CÁC KẾT QUẢ

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ

SỐ 25 - THÁNG 10/2020 Website: http://tapchicongthuong.vn

 muïC luïC
Contents
IssN: 0866-7756 số 25 - Tháng 10/2020

luật
Tạ Văn Khôi
Pháp luật về xử lý nước thải trong khu công nghiệp ở Việt Nam
Laws on the treatement of wastewater in industrial zones .............................................................................................8
nguyễn Thị nhậT Linh - Phan Tuấn Ly
Câu mơ hồ trong văn bản pháp luật Việt Nam: Nghiên cứu từ chương I trong Luật Doanh nghiệp
Vague sentences in Vietnamese statutes: Reviewing the Chapter I of Vietnam’s Law on Enterprises ...............................13
nguyễn Sơn
Bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Ensuring the right to access information of people in the operation of state administrative agencies in Vietnam ..............19
nguyễn Trường Thọ - Danh Pì Sách
Trường hợp ly hôn với người đã bị tòa án tuyên bố mất tích - Thực tiễn áp dụng và kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Divorcing a spouse who have been declared missing by the court:
Pracital enforcement and recommendations to perfect related legal provisions .............................................................28
nguyễn ngọc Quyên
Quyền rút khỏi hợp đồng của người tiêu dùng trong thương mại điện tử
The right of withdrawal of consumers when taking part in online transactions...............................................................34
Lê Văn gấm
Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy - Từ thực tiễn tỉnh Bình Dương
The role of state management in drug prevention and control from practical perspectives in Binh Duong Province ..........39
nguyễn Đình Phong - nguyễn Thị Thu Thủy
Nâng cao tính chính xác của bản án, quyết định của tòa án để đảm bảo tiếp cận công lý trong tố tụng dân sự
Improving the accuracy of court judgements and decisions to ensure the access
to justice during the resolve of civil cases ..................................................................................................................44

kinh tế
Trần Bình Khánh - Bùi Văn Trịnh
Hiệu quả tài chính của các mô hình sản xuất nông nghiệp trên vùng xâm nhập mặn tại huyện Gò Quao, tỉnh Kiên Giang
The financial efficiency of farming models which are applied in zones affected
by saltwater instruction in Go Quao District, Kien Giang Province ................................................................................50
Tăng Thị Bích hiền - nguyễn hoàng minh
Giảm chi phí logistics: Thách thức lớn cho các công ty logistics Việt Nam
Reducing the logistics costs: Difficult challenge for logistics firms in Vietnam ................................................................58
 Luaät

CAâu mô hoà trong

vAên bAûn phAÙp luAät vieät nAm:
nghieân CöÙu töø Chöông i
trong luAät DoAnh nghieäp

l NguyeãN Thò NhaäT LiNh - PhaN TuaáN Ly

toÙm tAÉt:
Baøi vieát taäp trung vaøo mô hoà trong vaên baûn quy phaïm phaùp luaät Vieät Nam, taäp trung nghieân
cöùu Chöông I cuûa Luaät Doanh nghieäp hieän haønh. Treân cô sôû nghieân cöùu lyù luaän veà mô hoà ñeå laøm
neàn taûng cho vieäc moâ taû caâu mô hoà trong ngöõ lieäu nghieân cöùu, töø ñoù phaân tích caùc taùc ñoäng tieâu
cöïc cuûa mô hoà treân bình dieän ngoân ngöõ. Naém baét ñöôïc söï mô hoà trong ngöõ lieäu nghieân cöùu laø cô
sôû neàn taûng ñeå ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp treân bình dieän ngoân ngöõ vaø phaùp luaät.
töø khoùa: Mô hoà, ña nghóa, vaên baûn phaùp luaät, ngoân ngöõ phaùp luaät, Luaät doanh nghieäp, phaùp
luaät Vieät Nam.

1. Ñaët vaán ñeà
Phaùp luaät toàn taïi ôû nhieàu hình thöùc khaùc nhau
trong heä thoáng phaùp luaät cuûa caùc quoác gia treân theá
giôùi. Heä thoáng phaùp luaät cuûa quoác gia cuõng coù
nhieàu kieåu khaùc nhau. Trong khoa hoïc phaùp lyù toàn
taïi hai kieåu heä thoáng phaùp luaät lôùn laø heä thoáng
phaùp luaät daân luaät (civil law) vaø heä thoáng phaùp
luaät kieåu Anh - Myõ (bao goàm thoâng luaät vaø luaät
coâng baèng). Heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam ñöôïc
xeáp vaøo nhoùm heä thoáng phaùp luaät daân luaät vì
nhieàu ñaëc tröng, trong ñoù coù ñaëc tröng veà phaùp
luaät thaønh vaên. Phaùp luaät thaønh vaên ñöôïc theå hieän
döôùi daïng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Vaên
baûn quy phaïm phaùp luaät ôû caùc quoác gia theo moâ
hình phaùp luaät daân söï ñoùng moät vai troø raát quan
troïng trong vieäc ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi.
Thaäm chí, vieäc hieåu moät ñieàu luaät coù theå laøm aûnh
höôûng ñeán “sinh meänh” cuûa moät ngöôøi hoaëc moät
vaøi ngöôøi. Do vaäy, hieåu ñuùng vaø ñaày ñuû nghóa cuûa
vaên baûn luaät laø moät ñieàu caàn thieát vaø heát söùc quan
troïng. Tuy nhieân, nhìn vaøo thöïc teá caùc vaên baûn
quy phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc Vieät Nam ban
haønh, chuùng ta seõ thaáy coù nhieàu tröôøng hôïp nghóa
cuûa caùc caâu seõ coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau hoaëc
khoâng roõ nghóa. Thaäm chí, coù quan ñieåm coøn cho
raèng, mô hoà laø moät caên beänh cuûa ngoân ngöõ phaùp
luaät (Reed Dickerson, 1964). Töø ñoù, seõ baét ñaàu
xuaát hieän traïng thaùi nghóa cuûa caâu khoâng ñöôïc
hieåu moät caùch thoáng nhaát ôû caùc chuû theå aùp duïng
phaùp luaät. Ñieàu naøy seõ daãn ñeán nguy cô aùp duïng
khoâng ñoàng nhaát, laøm gia taêng tính chuû quan cuûa
chuû theå aùp duïng phaùp luaät. Chính söï mô hoà trong
caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät seõ tieàm aån raát
nhieàu nguy cô gaây ra thieät haïi trong quaù trình aùp
duïng phaùp luaät. Trong phaïm vi baøi vieát naøy,
chuùng toâi seõ tìm hieåu veà caâu mô hoà trong Chöông

Soá 25 - Thaùng 10/2020 13

taïp chí coâng thöông
I cuûa Luaät Doanh nghieäp Vieät Nam, ñeå coù theå ñöa
ra moät soá ñaùnh giaù veà caâu mô hoà vaø ñeà xuaát moät
soá phöông höôùng giaûi quyeát.
2. lyù luaän cô baûn veà caâu mô hoà trong vaên
baûn quy phaïm phaùp luaät
Caâu mô hoà khoâng phaûi laø moät vaán ñeà môùi meõ
treân bình dieän ngoân ngöõ vaø phaùp luaät. Treân theá
giôùi, vieäc nghieân cöùu mô hoà trong phaùp luaät ñaõ
ñöôïc nghieân cöùu töø raát laâu treân bình dieän ngoân
ngöõ. Moät vaøi taùc giaû vôùi nhöõng coâng trình lôùn veà
mô hoà, nhö: Hanne Weismann, Nicola Gennaioli,
Ndubuisi H. Onyemelukwe,… ÔÛ Vieät Nam cuõng
ñaõ coù nhieàu taùc giaû nghieân cöùu veà caâu mô hoà trong
vaên baûn phaùp luaät, chaúng haïn nhö Traàn Thuûy
Vònh, Ñoã Vaên Hoïc, Nguyeãn Tuaán Ñaêng,… Trong
baøi nghieân cöùu naøy, tieáp böôùc caùc cô sôû nghieân
cöùu lyù luaän cuûa caùc hoïc giaû tröôùc ñoù, chuùng toâi
tieáp tuïc nghieân cöùu cuï theå veà caâu mô hoà trong
Chöông I cuûa Luaät Doanh nghieäp Vieät Nam. Treân
cô sôû ñoù, chuùng toâi cuõng ñaùnh giaù vaø ñöa ra moät
soá ñeà xuaát mang tính ñònh höôùng ñeå giaûm thieåu
mô hoà ngöõ nghóa cuûa vaên baûn quy phaïm phaùp luaät
naøy.
2.1. Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät vaø ngöõ lieäu
nghieân cöùu
“Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät laø vaên baûn coù
chöùa quy phaïm phaùp luaät, ñöôïc ban haønh theo
ñuùng thaåm quyeàn, hình thöùc, trình töï, thuû tuïc quy
ñònh trong Luaät naøy” (Ñieàu 2 Luaät Ban haønh vaên
baûn quy phaïm phaùp luaät 2015, söûa ñoåi vaø boå sung
naêm 2020). Theo ñoù, Luaät Doanh nghieäp Vieät
Nam laø moät vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñöôïc ban
haønh theo ñuùng thaåm quyeàn, hình thöùc, trình töï,
thuû tuïc do phaùp luaät quy ñònh.
Luaät Doanh nghieäp naêm 2014 coù hieäu löïc töø
ngaøy 01 thaùng 7 naêm 2015 vaø thay theá cho Luaät
Doanh nghieäp naêm 2005. Luaät Doanh nghieäp
2014 goàm 10 chöông, 213 ñieàu, quy ñònh veà caùc
vaán ñeà quyeàn, nghóa vuï cuûa doanh nghieäp, quy
cheá phaùp lyù cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp, toå
chöùc laïi hoaït ñoäng vaø giaûi theå doanh nghieäp. Ñaây
laø vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh ñeán
hoaït ñoäng cuûa haàu heát caùc chuû theå kinh doanh taïi
Vieät Nam. Do vaäy, nghieân cöùu hieän töôïng mô hoà
ngöõ nghóa treân bình dieän ngoân ngöõ seõ goùp phaàn
14 Soá 25 - Thaùng 10/2020
quan troïng trong vieäc raø soaùt, cuõng nhö chænh söûa
caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät.
2.2. Quan nieäm veà caâu mô hoà
Caâu mô hoà laø moät khaùi nieäm ñöôïc caáu thaønh
bôûi “caâu” vaø tính töø “mô hoà”. Khaùi nieäm caâu
trong tieáng Vieät ñaõ ñöôïc nhieàu hoïc giaû nghieân
cöùu vaø ñöa ra nhöõng khaùi nieäm cô baûn. Tuy
nhieân, khi baøn veà khaùi nieäm mô hoà, nhieàu hoïc giaû
ñeàu phaûi thöøa nhaän raèng khoù coù theå ñöa ra moät
khaùi nieäm chính xaùc (Hanne Weismann, 2017, tr.
6).
Treân bình dieän ngoân ngöõ, caâu trong tieáng Vieät
ñaõ ñöôïc nhieàu hoïc giaû nghieân cöùu vaø ñöa ra khaùi
nieäm. Trong phaïm vi baøi vieát naøy, chuùng toâi xin
pheùp söû duïng khaùi nieäm caâu cuûa Dieäp Quang
Bang (2008) ñeå laøm cô sôû lyù thuyeát cuûa baøi vieát:
Caâu laø ñôn vò lôùn nhaát veà maët caáu truùc trong toå
chöùc ngöõ phaùp cuûa moät ngoân ngöõ, ñöôïc laøm thaønh
töø moät khuùc ñoaïn ngoân ngöõ taäp trung trung quanh
moät vò toá, vaø ñöôïc duøng ñeå dieãn ñaïi moät söï theå
(hay moät söï vieäc). Hieåu moät caùch ñôn giaûn hôn,
caâu laø moät ñôn vò lôùn nhaát veà maët caáu truùc trong
toå chöùc ngöõ phaùp moät ngoân ngöõ. Vieäc xaùc ñònh
caâu treân bình dieän khoa hoïc ngoân ngöõ seõ phaûi döïa
vaøo nhieàu yeáu toá khaùc nhau. Tuy nhieân, caâu trong
vaên baûn quy phaïm phaùp luaät döôøng nhö seõ raát deã
daøng xaùc ñònh bôûi ñònh bieân bôûi moät cuïm töø ñaàu
caâu vaø luoân laø moät daáu chaám naèm ôû cuoái caâu1.
Duø khoâng ñöa ra chính xaùc khaùi nieäm veà mô
hoà, nhöng treân cô sôû nhöõng nghieân cöùu tröôùc ñoù,
chuùng toâi xin pheùp ñuùc keát moät soá quan nieäm veà
mô hoà ñeå laøm cô sôû lyù thuyeát cho nghieân cöùu naøy.
Ñuùc keát nhieàu quan nieäm khaùc nhau veà mô hoà,
Traàn Thuûy Vònh (2008) cho raèng, mô hoà trong
ngoân ngöõ khaù ña daïng, nhöng töïu trung veà hai
daïng laø mô hoà ña nghóa (ambiguity) vaø mô hoà môø
nghóa (vagueness) (tr. 40). Mô hoà theo giaûi thích
trong moät soá töø ñieån tieáng Vieät ñöôïc hieåu laø söï
khoâng roõ raøng. Theo töø ñieån tieáng Anh, mô hoà ña
nghóa laø “söï thaät coù theå toàn taïi nhieàu hôn moät nghóa
vaø vì theá coù theå gaây ra söï nhaàm laãn” (Cambrigde
Dictionary Online). Mô hoà môø nghóa ñöôïc hieåu laø
“khoâng ñöôïc dieãn ñaït, bieát ñeán, moâ taû hoaëc ñoaùn
ñònh moät caùch roõ raøng” (Cambrigde Dictionary
Online).

Ñaëc tröng cuûa vaên baûn quy phaïm phaùp luaät laø
phaûi ñôn nghóa vaø nhaát quaùn, ñeå coù theå ñaït ñöôïc
söï töøng minh, roõ raøng (Ñoã Vaên Hoïc, 2015, tr. 85).
Vaø, mô hoà môø nghóa ñöôïc xem nhö moät loãi trong
dieãn ñaït. Do vaäy, mô hoà môø nghóa seõ ñöôïc haïn
cheá ñeán möùc toái ña trong caùc vaên baûn quy phaïm
phaùp luaät. Tuy nhieân, trong quaù trình soaïn thaûo
vaên baûn quy phaïm phaùp luaät, thi thoaûng vaãn seõ
toàn taïi nhöõng caâu mô hoà do môø nghóa naøy. “Caâu
mô hoà laø caâu trong khi coù moät bieåu hieän duy nhaát
ôû caáp ñoä naøy laïi coù ít nhaát hai caùch hieåu ôû caáp ñoä
khaùc” (Nguyeãn Ñöùc Daân, Traàn Thò Ngoïc Lang,
1993)2. Hieåu moät caùch ñôn giaûn, caâu mô hoà laø caâu
coù theå toàn taïi nhieàu hôn moät nghóa vaø daãn ñeán
nhöõng söï nhaàm laãn trong caùch hieåu. Caâu mô hoà
trong vaên baûn quy phaïm phaùp luaät seõ daãn ñeán khoù
aùp duïng hoaëc aùp duïng khoâng nhaát quaùn giöõa caùc
chuû theå aùp duïng phaùp luaät. Ñieàu naøy coù nguy cô seõ
gaây ra nhöõng haäu quaû khoân löôøng trong quaù trình
aùp duïng phaùp luaät.
2.3. Phaân loaïi caâu mô hoà
Mô hoà treân bình dieän ngoân ngöõ coù nhieàu loaïi
khaùc nhau, vaø vieäc phaân loaïi cuõng chæ mang tính
chaát töông ñoái (Traàn Thuyû Vònh, 2008, tr. 52).
Theo Traàn Thuûy Vònh, mô hoà ña nghóa ñöôïc chia
laøm 3 loaïi, goàm: mô hoà töø vöïng, mô hoà ngöõ phaùp
vaø mô hoà ngöõ duïng.
“Mô hoà töø vöïng xuaát hieän ôû nhöõng caâu coù hôn
moät nghóa do coù chöùa caùc thaønh toá töø vöïng coù nhieàu
hôn moät nghóa. Noùi caùch khaùc ôû caáp ñoä aâm vò hoïc
vaø/hay cuù phaùp hoïc noù coù moät “bieåu hieän” duy nhaát
nhöng ôû caáp ñoä töø vöïng hoïc laïi coù hai khaû naêng hieän
thöïc hoùa” (Traàn Thuûy Vònh, 2015, tr. 169).
“Mô hoà cuù phaùp xuaát hieän ôû nhöõng caâu coù hôn
moät nghóa do caùc quan heä cuù phaùp coù theå ñöôïc phaân
ñònh theo nhieàu caùch khaùc nhau” (Nguyeãn Ñöùc
Daân, trích laïi töø Traàn Thuûy Vònh, 2017, tr. 95).
“Mô hoà ngöõ duïng xuaát hieän ôû nhöõng phaùt ngoân
coù hôn moät nghóa ngoân trung/haøm ngoân. Noùi caùch
khaùc, phaùt ngoân mô hoà ngöõ duïng laø phaùt ngoân (coù
theå) coù ít nhaát laø hai nghóa ngoân trung (trong moät
ngoân caûnh cuï theå naøo ñoù)” (Traàn Thuûy Vònh,
2015, tr. 170).
Trong baøi vieát naøy, chuùng toâi ñoàng tình vaø söû
duïng caùc lyù thuyeát cô baûn veà mô hoà cuûa Traàn
Luaät
Thuûy Vònh ñeå moâ taû, phaân tích vaø ñaùnh giaù caùc
hieän töôïng mô hoà trong Chöông I cuûa Luaät Doanh
nghieäp Vieät Nam.
3. Caâu mô hoà trong Chöông i cuûa luaät
Doanh nghieäp vieät nam
3.1. Caâu mô hoà ngöõ phaùp
Baèng cô sôû lyù luaän veà caâu mô hoà, chuùng toâi ñaõ
khaûo saùt vaø phaùt hieän ra 8 tröôøng hôïp mô hoà ngöõ
phaùp trong Chöông I Luaät Doanh nghieäp 2014. Cuï
theå, ñoù laø caùc quy ñònh taïi khoaûn 3 ñieàu 5 “tröng
mua hoaëc tröng duïng coù boài thöôøng”; khoaûn 1
ñieàu 13 “ñaïi dieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï khaùc theo
quy ñònh cuûa phaùp luaät”; khoaûn 3 ñieàu 13 “moät
ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät cö truù taïi Vieät Nam”;
ñieåm a, b khoaûn 4 ñieàu 13 “ngöôøi ñaïi dieän theo
phaùp luaät cuûa doanh nghieäp tö nhaân”, “ngöôøi ñaïi
dieän theo phaùp luaät cuûa coâng ty traùch nhieäm höõu
haïn, coâng ty coå phaàn, coâng ty hôïp danh”; khoaûn 6
ñieàu 13 “neáu coù thaønh vieân laø caù nhaân laøm ngöôøi
ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa coâng ty bò taïm giam,
keát aùn tuø, troán khoûi nôi cö truù”; ñieåm c khoaûn 1
ñieàu 14 “thoâng baùo kòp thôøi, ñaày ñuû, chính xaùc cho
doanh nghieäp veà vieäc ngöôøi ñaïi dieän ñoù vaø ngöôøi coù
lieân quan cuûa hoï”; khoaûn 1 ñieàu 15 “ngöôøi ñaïi
dieän theo uûy quyeàn cuûa chuû sôû höõu, thaønh vieân, coå
ñoâng coâng ty laø toå chöùc”; khoaûn 1 ñieàu 17 quy
ñònh veà caùc haønh vi bò nghieâm caám “caáp hoaëc töø
choái caáp Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù doanh nghieäp”.
Chuùng toâi xin pheùp phaân tích hai tröôøng hôïp
veà mô hoà ngöõ phaùp, taïi khoaûn 3 ñieàu 13 vaø ñieåm
a khoaûn 4 ñieàu 13. Cuï theå nhö sau, theo quy ñònh
taïi khoaûn 3 ñieàu 13 “doanh nghieäp phaûi baûo ñaûm
luoân coù ít nhaát moät ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät
cö truù taïi Vieät Nam”. Caâu naøy coù theå ñöôïc hieåu
theo 2 nghóa. Nghóa thöù nhaát: (1) doanh nghieäp
phaûi baûo ñaûm luoân coù ít nhaát moät ngöôøi ñaïi dieän
theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà cö truù taïi Vieät
Nam. Nghóa thöù hai: (2) doanh nghieäp phaûi baûo
ñaûm luoân coù ít nhaát moät ngöôøi ñaïi dieän maø ngöôøi
naøy phaûi cö truù taïi Vieät Nam.
Töông töï nhö tình huoáng treân, quy ñònh taïi
ñieåm a khoaûn 4 ñieàu 13 “ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn vaãn
tieáp tuïc thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi
ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa doanh nghieäp tö nhaân
trong phaïm vi ñaõ ñöôïc uûy quyeàn cho ñeán khi ngöôøi
Soá 25 - Thaùng 10/2020 15
taïp chí coâng thöông
ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa doanh nghieäp trôû laïi
laøm vieäc taïi doanh nghieäp”. Caâu treân coù theå ñöôïc
hieåu theo nghóa thöù nhaát laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn
vaãn tieáp tuïc thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûa
ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät ñöôïc doanh nghieäp
tö nhaân ban haønh. Nghóa thöù hai ñöôïc suy ra trong
caâu naøy laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn cuûa doanh nghieäp
tö nhaân vaãn tieáp tuïc thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa
vuï cuûa ngöôøi ñaïi dieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
Phaân tích Chöông I cuûa Luaät Doanh nghieäp veà
caâu mô hoà ngöõ phaùp coù theå thaáy, soá löôïng caâu mô
hoà ngöõ phaùp chieám soá löôïng khaù nhieàu trong nguoàn
ngöõ lieäu khaûo saùt. Ñieàu naøy coù theå xuaát phaùt töø khaû
naêng ngöõ phaùp cuûa ngöôøi bieân soaïn hoaëc do loãi voâ
yù trong quaù trình bieân soaïn daãn ñeán caâu bò mô hoà
ngöõ nghóa do ngöõ phaùp. Ngoaøi ra, trong quaù trình
soaïn thaûo döï thaûo vaên baûn quy phaïm phaùp luaät,
ngöôøi chaáp buùt döï thaûo ñaõ khoâng quaù chuù troïng caáu
truùc ngöõ phaùp cuûa caâu treân bình dieän ngoân ngöõ cuõng
laø nguyeân nhaân daãn ñeán hieän töôïng mô hoà ngöõ
phaùp. Moät lyù do quan troïng nöõa ñeå lyù giaûi hieän
töôïng caâu mô hoà ngöõ phaùp coù theå laø do quy trình ra
soaùt vaên baûn quy phaïm phaùp luaät treân bình dieän
ngoân ngöõ vaãn chöa ñöôïc hoaøn thieän.
3.2. Caâu mô hoà do môø nghóa
Nhö ñaõ ñeà caäp trong phaàn lyù luaän, quy phaïm
phaùp luaät mô hoà do môø nghóa xaûy ra khi quy phaïm
ñoù khoâng ñöôïc dieãn ñaït moät caùch roõ raøng treân bình
dieän töø vöïng. Haäu quaû ñoái töôïng chòu söï taùc ñoäng
cuûa quy phaïm phaùp luaät ñoù caûm thaáy luùng tuùng vì
khoâng bieát caùch haønh xöû cho ñuùng vôùi quy ñònh.
Trong baøi vieát naøy, chuùng toâi xin pheùp phaân tích
2 caâu mô hoà do môø nghóa trong Chöông I Luaät
Doanh nghieäp Vieät Nam.
Theo quy ñònh taïi ñieåm c khoaûn 2 ñieàu 10 “tieâu
chí, quyeàn vaø nghóa vuï cuûa doanh nghieäp xaõ hoäi”
quy ñònh doanh nghieäp ñöôïc “huy ñoäng vaø nhaän taøi
trôï döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau töø caùc caù nhaân,
doanh nghieäp, toå chöùc phi chính phuû vaø caùc toå chöùc
khaùc cuûa Vieät Nam”. Tuy nhieân, raát khoù ñeå xaùc ñònh
nhöõng nguoàn löïc maø doanh nghieäp coù theå huy ñoäng.
Hay noùi caùch khaùc, doanh nghieäp khoù xaùc ñònh
quyeàn cuûa mình trong tröôøng hôïp naøy laø ñöôïc
quyeàn huy ñoäng voán, huy ñoäng taøi saûn, huy ñoäng
nguoàn nhaân löïc hay huy ñoäng moät nguoàn löïc naøo
16 Soá 25 - Thaùng 10/2020
khaùc ñeå khoâng vi phaïm phaùp luaät.
Cuïm töø “ngöôøi quaûn lyù” theo quy ñònh taïi ñieåm
c khoaûn 5 ñieàu 15 cuõng laø tröôøng hôïp laøm cho quy
phaïm phaùp luaät trôû neân khoù hieåu. Lyù do laø ngöôøi
ñoïc khi tieáp caän quy phaïm phaùp luaät treân khoâng
theå bieát ñöôïc ñaây laø ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp,
hay ngöôøi quaûn lyù naøo khaùc trong doanh nghieäp.
Theo chuùng toâi, lyù do daãn ñeán vieäc caâu mô hoà
do môø nghóa neâu treân laø do trong quaù trình xaây
döïng vaên baûn chöa raø soaùt kyõ caùc töø vöïng gaây mô
hoà ngöõ nghóa treân bình dieän töø vöïng. Neáu ñöôïc
raø soaùt kyõ hôn treân bình dieän ngoân ngöõ seõ caûi
thieän ñöôïc nhöõng hieän töôïng mô hoà do môø nghóa
naøy.
3.3. Caâu mô hoà töø vöïng vaø ngöõ duïng
Treân cô sôû phaân tích ngöõ lieäu nghieân cöùu,
chuùng toâi hoaøn toaøn khoâng tìm thaáy caâu mô hoà veà
töø vöïng vaø ngöõ duïng. Chuùng toâi xin pheùp ñöa ra
moät soá kieán giaûi veà lyù do khoâng toàn taïi caùc daïng
thöùc mô hoà naøy trong vaên baûn quy phaïm phaùp
luaät.
Mô hoà veà ngöõ duïng khoâng toàn taïi trong vaên
baûn quy phaïm phaùp luaät laø bôûi ñaëc tröng ngoân ngöõ
phaùp luaät. Ngoân ngöõ phaùp luaät phaûi coù tính töôøng
minh neân trong quaù trình soaïn thaûo vaên baûn quy
phaïm phaùp luaät, cô quan soaïn thaûo seõ coá gaéng heát
möùc coù theå ñeå khoâng söû duïng caùc töø ña nghóa. Neáu
coù söû duïng caùc töø ña nghóa, cô quan soaïn thaûo seõ
phaûi ñöa ra ñònh nghóa thoáng nhaát trong phaàn giaûi
thích töø ngöõ cuûa vaên baûn quy phaïm phaùp luaät.
Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät thöôøng ñònh bieân
caùc ñieàu luaät baèng phöông thöùc ñaët tieâu ñeà. Tieâu
ñeà cuûa ñieàu luaät giuùp xaùc ñònh ngöõ caûnh vaø hoã trôï
hieåu chính xaùc ñieàu luaät ñoù. Do ñoù, caâu mô hoà veà
töø vöïng seõ khoù coù theå xuaát hieän trong caùc vaên baûn
quy phaïm phaùp luaät nhôø ngöõ caûnh cuûa ñieàu luaät.
4. moät vaøi ñeà xuaát hoaøn thieän
Caâu laø moät thaønh toá ñoùng vai troø heát söùc quan
troïng trong caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Nhö
ñaõ phaân tích ôû treân, hieän töôïng môø nghóa trong caáu
truùc caâu seõ tieàm aån nhöõng nguy cô heát söùc tai haïi
trong quaù trình aùp duïng phaùp luaät. Do vaäy, vieäc
ñaøo taïo, huaán luyeän ñoäi nguõ nhaân söï coù trình ñoä
cao trong kyõ naêng xaây döïng caâu vaø vaên baûn ñoùng
vai troø heát söùc quan troïng trong quaù trình hoaøn
 Luaät

thieän caùc döï thaûo phaùp luaät, cuõng nhö caùc vaên baûn
quy phaïm phaùp luaät cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm
quyeàn.
Raø soaùt döï thaûo vaên baûn phaùp luaät vaø caùc vaên
baûn phaùp luaät ñaõ ñöôïc ban haønh laø moät coâng vieäc
heát söùc caàn thieát. Vieäc raø soaùt caùc vaên baûn naøy
caàn coù söï keát hôïp giöõa ñoäi nguõ chuyeân gia phaùp lyù
vaø chuyeân gia ngoân ngöõ ñeå coù theå ñaûm baûo chaát
löôïng vaên baûn quy phaïm phaùp luaät sau khi ñöôïc
ban haønh. Hieän nay, vieäc raø soaùt môùi chæ chuù troïng
ñeán caùc noäi dung cuûa vaên baûn quy phaïm phaùp
luaät. Vì vaäy, chuùng toâi kieán nghò raèng caàn phaûi raø
soaùt caùc vaên baûn naøy treân caû bình dieän ngoân ngöõ
trong suoát quaù trình vaên baûn quy phaïm phaùp luaät
ñöôïc hình thaønh. Ñaây laø phöông thöùc höõu hieäu ñeå
phoøng traùnh caùc hieän töôïng caâu mô hoà do môø
nghóa, caâu mô hoà do ngöõ phaùp nhö phaân tích ôû
treân.
5. Keát luaän
Mô hoà laø moät khaùi nieäm toàn taïi trong nhieàu
lónh vöïc khoa hoïc vaø ngay caû ñôøi soáng haøng ngaøy.
Giaù trò cuûa mô hoà laø tieâu cöïc hay tích cöïc vaãn coøn
laø moät caâu hoûi boû ngoõ treân bình dieän ngoân ngöõ.
Ñöông nhieân, mô hoà trong vaên baûn quy phaïm
phaùp luaät cuõng khoâng phaûi luoân luoân mang tính
tieâu cöïc. Mô hoà do môø nghóa vaø mô hoà ña nghóa laø
hai daïng thöùc cuûa mô hoà. Mô hoà ña nghóa ñöôïc
phaân chia thaønh mô hoà ngöõ phaùp, mô hoà töø vöïng
vaø mô hoà ngöõ duïng. Trong Chöông I Luaät Doanh
nghieäp Vieät Nam khoâng toàn taïi mô hoà ngöõ duïng
vaø mô hoà töø vöïng. Mô hoà ngöõ phaùp vaø mô hoà do
môø nghóa coù xuaát hieän trong ngöõ lieäu nghieân cöùu.
Trong ñoù, mô hoà ngöõ phaùp xuaát hieän vôùi moät taàn
soá thöôøng xuyeân hôn. Nghieân cöùu ngöõ phaùp, caáu
truùc caâu ñeå hoaøn thieän caùc mô hoà ngöõ phaùp laø moät
noäi dung caàn ñöôïc quan taâm ñeå coù theå hoaøn thieän
vaên baûn quy phaïm phaùp luaät taïi Vieät Nam. Treân
cô sôû ñoù, vaên baûn quy phaïm phaùp luaät seõ ngaøy
caøng hoaøn thieän hôn treân bình dieän phaùp luaät vaø
caû bình dieän ngoân ngöõ n

tAøi lieäu trÍCh DAÃn:

1
Trong tröôøng hôïp lieät keâ, cuoái caâu coù theå laø moät daáu chaám phaåy (;).
2
Ñaây laø khaùi nieäm veà mô hoà ña nghóa, chöù khoâng phaûi mô hoà do môø nghóa.

tAøi lieäu thAm KhAûo

1. Hanne Weismann. (2017). How Vague Are International Agreements? Introducing a Method for Systematic
Comparison. PhD Dissertation - Technische Universität Darmstadt.
2. Vieän Ngoân ngöõ hoïc. (2008). Ngöõ phaùp tieáng Vieät Nhöõng vaán ñeà lyù luaän. Haø Noäi: Khoa hoïc xaõ hoäi.
3. Traàn Thuyû Vònh. (2008). Hieän töôïng mô hoà trong tieáng Vieät vaø tieáng Anh. Hoà Chí Minh: Ñaïi hoïc Quoác gia TP,
Hoà Chí Minh.
4. Ñoã Vaên Hoïc. (2015). Moät soá vaán ñeà veà söû duïng ngoân ngöõ, vaên phong trong vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc. Phaùt
trieån Khoa hoïc vaø Coâng ngheä. 18(X1), 64-74.
5. Nguyeãn Ñöùc Daân, Traàn Thò Ngoïc Lang. (1993). Caâu sai vaø caâu mô hoà. Haø Noäi: NXB. Giaùo duïc.
6. Traàn Thuûy Vònh (2017). Caùc kieåu loaïi truyeän cöôøi do mô hoà cuù phaùp (minh hoïa qua tieáng Vieät vaø tieáng Anh).
Phaùt trieån Khoa hoïc vaø Coâng ngheä. 1(4), 95-104.
7. Traàn Thuûy Vònh (2015). Caùc kieåu loaïi truyeän cöôøi döôùi goùc ñoä mô hoà ngoân ngöõ (minh hoïa qua tieáng Vieät vaø
tieáng Anh). Phaùt trieån Khoa hoïc vaø Coâng ngheä. 18(X2), 168-181.
8. Reed Dickerson. (1964). The Diseases of Legislative Language. Articles by Maurer Faculty, 1507.

Soá 25 - Thaùng 10/2020 17

taïp chí coâng thöông

ngaøy nhaän baøi: 1/9/2020

ngaøy phaûn bieän ñaùnh giaù vaø söûa chöõa: 11/9/2020
ngaøy chaáp nhaän ñaêng baøi: 21/9/2020

Thoâng tin taùc giaû:

1. ths. nguYeÃn thÒ nhAät linh
Khoa Kinh teá, Ñaïi hoïc noâng laâm tp. hoà Chí minh
2. ths. phAn tuAÁn lY
Khoa ngoaïi ngöõ phaùp lyù, Ñaïi hoïc luaät tp. hoà Chí minh

vAgue sentenCes in vietnAmese stAtutes:

reviewing the ChApter i of vietnAm’s lAw
on enterprises

l LLM. NguyeN Thi NhaT LiNh

Faculty of Economics
Nong Lam University - Ho Chi Minh City
l LLM. PhaN TuaN Ly
Faculty of Legal Foreign Languages
Ho Chi Minh City University of Law

AbstrACt:
This paper focuses on the ambiguity in Chapter I of Vietnam’s Law on Enterprises. On the
basis of theoretical research on the ambiguity to serve as the foundation for the description of
vague sentences in the corpus, the research analyzes the negative effects of the ambiguity on
the linguistic aspects. Understanding the ambiguity in terms of linguistic aspects is the
foundation for proposing a number of solutions in terms of linguistic and legal aspects.
Keywords: Vagueness, ambiguity, multi-meaning, legal terms, Law on Enterprises,
Vietnam’s statutes.

18 Soá 25 - Thaùng 10/2020