Viral Menenjitler ve Ensefalitler

SSS Enfeksiyonları

• Akut menenjitler
• Kronik menenjitler
• Akut ensefalitler
• Kronik ensefalitler
• Beyin apsesi
• Spinal epidural apse
• Postenfeksiyöz ensefalomiyelit
 Menenjit

• Leptomeninkslerde ve Beyin Omurilik Sıvısında

meydana gelen enflamasyon (yangı)

Leptomeninks: Piamater + Araknoit

• Nedenleri: Enfeksiyon
– İlaçlar
– Tümörler
– Sistemik hastalıklar
 Ensefalit
• Beyin parankiminin iltihabı
– Virüsler
– Malign hastalıklar
– Sistemik hastalıklar
 Viral Menenjit ve Ensefalit
• Aynı anda mevcut olabilir

• Viral menenjitli hastada kısmen ensefalit

• Viral ensefalitli hastada hafif menenjit
bulunabilir!
 Aseptik menenjit
• BOS incelemelerinde etken saptanamayan
• BOS’da protein artışı
• BOS’da pleositoz (genellikle lenfosit)

• Özellikleri:
1. Genellikle benign
2. Ensefalit veya myelit yok!
(Beyin parankimi ve omurilik tutulmamış)
 Viral Menenjit
• Enterovirüsler • Adenovirüsler
(Poliyo dışı) • Parainfluenza virüs
– Ekovirüsler • İnfluenza virüsü
– Koksakivirüsler • Kızamık virüsü
• Arbovirüsler • Kabakulak virüsü
• Batı Nil virüsü
• Herpesvirüsler
• HIV
• Lenfositik koiyomenenjit virüsü
Kuduz
 En Sık Viral Menenjit Etkenleri
• Enterovirüsler
– Echovirus 3, 11, 9, 6, 7, 70, 71, 25
– Coxakivirus B1, B2, B3, A9
– Enterovirus 71
– Parechovirus
• Kabakulak
• Herpes virüsler
– HSV 1, HSV 2
– CMV
– Epstein-Barr virüs
– HHV 6, 7, 8
 Enterovirüsler
• %85-95
• Tüm dünyada yaygın
• Yaz ve sonbahar aylarında fazla
• Fekal oral geçiş
– Su kaynakları kontaminasyonu
– Karasineklerde de gösterilmiş
– Durgun su veya atık sularla kirlenmiş deniz suyunda
yüzme
– Sel baskınları sonrası
 Enterovirüsler
• En duyarlı grup
– Süt çocukları ve küçük çocuklar
– İlk 1 yaş: 219/100.000
– 1-4 yaş : 19 /100.000
– Yaş ile duyarlılık azalır
 Kabakulak
• Bağışık olmayan popülasyonun en önemli viral
menenjit etkenlerinden
• Kabakulaklı olguların%10-30’unda
• Aşılı toplumlarda seyrek görülür
• Kabakulak menenjiti olgularında
– Pleositoz %50
– Menenjit bulguları nadir
– Parotit olmayabilir
– İyi seyirli, kendiliğinden düzelir
 Herpesvirüsler
• HSV 1, HSV 2

• CMV
• Klinik olarak diğer viral
• Epstein-Barr virüs menenjitlere benzer
• HHV 6, 7, 8 • Ayırım zor
 Herpesvirüsler
• HSV 1 ve 2
• Menenjit ve ensefalit
• Ağır klinik tablo görülebilir

• Menenjit ve ensefalit
– Her iki tablo aynı anda bulunabilir
– Birbirinden kolayca ayrılamaz
 Herpesvirüsler
CMV ve EBV
• İmmün yetersiz bireylerde
• Mononükleoz sendromu + menenjit

HSV 1, 2 ve EBV ile

• Mollaret menenjiti olguları bildirilmiş
– Benign, tekrarlayan, genellikle kadın olgular
 Adenovirüs
• Seyrek
• Enterovirüslerden daha ağır
 HIV

• Primer enfeksiyon sırasında

– Hastaların %5-10’unda

– Mononükleoz benzeri tablo ile beraber

• Sonradan
 Viral Aşılar
• Çok seyrek nörolojik hastalıklar

• Kızamık
• Suçiçeği
• Kabakulak
• Çocuk felci
• Kuduz
 Patogenez
• Mukozalara tutunma
• Virüsün yayılımı: Viremi
• Kan-Beyin Engelinin aşılması
• MSS enfeksiyonu
– Önce endotel enfeksiyonu
– Lökositler içinde KBE’nin aşılması
– Doğrudan gliyal hücrelerin enfeksiyonu
– Koroid pleksus önemli giriş yeri
– Olfaktor sinir yoluyla : HSV ve togavirüsler
– Periferik sinirler yoluyla: Poliyovirüs
 Patogenez
• Mukozalara tutunma
– Mukus tabakası
– Mukosiliyer hareket
– Alveoler makrofajlarca fagositoz
– Mide asidi
• Enterovirüs, adenovirüs, parvovirüs
• Zarfzısdırlar ve GİS’de çoğalabilir
– IG A
• Hasta daha önce virüsle karşılaşmışsa
• Virüsü nötralize edebilir
 Patogenez
BOS’ta
• İnterferon Gama
• IL-6
• IL-1 Beta

• Beyin içi IgG üretimi olur

• T lenfosit yanıtı >>>B lenfosit yanıtı
virüsün temizlenmesinde önemli
• İmmün yetmezliği olanlarda kronik enfeksiyon olabilir
 Klinik Tablo
• Ateş • Fotofobi
• Kusma • Deri döküntüleri
• Bebeklerde emmeme • Karın ağrısı
• Konvülziyon • İshal
• Fokal nörolojik bulgular • Öksürük
• Huzursuzluk • ÜSYE bulguları
• Dalgınlık • Kas ağrıları
 Fizik Muayene
• Ateş
• Meningeal tutulum bulguları
– Ense sertliği, Kernig, Brudzinski
– >%50 olguda
– Küçük çocuklarda saptanmayabilir
– Ateşli konvülzüyonlar olabilir
 Özel Bulgular
• Genital herpes enfeksiyonu- HSV
• Echovirüs: Makülopapüler döküntüler
• Enterovirüs olgularında
– El-Ayak-Ağız hastalığı döküntüleri
– Herpenjina
– Plörodini
– Miyokardit
– Konjunktivit
 Menenjitlerde BOS Bulgularına Göre Ayırıcı Tanı

Basınç Glukoz Protein Laktat

Tanı BK/mm3 PNL %
Cm/H2O / SKŞ mg/dl mmol/L

Normal <20 5-7 <1 >2/3 15-45 <2,8

<2/3
Bakteriyel >20 >1000 >50 >100 4-6
<%50

>20
Tüberküloz 500-1000 Değişken <2/3 >200 2-4
Değişken

<20 >2/3 <45

Viral 100-1000 <50 <2,8
Hafif artmış Hafif düşük Hafif artmış
 BOS İncelemesi
• Başlangıçta nötrofil, sonradan lenfositler

• 100-1000 hücre /mm3

 Tanı
• BOS Kültürü: Enterovirüs

• Kültür negatifliği
• Viral kültürler
– Sensitivite %72 poliovirüsler, %5 herpesvirüsler
– RT-PCR
– Ampirik tedavi ve yatış süresini azaltır:
• Maliyeti düşürüyor

• Enterovirüslerde BOS dışı örneklerden de

kültür yapılabilir
 HIV

• BOS değişiklikleri
– Nörolojik hastalıktan bağımsız

• Lenfositik pleositoz

• IgG indeksinde artış

• Oligoklonal bant

• Şiddetli fırsatçı enfeksiyon & Normal BOS

 Viral Ensefalit
• ABD: St Luis ve California ensefalit virüsleri
• West Nile virüsü
• Enterovirüsler : %2 olguda
– Poliovirüs
• Kuduz
• Kabakulak
• Kızamık
• SSPE ( yavaş virüs enf)
 Klinik Tablo
• Ani veya 2-3 günlük soğuk algınlığı sonrasında
• Meninks irritasyon bulguları olabilir
 Laboratuvar
• Hafif lökositoz olabilir
• EEG bulguları: Yaygın yavaşlama
– Nadiren fokal bulgu
• MR bulguları

• BOS bulguları olabilir:

– Basınç artışı, pleositoz (Lenfosit)
– Hipoglikoraji:
 Tanı

• HSV-2 PCR
– Erken tanı

– Beyin biyopsileriyle mükemmel korelasyon

– Yanlış negatif: Erken dönemde, kanlı BOS

– Hastalığın 1-14 günlerinde (+)

– Birlikte seroloji de yapılır!!!

• Stereotaksik Beyin Bx:Viral inklüzyonlar

• MRG > Kontrastlı BBT
• EEG
Herpes simplex ensefaliti
Postenfeksiyöz Ensefalomiyelit

• MRG
• Kortikal beyaz cevherde
• Asimetrik demiyelinasyon
• 7. haftada daha simetrik
• 7. haftada tam iyileşme
Postenfeksiyöz Ensefalomiyelit