Mod f kasyon Ned r? Genler Üzer nde Etk ler Nelerd r? Kalıtımsal Öz... http://evr magac .

org/makale/99

Mod f kasyon Ned r? Genler Üzer nde Etk ler

Nelerd r? Kalıtımsal Özell ğ Var Mıdır?
27 May, 12:32 (Cuma, 27 Mayıs 2011, 12:32:19) – Yazdır

Tweet (https://tw tter.com/share)

Sayfamız okurlarından Sayın Doruk Bulut b ze şöyle b r soru yöneltt :

evr m[ kabul eden] b r y m ancak tek b r sorum var. Gen üzer nde değ ş kl k olmadıkça
görünüme yansımaz d ye öğret yorlar okulda. Mod f kasyon gene etk etmez ded en
son b yoloj hocamız. O zaman mod f kasyon le seleksyona uğrayan canlılar nasıl
çoğaldı, nasıl evr m d yeb leceğ m z hale geld ?

Evr m Ağacı olarak kend s ne vermek sted ğ m z cevap şöyle:

Sayın Doruk Bulut,

Sorunuz ç n öncel kle teşekkür eder z. El m zden geld ğ nce cevaplamaya çalışalım:

Mod f kasyonlar, Türk ye'de l selerde lk öğret len B yoloj k kavramlardan b r olarak, canlıların f z ksel görünüşler n n
çevresel etk ler ya da unsurlar dah l nde kalıcı olan veya olmayan değ ş mler olarak tanımlanab l r. Ancak burada
d kkat ed lmes gereken, kalıcılıktan kastın "nes ller boyunca" değ l, sadece o b rey n ömrü çer s nde kalıcı
olduğudur. Kalıcı olmayan mod f kasyonlara kl şe b r örnek olarak güneş altında kalan ten m z n kararmasını
vereb l r z. Bunun sebepler ç n aşağıdak notumuza bakab l rs n z:

(https://www.facebook.com/note.php?note_ d=172439516147465)https://www.facebook.com
/note.php?note_ d=172439516147465 (https://www.facebook.com/note.php?note_ d=172439516147465)

Güneş ışınlarından uzak durulduğunda, mod f kasyonun etk s ortadan kalacak ve der esk hal ne gelecekt r. Üstel k
sadece güneş ışınları değ l, bazı k myasalların ortamda bulunması, ışık m ktarı, sıcaklık, stres, antreman vb.
etmenler de canlılar üzer nde çeş tl kalıtsal olmayan değ ş mlere yan mod f kasyonlara sebep olab l r.

Ömür boyunca kalıcı olan mod f kasyonlar se sünnet, ampütasyon (b r uzvun kopması), organ transplantasyonu ve
benzer olaylardır. Örneğ n sünnet olan b reylerde pen s ucundak der n n b r kısmı alınır. Ancak h çb r sünnetl
b rey n yavrusu sünnetl doğmayacaktır. Ya da böbreğ n bağışlamış b r s n n yavrusu böbreks z doğmayacaktır.

1 -> 4 12.7.2014 15:45

Mod f kasyon Ned r? Genler Üzer nde Etk ler Nelerd r? Kalıtımsal Öz... http://evr magac .org/makale/99

Mod f kasyonların genet k etk ler n sorgulayan en öneml s mlerden b r kuşkusuz Lamarck'tır. Lamarck'ın en büyük
sorunu, yaşadığı dönemde mod f kasyonların ne demek olduğunun b l nmemes yd . Lamarck, tamamen yanlış b r
şek lde, zorlanan organların çevre baskısı altında gel şt ğ n ve kalıtsal olarak bunun yavrulara aktarıldığını, canlıların
bu şek lde farklılaşıp evr mleşt ğ n ler sürdü.

Günümüzde b l yoruz k , bu t p çevresel etk ler dah l nde genet k yapının değ şeb lmes n sağlayan en öneml faktör
mutasyonlardır. Ve mutasyonların da, her genet k değ ş m g b , Evr m'e katkı sağlayab lmes ç n üreme organlarında
meydana gelmes beklen r. Çünkü vücudumuzun herhang b r d ğer bölges nde meydana gelen mutasyon kalıtsal
olmayacak ve etk ler o b reyde görülüp, ölümüyle b rl kte sonlanacaktır. Benzer şek lde, z gotta (sperm le
yumurtanın b rleşmes nden hemen sonrak lk hücre) ve henüz "tot potent" (vücuttak her dokuyu ve organı
üreteb lme potans yel ne sah p kök hücre) ve "mult potent" (vücuttak her dokuyu ve organı olmasa b le, b rçoğunu
üreteb lme potans yel ne sah p olan kök hücre) hücrelerde meydana gelen mutasyonlar da, kalıtsal olab lmekted r.

Ancak öte yandan mod f kasyonlar, genet k yapıyı değ şt rmed ğ ç n h çb r zaman kalıtsal değ llerd r. Sünnet
olduğumuzda ya da böbreğ m z b r d ğer nsana aktarıldığında, genler m zde, özell kle de üreme hücreler m ze a t
genomda h çb r değ ş m olmamaktadır. Sadece, b reydek temel bazı f z ksel özell kler n değ şmes ne sebep olur.
K m durumlarda bu özell k kalıtsal olmasa b le o canlı ç n kalıcı olab l rken (sünnet g b ), çoğu durumda,
mod f kasyona sebep olan etk n n kaldırılmasıyla b rl kte etk s n y t r r ve b rey esk hal ne döner.

Bunun en güzel örnekler nden b r d ğer , vücut çalışan b reylerde görülür. Kas yapısı oldukça gel şen bu b reylerde
meydana gelen değ ş m, b r mod f kasyondur ve asla çocukları da kend ler g b kaslı doğmaz. Çünkü kasların
gel ş m , genet k yapıyı etk lememekted r. Eğer k vücut çalışan b r bu çalışmalarına son ver rse, kaslar g tt kçe esk
hal ne döner ve mod f kasyonun etk ler ortadan kalkar.

Dolayısıyla, mod f kasyonların h çb r şek lde kalıtıma etk s olmadığı b l nmekted r.

K m zaman, yanlış b r şek lde, mod f kasyonların sonuçlarının b reyler n doğal ortamdak yaşamlarını etk leyeb ld ğ
ç n Doğal Seç l m üzer nde b r etk s olab leceğ düşünülür. Aslında bu doğrudur, örneğ n nsan vahş ortamda
yaşayan b r hayvan türü olsaydı, kas gel şt ren b r b rey n Doğal Seç l m karşısındak şansı, kas gel şt rmeyenlere
göre daha fazla olab l rd . Ancak burada d kkat ed lmes gereken nokta, mod f kasyonların kalıtımı değ l,
mod f kasyonlar sonucu meydana gelen değ ş mler n canlının uyum başarısını (f t olma durumu, Doğal Seç l m
karşısında "güçlü" olma durumu) arttırması ve bu sayede, aslında belk de doğada hayatta kalamayacak b reyler n
hayatta kalab lmeler n n ve üreyeb lmeler n n sağlanmasıdır.

Bu bağlamda, vahş doğadak seyrek mod f kasyonların Doğal Seç l m üzer nde dolaylı b r etk s olduğunu
söyleyeb l r z. Mod f kasyonlar evr msel sürec dolaylı olarak etk lemekted rler. Yan kaslı b r nsanın doğada daha
başarılı olması, onun hayatta kalmasını ve hatta çek c l k unsuru etk s altında üremes n olumlu etk leyeb l r; ancak
sonradan ed n lm ş kaslar, yavruya gen olarak aktarılmaz. Fakat b r d ğer bakış açısından bakacak olursak, bu
k ş n n davranışlarını etk ley p de kas gel şt rmes ne sebep olan, bu eğ l me sah p olmasında rol oynayan genler, kas
gel şt ren b reyler n doğada daha başarılı olmasıyla yavrulara aktarılab l r. Benzer şek lde, d n çevrelerde büyütülen
ve doğumundan t baren beyn hep d n le şek llend r len b reyler n, d ndar ülkelerde daha kolay üreyeb lecekler

2 -> 4 12.7.2014 15:45

Mod f kasyon Ned r? Genler Üzer nde Etk ler Nelerd r? Kalıtımsal Öz... http://evr magac .org/makale/99

varsayılırsa, bey nler n n tesell ve nançlarla lg l bölümler n şek llend ren ve d ndar olmaya mey ll yapan genler
(eğer varlarsa, henüz tam olarak spatlanamadı) yavrulara aktarılacaktır ve böylece her doğan b rey, büyüdüğünde
kend yavrusunu da sünnet ett recek b r z hn yete sah p olacak, popülasyonda bu düşünüş gerek bey n f zyoloj s ,
gerekse d ğer yazılarımızda açıkladığımız memet k b l m dah l nde sab tlenecek ve b r "norm" olarak görülecekt r.

Toparlamak gerek rse unutmamak gerek r k , ne olursa olsun, b reydek mod f kasyonlar h çb r şek lde kalıtsal
değ ld r, dolayısıyla Evr m üzer nde doğrudan b r etk s asla bulunmamaktadır. Ancak y ne de mod f kasyonlar b r
şek lde, Evr msel olarak b r canlının başarısını dolaylı yollardan etk leyeb l r (varsayalım k bronz tenl b r kadının
daha kolay erkek bulab lmes g b ); fakat y ne de bu değ ş mler yavruya aktarılmaz.

Umarız açıklayıcı olab lm şt r.

Saygılarımızla.

Çok Öneml Uyarı: 2011 yılının son dört ayı çer s nde yapılan b r çalışma, mod f kasyonların aşırı nad r de olsa
genler üzer nde etk s olab leceğ n şaret eden b r çer ğe sah pt r. Yan bazı f z ksel değ ş mler, bazı şartlar altında
genler değ şt reb l r, dolayısıyla gelecek nes llere de bu değ şm ş b lg ler aktarılab l r. Eğer bu gelecekte daha açık b r
şek lde spatlanırsa, bu yazımız gözden geç r lecek ve mod f kasyonlar da b r Evr m Mekan zması hal ne gelecekt r.
Ayrıca bu b lg genel geçer olarak doğrulanırsa, Lamarck'ın Evr m görüşünün o kadar da yanlış olmadığı anlaşılacak,
zürafaların boyunlarının belk mod f kasyonların etk s yle doğrudan uzamamış olsa da, b r m ktar mod f kasyonların
da boyunlarının evr m nde etk l olab leceğ anlaşılacaktır. Lamarck ve zürafalar hakkında daha fazla b lg ç n:

(https://www.facebook.com/note.php?note_ d=200966659961417)https://www.facebook.com
/note.php?note_ d=200966659961417 (https://www.facebook.com/note.php?note_ d=200966659961417)

ÇMB (Evr m Ağacı)

Et ketler:

Paylaş & yorum yap

Tweet (https://tw tter.com/share)

3 -> 4 12.7.2014 15:45

Mod f kasyon Ned r? Genler Üzer nde Etk ler Nelerd r? Kalıtımsal Öz... http://evr magac .org/makale/99

4 -> 4 12.7.2014 15:45