Το αντικείμενο

Το αντικείμενο είναι η λέξη της πρότασης που απαντάει στην ερώτηση «τι;» ή
«ποιον;» ή «σε ποιον;».
Το αντικείμενο είναι η λέξη στην οποία πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
Παράδειγμα
Ο υδραυλικός διορθώνει τη βρύση.

Υποκείμενο Ρήμα Αντικείμενο

Το υποκείμενο βρίσκεται πάντοτε σε πτώση ονομαστική και μπορεί να είναι όνομα ή

αντωνυμία.
Το αντικείμενο μπαίνει συνήθως σε πτώση αιτιατική και σπάνια σε γενική..

ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ Ν
Τα άρθρα το(ν), τη(ν), ένα(ν) στην αιτιατική του ενικού άλλες φορές διατηρούν το ν και
άλλες φορές το χάνουν. Διατηρούν το τελικό ν όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από
φωνήεν, από τα σύμφωνα κ, π, τ, ξ, ψ ή από τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ, τσ, τζ.
Όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από ένα άλλο σύμφωνο (β, γ, δ, ζ, θ, λ, μ, ν, ρ, σ,
φ, χ), τότε τα άρθρα χάνουν το τελικό ν.
τον πατέρα, την Άννα, έναν ψαρά, τον ξυλοκόπο, τον τζίτζι-
κα, την τσάντα, τη βραδιά, ένα θάμνο, το λαγό, το μανάβη,
ένα ρινόκερο

Αόριστες αντωνυμίες
λέγονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα που
δεν το ονομάζουμε είτε γιατί δεν το ξέρουμε ή γιατί δε θέλουμε.

Οι αόριστες αντωνυμίες είναι: ένας, μια (μία), ένα

• κανένας, καμιά (καμία), κανένα κάθε
• καθένας, καθεμιά (καθεμία), καθένα
• κάποιος, κάποια, κάποιο κάμποσος, κάμποση, κάμποσο
• μερικοί, μερικές, μερικά
• άλλος, άλλη, άλλο
• κάτι, κατιτί
• καθετί
• τίποτε (τίποτα)
• ο δείνα, η δείνα, το δείνα
• ο τάδε, η τάδε, το τάδε

Δεικτικές αντωνυμίες λέγονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε όταν δείχνουμε.

Οι δεικτικές αντωνυμίες είναι:
• αυτός, αυτή, αυτό
• (ε)τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο εκείνος, εκείνη, εκείνο
• τέτοιος, τέτοια, τέτοιο τόσος, τόση, τόσο
Ερωτηματικές αντωνυμίες λέγονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε.
Οι ερωτηματικές αντωνυμίες είναι:
• ποιος; ποια; ποιο;
• πόσος; πόση; πόσο;
• τι;

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Τα ρήματα που δείχνουν ότι κάποιος ενεργεί χωρίζονται σε δύο
κατηγορίες: α) μεταβατικά και β) αμετάβατα.
Μεταβατικά λέγονται τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια
του υποκειμένου πηγαίνει (μεταβαίνει) σε άλλο πρόσωπο ή
πράγμα.
Ο Γιώργος ανοίγει την πόρτα.
Η Νίκη ξύνει το μολύβι.
Ο κηπουρός σκαλίζει τον κήπο.
Η ενέργεια: του Γιώργου, της Νίκης και του κηπουρού πηγαίνει: στην πόρτα, στο μολύβι και
στον κήπο.
Αμετάβατα λέγονται τα ρήματα που η ενέργεια του υποκειμένου δεν πηγαίνει σε άλλο
πρόσωπο ή πράγμα.
Ο ήλιος λάμπει. Το μωρό κλαίει. Ο Βαγγέλης θύμωσε.

ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ΙΖΩ ΚΑΙ -ΩΝΩ

Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ίζω γράφονται με γιώτα.

ποτίζω, ζωγραφίζω, βουρτσίζω κ.ά.
Εξαιρούνται και δε γράφονται με γιώτα τα παρακάτω ρήματα: δανείζω, αθροίζω,
πήζω, πρήζω, αναβλύζω, αναβρύζω, γογγύζω, δακρύζω, κατακλύζω, κελαρύζω,
συγχύζω και σφύζω.
Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω γράφονται όλα με ωμέγα.
Απλώνω, λερώνω, καρφώνω

ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ -ΕΙ ΚΑΙ -ΤΑΙ

Το γ' πρόσωπο του ενικού αριθμού του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής έχει
κατάληξη έψιλον γιώτα.
αυτός γράφ-ει αυτή παίζ-ει αυτό τρέχ-ει
Το γ' πρόσωπο του ενικού αριθμού του ενεστώτα της παθητικής φωνής έχει κατάληξη
-εται με άλφα γιώτα.
αυτός ντύν-εται αυτή χτενίζ-εται αυτό κρύβ-εται

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΝΟ ΤΟΥΣ

Μια λέξη λέγεται:
α) οξύτονη όταν τονίζεται στη λήγουσα.
γιαγιά, αγαπώ, κυνηγητό
παροξύτονη όταν τονίζεται στην παραλήγουσα:
ταχυδρόμος, κρύβω, ταξίδι γ) προπαροξύτονη όταν τονίζεται στην
προπαραλήγουσα:
άνθρωπος, δένομαι, τηλεγράφημα