CHÖÔNG 1

TOÅNG QUAN VEÀ

KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ
ª KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ LAØ GÌ?
ª MUÏC TIEÂU VAØ COÂNG CUÏ CUÛA KINH
TEÁ HOÏC VÓ MOÂ?
ª VAÁN ÑEÀ BEÂN TRONG NEÀN KINH TEÁ VÓ
MOÂ?
1. Kinh teá hoïc vó moâ laø gì?
1.1. Kinh teá hoïc laø gì?
 Coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà kinh teá hoïc.
 P. A. Samuelson: Kinh teá hoïc laø vieäc nghieân cöùu xaõ hoäi söû duïng
caùc nguoàn löïc khan hieám nhö theá naøo ñeå saûn xuaát ra caùc haøng
hoùa coù giaù trò vaø phaân phoái chuùng cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau.
 N. G. Mankiw: Kinh teá hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu phöông thöùc xaõ
hoäi quaûn lyù nguoàn löïc khan hieám cuûa mình.
 J.E. Stiglitz: Kinh teá hoïc nghieân cöùu veà söï khan hieám, veà caùc
nguoàn löïc seõ ñöôïc phaân boå nhö theá naøo giöõa nhöõng caùch söû
duïng caïnh tranh nhau.
 D. Begg: Kinh teá hoïc nghieân cöùu caùch thöùc xaõ hoäi giaûi quyeát ba
vaán ñeà: saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát nhö theá naøo vaø saûn xuaát cho ai.
 =>Ñieåm chung cuûa caùc ñònh nghóa naøy laø gì?
1.1. Kinh teá hoïc laø gì?

Kinh teá hoïc vi moâ

(Microeconomic)
KINH TEÁ HOÏC
(economics) Kinh teá hoïc vó moâ
(Macroeconomic)
1.2. Kinh teá hoïc vó moâ (macroeconomics)?

Toång theå neàn kinh teá, taùc

ñoäng qua laïi cuûa caùc
ngaønh, lónh vöïc

KINH TEÁ HOÏC Caùc chæ tieâu cuûa neàn

VÓ MOÂ kinh teá
(GDP, GNP, thaát nghieäp,
laïm phaùt…)

Vai troø vaø caùc chính saùch

kinh teá cuûa nhaø nöôùc
1.3 Kinh teá vó moâ taùc ñoäng ñeán
ñôøi soáng haèng ngaøy nhö theá
naøo?
Nhöõng vaán ñeà kinh teá vó moâ taùc ñoäng raát lôùn
ñeán ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa chuùng ta.
Ñaõ laø moät coâng daân chaéc haún baïn seõ quan taâm:
 Ngöôøi lao ñoäng tìm vieäc laøm deã hay khoù?
 Tính trung bình giaù caû trong neàn kinh teá thay ñoåi nhö
theá naøo?
 Toång thu nhaäp maø ñaát nöôùc chuùng ta taïo ra laø bao
nhieâu vaø coù gia taêng qua caùc naêm hay khoâng?
 Laõi suaát cho vay laø cao hay thaáp?
 Chính phuû coù chi tieâu quaù soá thueá thu ñöôïc hay
khoâng?
 Chuùng ta xuaát khaåu nhieàu hôn hay ít hôn löôïng haøng
hoùa maø chuùng ta nhaäp khaåu?
2. CAÙC MUÏC TIEÂU VAØ COÂNG CUÏ CUÛA
KINH TEÁ VÓ MOÂ
2.1. CAÙC MUÏC TIEÂU CUÛA KINH TEÁ VÓ MOÂ:
Muïc tieâu chuû yeáu: oån ñònh vaø tăng trưởng
Saûn löôïng (GDP, GNP…)

Vieäc laøm vaø thaát nghieäp

CHỈ TIEÂU
KINH TEÁ
VÓ MOÂ
Giaù caû vaø laïm phaùt

Kinh teá ñoái ngoïai

2. CAÙC MUÏC TIEÂU VAØ CHÍNH SAÙCH
KINH TEÁ VÓ MOÂ

2.2. Caùc coâng cuï chính saùch kinh teá vó

moâ:

Muoán thöïc hieän nhöõng muïc tieâu cuûa

kinh teá vó moâ, chính phuû caàn coù nhöõng
coâng cuï nhaát ñònh, ñoù chính laø nhöõng
coâng cuï chính saùch coù theå gaây taùc
ñoäng ñeán moät hoaëc nhieàu muïc tieâu.
 Chính saùch taøi khoùa
+ Thueá
+ Chi tieâu cuûa chính phuû

Chính saùch tieàn teä

+ Taùc ñoäng ñeán cung caàu tieàn teä
+ Laõi suaát
COÂNG CUÏ

Chính saùch thu nhaäp

Höôùng daãn vaø kieåm soùat giaù caû,
tieàn löông

Chính saùch Kinh teá ñoái ngoïai

+ Chính saùch ngoaïi thöông
+ Quaûn lyù thò tröôøng ngoaïi hoái
 3. VAÁN ÑEÀ BEÂN TRONG NEÀN KINH TEÁ VÓ
MOÂ
3.1. Nhöõng taùc nhaân vaø chu trình cuûa neàn kinh teá:

Hoä gia ñình

Caùc taùc nhaân chuû yeáu: (ngöôøi tieâu duøng)

Caùc doanh nghieäp

Neàn Caùc cô quan

haønh chính
kinh teá
Caùc ngaân haøng
vaø Cty baûo hieåm

Caùc quoác gia

Khaùc nhau
 Bieåu ñoà voøng chu chuyeån
(Circular – flow diagram)
Doanh thu Chi tieâu
THÒ TRÖÔØNG HAØNG
HOÙA VAØ DÒCH VUÏ
Caùc doanh nghieäp baùn
Haøng  Caùc hoä gia ñình mua Haøng hoùa
hoùa, vaø dòch vuï
dòch vuï

DOANH NGHIEÄP HOÄ GIA ÑÌNH

1. Saûn xuaát vaø baùn Td 1. Mua vaø tieâu duøng
Ti CHÍNH
haøng hoùa, dòch vuï haøng hoùa, dòch vuï
PHUÛ
2. Thueâ vaø söû duïng 2. Sôû höõu vaø cho thueâ
Tr
caùc nhaân toá saûn xuaát Caùc yeáu toá saûn xuaát

Ñaàu vaøo cho Lao ñoäng, ñaát

saûn xuaát Thò tröôøng yeáu ñai, tö baûn
toá saûn xuaát
Tieàn löông Caùc hoä gia ñình baùn Thunhaäp
ñòa toâ,
Caùc doanh nghieäp mua
Lôïi nhuaän
3.2 Hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá vó moâ
Caùc coâng cuï chính saùch Caùc bieán heä
quaû
- Chính saùch taøi khoùa Saûn löôïng
- Chính saùch tieàn teä
- Chính saùch thu nhaäp
- Chính saùch kinh teá
ñoái ngoïai Vieäc laøm vaø
Neàn Thaát nghieäp
kinh teá
Vó moâ
- Thôøi tieát
-Saûn löôïng cuûa Giaù caû
nöôùc ngoøai
- Chieán tranh
Xuaát khaåu
roøng
Caùc bieán ngoaïi sinh
3.3. Toång cung, toång caàu.

ª Toång cung (Aggregate Supply):

Toång löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï maø caùc doanh
nghieäp trong nöôùc saün saøng saûn xuaát vaø baùn ra
trong moät thôøi kyø nhaát ñònh.
Toång cung phuï thuoäc vaøo:
+ Möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá
+ Naêng löïc saûn xuaát cuûa quoác gia
+ Chi phí saûn xuaát
3.3. Toång cung, toång caàu.
ª Toång caàu (Aggregate Demand):
Toång chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng, doanh nghieäp vaø
chính phuû ñoái vôùi haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa moät
quoác gia trong moät thôøi kyø nhaát ñònh. Noùi caùch
khaùc, toång caàu ño löôøng toång chi tieâu cuûa taát caû
caùc thöïc theå khaùc nhau trong neàn kinh teá.
Toång caàu phuï thuoäc vaøo:
+ Möùc giaù cuûa neàn kinh teá
+ Thu nhaäp cuûa daân chuùng
+ Chính saùch chi tieâu, thueá cuûa chính phuû
+ Khoái löôïng tieàn teä
3.3. Toång cung, toång caàu.
 Ñöôøng toång cung vaø toång P
caàu (theo giaù): AS
ª Ñöôøng AS:
 Laø ñöôøng phaûn aùnh löôïng P1

haøng hoùa vaø dòch vuï maø

caùc doanh nghieäp saün saøng P2
saûn xuaát töông öùng vôùi
moãi möùc giaù.
- AS coù hình daïng doác leân Y2 Y1 Y
3.3. Toång cung, toång caàu.

 Saûn löôïng tieàm naêng (Yp) vaø ñöôøng toång

cung trong daøi haïn.
 Saûn löôïng tieàm naêng – Yp (Potential Output): Laø
möùc saûn löôïng ñaït ñöôïc khi möùc thaát nghieäp thöïc
teá trong neàn kinh teá baèng vôùi “thaát nghieäp töï
nhieân”. Hay noùi caùch khaùc, ñoù laø möùc saûn löôïng
khi neàn kinh teá phaùt huy coù hieäu quaû caùc nguoàn
löïc cuûa quoác gia.
 Möùc Yp khoâng phaûi laø möùc saûn löôïng cao nhaát, vaø
khoâng coá ñònh.
 “Thaát nghieäp töï nhieân”: laø möùc thaát nghieäp luoân
toàn taïi trong neàn kinh teá.
ª Ñöôøng AS ngaén haïn P AS
vaø daøi haïn:
 Trong ngaén haïn:
AS coù hình daïng doác leân
vôùi ñoä doác töông ñoái
lôùn khi vöôït qua Yp
Yp Y

P AS
 Trong daøi haïn:
AS thaúng ñöùng, truøng
vôùi Yp

Yp Y
 3.3. Toång cung, toång caàu.
ª Ñöôøng AD:
P
Laø ñöôøng phaûn aùnh löôïng AD
haøng hoùa, dòch vuï maø
caùc thöïc theå cuûa neàn kinh
P1
teá muoán mua töông öùng
vôùi caùc möùc giaù khaùc
P2
nhau.

AD coù hình daïng doác xuoáng Y

Y1 Y2
3.3. Toång cung, toång caàu.
c. Caân baèng AD vaø AS
P AD’
AD vaø AS taùc ñoäng qua AD
AS
laïi vôùi nhau, xaùc ñònh
ñieåm caân baèng.
P’ E’
Taïi E ta coù: P0; Yt E
P0
Ñieåm caân baèng thay
ñoåi khi coù caùc yeáu toá
laøm dòch chuyeån AD vaø
Yt Yt’ Y
AS.
 Saûn löôïng
-Tieàn teä AD
(GDP)
- Chi tieâu vaø thueá
- Caùc Löïc khaùc

Vieäc laøm,
Taùc ñoäng qua
laïi cuûa AD vaø AS
thaát nghieäp

Giaù caû
- Lao ñoäng AS Laïm phaùt
-Voán
- Taøi nguyeân
vaø kyõ thuaät Ngoaïi
thöông
Toång cung toång caàu quyeát ñònh caùc bieán soá kinh teá vó moâ chuû yeáu
3.4. Söï dịch chuyeån ñöôøng AD vaø AS vôùi nhöõng
muïc tieâu cuûa chính saùch kinh teá vó moâ
 OÅn ñònh kinh teá vó moâ:
 Tröôøng hôïp: Yt > Yp
AD1
Neàn kinh teá trong tình traïng: AD2
P
AS
 Taêng tröôûng noùng
 Thaát nghieäp thaáp
 Laïm phaùt cao P1
Trong ngaén haïn: thoâng P2
E
thöôøng taùc ñoäng laøm giaûm AD
(ñöôøng AD dòch chuyeån sang traùi)
 Saûn löôïng giaûm,
 Thaát nghieäp taêng, Y
Yp Y1
 Laïm phaùt giaûm.
3.4. Söï dịch chuyeån ñöôøng AD vaø AS vôùi nhöõng
muïc tieâu cuûa chính saùch kinh teá vó moâ

 ổn định kinh teá vó moâ:

 Tröôøng hôïp : Yt < Yp AD2
Neàn kinh teá trong tình traïng: P AD1
AS
 Suy thoaùi (recession)
 Thaát nghieäp cao
 Laïm phaùt thaáp
Trong ngaén haïn: thoâng P2
E
thöôøng taùc ñoäng laøm taêng AD P1
(AD dòch chuyeån sang phaûi)
 Saûn löôïng taêng,
 Thaát nghieäp giaûm,
Yt Yp Y
 Laïm phaùt taêng.
 3.4. Söï dòch chuyeån ñöôøng AD vaø AS vôùi nhöõng
muïc tieâu cuûa chính saùch kinh teá vó moâ
 Taêng tröôûng kinh teá:
 Tröôøng hôïp: Yt < Yp
Vì lyù do laøm cho AS suït giaûm. P
AD AS1
 Neàn kinh teá trong tình traïng: AS2

 Suy thoaùi E
 Thaát nghieäp cao P1

 Laïm phaùt cao P2

 Söï gia taêng AS

(ñöôøng AS dòch chuyeån sang phaûi)
 Saûn löôïng tăng,
Y1 Yp Y
 Thaát nghieäp giaûm,
 Laïm phaùt giaûm.
 3.4. Söï dòch chuyeån cuûa AD vaø AS vôùi nhöõng muïc
tieâu cuûa chính saùch kinh teá vó moâ

P
 Taêng tröôûng kinh teá:
 Ñeå thuùc ñaåy taêng P2
tröôûng kinh teá trong daøi
haïn caàn phaûi taùc ñoäng
gia taêng AS cuøng vôùi söï
gia taêng naêng löïc saûn P1
xuaát cuûa neàn kinh teá.
Y1 Y2 Y
NGHIEÂN CÖÙU THEÂM: Lòch söû hình
thaønh vaø phaùt trieån cuûa Kinh teá
hoïc.
SÔ LÖÔÏC VEÀ SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA KINH TEÁ
HOÏC

Trình ñoä
nhaän thöùc KINH TEÁ HOÏC HIEÄN ÑA

KTCT MARX-LENIN

KTH Taân coå ñieån

KTCTTS Coå ñieån

CN Troïng noâng

CN Troïng thöông

Coå ñaïi Trung coå TK XV-XVI XVII XVIII XIX xx XXI

Tieán trình lòch söû
 Nhöõng tö töôûng kinh teá ñaàu tieân
 Thôøi kyø coå ñaïi:

TRUNG HOA

PHÖÔNG ÑOÂNG AÁN ÑOÄ

AI CAÄP

COÅ ÑAÏI
HY LAÏP

PHÖÔNG TAÂY
LA MAÕ

Caùc tö töôûng kinh teá ñaàu tieân ñaõ xuaát hieän, nhöng chöa coù heä thoáng;
chæ ñöôïc theå hieän thoâng qua caùc taùc phaåm cuûa caùc khoa hoïc khaùc
1. Nhöõng tö töôûng kinh teá ñaàu tieân
 Thôøi kyø Trung coå:

THÔØI KYØ ÑAÀU

(SÔ KYØ TRUNG COÅ- Bò aûnh höôûng bôû
TK V-XI)
nhöõng giaùo lyù,
quan nieäm ñaïo
TRUNG COÅ TRUNG KYØ
TRUNG COÅ ñöùc cuûa xaõ hoäi
(TK XII-XV) phong kieán, kìm
haõm söï phaùt trieå
HAÄU KYØ cuûa caùc khoa hoïc
TRUNG COÅ
(TK XVI-XVII) Khoa hoïc kinh teá
chöa theå ra ñôøi
 2. GIA ÑÌNH CAÂY KINH TEÁ
CN Troïng thöông
TK XVII-XVIII

QUESNEY, 1758

A. SMITH, 1776

LÉON WALRAS

T.R.MALTHUS, 1798 A.MARSHALL

D. RICARDO, 1817 J.S. MILL, 1848

LIEÂN XOÂ, IRVING FISHER

K. MARX, 1867
ÑOÂNG AÂU J.M.KEYNES,
1936
NEÀN KINH TEÁ
CHUYEÅN ÑOÅI P.SAMUELSON
TRUNG QUOÁC TRÖÔØNG PHAÙI CHÍNH THOÁNG HIEÄN ÑAÏ
 Tình huoáng
1. Theo anh (chò), taïi sao phaûi nghieân cöùu kinh teá vó moâ?
2. Theo anh (chò), moät nhaø kinh teá caàn tö duy nhö theá naøo
trong vieäc giaûi quyeát moät vaán ñeà cuûa kinh teá hoïc vó
moâ?
3. Caùc nhaø kinh teá hoïc vó moâ ñöôïc phaân bieät vôùi caùc nhaø
kinh teá hoïc vi moâ vì caùc nhaø kinh teá hoïc vó moâ quan
taâm nhieàu ñeán:
a. Khi taêng chi tieâu chính phuû lieäu coù laøm giaûm tyû leä
thaát nghieäp?
b. Theá ñoäc quyeàn cuûa Microsoft coù aûnh höôûng ñeán
lôïi ích cuûa ngöôøi tieâu duøng
c. Caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch coù neân nhaém ñeán
muïc tieâu giaûm laïm phaùt vaøo thôøi ñieåm naøy?
d. Hieän töôïng loaïn giaù xe Honda taïi Vieät nam
 Tình huoáng
4. Giaû söû hai nhaø kinh teá ñang tranh luaän veà caùc vaán
ñeà caàn öu tieân giaûi quyeát. Moät nhaø kinh teá noùi:
“Chính phuû caàn choáng thaát nghieäp vì noù laø ñieàu toài
teä nhaát ñoái vôùi xaõ hoäi”. Nhaø kinh teá hoïc khaùc
ñaùp laïi: “Voâ lyù, laïm phaùt môùi laø ñieàu toài teä nhaát
ñoái vôùi xaõ hoäi”. Caùc nhaø kinh teá naøy:
a. Baát ñoàng vì hoï coù caùc nhaän ñònh khoa hoïc khaùc
nhau.
b. Baát ñoàng vì hoï coù quan nieäm khaùc nhau veà giaù
trò.
c. Khoâng thöïc söï baát ñoàng. Chaúng qua hoï coù caùch
tieáp caän vaán ñeà khaùc nhau.
d. Caùc caâu treân ñeàu sai.