Professional Documents
Culture Documents
13.evrim'in Bir Yönü Var Mıdır Varsa, Bu Yön Tüm Canlılar İçin Aynı Mıdır
13.evrim'in Bir Yönü Var Mıdır Varsa, Bu Yön Tüm Canlılar İçin Aynı Mıdır
org/makale/56
"İy akşamlar. Canlı türler evr m ağacında her b r ayrı kolda değ ş m geç r rlerken her
tür farklı hızda mı evr l r? Şu an dünyamızda var olan canlı türler nden b r ç n canlıların
en lkel , ya da en az evr m geç rm ş olanı d ye b r tanımlamaya g d leb l r
m ? Ayrıca bütün canlılar ç n evr m n yönü aynı mıdır?"
Evr m Ağacı olarak b z bu b rden fazla soru çeren sorular bütününü parçalayarak, ayrı ayrı cevaplamak st yoruz.
Çünkü her b r n n öneml sorular olduğunu düşünüyoruz. İlk olarak, yukarıda kalın olarak şaretled ğ m z soruya
cevap vereceğ z:
Bu da, soru olarak sorulmamış olsa, çok c dd b r b lg yanlışını gösterecek b r durumdur. Bu sebeple, el m zden geld ğ nce
açıklamak st yoruz:
İlk olarak, şu notumuzda bu konuya ayrıntılı olarak değ nm şt k, onu okumanızda fayda görüyoruz:
Şunu anlamak çok öneml d r: Evr m' n b r yönü yoktur, olmamıştır ve olmayacaktır. Bu, R chard Dawk ns' n Ataların
H kayes s ml k tabında da sıklıkla vurguladığı ve okuyucunun adeta "kafasına vurarak öğrett ğ " b r gerçekt r. B zler, nsan
türü olarak, "tar h yazıcılarız" ve geçm şe, kend gözler m zden bakarak, her şey " nsan merkezl " (antropocentr c) olarak
tanımlıyoruz. Bazı b l m adamları da bu yanlışa düşerek, sank bütün Evr m' n b z var etmek amacıyla şled ğ n düşünme
gaflet nde bulunuyorlar. Ancak b zler, pek çok mekan zmasıyla Evr m' n, tıpkı d ğer canlılar g b doğal b r sonucuyuz.
Evr m, b z m var olmamız "amacıyla" şlemed ğ g b , başka herhang b r canlıyı da var etmek amacıyla çalışmamaktadır.
Evr m, b r "yöntem" olarak tanımlamak hatalıdır. Evr m b r "mekan zmadır". Evr m, "Doğa Ana" ded ğ m z kavramın
kend s d r. Dolayısıyla onu b r "yönet c dış güç" olarak tanımlamak doğru değ ld r. Evr m, çoğunlukla rastgele olan
çevresel değ ş mlerle kısıtlıdır ve bunların ötes ne geçemez. Dolayısıyla, çevresel değ ş mler (ve bazı c nsel değ ş mler)
ney d kte ederse ve ne yönde gerçekleş rse, Evr m de o "yöne" g der. Ancak bu durumda b le b l nçs zd r ve her tesadüf
değ ş me göre, değ ş kl k gösterecekt r. Bu, doğanın yasasıdır.
Benzer şek lde, Evr m "mükemmel"e ulaşmayı da hedeflemez! Evr m Kuramı'na yen g r ş yapmış ya da tam
anlamamış nsanlar le, Evren' n bel rl b r "b l nç" dah l nde çalıştığını sanan, f z k eğ t m almamış ve b l msel makalelerden
çok "Kuantum Başarı", "Kuarklarla Öğrenme", "Atomdak B l nç" vs. g b sahteb l m alanlarına hayatını heba etm ş
şahıslardan b r grubu, Evr m Kuramı'nı kabul ederler; ancak evr m n, canlıların "mükemmell ğe ulaşmasını" hedefled ğ n
ler sürerler. Bu, net b r şek lde gülünç b r saçmalıktır. Z ra evr m n şley ş n n özüne baktığımızda, türler n kaot k olarak
değ şen b r çevreye adapte olma mücadeles verd kler görülür. Bu durumda, eğer k çevre kaot k olarak değ ş yorsa ve
dalgalanarak, k m zaman esk s nden daha y , k m zaman daha kötü yönlere g d yorsa, canlıların buna bağlı değ ş mler ne
neden olan Evr m Mekan zmaları'nın "mükemmele ulaşmak" g b b r amacı olduğunu dd a etmek b lg s zl k olacaktır. Bu,
Evren çer s nde süregelen yasaların, süreç çer s nde, herhang b r b l nce (ne madde ç ne de madde üstü) ht yaç
duymaksızın bazı yapılar var edeb lmes n kend ne yed remeyen, b l mden ve b lmekten korkan z hn yet n b r ürünüdür.
Dolayısıyla, söz konusu evr m olduğunda, h çb r "yön" kavramından bahsed lemez. R chard Dawk ns de, bu hataya
düşmemek adına, " ler kronoloj " yer ne "ger kronoloj " takt ğ le k tabını kaleme almıştır. Çünkü tüm canlıların ortak atası
olan koaservatlardan yola çıkarak günümüze gel n rse, sank Evr m' n nsanı yaratmak g b b r amacı varmış yanılgısına
düşüleb l r. Fakat ger ye doğru g d l rse, hang canlıdan yola çıkılırsa çıkılsın, varılacak yer aynı koaservatlar, yan lk
canlılardır. Böylece, Evr m' n b r yönü olduğunu düşünmemem z sağlanacaktır. Gerçekten de, ger ye doğru g den b r k tabı
okuduğumuzda, nereden başlarsak başlayalım aynı ortak ataya varacağımız b l nc (yan Evr m Ağacı kavramı), nsanı
ster stemez Evr m Kuramı'nın gerçekler n görmeye, yan b r yönü olmadığını anlamaya tmekted r.
İşte bu sebeple, Evr m' n b r yönünün var olmaması, k nc sorumuza da cevap olmaktadır: Evr m' n b r yönü bulunmadığı
ç n, hayır, bütün canlılar ç n aynı değ ld r. Zaten Doğal Seç l m kavramı da bunu ortaya koymaktadır: Seç l m, b r türün
ortama adapte olab lmes ne bağlı olarak değ şmekted r. Ancak sadece Dünya üzer nde, sonsuz sayıda ortam ve çevre
koşulu tanımlanab l r. Bu durumda da, sayısız ht malden bahsetmek mümkündür. Her canlının kend ne a t b r yaşam
ortamı mevcuttur ve "bu" canlı ç n Doğal Seç l m, "o" şartlar altında çevren n Evr m'e d kte ett ğ sözde "yönde" olmaktadır.
Tekrar altını ç zel m, bu yönü önceden tay n edeb lmek olanaksız olduğu ç n (değ şken sayısının sonsuzluğundan ötürü),
b r "yönden" bahsedeb lmek ancak ger ye dönüp tar he baktığımız zaman anlamlı olmaktadır ve buradan, Evr m' n b r yönü
olduğu anlaşılmamalıdır. Her canlı ç n Doğal Seç l m ve Evr m' n d ğer mekan zmaları farklı şlemekted r ve tekrar edel m:
Evr m' n b r yönü yoktur!
Umarız açıklayıcı olab lm şt r. Daha fazlası ç n R chard Dawk ns' n "Ataların H kayes " s ml k tabını ş ddetle tavs ye
ed yoruz.
Saygılarımızla.
Adam C (2002). "What s complex ty?". B oEssays 24 (12): 1085–94. do :10.1002/b es.10192
McShea D (1991). "Complex ty and evolut on: What everybody knows". B ology and Ph losophy 6 (3): 303–324.
do :10.1007/BF00132234
Ayala FJ (2007). "Darw n's greatest d scovery: des gn w thout des gner". Proc. Natl. Acad. Sc . U.S.A. 104 Suppl 1: 8567–73.
B bcode 2007PNAS..104.8567A
Heyl ghen, F. (1999a) "The Growth of Structural and Funct onal Complex ty dur ng Evolut on", n F. Heyl ghen, J. Bollen & A.
R egler (eds.) The Evolut on of Complex ty Kluwer Academ c, Dordrecht, 17-44.
Furusawa C, Kaneko K (2000). "Or g n of complex ty n mult cellular organ sms". Phys. Rev. Lett. 84 (26 Pt 1): 6130–3.
arX v:nl n/0009008. B bcode 2000PhRvL..84.6130F. do :10.1103/PhysRevLett.84.6130
Heyl ghen F. (1997): "The Growth of Structural and Funct onal Complex ty dur ng Evolut on", n: F. Heyl ghen & D.
Aerts (eds.) (1997): "The Evolut on of Complex ty" (Kluwer, Dordrecht). ( n press)
Gould S.J. (1994): "The Evolut on of L fe on Earth", Sc ent f c Amer can 271 (4), p. 62-69.
F sher R. A. The Genet cal Theory of Natural Select on, 2nd ed t on, Dover Publ cat ons, New York, 1958.
W lk ns, J.: Progress and Teleology ( n the context of Evolut on and Ph losophy)
Chang z , M.A. (2001) Un versal laws for h erarch cal systems. Comments on Theoret cal B ology 6: 25-75
Et ketler: