Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .

org/makale/387

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV

02 Ara, 16:11 (Pazar, 02 Aralık 2012, 16:11:45) – Yazdır

Tweet (https://tw tter.com/share)

Uzun b r aradan sonra yen den, yepyen b r makaleyle s zlerle b rl ktey z.

Bu makalem zde, geçt ğ m z günlerde ger de bıraktığımız Dünya AIDS Günü'nün başrol oyuncusu ve Dünya çapında
30 m lyon nsanın kat l , 34 m lyon nsanınsa tehd t unsuru olan AIDS (Acqu red Immunodef c ency Syndrome:
Kazanılmış Bağışıklık Yetmezl ğ Sendromu) hastalığının kaynağı HIV (Human Immunodef c ency V rüs: İnsan
Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü) s ml v rüsü tanıyacağız ve bu v rüsün evr m açısından önem n göreceğ z.
Umuyoruz k hep n ze faydalı olacaktır.

HIV Ned r?

HIV s ml v rüs, Lent v rus s ml b r c ns n altında bulunan b r v rüs türüdür. Esasında v rüsler, b yoloj k olarak canlı
sayılmazlar ve b rçok kaynak tarafından "cansızlıktan canlılığa geç ş" olarak görülürler. Ancak genet k
materyaller n n bulunuyor olması, onların taksonom k olarak sınıflandırılab lmes n sağlamaktadır. Bu yüzden, onların
da kend evr msel geçm şler anal z ed leb lmekte ve sınıflandırmaları yapılab lmekted r.

Lent v rus c ns , genel olarak Retrov r dae (Retrov rüsler) s ml b r a le altında bulunmaktadır. Retrov rüsler,
sonradan keşfed len, çok özel b r v rüs grubudur. Çünkü bu v rüsler, ters transkr ps yon adı ver len b r
mekan zmaya sah pt rler. Normalde uzun yıllar, B yoloj alanındak b l m nsanları, DNA'nın kes nl kle RNA'dan
sentezlenemeyeceğ n düşünüyorlardı. DNA'nın RNA'yı, RNA'nın da prote nler ürett ğ b l n yor ve bu s stem n
ters ne çalışamayacağı düşünülüyordu. Buna, B yoloj 'n n Merkez Dogması adı ver lm şt . Ancak sonradan
keşfed len Retrov rüsler a les n n, ters transkr ptaz s ml b r enz m sayes nde RNA'dan DNA sentezleyeb ld kler
tesp t ed ld ve bu dogma yıkılmış oldu. Ancak bu mekan zma, oldukça aksak ve sorunlu b r mekan zmadır. Süreç
çer s nde bolca hataya açıktır ve bu sebeple, retrov rüsler çok hızlı evr m geç reb l rler.

Lent v rus c ns çer s nde, sadece nsana a t bağışıklık yetmezl ğ v rüsü olan HIV bulunmamaktadır. Bu c ns altında
toplamda 5 ana grup bulunur: Sığır Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü (BIV), At Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü (EIV),
Ked g l Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü (FIV), Koyun/Keç Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü (CAEV) ve Pr mat Bağışıklık
Yetmezl ğ V rüsler . İnsan, pr matlar altındak b r hayvan türü olduğu ç n, HIV de bu son gruba a tt r. HIV le b rl kte,
HIV' n en yakın akrabası olan ve genel olarak Maymun (S m yen) Bağışıklık Yetmezl ğ V rüsü olarak b l nen SIV
bulunur. SIV' n, HIV' n atası olduğu b l nmekted r. Bu konuya az sonra yen den döneceğ z.

Aşağıda, HIV v rüsünün ("HIV v rüsü" kullanımı edeb olarak yanlıştır, ancak b rçok kaynakta bu şek lde
kullanılmaktadır; b z de yer yer böyle kullanacağız) Tarayıcı Elektron M kroskobu le çek lm ş ve sonradan
renklend r lm ş b r görsel görülmekted r:

1 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

Bu görselde, pembe renkl gördüğünüz yapı, vücudumuzun bağışıklığı açısından çok büyük öneme sah p olan lenf
hücreler nden b r d r. Görseldek yeş l kürec kler se, HIV v rüsler d r. Görüleceğ üzere bu v rüsler, hücrelere
tutunmuş halde bulunmaktadırlar. HIV' n b r konağa bulaşma sürec , bu tutunma le başlar. Ş md , bu sürec b raz
anal z edel m.

HIV' n Mekan zması

Esasında HIV de, d ğer b rçok v rüs le ortak b r bulaşma mekan zmasına sah pt r. Süreç, HIV' n konak canlı olarak
nsana geçmes yle başlar. V rüsler, hücrelere, özell kle de savunma s stem hücreler ne yapışmaya başlarlar. Bu
konak hücreler arasında savunma s stem n n k l t rolünü oynayan Yardımcı T Hücreler , Dendr t k (Dallı) Hücreler,
Markofajlar, Lenf Hücreler , vb. bulunmaktadır. HIV, bu hücreler n CD4+ s ml reseptörler ne tutunarak hücreye
yapışır. Aşağıdak görselde, bu süreç oldukça bas tleşt r lerek anlatılmaktadır:

2 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

Görüleb leceğ g b , HIV' n hücreye tutunmasından sonra, konak hücren n hücre zarı del n r ve HIV' n genet k
materyal olan RNA ve lg l d ğer k myasallar, v ral mektup s ml b r grup hal nde hücreye sokulur. Bundan sonra,
ters transkr ps yon şlem başlar. Bu süreçte, RNA'dan DNA sentezlen r. Bundan sonra, Entegraz s ml b r enz m
sayes nde, bu yen üret len DNA, konak hücren n DNA'sına yapıştırılır. Bu sayede, normal hücren n DNA'sı
okunurken, b r yandan da v rüsün DNA'sı okunmuş olur. Bu okuma sayes nde, v rüse a t RNA'lar sürekl olarak
üret lmeye başlar. Bu yen üret len RNA'lar, hücren n kend r bozomlarını kullanarak v rüse a t prote nler sentezler.
Bu prote nler, hücre zarında b r araya gelerek, yen v rüsler n oluşmasını sağlar. Böylece, tek b r v rüs le tek b r
konak hücre kullanılarak, sayısız yen v rüs üret leb lm ş olur.

HIV' n ana çalışma prens b bu şek lded r. Ancak elbette, bu sürec oldukça sadeleşt r lm ş b r şek lde aktardık.
Esasında, bu basamaklar arasında b rçok öneml adım bulunmaktadır. Bunlardan çok öneml b r tanes ne değ nmek
st yoruz, çünkü az sonra bu b lg b ze yen den gerekecek:

HIV' n bulaşması sürec nde, CCR5 ve CXCR4 sm ver len yardımcı reseptörler, çok büyük öneme sah pt r. Bu
reseptörler sayes nde, özell kle de CCR5 sayes nde HIV, savunma s stem m z n en öneml yapılarından olan
makrofajlara bağlanab lmekted r. Bunlar olmaksızın, HIV' n s steme bulaşab lmes gerçekten çok zordur. Dolayısıyla,
burada vermed ğ m z bazı k myasallar, HIV' n bulaşab l rl ğ açısından çok kr t k öneme sah pt r.

3 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

Tüm bunlar sonucunda ne olur? Öncel kle, HIV' n bulaşmasından lk 2-4 hafta çer s nde tıpkı gr be benzeyen bazı
hastalıklar gel şeb l r. Bu süreçte, b rey n şüphelenmeyeceğ bel rt ler gözlen r. Örneğ n ateş çıkar, lenf düğümler
aşırı akt v te sonucu ş şmeye başlar, boğaz ş şer, döküntüler oluşab l r, baş ağrıları ve boğaz ağrıları görüleb l r, ağız
ve c nsel organlar çevres nde yaralar oluşab l r. Özell kle ateşle b rl kte görülen bu döküntü ve yaralar AIDS'ten
şüphelenmek ç n yeterl d r; ancak daha detaylı anal zler yapılmalıdır. Ayrıca bu süreçte, HIV' n yarattığı boşluktan
yararlanan bazı d ğer m kroorgan zmalar, vücutta yayılmaya başlayab l rler. Bunun sonucunda kusma, shal, m de
bulantısı, vs. görüleb l r. Tüm bu bel rt ler, yaklaşık 2 hafta çer s nde seyrel r ve yok olur. Bu süreçte doktora g den
b rçok AIDS hastasının teşh s yanlış konulmaktadır, çünkü bel rt ler oldukça çakışıktır ve ayırt etmes çok güçtür. Bu
lk evreye akut (kısa sürel ) enfeks yon adı ver l r.

Bu süreçten sonra AIDS, kl n k gec kme sm ver len k nc evres ne g rer. İşte bu süreç, HIV' n s stem ele geç rmes
ç n geçen süred r. K m nsanda 2 yıl kadar kısa b r sürede oluşurken, k m nsanda 20 yılı aşab l r. Dünya çapındak
ortalaması 8 yıl kadardır. Bu evrede pek fazla bel rt görülmez. Sadece b reyde k lo kaybı, s nd r m sorunları ve
zaman zaman ateş gözükür, ancak bunlar oldukça kısa sürel ve sürece dağılmış halde olduğundan teşh s ed lmes
güçtür. Bu evrede, hastaların %60 c varında, sebeb anlaşılamaz b r şek lde farklı lenf düğümler ş şmeye başlar. Bu
ş şk nl k 3-6 ay arası süreb l r. Vücuttak HIV yükünün en kolay tesp t ed leb ld ğ evre bu evred r. K m b reyde bu
evre oldukça farklı şler. HIV-1 le enfekte olmasına rağmen b rey n Yardımcı T Hücreler c dd şek lde HIV'e
d reneb l r ve uzun süre sayılarını koruyab l rler. K m b rey n savunma s stem se kısa sürede pes eder. Bu sürec
hızlandırmak ç n, HIV' n tesp t nden sonra ant retrov ral terap uygulanır. Bu terap , HIV' yok etmese de,
mekan zmasını rahatsız ederek yavaşlamasına neden olur.

Sonunda, bu evren n de aşılmasıyla b rl kte Kazanılmış Bağışıklık Yetmezl ğ Sendromu (AIDS) gel r. Hastalığın
asıl kr t k evres budur. CD4+ T Hücreler 'n n m krol tre başına sayısı 200'ün altına düştüğü anda, AIDS evres ne
g r lm ş sayılır. HIV bulaşan nsanların yarısından fazlası, 10 yıl çer s nde bu evreye ulaşır. Bu süreçte lenf nodları
ölmeye başlar, akc ğerler flas etmeye başlar, k lo kaybı hızlanır, kaslar er meye başlar, yorgunluk ve b tk nl k oluşur,
ştah kaybı görülür, yutak ş şmeye başlar. Bu evrede, kansere yakalanma r sk de b r hayl artar. Özell kle Kapos
Sendromu, Burk tt Lenfoması, b r nc l merkez s n r s stem lenfoması ve serv ks kanser r sk artar. Kanser, AIDS
sonucundak ölümler n en sık olan k nc sebeb d r. B r nc sebep se, çökmüş savunma s stem n fırsat b len
bakter ler, paraz tler, v rüsler ve mantarlar vücudu şgal etmes d r. Savunma, bunlara cevap veremed ğ ç n g derek
artan b r vmeyle vücut s stemler flas etmeye başlar.

Bu korkutucu senaryo, tıbbın gel ş m yle b rl kte b raz daha kolay hale gelm şt r. Artık bu bel rt ler n b rçoğu kontrol
ed leb lmekte ve yok ed leb lmekted r. Henüz AIDS' n şe yarar b r çözümü olmasa da, bu hastalığa sah p b reyler n
yaşamlarını d ğer nsanlar g b , normal ve uzun süre sağlıklı geç reb lmeler ç n çok başarılı terap ler bulunmaktadır.
Bu sebeple, HIV+ olmak, tekn k olarak ürkütücü b r durum olsa da, prat k olarak korkulacak neredeyse h çb r yanı
yoktur. Bu terap ler sayes nde, AIDS'e yakalandıktan sonra 25-30 sene boyunca sağlıklı b r yaşam süren b rçok
nsan bulunmaktadır. Elbette, öleceğ n b lmek h çb r nsan ç n kolay olmasa da, HIV'e yakalanmak da Dünya'nın
sonu değ ld r. Tab k her zaman d kkatl olmak ve bu hastalıktan c dd b r şek lde korunmak gerekmekted r.

HIV' n Köken ve Evr m

V rüsler n evr m , b l m nsanlarının her zaman lg s n çekm şt r. Bunun b rçok sebeb vardır, ancak en öneml s ,
v rüsler n çok hızlı evr m geç reb l yor olmaları ve nsanlar (ve d ğer hayvanlar) açısından hastalıklar bazında c dd
roller olmasıdır. Dolayısıyla, v rüsler n evr m n ve köken n anlamak, o v rüsler n neden olduğu sorunlarla mücadele
edeb lmek açısından büyük önem taşır. Bu sebeple Evr msel B yoloj , b l m ç n vazgeç lmez değere sah p, çok
kıymetl b r alandır.

4 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

HIV le lg l evr msel araştırmalar da, özell kle genet k b l m nden güç alınarak yapılmaktadır. Daha önce de
bel rtt ğ m z g b , retrov rüsler n genet k mekan zması oldukça aksaktır ve hataya son derece açıktır. Bu sebeple,
HIV' n evr msel tar h , bu genet k hataların tak b yle zleneb l r ve açığa çıkarılab l r.

Aşağıdak görselde, bu şek lde yapılmış b r anal z n sonucunda, nsanda bulunan HIV le günümüzde yaşayan en
yakın akrabaları olan b rçok maymunun bünyes nde bulunan SIV' n evr msel anal z bulunmaktadır:

Görseldek kırmızı yazılar, nsanda bulunan HIV' n konumlarını göstermekted r. S yahlar se, d ğer maymunlardak
SIV' göstermekted r. Görseldek evr msel pat kayı tak p edecek olursanız, nsandak HIV' n 2 ana kategor de
toplantığı görülecekt r. B r , üst kısımdak sırasıyla 3 kırmızı alt gruptan oluşan kısım, d ğer se alt taraftak 4. kırmızı
kısımdır. İşte bunlar, günümüzde HIV-1 ve HIV-2 olarak b l nen, k ana HIV alt türünün evr msel gösterges d r. Bu
evr msel anal z yapılmadan önce, k farklı HIV t p n n bulunduğu b l nmemekteyd .

Y ne bu görselden görüleb leceğ g b , HIV-1' n 3 ana alt grubu bulunmaktadır: Bunlar M, N ve O grupları olarak
anılırlar. HIV-2 se tek b r gruptur. Bu görselde tam detaylara yer ver lmem ş olsa da, SIV'n n b rçok alt soyu
bulunmaktadır. Örneğ n HIV-1' n yakın akrabası olan şempanze SIV' n n alt grupları SIVcpzUS, SIVcpzCAM3,
SIVcpzGAB1 g b s mler almaktayken, HIV-2'n n yakın akrabası olan mangabey SIV' n n SIVsmH4 g b b r sm
bulunmaktadır. Tekn k detay olmalarından ötürü çok fazla bunlara g rmek stem yoruz; ancak tüm bunların evr msel
açıdan önem ne, az sonra yen den değ neceğ z. Ş md l k, evr msel süreçte farklı HIV gruplarının evr mleşt ğ n
b lmen z yeterl d r.

Bu görselde, yapılan anal z oldukça bas tleşt r lerek anlatılmaktadır. Çünkü b l m nsanları sadece genel anal zler

5 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

yapmazlar, çok daha detaylı anal zlere de g reb l rler. Aşağıda, sadece HIV-1' n alt gruplarının anal z görülmekted r:

Üstel k bu b le, b rçok evr msel dalı atlamaktadır. Daha detaylı b r anal z, şurada görüleb l r:

6 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

İşte tüm bu anal zler, farklı HIV soylarının farklı genet k bölgeler n n ncelenmes ve karşılıklı olarak
değerlend r lmes yle elde ed l r. Çok kapsamlı bu araştırmalar sayes nde HIV' n evr msel geçm ş ne a t Evr m Ağacı
çıkarılab lmekted r.

Pek bu v rüs nereden geld ? D ğer maymunlardak bağışıklık yetmezl ğ v rüsler yle bu yakın akrabalığın anlamı
ned r?

Yukarıdak anal zlere bakılacak olursa, HIV'n n maymunlardak SIV'den evr mleşt ğ net olarak görüleb lecekt r. Yan
HIV, maymunlardan nsana geçm ş b r v rüstür. Pek bu nasıl olab l r?

Uzun yıllar, HIV'n n b r "eşc nsel vebası" olduğu veya "sapık zenc ler n maymunlarla seks yapması" sonucu nsana
geçt ğ dd a ed lm şt r. Halbuk günümüzde, bu k dd anın da saçmalık olduğu b l nmekted r. Tar hsel b r anal z
yapılacak olursa, AIDS' n b r eşc nsel hastalığı olduğu, hastalığa "AIDS" sm n n ver lmes nden önces ne

7 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

dayanmaktadır. Yan bu hastalığın lk tesp t n n eşc nsellerde yapılmış olmasından ötürü, böyle b r algı yaratılmıştır.
Halbuk günümüzdek çalışmalar, AIDS' n eşc nsell k le doğrudan b r alakası olmadığını net b r şek lde
göstermekted r. Öte yandan sapık zenc ler n maymunlarla seks yapmasından kaynaklı b r hastalık olduğunun
söylenmes de, açık b r şek lde absürttür ve bu saçmalığı ler sürenler n çarpık hayal gücüne dayanmaktadır. Z ra
el m zde, böyle b r ç ftleşmeye da r h çb r b lg bulunmamaktadır.

Öte yandan, nsanda görülen ve Dünya çapındak asıl AIDS salgınının sorumlusu olan HIV-1 ve daha yerel olan, çok
daha az ölümcül olan ve sadece Batı Afr ka'da görülen HIV-2'n n en yakın akrabalarını ncelemek, b ze gerçeğ
gösterecekt r. HIV-1' n, şempanzelerdek (Pan troglodytes) SIV le çok yakın akraba olduğu görülmekted r. HIV-2'n n
se en yakın akrabası, " sl mangabey" (Cercocebus atys) s ml maymunda görülen SIV olduğu nett r. Özell kle bu
bulaşmanın gerçekleşt ğ yıllara bakıldığında, Afr ka'da en yoğun olarak kullanılan evc l hayvanların şempanzeler ve
sl mangabeyler olduğu görülmekted r. Çünkü yerleş m yerler , bu türler n yaşadığı bölgelere oldukça yakındır ve bu
türler n t caret oldukça popülerd r. Dolayısıyla, arada lla c nsel b r l şk n n bulunması şart değ ld r. Bu kadar sıklıkla
temasa geç len bu türlerle, açık yaraların değmes , ortak unsurların kullanımı sırasındak hatalar (bıçak, ğne g b ) ve
benzer sebeplerle türler arası v rüs geç ş gerçekleşm ş olab l r. Evet, HIV en çok c nsel yolla bulaşan b r v rüstür.
Ancak bu, nsan çok sıklıkla c nsel l şk ye g rd ğ ç n böyled r. Maymunlardan nsana geç ş, lla c nsell kle olmak
zorunda değ ld r. En azından bu şek lde olduğuna da r el m zde h çb r z bulunmamaktadır.

HIV' n farklı soyları üzer nde b r ken genet k mutasyonlardan yola çıkarak, ger ye doğru b r anal z yapıldığında,
HIV' n nsana ne zaman bulaştığı yaklaşık olarak tahm n ed leb l r. İstat st k olarak yapılan araştırmalarda, %95
ht malle HIV' n nsana lk defa 1910-1945 yılları arasında bulaştığı görüleb lmekted r. Gerçekten de, HIV' n
yayılımına baktığımızda, o tek l geç şten sonra nsanlar arası c nsel l şk den ötürü çok hızlı b r şek lde yayıldığı
görülmekted r. Aşağıda, buna da r b r graf k görülmekted r:

Dolayısıyla böyles ne öneml b r hastalığın, genell kle sığ düşünüşlü nsanların " stenmeyen azınlıklar" olarak
gördükler eşc nsellere veya zenc lere mal ed lmes , çağdışı b r z hn yet n ürünüdür. Bunu da açıkça bel rtel m.

Bu noktayı toparlamamız gerek rse, nsanlarda tehl kel b r salgına dönüşecek olan HIV, atası olan maymun

8 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

v rüsünden (SIV) evr mleşerek gelmekted r. Üstel k bu evr msel süreçte, tek b r HIV evr mleşmem ş, b rçoğu süreç
çer s nde b rb r nden farklılaşarak oluşab lm şt r. Yapılan ncelemelerde, SIV'den HIV'ye evr m n en az 4 farklı
zamanda meydana geld ğ görülmekted r. Yan maymundan nsana bu v rüsün geç ş , 4 farklı zamanda, 4 farklı
noktada gerçekleşm şt r. İşte bunlar, HIV-1' n 3 ana grubunu ve HIV-2'n n evr m ne sebep olmuştur. Bu zaman
d l m n n 20. yüzyılın başındak 30 yıllık süreçte olduğunu zaten bel rtm şt k.

Bu evr msel sürec n ron k b r gerçeğ , SIV'n n maymunlarda neredeyse tamamen etk s z, zayıf b r v rüs olmasıdır.
Ancak v rüs, nsana geçt kten sonra geç rd ğ evr mle, oldukça tehl kel b r hal almıştır. Bunun sebeb ş md l k tam
olarak b l nmemekted r. Ancak her ne sebeple olursa olsun, SIV'n n müth ş evr msel değ ş m , nsanın karşı
koyamayacağı kadar güçlü b r hal almıştır. Günümüzde, HIV' durdurmaya yönel k bütün çabalarımız sonuçsuz
kalmış, sadece görecel olarak yavaşlatma şansımız olmuştur. Bununsa tek sebeb , evr msel süreçt r. V rüsler, aşırı
hızlı evr mleşt kler ç n, nsan teknoloj s bu evr me yet şememekted r. Bu sebeple, HIV' durdurmamız mümkün
olamamaktadır.

Ancak 21. yüzyılın başında yapılan b r keş f, bu konuda b z umutlandırmaktadır. CCR5 yardımcı enz m n hatırlıyor
musunuz? HIV, bunlara tutunarak makrofajlara yapışab l yordu. Ş md o konuya ger dönel m:

HIV D renc ve HIV le Mücadele

Yapılan araştırmalarda, özell kle Kuzey Avrupa'dak bazı nsanların HIV'e karşı d rençl olduğu keşfed lm şt r. Bu,
müth ş b r keş ft r, çünkü b z b r yandan HIV le mücadele etmeye çalışırken, evr msel süreç çoktan yolunu bulmuştur
b le... B l nd ğ üzere, nsanın vücudu da, d ğer her şey g b mükemmell kten son derece uzaktır. Oldukça aksak ve
hataya açık olan vücudumuz, çeş tl hastalıklarla sürekl olarak karşı karşıya kalmakta ve bu süreçte m lyonlarca
b rey m z yok olmaktadır. Var olan bütün zekamız ve teknoloj m z, metren n m lyon la m lyarda b r boyutundak
varlıklarla b le mücadele edeb lmem z ç n yeterl olamamaktadır. Bu, tar h boyunca böyle olduğu g b , 21. yüzyılda
b le böyled r.

İşte günümüzden 700 yıl kadar önce Kuzey Avrupa'da başlayan "bubon k veba" s ml b r hastalık, Avrupa'yı kırıp
geçm şt r. Ancak bu süreçte, hastalığın b r yan etk s olarak, CCR5 koenz m n üreten genlerde 32 baz ç ft
uzunluğunda b r mutasyon meydana gelm şt r. Bu mutasyona sah p b reyler, 700 yıl öncek bu vebadan başarıyla
kurtulmuşlardır. Bu dönemde, Avrupa'dak nsanların %30-60'ına karşılık gelen 25 m lyon nsan ölmüşlerd r. İşte tek
b r mutasyon, b r grup nsanın bu vebadan kurtulmasını sağlamıştır. Bu, doğrudan yararlı mutasyonların en güzel
örnekler nden b r d r.

Ancak bu mutasyonun önem burada b tmemekted r. CCR5-Δ32 adı ver len bu mutant yapı, bubon k vebadan
yaklaşık 650 yıl sonra ortaya çıkacak yen b r salgına karşı tamamen rastlantısal (tesadüf ) b r şek lde d renç
kazandırmıştır: HIV-d renc !

Günümüzde, bu mutasyona sah p b rçok nsan bulunmaktadır. Özell kle Kuzey Avrupa'da, bu d renç oranı HIV' n
ortaya çıktığı zamanlarda %9 c varındadır. Günümüzde se, bu oranın k m yerde %20'ye ulaştığı görülmekted r! Bu
ne demekt r? Bu, nsanın üzer nde evr m n halen şled ğ n göstermekted r. Doğal Seç l m ve Genet k Sürüklenme
g b mekan zmalar sayes nde, nsanın özell kler halen gel şmekted r, değ şmekted r. Evr m, durdurulamaz b r şek lde
türler üzer ndek etk s n sürdürmekted r.

9 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

Aşağıda, CCR5-Δ32 mutasyonuna sah p b reyler n coğraf dağılımı ve genet k frekansı (sıklığı) görülmekted r:

Görüleb leceğ g b , bu mutasyonun sıklığı %0 le %18 arasında değ şmekted r. Ülkem zde de, %2-4 c varında b r
oran le HIV d renc bulunmaktadır.

İşte tüm bu anlattıklarımız, b r v rüsün nasıl değ şt ğ n , neden değ şt ğ n ve farklı türlerde nasıl etk ler
doğurab leceğ n net b r şek lde göstermekted r. Evr m, çoğu zaman öngörülemez b r şek lde değ ş mler yaratmakta,
özell kle genet k olan bu değ ş mler, süreç çer s nde b rçok farklı sonuç doğurab lmekted r. İlk defa 1959 yılında
Kongo'da tesp t ed len AIDS'e, ancak 1982 yılında sm konulab lm ş, 1986 yılında se HIV keşfed lm şt r. Bu süreçte,
b z b r yandan bu v rüsü anlamaya ve durdurmaya çalışırken, d ğer yanda v rüs kend evr msel pat kasında
lerlemeye devam etmekted r. B z, bu evr m hızını yakalayamadığımız müddetçe de HIV, nsanları öldürmeye devam
edecekt r.

Burada, HIV'den korunma yöntemler ne ve lg l konulara değ nmed k, çünkü bu b r başka yazımızda zaten ele
aldığımız b r konu d . Buradan, bu konuya ulaşab l rs n z:

1 Aralık Dünya AIDS Günü, C nsell k ve Seks Üzer ne... (https://www.facebook.com

/note.php?note_ d=251156788275737)

Umuyoruz k b r v rüsün evr m geçm ş n n o v rüs hakkında b ze ne g b b lg ler verd ğ n anlamış, böylece Evr msel
B yoloj 'n n b z m ç n neden bu kadar öneml olduğunu, neden "Evr m' n ışığı olmaksızın B yoloj 'de h çb r şey n
anlamı olmayacağını" kavrayab lm şs n zd r.

Saygılarımızla.

ÇMB (Evr m Ağacı)

Kaynaklar ve İler Okuma:

Evolut onary Analys s by Scott Freeman and Jon Herron

http://evolut on.berkeley.edu/evol brary/art cle/med c ne_04 (http://ap -read.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F

%2Fevolut on.berkeley.edu%2Fevol brary%2Fart cle%2Fmed c ne_04&h=XAQGzV PH&s=1)

http://evolut on.berkeley.edu/evos te/relevance/IA2HIV.shtml (http://ap -read.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F

%2Fevolut on.berkeley.edu%2Fevos te%2Frelevance%2FIA2HIV.shtml&h=jAQEcEyvF&s=1)

We ss RA (May 1993). "How does HIV cause AIDS?". Sc ence 260 (5112):
1273–9.B bcode 1993Sc ...260.1273W. do :10.1126/sc ence.8493571

10 -> 11 12.7.2014 15:51

Evr m' n Kat l V rüsü: HIV – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/387

Douek DC, Roederer M, Koup RA (2009). "Emerg ng Concepts n the Immunopathogenes s of AIDS". Annu. Rev.
Med. 60: 471–84.do :10.1146/annurev.med.60.041807.123549

Internat onal Comm ttee on Taxonomy of V ruses (2002). "61.0.6. Lent v rus".Nat onal Inst tutes of Health. Retr eved
2006-02-28

Plant er JC, Leoz M, D ckerson JE, et al. (August 2009). "A new human mmunodef c ency v rus der ved from
gor llas". Nat. Med. 15 (8): 871–2.do :10.1038/nm.2016

Celum CL, Coombs RW, Lafferty W, Inu TS, Lou e PH, Gates CA, McCreedy BJ, Egan R, Grove T, Alexander S, et
al. (1991). "Indeterm nate human mmunodef c ency v rus type 1 western blots: seroconvers on r sk, spec f c ty of
supplemental tests, and an algor thm for evaluat on". J Infect D s. 164 (4): 656–664. do :10.1093/ nfd s/164.4.656

Barré-S nouss F, Chermann JC, Rey F et al. (1983). "Isolat on of a T-lymphotrop c retrov rus from a pat ent at r sk
for acqu red mmune def c ency syndrome (AIDS)".Sc ence 220 (4599): 868–871.

Pollard, V. W. and Mal m, M. H. (1998). "The HIV-1 Rev prote n". Annu. Rev. M crob ol.52:
491–532. do :10.1146/annurev.m cro.52.1.491

Ch tn s, Am t; Rawls, D ana; Moore, J m (2000). "Or g n of HIV Type 1 n Colon al French Equator al Afr ca?". AIDS
Research and Human Retrov ruses 16 (1): 5–8.do :10.1089/088922200309548

Et ketler:

Paylaş & yorum yap

Tweet (https://tw tter.com/share)

11 -> 11 12.7.2014 15:51