You are on page 1of 377

Baøi giaûng kinh teá vi moâ

Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc


Chöông 2: Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng
Chöông 3: Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng
Chöông 4: Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát
Chöông 5: Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn
Chöông 6: Thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn
Chöông 7: Thò tröôøng caïnh tranh khoâng hoaøn toaøn
Chöông 1
Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc

 Caùc khaùi nieäm cô baûn


 Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá học
 Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi
quyeát caùc vaán ñeà cô baûn
I. Caùc khaùi nieäm cô baûn
1. Kinh teá hoïc

 Kinh teá hoïc laø boä moân khoa hoïc xaõ hoäi,
nghieân cöùu vieäc löïa choïn caùch söû duïng
hôïp lyù nguoàn löïc khan hieám ñeå saûn xuaát ra
nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï, nhaèm thoûa
maõn cao nhaát nhu caàu cho moïi thaønh vieân
trong xaõ hoäi.
I. Caùc khaùi nieäm cô baûn
2. Kinh teá hoïc vó moâ vaø vi moâ
 Kinh teá hoïc vó moâ: Nghieân cöùu toaøn boä neàn kinh teá:
saûn löôïng, taêng tröôûng, laïm phaùt, thaát nghieäp…
 Kinh teá hoïc vi moâ: Kinh teá vi moâ nghieân cöùu haønh vi
cuûa töøng thaønh phaàn, töøng ñôn vò rieâng leû trong neàn
kinh teá.
* Ngöôøi tieâu duøng
* Coâng nhaân
* Doanh nghieäp
* Chính phuû
 Moái quan heä giöõa kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ.
I. Caùc khaùi nieäm cô baûn
3. Kinh teá hoïc thöïc chöùng vaø kinh teá hoïc chuaån taéc
* Kinh teá hoïc thöïc chöùng
Moâ taû, lyù giaûi vaø döï baùo caùc vaán ñeà kinh teá ñaõ, ñang vaø seõ
xaûy ra treân thöïc teá - voán laø keát quaû cuûa söï löïa choïn cuûa
caùc taùc nhaân kinh teá.
* Kinh teá hoïc chuaån taéc: ñöa ra nhöõng chæ daãn, nhöõng quan
ñieåm caù nhaân veà caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá.
- Lieân quan ñeán caùc giaù trò ñaïo ñöùc, xaõ hoäi, vaên hoùa.
- Thöôøng mang tính chuû quan cuûa ngöôøi phaùt bieåu.
- Laø nguoàn goác baát ñoàng quan ñieåm giöõa caùc nhaø kinh teá
hoïc.
II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc

1. Ba vaán ñeà cô baûn cuûa moät heä thoáng kinh teá


* Saûn xuaát caùi gì? Soá löôïng bao nhieâu?
* Saûn xuaát nhö theá naøo?
* Saûn xuaát cho ai?
II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc
2. Vaán ñeà hieäu quaû
 Hieäu quaû löïa choïn ( Hieäu quaû veà maët kyõ thuaät)
 Hieäu quaû saûn xuaát : theå hieän qua ñöôøng giôùi haïn
khaû naêng saûn xuaát

 Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (PPF) : laø


moät sô ñoà cho thaáy nhöõng keát hôïp toái ña soá löôïng
caùc saûn phaåm, maø neàn kinh teá coù theå saûn xuaát,
khi söû duïng toaøn boä nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá.
Bieåu : Khaû naêng saûn xuaát

Maùy tính (chieác) Xe hôi (chieác)


1.000 0
900 10
750 20
550 30
300 40
0 50
Maùy tính

1.000 A
Ñöôøng PPF
B
900 

C
750  U Khoâng theå ñaït ñöôïc

550 D
500  I Saûn xuaát coù hieäu quaû
Saûn xuaát keùm hieäu quaû
300 E

F
0 10 15 20 30 40

50
Xe hôi
 Töø sô ñoà cho thaáy:
* Ñieåm I töôïng tröng cho phoái hôïp khoâng hieäu quaû.
* Ñieåm U laø khoâng theå ñaït ñöôïc vì neàn kinh teá khoâng coù ñuû
taøi nguyeân ñeå ñaûm baûo möùc saûn xuaát ñoù.
* Nhöõng ñieåm naèm treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát
(ñieåm A, B, C, D, E, F) töôïng tröng nhöõng möùc ñoä hieäu
quaû cuûa neàn saûn xuaát.
 Hieäu quaû saûn xuaát laø söû duïng nguoàn taøi nguyeân khan
hieám sao cho thoûa maõn nhu caàu cuûa xaõ hoäi baèng caùch taïo
ra soá löôïng saûn phaåm toái ña. Hay noùi caùch khaùc laø naèm
treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát.
 Hieäu quaû saûn xuaát coøn ñònh nghóa laø khi xaõ hoäi gia taêng
soá löôïng saûn phaåm naøy thì baét buoäc phaûi giaûm bôùt soá
löôïng saûn phaåm khaùc.
II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc

3. Chi phí cô hoäi


 Chi phí cô hoäi laø phaàn giaù trò cuûa moät
quyeát ñònh toát nhaát coøn laïi bò maát ñi khi ta
löïa choïn quyeát ñònh naøy.
 Chi phí cô hoäi cuûa saûn phaåm A laø soá
löôïng saûn phaåm B bò maát ñi ñeå saûn xuaát
theâm moät ñôn vò saûn phaåm A.
III. Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi quyeát
caùc vaán ñeà cô baûn

1. Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng.

2. Heä thoáng kinh teá meänh leänh.

3. Heä thoáng kinh teá thò tröôøng töï do.

4. Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp.


1. Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng:
Giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn thoâng qua khaû naêng kinh
teá truyeàn thoáng - söï laëp laïi trong noäi boä, töø theá heä naøy
sang theá heä khaùc, caùc kieåu maãu gia ñình coå: caùc gia
ñình canh taùc vaãn soáng treân maûnh ñaát cuûa mình.
2. Heä thoáng kinh teá meänh leänh:
- Laø moät hình thaùi toå chöùc kinh teá trong ñoù caùc caù nhaân
chæ huy (chính phuû) quyeát ñònh phaân phoái caùc yeáu toá
saûn xuaát theo caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá cuûa
chính phuû.
- Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc Nhaø nöôùc giaûi quyeát thoâng qua
heä thoáng chæ tieâu phaùp leänh do UÛy ban Keá hoaïch Nhaø
nöôùc ban haønh.
 Öu ñieåm:
* Do Chính phuû tính toaùn ñöôïc toång cung, toång caàu neân
traùnh ñöôïc maát caân ñoái saûn phaåm trong neàn kinh teá.
* Caùc ngaønh phaùt trieån caân ñoái, hôïp lyù.
* Haïn cheá phaân hoùa giaøu ngheøo, baát coâng trong xaõ hoäi.
 Nhöôïc ñieåm:
* Phöông phaùp söû duïng taøi nguyeân khoâng hôïp lyù.
* Saûn xuaát keùm hieäu quaû.
3. Heä thoáng kinh teá thò tröôøng:
 Moâ hình kinh teá thò tröôøng laø moät hình thöùc toå chöùc kinh teá
trong ñoù nhöõng ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua taùc ñoäng qua laïi
laãn nhau ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa heä thoáng
kinh teá.
 Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua quan heä cung
caàu, theå hieän baèng heä thoáng giaù.
 Öu ñieåm:
* Phaân phoái hôïp lyù vaø söû duïng hieäu quaû naêng löïc saûn xuaát.
* Thuùc ñaåy ñoåi môùi kyõ thuaät saûn xuaát
 Nhöôïc ñieåm:
* Phaân hoùa giai caáp.
* Thöôøng xaûy ra khuûng hoaûng kinh teá.
* Taïo ra caùc taùc ñoäng ngoaïi vi.
* Taïo theá ñoäc quyeàn ngaøy caøng taêng.
* Thoâng tin khoâng caân xöùng giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi
baùn laøm thieät haïi cho ngöôøi tieâu duøng.
4. Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp:
 Chính phuû vaø thò tröôøng cuøng giaûi quyeát ba vaán ñeà
cô baûn.
 Phaàn lôùn ba vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát baèng cô cheá
thò tröôøng.
Chính phuû seõ can thieäp baèng caùc chính saùch kinh
teá ñeå haïn cheá nhöôïc ñieåm cuûa neàn kinh teá thò
tröôøng.
 Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu:
* Neàn kinh teá hoaït ñoäng coù hieäu quaû.
* Thöïc hieän ñöôïc coâng baèng xaõ hoäi.
Caùc chuû ñeà nghieân cöùu cuûa moân Kinh teá Vi moâ

Chi tieâu Doanh thu


THÒ TRÖÔØNG HAØNG
HOÙA VAØ DÒCH VUÏ
Caàu HH & DV Cung HH & DV

HOÄ GIA ÑÌNH DOANH NGHIEÄP

Cung SLÑ,
voán, ñaát… Caàu
THÒ TRÖÔØNG CAÙC
YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT
Thu nhaäp: tieàn löông, tieàn Chi phí caùc yeáu toá SX
laõi, tieàn thueâ, lôïi nhuaän
Moät soá ví duï veà Kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ quan taâm
Saûn xuaát Giaù caû Thu nhaäp Vieäc laøm

Vi moâ Saûn xuaát / Saûn Nhöõng möùc giaù Phaân phoái thu Vieäc laøm trong
löôïng trong töøng rieâng leû cuûa nhaäp vaø cuûa caûi. töøng ngaønh hoaëc
ngaønh hoaëc töøng töøng saûn phaåm. doanh nghieäp.
doanh nghieäp.

Bao nhieâu saét? Giaù saét. Tieàn löông trong Vieäc laøm trong
Bao nhieâu gaïo? Giaù gaïo. ngaønh saét. ngaønh saét .
Bao nhieâu vaûi? Giaù vaûi. Tieàn löông toái Soá lao ñoäng trong
thieåu. moät xí nghieäp.
Vó moâ Saûn xuaát / Saûn Möùc giaù toång Thu nhaäp quoác Vieäc laøm vaø thaát
löôïng quoác gia. quaùt trong neàn gia. nghieäp trong toaøn
Toång saûn löôïng kinh teá. boä neàn kinh teá.
quoác gia.
Taêng tröôûng. Giaù tieâu duøng. Toång soá lao ñoäng
Giaù saûn xuaát. Toång möùc lôïi coù vieäc laøm.
Tyû leä laïm phaùt. nhuaän cuûa caùc Tyû leä thaát nghieäp
doanh nghieäp.
Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ
1. Möùc chi tieâu tieâu duøng taêng cao moät thôøi gian daøi
ñaõ keùo söï taêng tröôûng kinh teá maïnh meõ.
2. Gaàn ñaây do suy thoaùi cuûa neàn kinh teá toaøn caàu laøm
cho ngaønh coâng nghieäp du lòch suït giaûm roõ reät.
3. Xuaát khaåu taêng tröôûng chaäm laïi do coù söï suy thoaùi
cuûa caùc nöôùc baïn haøng chuû yeáu.
4. Ngaân haøng trung öông quyeát ñònh taêng laõi suaát
nhaèm kieàm cheá aùp löïc laïm phaùt.
5. Suy thoaùi cuûa ngaønh coâng nghieäp deät do caïnh tranh
vaø coâng ngheä thay ñoåi nhanh choùng.
Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ
6. Laïm phaùt cuûa Vieät Nam naêm 2008 cao.
7. Lôïi nhuaän kinh teá laø ñoäng löïc thu huùt caùc doanh
nghieäp môùi gia nhaäp vaøo ngaønh kinh doanh ñòa oác.
8. Chính saùch taøi chính, tieàn teä laø nhöõng coâng cuï ñieàu
tieát neàn kinh teá cuûa chính phuû.
9. Tyû leä thaát nghieäp cuûa Vieät Nam coøn khaù cao.
10.Taêng chi tieâu cho hoaït ñoäng dòch vuï chaêm soùc y
teá ôû vuøng saâu vaø vuøng daân toäc ít ngöôøi.
Phaân bieät nhaän ñònh thöïc chöùng vaø
nhaän ñònh chuaån taéc
1. Nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc nöôùc ngheøo cuûa theá giôùi nhaän
ñöôïc thu nhaäp ít hôn trong toång thu nhaäp cuûa theá giôùi.
2. AÙp ñaët thueá cao ñoái vôùi thuoác laù seõ laøm giaûm vieäc huùt
thuoác.
3. Giaù daàu theá giôùi hieän nay ñang taêng cao.
4. Chính phuû Vieät Nam neân ñöa ra nhöõng bieän phaùp nhaèm
keàm cheá laïm phaùt hieän nay.
5. Ngaønh deät Vieät Nam neân taêng löông cho ngöôøi lao ñoäng
ñeå traùnh tình traïng thieáu ngöôøi laøm vieäc.
6. Vöùt raùc nôi coâng coäng laø haønh vi phaù hoaïi moâi tröôøng
soáng neân caàn phaûi xöû lyù nghieâm.
Chöông 2
Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng

I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng.


II. Ñoä co giaõn cuûa caàu vaø cung.
III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu .
I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng

 Caáu truùc thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn

 Thò tröôøng coù nhieàu ngöôøi mua, nhieàu ngöôøi baùn.

 Saûn phaåm ñoàng nhaát.

 Phaûi coù thoâng tin hoaøn haûo ñoái vôùi caùc ñieàu kieän
mua baùn treân thò tröôøng.

 Khoâng coù raøo caûn gia nhaäp hay rôøi khoûi thò tröôøng.
I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng
1. Caàu
 Khaùi nieäm

Caàu cuûa moät haøng hoùa, dòch vuï laø soá löôïng
cuûa haøng hoùa, dòch vuï ñoù maø nhöõng ngöôøi
tieâu duøng saün loøng mua töông öùng vôùi caùc
möùc giaù khaùc nhau trong moät khoaûng thôøi
gian xaùc ñònh.
1. Caàu
 Bieåu caàu

P QD
(ngaøn ñoàng/ñôn vò) (ngaøn caùi)

50 7
40 14
30 21
20 28
10 35
1. Caàu
 Ñöôøng caàu
P (ngaøn ñoàng)

Ñöôøng caàu doác xuoáng cho


bieát ngöôøi tieâu duøng saün
50 loøng mua nhieàu hôn vôùi
möùc giaù thaáp hôn.
40

30

20

10 (D)

0 7 14 21 28 35
Q (ngaøn caùi)
1. Caàu
 Haøm soá caàu
QD = f(P)
Neáu laø haøm tuyeán tính: QD = a.P + b (a<0)
 Quy luaät caàu
Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi,
moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng caàu coù tính
quy luaät sau:
P   QD 
P   QD 
Ví duï
Haøm caàu ñóa compact coù daïng QD = aP + b
a = ΔQ/ΔP
= 35 -7/10 -50 = -28/40 = - 0,7
Theá QD = 7  P = 50
7 = - 0,7.50 + b
 b = 42
 Haøm caàu QD = -7/10P + 42
Hay P = -10/7QD + 60
1. Caàu

 Phaân bieät löôïng caàu vaø caàu


 Caàu (D) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi tieâu duøng
muoán mua vaø coù theå mua ôû caùc möùc giaù khaùc nhau.
Do ñoù, caàu khoâng phaûi laø moät con soá cuï theå, noù chæ laø
moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi cuûa ngöôøi tieâu
duøng.
 Löôïng caàu (QD) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù
nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do
ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi
trong löôïng caàu, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc
ñöôøng caàu ñoái vôùi moät haøng hoùa.
1. Caàu
Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)
Thay ñoåi caàu khaùc vôùi thay ñoåi löôïng caàu
 Caàu ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá ngoaøi giaù
nhö thu nhaäp, giaù caùc haøng hoùa lieân quan, thò
hieáu…
 Thay ñoåi caàu ñöôïc bieåu thò baèng söï dòch
chuyeån toaøn boä ñöôøng caàu.
 Thay ñoåi löôïng caàu ñöôïc theå hieän baèng söï di
chuyeån doïc theo moät ñöôøng caàu.
1. Caàu
Caùc yeáu toá laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu

 Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng.

 Sôû thích vaø thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng.

 Giaù cuûa haøng hoùa lieân quan.

 Qui moâ tieâu thuï cuûa thò tröôøng.

 Söï döï ñoaùn cuûa ngöôøi tieâu duøng veà giaù caû, thu
nhaäp vaø chính saùch cuûa chính phuû trong töông lai.
1.Caàu
Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån)

 Thu nhaäp P D D’

 Thò hieáu ngöôøi tieâu duøng


P1 ° °
 Giaù haøng hoùa lieân quan

 Qui moâ tieâu thuï cuûa thò P2 ° °


tröôøng

 Döï ñoaùn giaù trong töông


lai Q1 Q’1 Q2 Q’2 Q
1.Caàu
Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng
P
D D’

Ñoái vôùi haøng hoùa


thoâng thöôøng khi thu
nhaäp bình quaân cuûa P1 ° °
daân cö taêng, ñöôøng caàu P2 ° °
dòch chuyeån sang phaûi,
caàu taêng.

Q1 Q2 Q’1 Q’2 Q
1.Caàu
Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng
P
D’ D

Ñoái vôùi haøng hoùa


caáp thaáp khi thu nhaäp
bình quaân cuûa daân cö P2 ° °
taêng, ñöôøng caàu dòch
P1 ° °
chuyeån sang traùi, caàu
giaûm.

Q’2 Q’1Q2 Q1 Q
1. Caàu
Giaù caû haøng hoùa coù lieân quan
Haøng thay theá
P

Pepsi Coca

P2

P1

Q2 Q1 Q
1. Caàu
Giaù caû haøng hoùa coù lieân quan
Haøng boå sung
P

Phaàn meàm Maùy vi tính

P2

P1

Q2 Q1 Q
2. Cung
 Khaùi nieäm

Cung cuûa moät haøng hoùa, dòch vuï laø soá


löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ñoù maø nhöõng
ngöôøi baùn saün loøng baùn töông öùng vôùi caùc
möùc giaù khaùc nhau trong moät khoaûng thôøi
gian xaùc ñònh.
2. Cung
 Bieåu cung

P QS
(ngaøn ñoàng/ñôn vò) (ngaøn caùi)
50 39
40 30
30 21
20 12
10 3
2. Cung
 Ñöôøng cung
P (ngaøn ñoàng)

(S)

50
Ñöôøng cung doác
leân cho bieát giaù
40
caøng cao doanh
30 nghieäp saün loøng
20 baùn caøng nhieàu.
10

0 3 12 21 30 39
Q (ngaøn caùi)
2. Cung
 Haøm soá cung
QS = f(P)
Neáu laø haøm tuyeán tính: QS = c.P + d (c>0)
 Quy luaät cung
Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi,
moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng cung coù tính
quy luaät sau:
P   QS 
P   QS 
Ví duï
Haøm cung ñóa compact coù daïng QS = cP + d (c>0)
c = ΔQ/ΔP
= 12 -30/20 -40 = 0,9
Theá QS = 3  P = 10
3 = 0,9.10 + d
 d = -6
 Haøm cung QS = 9/10P – 6
Hay P = 10/9QS + 20/3
2. Cung

 Phaân bieät löôïng cung vaø cung


 Cung (S) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi sản xuất
muốn cung ứng vaø coù theå cung ứng ôû caùc möùc giaù
khaùc nhau. Do ñoù, cung khoâng phaûi laø moät con soá cuï
theå, noù chæ laø moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi
cuûa ngöôøi sản xuất.
 Löôïng cung (QS) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù
nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do
ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi
trong löôïng cung, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc
ñöôøng cung ñoái vôùi moät haøng hoùa.
2. Cung
Thay ñoåi cung (Ñöôøng cung dòch chuyeån)
S S’
P
 Trình ñoä coâng ngheä

 Giaù yeáu toá ñaàu vaøo P1 ° °

 Qui moâ saûn xuaát cuûa ngaønh


P2 ° °
 Giaù kyø voïng

 Chính saùch thueá vaø trôï caáp

 Ñieàu kieän töï nhieân Q2 Q’2 Q1 Q’1 Q


2. Cung
Trình ñoä coâng ngheä
P
S’ S

Tiến bộ kỹ thuật
P1
laøm cho ñöôøng •
cung dòch P2 •
chuyeån sang
phải, cung tăng

Q2 Q1 Q’2 Q’1 Q

Q
2. Cung
Giaù yeáu toá ñaàu vaøo
Giaù S’
Giaù yeáu toá S
ñaàu vaøo taêng
laøm cho
P1 •
ñöôøng cung
dòch chuyeån
sang traùi, P2

cung giaûm

Q’2 Q’1 Q2 Q1 Q
3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

 Caùc ñaëc ñieåm cuûa giaù caân baèng thò tröôøng


 QD = QS
 Khoâng coù thieáu huït haøng hoùa.
 Khoâng coù dö cung
 Khoâng coù aùp löïc laøm thay ñoåi giaù
3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
Giaù caân baèng

P QD QS Dö thöøa (+)
(ñoàng/taán) (taán/thaùng) (taán/thaùng) Thieáu huït (-)
50 7.000 39.000 + 32.000
40 14.000 30.000 + 16.000
30 21.000 21.000 0
20 28.000 12.000 - 16.000
10 35.000 3.000 - 32.000
3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
P (ngaøn ñoàng)

(S)
50 Giaù vaø soá löôïng caân
40 baèng ñöôïc xaùc ñònh
E taïi giao ñieåm cuûa hai
30 ° ñöôøng caàu vaø cung
20

10 (D)

0 7 14 21 28 35
Q (ngaøn caùi)
3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
 Toùm taét cô cheá thò tröôøng
1. Cung vaø caàu töông taùc quyeát ñònh giaù caân baèng thò
tröôøng.

2. Khi chöa caân baèng, thò tröôøng seõ ñieàu chænh söï
thieáu huït hoaëc dö thöøa haøng hoùa cho ñeán khi ñaït
ñöôïc traïng thaùi caân baèng.

3. Thò tröôøng laø caïnh tranh hoaøn haûo thì cô cheá hoaït
ñoäng treân môùi coù hieäu quaû.
3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

 Dö cung (dö thöøa) P


 Giaù thò tröôøng cao hôn giaù S
caân baèng. P1
 Nhaø saûn xuaát haï giaù, E
löôïng caàu taêng vaø löôïng P0

cung giaûm.

 Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu


chænh cho ñeán khi ñaït D
ñöôïc giaù caân baèng.
Q0 Q
3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
 Dö caàu (thieáu huït)
P
 Giaù thò tröôøng thaáp hôn S
giaù caân baèng.

 Nhaø saûn xuaát taêng giaù, E


löôïng caàu giaûm vaø löôïng P0
cung taêng.

 Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu P1


chænh cho ñeán khi ñaït
D
ñöôïc giaù caân baèng.
Q0 Q
3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

 Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng thay ñoåi theo


thôøi gian laø do:

 Caàu thay ñoåi (ñöôøng caàu dòch chuyeån).

 Cung thay ñoåi (ñöôøng cung dòch chuyeån).

 Caû cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi.


Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
S
S’
P D

 Caân baèng ban ñaàu taïi P0, Q0


 Khi cung taêng (ñöôøng cung P0 ° °
dòch chuyeån sang S’ )
P1 °
* Dö thöøa taïi P0 laø QS Q0
* Caân baèng môùi taïi P1,Q1

Q0 Q1 QS Q
Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng

D D’ S
P

 Caân baèng ban ñaàu taïi Q0, P0


 Khi caàu taêng (ñöôøng caàu P1 °
dòch chuyeån sang D’)
P0 ° °
* Thieáu huït taïi P0 laø QD Q0
* Caân baèng môùi taïi P1,Q1

Q0 Q1 QD Q
Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng
ª Caàu thay ñoåi vaø cung khoâng ñoåi
* D vaø S=  PE vaøQE
* D vaø S=  PE vaø QE
ª Caàu khoâng ñoåi vaø cung thay ñoåi
* D= vaø S  PE vaø QE
* D= vaø S  PE vaø QE
ª Cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi
* D vaø S  PE= vaø QE
* D vaø S  PE= vaø QE
* D vaø S  PE vaø QE=
* D vaø S  PE vaø QE=
II. Ñoä co giaõn cuûa caàu, cung

1. Ñoä co giaõn cuûa caàu

* Khaùi nieäm

* Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù (ED hay Ep).

* Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp (EI).

* Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù (EXY).


a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu

 Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa ngöôøi tieâu


duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi löôïng caàu khi giaù
haøng hoùa, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng, giaù cuûa caùc
haøng hoùa coù lieân quan thay ñoåi.
 Do ñoù, ñoä co giaõn cuûa caàu coù theå chia ra laøm ba loaïi:
 Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù.
 Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp.
 Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù.
a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaÙ

 Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa


ngöôøi tieâu duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi
löôïng caàu khi giaù haøng hoùa thay ñoåi.
 Ñoä co giaõn laø tyû leä % thay ñoåi trong löôïng
caàu khi P saûn phaåm thay ñoåi 1% vôùi ñieàu
kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi.
b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

Coâng thöùc tính ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

ED = (%ΔQ) / (%ΔP)

ΔQ / Q ΔQ P
ED = = x
ΔP / P ΔP Q

Thí duï : soá löôïng caàu giaûm 20% khi giaù taêng
10% ta tính ñöôïc : ED = - 2
Ví dụ

 Cho haøm caàu laø Q = 100 – 7P. Tính ñoä co giaõn


cuûa caàu taïi möùc giaù P = 10.
 Khi P = 10 thì Q = 30.
 Theo coâng thöùc ñoä co giaõn ñieåm:
ED = P/Q x (Q/ P) = 10/30 x (-7) = - 2,33
b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù
Söï thay ñoåi ñoä co giaõn treân ñöôøng caàu
P

4 ED = -∞

ED < -1

ED = -1
2 °

ED > -1

ED = 0
0
20 40 Q
b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

 ED < 0 (do quan heä giöõa P vaø Q laø nghòch bieán)


 ED khoâng coù ñơn vị tính
 ED < -1 cầu co giaõn nhieàu
 ED > -1 cầu co giaõn ít
 ED = -1 cầu co giaõn một ñơn vị
 ED = - ∞ cầu co giaõn hoaøn toaøn (nằm ngang)
 ED = 0 cầu hoaøn toaøn khoâng co giaõn (thẳng ñứng)
 Khi di chuyển xuống dưới ñường cầu, ñộ co giaõn
caøng giảm
b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

P
Caàu co giaõn hoaøn toaøn
ED = - ∞

P* D

Q
b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù

D
P

Caàu hoaøn toaøn


khoâng co giaõn
ED = 0

Q* Q
 Neáu ΔQ vaø ΔP nhoû thì aùp duïng coâng thöùc

ED = ΔQ / Q
ΔP / P
Thí duï : A : P = 40 Q = 400
B : P = 50 Q = 350
Choïn goác taïi A - 50 / 400
ED = = - 0,5
10 / 40

Choïn goác ôû B 50 / 350


ED = =- 0,714
-10 / 50
Keát quaû thì khaùc nhöng tính chaát co giaõn khoâng thay ñoåi
 Neáu ΔQ vaø ΔP lôùn thì aùp duïng coâng thöùc
ΔQ ΔP
ED = :
(Q1+Q2)/ 2 (P1+P2)/ 2

Ví duï A : P1 = 6 Q1 = 0
B : P2 = 4 Q2 = 10
C : P3 = 2 Q3 = 20
D : P4 = 0 Q4 = 30
Ñoaïn AB ED = -5
Ñoaïn BC ED = -1
Ñoaïn CD ED = -0,2
Nhöõng nhaân toá chính aûnh höôûng ñeán E D

 Tính thay theá cuûa haøng hoùa

 Thôøi gian

 Tyû phaàn chi tieâu cuûa haøng hoùa trong thu nhaäp

 Vò trí cuûa möùc giaù treân ñöôøng caàu

 Tính chaát cuûa haøng hoùa


c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp

Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp laø % thay ñoåi
cuûa löôïng caàu khi thu nhaäp thay ñoåi 1 % ( caùc yeáu
toá khaùc khoâng ñoåi)
EI = %ΔQ/%ΔI
EI = ΔQ/ ΔI x I/Q
c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp
Tính chaát cuûa EI

• EI < 0 : Haøng caáp thaáp


EI > 0 : Haøng thoâng thöôøng
EI < 1 : Haøng thieát yeáu
EI > 1 : Haøng cao caáp
d. Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù
 Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø % thay ñoåi cuûa
löôïng caàu maët haøng naøy khi giaù cuûa maët haøng kia
thay ñoåi 1% (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng
ñoåi).
 EXY = %ΔQx/%ΔPY
 EXY = ΔQX/ ΔPY x PY/QX
 EXY = 0 : hai maët haøng khoâng lieân quan
 EXY < 0 : X vaø Y boå sung cho nhau
 EXY > 0 : X vaø Y thay theá cho nhau
Ví duï
 Ví duï nhu caàu cuûa saûn phaåm X laø 200 ñôn vò
moãi ngaøy khi maø giaù cuûa Y laø 5 $ vaø nhu caàu
naøy taêng leân 220 khi giaù cuûa Y laø 6$. Khi ñoù
ñoä co giaõn cheùo giöõa X vaø Y laø
• EXY = (220-200) / (6-5) x 5 /200
• = 0,5
• X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá
2. Độ co giãn của cung (ES)
• Töông töï nhö caàu, ñoä co giaõn cuûa cung cuõng laø %
thay ñoåi cuûa löôïng cung khi giaù baùn saûn phaåm thay
ñoåi 1%.

 ES = P / Q x (ΔQ / ΔP)
 ES > 1 : cung co giaõn nhieàu.
 ES < 1 : cung co giaõn ít.
 ES = 1 : cung co giaõn moät ñôn vò.
 ES = 0 : cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn.
 ES = ∞ : cung co giaõn hoaøn toaøn.
Ñoä co giaõn ngaén haïn khaùc vôùi ñoä co giaõn daøi haïn
 Caàu
 Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn trong
ngaén haïn nhoû hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn.
 Ñoái vôùi caùc haøng hoùa laâu beàn ñoä co giaõn trong ngaén
haïn lôùn hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn.
 Cung
 Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn theo giaù
cuûa cung trong daøi haïn lôùn hôn trong ngaén haïn.
 Caùc haøng hoùa khaùc (haøng laâu beàn, taùi cheá) ñoä co giaõn
theo giaù cuûa cung trong daøi haïn nhoû hôn trong ngaén
haïn.
III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu
1.ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong
kinh doanh
2.Söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Chính phuû
 Giaù traàn.
 Giaù saøn.
3. Söï can thieäp giaùn tieáp cuûa Chính phuû
 Ñaùnh thueá.
 Trôï caáp.
1. ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong kinh doanh
P1 = 50 Q1 = 500  TR1 = 25.000
ED < -1
P2 = 55 Q2 = 400  TR2 = 22.000
P vaø TR thay ñoåi ngöôïc chieàu
P1 = 50 Q1 = 500  TR1 = 25.000
ED > -1
P2 = 55 Q2 = 475  TR2 = 26.125
P vaø TR thay ñoåi cuøng chieàu

P1 = 50 Q1 = 500  TR1 = 25.000 ED = -1


P2 = 55 Q2 = 450  TR2 = 24.750
P vaø TR ñoäc laäp
Moái quan heä giöõa ED VAØ TR

 ED < -1 TR nghòch bieán vôùi P (ñoàng bieán vôùi Q)


 ED > -1 TR ñoàng bieán vôùi P (nghòch bieán vôùi Q)
 ED = -1 P khoâng taùc ñoäng leân TR
2. Söï can thieäp tröïc tieáp
• a. Giaù traàn (hay giaù toái ña - Pmax)
 Thaáp hôn giaù caân baèng.
 QS < QD : Thieáu huït, khan hieám haøng hoùa.
 Söû duïng hình thöùc xeáp haøng hoaëc hình thöùc ñònh
löôïng, tem phieáu.
 Chính phuû caàn cung löôïng haøng hoùa thieáu huït neáu
muoán Pmax coù hieäu löïc.
 Neáu Chính phuû khoâng hoã trôï seõ xuaát hieän thò
tröôøng chôï ñen, Pmax bò voâ hieäu hoùa.
a. Giaù traàn

Thieáu huït
E
P0 haøng hoùa
A B
Pmax

QS Q0 QD Q
2. Söï can thieäp tröïc tieáp
b. Giaù saøn (hay giaù toái thieåu - Pmin )
 Cao hôn giaù caân baèng.
 QS > QD : Dö thöøa haøng hoùa.
 Chính phuû caàn mua heát löôïng haøng hoùa dö thöøa
neáu muoán Pmin coù hieäu löïc.
 Neáu Chính phuû khoâng mua heát löôïng haøng hoùa
thöøa, Pmin bò voâ hieäu hoùa.
b. Giaù saøn
Dö thöøa
P haøng hoùa

S
Pmin A B

P0 E

QD Q0 QS Q
3. Söï can thieäâp giaùn tieáp
a. Ñaùnh thueá
Trong thöïc teá ñoâi khi chính phuû xem
vieäc ñaùnh thueá laø hình thöùc phaân phoái
laïi thu nhaäp hay haïn cheá vieäc saûn xuaát
hay tieâu duøng saûn phaåm naøo ñoù.
a. Ñaùnh thueá

P
S1
tD= P1- P0
tS= P0- PS
P’ S
= P0 – (P1-t) E1
P1 t
P0
t
E
PS
F

Q1 Q0 Q
a. Ñaùnh thueá

Ñöôøng caàu hoaøn P


toaøn co giaõn theo S1
giaù, thueá khoâng
laøm taêng giaù thò S
tröôøng.
t
Kết quả E1 E
P1=P0 D
Nhaø saûn xuaát
chòu toaøn boä thueá

Q1 Q0 Q
a. Ñaùnh thueá

Ñöôøng cung
hoaøn toaøn co
giaõn theo giaù, E1
giaù thò tröôøng P1 S1
taêng ñuùng baèng
t
möùc thueá. P0 S
E
Keát quaû: Ngöôøi
tieâu duøng chòu
toaøn boä thueá D
Q1 Q0 Q
a. Ñaùnh thueá

P D
Ñöôøng caàu hoaøn
toaøn khoâng co S1
giaõn theo giaù, E1
giaù thò tröôøng P1 S
taêng ñuùng baèng t
möùc thueá.
E
P0
Keát quaû: Ngöôøi
tieâu duøng chòu
toaøn boä thueá

Q
Q1=Q0
a. Ñaùnh thueá

P S
Ñöôøng cung hoaøn
toaøn khoâng co
giaõn theo giaù,
thueá khoâng laøm
taêng giaù thò
t
tröôøng.
Kết quả E
P1=P0
Nhaø saûn xuaát
chòu toaøn boä thueá
D

Q
Q1=Q0
a. Ñaùnh thueá

Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät


 Ñöôøng caàu hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi saûn
xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.
 Ñöôøng cung hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi tieâu
duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.
 Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì ngöôøi
tieâu duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.
 Ñöôøng cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì
ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.
a. Ñaùnh thueá
 Ngöôøi tieâu duøng hay ngöôøi saûn xuaát phaûi chòu khoaûn
thueá phuï thuoäc vaøo ñoä co giaõn töông ñoái cuûa cung vaø
caàu. Ngöôøi saûn xuaát seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá
neáu caàu co giaõn nhieàu so vôùi cung ( ED /ES lôùn). Ngöôïc
laïi, ngöôøi tieâu duøng seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá
neáu caàu ít co giaõn so vôùi cung ( ED /ES nhoû).
 Phaàn thueá chuyeån vaøo giaù coù theå tính theo coâng thöùc
t x ES / ( ED + ES )
3. Söï can thieäâp giaùn tieáp
b. Trôï caáp
* Trôï caáp coù theå xem nhö moät khoaûn thueá
aâm.
* Trôï caáp laø moät hình thöùc hoã trôï cho saûn
xuaát hay tieâu duøng.
b. Trôï caáp

P
S

S1
B
PS
E0
P0

S
P1 E1
P’
A

Q0 Q1 Q
b. Trôï caáp

Ñöôøng caàu hoaøn P


toaøn co giaõn theo S
giaù, trôï caáp S1
khoâng laøm giaûm
giaù thò tröôøng
E E1
P1=P0 D
s

Q0 Q1 Q
b. Trôï caáp

P D

S
Ñöôøng caàu hoaøn
toaøn khoâng co P0 E S1
giaõn theo giaù,
s
giaù thò tröôøng
giaûm ñuùng baèng P1 E1
möùc trôï caáp

Q
Q1=Q0
Caâu hoûi chöông II
1. Vôùi caùc ñieàu ñieän khaùc khoâng ñoåi, neáu PX taêng leân
thì :
a. Löôïng caàu cuûa X giaûm xuoáng.
b. Phaàn chi tieâu cho X taêng leân.
c. Löôïng caàu cuûa X taêng leân.
d. Ñöôøng caàu cuûa X dòch chuyeån sang phaûi.
2. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù ED = -2. Khi giaù cuûa
saûn phaåm naøy taêng 5% thì löôïng caàu veà saûn phaåm
seõ:
a. Giaûm 5% b. Taêng 5% c. Giaûm 10% d.Taêng 10%
3. Yeáu toá naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng cung cuûa
moät maët haøng sang phaûi :
a. Chi phí saûn xuaát giaûm
b. Soá ngöôøi baùn nhieàu hôn
c. Thueá ñaùnh vaøo maët haøng naøy thaáp
d. Caû 3 caâu ñeàu ñuùng
4. Neáu ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù coù trò tuyeät ñoái lôùn
hôn 1, ñeå gia taêng toång doanh thu neân :
a. Gia taêng giaù cuûa saûn phaåm
b. Giaûm giaù cuûa saûn phaåm
c. Giöõ cho giaù saûn phaåm khoâng ñoåi
d. Giaûm caàu saûn phaåm
5. Tröôøng hôïp naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu ti
vi Sony sang traùi
a. Giaù ti vi Sony taêng
b. Thu nhaäp cuûa ngöôøi daân taêng
c. Giaù ti vi Samsung taêng
d. Khoâng caâu naøo ñuùng
6. Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng
a. Heä soá co giaõn cuûa cung luoân lôùn hôn 0
b. Söï taêng giaù moät maët haøng thöôøng laøm taêng caàu ñoái
vôùi maët haøng thay theá noù.
c. Treân ñöôøng caàu tuyeán tính caùc möùc giaù coù cuøng heä
soá co giaõn
d. Chi phí saûn xuaát taêng laøm ñöôøng cung dòch chuyeån
sang traùi
7. Khi caû caàu vaø cung cuûa moät maët haøng ñeàu taêng leân, giaù
caû vaø saûn löôïng caân baèng seõ :
a. Giaù vaø löôïng ñeàu taêng
b. Giaù giaûm, löôïng taêng
c. Löôïng taêng, giaù khoâng xaùc ñònh
d. Caû giaù vaø löôïng ñeàu khoâng xaùc ñònh ñöôïc
8. Haøm soá caàu vaø cung veà moät saûn phaåm laø Q = 180 –
3P vaø Q = 30 + 2P. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù taïi
ñieåm caân baèng thò tröôøng laø :
a. ED =-1 b. ED =-1/3 c. ED =-3 d. a,b,c ñeàu sai

9. Neáu X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá thì :


a. EXY > 0 b. EXY < 0 c. EXY = 0 d. EXY = 1
10. Treân thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, vieäc Nhaø
nöôùc qui ñònh giaù saøn (giaù toái thieåu) seõ :
a. Moät soá ngöôøi tieâu duøng ñöôïc lôïi
b. Taïo neân tình traïng dö thöøa haøng hoùa ñoù
c. Daãn tôùi thò tröôøng chôï ñen
d. Caû ba haäu quaû treân ñeàu coù theå xaûy ra
11. Giaû söû giaù nöôùc ngoït Coca taêng 5%, trong khi caùc yeáu
toá khaùc khoâng ñoåi, löôïng caàu cuûa Pepsi taêng 10%, thì ñoä
co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø :
a. 0,5 b. 2 c. -2 d. - 0,5
12. Giaû söû haøm soá caàu vaø cung veà xaêng treân thò tröôøng
Vieät Nam nhö sau
QD = 210 – 30P (P - ngaøn ñoàng/ lít, Q - tyû lít)
QS = 60 + 20P
a. Xaùc ñònh giaù vaø saûn löôïng caân baèng cuûa xaêng treân thò
tröôøng.
b. Giaû söû Nhaø nöôùc ñaùnh thueá 500ñ/ 1 lít xaêng.
- Xaùc ñònh giaù vaø löôïng caân baèng môùi sau khi coù thueá.
- Möùc thueá maø ngöôøi saûn xuaát, ngöôøi tieâu duøng moãi beân
phaûi chòu treân moãi lít xaêng laø bao nhieâu?
13. Tröôøng hôïp naøo coù theå laøm ñöôøng cung xe gaén
maùy dòch chuyeån sang traùi:
a. Giaù xe gaén maùy taêng.
b. Giaù xaêng giaûm
c. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng
d. Khoâng coù caâu naøo
14. Giaû söû haøm soá caàu thò tröôøng cuûa moät loaïi noâng saûn
QD = -2P + 80 vaø löôïng cung noâng saûn trong muøa vuï
naøy laø 40 saûn phaåm. Neáu chính phuû trôï caáp 2 ñôn vò
tieàn / saûn phaåm. Toång doanh thu cuûa hoï
a. 800
b. 880
c. 840
d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
15. Haøm soá caàu vaø cung cuûa saûn phaåm X laø:
QD = 380 – 30P, QS = 50P – 100
Chính phuû qui ñònh giaù toái thieåu laø 8 ñoàng/saûn phaåm vaø
mua heát saûn phaåm dö thöøa thì chính phuû boû ra bao nhieâu
tieàn?
a.1289
b.920
c.800
d.Khoâng coù caâu naøo ñuùng
16. Neáu chính phuû ñaùnh thueá moãi saûn phaåm laø 3.000
ñoàng laøm giaù caân baèng cuûa noù taêng töø 15.000 ñoàng
leân 18.000 ñoàng coù theå keát luaän saûn phaåm X coù caàu
co giaõn theo giaù
a. Nhieàu hôn so vôùi cung
b. Hoaøn toaøn
c. Caàu khoâng co giaõn
d. Caàu co giaõn baèng 1 ñôn vò
17. Haøm soá caàu cuûa saûn phaåm x laø P = -1/4Q + 280,
giaù baùn treân thò tröôøng laø: P = 200.
Muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø taêng TR, neâu bieän
phaùp.
Chöông 3

Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng

I. Moät soá vaán ñeà cô baûn


II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng
III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng
IV. Caùc vaán ñeà khaùc
I. Moät soá vaán ñeà cô baûn
1. Caùc giaû thieát cô baûn
2. Caùc khaùi nieäm
a. Höõu duïng
b. Toång höõu duïng
c. Höõu duïng bieân
d. Ñöôøng ñaúng ích

e. Ñöôøng ngaân saùch


1. Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi
tieâu duøng
 Caùc roå haøng

 Roå haøng treân thò tröôøng laø moät taäp hôïp cuûa
moät hay nhieàu loaïi haøng hoùa vôùi soá löôïng
cuï theå.

 Moät roå haøng naøy coù theå ñöôïc thích hôn moät
roå haøng khaùc do coù söï keát hôïp giöõa caùc loaïi
haøng hoùa khaùc nhau vaø soá löôïng keát hôïp
khaùc nhau.
1.Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa
ngöôøi tieâu duøng
 Sôû thích laø hoaøn chænh.
 Sôû thích coù tính baéc caàu.
 Ngöôøi tieâu duøng luoân thích nhieàu hôn ít.
 Caùc loaïi haøng xaáu caøng ít caøng toát.
2. Khaùi nieäm
a. Ñoä höõu duïng (U)
 Ñoä höõu duïng laø möùc ñoä thoûa maõn cuûa ngöôøi
tieâu duøng caûm nhaän ñöôïc khi tieâu duøng moät
loaïi saûn phaåm hoaëc dòch vuï naøo ñoù.
Ví duï: xem moät boä phim laøm cho baïn haøi loøng
hôn ñoïc moät quyeån saùch , ñieàu ñoù coù nghóa laø
boä phim ñaõ cho baïn ñoä höõu duïng cao hôn.
2. Khaùi nieäm
b. Tổng höõu duïng (TU)
 Toång höõu duïng laø toång möùc thoûa maõn ngöôøi
tieâu duøng ñaït ñöôïc khi tieâu thuï moät soá löôïng
saûn phaåm nhaát ñònh trong moãi ñôn vò thôøi gian.
 Ñaëc ñieåm: ban ñaàu khi taêng soá löôïng saûn phaåm
tieâu thuï thì toång höõu duïng taêng leân, ñeán soá
löôïng saûn phaåm naøo ñoù toång höõu duïng seõ ñaït
cöïc ñaïi; neáu tieáp tuïc gia taêng soá löôïng saûn
phaåm söû duïng, thì toång möùc thoûa maõn coù theå
khoâng ñoåi hoaëc seõ suït giaûm.
Ñöôøng toång höõu duïng

TUmax

TU

q* SL
2. Khaùi nieäm
c. Höõu duïng bieân (MU)
Höõu duïng bieân laø söï thay ñoåi trong toång höõu duïng
khi thay ñoåi moät ñôn vò saûn phaåm tieâu duøng trong
moãi ñôn vò thôøi gian (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá
khaùc khoâng ñoåi).
MUx = TU / Qx
 Neáu haøm toång höõu duïng laø lieân tuïc, thì MU chính
laø ñaïo haøm baäc nhaát cuûa TU.
MUx = dTU / dQx
 Treân ñoà thò, MU chính laø ñoä doác cuûa ñöôøng TU.
Bieåu TU vaø MU cuûa moät ngöôøi tieâu duøng
khi söû duïng saûn phaåm x

Qx TUx (ñvhd) MUx (ñvhd)


1 4 4
2 7 3
3 9 2
4 10 1
5 10 0
6 9 -1
7 7 -2
Ñöôøng höõu duïng bieân

TUmax
MU
TU
TUq+1
MU
TUq
Uq+1 °

°
q q+1 q* Q q+1 q* Q
2. Khaùi nieäm
c. Höõu duïng bieân (MU)
 Quy luaät höõu duïng bieân giaûm daàn
Khi söû duïng ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm X, trong khi soá
löôïng caùc saûn phaåm khaùc ñöôïc giöõ nguyeân trong moãi
ñôn vò thôøi gian, thì höõu duïng bieân cuûa saûn phaåm X seõ
giaûm daàn.
 Moái quan heä giöõa MU vaø TU
 Khi MU > 0 thì TU taêng
 Khi MU < 0 thì TU giaûm
 Khi MU = 0 thì TU ñaït cöïc ñaïi (TUmax)
2. Khaùi nieäm
d. Ñöôøng ñaúng ích (ñöôøng ñaúng duïng, ñöôøng
cong baøng quang)
Ñöôøng ñaúng ích (IC) laø taäp hôïp caùc phoái hôïp
khaùc nhau giöõa hai hay nhieàu saûn phaåm cuøng
taïo neân möùc thoûa maõn nhö nhau cho ngöôøi
tieâu duøng.
d. Ñöôøng ñaúng ích
Y
Phối X Y
hợp (đơn vị) (đơn vị)
A 3 7
7 A
B 4 4
C 5 2
D 6 1
4  B E F

2  C U3
D
1  U2
U1
3 4 5 6
X

Phoái hôïp F ñöôïc öa thích hôn E vaø E ñöôïc öa


thích hôn A, B, C, D. Do vaäy: U3 > U2 > U1
d. Ñöôøng ñaúng ích
 Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng ích
 IC doác xuoáng töø traùi sang phaûi.

 Caùc ñöôøng IC khoâng theå caét nhau.

 Loài veà goác 0.


Y
 A

B

C

0 X
d. Ñöôøng ñaúng ích
 Tyû leä thay theá bieân
 Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng moät haøng
hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå tieâu duøng
theâm moät ñôn vò haøng hoùa khaùc maø lôïi ích khoâng
ñoåi.
 MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng IC.
 MRS coù qui luaät giaûm daàn (IC coù maët loài höôùng veà
goác ñoà thò)
d. Ñöôøng ñaúng ích

Y Tyû leä thay theá bieân MRS


16
A

14 MRS = 6
MRS XY = -Y/ X
12 -6

10 B
1 MRS = 4
8 -4
C MRS = 2
6 1
-2 D MRS = 1
4 1 -1
E
2 1
X
0 1 2 3 4 5
d. Ñöôøng ñaúng ích

4
IC cuûa haøng thay theá hoaøn
toaøn MRS khoâng ñoåi.
3

0 1 2 3 4
d. Ñöôøng ñaúng ích

IC cuûa haøng boå sung


4 hoaøn toaøn MRS = 0

0 1 2 3 4
e. Ñöôøng ngaân saùch

 Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp caùc phoái hôïp


khaùc nhau giöõa hai saûn phaåm maø ngöôøi
tieâu duøng coù theå mua ñöôïc vôùi cuøng moät
möùc thu nhaäp vaø giaù caùc saûn phaåm ñaõ cho.
e. Ñöôøng ngaân saùch
 Phöông trình ñöôøng ngaân saùch coù daïng:
X . Px + Y. Py = I

I Px
Hay Y = - X
Py Py

 I laø thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng


 X laø soá löôïng saûn phaåm X ñöôïc mua
 Y laø soá löôïng saûn phaåm Y ñöôïc mua
 Px laø giaù saûn phaåm X
 Py laø giaù saûn phaåm Y
e. Ñöôøng ngaân saùch
Y

M
I/Py

Ñöôøng ngaân saùch

N
0 I/Px X
e. Ñöôøng ngaân saùch
Ñaëc ñieåm
 Ñöôøng ngaân saùch laø ñöôøng thaúng doác xuoáng veà
beân phaûi.
 Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch laø soá aâm cuûa tyû
giaù hai loaïi haøng hoùa = PX / PY : tyû leä ñaùnh ñoåi
giöõa hai saûn phaåm treân thò tröôøng. Coù nghóa laø
muoán taêng mua moät saûn phaåm naøy phaûi giaûm
töông öùng bao nhieâu saûn phaåm kia khi thu nhaäp
khoâng ñoåi.
e. Ñöôøng ngaân saùch
 Söï dòch chuyeån ñöôøng ngaân saùch
 Thu nhaäp thay ñoåi
Moät söï gia taêng (giaûm suùt) veà thu nhaäp laøm cho ñöôøng
ngaân saùch dòch chuyeån ra phía ngoaøi (vaøo beân trong) vaø
song song vôùi ñöôøng ngaân saùch ban ñaàu.
 Giaù saûn phaåm thay ñoåi
Neáu giaù cuûa moät loaïi haøng hoùa taêng (giaûm), ñöôøng ngaân
saùch dòch chuyeån vaøo trong (ra ngoaøi) vaø xoay quanh ñieåm
chaën cuûa haøng hoùa kia.
Söï thay ñoåi cuûa ñöôøng ngaân saùch
Y
Y

I /PY
I /PY

X
I /PX X I /PX

Thu nhaäp thay ñoåi Giaù thay ñoåi


II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng
 Ngöôøi tieâu duøng seõ tieâu duøng haøng hoùa ôû möùc
phoái hôïp naøo ñoù sao cho ñoä höõu duïng laø cao
nhaát töông öùng vôùi moät thu nhaäp cho tröôùc.
• Ñieàu ñoù coù nghóa laø:
* Ñieåm tieâu duøng phaûi naèm treân ñöôøng ngaân saùch.
* Naèm treân ñöôøng ñaúng ích cao nhaát.
 Do vaäy, veà toaùn hoïc: ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc
vôùi ñöôøng ñaúng ích (ñoä doác cuûa chuùng baèng
nhau).
II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng
Y
40

30

A Taïi A: MRS =PX/PY = 0,5


20

U2
Ñöôøng ngaân saùch
0 20 40 80 X
II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng

A

Y1  B
U3
U2
C
U1

X1 X
II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng
* MU vaø IC
• Neáu tieâu duøng doïc theo ñöôøng IC, MU taêng
theâm do taêng tieâu duøng haøng hoùa naøy phaûi baèng
vôùi MU maát ñi do giaûm tieâu duøng haøng hoùa kia.
• Ví duï, coù 2 haøng hoùa laø X vaø Y thì
 MUX.ΔX + MUY .ΔY = 0 hay:
• - ΔY/ΔX = MUX/MUY (maø -ΔY/ΔX = MRS)
• Do vaäy: MRS = MUX/MUY
MU vaø söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng
•Ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa thoûa duïng khi:
MRS = PX/PY
Maø MRS = MUX/MUY hay
MUX/MUY = PX/PY
MUX/PX = MUY/PY

•Nhö vaäy, ñeå ñaït ñöôïc thoûa duïng toái ña ngöôøi tieâu duøng
phaûi phaân boå ngaân saùch coù haïn cuûa mình ñeå mua haøng
hoùa vaø dòch vuï vôùi soá löôïng moãi thöù sao cho höõu duïng
bieân moãi ñoàng chi tieâu cho haøng hoùa vaø dòch vuï khaùc
nhau phaûi baèng nhau.Ñaây goïi laø nguyeân taéc caân baèng
bieân.
III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng
1. Ñöôøng caàu caù nhaân veà saûn phaåm
 Xaùc ñònh ñöôøng caàu caù nhaân cuûa moät saûn
phaåm laø chæ ra nhöõng soá löôïng khaùc nhau cuûa
saûn phaåm naøy maø moät caù nhaân seõ mua öùng
vôùi nhöõng möùc giaù khaùc nhau (trong khi caùc
yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù
Y

Giaû ñònh:
I = 30
PY = $2
PX = $2; $1.5; $1

10  A

U1
6 B
5 C
U2
U3

5 12 20 X
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù
Y

•Ñöôøng tieâu
Ñöôøng tieâu duøng theo giaù
duøng theo giaù
(Hay coøn goïi laø ñöôøng giaù caû -tieâu duøng)
laø taäp hôïp
nhöõng phoái 10  A
hôïp toái öu cuûa
ngöôøi tieâu
U1
duøng khi giaù
moät haøng hoùa 6 B
thay ñoåi (caùc
5 C
U2
yeáu toá khaùc U3
vaãn giöõ
nguyeân)
5 12 20 X
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù
PX

Ñöôøng caàu caù nhaân chæ ra soá löôïng


moät loaïi haøng maø ngöôøi tieâu duøng seõ
$2 D mua öùng vôùi moãi möùc giaù cuûa noù.

$1.5 E

Ñöôøng caàu (d)


$1 F

5 12 20 X
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù
Y

Ñöôøng tieâu duøng theo giaù


(Hay coøn goïi laø ñöôøng giaù
Y1 caû tieâu duøng)
 E1
Y2  E2

X1 X2 X

•Ñöôøng tieâu duøng theo giaù laø taäp hôïp nhöõng phoái hôïp toái
öu cuûa ngöôøi tieâu duøng khi giaù moät haøng hoùa thay ñoåi
(caùc yeáu toá khaùc vaãn giöõ nguyeân)
Y
Suy ra ñöôøng
caàu caù nhaân töø
ñoà thò caân baèng Ñöôøng tieâu
tieâu duøng Y1
 E1 duøng theo giaù
E2
Y2 

X
X1 X2 X
Giaù

P1 
P2 
X

X1 X2
Haøng hoùa thay theá vaø haøng hoùa boå sung
 Haøng hoùa thay theá
* Haøng hoùa thay theá cho nhau neáu giaù cuûa moät haøng hoùa
taêng (giaûm) thì seõ laøm cho löôïng caàu cuûa haøng hoùa kia
taêng (giaûm).
* Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác xuoáng: hai haøng hoùa
naøy laø hai haøng hoùa thay theá cho nhau.
 Haøng hoùa boå sung
* Haøng hoùa boå sung cho nhau neáu giaù cuûa moät haøng hoùa
taêng (giaûm) seõ laøm giaûm (taêng) löôïng caàu cuûa haøng
hoùa kia.
* Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác leân: hai haøng hoùa
naøy ñöôïc xem laø boå sung cho nhau.
2. Ñöôøng caàu thò tröôøng veà saûn phaåm
 Ñöôøng caàu thò tröôøng laø ñöôøng theå hieän moái
quan heä giöõa soá löôïng cuûa moät haøng hoùa maø
taát caû nhöõng ngöôøi tieâu duøng treân thò tröôøng
seõ mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau
cuûa haøng hoùa ñoù.
 Laø toång caùc ñöôøng caàu caù nhaân.
Ví duï

Giaù Caù nhaân A Caù nhaân B Caù nhaân C Thò tröôøng


$ Đơn vị Đơn vị Đơn vị Đơn vị
1 6 10 16 32
2 4 8 13 25
3 2 6 10 18
4 0 4 7 11
5 0 2 4 6
Toång hôïp ñeå coù ñöôøng caàu thò tröôøng
5
Giaù
4

3
Toång: caàu thò tröôøng
2

1
DA DB DC

0 5 10 15 20 25 30 Löôïng
2. Đường cầu thị trường của sản phẩm

P0

P1

P2

Q1B Q2B Q1 Q2
Q1A Q2A

Ñöôøng caàu cuûa A Ñöôøng caàu cuûa B Ñöôøng caàu thò tröôøng
Hai ñaëc ñieåm quan troïng cuûa caàu thò tröôøng
 Ñöôøng caàu seõ dòch chuyeån sang phaûi
khi coù nhieàu ngöôøi tieâu duøng tham gia
thò tröôøng.
 Caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán ñöôøng caàu
caù nhaân cuõng seõ taùc ñoäng ñeán ñöôøng
caàu thò tröôøng.
Hai ñaëc tính quan troïng
cuûa ñöôøng caàu khi giaù caû thay ñoåi
 Ñoä höõu duïng coù theå thay ñoåi khi di chuyeån
doïc theo ñöôøng caàu.

 ÔÛ moãi ñieåm treân ñöôøng caàu ngöôøi tieâu duøng


seõ toái ña hoùa höõu duïng (nghóa laø thoûa maõn
ñieàu kieän MRS baèng vôùi tyû soá giaù caû hai maët
haøng). Cuï theå, trong ví duï ôû treân thì luoân thoûa
maõn MRSXY = -PX/PY .
Ñöôøng tieâu duøng theo thu nhaäp
Y
Py Px I x* y*

2 1 10 4 3
7 C U 2 1 20 10 5
3
5 U2
B
3 U1 2 1 30 16 7
A
4 10 16 X

• Taäp hôïp nhöõng phoái hôïp tieâu duøng toái öu khi thu
nhaäp thay ñoåi goïi laø ñöôøng tieâu duøng theo thu nhaäp.
Ñöôøng thaúng noái A, B vaø C beân treân laø ñöôøng tieâu
duøng theo thu nhaäp cuûa haøng hoùa X vaø Y.
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi thu nhaäp
PX
•Khi thu nhaäp taêng
(chaúng haïn nhö ôû
ví duï treân, taêng töø
$1.00
E G H $10, $20 leân $30)
vaø giaù caû khoâng
ñoåi thì ñöôøng caàu
D3 cuûa ngöôøi tieâu
D2
duøng seõ dòch
D1
chuyeån sang phaûi.
X
4 10 16
Hai ñaëc tính quan troïng khi thu nhaäp thay ñoåi
 Khi thu nhaäp gia taêng seõ dòch chuyeån ñöôøng
ngaân saùch sang phaûi vaø tieâu duøng gia taêng
doïc theo ñöôøng tieâu duøng theo thu nhaäp.

 Ñoái vôùi ñöôøng caàu, khi thu nhaäp gia taêng


ñöôøng caàu seõ dòch chuyeån sang phaûi.
Y
Ñöôøng tieâu duøng
theo thu nhaäp
Y2 
F
Y1  E
U2
U1

X1 X2 X
I
Ñöôøng Engel
I2 
X laø haøng thieát yeáu
I1 

X1 X2 X
I X Y

E I1 X1 Y1
F I2 X2 Y2
VI. Caùc vaán ñeà khaùc
1. Ñöôøng cong Engel

 Ñöôøng cong Engel phaûn aûnh moái quan heä


giöõa löôïng haøng hoùa tieâu thuï vôùi thu nhaäp.

 Neáu laø haøng hoùa thoâng thöôøng, ñöôøng Engel


coù ñoä doác döông (doác leân).

 Neáu laø haøng hoùa caáp thaáp, ñöôøng Engel coù ñoä
doác aâm (doác xuoáng).
Ñöôøng cong Engle
Thu nhaäp
($/thaùng)
30

Haøng caáp thaáp

20

Haøng thoâng thöôøng

10

Haøng hoùa
0 4 8 12 16 (ñôn vò/thaùng)
Ñöôøng Engel ñoái
vôùi saûn phaåm X
I

X laø saûn phaåm thieát yeáu: I2 F


tyû leä taêng löôïng caàu
< tyû leä taêng I E
I1

X1 X2 X
Ñöôøng Engel ñoái
I vôùi saûn phaåm Y

I2 F
Y laø saûn phaåm cao caáp: tyû
leä taêng löôïng caàu I1 E
> tyû leä taêng I

Y1 Y2 Y
Ñöôøng Engel ñoái
I vôùi saûn phaåm Z

F
Z laø saûn phaåm caáp thaáp I2

I1 E

Z2 Z1 Z
2. Taùc ñoäng thay theá vaø taùc ñoäng thu nhaäp
a.Taùc ñoäng thay theá: laø löôïng saûn phaåm X giaûm xuoáng (taêng
leân) khi giaù saûn phaåm X taêng leân (hay giaûm xuoáng) trong
ñieàu kieän möùc thoûa maõn khoâng ñoåi (hay thu nhaäp thöïc teá
khoâng ñoåi). Do ñoù, taùc duïng thay theá luoân mang daáu aâm.
b.Taùc ñoäng thu nhaäp: khi giaù saûn phaåm X taêng leân laøm thay
ñoåi löôïng caàu saûn phaåm X do söùc mua giaûm xuoáng (thu
nhaäp thöïc teá giaûm) vaø laøm thay ñoåi möùc thoûa maõn.
 Neáu X laø saûn phaåm thoâng thöôøng thì taùc ñoäng thu nhaäp
mang daáu aâm, khi Px taêng thu nhaäp thöïc teá giaûm seõ laøm Qx
giaûm.
 Neáu X laø saûn phaåm caáp thaáp taùc ñoäng thu nhaäp mang daáu
döông, khi Px taêng thu nhaäp thöïc teá giaûm seõ laøm Qx taêng
leân vaø ngöôïc laïi.
Taùc ñoäng cuûa vieäc giaûm giaù haøng hoùa
 Taùc ñoäng thay theá
* Ngöôøi tieâu duøng coù khuynh höôùng mua nhieàu haøng hoùa coù
giaù reû hôn (vaø ngöôïc laïi).
* Taùc ñoäng thay theá laø söï thay ñoåi soá löôïng tieâu duøng cuûa
moät haøng hoùa do söï thay ñoåi giaù cuûa noù nhöng vôùi möùc
thoûa duïng khoâng ñoåi.
 Taùc ñoäng thu nhaäp
* Söùc mua thöïc cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng leân khi giaù cuûa
haøng hoùa giaûm.
* Taùc ñoäng thu nhaäp laø söï thay ñoåi soá löôïng tieâu duøng cuûa
moät haøng hoùa do söùc mua thay ñoåi vôùi möùc giaù caû khoâng
ñoåi. 162
Taùc ñoäng cuûa vieäc giaûm giaù haøng hoùa
 Taùc ñoäng thay theá
Khi giaù caû haøng hoùa giaûm, taùc ñoäng thay theá luoân laøm
taêng löôïng caàu cuûa haøng hoùa ñoù.

 Taùc ñoäng thu nhaäp


* Khi thu nhaäp thöïc taêng, löôïng caàu haøng hoùa coù theå taêng
hoaëc giaûm (tuøy theo loaïi haøng hoùa thoâng thöôøng hay caáp
thaáp).
* Taùc ñoäng thu nhaäp khoâng lôùn baèng taùc ñoäng thay theá.

Toång taùc ñoäng = Taùc ñoäng thay theá + taùc ñoäng thu nhaäp
Taùc ñoäng thay theá vaø taùc ñoäng thu nhaäp
Y

Y1 A

D B
Y2
Taùc ñoäng
thay theá U1 U2
X
O X1 Toång taùc ñoäng E N X2 N’
Taùc ñoäng thu nhaäp
Phaân tích ñoà thò treân
 Traïng thaùi ban ñaàu laø ngöôøi tieâu duøng ñang tieâu duøng
taïi ñieåm A vôùi löôïng tieâu duøng töông öùng laø (X1;Y1).
 Baây giôø giaû söû giaù cuûa X giaûm xuoáng, ñieàu naøy laøm cho
ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi thaønh MN’ (ban ñaàu laø MN).
Khi ñoù tieâu duøng chuyeån sang ñieåm B (X2;Y2).
 Nhö vaäy löôïng tieâu duøng X taêng leân laø X1X2. Trong ñoù:
* Löôïng taêng X1E laø do taùc ñoäng thay theá; vaø
* Löôïng taêng EX2 laø do taùc ñoäng thu nhaäp.
Taùc ñoäng thu nhaäp vaø taùc ñoäng thay theá
Y
cuûa haøng hoùa caáp thaáp

A
B

U2
D

Taùc ñoäng thay theá


U1
X
O X1 X2 E S T
Toång taùc ñoäng Taùc ñoäng thu nhaäp
c. Hieän töôïng Giffen

 Rober Giffen (1837-1910) laø nhaø thoáng keâ


vaø kinh teá hoïc ngöôøi Anh.
 Haøng hoùa goïi laø Giffen khi maø taùc ñoäng thu
nhaäp ñuû lôùn ñeå laøm löôïng caàu giaûm khi giaù
giaûm. Ñieàu naøy coù nghóa laø ñöôøng caàu doác
leân (nhö ñöôøng cung).
 Tröôøng hôïp naøy hieám khi xaûy ra vaø ít ñöôïc
quan taâm trong thöïc teá.
4. Thaëng dö tieâu duøng
P
PN
S
 Thaëng dö tieâu
duøng (CS) laø
toång phaàn cheânh
CS
leäch giöõa möùc E
giaù ngöôøi tieâu P0
duøng saün loøng
traû vaø möùc giaù
thöïc teá maø hoï
traû. D
PM

Q0 Q
4. Thaëng dö tieâu duøng

Giaù

6
5

4
3
P=2

1 2 3 4 5 6 Soá löôïng
4. Thaëng dö tieâu duøng
Thaëng dö tieâu duøng caù nhaân cho q1 saûn phaåm

CS1sp = 100 ñoàng – 50 ñoàng = 50 ñoàng


Giaù
CSq1 = 750 ñoàng – 500 ñoàng = 250 ñoàng
100

P1 = 50 A

(D)
0 1 Q1 =10 Soá löôïng
4. Thaëng dö tieâu duøng
Thaëng dö tieâu duøng treân thò tröôøng

Giaù CSQ1 = OJE1Q1 – OP1E1Q1 = JP1E1

E1
P1

N (D)
0 Q1 Soá löôïng
Caâu hoûi Chöông 3
1. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp laø 250 ñvtt ñeå mua 2
saûn phaåm X vaø Y. Haøm höõu duïng cuûa ngöôøi tieâu duøng
naøy ñöôïc xaùc ñònh bôûi bieåu thöùc TU = X(Y-1). Giaù cuûa
X laø PX = 5 vaø giaù cuûa Y laø PY = 10. Phöông aùn tieâu
duøng toái öu laø
a. X = 24 ; Y = 13
b. X = 13 ; Y = 24
c. X = 30 ; Y = 10
d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng.
2. Ñoä doác cuûa ñöôøng baøng quan phaûn aùnh
a. tyû giaù giöõa hai maët haøng.
b. sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù tính baéc caàu.
c. tyû leä thay theá bieân giöõa hai maët haøng.
d. Caùc caâu treân ñeàu sai.
3. Thu nhaäp taêng trong khi giaù caùc saûn phaåm khoâng ñoåi,
thì ñöôøng ngaân saùch seõ:
a. dòch chuyeån song song sang phaûi.
b. khoâng dòch chuyeån.
c. dòch chuyeån song song sang traùi.
d. ñoä doác ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi.
4. Neáu söï phoái hôïp caùc haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng
choïn naèm ngoaøi ñöôøng ngaân saùch, ngöôøi tieâu duøng seõ:
a. khoâng ñuû tieàn ñeå thöïc hieän söï choïn löïa cuûa mình.
b. ñoái dieän vôùi söï ñaùnh ñoåi giöõa hai haøng hoùa.
c. coù theå mua theâm haøng hoùa ñeå taêng möùc thoûa maõn.
d. Caùc caâu treân ñeàu sai.
5. Ñieåm tieâu duøng toái öu laø ñieåm:
a. naèm treân ñöôøng ngaân saùch.
b. mang laïi cho ngöôøi tieâu duøng ñoä thoûa maõn cao nhaát coù
theå.
c. tyû giaù cuûa hai maët haøng baèng tyû leä thay theá bieân.
d. a,b,c ñeàu ñuùng.
6. Haøm höõu ích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù daïng TU = X.Y.
Luùc ñaàu ngöôøi tieâu duøng naøy coù 12 ñôn vò X vaø 10
ñôn vò Y. Giaû söû löôïng tieâu duøng haøng X giaûm xuoáng
coøn 8 ñôn vò thì ñeå möùc thoûa maõn vaãn nhö luùc ñaàu
löôïng haøng Y phaûi laø:
a. 15
b. 10
c. 12
d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng
7. Moät ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa höõu duïng baèng caùch
a. Phaân boå chi tieâu cuûa hoï sao cho ñoä höõu duïng bieân
cuûa moät ñôn vò tieàn (MU/P) ñoái vôùi caùc haøng hoùa laø
baèng nhau.
b. Chi tieâu soá thu nhaäp cuûa hoï ñoái vôùi moät haøng hoùa cho
ñeán khi naøo (MU/P) ñaït ñeán 0.
c. Phaân boå soá chi tieâu cho taát caû caùc loaïi haøng hoùa maø
hoï mua baèng nhau.
d. Tieâu duøng saûn phaåm cho ñeán khi naøo ñoä höõu duïng
bieân (MU) baèng 0.
8. Moät ngöôøi tieâu duøng daønh 100 ngaøn ñoàng ñeå chi tieâu
cho 2 saûn phaåm X vaø Y. Giaù cuûa X laø PX = 4 ngaøn
ñoàng, giaù cuûa Y laø PY = 6 ngaøn ñoàng. Phöông trình
ñöôøng ngaân saùch cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy laø:
a. 4X + 6Y = 100
b. X + 3/2 Y = 25
c. 2X + 3Y = 50
d. a, b, c ñeàu ñuùng.
9. Nhöõng giaû thieát naøo sau ñaây ñöôïc söû duïng khi xaây
döïng lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng:
a. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø giaù thò tröôøng ñöôïc
cho tröôùc.
b. Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc cho tröôùc.
c. Ngöôøi tieâu duøng luoân ra quyeát ñònh hôïp lyù nhaèm toái
ña hoùa höõu duïng cuûa hoï.
d. Bao goàm taát caû caùc noäi dung treân.
10. Giaû söû giaù cuûa saûn phaåm A vaø B laø 3.000 ñoàng vaø
4.000 ñoàng. Ngöôøi tieâu duøng söû duïng toaøn boä thu
nhaäp ñeå mua 4 ñôn vò A vaø 6 ñôn vò B. Ñoä höõu duïng
bieân cuûa ñôn vò thöù 4 saûn phaåm A vaø ñoä höõu duïng
bieân cuûa ñôn vò thöù 6 saûn phaåm B ñeàu baèng 6. Chuùng
ta coù theå keát luaän raèng
a. Ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc möùc höõu duïng toái ña.
b. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu A hôn.
c. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu B hôn.
d. Ngöôøi tieâu duøng chæ neân mua caû A vaø B ít hôn.
11. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp haøng thaùng I = 300
ñöôïc duøng ñeå mua 2 saûn phaåm X vaø Y vôùi PX =10, PY =
10. Toång lôïi ích cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy qua vieäc tieâu
thuï 2 saûn phaåm X vaø Y theå hieän qua hai haøm soá toång lôïi
ích nhö sau:
TUX = -1/2X2 + 80X
TUY = -3/2Y2 + 170Y
Tìm phöông aùn tieâu duøng toái öu vaø tính toång lôïi ích ñaït
ñöôïc.
12. Thaëng dö cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc ñònh nghóa laø:
a. Soá tieàn maø ngöôøi tieâu duøng chuaån bò ñeå mua haøng
hoùa.
b. Löôïng haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng söû duïng coøn
thöøa.
c. Cheânh leäch giöõa möùc giaù saün saøng chi traû vaø giaù thöïc
söï maø ngöôøi tieâu duøng phaûi traû.
d. Möùc höõu duïng maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc khi hoï
tieâu duøng moät soá löôïng haøng hoùa naøo ñoù.
13. Thò tröôøng saûn phaåm A coù 1.000 ngöôøi tieâu duøng,
moãi ngöôøi coù haøm soá caàu gioáng heät nhau vaø coù daïng
q = 16 – P. Haøm soá caàu thò tröôøng laø:
a. QD = 16.000 – 1.000P
b. P = 16 – QD / 1.000
c. a vaø b ñeàu ñuùng
d. a vaø b ñeàu sai
14. Theo oâng A thì X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá
hoaøn toaøn cho nhau vôùi tyû leä MRS luoân luoân baèng 1.
Neáu oâng A coù 1 trieäu ñoàng duøng ñeå mua hai saûn
phaåm naøy vôùi PX = 20.000 ñoàng/saûn phaåm, PY =
25.000 ñoàng/ saûn phaåm thì phöông aùn tieâu duøng toái öu
laø:
a. X = 25 ; Y = 20
b. X = 20 ; Y = 25
c. X = 50 ; Y = 0
d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
15. Giaû söû thò tröôøng cuûa saûn phaåm X coù hai ngöôøi tieâu
duøng A vaø B coù caùc haøm soá caàu qA = 13.000 - 10p vaø
qB = 26.000 - 20p. Neáu giaù thò tröôøng cuûa saûn phaåm laø
1.000 ñoàng thì thaëng dö tieâu duøng:
a. 2,7 trieäu
b. 1,35 trieäu
c. 0,675 trieäu
d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
16. Möùc saün saøng chi traû toái ña cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái
vôùi moät ñôn vò haøng hoùa trong lyù thuyeát kinh teá ñöôïc
quyeát ñònh bôûi:
a. Thu nhaäp maø ngöôøi tieâu duøng coù ñöôïc.
b. Söï caàn thieát cuûa haøng hoùa ñoù ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa
con ngöôøi.
c. Höõu duïng taêng theâm maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc
khi tieâu duøng ñôn vò haøng hoùa ñoù.
d. Giaù baùn haøng hoùa ñoù treân thò tröôøng.
17. Nhöõng ñieåm caân baèng tieâu duøng öùng vôùi caùc möùc
giaù khaùc nhau cuûa saûn phaåm X naèm treân:
a. Ñöôøng tieâu duøng theo thu nhaäp.
b. Ñöôøng tieâu duøng theo giaù.
c. Ñöôøng Engel.
d. Ñöôøng ngaân saùch.
18. Haøng hoùa X coù ED = -2 vaø ES = 4. Chính phuû
ñaùnh thueá 9 (ñvt/ñvq) vaøo haøng hoùa naøy. Vaäy sau
khi coù thueá giaù thò tröôøng seõ taêng theâm laø:
a. 3
b. 9
c. 6
d. Khoâng bieát ñöôïc
Chöông III Chöông IV
Ñoái töôïng - Caù nhaân ngöôøi tieâu duøng - Xí nghieäp
Muïc ñích - Toái ña hoùa höõu duïng - Toái ña hoùa saûn löôïng
Giôùi haïn - Thu nhaäp - Chi phí
X.PX + Y.PY = I K.PK +L.PL = TC
Chöông 4
Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát
A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát
I. Moät soá khaùi nieäm
II. Nguyeân taéc saûn xuaát

B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát


I. Moät soá khaùi nieäm
II. Phaân tích chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn
III. Phaân tích chi phí saûn xuaát trong daøi haïn
A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát
I. Moät soá khaùi nieäm
1. Haøm saûn xuaát
2. Naêng suaát trung bình
3. Naêng suaát bieân
II. Nguyeân taéc saûn xuaát
1. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí toái thieåu
2. Ñöôøng môû roäng khaû naêng saûn xuaát

3. Naêng suaát theo quy moâ


A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát
I. Moät soá khaùi nieäm
1. Haøm saûn xuaát: laø söï keát hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát (caùc
ñaàu vaøo) goàm : nguyeân lieäu, lao ñoäng, voán ñeå taïo
thaønh saûn phaåm (ñaàu ra).
 L (Lao ñoäng)
 K (Voán) Saûn phaåm
 Coâng ngheä
Quy trình saûn xuaát moâ taû nhöõng soá löôïng ñaàu ra toái
ña coù theå ñöôïc saûn xuaát bôûi moät soá löôïng caùc yeáu toá
ñaàu vaøo nhaát ñònh töông öùng vôùi trình ñoä kyõ thuaät
nhaát ñònh.
1. Haøm saûn xuaát

 Haøm saûn xuaát toång quaùt:


Q = F(x1; x2; x3; x4……xn)
Trong ñoù Q : soá löôïng saûn phaåm ñaàu ra.
xi : soá löôïng yeáu toá saûn xuaát i.
 Ñeå ñôn giaûn, ta chia caùc yeáu toá saûn xuaát ra
laøm 2 loaïi: voán (K) vaø lao ñoäng (L)
Haøm saûn xuaát coù theå vieát laïi:
Q = F (K, L)
1. Haøm saûn xuaát
 Ngaén haïn vaø daøi haïn
 Ngaén haïn: laø khoaûng thôøi gian coù ít nhaát moät yeáu toá saûn
xuaát khoâng ñoåi veà soá löôïng söû duïng trong quaù trình saûn
xuaát. Trong ngaén haïn caùc yeáu toá saûn xuaát ñöôïc chia laøm 2
loaïi:
* Yeáu toá saûn xuaát coá ñònh: voán, nhaân vieân quaûn trò toái cao…
bieåu thò cho qui moâ saûn xuaát nhaát ñònh.
* Yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi: nguyeân nhieân vaät lieäu, lao ñoäng
tröïc tieáp…
 Daøi haïn: laø khoaûng thôøi gian caàn thieát ñeå taát caû caùc yeáu toá
ñaàu vaøo bieán ñoåi. Quy moâ saûn xuaát thay ñoåi.
1. Haøm saûn xuaát
a. Haøm saûn xuaát ngaén haïn

 Saûn xuaát vôùi moät ñaàu vaøo bieán ñoåi ñöôïc coi laø
saûn xuaát trong ngaén haïn.
 Neáu chæ xem xeùt moät yeáu toá ñaàu vaøo coù theå
bieán ñoåi ñoù laø lao ñoäng (L) caùc yeáu toá khaùc
nhö voán (K) vaø coâng ngheä xem nhö laø khoâng
ñoåi. Vì theá
Q = F(L)
a. Haøm saûn xuaát ngaén haïn
Trong ngaén haïn, quan saùt moät yeáu toá saûn xuaát bieán
ñoåi trong khi caùc yeáu toá khaùc coá ñònh thì saûn löôïng
(Q), naêng suaát trung bình (AP), naêng suaát bieân (MP)
cuûa yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi seõ thay ñoåi theo caùc
yeáu toá naøy.
 Saûn löôïng saûn xuaát (Q)
Q trong ngaén haïn coù ñaëc ñieåm:
- Ban ñaàu L  Q nhanh
- Sau ñoù L  Q chaäm daàn  Qmax
- Tieáp tuïc L  Q
Ñöôøng toång saûn löôïng

Toång saûn löôïng

Q2

Q1 Q

L1 L2 Soá nhaân coâng


b. Haøm saûn xuaát daøi haïn

 Haøm saûn xuaát vôùi hai ñaàu vaøo bieán ñoåi


ñöôïc xem laø haøm saûn xuaát daøi haïn. Trong
tröôøng hôïp naøy caû L vaø K cuøng thay ñoåi.
 Vì theá haøm saûn xuaát coù daïng
Q = F (K, L)
2. Naêng suaát trung bình (AP)
AP cuûa moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi laø soá saûn
phaåm saûn xuaát tính trung bình treân moät ñôn vò yeáu
toá saûn xuaát ñoù.
APL = Q/L
3. Naêng suaát bieân (MP)
MPL = ΔQ/ΔL = dQ/dL
Ñöôøng toång saûn löôïng

Toång saûn löôïng

Q2

MPL
Q1

L1 L2 Soá nhaân coâng


Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn
Saûn löôïng
Qmax
Q2

Q1

L L2 L*
Soá löôïng L

APL
MPL Soá löôïng L
Ví duï
K L Q APL APK MPL Giai ñoaïn saûn xuaát
10 0 0 -- -- --
10 1 10 10,00 1 10
10 2 30 15,00 3 20 Giai ñoaïn 1
10 3 60 20,00 6 30
10 4 80 20,00 8 20
10 5 95 19,00 9,5 15 Giai ñoaïn 2
10 6 105 17,50 10,5 10
10 7 110 15,70 11 5
10 8 110 13,75 11 0
10 9 107 11,88 10,7 -3
Giai ñoaïn 3
10 10 100 10,00 10 -7
Coù theå chia quaù trình saûn xuaát ra thaønh ba giai ñoaïn
Giai ñoaïn 1: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 1 - 3)  Q 
APK  APL  : chöùng toû hieäu quaû söû duïng voán taêng,
hieäu quaû söû duïng lao ñoäng taêng. APL ñaït cöïc ñaïi vaøo cuoái
giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2. Vì vaäy, hieäu quaû söû duïng
lao ñoäng cao nhaát ôû cuoái giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2.
Giai ñoaïn 2: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 4 - 7)  Q 
APK, MPL, APL: hieäu quaû söû duïng voán tieáp tuïc taêng
ñaït cöïc ñaïi cuoái giai ñoaïn 2 vaø ñaàu giai ñoaïn 3. Hieäu quaû
söû duïng lao ñoäng giaûm.
Giai ñoaïn 3: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 8 -10)  Q 
APK, APL: hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng ñeàu giaûm.
Naêng suaát bieân giaûm daàn
 Ban ñaàu naêng suaát bieân gia taêng laø do quaù trình chuyeân
moân hoùa vaø phaân coâng lao ñoäng maø noù laøm taêng naêng
suaát lao ñoäng.
 Sau ñoù naêng suaát bieân giaûm daàn laø do khi lao ñoäng taêng
leân ñeán moät möùc naøo ñoù, moãi lao ñoäng tieáp caän vôùi voán
(tö baûn) ít hôn, ít khoâng gian hôn ñeå laøm vieäc.
 Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn moâ taû khi moät xí
nghieäp gia taêng söû duïng moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi
trong khi caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc khoâng ñoåi, thì naêng
suaát bieân của yeáu toá saûn xuaát biến ñổi ñoù ngaøy caøng
giảm xuoáng.
Moái quan heä giöõa APL vaø MPL

 Khi MPL > APL thì APL taêng


 Khi MPL < APL thì APL giaûm
 Khi MPL = APL thì APL ñaït cöïc ñaïi

Moái quan heä giöõa MP vaø Q


 Khi MP > 0  Q
 Khi MP < 0  Q
 Khi MP = 0  Q ñaït cöïc ñaïi
II. Nguyeân taéc saûn xuaát
1. Ñöôøng ñaúng löôïng (IQ)
 Ñöôøng ñaúng löôïng laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau
giöõa caùc yeáu toá saûn xuaát cuøng taïo ra moät möùc saûn
löôïng.

K 1 2 3 4 5
L
1 20 40 55 65 75

2 40 60 75 85 90

3 55 75 90 100 105

4 65 85 100 110 115


5 75 90 105 115 120
1. Ñöôøng ñaúng löôïng
K
Phối L K
hợp (đơn vị) (đơn vị)
A A 1 5
5 
B 2 3
4 E C 3 2
B D 5 1
3 
 F
C
2  Q2 =100
D
1  Q1=75

1 2 3 4 5
L

Phoái hôïp E, F cho saûn löôïng nhieàu hôn phoái hôïp


A, B, C, D. Do vaäy: Q2 > Q1
1. Ñöôøng ñaúng löôïng (IQ)

 Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng löôïng


* Doác xuoáng veà beân phaûi.
* Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khoâng caét nhau.
* Loài veà phía goác.
Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân giöõa caùc yeáu toá saûn xuaát
(MRTS) chæ ra vôùi coâng ngheä hieän thôøi cho pheùp thay
theá moät yeáu toá saûn xuaát naøy cho bao nhieâu yeáu toá saûn
xuaát kia ñeå duy trì möùc saûn löôïng nhö cuõ.
MRTSLK = - K/ L
1. Ñöôøng ñaúng löôïng

K
Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân MRTS
MRTS LK = - K/ L
A
5 

MRTS=2
-2
B MRTS=1
3 
1
-1 C MRTS=0,5
2 
1 D
1 -1 
2 Q1=75
1 2 3 5
L
2. Ñöôøng ñaúng phí
 Ñöôøng ñaúng phí laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau
giöõa hai yeáu toá saûn xuaát maø xí nghieäp coù khaû naêng
thöïc hieän vôùi cuøng moät möùc chi phí vaø giaù yeáu toá saûn
xuaát ñaõ cho.
 Phöông trình ñöôøng ñaúng phí
TC = K.PK+L.PL
Hay K = -PL / PK.L + TC/PK
L = -PK / PL. K+ TC/PL
Ñöôøng ñaúng phí
K TC = 1.200 ñvt ,
PL = 10 ñvt, PK = 30 ñvt
40 A

L K
30 B
A 0 40
Ñöôøng ñaúng phí
20 C B 30 30
C 60 20
10 D
D 90 10
E E 120 0
0 30 60 90 120 L
2. Ñöôøng ñaúng phí

 Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng phí


* Caùc phoái hôïp treân ñöôøng ñaúng phí seõ thoûa maõn
K.PK + L.PL = TC
* Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí laø tyû giaù cuûa hai
yeáu toá saûn xuaát - PL / PK . Ñoä doác phaûn aùnh ñeå
taêng theâm 1 lao ñoäng söû duïng phaûi giaûm ñi bao
nhieâu ñôn vò voán.
3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí thaáp nhaát

K/năm

 Keá hoaïch saûn xuaát moät löôïng Q1


vôùi chi phí thaáp nhaát.
K2  Khi ñoù ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng
löôïng (IQ) baèng vôùi ñoä doác cuûa
ñöôøng ñaúng phí.
MRTSLK = - MPL/MPK = - PL/PK
A
K1

Q1
K3

TC0 TC1 TC2


L2 L1 L3 L/năm
3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát
vôùi saûn löôïng cao nhaát
K/năm
 Vôùi moät khoaûn chi
phí cho tröôùc tìm
kieám möùc saûn löôïng
K2 cao nhaát coù theå saûn
xuaát.
A  Q2 laø möùc saûn löôïng
K1
Q3
cao nhaát coù theå saûn
xuaát öùng vôùi möùc chi
Q2
K3 Q1 phí TC1 cho tröôùc.
C1
L2 L1 L3 L/năm
Lyù thuyeát caên baûn veà haøm chi phí
K C TC

C2
B B’
C1
A Q2 A’
Q1

C1 C2 L Q1 Q2

• Doanh nghieäp ñaït ñöôïc hieäu quaû, nghóa laø khoâng coù
laõng phí nguoàn löïc saûn xuaát, taïi moïi ñieåm treân
ñöôøng chi phí.
Khi giaù cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát (PL,PK) bieán ñoäng
K/naêm

 Nhaø saûn xuaát seõ phaân


boá laïi tyû leä K vaø L
C2
khi giaù cuûa chuùng
thay ñoåi. Cuï theå: B
K2
• - (PL/PK) taêng, nhaø saûn
A
xuaát giaûm söû duïng L K1

(töø L1 xuoáng L2) vaø Q1


taêng duøng K (töø K1
C1
leân K2).
L2 L1 L/naêm
2. Ñöôøng môû roäng saûn xuaát
Ñöôøng môû roäng saûn xuaát (hay ñöôøng phaùt trieån saûn
xuaát) laø taäp hôïp caùc ñieåm phoái hôïp toái öu giöõa caùc yeáu
toá saûn xuaát khi chi phí saûn xuaát thay ñoåi, giaù caùc yeáu toá
saûn xuaát khoâng ñoåi.
K

TC2/PK M’
Ñöôøng môû roäng saûn
TC1/PK M xuaát
F
K2 °
E Q2
K1 °
Q1
N N’
0
L1 L2 TC1/PL TC2/PL L
3. Naêng suaát (hieäu suaát) thay ñoåi theo qui moâ
 Theå hieän moái quan heä giöõa qui moâ saûn xuaát vaø saûn
löôïng cuûa doanh nghieäp
Giaû söû haøm saûn xuaát ban ñaàu Q = f(K,L). Khi gia
taêng caùc yeáu toá saûn xuaát K vaø L theo cuøng moät tyû leä
γ, keát quaû saûn löôïng seõ gia taêng vôùi tyû leä .
* Naêng suaát taêng daàn theo qui moâ: tyû leä taêng cuûa saûn
löôïng cao hôn tyû leä taêng caùc yeáu toá ñaàu vaøo.
* Naêng suaát giaûm daàn theo qui moâ: tyû leä taêng cuûa saûn
löôïng thaáp hôn tyû leä taêng caùc yeáu toá ñaàu vaøo.
* Naêng suaát khoâng ñoåi theo qui moâ: tyû leä taêng cuûa saûn
löôïng baèng tyû leä taêng caùc yeáu toá ñaàu vaøo.
Haøm saûn xuaát COBB - DOUGLAS
Q = aL K
Vôùi 0 <  ;  < 1
 laø heä soá co giaõn cuûa saûn löôïng theo voán, theå hieän khi
löôïng voán taêng theâm 1%, trong khi soá lao ñoäng ñöôïc giöõ
nguyeân , thì saûn löôïng taêng theâm  %.
 laø heä soá co giaõn cuûa saûn löôïng theo lao ñoäng, theå hieän
khi löôïng lao ñoäng taêng theâm 1%, trong khi soá voán ñöôïc
giöõ nguyeân , thì saûn löôïng taêng theâm  %.
*  +  > 1 : Naêng suaát taêng theo qui moâ
*  +  < 1 : Naêng suaát giaûm theo qui moâ
*  +  = 1 : Naêng suaát khoâng ñoåi theo qui moâ
3. Naêng suaát (hieäu suaát) thay ñoåi theo qui moâ

K
 Năng suất tăng
dần theo qui moâ
khi chuyeån töø O
ñeán B doïc theo
tia OP.
D  Naêng suaát khoâng
30
Q4=600 ñoåi theo qui moâ
khi chuyeån töø B
ñeán C.
C
15  Naêng suaát giaûm
B Q3=375
10 daàn theo qui moâ
A Q2=250 khi chuyeån töø C
5
Q 1=100 ñeán D.
0 10 20 30 60 L
B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát

I . Moät soá khaùi nieäm


II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn
III. Chi phí saûn xuaát trong daøi haïn
B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát

I. Moät soá khaùi nieäm


1. Chi phí kinh teá vaø chi phí keá toaùn
2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn
3. Chi phí saûn xuaát vaø thôøi gian
1. Chi phí kinh teá vaø chi phí keá toaùn

 Chi phí kinh teá: goàm hai boä phaän laø


* Chi phí keá toaùn: laø chi phí baèng tieàn maø doanh nghieäp
ñaõ chi ra ñeå mua caùc yeáu toá saûn xuaát trong quaù trình
saûn xuaát kinh doanh ñöôïc ghi cheùp ñaày ñuû trong soå keá
toaùn.
* Chi phí cô hoäi: laø phaàn giaù trò lôùn nhaát cuûa thu nhaäp
hay lôïi nhuaän ñaõ bò maát ñi, bôûi khi thöïc hieän phöông aùn
naøy ta ñaõ boû lôõ cô hoäi thöïc hieän caùc phöông aùn khaùc.
Ñaây laø chi phí khoâng theå hieän cuï theå baèng tieàn vaø
khoâng ñöôïc ghi cheùp vaøo soå saùch keá toaùn.
1. Chi phí kinh teá vaø chi phí keá toaùn
*Chi phí kinh teá: laø chi phí söû duïng caùc nguoàn löïc
kinh teá trong saûn xuaát cuûa moät doanh nghieäp, bao
goàm caû chi phí cô hoäi.

Chi phí kinh teá = Chi phí keá toaùn + Chi phí cô hoäi
Chi phí kinh teá > Chi phí keá toaùn
Chi phí cô hoäi = Chi phí kinh teá - Chi phí keá toaùn
2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn
a. Lôïi nhuaän keá toaùn
 Pr keá toaùn = TR –TC keá toaùn
b. Lôïi nhuaän kinh teá
 Pr kinh teá = TR –TC kinh teá
 Pr kinh teá = TR – (TC keá toaùn + CP cô hoäi)
 Pr kinh teá = Pr keá toaùn – CP cô hoäi
Quan ñieåm keá toaùn Quan ñieåm kinh teá
 TR = 1 trieäu ñ  TR = 1 trieäu ñ
 TC keá toaùn = 850.000 ñ  TC keá toaùn = 850.000 ñ
* Chi phí nvl = 600.000 ñ  Chi phí cô hoäi = 150.000 ñ
* Tieàn löông = 150.000 ñ * Tieàn löông = 50.000 ñ
* Chi phí khaùc = 100.000ñ * Tieàn laõi ñaàu tö =100.000 ñ
 Pr keá toaùn = 150.000 ñ  TC kinh teá = 1trieäu ñ
 Pr kinh teá =0ñ
II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn

1.Caùc loaïi chi phí toång


2.Caùc loaïi chi phí ñôn vò
3.Moái quan heä giöõa MC vôùi AC vaø AVC
4.Saûn löôïng toái öu
1. Caùc loaïi chi phí toång

a. Toång chi phí coá ñònh (TFC)


 TFC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp phaûi chi ra
trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát
coá ñònh, bao goàm : chi phí khaáu hao maùy moùc thieát
bò, tieàn thueâ nhaø xöôûng, tieàn löông cho boä maùy quaûn
lyù…
 Ñaëc ñieåm
* TFC seõ khoâng thay ñoåi theo söï thay ñoåi cuûa toång
saûn löôïng.
* Ñöôøng TFC laø ñöôøng thaúng naèm ngang song song
vôùi truïc saûn löôïng (truïc ngang).
(TFC) : khoâng ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi

Chi
phí

TFC
TFC

Saûn löôïng
1. Caùc loaïi chi phí toång
b. Toång chi phí bieán ñoåi (TVC)
 TVC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp phaûi chi ra
trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát
bieán ñoåi, bao goàm : chi phí mua nguyeân vaät lieäu,
tieàn löông cho coâng nhaân…
 TVC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q vaø coù ñaëc ñieåm
* Ban ñaàu, TVC% < Q% (toác ñoä gia taêng TVC
chaäm).
* Sau ñoù, TVC% > Q% (toác ñoä gia taêng TVC
taêng daàn).
* Ñöôøng TVC ban ñaàu coù maët loài höôùng leân sau ñoù
höôùng xuoáng truïc saûn löôïng (truïc ngang).
TVC : thay ñoåi theo saûn löôïng

Chi phí
TVC

Saûn löôïng
1. Caùc loaïi chi phí toång
c. Toång chi phí (TC)
 TC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp chi ra trong
moãi ñôn vò thôøi gian cho taát caû caùc yeáu toá saûn xuaát
coá ñònh vaø yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi.
TC = TFC + TVC
 TC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q.
 Ñöôøng bieåu dieãn TC ñoàng daïng vôùi TVC vaø naèm
treân TVC moät ñoaïn coá ñònh TFC.
Toång phí (TC) : cuøng daïng vôùi ñöôøng TVC

Chi phí TC

TVC

TFC

Saûn löôïng
2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò
a. Chi phí coá ñònh trung bình (AFC): laø chi phí coá ñònh
tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm.
TFC
AFC =
Q
Chi phí

AFC

Saûn löôïng
2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò
b. Chi phí bieán ñoåi trung bình (AVC): laø chi phí bieán ñoåi
tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû
moãi möùc saûn löôïng.
AVC = TVC
Q
 Ñöôøng AVC thöôøng coù daïng chöõ U
Chi phí
 Ban ñaàu Q  AVC vaø ñaït AVC min
 Sau ñoù Q  AVC

AVC

AVC min °

Saûn löôïng
2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò
c. Chi phí trung bình (AC): laø toång chi phí tính trung
bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû moãi möùc saûn
löôïng. TC
AC = hay AC = AVC + AFC
Q

Chi phí Ñöôøng AC cuõngcoù daïng chöõ


U vaø naèm treân ñöôøng AVC
moät khoaûng baèng AFC
AC

AC min 
Saûn löôïng
Ñöôøng AVC vaø AC

Chi phí
AC

AVC

AC min 

AVC min

Saûn löôïng
2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò
d. Chi phí bieân (MC): laø söï thay ñoåi trong TC hay trong
TVC khi thay ñoåi 1 ñôn vò saûn löôïng
MCq = TCq - TCq-1 = TVCq - TVCq-1

Hay
TC TVC
MC = =
Q Q

 MC laø phaàn chi phí taêng theâm trong TC hay trong TVC
khi saûn xuaát theâm 1 ñôn vò saûn löôïng.
 MC laø ñoä doác cuûa ñöôøng TC hay ñöôøng TVC.
 Khi TC vaø TVC laø haøm soá, MC coù theå tính baèng caùch
laáy ñaïo haøm baäc nhaát cuûa haøm TC hay cuûa haøm TVC.
Ñöôøng chi phí bieân ngaén haïn
Chi Chi
phí phí

MC

MC

q Saûn löôïng q Saûn löôïng


3. Moái quan heä giöõa MC, AC, AVC, MP L, APL
a. Moái quan heä giöõa AC vaø MC
 Khi MC < AC  AC
 Khi MC = AC  AC min
 Khi MC > AC  AC
b. Moái quan heä giöõa AVC vaø MC
 Khi MC < AVC  AVC
 Khi MC = AVC  AVC min
 Khi MC > AVC  AVC
 Ñöôøng MC luoân caét ñöôøng AC vaø AVC taïi ñieåm cöïc
tieåu cuûa caû 2 ñöôøng
c. Moái quan heä giöõa MPL vaø MC
 Khi MPL  MC
 Khi MPL max = MC min
 Khi MPL  MC
d. Moái quan heä giöõa APL vaø AVC
 Khi APL  AVC
 Khi APL max = AVC min
 Khi APL  AVC
Taïi sao AVC coù daïng hình chöõ U

 Ban ñaàu, naêng suaát bieân (MPL) vöôït quaù naêng suaát
trung bình (APL), maø noù laøm naêng suaát trung bình
taêng vaø chi phí bieán ñoåi trung bình (AVC) giaûm.
 Sau ñoù, naêng suaát bieân giaûm döôùi naêng suaát trung
bình keùo naêng suaát trung bình giaûm vaø laøm gia taêng
chi phí bieán ñoåi trung bình (AVC).
 ( Ñöôøng TC coù daïng hình chöõ U cuøng vôùi caùch giaûi
thích nhö treân).
Quan heä giöõa APL, MPL vaø MC, AVC
 MC seõ ñaït giaù trò thaáp nhaát taïi möùc saûn löôïng maø
naêng suaát bieân cuûa lao ñoäng (MPL) ñaït giaù trò cöïc
ñaïi.
 Khi naêng suaát bieân (APL) taêng thì chi phí bieân
(MC) giaûm.
 AVC seõ ñaït gi aù trò thaáp nhaát taïi möùc saûn löôïng
maø naêng suaát trung bình cuûa lao ñoäng (APL) ñaït
giaù trò cöïc ñaïi.
 Khi naêng suaát trung bình cuûa lao ñoäng (APL)
taêng, chi phí bieán ñoåi trung bình (AVC) giaûm.
4. Saûn löôïng toái öu
 Saûn löôïng toái öu laø saûn löôïng coù AC min, hieäu quaû
söû duïng caùc yeáu toá saûn xuaát cao nhaát.
 Saûn löôïng toái öu vôùi quy moâ saûn xuaát cho tröôùc
khoâng nhaát thieát laø saûn löôïng ñaït lôïi nhuaän toái ña
cuûa doanh nghieäp, vì lôïi nhuaän phuï thuoäc vaøo chi
phí saûn xuaát laãn giaù caû. Do ñoù, ñeå ñaït lôïi nhuaän toái
ña, khoâng nhaát thieát phaûi saûn xuaát ôû möùc saûn löôïng
toái öu.
 Keát luaän: saûn löôïng toái öu khoâng nhaát thieát laø saûn
löôïng ñöôïc doanh nghieäp choïn ñeå saûn xuaát maø
muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø toång lôïi nhuaän.
III. Chi phí saûn xuaát trong daøi haïn

1. Toång chi phí daøi haïn (LTC)


2. Chi phí trung bình daøi haïn (LAC)
3. Chi phí bieân daøi haïn (LMC)
4. Quy moâ saûn xuaát toái öu.
1. Toång chi phí daøi haïn (LTC)
Trong daøi haïn, taát caû caùc yeáu toá saûn xuaát cuûa xí
nghieäp ñeàu thay ñoåi, xí nghieäp coù theå thieát laäp baát
kyø quy moâ saûn xuaát naøo theo yù muoán.

K TC
TC2/PK M’
Ñöôøng môû roäng saûn xuaát LTC

TC1/PK M TC3 G

K2 °F F
TC2
K1 °E Q2
TC1 E
Q1

0 N N’
L1 L2 TC1/PL TC2/PL L 0 Q1 Q2 Q3 Q
Q
1
2. Chi phí trung bình daøi haïn (LAC)
LTC
LAC =
Q
AC

C' D
B
C1
A
E
C

0 Q1 Q' Q2 Q" Q3 Q
2. Chi phí trung bình daøi haïn (LAC)
Nguyeân taéc saûn xuaát cuûa xí nghieäp laø luoân muoán saûn
xuaát vôùi chi phí toái thieåu ôû baát kyø saûn löôïng naøo. Do ñoù:
 Trong saûn löôïng töø 0 ñeán Q', xí nghieäp seõ choïn qui moâ
SAC1.
 Trong saûn löôïng töø Q' ñeán Q", xí nghieäp seõ choïn qui moâ
SAC2.
 Saûn löôïng lôùn hôn hay baèng Q", xí nghieäp seõ choïn qui
moâ SAC3.
Ñöôøng LAC ñöôïc hình thaønh töø caùc phaàn thaáp nhaát cuûa
caùc ñöôøng chi phí trung bình ngaén haïn coù theå coù töông
öùng ôû caùc möùc saûn löôïng.
Ñöôøng LAC laø ñöôøng bao cuûa taát caû caùc ñöôøng SAC.
2. Chi phí trung bình daøi haïn (LAC)
AC

Chi phí

LAC

LACmin 

Q* Q

Saûn löôïng
Ñöôøng LAC laø ñöôøng coù chi phí trung bình thaáp nhaát coù theå coù
töông öùng ôû moãi saûn löôïng, khi xí nghieäp töï do thay ñoåi quy
moâ saûn xuaát theo yù muoán.
Chi phí trung bình daøi haïn
vôùi hieäu suaát khoâng ñoåi theo qui moâ

Chi phí Coù nhieàu qui moâ nhaø maùy,


LAC=LMC vaø laø ñöôøng thaúng.

SAC1 SAC2 SAC3

SMC1 SMC2 SMC3

LAC=LMC

0 Q1 Q2 Q3 Saûn
löôïng
3. Chi phí bieân daøi haïn (LMC)
Chi phí bieân daøi haïn laø söï thay ñoåi trong toång chi phí
daøi haïn khi thay ñoåi moät ñôn vò saûn phaåm ñöôïc saûn
xuaát trong daøi haïn.
ΔLTC
LMC =
ΔQ
Moái quan heä cuûa LMC vaø LAC

 LMC < LAC thì


LAC giaûm daàn C LMC
 LMC = LAC thì SMC SAC LAC
LAC ñaït cöïc tieåu.
 LMC > LAC thì
LAC taêng daàn.

Taïi q : LMC = SMC


q0 < q : LMC > SMC q0 q q1 Q
q1 > q : LMC < SMC
4. Qui moâ saûn xuaát toái öu
Quy moâ saûn xuaát toái öu laø quy moâ saûn xuaát coù hieäu quaû nhaát
trong taát caû caùc quy moâ saûn xuaát maø xí nghieäp coù theå thieát laäp.
Taïi Q* : LACmin = SACmin = LMC = SMC*
Nhöng ôû caùc Q ≠ Q* : thì SAC > LAC
AC
LMC
SMC*
LAC
SAC*

LAC min
= SAC min

0 Q* Q
4. Qui moâ saûn xuaát toái öu

 Chæ ôû saûn löôïng toái öu Q* xí nghieäp môùi thieát laäp quy


moâ saûn xuaát toái öu SAC*. Coøn ôû caùc saûn löôïng khaùc, xí
nghieäp seõ khoâng thieát laäp quy moâ saûn xuaát toái öu, maø xí
nghieäp seõ choïn caùc quy moâ saûn xuaát khaùc ñem laïi chi
phí thaáp nhaát töông öùng ôû moãi möùc saûn löôïng.
 Nhö vaäy quy moâ phuø hôïp ñeå saûn xuaát moät möùc saûn
löôïng cho tröôùc vôùi chi phí saûn xuaát toái thieåu trong daøi
haïn laø quy moâ saûn xuaát (SAC) tieáp xuùc vôùi ñöôøng LAC
taïi saûn löôïng caàn saûn xuaát.
Moái quan heä cuûa LMC vaø SMC
Taïi Q0 : LMC = SMC
Q < Q0 : LMC > SMC
Q > Q0 : LMC = SMC
C
SMC* LMC

SMC=LMC SAC LAC

0 Q
Q0
1.Toå hôïp toái öu hai ñaàu vaøo voán vaø lao ñoäng laø phoái hôïp
mang laïi:
a. Saûn löôïng cao nhaát vôùi chi phí cho tröôùc.
b. Chi phí thaáp nhaát vôùi saûn löôïng cho tröôùc.
c. a vaø b ñeàu ñuùng.
d. a vaø b ñeàu sai.
2. Ñoä doác cuûa ñöôøng toång chi phí (TC) = -5, coù nghóa laø:
a. MPK = 5MPL
b. MPL = 5MPK
c. PL = 5PK
d. PK = 5PL
3. Anh A coù vieäc laøm vôùi thu nhaäp oån ñònh 3 trieäu ñoàng/
thaùng, ñoàng thôøi coù moät soá tieàn nhaøn roãi 100 trieäu ñoàng
gôûi ngaân haøng ñeå höôûng laõi suaát tieát kieäm 1%/thaùng.
Neáu duøng soá tieàn nhaøn roãi treân ñeå mua baùn chöùng
khoaùn, döï kieán laõi roøng toái thieåu laø 50 trieäu ñoàng/naêm.
Neáu anh A quyeát ñònh nghæ vieäc, baùm saøn chöùng khoaùn
thì lôïi nhuaän kinh teá toái thieåu cuûa anh A laø:
a. 36 trieäu ñoàng b. 50 trieäu ñoàng
c. 12 trieäu ñoàng d. a,b,c ñeàu sai
4. Moät doanh nghieäp söû duïng hai yeáu toá L vaø K. Cho caùc
thoâng tin sau ñaây: MPK = 1.000, MPL = 100, PK =
2.500, PL = 120. Doanh nghieäp naøy neân laøm gì ñeå ñaït
ñöôïc keát hôïp toái öu giöõa K vaø L ñeå saûn xuaát moät möùc
saûn löôïng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vôùi chi phí thaáp
nhaát?
a.Taêng K giaûm L b. Taêng K taêng L
c. Giaûm K taêng L d. Giaûm K giaûm L
5. Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng phaûn aùnh:
a. Tyû leä thay theá bieân giöõa hai haøng hoùa
b. Lôïi töùc taêng theo qui moâ
c. Nguyeân taéc naêng suaát bieân giaûm daàn
d. Tyû leä naêng suaát bieân giöõa hai yeáu toá saûn xuaát
6. Neáu ñöôøng ñaúng löôïng laø moät ñöôøng thaúng thì:
a. Chæ coù moät caùch keát hôïp caùc yeáu toá ñaàu vaøo
b. Naêng suaát khoâng ñoåi theo qui moâ
c. Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân cuûa hai yeáu toá khoâng ñoåi
d. Tyû soá giaù caû cuûa hai yeáu toá saûn xuaát khoâng ñoåi
7. Moät nhaø saûn xuaát boû ra khoaûn tieàn laø 15.000 mua 2
yeáu toá saûn xuaát K, L ñeå saûn xuaát saûn phaåm X vôùi
giaù töông öùng PK = 600, PL = 300. Vôùi haøm saûn xuaát
Q = 2K(L-2), saûn löôïng toái ña ñaït ñöôïc:
a. 576
b. 560
c. 480
d. Khoâng caâu naøo ñuùng
8. Vôùi cuøng soá voán ñaàu tö nhö nhau, nhaø ñaàu tö döï kieán
lôïi nhuaän keá toaùn cuûa 3 phöông aùn A, B, C laàn löôït
laø 50 trieäu, 35 trieäu, 30 trieäu. Neáu phöông aùn A ñöôïc
löïa choïn thì lôïi nhuaän kinh teá ñaït ñöôïc laø:
a. 20 trieäu
b. 5 trieäu
c. 15 trieäu
d. Khoâng caâu naøo ñuùng
9. Nhöõng khoaûn chi phí naøo sau ñaây ñöôïc xem laø chi
phí kinh teá nhöng khoâng phaûi laø chi phí keá toaùn
a. Chi khaûo saùt thieát keá 100 trieäu ñoàng ñeå laäp döï aùn
kinh doanh.
b. Chi traû löông cho coâng nhaân 100 trieäu/ thaùng
c. Ngöôøi chuû laáy laïi nhaø cho thueâ vôùi giaù 10 trieäu
ñoàng/thaùng tröôùc ñaây ñeå laøm vaên phoøng coâng ty cuûa
mình.
d. Chi tieâu cho hoaït ñoäng nghieân cöùu thò tröôøng 100
trieäu ñoàng
10. Khi moät doanh nghieäp coù lôïi nhuaän kinh teá aâm vaø
lôïi nhuaän keá toaùn döông, chuùng ta coù theå keát luaän
a. Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp
khoâng toát
b. Kyõ thuaät saûn xuaát quaù laïc haäu
c. Naêng löïc quaûn lyù saûn xuaát yeáu keùm
d. Ñaây khoâng phaûi laø moät cô hoäi ñaàu tö toát
11. Moät quan saùt cho thaáy chi phí trung bình giaûm khi
saûn löôïng taêng, ta coù theå suy luaän
a. Chi phí bieân thaáp hôn chi phí trung bình
b. Chi phí bieân cao hôn chi phí trung bình
c. Chi phí bieân baèng chi phí trung bình
d. Chöa ñuû thoâng tin ñeå suy luaän veà söï thay ñoåi chi phí
bieân
12. Ñöôøng chi phí bieân (MC) cuûa moät doanh nghieäp laø:
a. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AC taïi
ñieåm thaáp nhaát cuûa noù
b. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AVC taïi
ñieåm thaáp nhaát cuûa noù
c. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AFC taïi
ñieåm thaáp nhaát cuûa noù
d. Hai caâu a vaø b ñeàu ñuùng
13. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù soá lieäu
veà TC
Q 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

TC 40 70 96 118 138 156 175 198 224 259 309

Xaùc ñònh AC min vaø AVC min cuûa doanh nghieäp.


Chöông 5
Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn
I. Moät soá vaán ñeà cô baûn
II. Phaân tích trong nhaát thôøi
III. Phaân tích trong ngaén haïn
IV. Phaân tích trong ngaén haïn
V. Toå chöùc saûn xuaát trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn
VI. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn
toaøn vaø söï can thieäp cuûa Chính phuû
I. Moät soá vaán ñeà cô baûn
1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn
 Coù nhieàu ngöôøi baùn neân thò phaàn cuûa moãi ngöôøi khoâng
ñaùng keå.
 Saûn phaåm ñoàng nhaát neân hoaøn toaøn coù theå thay theá cho
nhau.
 Töï do gia nhaäp vaø rôøi boû ngaønh.
 Ñaày ñuû thoâng tin, mua baùn ñuùng giaù.
Vì vaäy, giaù ñöôïc hình thaønh moät caùch khaùch quan do taùc
ñoäng giöõa cung vaø caàu thò tröôøng. Ngöôøi baùn laø ngöôøi
nhaän giaù.
2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn
a. Ñöôøng caàu tröôùc doanh nghieäp

Doanh nghieäp Toaøn ngaønh (thò tröôøng)


P
P S

A B AR = MR = d
P P

q1 q2 q Q Q
 Doanh nghieäp phaûi baùn ôû möùc giaù thò tröôøng laø P ôû caùc möùc
saûn löôïng q cuûa mình.
 Ñöôøng caàu maø doanh nghieäp phaûn öùng laø d chöù khoâng phaûi laø
D.
b. Toång doanh thu
TR

• TR = P.Q
TR
 P khoâng ñoåi B
TR2
 TR laø ñöôøng thaúng ñi A TR
TR1
qua goác 0 Q

 Ñoä doác khoâng ñoåi laø P


P = MR
q
Q1 Q2
c. Doanh thu bieân (MR)
MR laø doanh thu taêng theâm trong toång doanh thu khi xí
nghieäp baùn theâm moät ñôn vò saûn phaåm trong moãi ñôn vò
thôøi gian.
MR = TRQ – TRQ-1
MR = ΔTR/ΔQ = dTR/ dQ
R TR MR = P
3P

2P

1P

0 1 2 3 Q
d. Doanh thu trung bình (AR)
AR laø möùc doanh thu maø xí nghieäp nhaän ñöôïc tính trung
bình cho moät ñôn vò saûn phaåm baùn ñöôïc.
AR = TR/Q = P.Q/Q = P
Nhö vaäy: P, AR vaø MR truøng nhau.
e. Toång lôïi nhuaän (П)
Pr (П) cuûa xí nghieäp laø phaàn cheânh leäch giöõa toång doanh
thu (TR) vaø toång chi phí saûn xuaát (TC)
П (Q) = TR (Q) – TC (Q)
II. Phaân tích trong nhaát thôøi

Nhaát thôøi laø khoaûng thôøi gian raát ngaén neân löôïng cung
öùng saûn phaåm khoâng theå thay ñoåi. Phaân tích trong nhaát
thôøi nhaèm giaûi thích vieäc ñònh giaù vaø soá löôïng trong
nhöõng tröôøng hôïp theo ñoù nhöõng soá löôïng saûn phaåm
ñaõ coù saün. Hai vaán ñeà cô baûn trong nhaát thôøi caàn giaûi
quyeát laø:
 Nhöõng löôïng cung saün coù cuûa caùc haøng hoùa ñöôïc phaân
phoái nhö theá naøo cho nhöõng ngöôøi tieâu thuï.
 Nhöõng löôïng cung saün coù ñöôïc tung ra theo nhöõng tyû
leä naøo qua caùc giai ñoaïn trong nhaát thôøi.
II. Phaân tích trong nhaát thôøi

1. Phaân phoái löôïng cung trong nhaát thôøi cho ngöôøi tieâu duøng

P S

P0

D
0
Q0 Q
II. Phaân tích trong nhaát thôøi
2. Phaân phoái löôïng cung nhaát ñònh qua caùc giai ñoaïn
P S3

S2
P3  E3

P2  E2

E S1
P1  1

D
0
Q3 Q2 Q1 Q
III. Phaân tích trong ngaén haïn
1. Xí nghieäp
Lôïi nhuaän coù hai caùch tính
Caùch 1 П = TR – TC
П = P.Q – AC.Q
Caùch 2 П = (P – AC).Q
Coù 3 tröôøng hôïp
 P > AC П > 0 : Laõi
 P = AC П = 0 : Hoøa voán
 P < AC П < 0 : Loã
a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC)
Q P TR TC П MC MR
0 5 0 15 -15 -- 5
1 5 5 17 -12 2 5
2 5 10 18,5 - 8,5 1,5 5
3 5 15 19,5 - 4,5 1 5
4 5 20 20,75 - 0,75 1,25 5
5 5 25 22,25 + 2,25 1,5 5
6 5 30 24,25 + 5,75 2 5
7 5 35 27,5 + 7,5 3,25 5
8 5 40 32,3 + 7,70 4,8 5
9 5 45 40,5 + 4,5 8,2 5
10 5 50 52,5 - 2,5 12 5
a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC)

П(Q) = TR(Q) – TC(Q)


Khi П (Q)  max, coù nghóa: П(Q)’ = 0
Hay: (TR – TC) = 0
 TR’ – TC’= 0
 MR – MC = 0
 MR = MC
a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC)
Ñieàu kieän Q : MR = MC = P

Doanh thu
TC TR
Chi phí

Lôïi nhuaän A

0 Q0 Q Q1 Saûn löôïng
Q1 : MR > MC
Q1  Q* : TR taêng nhieàu hôn TC taêng  Pr taêng
Phaàn lôïi nhuaän
P,C giaûm khi Q*Q2

Phaàn lôïi nhuaän taêng MC


AC
theâm khi QQ*

A d
P
MR

C B

0 Q1 Q*
Q2 Q
b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC)
 Tieáp tuïc saûn xuaát
* TR < TC
* P > AVCMin
* Saûn xuaát taïi Q* : MC = MR
* Loã P – AC
* Löu yù: khoaûn loã naøy vaãn nhoû hôn toång chi phí coá
ñònh TFC.
 Ñoùng cöûa
* TR < TC
* P = AVCMin
* Loã = TFC
b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC)
 Neáu P0 = ACmin Saûn xuaát taïi Q0: MC = MR = P0
AC = P0
Giaù Pr = 0 : hoøa
Chi phí voán
MC
AC
Ñieåm hoøa voán

M
P0=ACmin  d, MR

0 Q0 Q Saûn löôïng
b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC)
 AVC < P1 < AC Saûn xuaát taïi Q1: MC = MR = P1
AC = GQ1 = C1
Giaù Loã/sp = - GE= - C1P1
Chi phí MC
Lmin = - C1P1EG
AC
P1V1FE laø phaàn
buø ñaép AFC AVC

C1 G
P1 E d, MR
V1
F

0 Q0 Q1 Saûn löôïng
Quyeát ñònh trong ñieàu kieän thua loã
MC
Giaù AC
chi phí
AVC

P0 = AVCmin  MRo

Q0 Saûn löôïng

Saûn xuaát Q0 : Loã = TFC


Ngöøng saûn xuaát : Loã = TFC
Quyeát ñònh cuûa doanh nghieäp CTHT

MC (S)
Giaù
chi phí AC
MR = MC = P
P3 
AVC
P2  MR2
P1  MR1
P0  MRo

qo q1 q2 q3 Saûn löôïng
Toùm taét caùc quyeát ñònh saûn xuaát
Ñieàu kieän Neáu Thì Quyeát ñònh
ñaàu tieân

MR = MC P > ACMin Toái ña hoùa Phaùt huy


lôïi nhuaän
P = ACMin Hoøa voán Tieáp tuïc
AVCMin<P< ACMin Loã Hoaït ñoäng
ñeå buø loã
ñònh phí
P = AVCMin Loã Ñoùng cöûa
c. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa xí nghieäp CTHT

MC (S)
Giaù
chi phí AC
P3  Laø phaàn ñöôøng
AVC MC keå töø ñieåm
P2  MR2 cöïc tieåu cuûa
ñöôøng AVC trôû
P1  MR1 leân
P0  MRo

qo q1 q2 q3 Saûn löôïng
d. Phaûn öùng cuûa xí nghieäp khi giaù yeáu toá ñaàu vaøo
thay ñoåi

MC2
P
MC1

P MR

0 Q2 Q1 Q
2. Ngaønh
Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa ngaønh

Xí nghieäp Ngaønh
P P D1
S
C D
MC (S)
AVC
P1 E1

Po Eo

qo q1 Qo Q1
Ví duï:
 TFC = 10.000
 TVC = Q2 + 50Q
 TC = Q2 + 50Q + 10.000
 AFC = 10.000/Q
 AVC = Q + 50
 AC = Q + 50 + 10.000/Q
 MC = 2Q + 50
 Haøm cung ngaén haïn: P = 2Q + 50 (P>50)
Ví duï:
Coù N = 1.000 doanh nghieäp gioáng nhau, coù haøm TC
gioáng nhau : TC = q2 + 50q + 10.000
 Haøm cung ngaén haïn cuûa moãi doanh nghieäp:
 P = 2q + 50  q = ½ P – 25
 Haøm cung ngaén haïn cuûa ngaønh
 QS = N.q = 1.000 (1/2P – 25)
 QS = 500 P – 25.000
 Hay: P = 1/500.Q + 50
3. Thaëng dö saûn xuaát (PS)

Caùc nhaø kinh teá goïi cheânh leäch giöõa TR vaø TVC laø
thaëng dö cuûa nhaø saûn xuaát (PS) trong ngaén haïn. Bôûi
vì:
 Doanh nghieäp coù theå thu ñöôïc thaëng dö ñoái vôùi taát caû
caùc saûn phaåm ngoaïi tröø saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát cuoái
cuøng (nghóa laø taïi saûn phaåm coù TR = TVC).
 Thaëng dö nhaø saûn xuaát laø toång cheânh leäch giöõa giaù
baùn treân thò tröôøng vaø chi phí bieân ñoái vôùi caùc saûn
phaåm ñöôïc saûn xuaát.
3. Thaëng dö saûn xuaát
a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa moät xí nghieäp

PS = TR - MC
Giaù = TR - TVC
MC
AVC
A
P MR

C
B

0 Q
Soá löôïng
3. Thaëng dö saûn xuaát (PS)
b. Thaëng dö saûn xuaát ñoái vôùi moät ngaønh
P

Thặng dư sản xuất E


P

D
N
0 Q
Q
3. Thaëng dö saûn xuaát (PS)

 Thaëng dö saûn xuaát trong ngaén haïn khaùc vôùi


toång lôïi nhuaän

PS = TR – TVC
П = TR – TVC – TFC
PS > П
IV. Phaân tích trong daøi haïn
 Coù hai ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa daøi haïn vaø ngaén
haïn:
* Trong daøi haïn, chæ coù moät chi phí, ñoù laø chi phí
bieán ñoåi (khoâng coù chi phí naøo laø coá ñònh).
* Trong daøi haïn, laø töï do gia nhaäp vaø rôøi khoûi ngaønh
(do vaäy soá doanh nghieäp trong ngaønh seõ thay ñoåi)
 Caân baèng trong daøi haïn seõ ñaït ñöôïc khi söï gia nhaäp
vaø ruùt ra khoûi ngaønh khoâng coøn. Söï caân baèng naøy chæ
thay ñoåi khi coù söï cheânh leäch giöõa lôïi nhuaän giöõa caùc
ngaønh.
1. Tröôøng hôïp soá xí nghieäp trong ngaønh chöa thay ñoåi

Q* : LMC = SMC = MR = P
P
C
SAC
SMC LMC LAC

0 Q
Q*
2. Phaân tích lôïi nhuaän
Pr keá toaùn = TR –TC keá toaùn
Pr kinh teá = TR –TC kinh teá
Pr kinh teá = TR – (TC keá toaùn + CP cô hoäi)
Pr kinh teá = Pr keá toaùn – CP cô hoäi
(Chi phí cô hoäi coøn goïi laø lôïi nhuaän thoâng thöôøng)
Keát luaän
Lôïi nhuaän kinh teá < 0 : xí nghieäp neân rôøi khoûi ngaønh.
Lôïi nhuaän kinh teá = 0 : xí nghieäp khoâng caàn rôøi khoûi ngaønh.
Lôïi nhuaän kinh teá > 0 : keát quaû kinh doanh maø xí nghieäp
mong muoán.
3. Caân baèng daøi haïn cuûa ngaønh

Q1 : LMC1 = SMC1 = MR1 = P1=SAC1=LAC1

P
C
LMC
SMC SAC

LAC

P1

0 Q
Q1
Nguyeân taéc
 Giaù baèng vôùi chi phí bieân trong daøi haïn.
Hay:
 P = LMC maø P = MR (bôûi vì doanh nghieäp
vaãn ñoái dieän vôùi ñöôøng caàu co giaõn hoaøn
toaøn). Hay:
 P = MR = LMC
 Doanh nghieäp seõ ra khoûi ngaønh khi
P = LAVCMin.
4. Ñöôøng cung daøi haïn cuûa ngaønh
a. Ngaønh coù chi phí taêng daàn
q : LMC = SMC = MR = P

P P S S1
D1
SMC
D LS
d’ MR’
P’ SAC1
LAC1 SMC
P1 d1
MR1
SAC LAC E1
E
d MR
P

0 q1 q q’ q 0 Q Q’ Q1 Q

Xí nghieäp Ngaønh
4. Ñöôøng cung daøi haïn cuûa ngaønh
b. Ngaønh coù chi phí khoâng ñoåi

P P S
D1
SMC D S1
P’
d’ MR’
SAC LAC
E E1
d MR
P LS

0 q q’ q 0 Q Q’ Q1 Q

Xí nghieäp Ngaønh
4. Ñöôøng cung daøi haïn cuûa ngaønh
a. Ngaønh coù chi phí giảm daàn

P P D1
S
SMC D

SAC
LAC SMC1 S1
E
SAC1 LAC1
E1

LS

0 q q’ q1 q 0 Q Q’ Q1 Q

Xí nghieäp Ngaønh
V. TOÅ CHÖÙC SAÛN XUAÁT TRONG
THÒ TRÖÔØNG CAÏNH TRANH HOAØN TOAØN
1. Ñieàu chænh trong ngaén haïn
Trong phaïm vi ngaén haïn, nhöõng ñieàu chænh chuû yeáu
nhaém vaøo giaù caû hôn laø saûn löôïng.
 ÔÛ möùc giaù cao ñoái vôùi X, nhöõng xí nghieäp trong
ngaønh saûn xuaát vôùi möùc saûn löôïng taïi ñoù SMC = MR
= P. Möùc saûn löôïng naøy lôùn hôn saûn löôïng toái öu.
 ÔÛ möùc giaù thaáp ñoái vôùi Y, nhöõng xí nghieäp trong
ngaønh saûn xuaát vôùi möùc saûn löôïng taïi ñoù SMC = MR
= P. Möùc saûn löôïng naøy nhoû hôn saûn löôïng toái öu.
V. TOÅ CHÖÙC SAÛN XUAÁT TRONG
THÒ TRÖÔØNG CAÏNH TRANH HOAØN TOAØN
2. Ñieàu chænh trong daøi haïn
Trong phaïm vi daøi haïn, nhöõng ñieàu chænh chuû yeáu vaøo
saûn löôïng. Vôùi söï taùi laäp caân baèng trong daøi haïn caùc
ngaønh ñaït hieäu quaû kinh teá cao nhaát coù theå coù.
 Nhöõng xí nghieäp trong moãi ngaønh tieán haønh saûn xuaát
vôùi quy moâ toái öu vaø saûn löôïng toái öu.
 Ngöôøi tieâu duøng tieâu thuï saûn phaåm vôùi giaù baèng chi
phí toái thieåu coù theå ñaït ñöôïc.
 Toaøn boä naêng löïc saûn xuaát cuõng nhö yeáu toá saûn xuaát
trong neàn kinh teá ñöôïc ñieàu chænh kòp thôøi phuø hôïp
vôùi nhöõng thay ñoåi trong sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng.
VI. HIEÄU QUAÛ CUÛA THÒ TRÖÔØNG CAÏNH TRANH
HOAØN TOAØN VAØ SÖÏ CAN THIEÄP CUÛA CHÍNH PHUÛ
1. Hieäu quaû cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn
a. Veà giaù caû vaø chi phí trung bình
Do söï deã daøng trong söï gia nhaäp vaø rôøi boû ngaønh trong
thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, baûo ñaûm cho giaù saûn
phaåm ngang baèng vôùi chi phí trung bình toái thieåu P=
ACmin. Ñaây laø keát quaû lyù töôûng.
b. Veà hieäu quaû kinh teá
Caïnh tranh hoaøn toaøn giuùp cho caùc ngaønh saûn xuaát ñaït
ñöôïc hieäu quaû kinh teá cao nhaát, nhôø ñoù saûn phaåm ñöôïc
saûn xuaát vôùi chi phí trung bình thaáp nhaát.
2. Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa chính phuû
a. Tröôøng hôïp chính phuû qui ñònh giaù toái ña (Pmax)

P
(A-B) + (-A-C) = -B-C
S

E
P
A B
C
Pmax

0 Q1 Q Q2 Q
4 . Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa chính phuû
b. Tröôøng hôïp chính phuû qui ñònh giaù toái thieåu (Pmin)

P
CS = – A – B
PS = A – C – D S

Pmin
A B E
P
C

0 Q1 Q Q2 Q
3. Thaëng dö saûn xuaát
a.Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp
 Trong tröôøng hôïp MC ñang taêng, P > MC ôû moïi ñôn
vò saûn phaåm tröø ñôn vò saûn phaåm cuoái cuøng.
 MC chính laø P min maø doanh nghieäp muoán baùn.
 PSi = P – Pi min = P – MCi
 Thaëng dö saûn xuaát cuûa 1 saûn phaåm laø cheânh leäch
giöõa giaù baùn vaø MC cuûa saûn phaåm.
3. Thaëng dö saûn xuaát
a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp

Q TVC AVC MC TVC = AVC.Q


1 10 10 10 TVC = MCi
2 22 11 12
TVC = aQ2 + bQ
3 36 12 14
AVC = a.Q + b
4 52 13 16
MC = 2a.Q + b
3. Thaëng dö saûn xuaát
TDSX (PS) = TR – TVC

P MC
AVC

P A C d, MR

V B
I
N
0 q Q
3. Thaëng dö saûn xuaát
TDSX (PS) = TR – TVC

P MC
AVC
P = 16 A C
d, MR
V = 12
10 B
N=8

0 Q
Q=4
3. Thaëng dö saûn xuaát
b. Thaëng dö saûn xuaát cuûa ngaønh

P
S

CS
P
PS

N D
0 Q
III. Hieäu quaû cuûa moät thò tröôøng caïnh tranh vaø söï
can thieäp cuûa chính phuû
1. Hieäu quaû cuûa thò tröôøng caïnh tranh
a. Veà giaù caû vaø chi phí trung bình
b. Veà hieäu quaû kinh teá

2. Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa chính phuû
a. Chính phuû quy ñònh giaù toái ña.
b. Chính phuû quy ñònh giaù toái thieåu.
1. Hieäu quaû cuûa thò tröôøng caïnh tranh
a. Veà giaù caû vaø chi phí trung bình
Do deã daøng trong söï gia nhaäp vaø rôøi boû ngaønh baûo ñaûm
cho P = AC min. Ñaây laø keát quaû lyù töôûng, vì muïc ñích
cuûa hoaït ñoäng kinh teá laø thoûa maõn toái ña cho ngöôøi tieâu
thuï ñöôïc lôïi treân 2 maët: mua ñöôïc khoái löôïng saûn phaåm
lôùn vôùi möùc giaù thaáp.
b. Veà hieäu quaû kinh teá
Caïnh tranh hoaøn toaøn giuùp cho caùc ngaønh saûn xuaát ñaït
ñöôïc hieäu quaû kinh teá cao nhaát. Tuy nhieân, ñieàu kieän caàn
thieát ñeå toàn taïi caïnh tranh hoaøn toaøn laø moät thò tröôøng
saûn phaåm töông ñoái lôùn, cuõng nhö phaïm vi hoaït ñoäng cuûa
xí nghieäp phaûi ñuû lôùn ñeå noù coù theå tieán haønh saûn xuaát
vôùi quy moâ toái öu. Nhôø ñoù saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát vôùi
chi phí trung bình thaáp nhaát.
Thò tröôøng caïnh tranh
Giaù

Thaëng dö ngöôøi
tieâu duøng (CS) S
CS =A
A
PS =B
P NW = A + B
B

Thaëng dö nhaø
saûn xuaát (PS) D

0 Saûn löôïng
Q
2. Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa chính phuû
a. Giaù toái ña
P

DWL S

B
P0
A C
Pmax
Thiếu hụt D

Q1 Q0 Q2 Q
Giá tối đa khi cầu ít co dãn
D
P • Khi D ít
CS = C - B S
co dãn,
A tam giác
B
B có thể
P0
C
D lớn hơn
Pma
x C. Vì thế
người
tiêu dùng
có thể bị
Q
thiệt
Q0
Hoai Bao 319
2. Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa chính phuû
b. Giaù toái thieåu

P
S

Pmin
A Khi giaù qui
B
ñònh khoâng
P0 ñöôïc thaáp hôn
C
Pmin löôïng caàu
laø Q2, DWL laø
dieän tích tam
D
giaùc B vaø C
Q2 Q0 Q3 Q
320
b. Giaù toái thieåu
Neáu nhaø saûn xuaát saûn xuaát ôû Q 2 , löôïng
saûn phaåm Q2 – Q1 seõ khoâng baùn ñöôïc.

P
S
Thay ñoåi trong
Pmin thaëng dö saûn
A E xuaát laø
B
P0 (A – C – D).
C
Phuùc lôïi cuûa
D nhaø saûn xuaát bò
giaûm.
DWL = B,C vaøD
D
Q1 Q0 Q2 Q
321
Trợ giá và hạn ngạch sản xuất
• Phần lớn các chính sách về nông nghiệp
thường được thực hiện trên cơ sở trợ giá.
– Chính sách trợ giá là quy định giá cả cao hơn
giá cân bằng thị trường và chính phủ sẽ mua
hết sản lượng thừa.
• Chính sách này đôi khi còn kết hợp với
chính sách khuyến khích giảm sản lượng
hoặc giới hạn hạn ngạch sản xuất.

Hoai Bao 322


Trợ giá
Nếu duy trì ở mức giá Ps Chính phủ
phải mua số luợng là : Qg = Q2 – Q1
S
P CS = - A – B
Qg
PS = A + B + D

Ps
D
A
B
P0

D + Qg

Q1 Q0 Q2 Q
Hoai Bao 323
Trợ giá

P S
Qg
Chi phí của chính phủ là hình chữ
Ps nhật = PS (Q2 - Q1)
D
A
B
P0

DWL
D + Qg

Q1 Q0 Q2 Q
Hoai Bao 324
Hạn ngạch sản xuất
S’
• Cung giới hạn ở mức Q1
• Đường cung chuyển sang S’ = Q1
P
S

PS
D
A
B • CS = - A - B
•  PS = A - C
P0 • DWL = - B - C
C

Q1 Q0 Q
Hoai Bao 325
Thuế và trợ cấp
• Gánh nặng thuế (hay lợi ích do trợ cấp)
một phần do người tiêu dùng chịu, một
phần do nhà sản xuất gánh.
• Chúng ta sẽ xem xét một loại thuế đặc thù
là loại thuế tính bằng một số tiền trên mỗi
đơn vị sản phẩm.

Hoai Bao 326


Taùc ñoäng cuûa thueá ñôn vò
 Saûn löôïng giaûm
P
 Giaù caàu taêng
S
 Giaù cung giaûm
DCS = - A - B P D1
A
P0 B
DPS = - C - D
C t D
CP = +A +C P S1
DWL = - B -D
(Thueá cuûa chính phuû D
theå hieän baèng daáu Q
Q1 Q0
+)
327
Tác động của thuế tuỳ thuộc và độ co dãn
P
của cung và cầu
D P S

PD1

S
t PD1
P0 P0
PS1
t
D

PS1

Q1 Q0 Q Q1 Q0 Q

Gánh nặng thuế rơi Gánh nặng thuế rơi


vào người mua Hoai Bao vào người bán 328
Trôï caáp
Gioáng nhö thueá, lôïi ích cuûa trôï caáp ñöôïc chia ra cho caû ngöôøi mua
vaø ngöôøi baùn. Nhieàu hay ít tuøy vaøo ñoä co giaõn cuûa moãi beân.

 Saûn löôïng taêng


 Giaù caàu giaûm P S
 Giaù cung taêng
P S1
DCS = C + D A B
DPS = A + B
P0 E s
C
D
CP = -A -B - C -D -E PD 1

DWL = -E
(Tieàn trôï caáp cuûa chính phuû D
theå hieän baèng daáu -)
Q
Q0 Q1
329
Lợi ích của chính sách tự do hoá nhập khẩu

* Giá trong nước giảm S

* Lượng cầu tăng


* Lượng cung giảm P0
A
CS = A + B + C B C ST
PW
PS = - A
NW = B + C D
QIM
Q
QS Q0 QD
Hoai Bao 330
Mục đích của hạn ngạch và thuế nhập khẩu

• Bảo hộ sản xuất trong nước


• Là công cụ kinh tế để khuyến khích/hạn
chế người dân tiêu dùng một mặt hàng
nào đó.
• Tạo ra nguồn thu cho ngân sách chính
phủ

Hoai Bao 331


Thuế nhập khẩu
 Diện tích A là diện
S
tích thu được của P
nhà sản xuất trong
nước

 Người tiêu dùng mất PW (1+ ST1


mát phần diện tích A t) A
B
D
C
+ B + C + D. PW ST

 Chính phủ thu được


phần thuế là D D
Q
QS QS1 QD1 QD
Hoai Bao 332
Hạn ngạch
 Nếu áp dụng biện pháp đánh
thuế nhập khẩu, chính phủ
P S S+quot
sẽ thu được D, do đó mất
mát ròng trong nước là B + a
C.

 Nếu áp dụng biện pháp hạn


ngạch nhập khẩu, hình chữ Pq
A D
nhật D sẽ trở thành lợi B C
nhuận của nhà nhập khẩu PW
sản phẩm, và mất mát ròng
trong nước là B + C
D
Q
QS QS1 QD1 QD
Hoai Bao 333
Thuế quan vs Hạn ngạch
Quota Tariff

Löôïng haøng vaø ngoaïi Bieát chính xaùc Khoù bieát chính xaùc
teä ñeå nhaäp khaåu

Ñoái töôïng höôûng lôïi Ngöôøi coù quota Ngaân saùch chính phuû
ngoaøi nhaø saûn xuaát

Khi caàu trong nöôùc Giaù trong nöôùc taêng, nhaø saûn Giaù trong nöôùc khoâng taêng,
taêng xuaát trong nöôùc ñöôïc lôïi nhaø saûn xuaát trong nöôùc
khoâng ñöôïc lôïi

Khi giaù theá giôùi thay Giaù trong nöôùc khoâng thay ñoåi Giaù trong nöôùc thay ñoåi
ñoåi

Neáu coù ñoäc quyeàn baùn Coøn söùc maïnh ñoäc quyeàn Heát söùc maïnh ñoäc quyeàn
trong nöôùc
Hoai Bao 334
Thuế xuất khẩu và hạn ngạch xuất khẩu

• Tự do hoá xuất khẩu sẽ làm: giá trong


nước tăng, lượng cung tăng, lượng cầu
giảm…tăng thặng dư xã hội
• Khi đánh thuế hoặc dùng hạn ngạch lên
hàng xuất khẩu: tất cả đều làm giảm phúc
lợi.
• Hiện nay hầu hết các nước đều tự do hoá
xuất khẩu.

Hoai Bao 335


Toùm taét

 Caùc moâ hình ñôn giaûn cuûa cung vaø caàu coù theå
ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích caùc chính saùch
khaùc nhau cuûa chính phuû.
 ÔÛ moãi tröôøng hôïp, thaëng dö cuûa ngöôøi tieâu
duøng vaø nhaø saûn xuaát ñöôïc söû duïng ñeå xaùc
ñònh ñöôïc vaø maát cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø nhaø
saûn xuaát.

336
Toùm taét
 Khi chính phuû thöïc hieän vieäc ñaùnh thueá hay
trôï caáp, giaù caû seõ khoâng taêng leân hay giaûm
xuoáng baèng vôùi löôïng thueá hay trôï caáp.
 Caùc chính saùch can thieäp cuûa chính phuû
thöôøng daãn ñeán maát maùt xaõ hoäi (DWL).
 Can thieäp cuûa chính phuû vaøo thò tröôøng caïnh
tranh khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø ñieàu xaáu.

337
Caâu hoûi Chöông 5
1. Ñoái vôùi moät doanh nghieäp khi taêng saûn löôïng maø toång
lôïi nhuaän khoâng thay ñoåi cho bieát:
a. Doanh thu bieân lôùn hôn chi phí bieân
b. Doanh thu bieân baèng chi phí bieân
c. Doanh thu bieân nhoû hôn chi phí bieân
d. Caùc caâu treân ñeàu sai
2. Ñöôøng caàu naèm ngang cuûa moät doanh nghieäp caïnh
tranh hoaøn toaøn coù nghóa laø:
a. Doanh nghieäp coù theå baùn heát saûn löôïng cuûa mình theo
giaù thò tröôøng.
b. Doanh nghieäp coù theå taêng saûn löôïng baùn ra baèng caùch
haï giaù baùn.
c. Doanh nghieäp coù theå ñònh giaù baùn saûn phaåm cuûa mình
moät möùc khoâng ñoåi.
d. Doanh nghieäp coù theå baùn moät löôïng khaù lôùn saûn phaåm
cuûa mình vôùi moät giaù khoâng ñoåi.
3. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn coù 200 xí
nghieäp, caùc xí nghieäp coù haøm chi phí ngaén haïn TC =
10q2 + 10q + 4500. Vaäy haøm cung ngaén haïn cuûa thò
tröôøng seõ laø:
a. P = q/10 +10
b. q = 100P – 10
c. P = 2.000 + 4.000q
d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
4. Khi P < AC, xí nghieäp neân :
a. Ngöøng saûn xuaát
b. Saûn xuaát ôû saûn löôïng coù P = MC
c. Saûn löôïng coù MC = MR
d. Caùc caâu treân coù theå ñuùng
5. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn saûn xuaát saûn
phaåm X coù haøm toång chi phí TC = q2 + 50q + 10.000.
Neáu giaù thò tröôøng laø P = 350 thì ñeå ñaït lôïi nhuaän toái
ña doanh nghieäp seõ saûn xuaát:
a. q = 150 b. q = 200 c. q = 100 d. a,b,c ñeàu sai
6. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, doanh nghieäp
seõ taêng saûn löôïng neáu:
a.Giaù vöôït quaù doanh thu bieân.
b.Chi phí bieân vöôït quaù doanh thu bieân.
c.Giaù baèng vôùi chi phí bieân.
d.Doanh thu bieân vöôït quaù chi phí bieân.
7.Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, ñöôøng cung
ngaén haïn cuûa doanh nghieäp laø moät phaàn ñöôøng chi
phí bieân (MC) töø phía treân:
a. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AC
b. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng MC
c. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AVC
d. laø toaøn boä ñöôøng MC
8. Cho bieát soá lieäu veà chi phí saûn xuaát cuûa moät doanh
nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:
q 0 10 12 14 16 18 20
TC 80 115 130 146 168 200 250

Ñieåm hoøa voán vaø ñieåm ñoùng cöûa saûn xuaát cuûa doanh
nghieäp laø nhöõng ñieåm töông öùng vôùi caùc möùc saûn löôïng
a. q = 12 vaø q = 10
b. q = 14 vaø q = 10
c. q = 14 vaø q = 12
d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
9. Trong ngaén haïn moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn
duø coù saûn xuaát hay taïm thôøi ñoùng cöûa cuõng ñeàu loã moät
khoaûn tieàn nhö nhau. Möùc giaù thò tröôøng luùc naøy:
a. baèng chi phí bieán ñoåi trung bình toái thieåu cuûa doanh
nghieäp
b. baèng toång chi phí bieán ñoåi cuûa doanh nghieäp
c. baèng chi phí trung bình toái thieåu cuûa doanh nghieäp
d. baèng chi phí coá ñònh trung bình cuûa doanh nghieäp
10. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù ñöôøng
cung saûn phaåm trong ngaén haïn laø q = 0,5(P-1) vaø toång
chi phí coá ñònh TFC = 100. Haøm toång chi phí cuûa haõng
laø:
a. TC = q2 + q + 100
b. TC = q2 + 2q + 100
c. TC = q2 + 0,5q + 100
d. a, b, c ñeàu sai
11. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn thì khoâng
theå quyeát ñònh ñöôïc:
a. Soá löôïng caùc yeáu toá saûn xuaát söû duïng
b. Giaù baùn saûn phaåm
c. Soá löôïng saûn phaåm
d. Kyõ thuaät saûn xuaát
12. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp
caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:
q 0 10 12 14 16 18 20
TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500

ÔÛ möùc saûn löôïng q = 11 khi saûn xuaát theâm moät ñôn vò


saûn phaåm nöõa thì chi phí taêng theâm laø:
a. 150 b. 75
c. 115 d. a, b, c ñeàu sai
13. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp
caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:
q 0 10 12 14 16 18 20
TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500

ÔÛ möùc saûn löôïng q = 10, chi phí coá ñònh trung bình cuûa
doanh nghieäp laø:
a. 120 b. 80
c. 800 d. a, b, c ñeàu sai
14. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp
caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:
q 0 10 12 14 16 18 20
TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500

Chi phí bieán ñoåi trung bình cuûa doanh nghieäp khi saûn
xuaát q = 10 laø:
a. 115 b. 35
c. 350 d. a, b, c ñeàu sai
15. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp
caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau:
q 0 10 12 14 16 18 20
TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500

Neáu giaù baùn saûn phaåm laø 250 thì doanh nghieäp neân saûn
xuaát vaø baùn ra saûn löôïng laø:
a. 13 b. 19
c. 17 d. a, b, c ñeàu sai
Chöông 6
Thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn

I. Moät soá vaán ñeà cô baûn


II. Phaân tích trong ngaén haïn

351
I. Moät soá vaán ñeà cô baûn
1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn
 Chæ coù moät ngöôøi baùn.
 Saûn phaåm rieâng bieät, khoù coù saûn phaåm thay theá.
 Khoâng coù ñöôøng cung.
 Loái gia nhaäp ngaønh hoaøn toaøn bò phong toûa.
Vì vaäy, ngöôøi baùn laø ngöôøi ñònh giaù:
* Muoán baùn giaù cao thì giaûm saûn löôïng.
* Muoán taêng soá löôïng baùn, phaûi giaûm giaù.

352
2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn
a.Ñöôøng caàu ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn
Ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp ñoäc quyeàn cuõng chính
laø ñöôøng caàu thò tröôøng (D), vì laø ñôn vò duy nhaát cung
öùng saûn phaåm cho thò tröôøng. Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn
caøng baùn nhieàu saûn phaåm giaù baùn caøng haï vaø ngöôïc laïi
xí nghieäp cuõng coù theå haïn cheá löôïng cung ñeå naâng giaù
baùn.

353
b. Ñöôøng doanh thu trung bình (AR) cuõng chính laø
ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp, vì doanh thu trung
bình baèng toång doanh thu chia cho möùc saûn löôïng
töông öùng:
AR = TR / Q = P.Q / Q = P

c. Đường tổng doanh thu TR


 Ban đñầu Q  TR
 Sau ñoù Q  TRmax
 Tieáp tuïc Q  TR
d. Ñöôøng doanh thu bieân (MR)
 Vì ñöôøng caàu doác xuoáng neân saûn löôïng cung öùng
caøng taêng thì giaù baùn caøng giaûm.
 MR < P ôû moïi möùc saûn löôïng (tröø saûn phaåm ñaàu tieân).
 Treân ñoà thò ñöôøng MR seõ naèm döôùi ñöôøng caàu.
* Neáu haøm soá caàu thò tröôøng coù daïng tuyeán tính:
P = aQ + b
TR = P.Q = aQ2 + bQ
MR = dTR/dQ = 2aQ +b
Vaäy: MR coù cuøng tung ñoä goùc vaø ñoä doác gaáp 2 laàn ñoä
doác ñöôøng caàu.
Q (1) P (2) TR (3) AR (4) MR (5)
1 10 10 10 10
2 9 18 9 8
3 8 24 8 6
4 7 28 7 4
5 6 30 6 2
6 5 30 5 0
7 4 28 4 -2
 ÔÛ caùc möùc saûn löôïng AR baèng giaù baùn vaø MR nhoû hôn
giaù baùn.
 Ban ñaàu gia taêng saûn löôïng, TR taêng daàn, ñeán Q = 6 thì
TRmax, neáu tieáp tuïc gia taêng saûn löôïng, thì TR seõ giaûm.
P,MR
TR

TRmax

TRq+1 TR
TR
TRq
Q
D

q q+1 q* SL q*
MR
 Quy taéc veà daáu hieäu ñònh giaù
Chuùng ta caàn chuyeån ñieàu kieän doanh thu bieân baèng
chi phí bieân sang quy taéc veà daáu hieäu ñònh giaù ñeå coù
theå deã daøng aùp duïng trong thöïc teá.

ΔTR Δ(PQ) ΔP
MR = = =P+Q
ΔQ ΔQ ΔQ

= P + P( Q/P) (ΔP/ΔQ)

Ep = (P/Q)(ΔQ/ΔP)
MR = P + P (1/Ep)

MR MC
P= =
1 + (1/Ep) 1 + (1/Ep)

1
- = (P-MC)/P
Ep

Phaàn coäng theâm vaøo chi phí bieân ñeå coù ñöôïc giaù
baùn laø nghòch ñaûo cuûa ñoä co giaõn cuûa caàu.
Neáu Ep laø soá aâm coù trò tuyeät ñoái lôùn, giaù caû caøng
gaàn baèng vôùi chi phí bieân vaø ngöôïc laïi.
e. Moái quan heä giöõa P vaø MR: theå hieän qua coâng thöùc
P
MR = P - hay MR = P(1-1/ Ed )
Ed
Neáu Ed = ∞  MR = P
Neáu Ed > 1  MR > 0  TR taêng
Neáu Ed < 1  MR < 0  TR giaûm
Neáu Ed = 1  MR = 0  TR max
Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn luoân hoaït ñoäng trong
khoaûng giaù coù caàu co giaõn nhieàu.
II. Phaân tích trong ngaén haïn
1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän

$/q
 Vaãn nguyeân taéc cô
baûn: MR = MC
 Song:
– Ñöôøng caàu ñoái dieän
vôùi doanh nghieäp
chính laø ñöôøng caàu
cuûa toaøn ngaønh.

D (AR)

0
Q
MR 361
1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän
Ñieàu kieän Q : MR = MC

Doanh thu TC
Chi phí

D TR
A

B
C

0 QC Q* QD Saûn löôïng
1. Toái ña hoùa lôïi nhuaän khi MR = MC

$/Q

P1

P*

P2
Lôïi nhuaän tăng

D = AR

MR Lôïi nhuaän giaûm

Q1 Q* Q2 Q
363
MR # MC ?
 Neáu Q < Q* khi ñoù MC < MR vaø neáu Q taêng thì lôïi
nhuaän seõ taêng theâm.
 Neáu Q > Q* khi ñoù MC > MR vaø neáu Q taêng thì lôïi
nhuaän seõ giaûm ñi.
 Khi Q = Q* khi ñoù MC = MR thì lôïi nhuaän cuûa
doanh nghieäp ñoäc quyeàn ñaït toái ña.

364
Ví duï:
Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = (-1/4)Q + 280
vaø chæ coù Coâng ty A ñoäc quyeàn saûn xuaát saûn phaåm naøy
vôùi haøm TC = (1/6)Q2 + 30Q + 15.000. Vôùi ñôn vò tính
cuûa giaù laø ngaøn ñoàng/saûn phaåm, chi phí laø ngaøn ñoàng vaø
saûn löôïng laø saûn phaåm.
Giaûi MC = (2/6)Q + 30
MR = (-1/2)Q + 280
 2/6Q + 30 = - 1/2Q + 280
 Q = 300
 P = 205
 Pr = TR –TC = 22.000
2. Muïc tieâu toái ña hoùa saûn löôïng (Q max)

Ñieàu kieän: Q max (1)


vaø P > AC hay TR > TC (2)
P

AC

D
Q1 Q2 = Qmax
3. Muïc tieâu toái ña hoùa doanh thu (TR max)

Ñieàu kieän: TR max  dTR/dQ = 0


 MR = 0
P AC

P1 A

D
Q1
MR
4. Muïc tieâu ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phí
Nguyeân taéc :
P = (1+ m).AC hay TR = (1+ m) TC
P

A AC(1 + m)
P4
C4 AC
D

Q’4 Q4
Caâu hoûi chöông 6
1. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P =
20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2
Haøm doanh thu bieân (MR) vaø haøm chi phí bieân (MC)
laø:
a. MR = 2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8
b. MR = -2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8
c. MR = 20Q – Q2 vaø MC = 2Q + 8
d. Caùc caâu a, b, c ñeàu sai
2. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P =
20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2
Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) đñeå xí nghieäp
ñaït lôïi nhuaän toái ña laø:
a. Q = 3 vaø P = 17
b. Q = 10 vaø P = 10
c. Q = 3 vaø P = 20
d. Q = 17 vaø P = 3
3. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn
hoaøn toaøn laø:
a. Phaàn doác leân cuûa ñöôøng chi phí bieân
b. Phaàn ñöôøng MC naèm treân ñöôøng AVC
c. Haõng ñoäc quyeàn khoâng coù ñöôøng cung
d. Caùc caâu treân ñeàu sai
4. Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = - Q/4 + 280,
chæ coù duy nhaát moät coâng ty coù haøm toång chi phí TC =
1/6 Q2 + 30Q + 15.000 cung öùng saûn phaåm naøy. Ñeå
ñaït toång lôïi nhuaän toái ña coâng ty seõ ñònh giaù vaø saûn
xuaát saûn löôïng:
a. P = 140, Q = 560
b. P = 205, Q = 300
c. P = 215, Q = 260
d. Khoâng caâu naøo ñuùng
5. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 -
2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100.
Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå xí nghieäp ñaït lôïi
nhuaän toái ña laø:
a. Q = 17 vaø P = 20
b. Q = 20 vaø P = 15
c. Q = 10 vaø P = 35
d. Caùc caâu kia ñeàu sai
6. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 -
2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100.
Neáu baây giôø Chính phuû ñaùnh thueá 3$/sp. Möùc saûn
löôïng caân baèng (Q) vaø giaù baùn (P) cuûa xí nghieäp laø:
a. Q = 9 vaø P = 37
b. Q = 9,5 vaø P = 36
c. Q = 10 vaø P = 35
d. Caùc caâu kia ñeàu sai
7. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P =
55 - 2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100.
Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå toång doanh thu
(TR) toái ña laø:
a. Q = 11,5 vaø P = 23
b. Q = 10 vaø P = 35
c. Q = 13,75 vaø P = 27,5
d. Caùc caâu kia ñeàu sai
8. Ñeå ñaït muïc tieâu môû roäng thò tröôøng maø khoâng bò loã,
doanh nghieäp ñoäc quyeàn seõ saûn xuaát vaø ñònh giaù theo
nguyeân taéc:
a. P = MC b. MC = MR
c. MR = 0 d. P = AC
9. Ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän xí nghieäp ñoäc quyeàn seõ hoaït
ñoäng trong phaàn ñöôøng caàu:
a. Co giaõn ít
b. Co giaõn nhieàu
c. Co giaõn ñôn vò
d. Caùc caâu treân ñeàu sai
10. Ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn thì caâu naøo döôùi ñaây
khoâng ñuùng
a. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = P = MR
b. Ñöôøng caàu veà saûn phaåm cuûa doanh nghieäp chính laø
ñöôøng caàu thò tröôøng
c. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = MR
d. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì cheânh leäch
giöõa toång doanh thu vaø toång chi phí laø lôùn nhaát

You might also like