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña m×nh.
Nh­ vËy, c¸c hiÖn t­îng (biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tµi chÝnh) lµ sù thÓ hiÖn vµ ph¶n
¸nh c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ trong qu¸ tr×nh ph©n phèi c¸c nguån tµi chÝnh,
qu¸ tr×nh ph©n phèi cña c¶i x· héi d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ. C¸c quan hÖ kinh tÕ nh­ thÕ
®­îc gäi lµ c¸c quan hÖ tµi chÝnh. C¸c quan hÖ tµi chÝnh biÓu hiÖn mÆt b¶n chÊt bªn
trong cña tµi chÝnh Èn dÊu sau c¸c biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tµi chÝnh.
Nh÷ng ph©n tÝch kÓ trªn cho phÐp cã quan niÖm ®Çy ®ñ râ rµng vÒ tµi chÝnh. Tµi
chÝnh kh«ng nh÷ng t­îng tr­ng cho c¸c quan hÖ (mÆt b¶n chÊt bªn trong) mµ cßn
t­îng tr­ng cho c¸c nguån tµi chÝnh, c¸c quü tiÒn tÖ (mÆt biÓu hiÖn bªn ngoµi - vá vËt
chÊt) cña c¸c quan hÖ ®ã.
KÕt luËn: B¶n chÊt tµi chÝnh lµ c¸c quan hÖ tµi chÝnh, ®ã chÝnh lµ tæng hîp c¸c mèi
quan hÖ kinh tÕ n¶y sinh trong ph©n phèi c¸c nguån tµi chÝnh th«ng qua viÖc t¹o lËp
hoÆc sö dông c¸c quü tiÒn tÖ nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña c¸c chñ thÓ
trong x· héi, ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c biÓu hiÖn bªn ngoµi lµ c¸c hiÖn t­¬ng thu chi
b»ng tiÒn cña c¸c chñ thÓ ®ã.
Nh­ vËy, qu¶n lý tµi chÝnh tr­íc hÕt lµ qu¶n lý c¸c nguån tµi chÝnh, qu¶n lý c¸c quü
tiÒn tÖ, qu¶n lý viÖc ph©n phèi c¸c nguån tµi chÝnh, qu¶n lý viÖc t¹o lËp, ph©n bæ vµ sö
dông c¸c quü tiÒn tÖ mét c¸ch chÆt chÏ, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ theo c¸c môc ®Ých ®·
®Þnh. §ång thêi, qu¶n lý tµi chÝnh còng chÝnh lµ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng kÓ trªn ®Ó t¸c
®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt tíi viÖc xö lý c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ x· héi n¶y sinh trong qu¸
tr×nh ph©n phèi c¸c nguån tµi chÝnh, trong qu¸ tr×nh t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ ë
c¸c chñ thÓ trong x· héi.
Hoặc: Tài chính là hệ thống các quan hệ kinh tế, trong đó diễn ra việc dịch
chuyển các nguồn lực khan hiếm thông qua việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ.
[Phan Trần Trung Dũng (2014), Tài chính 101 - Tài chính dành cho mọi người, NXB
Lao động - Xã hội, Hà Nội]
Trong định nghĩa nêu trên, cần chú ý đến hai thuật ngữ: các nguồn lực khan hiếm
(scarce resources) và các quỹ tiền tệ, được gọi tắt là các quỹ (funds). Các nguồn lực
khan hiếm là những nguồn lực hữu hạn, không có đủ cho tất cả mọi người, dẫn đến
tình trạng có người dư thừa và có người thiếu hụt. Hiểu đơn giản, các nguồn lực khan
hiếm là các khoản tiền và các khoản vốn (được gọi chung là các nguồn lực tài chính)
để tài trợ cho các nhu cầu sử dụng khác nhau (tiêu dùng, tiết kiệm, đầu tư, …). Những
Chương 1 – Bản chất, chức năng của tài chính Page 4