CHÆÅNG 6

THIÃÚT KÃÚ CÁÚU TRUÏC TÄØ CHÆÏC

Muûc âêch cuía chæång

Thaïch thæïc âàût ra cho caïc nhaì quaín trë laì laìm thãú naìo âãø thiãút kãú cáúu
truïc mang laûi hiãûu quaí cao nháút cho täø chæïc. Do âoï muûc âêch cuía chæång
naìy laì táûp håüp nhæîng phæång phaïp vãö caïch thæïc thiãút kãú cáúu truïc vaì
âæåüc thãø hiãûn thäng qua så âäö cáúu truïc täø chæïc. Muûc âêch naìy gàõn liãön
våïi quaï trçnh thiãút kãú cáúu truïc täø chæïc bao gäöm:
- Âáöu tiãn phaíi xaïc âënh cáúu truïc.
- Xem xeït toaìn caính gäöm caïc tiãún trçnh hoaût âäüng vaì thäng tin diãùn ra trong
cáúu truïc. Viãûc thiãút kãú cáúu truïc phaíi âaím baío hãû thäúng liãn håüp doüc vaì
ngang âãø cung cáúp âæåüc dung læåüng thäng tin cáön thiãút cho täø chæïc.
- Caïc tiãu chê cå baín âãø thiãút kãú täø chæïc.
- Thaío luáûn caïc chiãún læåüc âãø nhoïm caïc hoaût âäüng trong täø chæïc theo:
Cáúu truïc chæïc nàng, cáúu truïc saín pháøm, cáúu truïc häùn håüp hoàûc cáúu truïc
ma tráûn.
Khi kãút thuïc chæång naìy baûn seî hiãøu âæåüc laìm thãú naìo maì cáúu truïc täø
chæïc laûi quyãút âënh âãún sæû thaình cäng cuía cäng ty.

I. XAÏC ÂËNH CÁÚU TRUÏC

Quan niãûm chung vãö cáúu truïc täø chæïc âaî âæåüc thaío luáûn trong chæång
træåïc. Cáúu truïc gäöm nhæîng yãúu täú nhæ: säú læåüng phoìng ban trong täø chæïc,
phaûm vi âiãöu haình cuîng nhæ quyãön haûn âiãöu haình, phán quyãön theo cáúp
báûc hay táûp quyãön. Cáúu truïc täø chæïc âæåüc phaín aïnh thäng qua så âäö täø
chæïc. Så âäö täø chæïc laì sæû trçnh baìy caïch chia nhoí toaìn bäü caïc hoaût âäüng
cuîng nhæ quaï trçnh cå baín, nãön taíng trong mäüt täø chæïc.
Coï ba bäü pháûn hçnh thaình cáúu truïc täø chæïc:
1. Cáúu truïc täø chæïc chè roî caïc mäúi quan hãû baïo caïo chênh thæïc bao gäöm:
säú cáúp trong hãû thäúng cáúp báûc, phaûm vi âiãöu haình vaì giaïm saït cuía caïc
nhaì quaín trë.
2. Cáúu truïc täø chæïc chè ra caïch nhoïm gäüp nhæîng caï nhán thaình mäüt phoìng
ban vaì phäúi håüp nhëp nhaìng giæîa caïc phoìng ban trong täøng thãø täø chæïc.
3. Cáúu truïc täø chæïc bao gäöm caïch thiãút kãú hãû thäúng âãø âaím baío tênh
hiãûu quaí trong viãûc thäng tin liãn laûc, sæû phäúi håüp vaì thäúng nháút giæîa caïc
phoìng ban.
Ba bäü pháûn hçnh thaình nãn cáúu truïc âãö cáûp âãún caí phæång diãûn chiãöu
doüc láùn chiãöu ngang cuía täø chæïc. Vê duû: Hai yãúu täú âáöu tiãn hçnh thaình
nãn cáúu truïc khung cäng viãûc, âáy laì hai yãúu täú taûo nãn chiãöu doüc trong hãû
thäúng cáúp báûc cuía täø chæïc. Trong khi âoï yãúu täú thæï ba laûi phuû thuäüc vaìo

1
sæû tæång taïc giæîa caïc thaình viãn trong täø chæïc. Mäüt cáúu truïc lyï tæåíng coï
taïc duûng thuïc âáøy caïc nhán viãn luän coï sæû phäúi håüp vaì trao âäøi thäng tin
cáön thiãút.
Hçnh 6.1 cho tháúy caïc yãúu täú nhæ mäi træåìng, qui mä, muûc tiãu, cäng nghãû
taïc âäüng âãún mä hçnh cáúu truïc. Mæïc âäü taïc âäüng khaïc nhau cuía mäùi yãúu
täú âaî âæåüc thaío luáûn åí chæång træåïc. Mäùi yãúu täú seî aính hæåíng mäüt caïch
khaïc nhau âãún caïc täø chæïc khaïc nhau. Cho nãn mäi træåìng, cäng nghãû, muûc
tiãu vaì qui mä cuîng aính hæåíng âãún cáúu truïc. Noï âæåüc biãøu diãùn bàòng caïc
âæåìng näúi trong hçnh 6.1, trong âoï nhæîng tiãún trçnh liãn quan âãún con ngæåìi
nhæ khaí nàng quaín trë hay vàn hoaï... trong täø chæïc taïc âäüng âãún cáúu truïc nhæ
mäüt yãúu täú then chäút trung tám. Caïc tiãún trçnh naìy seî âæåüc thaío luáûn åí
chæång sau.

Mä hçnh cáúu truïc chæång 6

Qui mä
Muûc tiãu, chæång 5
chiãún læåüc
Tiãún trçnh
chæång 2 con ngæåìi:
laînh âaûo
vàn hoïa...

Mäi træåìng
Cäng nghãû chæång 3
Hçnh 6.1 Ngæî caính täø chæïc aính hæåíng âãún cáúu truïc
chæång 4

II. CAÏC TIÃÚN TRÇNH THÄNG TIN DIÃÙN RA TRONG CÁÚU TRUÏC
Mäùi âiãöu kiãûn cäng nghãû, mäi træåìng, quy mä thç thêch æïng våïi mäüt tiãún
trçnh thäng tin nháút âënh trong täø chæïc. Sæû taïc âäüng qua laûi giæîa caïc phoìng
ban âoìi hoíi nhán viãn cáön phaíi coï sæû liãn laûc vaì kãút håüp nhëp nhaìng hån laì
chè phuû thuäüc våïi nhau mäüt caïch âån thuáön theo täø håüp. Do âoï phaíi thiãút
kãú täø chæïc sao cho caïc thäng tin cáön thiãút phaíi âæåüc truyãön âaût qua laûi caí
vãö chiãöu doüc láùn chiãöu ngang âãø hoaìn thaình täút cäng viãûc chung cuía täø
chæïc. Hçnh 6.2 âaî minh hoüa caïch cáúu truïc phuì håüp våïi caïc yãu cáöu thäng tin
cuía täø chæïc. Våïi cáúu truïc khaïc nhán viãn seî chè nháûn âæåüc nhæîng thäng tin
êt oíi hoàûc phaíi tiãu täún thåìi gian vä êch trong viãûc tçm thäng tin khäng cáön
thiãút våïi cäng viãûc cuía hoü, do âoï hiãûu quaí cäng viãûc seî bë giaím suït roî rãût.
Hçnh 6.2 Tiãún trçnh thäng tin tiãún tåïi mä hçnh cáúu truïc
Caïc yãu cáöu vãö tiãún Dung læåüng tiãún trçnh-thäng tin
Sæû phuì
trçnh-thäng tin cuía muûc cuía caïc mä hçnh cáúu truïc vaì
tiãu, mäi træåìng, cäng nghãû
håüp caïc liãn håüp doüc vaì ngang,
vaì quy mä nhoïm phoìng ban

2
 Hiãûu quaí täø
chæïc

1. Liãn håüp thäng tin doüc

Täø chæïc âæåüc thiãút kãú sao cho taûo ra sæû thuáûn låüi cho viãûc liãn laûc
giæîa caïc nhán viãn hay phoìng ban . Âiãöu âoï hãút sæïc cáön thiãút âäúi våïi cäng
viãûc chung cuía täø chæïc. Hãû thäúng liãn håüp xaïc âënh phaûm vi liãn laûc vaì
phäúi håüp giæîa caïc bäü pháûn trong täø chæïc. Hãû thäúng liãn håüp doüc laì âãø
phäúi håüp hoaût âäüng giæîa cáúp cao vaì cáúp tháúp trong täø chæïc. Täø chæïc
coï thãø sæí duûng kiãøu cáúu truïc khaïc nhau âãø âaût âæåüc sæû liãn håüp vãö
chiãöu doüc, bao gäöm dæûa vaìo hãû thäúng cáúp báûc, caïc quy tàõc vaì thuí tuûc,
kãú hoaûch vaì chæång trçnh, vë trê hay cáúp báûc âæåüc thãm vaìo hãû thäúng cáúp
báûc vaì hãû thäúng thäng tin quaín trë chênh thæïc.
a. Sæû chè dáùn theo cáúp báûc. Caïch thæïc âáöu tiãn ngæåìi ta duìng âãø liãn håüp
trong täø chæïc laì hãû thäúng cáúp báûc, chuäùi quyãön haình, noï âæåüc biãøu diãùn
bàòng mä hçnh theo chiãöu doüc åí hçnh 6.3. Coï nghéa laì khi naíy sinh mäüt váún
âãö naìo âoï maì nhán viãn cáúp dæåïi khäng giaíi quyãút âæåüc thç ngæåìi åí cáúp cao
hån coï traïch nhiãûm giaíi quyãút. Caïc âæåìng dáùn trong biãøu âäö täø chæïc chênh
laì sæû biãøu diãùn cuía caïc kãnh thäng tin liãn laûc.
Hçnh 6.3 Så âäö täø chæïc cuía phoìng saín xuáút taûi xæåíng in
Træåíng phoìng
saín xuáút

Phoìng Giaïm saït Giaïm saït Giaïm saït

sàõp chæî biãn táûp baín tin âoïng
saïch

Thåü sàõp Ngæåìi biãn táûp, Ngæåìi laìm baín Thåü âoïng
chæî,ngæåìi âoüc ngæåìi hæåïng dáùn in,tråü lê baín in saïch,thåü càõt
vaì chæîa morat giáúy,thåü maïy
b. Caïc quy tàõc vaì caïc kãú hoaûch. Caïch tiãúp theo maì ngæåìi ta hay duìng âãø
liãn håüp trong täø chæïc laì sæí duûng caïc quy tàõc vaì caïc kãú hoaûch. Viãûc sæí
duûng caïc quy tàõc vaì thuí tuûc coï tênh thæåìng xuyãn vaì âa duûng nãn caïc quy
tàõc vaì thuí tuûc phaíi âæåüc xáy dæûng sao cho nhán viãn coï thãø tæû âoüc, hiãøu
vaì biãút caïch thæûc hiãûn maì khäng cáön coï sæû chè dáùn træûc tiãúp cuía caïc
nhaì quaín trë. Caïc quy tàõc cung cáúp nhæîng thäng tin chuáøn maì nhåì âoï thåü
sàõp chæî vaì thåü maïy trong xæåíng in chæî coï thãø kãút håüp våïi nhau mäüt caïch
nhëp nhaìng maì khäng cáön phaíi træûc tiãúp liãn laûc våïi nhau. Coìn kãú hoaûch
thç âæa ra nhæîng thäng tin chuáøn cho nhán viãn trong viãûc täø chæïc vaì thæûc thi
cäng viãûc. Loaûi kãú hoaûch âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút laì ngán saïch. Våïi
mäüt kãú hoaûch ngán saïch âæåüc thiãút kãú roî raìng, nhán viãn åí cáúp tháúp coï
thãø chuí âäüng sàõp xãúp thæûc hiãûn cäng viãûc mäüt caïch hiãûu quaí trong giåïi
haûn nguäön læûc cho pheïp.

3
c. Phán bäø thãm chæïc vuû vaìo trong hãû thäúng cáúp báûc. Khi coï nhiãöu ràõc
räúi naíy sinh, viãûc cuìng mäüt luïc væìa phaíi âaím nhiãûm viãûc hoaûch âënh væìa
phaíi hæåïng dáùn hoaût âäüng cho nhán viãn âaî laìm cho nhaì quaín trë tråí nãn bë
quaï taíi. Do âoï, trong quaï trçnh phaït triãøn vaì thay âäøi cuía täø chæïc, viãûc bäø
sung thãm vaìo hãû thäúng liãn håüp doüc laì mäüt yãu cáöu táút yãúu. Mäüt trong
caïch thæïc thæûc hiãûn laì phán bäø thãm chæïc vuû trong hãû thäúng cáúp báûc, vê
duû: coï thãm tråü lê âãø häù tråü cho cäng viãûc cuía giaïm âäúc. Trong træåìng håüp
khaïc coï thãø bäø sung thãm caïc chæïc vuû, âãø cho viãûc quaín trë vaì liãn laûc
trong doanh nghiãûp âæåüc gáön guîi hån.
d. Hãû thäúng thäng tin doüc. Hãû thäúng thäng tin doüc cuîng laì mäüt chiãún læåüc
khaïc âãø gia tàng khaí nàng truyãön taíi thäng tin theo chiãöu doüc. Hãû thäúng thäng
tin doüc bao gäöm caïc baíng baïo caïo âënh kyì coï chæïa nhæîng thäng tin cáön
thiãút, âæåüc gæíi âãún nhaì quaín trë theo phæång thæïc liãn laûc âiãûn tæí. Hãû
thäúng thäng tin liãn laûc doüc laìm cho viãûc liãn laûc lãn cáúp trãn hoàûc xuäúng
cáúp dæåïi âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch hiãûn quaí.
Toïm laûi. Hçnh 6.4 biãøu diãùn caïc cå cáúu täø chæïc âæåüc sæí duûng tæång
æïng våïi mæïc âäü håüp taïc vaì liãn håüp doüc. Cáúu truïc täø chæïc naìy trçnh baìy
nhæîng giaíi phaïp khaïc nhau maì nhaì quaín trë coï thãø læûa choün sæí duûng trong
viãûc thiãút kãú täø chæïc. Dæûa trãn mæïc âäü håüp taïc cáön thiãút trong täø chæïc,
caïc caïch khaïc trong hãû thäúng liãn håüp biãøu diãùn åí hçnh 6.4 âæåüc sæí duûng.

Cao
Hãû thäúng thäng tin
Cáúp âäü doüc
âiãöu Phán bäø thãm chæïc vuû
haình vaì vaìo trong hãû thäúng
cáúp báûc
håüp taïc
Caïc quy tàõc theo cáúp
yãu cáöu
Sæû chè dáùn theo cáúp
Tháú
Hçnhp 6.4 Cáúp báûc cå cáúu âiãöu haình vaì liãn håüp doüc
Tháúp Cao
2. Liãn håüp thäng tin ngang Dung læåüng thäng tin cuía hãû thäúng liãn
Viãûc liãn håüp thäng tinhåüp
theo chiãöu ngang nhàòm xoïa boí båït nhæîng khoaíng
caïch, chæåïng ngaûi giæîa caïc phoìng ban taûo âiãöu kiãûn cho viãûc håüp taïc cuía
nhán viãn coï tênh thäúng nháút cao vaì âaût âæåüc muûc tiãu chung cuía täø chæïc.
Hãû thäúng liãn håüp thäng tin theo chiãöu ngang âãö cáúp tåïi säú læåüng liãn laûc
vaì håüp taïc giæîa caïc phoìng ban åí cuìng mäüt cáúp. Khaïm phaï quan troüng naìy
do Lee Jaccoa tçm ra khi äng quaín trë taûi cäng ty Chrysler. Moüi ngæåìi âãöu cho
ràòng giæîa caïc phoìng chæïc nàng khaïc nhau thç nãn coï quan hãû vaì phäúi håüp
täút cuìng nhau. Xu hæåïng trao âäøi thäng tin theo chiãöu ngang ngaìy caìng âaût

4
mæïc âäü cao vaì dáön dáön âoïng vai troì hãút sæïc quan troüng. Khi sæû biãún âäøi
mäi træåìng diãùn ra ngaìy caìng låïn thç nhu cáöu vãö sæû håüp taïc theo chiãöu
ngang caìng cao. Vê duû, khi mäi træåìng thay âäøi, cäng nghãû khäng theo chæång
trçnh, caïc yãúu täú coï quan hãû chàût cheî våïi nhau thç caïc muûc tiãu cuía täø
chæïc caìng nháún maûnh vaìo tênh saïng taûo vaì linh hoaût. Cå cáúu liãn håüp theo
chiãöu ngang khäng phaíi luïc naìo cuîng âæåüc thãø hiãûn trong så âäö täø chæïc tuy
nhiãn noï luän laì mäüt pháön trong cáúu truïc täø chæïc. Caïc phæång phaïp sau âáy
laì caïc giaíi phaïp vãö cáúu truïc täø chæïc âãø náng cao sæû truyãön taíi thäng tin vaì
håüp taïc theo chiãöu ngang. Mäùi phæång phaïp âãöu taûo âiãöu kiãûn cho nhán viãn
trong viãûc trao âäøi thäng tin.
a. Cäng viãûc thæ laûi - ghi nhåï, baïo caïo. Mäüt trong nhæîng hçnh thæïc liãn håüp
ngang âån giaín laì trao âäøi cäng viãûc thæ laûi vãö mäüt váún âãö hay quyãút âënh,
âàût caïc phoìng ban khaïc trong danh saïch nháûn thäng tin, vç váûy hoü seî âæåüc
thäng baïo vãö caïc hoaût âäüng mäüt caïch thæåìng xuyãn. Caïc phoìng ban khaïc coï
thãø âæåüc gæíi caïc baín photocopy cuía vàn baín. Sæû kãút näúi bàòng vàn baín
thäng thæåìng laì cáúp âäü tháúp cuía phäúi håüp ngang, noï âaím baío cho sæû phäúi
håüp nhæng khäng cho pheïp phoìng ban naìy tham gia vaìo quaï trçnh ra quyãút âënh
cuía phoìng ban khaïc.
b. Hæåïng dáùn giao dëch. Mäüt cáúp âäü cao hån cuía mäúi liãn hãû ngang laì
hæåïng dáùn giao dëch cho mäüt váún âãö. Vê duû, âãø duy trç loìng trung thaình cuía
khaïch haìng thäng qua caíi thiãûn vãö dëch vuû vaì cháút læåüng, CEO Louis Morris
bàõt âáöu khuyãún khêch giao tiãúp cheïo giæîa caïc phoìng ban taûi cäng ty
Simplicity Pattern, vç thãú caïc nhaì quaín trë thiãút kãú âang trao âäøi våïi caïc nhaì
quaín trë baïn haìng vaì taìi chênh. Viãûc hæåïng dáùn giao dëch laì ráút hiãûu quaí
âäúi våïi liãn kãút ngang.
c.Vai troì ngæåìi liãn laûc. Giaíi phaïp tiãúp theo laì taûo nãn mäúi quan hãû håüp
taïc âàûc biãût. Ngæåìi coï traïch nhiãûm laìm viãûc åí mäüt phoìng naìo âoï nhæng
laûi âaím nhiãûm viãûc giao tiãúp vaì håüp taïc våïi phoìng khaïc. Vê duû: luän coï
sæû giao dëch vaì håüp taïc giæîa phoìng kyî thuáût vaì âäüi saín xuáút båíi vç âäüi kyî
thuáût coï traïch nhiãûm phaït triãøn vaì kiãøm tra saín pháøm phuì håüp våïi nàng
læûc saín xuáút.
d. Læûc læåüng taïc nghiãûp. Viãûc liãn laûc træûc tiãúp hay giao dëch chè thæåìng
aïp duûng âãø liãn kãút hai phoìng ban. Khi cáön liãn håüp giæîa nhiãöu phoìng ban
hån thç mäüt phæång phaïp phæïc taûp hån âæåüc sæí duûng âoï chênh laì læûc
læåüng taïc nghiãûp (âäüi âàûc nhiãûm). Læûc læåüng taïc nghiãûp laì mäüt nhoïm
gäöm caïc thaình viãn âãún tæì nhiãöu phoìng ban khaïc nhau. Mäùi nhán viãn thç
thæûc hiãûn chæïc nàng giäúng nhæ phoìng ban cuía hoü.
Læûc læåüng taïc nghiãûp laì phæång phaïp liãn håüp theo chiãöu ngang ráút hiãûu
quaí. Hoü cuìng nhau giaíi quyãút cäng viãûc theo quan hãû ngang cáúp, giaím båït
thåìi gian truyãön taíi thäng tin tæì cáúp trãn xuäúng cáúp dæåïi, tæì phoìng ban naìy

5
qua phoìng ban khaïc. Neït âiãøn hçnh nháút åí hçnh thæïc naìy laì sau khi nhiãûm vuû
taûm thåìi cuía hoü âæåüc hoaìn thaình, hoü laûi quay tråí vãö laìm viãûc åí ban chæïc
nàng cuî cuía mçnh.
e.Ngæåìi täøng âiãöu haình. Âãø xáy dæûng hãû thäúng liãn håüp ngang væîng
chàõc ngæåìi ta thæåìng bäø nhiãûm mäüt ngæåìi âæïng ra laìm täøng âiãöu haình
(ngæåìi håüp nháút) phäúi håüp caïc hoaût âäüng cho mäüt dæû aïn nháút âënh.
Ngæåìi täøng âiãöu haình thæåìng coï chæïc danh nháút
Chuí tëch

Phoìng Phoìng Phoìng Phoìng

taìi chênh Kyî thuáût cung æïng Marketing

Giaïm âäúc
chæång trçnh
Kãú toaïn Ngæåìi Ngæåìi mua Ngæåìi A
taìi chênh thiãút kãú nghiãn cæïu
saín pháøm thë træåìng
Giaïm âäúc
chæång trçnh
B
Nhaì phán Ngæåìi Ngæåìi mua Chuyãn gia
têch ngán phaïc thaío quaíng caïo
saïch
Giaïm âäúc
chæång trçnh
Kãú toaïn Ngæåìi thiãút Ngæåìi mua Nh viãn KH C
quaín trë kãú âiãûn tæí thë træåìng
Hçnh 6.5 Vë trê âäüi træåíng chæång trçnh trong cáúu truïc
âënh nhæ laì giaïm âäúc saín pháøm, giaïm âäúc dæû aïn, giaïm âäúc chæång trçnh
hoàûc giaïm âäúc nhaîn hiãûu. Khäng giäúng nhæ ngæåìi giao dëch âaî âæåüc nhàõc
âãún åí pháön træåïc. Ngæåìi täøng âiãöu haình khäng coï traïch nhiãûm baïo caïo våïi
báút kyì phoìng ban chæïc nàng naìo, hoü âæïng ngoaìi caïc phoìng ban vaì hoü coï
traïch nhiãûm phäúi håüp hoaût âäüng giæîa caïc phoìng. Vê duû: giaïm âäúc nhaîn
hiãûu Planters Plannuts coï traïch nhiãûm phäúi håüp hoaût âäüng baïn haìng, phán
phäúi vaì quaíng caïo cho saín pháøm.
Så âäö mäüt täø chæïc xaïc âënh vë trê cuía ngæåìi täøng âiãöu haình chæång trçnh
vaì âæåüc thãø hiãûn taûi hçnh 6.5. Caïc giaïm âäúc chæång trçnh thæåìng taïch caïc
nhán viãn trong mäüt phoìng ban ra thaình nhiãöu nhoïm, mäùi nhoïm tham gia thæûc
hiãûn nhiãûm vuû trong caïc chæång trçnh khaïc nhau. Caïc muîi tãn trong hçnh 6.5
xaïc âënh thaình viãn naìo âæåüc phán cäng trong chæång trçnh naìo. Vê duû: Chæång
trçnh A coï kãú hoaûch taìi chênh âæåüc phán cäng âãø nàõm roî chi phê vaì ngán

6
saïch, nhán viãn kyî thuáût laìm tæ váún máùu thiãút kãú vãö màût kyî thuáût, nhán
viãn váût tæ baío âaím nguäön læûc, vaì nghiãn cæïu thë træåìng thç nàõm væîng âëa
baìn tiãu thuû cuía saín pháøm. Coìn giaïm âäúc chæång trçnh âæåüc thæûc hiãûn
âuïng thåìi haûn coï låüi nhuáûn vaì âaût âæåüc muûc tiãu cuía chæång trçnh, caïc
âæåìng ngang trong hçnh 6.5 âaî cho tháúy roî caïc giaïm âäúc chæång trçnh khäng coï
quyãön haình chênh thæïc âäúi våïi caïc thaình viãn trong âäüi nhæ: quyãút âënh tàng
læång, thuã mæåïn hay sa thaíi. Chè nhæîng træåíng phoìng ban chæïc nàng måïi coï
quyãön haình chênh thæïc âäúi våïi cáúp dæåïi. Do yãúu täú häüi nháûp âoìi hoíi
ngæåìi giaïm âäúc chæång trçnh phaíi coï nàng læûc truyãön thäng cæûc kyì täút. ÅÍ
háöu hãút moüi cäng ty, caïc giaïm âäúc naìy coï traïch nhiãûm ráút låïn nhæng laûi
khäng coï nhiãöu quyãön haình. Ngæåìi naìy phaíi aïp duûng caïc biãûn phaïp thuyãút
phuûc vaì âæa ra nhæîng âoïng goïp coï tênh chuyãn män cao, taûo niãöm tin åí moüi
ngæåìi âãø xuïc tiãún cho viãûc håüp taïc laìm viãûc thuáûn låüi. Ngæåìi naìy seî xoaï
dáön khoaíng caïch giæîa caïc phoìng ban, nhoïm moüi ngæåìi cuìng laìm viãûc laûi
våïi nhau âaím baío sæû trung thæûc, âæång âáöu våïi nhæîng ràõc räúi, cuìng nhau
giaíi quyãút nhæîng máùu thuáùn, baìn luáûn goïp yï âãø mang laûi låüi êch chung cho
täø chæïc. Ngæåìi âiãöu haình phaíi coï sæû aính hæåíng låïn khiãún moüi ngæåìi håüp
taïc thæûc hiãûn, xoïa boí thaïi âäü laìm viãûc thåì å cuía mäüt säú ngæåìi.
f. Âäüi. Caïc âäüi chæång trçnh âæåüc taûo ra âãø thæûc hiãûn mäüt kãú hoaûch cuû
thãø, thæåìng coï kyî thuáût liãn håüp theo chiãöu ngang khaï maûnh. Hçnh thæïc âäüi
naìy laì læûc læåüng taïc nghiãûp láu daìi vaì hoaût âäüng cuìng våïi ngæåìi täøng
âiãöu haình. Khi caïc hoaût âäüng giæîa caïc phoìng ban âoìi hoíi sæû kãút håüp thç
viãûc thaình láûp "âäüi xuyãn chæïc nàng" laì mäüt giaíi phaïp thiãút yãúu. Âäüi
chæång trçnh âàûc biãût naìy thæåìng âæåüc thaình láûp khi täø chæïc coï quy mä låïn,
âäü linh hoaût cao hay cäng ty sàõp hoàûc âang tung ra mäüt doìng saín pháøm måïi.
Hçnh 6.6 Hçnh thæïc âäüi trong liãn håüp ngang cuía cäng ty Rodney Hunt
Giaïm âäúc

Giaïm âäúc Giaïm âäúc Giaïm âäúc

Marketing Kyî thuáût Saín xuáút

Giaïm âäúc baïn Kyî sæ træåíng Täøng giaïm

Âäüi hæåïng haìng thiãút bë thiãút bë âäúc loì âuïc
dáùn saín xæí lyï næåïc xæí lyï næåïc
pháøm xæí lyï
næåïc Täøng giaïm saït
xæåíng may

Giaïm âäúc baïn Kyî sæ træåíng Täøng giaïm saït

maïy dãût maïy dãût cháút læåüng theïp
Âäüi vãö saín näüi âëa
pháøm dãût
Giaïm âäúc baïn
maïy dãût
xuáút kháøu

Giaïm âäúc
7Giaïm âäúc Giaïm saït
quaíng caïo baïn haìng kho haìng
&dëch vuû
 Haîng Rodney Hunt chãú taûo, mua baïn caïc loaûi maïy moïc cäng nghiãûp vaì
hoü sæí duûng caïc âäüi âãø phäúi håüp hoaût âäüng giæîa caïc phoìng ban âãø taûo ra
mäùi doìng saín pháøm, caïc âäüi âæåüc thãø hiãûn bàòng dáúu muîi tãn vaì khäúi
âæåüc tä xanh åí hçnh 6.6. Nhæîng thaình viãn trong mäùi âäüi, mäùi ngaìy luän phaíi
giaíi quyãút nhæîng váún âãö vãö nhu cáöu khaïch haìng, caïc âån âàût haìng, nhæîng
thay âäøi maïy moïc vaì nhæîng váún âãö liãn quan khaïc âãún doìng saín pháøm hoü
âaím nhiãûm.

Cao * Âäüi
* Ngæåìi täøng âiãöu haình
Cáúp âäü * Læûc læåüng taïc nghiãûp
âoìi hoíi *Vai troì liãn laûc
håüp taïc * Liãn hãû træûc tiãúp
ngang * Cäng viãûc giáúy tåì

Tháúp
Tháúp Cao
Hçnh 6.7 BáûcDung
thang kiãøuthäng
læåüng cå cáúu âãøhåüp
tin liãn liãn håüp ngang
p

Toïm laûi. Mäüt cå cáúu âãø âaût âæåüc sæû liãn hiãûp ngang trong täø chæïc âæåüc
thãø hiãûn âáöy âuí trong hçnh 6.7. Caïc kãú hoaûch naìy âæa ra nhæîng giaíi phaïp
khaïc nhau maì nhaì quaín trë coï thãø læûa choün âãø âaût âæåüc sæû phäúi håüp
ngang trong báút kyì täø chæïc naìo. Caïc kãú hoaûch cáúp âäü caìng cao thç âoìi hoíi
dung læåüng thäng tin ngang caìng nhiãöu. Nãúu nhæ læåüng thäng tin bë thiãúu huût
thç baín thán caïc phoìng ban phaíi tçm ra âiãøm nháút quaïn cho riãng mçnh vaì hoü
khäng thãø naìo âoïng goïp vaìo muûc tiãu chung cuía täø chæïc.

III. CAÏC GIAÍI PHAÏP THIÃÚT KÃÚ TÄØ CHÆÏC

Mä hçnh cáúu truïc täø chæïc toaìn diãûn gäöm coï 3 bäü pháûn: caïc hoaût âäüng
cäng viãûc cáön thiãút, mäúi quan hãû baïo caïo vaì caïc nhoïm phoìng ban.
1. Xaïc âënh cäng viãûc
Caïc phoìng ban âæåüc thaình láûp âãø thæûc hiãûn nhæîng nhiãûm vuû âæåüc coi
laì quan troüng coï tênh chiãún læåüc âäúi våïi cäng ty. Vê duû såüi thuyí tinh trong
suäút taûi Manville âæåüc æu tiãn tàng træåíng thç noï coï mäüt bäü pháûn riãng goüi
âån giaín laì bäü pháûn sinh træåíng. Xaïc âënh traïch nhiãûm cuía caïc phoìng ban
cuîng laì mäüt caïch hoaìn thaình nhæîng cäng viãûc maì täø chæïc cho laì quan
troüng, âãø âaût âæåüc muûc tiãu chung cuía täø chæïc.

8
2. Mäúi quan hãû baïo caïo
Quan hãû baïo caïo thæåìng âæåüc goüi laì chuäùi quyãön haình âæåüc trçnh baìy
theo chiãöu doüc trong biãøu âäö täø chæïc. Chuäùi quyãön haình laì caïch giaíi
quyãút váún âãö theo hãû thäúng cáúp báûc quyãön læûc, noï liãn kãút moüi ngæåìi
trong täø chæïc vaì chè ra ai phaíi baïo caïo laûi cho ngæåìi naìo. ÅÍ nhæîng cäng ty
låïn nhæ Stanrdard Oil Company (SOC) cáön phaíi coï hån 100 biãøu âäö âãø chè ra
mäúi quan hãû baïo caïo giæîa haìng ngaìn nhán viãn trong cäng ty. Tãn cuía caïc
phoìng ban vaì caïch thiãút láûp så âäö, quan hãû baïo caïo cuîng âaî chè roî caïch caïc
nhán viãn trong täø chæïc âæåüc phán chia thaình caïc phoìng ban.
3. Caïc tiãu chê âãø phán nhoïm phoìng ban
Nhoïm gäüp phoìng ban, gáy taïc âäüng âãún caïc nhán viãn vç hoü cuîng coï
chung mäüt ngæåìi giaïm saït, nguäön taìi nguyãn chung, cuìng chëu traïch nhiãûm
våïi cäng viãûc vaì coï khuynh hæåïng håüp taïc vaì laìm viãûc taïc våïi nhau. Hçnh
6.8 biãøu diãùn caïc tiãu chê âãø nhoïm laûi thaình caïc phoìng ban, caïc nhán viãn coï
thãø nhoïm laûi theo tiãu chê cäng viãûc, âáöu ra, ngæåìi sæí duûng hoàûc khaïch
haìng, hay mäüt säú sæû kãút håüp khaïc.
a. Nhoïm theo tiãu chê cäng viãûc. Nhoïm gäüp theo cäng viãûc, seî hçnh thaình nåi
maì caïc nhán viãn coï cuìng chæïc nàng tæång tæû nhau, hay chung mäüt tiãún trçnh
cäng viãûc, hay nhæîng ngæåìi coï kiãún thæïc, kyî nàng tæång tæû nhau. Vê duû, táút
caí caïc nhán viãn marketing âãöu laìm viãûc våïi nhau, dæåïi sæû quaín trë cuía mäüt
træåíng phoìng. Táút caí moüi ngæåìi cuìng nhau håüp taïc âãø hoaìn thaình mäüt
tiãúnPhán
trçnhnhoïm
gäöm nhæîng cäng
Chæïc âoaûn khaïc nhau nháút âënh,
nàng CEOnhæîng ai coï âaím nháûn
theo cäng Tiãún trçnh cäng viãûc
mäüt lénh væûc chuyãn män thç âæåüc nhoïm thaình mäüt phoìng ban.
viãûc Kiãún thæïc, kyî nàng
Hçnh 6.8chuyãn
Caïc män
tiãu chê cuía mä hçnh cáúu truïc âãø nhoïm
Kyî thuáût Marketing Saín xuáút

Phán nhoïm Saín

CEO
theo saín pháøm
pháøm âáöu Dëch vuû
ra Kãú S.pháøm 1 S.pháøm 2 S.pháøm 3
hoaûch
låüi
nhuáûn
Âëa lyï
Phán nhoïm
theo khaïch Âäúi tæåüng khaïch CEO
haìng haìng
Phán khuïc thë
træåìng Âäng Myî Táy Myî Canada

CEO

Phán
nhoïm Ma tráûn Marketing Saín
theo Gheïp xuáút
cäng
S.pháøm 1
viãûc 9
S.pháøm 2
b. Nhoïm theo tiãu chê saín pháøm. Tæïc laì ngæåìi ta nhoïm nhán viãn laìm viãûc
trong täø chæïc theo tæìng loaûi saín pháøm. Vê duû, cäng ty muäún saín xuáút loaûi
kem âaïnh ràng måïi thç nhoïm nhán viãn marketing, saín xuáút, nhán viãn baïn
haìng...vaìo mäüt âäüi dæåïi sæû âiãöu haình cuía mäüt ngæåìi âäüi træåíng. Trong
nhæîng doanh nghiãûp låïn nhæ PepsiCo, mäùi doìng saín pháøm coï thãø hoaût âäüng
nhæ mäüt thæång hiãûu âäüc láûp nhæ Taco Bell, Frito Lay, vaì Pepsi Cola.

c.Nhoïm theo tiãu chê sæí duûng hoàûc khaïch haìngû. Coï nghéa laì nguäön læûc
täø chæïc âæåüc phán bäø âãø phuûc vuû caïc âäúi tæåüng khaïch haìng khaïc nhau,
do âoï caïc hoaût âäüng âæåüc âoìi hoíi âãø phuûc vuû cho caïc âäúi tæåüng khaïch
haìng âæåüc nhoïm gäüp våïi nhau dæåïi sæû kiãøm soaït cuía mäüt nhaì quaín trë.
Táút caí caïc hoaût âäüng nhàòm phuûc vuû cho khaïch haìng khaïc nhau âæåüc nhoïm
gäüp våïi nhau, hay caïc nhaì quaín trë coï thãø dæûa trãn chiãún læåüc, nhæîng mæïc
âäü thuáûn låüi, tiãöm nàng cuía tæìng nhoïm maì phán bäø nguäön læûc håüp lyï cho
tæìng phán khuïc thë træåìng khaïc nhau.
d. Nhoïm theo nhiãöu tiãu chê. Dæûa theo âäöng thåìi hai tiãu chê. Caïc hçnh thæïc
cáúu truïc naìy âæåüc goüi laì mä hçnh cáúu truïc ma tráûn hay hçnh thæïc cáúu truïc
gheïp, chuïng seî âæåüc baìn kyî hån åí pháön sau cuía chæång. Hoü coï thãø nhoïm
gäüp dæûa trãn âäöng thåìi hai tiãu chê laì chæïc nàng vaì saín pháøm hoàûc dæûa
trãn hai tiãu chê saín pháøm vaì khu væûc âëa lê.
Caïc hçnh thæïc täø chæïc âæåüc mä taí trong hçnh 6.8 æïng våïi nhæîng tiãu chê
khaïc nhau, thç seî coï nhæîng caïch chia khaïc nhau âæåüc thãø hiãûn trãn biãøu âäö
täø chæïc vaì cáúu truïc cuû thãø. Mäùi mä hçnh cáúu truïc nhoïm âãöu coï âiãøm
maûnh vaì âiãøm yãúu, giåì ta seî âi tçm hiãøu theo tæìng loaûi.

IV. CÁÚU TRUÏC THEO CHÆÏC NÀNG, SAÍN PHÁØM VAÌ ÂËA LÊ
Nhæ trãn âaî âãö cáûp trong thæûc tãú khäng coï mäüt cäng thæïc hay khuän máùu
chung vãö cáúu truïc cho moüi täø chæïc. Mäùi täø chæïc khaïc nhau thç mäi træåìng,
trçnh âäü cäng nghãû, quy mä, muûc tiãu khaïc nhau dáùn âãún cáúu truïc cuía chuïng
cuîng khaïc nhau. Trong thãú giåïi kinh doanh coï máúy kiãøu cå baín: cáúu truïc theo
khu væûc, cáúu truïc chæïc nàng, cáúu truïc saín pháøm, khaïch haìng. Trong âoï coï
hai cáúu truïc phäø biãún nháút laì cáúu truïc chæïc nàng vaì cáúu truïc saín pháøm.
Thæûc tãú thäng thæåìng ngæåìi ta kãút håüp nhiãöu hçnh thæïc cáúu truïc trong cuìng
mäüt täø chæïc.
1. Cáúu truïc theo chæïc nàng

10
 Ngæåìi ta nhoïm nhæîng cäng viãûc trong täø chæïc coï cuìng chæïc nàng laûi våïi
nhau tæì báûc tháúp âãún cao. Vê duû, táút caí caïc kyî sæ thç laìm viãûc trong phoìng
kyî thuáût. Træåíng phoìng kyî thuáût thç phaíi phuû traïch chung moüi ngæåìi âäúi
våïi caïc hoaût âäüng liãn quan âãún kyî thuáût; âiãöu âoï cuîng âuïng âäúi våïi phoìng
marketing, phoìng nghiãn cæïu saín pháøm vaì phoìng saín xuáút. Hçnh 6.9 täøng kãút
nhæîng âàûc âiãøm vãö mäüt täø chæïc âiãøn hçnh cuía cáúu truïc chæïc nàng, cáúu
truïc naìy phaït huy hiãûu quaí cao khi mäi træåìng äøn âënh vaì cäng nghãû theo thuí
tuûc, êt coï sæû liãn hãû qua laûi giæîa caïc phoìng ban, muûc tiãu chung cuía täø
chæïc gàõn liãön våïi tênh hiãûu quaí bãn trong, sæû chuyãn män hoïa kyî thuáût vaì
quy mä täø chæïc tæì nhoí âãún trung bçnh. Mäùi âàûc âiãøm gàõn liãön våïi nhu cáöu
tháúp cuía liãn kãút ngang. Mäi træåìng äøn âënh, cäng nghãû theo thuí tuûc, hiãûu
quaí bãn trong vaì kêch thæåïc nhoí coï nghéa laì täø chæïc coï thãø âæåüc kiãøm soaït
vaì håüp taïc cå baín thäng qua hãû thäúng cáúp báûc doüc. Caïc nhán viãn cäú gàõng
âaût âæåüc muûc tiãu cuía phoìng ban mçnh laìm viãûc. Kãú hoaûch vaì ngán saïch
phaín aïnh chi phê cuía nguäön læûc âaî sæí duûng åí mäùi phoìng ban. Quyãön læûc
vaì sæû aính hæåíng trong täø chæïc tuìy thuäüc vaìo caïc nhaì quaín trë trong caïc
phoìng ban chæïc nàng.
Mäüt thãú maûnh cuía cáúu truïc chæïc nàng laì phaït huy tênh kinh tãú cuía quy
mä åí trong caïc chæïc nàng. Coï nghéa laì caïc nhán viãn cuìng laìm viãûc åí mäüt
nåi, cuìng coï thãø duìng chung nhæîng tiãûn nghi. Cuìng thæûc hiãûn nhæîng saín
pháøm trong mäüt nhaì maïy thç coï âuí nguäön kinh phê âãø coï âæåüc thiãút bë maïy
moïc hiãûn âaûi nháút, chè cáön phaíi xáy dæûng mäüt láön nhæîng tiãûn nghi cáön
thiãút chæï khäng coï sæû truìng làûp chæïc nàng vaì phaíi xáy dæûng nhæîng tiãûn
nghi riãng cho tæìng doìng saín pháøm, âiãöu âoï laìm tiãút kiãûm âæåüc kinh phê.
Cáúu truïc theo chæïc nàng coìn âáøy maûnh sæû phaït triãøn nhæîng kyî nàng
chuyãn sáu cuía nhán viãn. Caïc nhán viãn trong mäùi phoìng ban, bäüc läü, thãø
hiãûn âæåüc trçnh âäü chuyãn män cuía mçnh. Hçnh thæïc cáúu truïc theo chæïc nàng,
chè phaït huy taïc duûng âäúi våïi caïc cäng ty coï quy mä nhoí âãún væìa, chè kinh
doanh mäüt hoàûc mäüt vaìi saín pháøm.
Âiãøm yãúu cuía cáúu truïc chæïc nàng laì phaín æïng cháûm våïi nhæîng biãún
âäøi cuía mäi træåìng, nãúu khi naìo mäi træåìng khäng äøn âënh, cäng nghãû hay thay
âäøi, coï sæû phäúi håüp láùn nhau giæîa caïc phoìng ban, hãû thäúng cáúp báûc seî
tråí nãn läùi thåìi, nhæîng quy âënh bë trç hoaîn bë bãú tàõc, quaín trë cáúp cao khäng
thãø phaín æïng këp thåìi. Mäüt nhæåüc âiãøm khaïc cuía cáúu truïc theo chæïc nàng
laì tênh saïng taûo tháúp do thiãúu sæû kãút håüp taïc nghiãûp nãn mäùi thaình viãn
âiãöu coï goïc nhçn haûn chãú âäúi våïi muûc tiãu chung cuía täø chæïc.
Cáúu truïc chæïc nàng våïi liãn håüp ngang
Ngaìy nay coï xu hæåïng coi troüng sæû biãún âäøi, coï nhiãöu liãn håüp theo
chiãöu ngang hån båíi vç âiãöu kiãûn mäi træåìng coï nhiãöu biãún âäøi. Ngaìy nay coï
ráút nhiãöu cäng ty thaình cäng coìn duy trç nguyãn hãû thäúng cáúu truïc chæïc nàng.

11
Caïc täø chæïc thay thãú hãû thäúng liãn håüp theo chiãöu doüc bàòng caïch thiãút
láûp mäúi liãn hãû ngang, nhæ âaî noïi âãún pháön træåïc cuía chæång, nhaì quaín trë
âáøy maûnh mäúi liãn hãû theo chiãöu ngang bàòng nhiãöu cäng cuû: sæí duûng caïc
mäúi quan hãû, chæång trçnh hay giaïm âäúc nhaîn hiãûu, læûc læåüng taïc nghiãûp
hay caïc âäüi. Ngay caí täú chæïc phi låüi nhuáûn cuîng tháúy âæåüc táöm quan troüng
cuía liãn håüp ngang.
Hçnh 6.9 Toïm tàõt âàûc âiãøm täø chæïc theo cáúu truïc chæïc nàng
Bäúi caính

Cáúu truïc: Chæïc nàng

Mäi træåìng: êt biãún âäøi, äøn âënh
Cäng nghãû: Theo thuí tuûc, sæû phuû thuäüc láùn nhau êt
Quy mä: Nhoí âãún væìa
Muûc âêch: Hiãûu quaí bãn trong, cháút læång chuyãn män

Hãû thäúng bãn trong

Muûc âêch thæûc hiãûn: Nháún maûnh muûc tiãu chæïc nàng
Baín kãú hoaûch vaì ngán saïch: Trãn cå såí ngán saïch, baïo caïo thäúng kã
Quyãön haình chênh thæïc: Nhæîng nhaì quaín trë chæïc nàng

Thãú maûnh

1. Tênh kinh tãú cuía quy mä åí phaûm vi caïc phoìng chæïc nàng
2. Cho pheïp phaït triãøn kyî nàng chuyãn sáu cuía phoìng ban
3. Cho pheïp täø chæïc âaût âæåüc muûc tiãu chæïc nàng
4. Hiãûu quaí trong täø chæïc coï quy mä nhoí hoàûc væìa
5. Hiãûu quaí khi doanh nghiãûp chè saín xuáút mäüt hoàûc êt saín pháøm

Âiãøm yãúu

1. Phaín æïng cháûm våïi nhæîng thay âäøi cuía mäi træåìng
2. Caïc quyãút âënh âãöu táûp trung åí cáúp trãn, quaï taíi hãû thäúng cáúp
báûc
3. Keïm coï sæû liãn kãút håüp taïc giæîa caïc phoìng ban
4. Täø chæïc êt coï sæû saïng taûo
5. Coï táöm nhçn haûn chãú våïi muûc tiãu chung cuía täø chæïc

2. Cáúu truïc theo saín pháøm

12
 Cáúu truïc theo saín pháøm laì mäúi quan hãû chung maì thæåìng âæåüc goüi laì
cáúu truïc phán chia hoàûc âån vë phán chia hay âån vë tæû chuí. Våïi cáúu truïc naìy,
ngæåìi ta phán chia theo tiãu chê: saín pháøm caï nhán, dëch vuû, nhoïm saín pháøm,
caïc dæû aïn låïn hoàûc chæång trçnh, âån vë haình chênh, cäng viãûc buän baïn hay
låüi nhuáûn laìm trung tám. Neït âàûc træng cuía cáúu truïc saín pháøm laì noï âæåüc
nhoïm gäüp dæûa vaìo saín pháøm âáöu tæ cuía täø chæïc.
Âiãøm khaïc nhau giæîa cáúu truïc saín pháøm vaì cáúu truïc chæïc nàng âæåüc
biãøu diãùn åí hçnh 6.10. Cáúu truïc saín pháøm caïc chæïc nàng âæåüc thiãút kãú
theo tæìng loaûi saín pháøm hay doìng saín pháøm riãng biãût mäùi loaûi saín pháøm
âãöu coï caïc phoìng chæïc nàng: R&P, saín xuáút, kãú toaïn vaì marketing. Sæû håüp
taïc giæîa caïc phoìng chæïc nàng trong mäüt nhoïm saín pháøm âæåüc váûn duûng
täúi âa.
Cáúu truïc saín pháøm gia tàng sæû linh hoaût vaì thay âäøi båíi vç âån vë nhoí coï
thãø thêch æïng âæåüc våïi nhæîng nhu cáöu mäi træåìng. Hån næîa åí cáúu truïc saín
pháøm coï sæû phán quyãön ra caïc quyãút âënh, båíi vç hãû thäúng quyãön læûc
âæåüc chuyãøn vãö cáúp tháúp trong hãû thäúng cáúp báûc. Ngæåüc laûi cáúu truïc
theo chæïc nàng laûi âuìn âáøy viãûc ra quyãút âënh lãn cáúp cao theo moüi caïch
træåïc mäüt váún âãö nhán viãn chæïc nàng coï thãø giaíi quyãút.
Cáúu truïc saín pháøm phuì håüp våïi bäúi caính âæåüc täøng kãút åí hçnh 6.11.
Kiãøu cáúu truïc naìy âaût hiãûu quaí hoaût âäüng khi cáön coï sæû phäúi håüp giæîa
nhæîng phoìng chæïc nàng. Khi mäi træåìng khäng äøn âënh, cäng nghãû khäng theo
thuí tuûc vaì coï sæû tæång taïc qua laûi giæîa caïc phoìng ban, caïc muûc tiãu hæåïng
âãún hiãûu quaí bãn trong vaì sæû thêch æïng, thç mäüt cáúu truïc saín pháøm laì phuì
håüp.
Hçnh 6.10 Taïi cáúu truïc tæì chæïc nàng sang saín pháøm taûi Info-
Tech
Cáúu truïc chæïc
nàng
Täøng giaïm âäúc

R&D Saín xuáút Kãú toaïn Marketing

Caïc nhoïm saín

pháøm tæû quaín

Täøng giaïm âäúc

Xuáút baín âiãûn Vàn phoìng tæû Mäi træåìng aío

tæí âäüng

R M A M R M
13A M R M A M
& f c k & f c k & f c k
D g c t D g c t D g c t
 Cáúu truïc saín pháøm thæåìng âæåüc aïp duûng trong caïc cäng ty coï quy mä låïn,
nhæîng cäng ty khäøng läö vaì phæïc taûp nhæ General Electric, Pepsi Co, thç âæåüc
chia thaình caïc nhoïm tæû quaín âãø thuáûn tiãûn hån cho viãûc âiãöu haình vaì
kiãøm soaït. ÅÍ caïc cäng ty låïn, thæåìng âæåüc phán chia thaình caïc âån vë nhoí tæû
quaín hay caïc âån vë kinh doanh chiãún læåüc.
Cáúu truïc theo saín pháøm coï khaï nhiãöu thãú maûnh. Noï phuì håüp våïi sæû
thay âäøi nhanh choïng cuía âiãöu kiãûn mäi træåìng khäng äøn âënh vaì cung cáúp
nhiãöu saín pháøm cháút læåüng . Khi mäùi saín pháøm âæåüc phán chia thaình mäüt
âån vë riãng leí, khaïch haìng coï thãø liãn hãû træûc tiãúp våïi âån vë vaì âæåüc thoía
maîn. Viãûc håüp taïc diãùn ra giæîa caïc phoìng ban ráút hiãûu quaí. Mäùi saín
pháøm coï thãø âaïp æïng nhæîng âoìi hoíi cuía caïc âäúi tæåüng khaïch haìng hay caïc
vuìng khaïc nhau. Cáúu truïc saín pháøm hoaût âäüng hiãûu quaí trong täø chæïc coï
nhiãöu saín pháøm hay dëch vuû vaì coï âuí nhán viãn âãø chia thaình caïc âån vë
chæïc nàng riãng leí. Taûi caïc cäng ty Johnson & Johnson, Pepsi Co quyãön ra quyãút
âënh âæåüc phán chia xuäúng cáúp tháúp nháút. Mäùi âån vë coï thãø phaín æïng
nhanh choïng våïi nhæîng thay âäøi cuía thë træåìng.
Mäüt báút låüi trong viãûc sæí duûng cáúu truïc theo saín pháøm laì phaíi tiãu täún
nhiãöu chi phê do quy mä cáúu truïc tàng. Thay vç phán bäø 50 kyî sæ tiãún haình
nghiãn cæïu cuìng chung nhæîng tiãûn nghi trong mäüt cáúu truïc chæïc nàng, thç cæï
10 kyî sæ laûi âæåüc phán cäng âaím traïch 1 trong 5 doìng saín pháøm. Mäüt nhæåüc
âiãøm khaïc laì âaïnh máút tênh nghiãn cæïu chuyãn sáu cuía chæïc nàng, caïc tiãûn
nghi hay cå såí váût cháút phaíi tiãu täún gáúp âäi cho mäùi doìng saín pháøm. Mäüt
váún âãö khaïc laì caïc doìng saín pháøm bë taïch biãût våïi nhau, sæû håüp taïc giæîa
caïc doìng saín pháøm ráút khoï khàn. Nhæ mäüt ngæåìi âiãöu haình Johnson &
Johnson. Âaî noïi "chuïng täi luän phaíi nhàõc nhåí mçnh laì chuïng ta cuìng laìm cho
mäüt cäng ty".
Nhæîng doanh nghiãûp låïn nhæ Hewlett - Packard, Xerox vaì Digital Equipment
coï mäüt säú læåüng låïn caïc âån vë kinh doanh vaì cuìng täön taûi nhiãöu váún âãö
vãö liãn håüp ngang. Âäi khi âån vë chuyãn traïch pháön mãöm coï thãø saín xuáút ra
chæång trçnh khäng tæång thêch våïi thiãút bë vi tênh âæåüc baïn båíi âån vë khaïc.
Khaïch haìng ráút baìng hoaìng vaì tháút voüng khi mäüt giaïm âäúc baïn haìng cuía
âån vë naìy khäng biãút gç vãö sæû phaït triãøn cuía âån vë kia. Chênh vç váûy, læûc
læåüng taïc nghiãûp, nhiãöu caïch liãn håüp khaïc laì ráút cáön thiãút âãø liãn håüp
giæîa caïc âån vë kinh doanh.
Sæû thiãúu chuyãn män hoaï kyî nàng cuîng laì mäüt váún âãö trong cáúu truïc saín
pháøm. Caïc nhán viãn thæåìng truï troüng vaìo doìng saín pháøm hån laì chuyãn män

14
hoaï chæïc nàng. Vê duû, nhán viãn phoìng R&D, thæåìng nghiãn cæïu vãö låüi êch
cuía doìng saín pháøm hån laì låüi êch chung toaìn täø chæïc.
Hçnh 6.11 Âàûc âiãøm cuía cáúu truïc saín pháøm

Ngæî caính

Cáúu truïc: Saín pháøm

Mäi træåìng: Tênh khäng äøn âënh trung bçnh âãún cao, hay biãún âäøi
Cäng nghãû: Khäng theo thuí tuûc, tæång taïc cao giæîa caïc phoìng ban
Qui mä: Låïn
Muûc tiãu: Tênh hiãûu læûc bãn ngoaìi, thêch nghi, haìi loìng cuía
khaïch haìng
Hãû thäúng näüi bäü

Muûc tiãu haình âäüng: Nháún maûnh doìng saín pháøm

Kãú hoaûch vaì ngán saïch: Låüi nhuáûn laì troüng tám, chi phê vaì
doanh thu
Quyãön haình chênh thæïc: Giaïm âäúc saín pháøm
Thãú maûnh

1. Phuì håüp våïi mäi træåìng khäng äøn âënh, thay âäøi nhanh choïng
2. Sæû haìi loìng cuía khaïch haìng båíi vç traïch nhiãûm saín pháøm roî
raìng, giao tiãúp tàng lãn khäng coï tråí ngaûi
3. Cáön âãún sæû håüp taïc cao giæîa caïc chæïc nàng
4. Cho pheïp caïc âån vë thêch æïng våïi nhæîng biãún âäøi vãö: saín
pháøm, âëa baìn, khaïch haìng
5. Hiãûu quaí trong täø chæïc låïn våïi nhiãöu saín pháøm
6. Phán quyãön ra quyãút âënh

Âiãøm yãúu

1. Gáy ra sæû laîng phê cuía quy mä caïc phoìng chæïc nàng
2. Dáùn âãún sæû håüp taïc loíng leío giæîa caïc doìng saín pháøm
3. Khoï chuyãn sáu kyî nàng, chuyãn män hoïa chæïc nàng
4. Sæû thêch håüp vaì tiãu chuáøn hoïa giæîa caïc doìng saín pháøm
khoï khàn

3. Cáúu truïc theo khu væûc âëa lyï

15
 Ngaìy nay, ngæåìi ta cuîng thæåìng láúy tiãu chê ngæåìi sæí duûng hay khaïch
haìng âãø phán nhoïm trong täø chæïc. Loaûi cáúu truïc phäø biãún nháút trong loaûi
naìy laì cáúu truïc theo vuìng âëa lyï. Mäùi vuìng âãöu coï nhæîng nhu cáöu vaì thë
hiãúu khaïc nhau. Mäùi âån vë theo khu væûc âëa lyï bao gäöm táút caí caïc chæïc
nàng âi tæì saín xuáút âãún baïn saín pháøm trong vuìng âaî âæåüc phán cäng tæì
âáöu. ÅÍ vaìo cäng ty âa quäúc gia, ngæåìi ta láûp caïc âån vë tæû quaín riãng cho
tæìng quäúc gia hay cho tæìng khu væûc.
Caïch âáy vaìi nàm, cáúu truïc täø chæïc cuía cäng ty maïy tênh Apple âaî chuyãøn
tæì daûng cáúu truïc chæïc nàng sang cáúu truïc âëa lyï âãø dãù daìng cho viãûc saín
xuáút, phán phäúi saín pháøm maïy tênh Apple âãún moüi khaïch haìng trãn thãú giåïi.
Hçnh 6.12 biãøu diãùn cáúu truïc theo tæìng vuìng, khu væûc. Haîng Apple aïp duûng
cáúu truïc naìy âãø taûo ra mäüt âäüi nguî gäöm nhæîng quaín trë vaì nhán viãn hoaìn
chènh, nhæng hoü chè coï traïch nhiãûm âáøy maûnh sæû tiãu thuû haìng hoaï cäng ty
åí âëa baìn cuû thãø. Cáúu truïc theo vuìng âëa lyï taûo âiãöu kiãûn cho Apple vaì caïc
cæía haìng åí Canada dãù daìng nháûn biãút âãún caïc nhu cáöu cuía khaïch haìng åí
tæìng vuìng âëa lyï.
Cáúu truïc chia theo tiãu chê âëa lyï naìy cuîng coï âiãøm maûnh vaì âiãøm yãúu
tæång tæû nhæ âàûc âiãøm cuía cáúu truïc theo tiãu chê saín pháøm âaî nãu åí hçnh
6.11. Täø chæïc coï thãø thêch æïng våïi nhæîng nhu cáöu khaïch haìng riãng biãût
cuía tæìng khu væûc, nhæng nhán viãn chè quan tám âãún nhu cáöu khaïch haìng vaì
muûc tiãu cuía tæìng vuìng âëa lyï hån laì muûc tiãu chung cuía täø chæïc. Mäúi liãn
håüp ngang trong tæìng vuìng luän chàût cheî hån sæû liãn håüp giæîa caïc vuìng âëa
lyï hay giæîa cäng ty åí nhiãöu chi nhaïnh vaì täøng cäng ty.
Hçnh 6.12 Cáúu truïc âëa lyï cuía cäng ty Apple

CEO
John Sculley

Saín Apple Apple Apple taûi

pháøm taûi USA taûi EU Pacific
Apple

Dëch vuû Táy Áu Canada

baïn haìng
&Marketing
âãún caïc Bàõc Áu UÏc
vuìng laînh
thäø Phaïp Nháût

Nam Áu Nam Myî

4. Cáúu truïc häùn håüp

16
 Trãn thæûc tãú caïc cáúu truïc háöu nhæ khäng täön taûi thuáön tuyï mäüt daûng
cáúu truïc theo chæïc nàng, saín pháøm hay âëa lyï. Caïc tiãu chê âãø xáy dæûng cáúu
truïc täø chæïc coï thãø dæûa trãn caí saín pháøm vaì chæïc nàng hay saín pháøm vaì
âëa lyï cuìng mäüt luïc. Cáúu truïc coï sæû kãút håüp caí hai loaûi nhæ váûy goüi laì
cáúu truïc häùn håüp.
Khi mäüt cäng ty phaït triãøn låïn maûnh vaì coï nhiãöu saín pháøm hoàûc thë
træåìng tiãu thuû thç noï thæåìng âæåüc phán chia thaình caïc âån vë tæû quaín. Caïc
âån vë tæû quaín thæåìng âæåüc phán quyãön tæû ra háöu hãút moüi quyãút âënh liãn
quan âãún saín pháøm hay thë træåìng mçnh âaím traïch. Tuy nhiãn mäüt säú chæïc
nàng quan troüng cuîng âæåüc giæî laûi åí täøng âiãöu haình. Chæïc nàng cuía trung
tám âiãöu haình chè laì tæång âäúi vaì coï tênh äøn âënh cao, mong muäún âaût âæåüc
hiãûu quaí kinh tãú nhåì quy mä vaì tênh chuyãn män hoaï cao. Bàòng caïch kãút håüp
giæîa hai loaûi cáúu truïc theo saín pháøm vaì chæïc nàng, saín pháøm vaì âëa lê coï
thãø phaït huy âiãøm maûnh vaì khàõc phuûc âæåüc caïc âiãøm yãúu cuía mäùi loaûi
riãng leí. Vê duû, Sun Petroleum Product cuîng cå cáúu laûi tæì cáúu truïc chæïc nàng
sang cáúu truïc häùn håüp bàòng caïch kãút håüp theo tiãu chê: Caïc âån vë saín
pháøm vaì nhiãöu phoìng chæïc nàng.
Hçnh 6.3 Cáúu truïc häùn håüp cuía cäng ty Sun Petroleum Product

Täøng giaïm
âäúc

Luáût sæ Giaïm âäúc Giaïm âäúc Giaïm âäúc Giaïm âäúc

tæ váún nhán læûc cäng nghãû taìi chênh chiãún
læåüc

G.âäúc G.âäúc G.âäúc G.âäúc

cháút âäút hoïa dáöu hoïa hoüc tiãûn nghi Âiãöu haình
chung
Marketing Marketing Marketing 6Nhaì maïy
hoïa dáöu G.âäúc
nguyãn liãûu
K.hoaûch K.hoaûch K.hoaûch
&kinh tãú &kinh tãú &kinh tãú G.âäúc
kãú hoaûch
Cung æïng Cung æïng Cung æïng
phán phäúi phán phäúi phán phäúi
Cáúu truïc häùn håüp thæåìng sæí duûng trong bäúi caính tæång tæû nhæ cáúu truïc
Saín xuáút
saín pháøm. Saín xuáút
Cáúu truïc häùn håüp âæåüc Saín
aïp xuáút
duûng trong âiãöu kiãûn mäi træåìng
khäng bãön væîng båíi vç saín pháøm khu væûc laì coï duûng yï cho sæû saïng taûo
vaì hiãûu quaí âäúi våïi bãn ngoaìi. Cäng nghãû cuîng coï thãø caí hai træåìng håüp
theo thuí tuûc vaì khäng theo thuí tuûc, vaì quan hãû qua laûi láùn nhau giæîa caïc
chæïc nàng trong nhoïm pháøm. Quy mä thæåìng låïn âãø cung cáúp âáöy âuí gáúp âäi
læåüng taìi nguyãn cáön thiãút cho âån vë saín pháøm hay khu væûc. Cáúu truïc naìy

17
væìa thoaí maîn cao nhu cáöu khaïch haìng vaì coï tênh saïng taûo cao, væìa thæûc
hiãûn täút muûc tiãu hiãûu quaí våïi sæû tän troüng caïc phoìng chæïc nàng.
Trong 6.14, thãú maûnh låïn nháút cuía cáúu truïc häùn håüp laì täø chæïc coï tênh
thêch nghi cao. Täø chæïc coï thãø âaût hiãûu quaí cao nháút åí hai màût, væìa âaût
âæåüc hiãûu quaí trong âån vë kinh doanh theo saín pháøm hay khu væûc, væìa âaût
âæåüc hiãûu quaí nhåì chuyãn män hoïa theo phoìng ban chæïc nàng. Cáúu truïc naìy
taûo âæåüc sæû haìi hoìa giæîa sæû cäú gàõng cho tæìng âån vë kinh doanh vaì cäú
gàõng cho muûc tiãu chung. Caïch nhoïm theo saín pháøm hay khu væûc seî taûo ra
sæû phäúi håüp hiãûu quaí trong tæìng âån vë kinh doanh. Caïc "ban chæïc nàng"
chênh thç taûo nãn sæû liãn kãút giæîa caïc âån vë kinh doanh.
Hçnh 6.14 Caïc âàûc âiãøm cáúu truïc häùn håüp

Ngæî caính

Cáúu truïc: Häùn håüp

Mäi træåìng: Khäng chàõc chàõn væìa phaíi âãún cao, nhu cáöu khaïch haìng
thay âäøi
Cäng nghãû: Theo thuí tuûc hoàûc khäng, våïi mäüt säú quan hãû qua laûi
chæïc nàng
Qui mä: Låïn
Muûc tiãu: Væìa âaût hiãûu quaí bãn ngoaìi, væìa âaût hiãûu quaí trong nhæîng
Hãû thäúng bãn trong
chæïc nàng
Muûc tiãu haình âäüng: Nháún maûnh doìng saín pháøm vaì mäüt säú chæïc
nàng
Kãú hoaûch vaì ngán saïch: Låüi nhuáûn caïc âån vë kinh doanh, chi phê cho
caïc chæïc nàng cå baín
Quyãön haình chênh thæïc: Giaïm âäúc saín pháøm kãút håüp våïi giaïm âäúc
chæïc nàng
Sæïc maûnh

1. Cho pheïp täø chæïc thêch nghi vaì håüp taïc trong saín pháøm
2. Âaût âæåüc hiãûu quaí åí caí hai màût: chæïc nàng vaì saín pháøm hay khu
væûc
3. Dáùn âãún kãút håüp täút hån muûc tiãu nhæîng âån vë våïi liãn hiãûp cäng
ty
4. Âaût âæåüc sæû kãút håüp trong vaì giæîa caïc doìng saín pháøm
Âiãøm yãúu

1. Tiãöm taìng sæû tàng quaï mæïc vãö chi phê cho quaín lyï chung
2. Dáùn âãún máu thuáùn giæîa dån vë kinh doanh vaì chæïc nàng åí liãn håüp
cäng ty
3. Gáy khoï khàn cho kiãøm soaït cuía quaín trë cáúp cao

Âiãøm yãúu cuía cáúu truïc häùn håüp nàòm åí chäù phê täøn cho viãûc quaín trë toaìn
cäng ty laì quaï låïn. Caïc täø chæïc coï kinh nghiãûm, hoü âãöu xáy dæûng âäüi nguî

18
quaín trë chæïc nàng chung åí cáúp liãn håüp cäng ty âãø giaïm saït caïc âån vë kinh
doanh. Caïc cäng viãûc cuía caïc nhoïm giaïm saït chuyãn män åí cáúp liãn håüp cäng
ty thæåìng coï sæû truìng làûp våïi cäng viãûc cuía caïc âån vë kinh doanh saín pháøm.
Nãúu khäng coï biãûn phaïp haûn chãú thç chi phê quaín trë seî tàng lãn vä cuìng låïn,
chi phê tè lãû thuáûn våïi säú læåüng caïn bäü quaín trë täøng cäng ty. Hån næîa, luïc
âoï viãûc phán quyãön seî khäng coìn räüng raîi maì chuyãøn sang táûp quyãön nãn
caïc âån vë saín pháøm dãù âaïnh máút khaí nàng phaín æïng nhanh våïi nhæîng thay
âäøi cuía mäi træåìng. Nhæ âaî noïi âãún åí chæång 5 vãö quy mä, nhæîng cäng ty nhæ
Nucor, Hanson Industries vaì Burlington, Norther luän cäú gàõng haûn chãú tiãút
kiãûm chi phê cho viãûc quaín trë bàòng caïch luän giæî âäüi nguî caïn bäü quaín trë åí
mæïc tháúp hån con säú 100. Màûc duì åí mäùi âån vë kinh doanh laûi coï 33.000 nhán
viãn. Ban quaín trë åí caïc cäng ty luän giaím thiãøu täúi âa âäüi nguî quaín trë âáöu
naîo âãø traïnh tçnh traûng quan liãu vaì khuyãún khêch sæû mãöm deío cuía caïc âån
vë kinh doanh.
Nhæîng âiãøm yãúu cuía täø chæïc laì hay xaíy ra sæû máu thuáùn giæîa caïc âån vë
kinh doanh vaì caïc phoìng ban chæïc nàng åí liãn håüp cäng ty, ngæåìi âiãöu haình
chæïc nàng khäng coï quyãön haình âäúi våïi caïc hoaût âäüng kinh doanh cuía tæìng
âån vë kinh doanh, nãn caïc giaïm âäúc cuía âån vë kinh doanh seî khäng muäún tuán
theo låìi chè dáùn cuía caïc nhaì quaín trë cáúp cao vaì caïc nhaì quaín trë cáúp cao
cuîng thæåìng khäng âäöng yï våïi nhæîng mong muäún cuía âån vë kinh doanh, våïi
chênh saïch cuía hoü. Caïc nhaì quaín trë cáúp cäng ty thæåìng khäng hiãøu ràòng
âiãöu duy nháút maì caïc âån vë kinh doanh mong muäún laì sæû thoaí maîn nhæîng
thë træåìng khaïc nhau. Cáúu truïc häùn håüp thæåìng khäng hãö nghiãng vãö chè
mäüt cáúu truïc âån thuáön laì chæïc nàng hay saín pháøm. Noï khàõc phuûc âiãøm
yãúu cuía caí hai loaûi trãn vaì táûn duûng thãú maûnh cuía chuïng.
5. Cáúu truïc ma tráûn
Mäüt kiãøu cáúu truïc khaïc cuîng dæûa trãn tiãu chê nhiãöu saín pháøm âáöu ra laì
cáúu truïc ma tráûn. Cáúu truïc naìy coï thãø âæåüc aïp duûng khi mäùi yãúu täú cuía
mäi træåìng âãöu cáön yï kiãún xæí lyï cuía chuyãn gia cäng nghãû, hoàûc mäüt yãúu
täú khaïc laì âoìi hoíi sæû thay âäøi nhanh choïng bãn trong mäùi doìng saín pháøm.
Cáúu truïc ma tráûn thæåìng laì cáu traí låìi khi caïc täø chæïc khäng tçm âæåüc cå
chãú kãút håüp ngang cáön thiãút trong táút caí caïc cå cáúu chæïc nàng, saín pháøm,
khu væûc hay cáúu truïc häùn håüp.
Cáúu truïc ma tráûn laì hçnh thæïc maûnh vãö liãn håüp ngang. Âàûc âiãøm duy
nháút âàûc træng cho ma tráûn laì cáúu truïc saín pháøm vaì cáúu truïc chæïc nàng
(liãn kãút theo chiãöu ngang vaì chiãöu doüc) âãöu âæåüc thæûc hiãûn âäöng thåìi.
Cáúu truïc ma tráûn cuîng âæåüc chia thaình caïc bäü pháûn riãng biãût giäúng nhæ
cáúu truïc häùn håüp. Nhæng trong cáúu truïc ma tráûn nhæîng giaïm âäúc saín pháøm
vaì giaïm âäúc chæïc nàng coï quyãön haình ngang nhau trong mäüt täø chæïc, do âoï
nhán viãn coï traïch nhiãûm phaíi baïo caïo våïi caí hai giaïm âäúc. Cáúu truïc ma

19
tráûn tæång tæû nhæ laì viãûc sæí duûng ngæåìi täøng âiãöu haình vaì ngæåìi giaïm
âäúc saín pháøm (âaî nãu åí pháön træåïc) chè coï âiãøm khaïc biãût laì caïc giaïm
âäúc saín pháøm (chiãöu ngang) åí âáy coï quyãön læûc ngang bàòng våïi giaïm âäúc
chæïc nàng.
a. Âiãöu kiãûn cuía cáúu truïc ma tráûn. Màûc duì hãû thäúng cáúp báûc theo caí hai
chiãöu nghe coï veí laû trong viãûc thiãút kãú täø chæïc nhæng cáúu truïc ma tráûn laì
giaíi phaïp âuïng âàõn khi cäng ty gàûp phaíi nhæîng âiãöu kiãûn sau:
- Âiãöu kiãûn 1. Buäüc phaíi phán bäú nguäön læûc khan hiãúm cho caïc doìng saín
pháøm. Quy mä täø chæïc vaì säú doìng saín pháøm thæåìng åí mæïc trung bçnh, nãn
ráút khoï khàn trong viãûc phán bäø vaì sæí duûng håüp lyï nguäön nhán læûc, maïy
moïc giæîa caïc saín pháøm. Vê duû, täø chæïc khäng âuí nguäön læûc âãø bäø
nhiãûm mäüt kyî sæ duy nháút chuyãn cho mäüt saín pháøm nháút âënh cho nãn
ngæåìi kyî sæ âoï âæåüc phán cäng laìm viãûc baïn thåìi gian cho nhiãöu saín pháøm
hay kãú hoaûch khaïc nhau.
- Âiãöu kiãûn 2. AÏp læûc mäi træåìng âoìi hoíi phaíi cán bàòng cho hai hoàûc nhiãöu
yãúu täú âáöu ra bë trç chêch. Vê duû, cháút læåüng kyî thuáût (cáúu træïc chæïc
nàng) vaì thæåìng xuyãn coï saín pháøm måïi (cáúu truïc saín pháøm). Caí hai aïp læûc
trãn coï nghéa laì phaíi âaím baío cán bàòng giæîa chæïc nàng vaì doìng saín pháøm
cuía täø chæïc vaì caí hai cáúu truïc áúy âãöu cáön thiãút âãø duy trç sæû cán bàòng.
- Âiãöu kiãûn 3. Phaûm vi mäi træåìng cuía täø chæïc væìa phæïc taûp væìa dãù thay
âäøi. Sæû thay âäøi thæåìng xuyãn cuía bãn ngoaìi vaì sæû aính hæåíng taïc âäüng qua
laûi giæîa caïc phoìng ban cáön âãún mäüt säú læåüng låïn sæû håüp taïc chàût cheî
vaì thäng tin cáön xæí lyï caí vãö chiãöu doüc láùn chiãöu ngang.
Do sæû phaït sinh ba âiãöu kiãûn trãn nãn hãû thäúng quyãön haình theo chiãöu
doüc vaì chiãöu ngang laì ngang nhau. Cáúu truïc quyãön læûc hai chiãöu âæåüc
thaình láûp nhæ váûy âãø âaím baío sæû cán bàòng quyãön haình giæîa chuïng.
Hçnh 6.15 Cáúu truïc quyãön læûc keïp trong täø chæïc ma tráûn

Giaïm âäúc

Ngæåìi T.phoìng T.phoìng T.phoìng Ngæåìi T.phoìng

âiãöu haình thiãút kãú saín xuáút marketing tiãu duìng haình
hoaût âäüng chênh
saín pháøm

Giaïm âäúc
saín pháøm
A
Giaïm âäúc
saín pháøm
B
Giaïm âäúc
saín pháøm
C 20
Giaïm âäúc
saín pháøm
 Âãö cáûp trong hçnh 6.15 cho ràòng cáúu truïc ma tráûn âæåüc sæí duûng trong
xæåíng saín xuáút quáön aïo. Saín pháøm A laì giaìy deïp, saín pháøm B laì quáön aïo
ra ngoaìi, saín pháøm C laì quáön aïo nguí. Mäùi doìng saín pháøm laûi coï nhæîng thë
træåìng vaì khaïch haìng khaïc nhau. Cäng ty muäún hoaût âäüng theo cáúu truïc saín
pháøm âãø thêch æïng våïi mäi træåìng nhæng do cäng ty coï quy mä trung bçnh, cäng
ty phaíi sæí duûng hiãûu quaí nhán viãn cho cäng viãûc cuía mäùi doìng saín pháøm
tæì kháu thiãút kãú, chãú taûo, âãún marketing. Tháût khoï coï âuí nhán viãn thiãút kãú
âãø thaình láûp cho mäùi doìng saín pháøm mäüt phoìng thiãút kãú riãng, nãn nhán
viãn thiãút kãú âäöng thåìi tham gia vaìo caïc doìng saín pháøm khaïc nhau. Hån næîa
viãûc tiãúp tuûc duy trç caïc phoìng chæïc nàng chung: saín xuáút, thiãút kãú,
marketing, taûo âiãöu kiãûn cho nhán viãn coï thãø phaït triãøn chuyãn sáu, tæì âoï
phuûc vuû täút hån cho caïc doìng saín pháøm cuû thãø mäüt caïch hiãûu quaí.
b. Vai troì cuía cáúu truïc ma tráûn. Hçnh 6.15 mä taí vãö cáúu truïc ma tráûn vaì ta
coï thãø tháúy âæåüc âàûc âiãøm âàûc træng cuía cáúu truïc ma tráûn laì mäùi nhán
viãn âãöu coï hai nhaì laînh âaûo. Caïc nhaì quaín trë laìm viãûc trong cáúu truïc ma
tráûn thç khoï khàn hån so våïi cáúu truïc khaïc chè coï mäüt quyãön haình båíi vç
trong cáúu truïc naìy âoìi hoíi quaín trë phaíi coï nhiãöu kyî nàng hån. Âãø cáúu truïc
ma tráûn âæåüc hiãûu quaí, caïc nhaì quaín trë chuí chäút phaíi coï sæû phán cäng
traïch nhiãûm cuû thãø. Nhæîng ngæåìi âoïng vai troì chuí chäút laì nhaì laînh âaûo
trong cáúu truïc ma tráûn vaì nhæîng nhán viãn coï "hai thæåüng cáúp"
Hçnh 6.16 biãøu diãùn vãö cáúu truïc ma tráûn cuía træåìng Âaûi hoüc Kinh tãú.
Trong cáúu truïc ma tráûn naìy, caïc phoìng chæïc nàng chênh laì: Phoìng quaín trë,
âaìo taûo, taìi chênh, kãú toaïn; chuïng chênh laì quan hãû cáúp báûc theo chiãöu doüc.
Coìn caïc quan hãû theo chiãöu ngang thç âæåüc truyãön âaût âãún "ngæåìi âiãöu
haình chæång trçnh" cho caïc chæång trçnh âaìo taûo âaûi hoüc, thaûc syî vaì tiãún sé.
Hçnh 6.16 Thaình pháön chuí chäút trong cáúu truïc ma tráûn cuía træåìng
ÂHKT

Hiãûu træåíng
ÂHKT

T.phoìng T.ph T.phoìng T.phoìng

quaín trë oìng taìi Kãú Âiãöu haình
Mar chênh toaïn Ch trçnh ÂH

Chuyãn Âiãöu haình

viãn TC Ch trçnh MBA

Âiãöu haình
Ch trçnh tiãún syî

21
- Ngæåìi laînh âaûo cao nháút. Trong træåìng håüp naìy, giaïm âäúc hay hiãûu træåíng
laì ngæåìi laînh âaûo cao nháút, laì ngæåìi coï quyãön haình âæïng âáöu trong hãû
thäúng cáúu truïc. Traïch nhiãûm cuía ngæåìi naìy âaím baío sæû cán bàòng quyãön
læûc giæîa quaín trë theo chæïc nàng nhæ: træåíng caïc phoìng taìi chênh, marketing,
haình chênh... vaì giaïm âäúc saín pháøm (hoàûc ngæåìi âiãöu haình chæång trçnh):
giaïm âäúc saín pháøm A, giaïm âäúc saín pháøm B... Ngæåìi naìy cuîng phaíi phán
quyãön ra quyãút âënh vaì taûo âiãöu kiãûn âãø træåíng phoìng vaì giaïm âäúc saín
pháøm tiãúp tiãúp xuïc vaì cuìng nhau giaíi quyãút caïc váún âãö, âiãöu âoï laìm cho
viãûc håüp taïc vaì chia seî thäng tin dãù daìng hån.
- Nhaì laînh âaûo trong cáúu truïc ma tráûn. Váún âãö cuía caïc nhaì laînh âaûo trong
cáúu truïc ma tráûn laì træåíng phoìng chæïc nàng vaì ngæåìi giaïm âäúc saín pháøm,
hoü khäng thãø toaìn quyãön kiãøm soaït caïc nhán viãn. Caïc nhaì laînh âaûo trong
cáúu truïc ma tráûn phaíi laìm viãûc våïi nhau âãø vaûch ra nhæîng hoaût âäüng trong
phaûm vi maì hoü âaím traïch. Traïch nhiãûm cuía træåíng phoìng gàõn liãön våïi
chuyãn män thuäüc chæïc nàng, caïc qui âënh, vaì tiãu chuáøn chuyãn män. Giaïm
âäúc saín pháøm coï toaìn quyãön vaì chëu traïch nhiãûm phäúi håüp toaìn bäü caïc
hoaût âäüng cuía cáúp dæåïi trong viãûc taûo ra saín pháøm. Chàóng haûn ngæåìi
âiãöu haình chæång trçnh åí hçnh 6.16 coï quyãön quyãút âënh vãö lëch hoüc, lëch thi,
näüi dung âãø khäng coï sæû truìng làûp giæîa caïc chæång trçnh hay khoïa hoüc.
Ngæåìi laînh âaûo ma tráûn phaíi sàôn saìng âæång âáöu våïi ngæåìi khaïc vãö sæû
báút âäöng vaì máu thuáùn. Hoü cuîng phaíi cäüng taïc våïi nhau vãö nhiãöu màût nhæ
xem xeït laûi thaình têch, kiãøm tra cäng viãûc, cuìng ra caïc quyãút âënh vãö âãö
baût, thàng chæïc hay tàng læång cho nhán viãn,...tæì khi nhaì chuyãn män baïo caïo
cho hoü. Caïc hoaût âäüng naìy âoìi hoíi nhiãöu thåìi gian, giao tiãúp, kyî nàng laìm
viãûc våïi moüi ngæåìi, âoï laì táút caí nhæîng pháøm cháút cáöm thiãút cuía nhaì
quaín trë trong cáúu truïc ma tráûn.
- Nhán viãn coï ‘’hai thæåüng cáúp". Nhán viãn naìy thæåìng phaíi lo làõng vaì aïp
læûc. Vç caí hai nhaì laînh âaûo trong cáúu truïc ma tráûn thæåìng âàût ra nhæîng yãu
cáöu máu thuáùn nhau. Vê duû, chuyãn viãn taìi chênh phaíi âäúi phoï våïi nhæîng âoìi
hoíi máu thuáùn cuía træåíng phoìng taìi chênh vaì giaïm âäúc saín pháøm. Nhæîng
nhán viãn “hai thæåüng cáúp”naìy phaíi tuán theo yãu cáöu cuía træåíng phoìng taìi
chênh vãö tiãu chuáøn hay quy âënh vãö taìi chênh thç máu thuáùn træûc tiãúp våïi
giaïm âäúc saín pháøm trong viãûc âaím baío nguäön læûc cho viãûc phaït triãøn saín
pháøm taûi thåìi âiãøm naìy. Hoü phaíi biãút laìm thãú naìo vaì dæûa vaìo caí hai âãø
ra quyãút âënh. Hoü phaíi cán bàòng mäúi quan hãû våïi hai thuí lénh. Hoü phaíi thãø
hiãûn loìng nhiãût huyãút âäúi våïi caí træåíng phoìng vaì giaïm âäúc saín pháøm.
c. Âiãøm maûnh vaì âiãøm yãúu. Cáúu truïc ma tráûn âæåüc duìng hiãûu quaí trong
mäi træåìng coï nhiãöu biãún âäüng vaì muûc tiãu hæåïng âãún hai tiãu chê caí vãö
saín pháøm vaì chæïc nàng. Cáúu truïc quaín trë hai chiãöu taûo âiãöu kiãûn thuáûn
låüi cho viãûc liãn laûc vaì håüp taïc tæì âoï coï thãø âäúi phoï våïi nhæîng thay âäøi

22
nhanh choïng cuía mäi træåìng âäöng thåìi cán bàòng quyãön læûc giæîa giaïm âäúc
saín pháøm vaì træåíng phoìng chæïc nàng. Cáúu truïc ma tráûn laì mäüt cáúu truïc
hæîu cå nãn taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi cho viãûc thaío luáûn vaì cháúp nháûn
nhæîng váún âãö khoï khàn. Noï coï hiãûu quaí cao nháút khi aïp duûng trong caïc täø
chæïc coï quy mä trung bçnh vaì êt doìng saín pháøm. Nãúu chè coï mäüt saín pháøm
thç cáúu truïc ma tráûn laì khäng cáön thiãút nhæng nãúu coï nhiãöu doìng saín pháøm
thç seî ráút khoï khàn cho viãûc liãn laûc hai chiãöu cuìng mäüt luïc.

Ngæî caính
Cáúu truïc: Ma tráûn
Mäi træåìng: Coï nhiãöu biãún âäøi
Cäng nghãû: Linh hoaût vaì taïc âäüng qua laûi våïi nhau
Quy mä: Trung bçnh, coï vaìi doìng saín pháøm
Muûc tiãu: Sæû chuyãn män kyî thuáût vaì saïng taûo trong doìng saín
pháøm keïp Hãû thäúng bãn trong
Muûc tiãu hoaût âäüng: Chuï troüng vaìo saín pháøm vaì chæïc nàng
nagng nhau
Kãú hoach vaì ngán saïch: Hãû thäúng keïp, chæïc nàng vaì doìng saín
pháøm phäúi håüp haìi hoìa
Quyãön haình chênh thæïc: Âáöu mäúi giæîa nhaì laînh âaûo theo
Sæïc maûnh
chæïc nàng vaì theo saín pháøm
1. Taûo ra âæåüc sæû phäúi håüp cáön thiãút âãø thoía maîn nhæîng âoìi hoíi
keïp cuía mäi træåìng.
2. Coï sæû phán phäúi linh hoaût vãö nguäön læûc con ngæåìi giæîa caïc saín
pháøm
3. Ráút hiãûu quaí khi doanh nghiãûp âoìi hoíi coï nhiãöu quyãút âënh thêch
æïng këp thåìi vaì mäi træåìng coï nhiãöu biãún âäøi.
4. Taûo cå häüi cho sæû phaït Âiãøm
triãøn khaí
yãúunàng theo chæïc nàng hay saín
pháøm
1. Cáúu truïc
5. Hiãûu quaí quyãön haình
nháút khi keïp naìy
täø chæïc coï laìm chotrung
quy mä caïc bçnh
nhán vaì
viãncoï
thæåìng
nhiãöuxuyãn
loaûi
phaíi cán nhàõc vaì hay màõc phaíi sai láöm
2. Âoìi hoíi nhán viãn phaíi coï kyî nàng giao tiãúp räüng raîi, âæåüc âaìo
taûo bao quaït
3. Tiãu täún nhiãöu thåìi gian cho nhæîng cuäüc hoüp vaì nhæîng quyãút
âënh báút âäöng nhau
4. Chè hoaût âäüng hiãûu quaí khi cäng ty hiãøu roî vãö cáúu truïc, vaì cháúp
nháûn quan hãû baïo caïo måïi laì "ngang quyãön" thay thãú cho hãû thäúng
cáúp báûc chiãöu doüc
Hçnhcoï
5. Cáön phaíi 6.17
aïpÂàûc âiãøm
læûc keïp tæì cuía cáúu âãø
bãn ngoaìi truïc ma
duy trçtráûn
quyãön læûc.
Cáúu truïc ma tráûn âæåüc sæí duûng trong caïc täø chæïc âaî hån ba mæåi nàm.
Màûc duì hãû thäúng liãn håüp ngang âaî phaït triãøn maûnh meî nhæng biãøu hiãûn
chæïng thæûc tênh hiãûu quaí cuía noï váùn coìn mang tênh raíi raïc. Hçnh 6.17 täøng
kãút thãú maûnh vaì âiãøm yãúu cuía täø chæïc dæûa trãn nhæîng hiãøu biãút nháút
âënh cuía chuïng ta vãö täø chæïc aïp duûng noï.

23
 Hãû thäúng bãn ngoaìi phaín aïnh vãö cáúu truïc hai chiãöu, nhæîng "nhán viãn hai
thæåüng cáúp" phaíi nháûn thæïc vaì cháúp nháûn theo nhæîng muûc tiãu cuía caïc
chæïc nàng vaì saín pháøm. Hãû thäúng kãú hoaûch vaì ngán saïch phaíi âæåüc thiãút
kãú keïp, mäüt aïp duûng cho hãû thäúng cáúp báûc chæïc nàng, mäüt aïp duûng cho
cáúp báûc theo saín pháøm. Quyãön læûc vaì sæû aính hæåíng âæåüc chia âãöu cho
caí nhaì laînh âaûo vãö chæïc nàng láùn saín pháøm.
Thãú maûnh cuía caïc cáúu truïc ma tráûn laì noï laìm cho täø chæïc coï thãø thoía
maîn nhæîng âoìi hoíi cuía mäi træåìng trãn caí hai màût. Nguäön læûc con ngæåìi vaì
thiãút bë coï thãø âæåüc phán taïch.

V. NHÆÎNG TRIÃÛU CHÆÏNG THÃØ HIÃÛN SÆÛ HAÛN CHÃÚ CUÍA

CÁÚU TRUÏC
Mäùi hçnh thæïc cuía cáúu truïc täø chæïc: theo chæïc nàng, saín pháøm, ma tráûn
thç tæåüng træng cho mäüt cäng cuû coï thãø giuïp nhaì quaín trë täø chæïc cäng ty
cuía mçnh mäüt caïch hiãûu quaí, tuìy theo yãu cáöu cuía täø chæïc trong mäùi tçnh
huäúng nháút âënh. Theo âënh kyì caïc nhaì quaín trë cáúp cao thæåìng âaïnh giaï
vãöö cáúu truïc täø chæïc âãø quyãút âënh xem noï coï coìn phuì håüp hay khäng, hay
âaî âãún luïc phaíi taïi thiãút kãú laûi cáúu truïc cuía täø chæïc. Mäüt säú cäng ty ban
âáöu chè cäú duy trç mäüt loaûi cáúu truïc nháút âënh, nhæng sau âoï hoü âaî taïi cáúu
truïc täø chæïc âãø coï sæû thêch håüp giæîa cáúu truïc baïo caïo bãn trong vaì nhu
cáöu cuía mäi træåìng bãn ngoaìi. Vê duû nhæ cäng ty maïy tênh Apples, âaî thay âäøi
tæì cáúu truïc chæïc nàng sang cáúu truïc saín pháøm khoaíng mäüt nàm âãø båït sæû
caûnh tranh giæîa caïc doìng saín pháøm cuía chênh noï. Nhæ mäüt qui luáût chung,
khi cáúu truïc täø chæïc khäng coìn phuì håüp våïi nhu cáöu cuía täø chæïc, thç mäüt
trong nhæîng triãûu chæïng sau âáy seî xuáút hiãûn.
1. Viãûc ra quyãút âënh bë trç hoaîn hoàûc keïm cháút læåüng
Nàng læûc phán quyãön cho cáúp dæåïi coìn yãúu keïm. Vç thãú hãû thäúng cáúp
báûc hçnh phãùu naíy sinh nhiãöu váún âãö vaì coï quaï nhiãöu quyãút âënh nhaì
quaín trë cáön phaíi âæa ra nãn nhaì quaín trë coï thãø bë quaï taíi. Mäüt nguyãn nhán
khaïc dáùn âãún quyãút âënh keïm cháút læåüng laì thäng tin khäng âæåüc truyãön
âaût âãún âuïng ngæåìi. Viãûc liãn håüp tiãu thuû chè theo chiãöu doüc hoàûc chiãöu
ngang coï thãø khäng âaím baío cho viãûc ra quyãút âënh coï cháút læåüng
2. Cáúu truïc täø chæïc thiãúu linh hoaût træåïc nhæîng thay âäøi cuía mäi
træåìng
Mäüt trong nhæîng lyï do dáùn âãún sæû yãúu keïm âäü linh hoaût trong täø chæïc
laì do giæîa caïc phoìng ban khäng coï sæû phäúi håüp theo chiãöu ngang, vê duû nhæ
phoìng marketing thæûc hiãûn viãûc khaío saït nhu cáöu khaïch haìng trong khi âoï
phoìng nghiãn cæïu tçm hiãøu nhæîng phaït triãøn trong cäng nghãû, nãn giæîa chuïng
cáön phaíi coï sæû phäúi håüp våïi nhau. Cáúu truïc täø chæïc coìn chè ra traïch

24
nhiãûm cuía tæìng phoìng ban bao gäöm viãûc khaío saït thë træåìng vaì phaín æïng
linh hoaût.
3. Coï nhiãöu máu thuáùn täön taûi
Cáúu truïc täø chæïc chè ra caïch nhæîng muûc tiãu máu thuáùn cuía caïc phoìng
ban kãút håüp trong mäüt muûc âêch cuía toaìn thãø cäng ty. Khi hoaût âäüng cuía
phoìng ban taûi âiãøm giao nhau cuía muûc tiãu hay dæåïi aïp læûc âãø âaût âæåüc
muûc tiãu cuía phoìng ban våïi chi phê muûc tiãu cuía caí täø chæïc, cáúu truïc naìy
thæåìng bë sai láöm. Kyî thuáût liãn kãút theo chiãöu ngang thç khäng âáöy âuí.

25