You are on page 1of 166

waumif;pmtkyf trSwf (17)

armifxGef;ol
jrefrmjyefonf

tdk [ife&D\0w¬Kwdkrsm;

jzefYcsda&;
waumif;pmtkyfwdkuf
trSwf 5 (c)? aZ,smoD&dvrf;? urm&GwfNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zke;f -505548
pmrlcGifhjyKcsuftrSwf
120^2003 (1)
rsufESmzHk;cGihjf yKcsut f rSwf
1191^2003 (10)
yHkEydS jf cif;
yxrtBudrf
2003-ckESpf? 'DZifbmv? waumif;pmtkyfwkduf
tkyaf &
500
rsufESmzHk;
baX;Munf
xkwfa0ol
OD;xGe;f vdIif
cspfp&mpmay
trSwf(75)? a0ykv’ (2)vrf;? (C) &yfuGuf
ajrmufOuúvmyNrdKUe,f? &efukeNf rdKU/
rsufESmzHk;ESifh twGif;yHkESdyfol
OD;ausmfvdIif (05573)? apwem ?
trSe-f 59? 19-vrf;? vomNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
pmtkycf sKyf
udkwifat;
wefzk;d
600 usyf
rmwdum

Ä tdk [ife&DtaMumif; waphwapmif; 1


1/ vufaqmif 11
2/ ESpfa':vmwef tcef;&Sif 25
3/ jzpfcsifwmvnf; rjzpf&yg 41
4/ acG;0gwpfaumif\ rSwfwrf; 55
5/ oem;p&m 65
6/ aiG 73
7/ jyefay; 85
8/ onfvdkqdk rjzpfbl;uG,f 109
9/ wpfa':vm\ wefzdk; 123
10/ wHcg;pdr;f pdr;f 137
11/ ESpfaygif;ESpfq,f vGefavaomf 151
12/ xl;qef;aom 0w¬K 159
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 1


]tdk [ife&D(1862-1910)onf tar&duef
vlrsdK; pma&;q&m jzpfonf/ tar&duefpmayavmuüomru urÇmh
pmaye,füyg 0w¬Kwdk ta&;tzGJUü xl;cRefoltjzpf xif&Sm;ausmMf um;cJh
onf/ 0w¬Kwdk tzJGUtEGJUwGif tkd[ife&Donf ta&;tzGJU? Zmwfvrf;
Zmwfuu G fESihf tvSnt
hf ywfrsm;ü tvGexf l;cRefonf[k pmzwfy&dowf
ua&m pmayynm&Sirf sm;uyg todtrSwjf yKcJMh uayonf/
tdk[ife&D\ emrnf&if;rSm ]0DvsH qpf'eD ay:wm 
 jzpfí 1862 ckESpf pufwifbmv 11 &ufaeYwGif
ajrmufum½dkvdkif;em;jynfe,f *&if;pfbdk;½k;d NrdKU 
 ü arG;zGm;cJhNyD; 1910 jynfhESpf? ZGefv 5 &ufaeYwGif
e,l;a&mufNrdKUü uG,fvGefonf/ ol touf 38 ESpft&G,f 1900
jynhfESpfrS oluG,fvGefonfh 1910 jynhEf Spf touf 48 ESpft&G,x f d
q,fESpfwmumvtwGif; olonf 0w¬Kwdk pkpkaygif; 300 eD;yg;cefY
a&;om;cJhonf/ tar&duef pmayynm&Sifrsm;u tar&duef pmzwf
y&dowfonf tdk-[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm;udk tvGefBudKufESpfoufcJhMu
onfjzpf&m olY0w¬Kwdkrsm;onf tma&;bD;,m;Edkiif HrSxif&Sm;ausmfMum;
2 armifxGef;ol

onhf ]wpfaxmifhwpfn yHkjyifrsm;} ozG,f jzpfvmcJh&avonf[k


rSwcf sucf scJhMuonf/
pma&;q&m tdk[ife&D jzpfrvmrD 0DvsH qpf'eDay:wmb0wGif
olonf rsm;pGm ½kef;uefvIyf&Sm;cJh&\/ olYtouf 15 ESpt f &G,w f Gif
ausmif;rS xGufvkduf&\/ odkYaomfvnf; pmzwf0goemESifh pma&;vdk
pdwrf sm;udkum; avQmhír&cJah cs/ ausmif;rS xGucf mG cJhNyD; aemufykdi;f wGif
olonf *&if;pfbdk;½dk;NrdKU&Sd ukepf Hkqdkifav;wpfqdkifü tvkyf0ifvkyfcJh\/
touf 19 ESpt f &G,wf Gif olonf use;f rma&;raumif;ojzifh tvkyfrS
xGucf JhNyD; wuúqyfjynfe,fodkY oGm;um EGm;ausmif;om;tvkyfudk
vkycf o
hJ nf/
xdktvkyfudk vkyaf epOftwGi;f olonf odk;arG;jrLa&; jcHwpfjcHü
aexdkiu f m olYusef;rma&;udk jyefvnfwnfaqmufonf/ þtwGi;f rSm
olonf jrif;pD;aumif;wpfa,muftjzpf xif&Sm;ausmfMum;vmchJ\/
xdkYaemuf olonf Mopwif;NrdKUodkY oGm;a&mufNyD; ajrpm&if;Xmeü
tvkyf0ifvkyfcJhonf/ xdkpOfu olUywf0ef;usifü jzpfysufcJhorQ
t&m&mwdkif;onf olUacgif;xJüom ]pGJ}cJhonf r[kwf/ olUESvHk;om;
xJüyg ]pGJ}cJhonfjzpf&m aemifpma&;q&m jzpfvmonhftcg xdkt&m
tm;vHk;onf olUtwGuf tzdk;wef ukeMf urf;rsm; jzpfvmcJhav\/
ol wuúqyfjynfe,fü aexdkifcJhonfrSm q,fhig;ESpfrQ MumcJh\/
xkdumvtwGif; olonf tdraf xmifuscJhNyD; orD;wpfa,muf\taz
jzpfvmcJhonf/ ajrpm&if;XmewGif tvkyfvkyfae&mrS MopwifNrdKU&Sd
bPfi,fwpfckwGif ]aiGa&pma&;}0ifvkyo f nf/ þtvkyw f Gif aiGtvGJ
oHk;pm;rI[k qdk&rnfh trIwpfrI jzpfyGm;cJhonf/ tvkyf&Sifrsm;taejzifh
aygif;oif;qufqHa&; aumif;aom qpf'eDay:wmtm; trIzGifh ta&;
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 3

,l&ef 0efav;aeMuonf/ þodkYjzifh wpfESpfMumrQ trIrzGifhbJ aecJh


onf/ xkdwpfESpt f wGi;f olonf [lpwefNrdKU&Sd owif;pmwpfapmifwGif
tvky0f ifvkyfonf/ wpfESpfeD;yg;rQtMumwGif olUtrIu ydwrf &ojzifh
ta&;,lcH&rnfh taetxm;odkY a&mufvmonf/ þwGif 0DvQHqpf'eD
ay:wmonf tzrf;cH&rnfukd vefzY swfNyD; awmiftar&duEdkiif HbufodkY
xGuaf jy;wdr;f a&SmifcahJ vonf/
odkYaomfvnf; 0DvQHqpf'eDay:wm\ tm;xkwfrIonf Mum&Snf
tqifrajycJhay/ olUZeD;onf rusef;rrm jzpfojzifh MopwifNrdKUodkY
jyefvmcJh&onf/ olUZeD;rSm oljyefa&mufNyD; rMumcifrSmyif uG,fvGef
cJhonf/ olUudkvnf; aiGtvGJoHk;pm;rIjzifh ta&;,lNyD; w&m;pGJcHcJh&\/
trIESihf ywfoufí olu ]bl;}uG,faomfvnf; usL;vGeaf om jypfrIu
xif&mS ;ojzifh w&m;olBuD;u axmif'Pfig;ESpf tjypfay;vdkuo f nf/
0DvQHqpf'eDay:wmonf oHk;ESpEf iS ho
f Hk;vwdwd tdk[kid ;f ,dk;Nynfe,f
tusOf;axmifwpfckü tusOf;uscHcJhonf/ xdkumvtwGif;rSmyif ol
onf axmifMuyfwpfOD; jzpfvmcJh&m axmifukd apmifh&if; npOfnwdki;f
olonf 0wåKwdkrsm; a&;om;cJhonf/ olU0wåKwdkrsm;udk pme,fZif;rsm;
odkY ydkYcJh&m vlBudKufrsm;aom 0wåKwddkrsm; jzpfvmcJh\/ olonf emrnf
ausmMf um;aom pma&;q&mwpfO;D jzpfreS ;f rod jzpfvmcJah vNyD/
axmifMuyfb0jzifh 0wåKwdkrsm; a&;onfhtcg olUuavmifemrnf
udk axmifMuyfrsm;\tBuD;tuJ ]atmf&if; [ife&D}\ trnfudk ,lí
]tdk[ife&D} [kay;&ef oltMuH&onf/ olonf xdktBuHtwdki;f jyKvkyf
cJ½h kHrQru olUemrnf&if;udk vQKdU0u
S x
f m;ay;&efvnf; oufqkid &f mr*¾Zif;
rsm;rS t,f'Dwmrsm;tm; arwåm&yfcHcJhonf/ t,f'Dwmrsm;uvnf;
olq Y E´twdki;f vdkuaf vsmcJhMuavonf/
4 armifxGef;ol

tjypf'Pf uscHNyD;í axmifrSvGwv f monfhtcg tdk [ife&Donf


e,l;a&mufNrdKUodkY a&mufvmcJhonf/ ruf'DqefpuGJ&mteD;&Sd tdrfcef;
rsm;ü iSm;&rf;aexdkifum pma&;í &&Sdaom aiGjzifh b0udk ½ke;f uefomG ;
Ekdifatmif BudK;pm;onf/ xdkpOfu olaexdkifcJh&yHkrsm;udk olYrdwfaqG?
t,f'Dwmrsm;ESihf pma&;q&mrsm;u tcgtcGifhoifhwkid ;f a&;om;azmfjy
avh&MdS u\/
xdktcsed u
f tdk [ife&Donf e,l;a&muf tkid &f mAif yavhp&f yfuu G f
wGif;&Sd tdrfvc oufomaom tcef;rsm;xJrS wpfcef;wGif iSm;&rf;
aexkdifvsuf&Sd\/ olonf olaexdkif&mtcef;\ rsufESmpmbuf&Sd
Murf;jyifESihf wpfajy;wpfnDwnf; azmufvkyx f m;aom jywif;aygufü
xdkifum tjyifrS vrf;oGm;vrf;vmrsm;tm; Munhfaewwfonf/ xdkol
rsm;qDodkY awGa0ai;arm&if; pdwful;pdwfoef;wnf;[laom ydkufuGef
rsm;jzifh xdkolrsm;tm; tkyfzrf;Edki&f ef tm;xkwaf eavh&Sd\/
olonf xdkolrsm;tm; Munfh&if; xdkolwdkY\ txD;usefEkdifrIESifh
arQmfvifhcsufBuD;aerIrsm;udk olU0wåKwdkrsm;xJü xnfhoGif;í tawG;
e,fcsJUaewwfonf/ ol\ pdwful;wnf;[laom ydkufuGefrsm;jzifh
xdkolrsm;tm; zrf;rd&ef BudK;yrf;aewwfonf/ olYtaejzifh xdkolrsm;
tm; rdr&d & zrf;rdonhftcg rdaomfvnf; vGwfonfhtcgrsm;wGifvnf;
vGwo f Gm;wwfonf/
tdk [ife&D\0wåKwdkrsm;onf olUudk,af wGUrsm;udk rlwnfí zGJUqdk
xm;jcif;u rsm;onf/ olUywf0ef;usifü vIyf&Sm;aeorQ vlom;tm;vHk;
onf olYZmwfaumifrsm; jzpfonf/ ,if;wdkYudk wnfrDSum Zmwfvrf;
ZmwfuGufrsm;udk pepfwus csrSwí f a&;om;zGJUqkdavh &Sd\/ tdk[ife&D
onf Zmwfvrf;udka&m Zmwfaumifudkyg a&;zGJU&mü tvGef pepfus
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 5

onf/ ta&;tom;usawmhvnf; ajyjypf\/ tzGJUtEGJUusawmhvnf;


vSy\/ Zmwfodrf;&müvnf; trsm;u rarQmfvifhaom tvSnfhtywf
rsKd ;jzifh odrf;wwfojzifh zwfolrsm;twGuf ESpo f ufzG,f aumif;onf/
tdk[iffe&D\ Zmwfaumiftrsm;pkonf NrdKUjy vlwef;pm;rsm;jzpf
onf/ txl;ojzifh pma&;q&mjzpfuwnf;u tajcpdkufaexdkiv f m
cJah om e,l;a,mufNrdKUawmfrS vlwef;pm;toD;oD;ESihf tvTmrsKd ;pHkrv S rl sm;
jzpfonf/ olYZmwfaumiftrsm;pkonf vlvwfwef;pm;rsm;rS aygufzGm;
vmolrsm; jzpfonft h m;avsmpf mG wpfrsKd ;wpfbmom yDjyif xl;jcm;onf/
jrefrmpmzwfy&dowfonf 'kw, d urÇmppfBuD; rjzpfymG ;rDuwnf;
u tdk[ife&DESifh txdtawGU &DScJhonf[k qdk&rnf/ xdkpOfuawmh
tdk[ife&DrSe;f odcsifrS odrnf/ tb,faMumifhqdkaomf xdkpOfu ]'D;'kwf
*sme,f}ü zwf½IcJh&aom0wåKwdkonf jrefrmpma&;q&mwpfOD;u jrefrm
rIjyKxm;aom tdk[ife&D0wåKwdk jzpfaomaMumifhaywnf;/
tdk[ife&Dtm; jrefrmpmzwfy&dowfu ydkrkdNyD; w&if;wES;D odvm
cJh&onfrSm 'kwd,urÇmppfBuD; tNyD;wGifjzpfonf/ xdktcsdew f Gi]f ½Ir0
r*¾Zif;} xGuaf y:vmonf/ ,if;r*¾Zif;rS pma&;q&m vlawmf vlcRef
trsm;tjym; arG;zGm;oefYpifcJh&m ,if;tkypf kxJrS pma&;q&m atmifjrif
onf tdk[ife&D\0wåKwdkrsm;udk bmomjyefqdkcJhonf/ wcsdKUudk jrefrm
rIjyKí wcsKd Uukd wdku½f ku
d b
f momjyefchjJ cif; jzpf\/ jrefrmpmzwfy&dowf
BudKufEpS o f ufaom 0wåKwdkrsm; jzpfcohJ nfukd arhMuvdrOhf D;rnf rxifyg/
þae&mwGif taMumif;wku d q
f kdivf mojzifh pma&;q&m atmifjrif
taMumif;udk tenf;i,fajymjyvdkonf/]atmifjrif} [laomuavmifrmS
xdkacwfu tvGef emrnfausmMf um; xif&Sm;aeaom EIwfcrf;eDruav;
rsm;\ tonf;pGJ pma&;q&m[k uifyGef;wyfcHae&aom pma&;q&m
]wifhw,f}\uavmifyGm;trnf jzpfonf/ pmtvGefa&;Ekid af om q&m
6 armifxGef;ol

wifhw,fonf]atmifjrif? pdefwpfyGih?f vSy}ponfh uavmifymG ; trnf


trsKd ;rsdK;jzifh aqmif;yg;rsm;? pmwdkpmprsm;? 0wåKwdkrsm; a&;om;cJhonf/
þodkYjzifh q&mwifhw,f\ uavmifyGm; atmifjrifonf/ tdk [ife&D
0wåKtawmfrsm;rsm;udk jrefrmbmomodkY jyefqkcd Jhavonf/
tdk[ife&D\ 0wåKwdktrsm;pkonf [moaESmonfh 0wåKrsm; jzpf
onf/ tcsdKU0wåKwdkrsm;rSm zwffaeonfhtcdkufwGif &,f&awmhrvdk?
id&k awmhrvdk tjzpfrsKd ;ESihf &ifqkid af e&aomfvnf; Zmwfvrf;qHk;oGm;onfh
tcg ][ifceJ? [,fceJ} jzpfoGm;wwfojzifh &,fvnf; r&,fEdkif
idkvnf; ridkEkdijf zpfum pOf;pm;p&m wpfckckudk &if0,fydkufNyD; usef&pfcJh
wwfygonf/ þonfrSm 0wåKwdkta&;aumif;ol tdk[ife&D\ tpGrf;
tp jzpfyg\/
0wåKwdka&;jcif;ESiyfh wfoufí ,aeYtxd yHkaoenf;
[lí r&Sdao;yg/ aemifwGifvnf; &Sdvmvdrhrf nf[k rxifyg/ rdrdwdkY\
a&SUu a&;oGm;aom 0wåKwdk q&mrsm;\ vuf&mrsm;udk zwfí qifjcif
ESvHk;oGif;oGm;jcif;jzifhom 0wåKwdk a&;enf;twwfynmudk &,lMu&
ygonf/ xdktpOftvmonf ,aeYxd wnf&SdaeqJ jzpfygonf/
tdk[ife&D\ 0wåKwdkrsm;onf olUacwf? olUtcdseu f tvGefxif&Sm;
ausmfMum;cJhonf/ ,aeYacwfwGifvnf; ausmfMum;qJ jzpf\/ aemif
wGifvnf; qufvufausmMf um;aeOD;rnfh tvm;tvmrsm;onf &Sad eqJ
yif/ tdk[ife&Donf &Suw f wfol jzpfonf/ ukwu f kw½f ky½f kyf aewwfol
vnf;jzpf\/ t&ufudkawmh tvGefBudKuf\/ rnfokdYyifjzpfap ola&;cJh
orQrSm 0wåKwdkrsm;omjzpfí aiGt&enf;onf/ xdkYaMumifhvnf; 0wåKwdk
pma&;q&m tdk [ife&Donf 0ifaiGESix hf Guaf iG tvsirf aD p&ef 0wåKwdkrsm;
udk tqufrjywfawG;um tqufrjywf a&;cJhavonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 7

olYxHrS vuf&maumif;rsm;onf xyfrH xGufvmvdrfhOD;rnfudk


olUtaMumif; odaeMuonfh pma&;q&mrsm;ua&m t,f'Dwmrsm;uyg
odMuonf/ xdkYaMumifhvnf; arQmfvifhapmifhpm;Muonf/ odkYaomfvnf;
touf 47 ESpft&G,w f Gif ½kwfw&uf 0ifa&mufwdkufcku d fvmonfh
ESvHk;a&m*gaMumifh i,fi,f&G,f&G,fESifh uG,fvGefoGm;cJh&av&m olU
vuf&m 0wåKwdkrsm;udk rjrifrawGUMu&awmhay/
vlwdkY\ uHMur®mtvSnfhtajymif;onf tvGefpdwf0ifpm;p&m
aumif;½HkrQru tHhMop&mvnf; tvGefaumif;onf/ aiGtvGJoHk;pm;rI
wpfckudk taMumif;jyKí tdk[dki;f ,dk;jynfe,f axmiftwGif;odkY tusOf;
om;eHygwf 30664 tjzpf a&mufoGm;cJhaom 0DvsHqpf'eDay:wmonf
olUtm; axmifrS vTwfay;vdkufonfh 1901 ckESpf Zlvkdifv 24 &ufaeY
wGif ]tdk [ife&D}[laom trnfopfjzihf xGufvmEdkifcJh\/ trSefawmh
olonf axmifwiG ;f ü aumif;rGepf mG aexdkicf o hJ jzifh axmif'Pfig;ESpu f kd
tjznfhrcH&bJ avsmh&ufrsm;&aom oHk;ESpfjzifh vGwfvmcJhjcif; jzpfav
onf/
axmifuscHae&onfh xdkoHk;ESpftwGif; 0DvsHqpf'eDay:wmonf
0wåKwdktrsm;tjym; a&;om;um axmiftjyifrS r*¾Zif;rsm;odkY ydkYcGifh
&cJhaMumif; txufwpfae&mü azmfjycJNh yD;NyD/ oU0l wåKwdk tcsKd Uukd r*¾Zif;
t,f'Dwmrsm;u ESpfouf vufcHcJhMuav&m ]tdk [ife&D} [laom
uavmiftrnfopfwpfckonf pmzwfy&dowfrsm;Mum;ü todrsm;um
xif&Sm;vmcJh\/ xdkYaMumifhvnf; axmifrSvGwfí 0wåKwdk tajrmuf
tjrm;udk csKd if;Mum;ü n§yí f xGuv f mEkid cf aJh om tdk [ife&Donf olY0wåK
wdkrsm;twGuf aps;uGuf toifh&Sdaeonfudk awGU&\/ þonfrSpí
]tdk[ife&D}onf e,l;a,mufNrdKUawmfü tajcpdkuu f m ]tcsed jf ynfh pma&;
q&m} tjzpf olb Y 0udk &yfwnfvmcJhavonf/
8 armifxGef;ol

xkdtcsdefrSpí ]tdk [ife&D}[laom trnfonf ]0wåKwdkordkif;}


wGif tcdkiftrm tajcpdkufvmcJhonf/ xdktcsdefu urÇmhpmaye,fwGif
0w¬Kwdk trsm;tjym;onf yHkpt H rsKd ;rsKd ;jzifh ESpaf ygif; &mESichf sí
D wnf&vdS m
cJhonfjzpf&m pmzwfy&dowfrsm;uvnf; ESpfoufvdkvm;pGm vufcH
zwf½IaeMu\/ xdkpOfu t*FvefEkdifiHwGif ½k'Dupfyvif 
? jyifopfEki d if w
H iG f armfygqGef ? ½k&mS ;Ekid if w H iG f
csufaumh  ponfh pma&;q&mrsm; ausmfMum;xif&Sm;ae
ouJhokdY tar&duefjynfaxmifpkwGiv f nf; ]tdk [ife&D} onf tausmf
tarmf 0w¬Kwdka&;q&mwpfO;D jzpfvmcJhavonf/
tar&duef pma&;q&mwpfOD;jzpfaom t*¾gtvefydk; 
u 0w¬KwdkqdkonfrSm taMumif;t&m tjzpftysufwpfck
udk pDumywfuHk; zJUG EUJG xm;aom pum;ajywpfyk'jf zpfí em&D0uf wpfem&D
rS ESpef m&Dceft
Y xd tcsed t f ukecf HízwfvQif NyD;pD;oGm;Edkio f nfh pum;ajy
wpfck jzpfayonf[k tqdkjyKcJhzl;\/ xdktqdkonf [ife&D*sdr;f 
 ? a&mbwfvl;0pf pwDAifqif ?
b&uf[mwD paom pma&;q&m trsm;tjym;twGuf
rSeuf efaomtqdk jzpfonf/ odkYaomfvnf; tdk [ife&D\ 0w¬Kwdk wpfyk'f
usawmh ig;rdepf? q,fred pf? q,hif g;rdepfEiS hf zwfí NyD;pD;oGm;Ekid o f jzifh
0daoo wpfrlxl;aom 0w¬Kwdkrsm; jzpfvmcJhMuavonf/
rnfokdYyifjzpfap tdk[ife&Donf pma&;tm;aumif;ol jzpf\/
wpfywfvQif ysrf;rQ 0w¬Kwdkwpfyk'f NyD;pD;onfjzpf&m olruG,fvGefrD
ESpfrsm;twGif; 0w¬Kwdk tyk'faygif;rsm;pGm a&;om;oGm;EkdifcJhonfrSm
xif&Sm;vsuf &So d nf/ oluG,v f GefoGm;onfrSm touf 48 ESpt f &G,f
jzpfí xdktcsdefwGif olY0w¬Kwdkrsm;ESifh ywfoufí tcsdKUu 300 ausmf
400 eD;yg;cefY &Sdonf[k qdkMuaomfvnf; tcsdKUurl 600 ausmfcefY
&So
d nf[k qdkMuonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 9

1918 ckESpfwGif ]tar&dueftEkynmESifh odyHÜynm&yfqdkif&m


tzJGUBuD;}  u
]tdk [ife&D pmayqk} [laom
trnfjzifh wpfESpftwGi;f xGuforQ 0w¬Kwdkrsm;xJrS taumif;qHk;
0w¬Kwdktm; ESppf Of qkcs;D jr§ihcf MJh uonf/ olY 0w¬Kwdrk sm;onf e,l;a,muf
NrdKUawmftwGi;f &Sd vrf;rsm;ay:rS vlrsm;udk a&;zJGUonfu rsm;\/ olU
Zmwfaumifrsm;onf b0udk ½kef;uefae&&Smaom atmufwef;pm;rsm;
om jzpfonfudkvnf; awGU&\/
tdk[ife&Donf NrdKUaetedrhv f TmrS vlwef;pm;rsm;udk u½kPmruif;
aom rsufpdjzifh Munhfonf/ udk,fcsif;pmempdwfjzifh oHk;oyfonf/
,if;wdkYudkyif cHpm;rItjynfhjzifh azmfusL;jcif;jzpf&m b,ftcsdef b,f
umvyJa&mufa&muf olY0w¬Kwdkrsm;onf rm;rm;rwfrwf &yfaeMuOD;
rnfom jzpfayonf/ olU0w¬Kwdkrsm;onf urÇmausmf ½k&mS ;0w¬Kwdkq&m
csuaf umh\ 0w¬Kwdkrsm;uJhodkYyif vltrsm;\ ESvHk;om;udk qJGaqmif
aeMuvdrOhf ;D rnf jzpfayonf/
armifxGef;ol

udk;um;pmtkyfrsm;
1/ 
2/ 
3/ urÇmhpmaytñTef; (tar&duef pmayordkif;) armifxif? pmayAdrmef
10 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 11

  
wpfa':vmESihf &Spq f ,fch kepfqifo
h m jzpf\/ tm;vHk; pkpkaygif; xdkrQom
&Sdonf/ &SdorQta<ursm;xJrS qifhajcmufq,fonf yJedjym;rsm; jzpf
onf/ yJedjym;rsm;qdkvQifawmh ukepf Hkqdki&f Sif? [if;oD;[if;&Guf a&mif;
olESifh tom;onfrsm;xHrS ypönf;0,fonfhtcg rwefwq tEdkifh
txufjyKí odkYr[kwf atmufusaemufuscHí aps;qpfjcif;tm;
wpfjym;ESpjf ym;avmufawmh ydkxGuv f mEdkipf &m &Sd\/ aps;qpfonfqk&d m
üvnf; vG,v f ifhwulawmh &Edkipf &m r&S/d tm;rem vQmrusKd ; rsuEf Sm
ylonftxd qpfEkdiyf grS &Edkirf nfah etxm; jzpfavonf/
'Jvm;onf aiGudk tBudrfBudrf a&wGufMunfhonf/ tckqdkvQif
oHk;Budrfyif &Sod Gm;NyD/ aemufwpfBudrf xyfí a&wGufMunfhjyefonf/
wpfa':vmESifh &Spq f ,fhckepfqifhom &S\
d / aemufwpfaeYonf c&pörwf
aeY jzpfayawmhrnf/
tajctaeudk tyDtjyif jrifae&NyD/ pkwfjyJaeaom qdkzmay:ü
vJavsmif;um idka<u;jrnfwrf;ae½HkrS vGJí tjcm;vkyfp&m bmwpfckrS
r&Sdawmh/ xdkYaMumifhvnf; 'Jvm;onf xdktwdkif; vkyfNyD;cJhNyD/ b0
qdkonfrSm idka<u;jcif;rsm;ESifh ½dIufoHrsm;udk aygif;pyfzGJUpnf;xm;
12 armifxGef;ol

onfht&mwpfck\ a&mifjyef[yfrI[k qdk&avrvm;? odkYwnf;r[kwf


idk½u Id o
f Hrsm;omvQif vTr;f rdk;BuD;pdk;aeonfh jyHK;&,fjcif;rsm;ESihf aygif;pyf
zGUJ pnf;xm;aom t&mwpfck[k ,lq&avrvm;/
tdrf&Sifr\ tqifhtwef;onf wjznf;jznf;csif; yxrwef;pm;
tqifhrS 'kwd,wef;pm;tqifhodkY avQmusvmaepOftwGif; tdrf\
tajctaeudk owdxm;í Munfh½Iavhvmoifh\/ tdrfaxmify&dabm*
tjynfhtpHk tvHktavmufay;xm;aom oyf&yfoefY&Sif;onhftcef;
jzpfonf/ oDwif;wpfywfvQif tcef;c 8 a':vmtxd ay;&ojzifh
p&dwfBuD;aom tcef;jzpfonf/ tcef;\ vuf&Sdtajctaeudk twd
tus azmfjyEdkirf nf r[kwaf omfvnf; txdkut f avQmuf ay:vGiaf tmif
awmh ajymjyEdkizf , G &f m &Sad yonf/
atmufbuf qif0ifwGif pmxnfhaowåmwpfvHk; &Sad eaomfvnf;
pmwpfapmifrS a&mufrvm/ vlac:vQyfppfcvkwfuav; wpfck&Sdaomf
vnf; xdkcvkwfudk ESdyrf nfhvuf [lí ay:rvm/ ,if;ypönf;rsm;ESifh
qufpyfwnf&Sdaeaom t&mwpfckrSm ]rpöwm *sdr;f 'Dvif [rf;,rf;}
[laom emrnfpmwrf;a&;xdk;xm;onfh qdkif;bkwf jzpfavonf/
wpfcsdefaomtcgu ydkif&Sifjzpfolonf tcef;udk wpfywfvQif
a':vm 30 ay;Edkicf \ hJ / xdkpOfuawmh pD;yGm;a&; tqifajycJo h nfjzpf&m
xdkqkid ;f bkwo f nf avxJwiG f 0if0h ifh<um;<um; vIycf gaecJo h nf/ tckus
awmhvnf; 0ifaiGu usHKvSDoGm;cJh\/ tcef;cudk wpfywfvQif a':vm
20 om ay;Edkifawmh\/ ,if;tajctaewGif ]'Dvif[rf;}[laom
pmwrf;onf rIe0f g;0g; jzpfoGm;onf/ ,cktcgwGif aetdrfokdY rpöwm
*sdrf;'Dvif[rf;,rf; jyefvmonhftcgwdkif; olUtm; ]*sdrf;}[k ac:um
qD;BudKí ayGUzufEIwfqufolrSm ]'Jvm;}[k ac:aom rpöuf*sdrf;'Dvif
[rf;,rf; jzpfayonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 13

'Jvm;onf idka<u;&jcif;udk tNyD;owfvku d fNyD; olr\ yg;ESpzf uf


udk wdYzk wfy0gjzifh aygif'gzdo
Yk nf/ jywif;aygufteD;ü &yfum aemufaz;
buf rGJajcmufajcmufta&mif&Sad om ae&mrS rGJajcmufajcmuf pnf;½dk;
ay:ü avQmufoGm;aeaom rGJajcmufajcmuf aMumifwpfaumiftm;
vSr;f Munfhaeonf/ reufjzefqkdvQif c&pörwfaeY jzpfawmhrnf/ olr\
vufxJü *sifrftm; vufaqmifwpfck 0,fay;zdkY 1 a':vmESifh 87
qifhomvQif &S\ d /
olronf pkyk&Yd orQ yJejd ym;rsm;udk roHk;bJ pkaqmif;xm;cJhonfrmS
vESifh csDcJhNyD/ odkYaomfvnf; vufxJü pkrdxm;onfhaiGrSm þrQom &
\/ wpfywfvQif a':vmESpfq,fqdkonfrSm bmudkrS BuD;BuD;rm;rm;
vkyfí &onf r[kwf/ toHk;p&dwfrsm;rSm olr BudKwifwGufcsufxm;
onfxuf ydkí ukeu f savh &S\
d / tjrJwap xdkyHktwdki;f csn;f jzpfvsuf
&So
d nf/
*sifrftwGuf vufaqmifwpfck 0,fzdkY aiGu 1.87 a':vmom
vQif &Sd\/ þrQavmuf rjzpfpavmuf aiGuav;ESifh rdrdcspfaom
*sifrftwGuf bmypönf;udk b,fvdk 0,f&ygrnfenf;/ *sifrftwGuf
vufaqmifaumif;wpfck 0,fay;zdkY pdwful;,OfcJhonfrSm MumcJhNyD/
xdkpdwful;udk taumiftxnfwpf&yfazmfzdkY pOf;pm;pDpOfvmcJhonfrSm
MumcJhNyD/ rdrad &G;cs,fxm;onfh vufaqmifypönf;onf *sirf ftwGuf
tzdk;vnf; wef&rnf/ toHk;vnf; 0if&rnf/ xdkvufaqmifudk &&Sd
ydkifqdki&f onfhtwGuf *sifrfwGif *kPfou d ©mvnf; jrifhrm;wdk;wufvm
&rnf/
tcef;xJ&dS jywif;aygufrsm;Mum;wGif udk,v f Hk;ay: rSeBf udD;wpfcsyf
wyfqifxm;onf/ wpfywf 8 a':vmwef tcef;wGi;f rSm udk,v f Hk;ay:
rSefudk jrifzl;aumif; jrifzl;Muvdrfhrnf/ xdkrSefrsdK;onf vlvHk;vlzef
14 armifxGef;ol

ao;NyD; ayghyg;oGufvufaom vlwpfa,muftzdkY olU½kyfolMunfh&


onfrSm vG,ful½HkrQru tyDtjyif tjywftom;vnf; jrifEdkif\/
ao;ao;oG,o f , G Ef iS hf ydeyf ed yf g;yg; &Sv
d Ge;f vSaom 'Jvm;onf olY½kyo f l
rSeMf unfh&mü tvGeu f Rrf;usif yg;eyfvSayonf/
'Jvm;onf olY½kyf olMunhfzdkY owd&vmonfESifh wpfNydKifeuf
&yfaeaom jywif;aygufem;rS zswfceJcGmNyD; rSefa&SU oGm;&yfonf/
olr\ rsufvHk;rsm;onf wvufvuf awmufyaeMuonf/ puúefY
ESpfq,fcefYtwGif; olr\ rsufESmonf ta&miftqif; uif;rJhoGm;
onf/ olronf acgif;rS qHxHk;udk ajzum ausmaemufokdY jzefYcsvdkuf
avonf/
tckqdkvQif 'Jvm; owd&vmNyD/ *sdrf;pf'Jvif[rf;,rf;pHkwGJ[k
trsm;u owdxm;onfh olwkdYvifr,m;wGif *kP, f 0l ifh<um;xdkuo
f nfh
ypönf;ESpfckukd ykid q
f dkix f m;Muonf/ wpfckrSm *sifr\ f a&TvufywfBudK;
jzpf\/ ,if;ypön;f rSm wpfcsdefu *sirf f\tazESihf tbdk;wdkY\ udk,yf dkif
ypön;f wpfck jzpfcJhzl;\/ olwkdY vifr,m;ydkiq f dkifonfh 'kw, d ypön;f rSm
'Jvm;\ qHyif jzpfonf/ xdkqHyifrSmvnf; olwkdYtwGuf *kPw f ufap
cJah om ypön;f yif jzpf\/
tu,fírsm; &SDbmbk&ifronf þwdkufcef;\ wpfzufrsufESm
csi;f qdkit
f cef;ü aexdkiv f su&f o dS nf qdkygpdkY/ 'Jvm;uom acgif;avQmfNyD;
olr\ qHyifukd jywif;aygufrS&yfí tajcmufvSr;f aernfqdkrl bk&ifr
&SDbm 0wfqifxm;orQ tzdk;xdkuf tzdk;wef ausmufrsu&f wemtm;vHk;
onf wefzdk;,kwfavsmhomG ;rnfrSm aocsm\/ tu,fírsm; aqmfvrGef
bk&ifBuD;onf olykid &f wemypön;f tm;vHk;udk ajrwku d cf ef;xJü tpkvkud f
tyHkvdkuf xm;&Sdum þtcef;ü tapmifhvmvkyfonf qdkygawmh/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 15

*sifrfonf tcef;xJrS jzwfoGm;wdkif; olYa&Tvufywfem&DBudK;udk,lí


Munfhvrd rhf nfom jzponf/
,cktcg 'Jvm;\ vSyaomqHyifonf olr\ ausmaemufbuf
wGif a&wHceG w f pfck oG,uf sonfhES,f usvsu&f o dS nf/ tndKa&mifa&rsm;
pD;usaeonf[k xif&\/ qHyifonf olr\ 'l;atmufokdY a&mufae
ojzifh olrtwGuf 0wf½HktusÐBuD;wpfxnf aemufbufrS ydk;ay;xm;
onfESifh wlaeonf/ olronf qHyifudk vsifjrifpGm qGJ,lvdkufNyD;
wpfcsufrQ ikHYMunfhvdkufonf/ olronf csDwHkcswHkjzpfvsuf &Sd\/
olr\ rsufvHk;tpHkrS rsuf&nfaygufBuD; ESpfaygufonf Murf;ay:ü
cif;xm;onfh pkwjf yJaeaom aumfaZmay:odkY usqif;oGm;avonf/
'Jvm;onf tndKa&mif *sufuwftusÐa[mif;udk oGm;,lonf/
tndKa&mif OD;xkyfudkvnf; ,líaqmif;onf/ olr\ puyfuvem;
rsm;onf olr\ vIy&f Sm;rIaMumifh vIid ;f xaeMuonf/ rsufvHk;rsm;onf
0if;vufawmufyaeqJ jzpf\/ olronf tcef;wHcg;aygufqDodkY
cyfokwfokwf avQmufoGm;onf/ wHcg;udkzGifhí avSum;twdkif; qif;
um vrf;ay:odkY xGuo f mG ;onf/
olronf ]r'rfqdkz&GefeD? qHyiftrsdK;rsdK; 0,fonf} [laom
qdki;f bkwf csdwfxm;&m wdkucf ef;a&SUü &yfonf/ 'Jvm;onf avSum;rS
tajy;wufoGm;onf/ tcef;xJ a&mufoGm;onfhtcg arm[dkufae
ojzifh toufyif rSerf eS f r½IKEdki/f tcef;&Sif r'rfonf 00zdkihzf kdihf tom;
jzLjzL trIt&m at;wdat;pufESifh jzpfonf/
]]&Sif uRefrqHyif 0,frvm;}}[k 'Jvm;u ar;onf/
]]igu qHyif0,fwmyJ/ 0,frSmaygh}}[k trsdK;orD;BuD;u ajz
onf/
16 armifxGef;ol

]]rifhOD;xkyu f dk cRwfvdku/f wdkrY sm; rifqh yH ifukd MunfhMu&atmif}}


tndKa&mifqyH ifonf axG;ceJ usvmonf/
trsdK;orD;BuD;u qHyifukd cyfzGzG qGJudkiu f m vufESifhqí Munhf
&if;]]a':vm ESpq f ,f&r,f}}[k ajymonf/
]]'gqdk&if aiGjrefjrefay;ayawmh}}[k 'Jvm;u jyefajymonf/
aemufESpfem&DcefYtwGif; ESif;qDa&miftawmifESpfzufESifh iSufr
uav;onf vsijf refoGuv f ufpGm jrL;xl;ysHoef;vsuf &Sdonf/ tom;
[if;pOf;aumaMumfuav;ESihf npmpm;zdkYukd arhomG ;NyD; olronf olr\
vifonf *sifrftwGuf vufaqmifwpfck0,f&ef pwdk;qdkiftm;vHk;udk
wpfqdkif0if wpfqdkifxGuf ydkufpdwfwdkuv f suf &Sdav\/
aemufqkH;wGif 'Jvm;onf olr\ a,musmf ;twGuf olr vdkuv f H
&SmazGaeonfh ypönf;udk awGU&onf/ xdkypönf;onf *sifrfwpfOD;wnf;
twGuf txl;wvnf pDrHjyKvkyx f m;jcif;jzpfí wjcm;olawGtwGuf
&nf&G,fxm;[ef rwl[kyif xifrd\/ tb,fpwdk;qdkifrSmrS þypönf;
ESihf wlaom t&mudk rawGUcJh/ ola&mufcJhorQ qdkiftm;vHk;wGif ypönf;
tm;vHk;udk pdw&f n S v f uf&n S f arTaESmufcJhNyD;NyD/ þypön;f avmuf BudKuf
p&maumif;onhf ypönf;[lí wpfckrS rawGUcJh/
ol awGUcJhonfrSm yvufwDerf tdwfaqmif a&Tem&DBudK; jzpf\/
½dk;½dk;&Si;f &Si;f ESihf ,Of,Ofuav; vSatmif jyKvkyx f m;aom yvufweD rf
BudK;jzpfonf/ tay:,H a&TrIeMf uJí txJu aemufacs;cH ypön;f rsdK;
r[kw/f wu,f vuf&majrmufatmif vSypGm wefqmqifí jyKvkyf
xm;aomypönf;jzpf\/ 'Jvm;onf xdkypönf;udk jrifvQifjrifcsif; þ
ypön;f onf *sirf t f wGuf jzpf&rnf[k pdwx f Ju tvdkvkd odvmcJhonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 17

£ajE´&aom vSyrI&adS eojzifh wefzk;d ydkí wufvmjcif;jzpfonf[k


'Jvm;u ,lqonf/ þypön;f twGuf 'Jvm;xHrS olwkYd,lonfh aiGrSm
ESpfq,fhwpfa':vm jzpf\/ ollronf qdkifrS awmif;cHonfhaiGudk
ay;NyD;aemuf vufusefaiG 87 qifhudk ydkufí tdrfjyefvmchJonf/
þem&DBudK;udkom wyfxm;vdkuyf gu *sifrfonf trsm;\ tv,fwGif
rsm;pGm wifhw,faevdrhrf nfrSm rvGJ/ þBudK;aMumifh *sifrf\ em&Donf
ydkí cHhnmjcif;? xnf0gjcif;ESifh usufoa&&Sdjcif; ponfrsm; &Sv d m
vdrrhf nfrSm rvGaJ y/
rdrdvdkcsifaom ypönf;wpfck &ojzifh rdk;rjrif avrjrifjzpfum
ajcaxmufajrrusjzpfjyD; jyefvmcJhaom 'Jvm;onf tdrjf yefa&mufonfh
tcg qifjcifpOf;pm;wwfaom todÓPf jyef0ifvmonf/ olr\
OD;acgif;rS qHyifonf rnfrQtxd ½kyfysufqif;ysuf jzpfoGm;onfudk
jyefMunfhzdkY owd&vmonf/ olonf olUwpfukd,fvHk;&Sd tysut f pD;rsm;
udk jyefMunfhum jyefvnfvSyvmatmif jyKjyifonf/
rdepfav;q,fcefYtwGif; olr\ yHkyef;ysuf jzpfaeaom qHyif
udk pdwf&Snfvuf&Snf jyKjyifcJh&m tHhMozG,faumif;avmufatmifyif
jyefvnf vSyvmonf/ olronf olr\ ½kyv f Tmudk rSefxJü Munfhum
owdBuD;pGmjzifh a0zefqef;ppfvsuf &S\ d /
]]wu,fvkdY *sifrftaeeJY ighudk 'kwd,tBudrf xyfrMunfhbJ
owfvm; jzwfvm; rvkyfbl;qdk&ifawmif ighukd uGefae;uRef;u tqdk
awmfrav;wpfa,mufeJY wlvku d w
f mvdkY ajymrSmyJ}}[k 'Jvm;u olu Y ko
d l
ajymonf/ ]]'gayrJh cufaewmu aiGuav; wpfa':vm &Spfq,fh
ckepfqifheJY bmvkyv f kYd &rSmvJ}}
18 armifxGef;ol

7 em&Dxdk;onfhtcg 'Jvm;onf aumfzDudk azsmfxm;vdkufNyD;


',ftdk;udk rD;zdkay:üwifum tom;[if;wpfcGufcsu&f ef pDpOfonf/
*sifrfonf b,fawmhrS aemufuswwfol r[kwf/ 'Jvm;onf
em&D yvufwDerfBudK;udk vufESifh qíqí Munfh&if; *sifr0f ifvmavh
&Sad om wHcg;teD;axmifx h &J dS pm;yGüJ xdkio
f nf/ xdaYk emuf rMumcifrmS yif
avSum;rS wufvmaeaom *sifrf\ ajcoHrsm; Mum;&\/ 'Jvm;\
rsufESmonf aoG;qkwfoGm;onfhES,f jzLa&mfa&mf jzpfoGm;onf/ trSef
awmh olronf aeYpOfvkyfaeus udpö&yfrsm;twGuf bk&m;ocifxH
qkawmif;jcif; jyKavh&o Sd l r[kwf/ tckusawmhvnf; olronf bk&m;
ociftm; tm½HkñTwfum wdk;wdk;uav; a&&Twfvsuf &Sd\/]]tdk tz
bk&m;ocif olUtaeeJY wynfhawmfrudk tckxufxd vSaewkef;yJvdkY
xifaeatmif aqmif&u G af y;awmfryl g}}
tcef;wHcg;onf yGifhoGm;NyD; txJokdY *sifrf0ifvmNyD; wHcg;udk
jyefydwfonf/ olYcrsm ydefcsKH;vsuf &Sd\/ pdwfqif;&Jae[efvnf;
&S\d / oem;p&m aumif;vSacsonf/ olUtoufrmS ESpq f ,fhwpfEpS rf Qom
&Sdao;aomfvnf; BuD;av;aom tdraf xmifwm0efjzifh ydvsuf&Sd&m\/
olUwGif ukwftusÐwpfxnf&Szd dkY vkdtyfaeNyD/ NyD;awmh vuftdwfrsm;
r&So d nfrmS vnf; MumcJNh yD/
*sifrfonf wHcg;0ü &yfaeonf/ iHk;wpfaumifteHYudk &vkduf
ojzifh ra&GUr&Sm;Ekdifjzpfaeonfh trJvkdufacG;wpfaumifESifh wlvS\/
olrY suvf Hk;rsm;onf 'Jvm;tay: pl;pdkuaf eMuonf/ olrY suv f Hk;rsm;onf
wpfpHkwpf&mudk azmfjyvsuf&aSd omfvnf; 'Jvm;onf t&dyfvu©Pm
udk rcefYrSef;Edkif/ odkYaomfvnf; xdkrsufvHk;tMunfhonf olrtm;
aMumufvefY acsmufcsm;aponf/ ol\tMunfhrSm a'govnf; r[kwf?
tHtm;oifhjcif;vnf; r[kwf? 0rf;enf;aMuuGJjcif;vnf; r[kwf?
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 19

oabmrusjcif;vnf; r[kw?f aMumufvefYjcif;vnf; r[kwf? 'Jvm;


BudKwifarQmfvifhxm;onfh t&mrsm;udk azmfjyaeaom tMunfhr[kwf/
ollYtMunfhrSm 'Jvm;\ rsufESmudk pl;pl;&J&J pdkufMunfhaejcif; jzpfí
rsufESmxm;rSm t&dyt f uJ zif;r&Edkifavmufatmif xl;qef;vsuf &Sad y
onf/
'Jvm;onf pm;yGJü xdkifae&mrS xum *sifrfxHodkY avQmufoGm;
onf/
]]*sifr.f ..&,f? tcspf&,f}}[k 'Jvm;u ac:onf/]]'Jvm;udk
tJovdk tMunfhrsdK;eJY rMunfhygeJYu, G /f 'Jvm; qHyifjzwfNyD; a&mif;ay;
vdkufwm[m armifhudk c&pörwfvufaqmifray;bJ raeEdkiv f kyYd g tcspf
&,f/ qHyif[m rMumcif jyef&SnfvmrSmyg/ armifhtaeeJY qHyifwdkoGm;
vdkY Munfh&wm rvSawmhbl;vm;[if/ bmyJajymajym 'Jvm;&JU qHyif
awGu odyfoefwm/ csufcsif;vdkvdk jyef&SnfvmrSm aocsmygw,f/
armifhtwGuf aysmf&Tifp&m c&pörwfjzpfygapvdkY 'Jvm; qkawmif;
ygw,f/ armifeJY 'Jvm; aysmfaysmfyJ aeMu&atmifvm;/ armifuawmh
odrmS r[kwaf o;bl;/ 'Jvm;av armifhtwGuf taumif;qHk;eJY tvSqHk;
vufaqmifwpfck 0,fxm;w,f armif&JU? odvm;}}
]]rif; qHyifawGukd jzwfypfvku
d w f ,faemf/ [kwvf m;}}[k *sirf u f
'Jvm;\ rsufESmudk aphaphMunfhNyD; ar;onf/
]][kwfw,f armif/ 'Jvm;av qHyifudk jzwfNyD; a&mif;ypfvdkuf
w,f}}[k 'Jvm;u ajzonf/]]bmvJ? 'Jvm;udk armifoabmrusbl;
vm;? bmyJjzpfjzpf 'Jvm;[m t&if'Jvm;ygyJ armif&,f/ qHyif r&Sd
vnf;yJ 'Jvm;[m 'Jvm;ygyJ}}
20 armifxGef;ol

*sifr fonf tcef;ywf0ef;usifudk txl;tqef;wpfckozG,f


vSnhyf wfMunfhaeonf/ ]]rif;u ajymw,f/ rifhqHyifawG r&Sad wmhbl;
wJh/ tJ'g wu,fajymwmvm;}}[k jyefar;aeonf/ olUrsufESmxm;
onf tlwD;tlaMumif jzpfaeonfyh kH aygufaeonf/
]]'Jvm;&JU qHyifudk armifvdkuf&SmaezdkY rvkyd gbl;}}[k 'Jvm;u
ajymonf/ ]]'Jvm;&JU qHyifudk a&mif;ypfvdkufNyD armif&JU/ 'gaMumifh
'Jvm;&JUqHyif[m tdrrf Sm r&Sdawmhbl;/ 'DaeY[m c&pörwfyGJawmf&JU
tBudKncif;qdkwm armifowd&rSmaygh/ 'Jvm;tay:rSmvnf; Muifem
oem;rSmaygh/ 'DqyH ifukd a&mif;vdkuw
f m[m armift h wGuyf J r[kwvf m;/
'Jvm;&JUtcspf[m armifhtay:rSm b,avmuftxd BuD;rm;w,fqdk
wm odwJhvl b,folrS &Sdr,frxifygbl; armif&,f/ uJygav armif
npmpm;awmhrvm;}}
rdef;armawGa0um ai;wdai;aMumif jzpfvsuf&Sdaom *sirf o f nf
tdyfarmusae&mrS ½kwfw&yf vefYEdk;oluJhodkY jzpfoGm;onf/ olonf
'Jvm;tm; odrf;usHK;NyD; ayGUzufxm;onf/ þtcdkut f wefYonf q,f
puúefYavmufawmh &Sdrnfxif\/ ,if;puúefYtwGif; *sifrfESifh 'Jvm;
wdkY\/ vIyf&Sm;rIrsm;udk tao;pdyf jrifp&m Munfhp&mrvdk[k ,lqoifh
\/ þq,fpuúeo Yf nf ta&;rBuD;aom umvwpfck[k owfrSwx f m;
rnfqkyd gu ydkí tqifajyzG,&f m &Sad yonf/
wpfywfvQif &Spfa':vm odkYr[kwf wpfESpv f Qif a':vmwpfoef;
qdkonfrSm bmrsm; uGmjcm;ygoenf;/ ocFsmynm&SifwpfOD;uawmh
tajzrSm;udk ay;ayvdrhrf nf/ c&pfawmf zGm;jrifNyD;pu ay:aygufcJhaom
ynm&SBd uD;oHk;OD;onf vufaqmifrsm;udk ,laqmifvmcJhMuonf/ ,ck
vufaqmifonf xdkvufaqmifrsm;xJü ryg0ifcJhzl;ay/ b,fvdk
vufaqmifrsKd ;jzpfonfukd odcsed w
f efonfth cg od&ayvdrrhf nf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 21

*sifrof nf olYtay:0wftuÐsBuD;\ tdwu f yfxJrS txkyw f pfxkyf


udk qGJxkwNf yD; pm;yGJay:wifvkduo f nf/
]]armifhtay:rSm txifrrSm;apcsifbl; 'Jvm;}}[k *sifru f ajym
onf/]]rifhqHyifñ§yfwJhudpö? acgif;avQmfwJhudpö? 'grSr[kwf tjcm;
bmudpöyJ jzpfjzpf? armifhbufu txifvGJrSm;p&m bmwpfckrS r&Sb d l;
qdkwm ,kHyg/ 'gayrJh rif; tJ'Dtxkyfudk jznfvdkuf&if rif; armifhudk
jrifjrifcsi;f bmaMumifh txifvo GJ Gm;ovJqkw
d m ay:vmrSmyg}}
jzLazG;vSyaom vufacsmif;rsm;onf pm;yGJay:rS txkyfudk udkif
onf/ BudK;rsm;ESifh puúLrsm;udk ajzonf/ xdkYaemuf tvGef&Tifvef;
jrL;<uonfhoabm aysmf&Tifaom toH/ xdkYaemuf 0rf;omvGefíus
vmaom rdef;rwdkY\ rsuf&nfrsm;ESifh idk½dIufoHrsm;/ xdktoHrsm;onf
tcef;\ tdraf xmifOD;pDtm; rsm;pGm tvky½f yI o f mG ;aponf/
txkyfxJrS xGufvmonfhypönf;rsm;rSm bD;rsm; jzpfonf/ bD;
t&G,frsdK;pHk jzpf\/ 'Jvm; ba&m'fa0; vrf;rBuD;wpfavQmuf&Sd pwdk;
qdkif jywif;aygufrS jrifawGUcJh&zl;aom bD;rsm; jzpfonf/ xdkbD;rsm;udk
'Jvm;onf rsm;pGm vdkcsifqE´ jyif;jycJh\/ tvGev f Sonfh vdycf GHbD;rsm;
jzpf½HkrQru uvem;wpfavQmufwGif ausmufrsuf&wemrsm; pDjc,f
xm;ojzifh tzdk;xdkuw f efvS\/ txl;ojzifh bD;ukyfrsm;onf 'Jvm;\
&Snv f sm;vSyaom qHyifrsm;ESihf vdkuzf ufnDvSayonf/
olronf þbD;rsm;udk vkdcsifvGe;f í wwrf;ww jzpfaecJh&zl;
\/ þbD;rsm;udkom ydkiq f kdi&f ygu rnfrQavmuf 0rf;omp&m aumif;
ygrnfenf;[kyif awmifhwcJhzl;onf/ wpfaeYus&if &aumif;yg&JU/
udk,yf dkifjzpfaumif;yg&JU ponfh arQmfvifhcsufrsm;udkyif xm;cJhzl;onf/
tckawmhjzifh olvkcd siaf om bD;rsK;d pHkonf olykid jf zpfvmcJhavNyD/ odkYaomf
vnf; þbD;rsm;jzifh vSyatmif wefqmqif&rnfh qHyifvSvSrSm r&Sd
awmh/
22 armifxGef;ol

rnfoykYd ifjzpfap 'Jvm;onf bD;rsKd ;pHkukd olY&ifciG üf tyfxm;onf/


aemufqHk;wGif olronf rIef0g;0g; rsufvHk;tpHkjzifh *sifr\ f rsufESmudk
tjyHK;jzifh armhMunfhonf/ ]]rylygeJY armif&,f? 'Jvm;&JU qHyifawG[m
rMumcif jyef&SnfvmrSmyg/ 'Jvm;&JU qHyifawGu t&Snfjrefygw,f}}
[k ajymonf/ xdkYaemufawmh 'Jvm;onf aMumifrav;wpfaumif
ozG,f oGuv f ufayghay;pGm ckex f vdkuo
f nf/]]tdk 'Jvm; arhomG ;w,f
*sirf &f ,f}}[k a&&Gwo f nf/
*sirf o
f nf ,cktcsed t f xd 'Jvm;0,fvmonfh vSyaomvufaqmif
udk rjrif&ao;/ 'Jvm;u ol0,fvmaom vufaqmifukd vufz0g;
ay:wifí *sifrftm; jyonf/ olr\ vufz0g;ay:rS yvufwDerf
em&DBudK;onf olr\pdwftm;xufoefwuf<urIudk azmfjyaeonfhES,f
w0if;0if; wvufvuf awmufyaeonf/
]]rvSbl;vm; *sirf f 'Dypön;f &zdkY wpfNrdKUvHk; ESHYaeatmif &Sm&wm/
'Jvm;jzifh armaewmyJ/ 'Dypön;f &&ifawmh tcsdefodzdkY wpfaeYudk tcg
wpf&mavmufMunfhrSm aocsmaeNyD/ armifhem&D 'Jvm;udk ay;/ tqif
ajyrajy 'DBudK; wyfMunfh&atmif/ vSawmh vSaerSm aocsmw,f}}
*sifrfonf 'Jvm;cddkif;onfhtwdki;f rvkyfbJ ESpaf ,mufxdkif qdkzm
ay:odkY ajcypfvufypf vSJcsvdkufonf/ vufrsm;udk olYacgif;aemufrS
xdk;oGif;um olYpdwu f l;ESiho
f l jyHK;aeonf/
]]'Jvm;a&}}[k *sifrfu toHay;onf/]]armifwdkY&JU c&pörwf
vufaqmifawGudk tckavmavmq,f wpfae&mrSm odrf;xm;NyD; arh
xm;vdkufMu&atmif}}[k ajymonf/ ]]ypönf;awGu odyfaumif;ae
awmh avmavmq,f oHk;vdkY rjzpfao;blk;/ armifu rift h wGuf bD;awG
0,fcsiw f meJY em&Dukd a&mif;NyD; 0,fvmcJhw,f/ uJumG npmpm;&atmif
jyifayawmh/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 23

c&pf,mefusrf;pmwGif vmonfhtwdkif; c&pfawmf tavmif;


tvsmudk zGm;jrifNyD;aemuf ta&SUwdkif;rSm ynm&SdBuD; oHk;OD;onf c&pf
awmf tavmif;tvsmuav;tm; zl;ajrmf&ef a&muf&SdvmMuonf/
xdkpOfu olwkYo d nf EGm;wif;ukyf twGi;f &Sd EGm;pmcGufxJrS uav;i,f
twGuf vufaqmifrsm; ,lvmMuavonf/
olwdkYonf tHhMozG,faumif;avmufatmif ÓPfynmBuD;rmMu
onfh tm;vsmfpGm c&pörwfvufaqmifrsm;ay;onfh tavhtxudk
wDxGicf hJMu\/ ynmÓPf BuD;rm;MuonfhtwGuv f nf; olwkYday;onfh
vufaqmifrsm;onf ynmÓPfESifh ,SOaf om vufaqmifrsm; jzpfMu
\/ wpfOD;ESifhwpfOD; tjyeftvSefay;onfh vufaqmifrsm;onf
wpfxyfwnf; wlnDaeonfhwkid af tmif vJvS,cf Gihf &SdMuonf/
,ck þudpöwGif tcef;wpfcef;ü aexdkifvsuf&SdMuaom rdkufrJ
onfh vli,fESpfOD;\ rvdr®maom vkyf&yfudk azmfjyaeonf/ rvdrfrdk;
rvdr®mjzifh wpfOD;u wpfOD;twGuf tepfemcHrIrsm;udk azmfjyvsu&f \ Sd /
odkYwapvnf; ,if;tepfemcHrItwGuf tdrx f JrS tzdk;wef ypönf;rsm;udk
tqHk;cHchMJ uonfjzpf&m pGeYv
f w
G rf rI sm;udkvnf; jyKcJMh uonf[k qdkEkdipf &m
&Sad vonf/
odkYaomfvnf; ,aeYacwf ynm&Sdrsm;url vufaqmifay;ol
tm;vHk;xJwGif þESpOf D;onf ynmt&SdqHk; jzpfonf[k ajymMuonf/
olwdkY\ tqdkt& vufaqmifay;olESifh ,loltm;vHk;xJü þvlpm;
ESpfpm;onf ynmt&SdqHk;jzpfí t&yfa'owdkif;wGifvnf; olwdkYom
vQif ynmt&Sq d Hk; jzpfavonf/


Ä
24 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 25

       


yxrOD;qHk; rpöufygum;onf olr\ xHk;pHtwdki;f ESpx f yf{nfhcef;rsm;
udk vdkuv f Hjyovdrfhrnf jzpfonf/ xdk{nfhcef;rsm;rS &&SEd kid af om tusdK;
w&m;rsm;udk ajymjy½HkrQru xdk{nfch ef;rsm;udk &SpEf pS w
f wd d ydkiq f kid cf ahJ om
vlBuD;vlaumif;wpfO;D *kPo f ud ©m wdk;wufjrifrh m;cJ&h yHkrsm;udkyg u&m;
a&vTwf wwGww f w
G f ajymMum;vdrrhf nf jzpf\/ xdktcsed w f iG f oifonf
olajymorQudk NidrfqdwfpGm em;axmifae½HkrSwpfyg; tjcm;bmrS vkyfí
aeEdkifzG,f&m r&Sd/ olr\pum;udk Mum;jzwfí ajymEkdifrnfh tcGifh
tvrf;udkvnf; &,lEkid pf Grf; &Sv
d rd hrf nf r[kwaf y/
xdkYaemufrl oifonf xpfwD;xpfaighavoHjzifh rdrdonf ½dk;½dk;
q&m0efwpfOD;r[kwfaMumif;? oGm;ukq&m0efwpfOD;vnf; r[kwf
aMumif;udk rpöufygum;tm; trSeftwdkif; 0efcH&vdrfhrnf jzpf\/
oifhxJrS 0efcHpum; Mum;vdkuf&onfhtcg oifhtay: rpöufygum;\
qufqHyHktcsdK;onf wpfrsdK;wpfzHk ajymif;vJoGm;vdrfhrnf jzpfonf/
oifhtm; rpöuyf gum;\ {nfhcef;rsm;ESifh oifhawmfukdun f Drnhf q&m0ef
26 armifxGef;ol

odkYr[kwf oGm;ukq&m0ef jzpfoGm;atmif avhusifh oifMum;ay;jcif;


rjyKcJah om oifhrb d rsm;tay: oifuk, d w f kid u
f rausreyf jzpfvmatmif
rpöuyf gum;u oifhrb d rsm;tm; a0zefjypfwifjcif; jyKvdrrhf nfjzpf\/
aemufwpfqifhwGif oifonf avSum;wpfckudk wufoGm;NyD;
'kwd,xyfrS wpfywfvQif 8 a':vm ay;&aom aemufaz;bufrS
tcef;udk Munfh&rnf/ þtcef;rSm 'kwd,xyfrS tcef;jzpfaomfvnf;
wu,fwrf;tm;jzifh wpfywfvQif 12 a':vmrQwefaMumif;? xdktcef;
udk rpöwm wl;qifbm&Dqdkolu 12 a':vmay;í aeoGm;cJhzlaMumif;?
aemufydkif;wGif zavmf&D'g jynfe,f yrf;yifv,furf;ajcteD;&Sd olUnD
ydkif vdar®mfjcHBuD;odkY ajymif;a&TUoGm;um;rS þtcef;udk tyfcJhjcif;jzpf
aMumif; ponfjzifh ajymjyvdrrhf nf/
xdkYaemuf aqmif;&moDa&mufwdkif; tjrJwap vma&mufaexdkif
avh&daS om tcef;taMumif;udk ajymjyvdrfhrnf/ xdktcef;rSm tdrfa&SU
rsuEf SmpmbufwGif tcef;ESpcf ef;wGJ&Sdí a&csKd ;cef;oD;oefY&o dS jzifh rpöuf
ruftifwdkif;,m;qdkol tvGefoabmusonfhtcef; jzpfonf[k &Sif;jy
vdrrhf nf jzpf\/
tu,fí oifhtaejzifh rpöufyg;um;\ oa&mfrIESifh raxrJhjrif
jyKrIrsm;udk qufvuf onf;cHEkid pf rG ;f &Scd yhJ grIum; oift
h m; rpöuyf gum;
u rpöwm pupf'g; aexdkifoGm;cJhzl;onfh wwd,xyfrS cef;rozG,f
jyKvkyfxm;aomtcef;udk Munfh&ef ac:oGm;ayvdrfhrnf/ trSefawmh
rpöwm pupf'g;\cef;rSm tcef;vGwf r[kwfay/ olonf wpfaeYvHk;
xdktcef;xJü xdkií f pD;u&ufawG wpfvdyfNyD;wpfvdyf tqufrjywf
aomufum jyZmwfawG a&;aeol jzpf\/ odkYaomfvnf; tcef;&Smol
a&mufvmwdkif; rpöufygum;onf xdktcef;udk ac:jyavh &Sdonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 27

wpfacgufoGm;NyD;wdkif; tcef;tm; vufvGwf&rnfukd aMumufaom


pdwfonf ay:vmwwfav&m rpöwm pupf'g;onf olUtcef;c a<u;
usef wpfcsdKUwpf0ufudk ay;avh&So d nf/
xdkYaemuf xdkYaemufwGifum; oifonf acR;jyefaeaom vuf
z0g; ylaEG;aEG;udk tdwfxJEdIuí f pdkxdkif;xdkif; jzpfaeaom wpfa':vm
wefoHk;&Gufudk qkyfudkifum tvGeftusnf;wef t½kyq f dk;NyD; tjypfqdk
oifh qdkxdkufaom qif;&JrIukd xkwfazmf 0efcHvkdufrnfqdkygu rpöuf
ygum;onf oifhtm; okeo f kerf eI rf eI frsuEf Smxm;jzifh rsuaf pmif;wpfcsuf
xdk;Munfhvdrfhrnf/ NyD;awmh tvGefus,favmifpl;&SaomtoHjzifh
]uv,f&m}[k atmfvdrfhrnf/ olrtaejzifh oifhtm; ausmckdif;um
avSum;rS 'Hk;'Hk;'dki;f 'dki;f toHrsm; ay;í aqmifhBuD;atmifhBuD; yHkpHrsdK;jzifh
atmufxyfokYd qif;oGm;vdrrhf nf/
xdkYaemuf ]uv,f&m} ac:aom vlrnf;trsdK;orD; tdraf ponf
oifhtm; aumfaZmrsm; cif;xm;onfh avSum;rSaeí txyfav;xyfodkY
ac:aqmifomG ;vdrhrf nf/ NyD;awmh xdkav;xyfrt S jyifbufrkd;aumif;uif
\ tvif;a&mif &&Sd&ef taygufazmufí rSefwyfxm;aom tayguf
wpfaygufESifh tcef;udk jyvdrfhrnf/ wpfenf;tm;jzifh ajym&vQif
tjrifhqHk;txyfü wnf&aSd eaom tcef;jzpfí rsufESmusuf acgifrkd;wGif
rSewf yfjywif;aygufwpfayguf azmufxm;aom tcef;jzpf\/ xdktcef;
onf 78ay tus,t f 0ef;&Sí
d tcef;\wpfzufwpfcsuw f iG f opfom;
aMumiftdrw f pfvHk;ESihf pwdkcef; &Sad vonf/
tcef;xJwGif oHckwifa[mif;wpfvHk; &So d nf/ rsufESmopf&ef
cHkjrifhwpfvHk;ESihf ukvm;xdkifwpfvHk;vnf; &So d nf/ ab;wpfzuf&Sd pif
rSm rSefwifcHkozG,f toHk;jyKvdkY&onf/ bmypön;f rS r&Sad om av;buf
av;wefrS tcef;eH&Hav;ckonf vlaoxnfhaom acgif;wpfvHk;udk
28 armifxGef;ol

ydwfumxm;onfh tumav;ckESifh wlonf/ oifhvufwpfzufonf


ta,mifa,miftrSm;rSm;jzpfum vnfacsmif;udk udkifrdvdrfhrnf/ xdk
tcg oifonf touf½SLrrSefovdk jzpfoGm;um tay:odkY armhMunhfrd
vdrfhrnf/ trdk;rsufESmMuufü wyfxm;aom rSefjywif;aygufrSaeí
av;axmifph yfpyf aumif;uifjymjymudk jrif&ayvdrrhf nf/
]]ESpaf ':vmwefqk&d ifawmhvJ tif;-}}[k rvdkwrmoHjzifh a&&Gwf
um tdrfap uv,f&mu rxdrjhJ rifrsuEf Smxm;jzifh Munfhvrd hrf nf/
wpfaeYwGif rpöqefqdkolonf oifhawmfonfhtcef; &SmazG&if;
þtdrfodkY a&mufvmonf/ olESifhtwlygvmaom trsKd;orD;onf
vufESdypf ufwpfvHk; o,f,lvmonf/ rpövDqefonf tvGeaf o;i,f
onfh rdef;uav;wpfa,muf jzpf\/ avmuBuD;taMumif;udk odyfNyD;
a&a&vnfvnf od&Sed m;vnfao;[ef rwl/
rpöuyf gum;onf rdef;uav;tm; ESpfxyf{nfhcef;ESifh tcef;udkjy
onf/ ]]'Dtcef;qdk&if rif; b,fvdkoabm&ovJ}}[k ar;onf/ ]]'D
tcef;qdk&if rif;BudKufr,fvdkY xifw,f}}[kvnf; a&vmajrmif;ay;
vkyo f nf/
]]'gayrJh uRefru q&m0efvnf; r[kw/f oGm;ukq&m0efvnf;
r[kwfbl;/ tJ'Dawmh cufw,f}}[k rpövDqefu wkef,ifaom toH
jzifh ajzonf/
rpöufygum;onf olY0oDtwkdif; oem;ovdkvdk ,HkrSm;oHo,
ruif;ovdkvkd avSmifcsiaf jymifcsifovdk rsufESmxm;jzifh rpövDqeftm;
pdkufMunhfaeonf/ q&m0ef odkYr[kwf oGm;ukq&m0ef r[kwfolrsm;
udk Munfhonft h cg vkyaf vh&o h wdki;f ESmacgif;udka&m rsufESmudkyg
Sd nft
½HIUxm;onf/ xdkYaemuf 'kwd,xyfokdY ac:oGm;onf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 29

]]&Spaf ':vm [kwv f m;}}[k rpövq D efu a&&Gwo f nf/ ]]trav;


&Sif? uRefr tJoavmufBuD; b,fwwfEdkifyghrvJ/ uRefr[m vkyfc
rsm;rsm;r&wJh tvkyo f rav; wpfa,mufyg&Sif/ uRefrudk aps;tv,f
tvwfavmuf&Srd ,fh tcef;wpfcef;avmuf jyygvm;&Si}f }
rpöwm pupf'g;onf tcef;wHcg;acgufoH Mum;vdkufojzifh
ckex
f vdkuNf yD; vufxrJ S pD;u&ufwku d kd Murf;ay:wGif xdk;acsvku d o
f nf/
]]uRefrudk cGifhvTwfyg rpöwm pupf'g;}}[k rpöufygum;u
jzLa&mfa&mf rsufESmay:wGif rlrrSefaom tjyHK;udk yefqifum pupf'g;
tm; vSr;f ajymonf/ ]]&Sif tcef;xJrmS &Sv d rd rhf ,fvkYd uRefr rxifrb d l;/
a[m'Du trsKd ;orD;u tcef;Munhfcsiw f ,fqkv d kdY}}
]]'Dtcef;vnf; aumif;wmygyJ &Si}f }[k rpövDqefu jyHK;í ajym
onf/
olwkdY jyefxGuo f Gm;onht f cg rpöwmpupf'g;onf olYa&;vufp
jyZmwfxJrS t&yfjrifhjrifh qHyifeufeufESifh trsdK;orD;Zmwfaumifudk
jyefzsuuf m olYae&mwGif t&yfykyk cyfo, G of , G f qHyifvSvS trsdK;orD;
udk tpm;xdk;jcif;jzifh tvky½f Iyfvsuf &Sd\/
]]tif; tifemuawmh trdt& zrf;awmhrmS yJ}}[k rpöwm pupf'g;
u olYuk, d fol ajymonf/
xdktcdkurf mS yif ]]uv,f&m}} [laom rpöuyf guvif;\ aqmifh
BuD;atmifhBuD; ac:oHudk Mum;vdkuf&\/ xdktoHonf rpövDqef\
ydkufqHtdwfudk ½dkufcwfoGm;onf/ tom;eufarSmifarSmifESifh rSifpm
wpfaumifonf rpövDqefa&SUü bGm;ceJ ay:vmNyD; olrtm; avSum;rS
ac:oGm;onf/ tay:qHk;txyfodkY a&mufaomtcg av;zuf av;
wefrS tvHkydwf um&Hxm;onf/ rD;cHaowåmBuD;wpfvHk;ESifh wlaom
30 armifxGef;ol

tcef;wpfcef;xJodkY ydkYay;onf/ tvif;a&mifonf trdk;rsufESmMuuf&Sd


rSefumtaygufrS 0ifvmaeaom aea&mifomvQif &Sd\/ ]wpfywf
ESpfa':vm}}[laom toHonf wkecf gNyD; xGuv f monf/
]]uRefr 'Dtcef;udk ,lyghr,f}}[k rpövDqefu ajymum oJckwif
ay:odkY ajcypfvufypf xdkicf svku d o f nf/
xdkYaemuf aeYpOfaeYwdkif; rpövDqefonf tvkyfodkY oGm;onf/
nusvQif vufa&;rsm;jzifh jynhaf eonfh pm&Gurf sm;udk ,lum tcef;okYd
jyefa&mufvmonf/ NyD;awmh olr\ vufESdyfpufjzifh xdkpm&Gufrsm;udk
ul;,lonf/ wpfcgwpf&HwGif olrwGif tvkyfygrvm/ xdktcgwGif
olronf tjcm;tcef;iSm;rsm;ESit hf wl avSum;xpfrsm;ay:ü xdkiaf eavh
&S\
d /
wu,fawmh rpövDqefonf tckvdk acgifrdk;ESifh uyfaeaom
tvHkyw d f tcef;rsKd ;udk iSm;rnf[k &nf&G,jf cif; r&Scd Jhay/ olr\vkyif ef;
twGuf tpDtpOfrsm; a&;qJpG Of þtcef;rsKd ;udk iSm;rnf[laom pdwu f l;
vHk;0 r&Scd Jhacs/ olronf aysmaf ysmfaewwfNyD; pdwfESvHk; El;nHhord farGUol
jzpf\/ wpfcgwpf&HwGif tlaMumifaMumiftawG;rsdK; 0ifum pdwful;
,Ofwwfaom tusifh&Sdaomfvnf; oabmtvGefaumif;ol jzpfonf/
wpfBudrw f Gif rpövDqefonf rpöwmpupf'g;u ola&;xm;onfh yHkESdyf
xkwfa0jcif; rjyK&ao;aom [mojyZmwfBuD;wpfyk'fxJrS tcef;
oHk;cef;udk zwfjycJh&m pdw&f Snv f uf&n S jf zihf em;axmifaecJhzl;avonf/
rpövDqefwpfa,muf tvkyfyg;í avSum;xpfü wpfem&D
ESpef m&DcefY vmxkdifonft h cgwdki;f trsK;d om; tcef;iSm;rsm;onf rsm;pGm
aysmfMuonf/ &Tifvef;jrL;xl;Muonf/ odkYaomfvnf; t&yfaxmif
axmifarmif;armif;? tom;jzLjzLESihf a&Ta&mifqyH ifykid &f iS f ausmif;q&mr
rpöavmif;eufum;uawmh avSum;xdyt f qHk;txpfü xdkiu f m ESmacgif;
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 31

½IHUaewwfonf/ NyD;awmh we*FaEGaeYwdki;f uGeaf e;bufxGuí f a&TUvsm;


aeaom awmbJrsm;udk aoewfESifhypfí vufwnfhprf;avh&Sdol rpö'Ge;f
uvnf; xdyq f Hk;avSum;xpfü xdkiu f m ESmacgif;½IHUaeavh&\dS / olrrSm
pwdk;qdkifwpfqdkifü tvkyfvkyfoljzpfNyD; oGufvufcsufcsmolwpfOD;
jzpfonf/ olwdkYESifhrwl wpfrlxl;onfh rpövDqefurl avSum;\
tv,fxpfwpfxpfü xdkifaeavh&dNS yD; tcef;iSm; trsdK;om;rsm;onf
olYab; ywfywfvnfwGif 0kid ;f tHkaewwfavonf/
txl;ojzifh rpöwmpupf'g;onf toJqkH; vlwpfO;D jzpfaeonf/
olonf yg;pyfrS xkwaf zmfí rajymao;aomfvnf; olYpdwx f Jü pdwu f l;
,Ofaeaom udk,yf kdiftcspfESihf tvGr;f Zmwfvrf;BuD;xJü rpövDqeftm;
t"du Zmwfaqmifae&mü ujycdkif;&ef pDpOfxm;onf r[kwfygavm/
xdYkjyifvnf; toufav;q,fhig;ESpft&G,f vlvHk;vlzef00 todÓPf
wHk;rnfhyHkrsdK; aygufaeaom rpöwm[l;Am;qdkolrSmvnf; cyfuJuJyif
jzpfonf/
olwdkYESpfOD;tjyif &Sad eao;onfh vlrSm touftvGefi,fao;
aom rpöwmtDAefqko d l jzpf\/ olonf tjrJrjywf acsmif;w[Gw[ f wG f
qdk;avh&odS jzifh wpfcgaomf rpöwmvDqefu tDAeftm; pD;u&ufjzwf&ef
ajymMum;cJhzl;onf/ þonfudk taMumif;jyKí rpöwm tDAefonf
olYudk,fol rpövDqef\ ta&;ay;cH&oltjzpf xifrSwfrSm;vsuf &Sd
onf/ rnfodkYyifjzpfap a,musfm;tm;vHk;onf rpövDqeftm;]]tjrJ
wap aysmfaysmfaewwfol}}tjzpf todtrSwf jyKxm;Mu\/ odkYaomf
vnf; avSum;xdyq f Hk; txpfESifh atmufqHk;txpfü xdkifavh&do S lrsm;
urI rpövDqeftay:ü trkef;yGm;vsuf &SMd uav\/
Ä
32 armifxGef;ol

aEG&moDwpfaeYaom naecif;wGif xHk;pHtwdkif; rpöufygum;\


tcef;iSm;rsm;onf avSum;wGif xdkiaf eMu&m olwdkYtxJrS rpövDqef
onf rdk;aumifuifjyifqDokYd armhMunfhNyD; &Tijf rL;aomtoHjzifh &,farm
vdkuo f nf/
]]Munhyf gOD;? [krd Sm bpfvD*suq
f efwpfa,muf bmjzpfvkyYd gvdrh/f
'Dae&muaeNyD; uRefr olYukjd rifae&w,f}} [k rpövDqefu ajymonf/
tm;vHk;u tay:odkY armhMunhfMu\/ wcsdKUu rdk;aumif;uif
ESifhxdvkeD;rQ jrifhrm;aom taqmufttHk jywif;aygufrsm;qDokdY vnf;
aumif;? tcsdKUu *sufuqef armif;ESifvmvdrfhrnf[k ,lq&aom
rdk;ysHavoabmFukd rsufp&d Smvsuf &SMd uonf/
]]a[m [dkrSmawGUNyD/ tJ'D Mu,faygh}}[k olr\ ao;oG,faom
vufnK§d ;jzifh aumif;uifwpfae&modkY vufn§Kd ;xdk;jyum 0rf;omt,fvJ
ajymvsu&f o dS nf/]][kb
d ufu Mu,fBuD;udk ajymwm r[kwb f ;l / 'Dbuf
u NidrfaewJh tjyma&mifudk ajymwm/ Mu,fBuD;&JU ab;em;u [m
aygh? uRefruawmh npOfnwdkif; uRefrtcef; trdk;jywif;aygufem;
uaeNyD; Munfhavh&Sdw,f/ uRefru tJ'DMu,fudk bpfvD *sufuqef
vdkY emrnfay;xm;w,f}}
]]aMomf [kwfvm;}}[k rpöavmif;eufum;u a&&Gwfonf/
]]&Sif eu©wyf nm&Sif wpfa,mufqkdwm uRefrjzifh rod&ygvm;/
rpövDqef &,f}}
]]tdk uRefru tJ'Dynm 0goemygw,f av}}
[k Mu,fao;ao;uav;udk pdw0f ifwpm; Munfhaeol rpövDqef
u jyefajymonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 33

]]uRefru vmr,fh aEGeJYaqmif; Mum;umvusvdkY olwdkYwpfawG


t*FgN*dK[fxJ 0ifwJhtcg b,fvdk yHkpHrsdK;awG jzpfvmr,fqdkwmutp
tao;pdwf odw,f}}
]][kwfvm;}}[k rpöavmif;eufum;u tvdkufoifh jyefajym
onf/ ]]&SifajymaewJhMu,fu *ifrmvdkY ac:w,f/ ydkvmrsOf;em;u
eu©wfwm&mpkxJu Mu,faygh/ tJ'DMu,fpk tjrifhqHk; a&mufwJh tcsdef
uaygh}}
]]tdk-Asm}}[k touftvGefi,fao;ol vli,f rpöwm tDAefcf
u 0ifajymonf/ ]bpfv*D suu f qefqkw d Jh emrnf[m tJ'D Mu,ftwGuf
taumif;qHk;emrnfvkdY uRefawmfuawmh xifw,f}}
]]udk,fvnf; oabmwlw,f a[h}}[k rpöwm[l;Am;u rpö
avmif;eufum;\ pum;udk qefYusiv f kdonfh avoHjzifh us,af vmifpmG
ajymonf/]]rpövDqeftaeeJY [dk; a&S;acwfu eu©wfynm&SifBuD;awG
vdkyJ b,fMu,fawGudkrqdk olBudKufwJhemrnf ay;EdkifcGifh &Sdw,fvdkY
xifwmyJ}}
]][kwfygw,fav? &Sifajymwm rSefygw,f}}[k rpöavmif;euf
um;u 0efcHpum; ajymonf/
]]uRefruawmh tJ'DMu,fudk Mu,fwHcGefwpfvHk; jzpfaervm;
vdkY pOf;pm;aerdw,f &Sifh}}[k rpö'eG u
f xifjrifcsufay;onf/
]]'DMu,fukd 'Dae&mu vSr;f Munf&h if; aumif;aumif; rjrif&bl;}}
[k rpövDqefu ajymonf/ ]]uRefr&JUtcef;xJu aeNyD; Munhfoifh
w,f/ &Siw f kdYvnf; odom;yJ? aeYcif;bufqk&d if a&wGif;wpfwGif;xJu
ae Munh&f ifawmifrS Mu,fawGudk jrifEdkifwmyJ/ nydkif;qdk&if uRefr
tcef;rSm ausmufr;D aoG;wGi;f wpfwiG ;f vdk arSmifrnf;aew,f/ tJ'tD csed f
34 armifxGef;ol

us&if Mu,fuav; bpfvD*sufqeff[m pdefBuD;wpfvHk;vdk 0if;vwf


aewmyJ/ tarSmifxku olUudk uDrkEd dk jcHKay;xm;ovdkyJ}}
xdkYaemufwGifrl rpövDqefonf vufESdyfpuf ul½dkufay;p&mrsm;
,lrvmEdkifonfh tcsdefumvrsm;ESifh MuHKvm&onf/ eHeufydkif;wGif
,cifuvdk tvkyfrvkyfbJ tjyifokYd xGufomG ;avh&\ Sd / olonf ½Hk;rsm;
odkY wpf½Hk;0ifwpf½Hk;xGufí tvkyf&SmazGvsuf &Sdonf/ odkYaomfvnf;
b,f½Hk;urS tvkyfr&ojzifh 0rf;enf;aMuuGJaom rsufESmxm;jzifh
jyefxGufvmae&onf/ xdktjzpfonf qufwdkuf jzpfyGm;vsuf&Sdav
NyD/
wpfnaecif;wGif rpövDqefonf yifyef;EGr;f e,faeaom rsufESm
xm;jzifh rpöufygum;\ avSum;rS wufvmonf/ olr jyefa&mufvm
onfh tcsderf Sm ,cifu pm;aomufqkid w f pfqkid rf Sm npmpm;NyD; jyefvm
avh&Sad omtcsdef jzpfonf/ odkYaomfvnf; ,ckwpfBudrw f Girf l olronf
npm rpm;cJ&h ao;ay/
rpövDqefwpfa,muf tdrfa&SUcef;rwGif;odkY 0ifvmonfhtcg
rpöwm[l;Am;ESifh awGUMuonf/ rpöwm[l;Am;onf &vmaom tcGifh
ta&;udk t&trdtoHk;csonf/ olonf rpövq D eftm; olESihf vufxyf
zdkY awmif;yefonf/ ol\ 0zdkihzf kid fh cE¨mudk,o
f nf rpövq D ef\ teD;wGif
a&cJwHk;BuD;wpfwHk; 0JysHaeonfESifh wlvS\/ olonf rpövDqeftm;
ayGUzuf&ef BudK;yrf;vsuf &Sad vonf/
rpövDqefonf b,fajcmufum nmvSrf;í olrtm; zrf;&ef
[efjyaeaom rpöwm[l;Am;\ vufrS vGwfajrmufatmif wdrf;a&Smif
vsuf &Sdonf/ olr\ vufzsm;onf avSum;vuf&ef;udk qkwfukdifrd
onf/ rpöwm[l;Am;onf olr\ vufudk vSrf;qGJ&ef BudK;pm;onf/
olru vufukd ajr§mufvdkufNyD; [l;Am;\ rsufESmudk vSrf;½dkufonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 35

olronf avSum;vuf&ef;udk udkifum tay:xyfodkY wufonf/


olronf rpöwm pupf'g;\ tcef;wHcg;a&SUrS jzwfomG ;onf/ xdktcsed f
wGif rpöwmpupf'g;onf rpövq D eftm; rif;orD;tjzpfxm;í a&;om;
aeaom 'DavmrD;jyZmwfrS jyuGufwpfuGufudk a&;aecdkuf jzpf\/
avSum;xdyo f dkY a&mufaeNyDjzpfaom rpövDqefonf aumfaZmcif;xm;
onfhMurf;ay:twdki;f wGm;oGm;um trdk;rSew f yfjywif;aygufwpfayguf
wnf;om&Sad om tay:qHk;xyfrS olr\ tcef;wHcg;udk zGihí f twGi;f odkY
0ifcahJ v\/
rpövq
D efrSm rsm;pGm tm;enf;vsu&f So d jzifh rD;tdruf kdvnf; rxGe;f
Edki/f t0wfrsm;udkvnf; rvJEdki/f olronf oHckwifay:odkY jznf;jznf;
omom vSJcsvku d o f nf/ xdkYaemuf olronf av;vHvsu&f aSd om rsucf HG
rsm;udk yifhum tay:bufodkY armhMunfhNyD; jyHK;aeonf/
aumif;uifrS bpfvD*suu f qefonf awmufyaeaom olrtm;
iHkYMunhfaeonhfES,f &Sod nf/ acgifrkd;rSefaygufrSaeí wnfNidrfat;aq;
pGm vSrf;Munhfaeonfh yHkrsdK;jzpf\/ olr\ ywf0ef;usifwGif pdwf0if
pm;p&m[lí bmwpfckrrS &Sd/ olronf eufarSmifaom wGi;f wpfwGi;f xJ
ü epfjrKyfvsuf &Sdonf/ abmifav;abmifwyfí uyfxm;aom
rSefjywif;rS 0ifvmvsuf &So d nfh jzLa&mfa&mf azsmhawmhawmh Mu,fa&mif
rSwpfyg; tjcm;bmta&mifrS r&Sd/ [dkwpfaeYu rpöavmif;eufum;
ajymovdk]*ifrm}jzpfvrd hrf nf/ odkYwapvnf; olr\pdwfu xdkMu,f\
trnfukd ]*ifrm} rjzpfapcsi/f
olronf vufwpfzufukd ajr§muf&ef ESpBf udrw f w
d d BudK;pm;onf/
wwd,tBuddrfusrSyif olr\ vufacsmif;rsm;onf olr\ yg;pyfodkY
xdí &onf/ olronf arSmifrnf;rnf;wGi;f xJrSaeí bpfvD*suu f qef
36 armifxGef;ol

tm; terf;wpfcsufay;NyD; EIwfqufvdkuf\/ olr\ vufonf


aysmhwD; aysmhacGjzpfum jyefusomG ;avonf/
]]EIwq
f ufchJygw,f bpfvD&,f}}[k rpövDpefu tvGef tm;tif
csnfheJYaom avoHjzifh a&&Gwfonf/ ]]rif;[m udk,feJY rdkifoef;csDNyD;
a0;ygw,f/ rif;udk,hu f kd rdSww
f kwrf w
dS w
f kwv
f kyNf yD; tvif;a&mifawmif
ay;Edkifr,f rxifygbl;/ 'gayrJh rif;[mudk,fjrifEkdifwJh ae&mrSm tNrJ
&dSaew,f/ udk,yhf wfywfvnfrSm tarSmifxkuvJNG yD; bmqdkbmrS r&Sw d Jh
tcsdefrSm rif;[m udk,jf rifEdkifwJhae&mrSm tNrJ&yfwnfaew,faemf/
at;ayghav/ udk,feJY rif;[m rdkifoef;aygif;rsm;pGm uGmjcm;vGef;vSyg
w,fuG,/f uJygav udk,f rif;udk EIwfqufvdkufygw,f/ *Gwfbdkif
yg bpfvD*suu f qef&,f}}
Ä
aemufaeY 10 em&DwGif vlrnf;tdrfaprav; uv,f&monf
rpövDqef\ tcef;odkY a&mufvmonf/ xdktcsdex f d wHcg;ydwfxm;qJ
jzpfonfudk awGU&Sd&mrS tp olwdkYonf wHcg;udk tjyifrS aomhzsufNyD;
zGihMf uonf/ tcef;xJrS tjzpfukd jrifMu&aomtcg wpfOD;aomolonf
w,fvDzkef;&Sd&modkY tajy;tvTm;oGm;í vlemwifum; tjrefqHk; vTwf
ay;&ef zkef;jzifh taMumif;Mum;onf/
qlqlnHnH toHay;um vlemwifum;wpfpD; tcsdefrD a&mufvm
onf/ um;ay:rS tjzLa&mif0wfpHk 0wfxm;onfh tvGefoGufvuf
wuf<uaom vli,fq&m0efwpfa,muf qif;vmNyD; avSum;rS wuf
vmonf/
]]trSwf 49 u vlemwifac:vdkY a&mufvmygNyD;}}[k q&m0efu
ajymonf/ ]]bmjzpfwmygvdrh}f }
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 37

]]tdk [kwyf gw,f a'gufwm}}[k tdrf&Sif trsdK;orD;BuD; rpöuf


ygum;u olrtdrfxJü jzpfaeaom jyóemonf tvGefBuD;ygonf
[k txifa&mufoGm;apaom toHjzifh ajymonf/ ]]b,fvkdaMumifh
tckvdk jzpfoGm;&ovJqdkwm uRefrjzifh rawG;wwfawmhygbl;/ uRefr
wdkYtaeeJY olUudk bmvkyfay;&rSef; rodygbl;/ jyóemjzpfwJhvlu
vli,f rdef;rysdKwpfa,mufyg/ olr&JU emrnfu rpöt,fvfqDvDqef
vdkY ac:ygw,f/ t&ifwkef;u 'Dvdk jyóemrsdK; uRefrtdrfxJrSm vHk;0
rjzpfczhJ l;ygbl;&Si}f }
]]b,ftcef;vJ? tcef; b,frSmvJ}}[laom q&m0ef\ pdk;&drf
wBuD; atmfoHudk Mum;vdkuf&\/ q&m0ef\ tajctae wpfrsdK;wpfzHk
jzpfoGm;onfukd Munhí f rpöuyf gum;rSm txll;tqef;jzpfvsuf &Sad v
\/
]]tay:qHk;xyf acgif;rdk;rSefwyf tcef;yg? tcef;u...}}
q&m0efonf þ&yfuu G fwiG ;f rS trdk;rSew
f yftcef;rsm; taMumif;
udk tawmfBuD; odxm;[efwl\/ olonf csufcsif;yif avSum;rS
'kef;pdkif;í wufoGm;onf/ wpfBudrfvQif avSum;av;xpf ausmfí
ajy;wufoGm;aejcif;jzpf\/ olUaemufrS rpöuyf gum;onf jznf;jznf;
rSefrSefyif wufvdkufoGm;onf/ olr\ *kPfodu©mu awmif;qdkxm;
onft h wdki;f olrtaejzifh £a`E´ou d ©mrJhavmufatmif vkyí f rjzpf/
avSum;qHk;í tay:qHk;xpfudk ausmfrdonhftcg eu©wyf nm&Sif
rav;udk vufESpfzufjzifh ayGUcsDvmaom q&m0efESifh rpöufygum;wdkY
qHkrMd uonf/ q&m0efonf wpfcPrQ&yfum pum;wpfceG ;f ajymonf/
olYtoHonf us,u f s,af vmifavmifawmh r[kw/f
38 armifxGef;ol

xdkpum;udk Mum;vdkuf&aom rpöygum;onf wjznf;jznf;


ESihf aysmah cGvmonf/ oHikww f Gif cswd xf m;aom tusÐwpfxnf jyKwfus
oGm;onht f cg aMurGoGm;onfESiw hf ol nf/ aemufykid ;f wGiv
f nf; olUuk,
d f
a&mpdwfyg aMurGovdk cHpm;ae&onhf taetxm;ü &Sdae\/ wpfcg
wpf&HwGif pyfpyfpkpk jyKwwfaom tcef;iSm;rsm;u olrtm; ]]q&m0ef
bmajymoGm;wmvJ}}[k ar;Muonf/
]]bmrS xl;xl;axGaxG rajymygbl;}}[k rpöuyf gum; jyefajzavh&dS
onf/ ]]wu,fvkdY olajymwJhpum; Mum;vdkuf&wJhtwGuf cGihfvTwfrI
udkom &r,fqdk&if igauseyfygNyD}} [kvnf; qdkwwfonf/
vlemwif,mOf wm0efcHq&m0efonf vlemudk weifhwydk; rcsD
um a&SUavmwBuD; xGufvmonf/ acG;wpftkyf olUaemufrS vdkuf
vmonfudkyif *½krpdkufEdkif? acG;rsm;onfyifvQif q&m0ef\ tjzpfukd
Munhfum tlwD;tlaMumifjzpfNyD; vrf;ab;wpfae&mü usef&pfcJhMu
onf/ wjcm;aMumifh r[kw?f q&m0ef\ rsuEf Smxm;onf oluk, d fwdkif
yif toufao&awmhravmuf ]ysu}f aeaomaMumifhaywnf;/
vltrsm;onf 0dki;f tHkMunh½f Ivsuf &SMd u\/ q&m0efonf olo,f
,lvmonfh vlemtm; vlemwif,mOfxJ&dS tdypf if ckwifay:odkY rwifbJ
olU&ifcGifxJüom ayGUcsDxm;onf/ olUtjyKtrlukd ab;rS &yfMunhfaeol
tm;vHk; owdxm;rdMu\/ xdkYaemuf q&m0efu vlemwif,mOfarmif;
tm; atmfajymvdkufonf ]]a[h 0pfvfqef; armfawmfum;udk tpGrf;
ukef tjrefqHk;armif;}}[laom pum;udkyg Mum;vdku&f av\/
jzpfvmorQtm;vHk;onf þrQom jzpfonf/ þonfukyd if 0wåK
wpfyk'[ f k ac:&avrvm;/ aemufaeYeHeufxkwf owif;pmwGif owif;
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 39

wpfyk'f ygvmonf/ xdkowif;\ aemufqHk;taMumif;onf jzpfysuf


cJo
h rQtmvHk;udk pkpnf;rdatmif ulnDvrd rhf nf[k ,lq&ayonf/
xdkowif;onf eHygwf 49? ta&SUvrf;rS tpmiwfrGwrf I a0'em
cHpm;&NyD; tvGeftm;enf;aeojzifh aq;½HkBuD;odkY wifydkYcJh&aom rdef;r
ysdKwpfa,muftaMumif;udk jyefvnfazmufonfcsxm;jcif; jzpfav
onf/ xdkowif;udk atmufygpum;rsm;jzifh tqHk;owfxm;ayonf/
xdkvlemtm; jyKpkukoay;aeaom a'gufwm 0DvsH*sufqefu
vlemonf rMumrD jyefvnfusef;rmvmvdrfhrnf[k ajymMum;oGm;ay
onf/


Ä
40 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 41

   


ruf'Dqefyef;jcHxJ&dS xkdifckHwpfckay:ü xkdifaeaom qkwfyDonf zif
*emrNidrfjzpfvsuf &Sdonf/ aqmif;0ifawmhrnf t&dyfvu©Pmrsm;udk
jrifawGUae&NyD; iSufrsm;onf awmift&yfodkY ysHoef;oGm;aeMuonf/
taEG;xnfaumif;aumif; topfrsm; vdkcsifaeMuaom rdef;rrsm;onf
olwdkY\ vifrsm;tay: apwema0jzmae½HkrQru tMuifem ydkaeMu
onf/ NyD;awmh yef;NcHxüJ xdkiaf eaom qkwyf o D nf olUxkid cf kaH y: NidrNf idrf
rxdkifEdkif/ vIyfpd vIyfpd jzpfaeNyD/ þtjcif;t&m vu©Pmrsm;onf
aqmif;&moD eD;vmNyD[k today;aejcif;aywnf;/
opf&Guaf jcmufwpf&Guo f nf qkwfyD\ ajcaxmufrsm; Mum;odkY
a<uusvmonf/ aqmif;OwkvmaeNyD[k today;vkdufonhf txl;
vu©Pmwpf&yf jzpfonf/ ruf'Dqefyef;jcHxJü rDw S if;aexdkiMf uol
tzdkY BudKwifjyifqifrIrsm; jyKvky&f ef tcsdeu
f svmNyD jzpfonf/
qkwyf Donf tajctaerSefudk odaeNyD jzpf\/ tcsdefuawmh
usvmNyD/ olUtaejzifh at;jraom &moDOwkumvtwGif; oludk,fhol
aexkdifrI tqifajya&;twGuf enf;vrf; &SmazG&ayOD;awmhrnf/ þ
twGufaMumifhvnf; qkwyf Donf olxdkifaeaom xdkifcHkay:ü zif *em
rNidrf jzpfae&jcif;aywnf;/
42 armifxGef;ol

qkwfyDonf rMumcif a&mufvmawmhrnfh aqmif;&moDtwGif;ü


rnfuJhodkY aexdkifoGm;&rnfudk tav;teufxm;í pOf;pm;vsuf &Sd
onf/ odkYaomf olYaea&; xdkifa&;twGuf arQmfvifhcsufrsm;udkawmh
jrifhjrifhrm;rm; rxm;Edkifacs/ olYtaejzifh oabFmwpfpD;ESifh c&D;a0;
oGm;zdkYvnf; rpOf;pm;Edki/f awmifykid ;f a'obufokYd c&D;xGuzf kYd odrkY [kwf
aeyJvyf ifv,fauGUbufokYd tvnfxGuzf kdYvnf; pdwrf ul;Edki/f
ol jzpfvko
d nfrmS bvuf0JuRe;f ay:rS tusO;f axmifwGif oHk;vrQ
oGm;a&mufaexdkifEkid fcGifh &,lvdkjcif; jzpf\/ aeYpOf tpm;rSefrSef pm;
aomufae&rnfh oHk;v.../ aeYpOf tdyfp&mae&mwpfck tqifoifh&Sdae
&rnfh oHk;v.../ ajrmuft&yfrS vmonfh tat;"mwfrS a0;a0;ae&rnfh
oHk;v.../ &Jrsm;\ tEÅ&m,frS uif;a0;ae&rnfh oHk;v.../ þoHk;v
onf olYtwGuf tvkt d yfqHk; oHk;vjzpf\/ xdkqE´jynfh0a&;onf
þurÇmavmuBuD;twGi;f ü qkwyf D tawmifhwqHk;aom t&m jzpfacs
onf/
bvuf0JuRef; tusOf;axmifonf qkwyf D\ ]]aqmif;a*[m}}
jzpfvmcJhonfrSm ESpaf ygif;rsm;pGm MumcJhNyD/ trSeaf wmh qkwfyD\ tvdk
qE´onf BuD;rm;onf r[kw/f e,l;a&mufNrdKUawmfol NrdKUawmfom;
vlcsr;f omrsm;onf aqmif;&moD eD;vmwkid ;f zavmf&D'gurf;ajc odkY
r[kwf? ajrxJyifv,fa'oodkY c&D;xGufMu&ef BuD;rm;aom pDrHudef;
BuD;rsm;udk pDpOfcsrSwfavh&SdMu\/ qkwfyDuawmh bvuf0JuRef;
axmifwGi;f ü oHk;vwmrQ oGm;a&mufaexdkicf Gihf &&Sda&;twGuf tao;
tzJGU tpOftpDuav;rsm;udk csrSwfae&avonf/
tckqdkvQif olYtwGuf tcsdefu usvmaeNyD/ BuD;rm;aom
owif;pmBuD; oHk;apmifrS puúLtcsdKUudk olYukwftusÐatmufü xdk;cH
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 43

xm;onf/ tcsdKUudk olYajcaxmufrsm;ü ywfxm;onf/ odkYaomfvnf;


ol ae&onfrSm yef;jcHwiG ;f üjzpfí nydki;f usvQif owif;pmpuúLrsm;u
taEG;"mwfukd ray;Ekid af cs/
NrdKUawmfBuD;twGif;ü tpm;ESifh tdyfp&mae&mtwGuf ol oGm;Ekdif
aom ae&mawG trsm;BuD; &So d nf/ xdkae&mrsm;onf olvkcd siw f mrsm;udk
ay;Muvdrfhrnf jzpf\/ olYtaejzifh taqmufttHkwpfckrS wpfckokdY
a&TUajymif;aevQifvnf; &vdrfhrnf jzpfonf/ odkYaomfvnf; olonf
xkdae&mrsm;xuf bvuf0JuRef;udk ydkBudKufonf/
qkwyf Donf rmefrme&Sdol jzpf\/ tu,fí olYtaejzifh NrdKUawmf
BuD;twGif;rS ae&mrsm;udk oGm;rnfqkdygu olYbufrS vkyfay;&rnfh
tvkyfawG &Sdaeonf/ wpfenf;r[kwf wpfenf;jzifh olwdkYay;orQ
twGuf olYbufu jyefay;&rnfht&mrsm;rsm; &Sdae\/ olwdkYtaejzifh
olYxHrS aiGaMu;awmh awmif;Muvdrhfrnf r[kwf/ odkYaomfvnf; olwdkY
onf olw Y pfuk,
d vf Hk;tm; ajymifpifoef&Y Si;f oGm;ap&ef a&csKd ;cdki;f vdrrfh nf
jzpfonf/ NyD;awmh olwdkYar;orQ ar;cGef;rsm;udk ajzcdkif;Muvdrhrf nf/
olwkYdonf rdrd\b0jzpfpOfESihf ywfoufí t&m&mwkdif; odvkdMuonf
r[kwyf gavm/
olESifh rjzpf/ b,fenf;ESifhrS rjzpf/ xdkae&mrsm;xuf omvGef
aumif;rGeo f nfrSm axmifomvQif jzpf\/ tusOf;axmifwGif; ol
vdkufem&rnfh pnf;urf;awG &Sdonf/ odkYaomfvnf; axmifxJwGif
vlBuD;vlaumif;wpfa,muf b0onf ol\ udk,yf kid b f 0yif jzpfonf/
qkwfyDonf uRef;ay:odkY oGm;aernf[k qHk;jzwfvdkufNyDjzpf&m olY
qHk;jzwfcsuftwdkif; jzpfajrmufa&;twGuf pwifvIyf&Sm;&ef MuHpnf
pdwful;vsuf &Sdav\/
44 armifxGef;ol

,if;udpöudk taumiftxnfazmfEkdifonfh vG,fuloufomaom


enf;aygif;rsm;pGm &Sod nf/ pdwfcsrf;omp&m taumif;qHk;jzpfrnfh enf;
wpfenf;rSm taumif;qHk; pm;aomufqdkio f kdY oGm;í aumif;ayhqkdonfh
npmudk pm;aomuf&ef jzpfonf/ pm;NyD;onft h cg olYwiG f ay;p&m aiG
wpfjym;rS r&Sd[k ajymvdkufrnf/ xdktcg qkdif&Sifu &Judk ac:rnf/
at;at;aq;aq;ESihf NyD;oGm;Ekdifonfhupd ö jzpfonf/ &Ju olYtm; zrf;
vdrrhf nf/ olYukd w&m;olBuD;wpfO;D \ a&SUarSmufokYd ydrkY nf/ uset f ydki;f udk
w&m;olBuD;u qufvkyo f mG ;vdrrfh nf/
qkwyf Donf xdkicf HkrS xum ruf'Dqefyef;jcHtjyifokdY xGuv f mNyD;
emrnfBuD; ba&mha0;ESifh yOör&dyfomvrf;qHkokYd avQmufvmcJhonf/
olonf uGuv f yfwpfckukd jzwfum ba&mha0;vrf;rBuD;twdki;f ajrmuf
bufodkY qufavQmufonf/ a&mifpHkrD;rsm; xdefxdefnD;rQ xGe;f nd§xm;
aom pm;aomufqdkiBf uD;wpfqkdifa&SU ta&mufwGif &yfvdkufonf/ þ
qdkio f nf npOfnwdkif; taumif;qHk; t0wftpm;rsm; 0wfxm;aom
tcsrf;omqHk; vlrsm;u taumif;qHk; tpm;tpmrsm;udk vma&muf
pm;aomufavh&adS om qdkiBf uD;jzpfonf/
qkwfyDtaejzifh olYajcaxmufrsm;\ tay:ydkif;onf jyóem
r&Sd[k ,kHMunfonf/ olYrsufESmonf oefY&Sif;pifMu,faeonf/ olY
ukwt f uÐsonf aumif;ao;onf/ tu,fí olonf qdkifxJü pm;yGJ
wpfvHk;udk &NyDqdkygu atmifjrifrI&zdkY aocsmNyD[k ol ,HkMunho f nf/
pm;yGJüom xdkirf vd Qif cE¨mudk,f tay:ydki;f udkom trsm;u jrifMurnf
jzpfí tqifajyzG,f&mom &Sd\/ odkYqkdvQif pm;yGJxkd;onf ol rSmMum;
orQ tpm;tpmrsm;udk ,lvmvdrrfh nfrSm rvGJ/
olbmpm;vQif aumif;rvJ[laom tawG;udk pawG;onf/ olpY w d f
tm½HkwGif npmpm;yGJBuD;udk jrifawGUae&\/ npmtwGuf ukefusrnfh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 45

aiGonf rsm;vSrnf r[kw/f qdkif&Sifrsm;bufrS tBuD;tus,f a'gyG


aernfudkvnf; ol rvdkvm;/ odkYaomfvnf; olpm;rnhf npmonf
aqmif;a*[modkY roGm;rD pm;&rnfh npmjzpfojzifh t&om &Sd&rnf/
Adkujf ynf&h rnf/ aysm&f rnf/ odkYaomfvnf; qkwyf \ D ajcaxmufwpfzuf
qdkifxJodkY 0ifrdonhftcg pm;yGJxdk;rSL;onf aygufaeaom ½SL;zdeyfrsm;
ESihf pkwNf yJaeonhf abmif;bDukd jrifomG ;onf/ oefrmaom vufESpzf uf
onf qkwyf \ D vnfukwu f kd rdr&d & qkwu f kid u
f m wGe;f xkwv
f ku
d o
f jzifh
csufcsif;yif qkwyf o D nf qdkit f jyifodkY jyefa&mufomG ;av\/
qkwfyDonf ba&mha0;vrf;ay:rS jyefvnfqkwfcGmvmcJhonf/
uRef;ay:odkY a&mufa&;twGuf oltvdkvm;qHk;ESifh tvG,fqHk;enf;rSm
taumiftxnf ay:rvmawmhay/ olYtaejzifh axmifodkY acsmacsm
armarm a&mufoGm;Edkifa&;twGuf wjcm;enf;rsm;udk xyfrHí pOfpm;
&ayOD;awmhrnf/
qVr&dyo f mvrf;axmifhodkY ta&mufwGif vQyfppfrD;rsm; xdefxdef
vif;atmif xGef;xm;onhf qdkifwpfqkid fukd awGUonf/ jywif;ayguf
wpfaygufrSm rSefcsyfBuD;wpfcsyf tjynhfwyfxm;onf/ qkwfyDonf
vrf;ab;wpfae&mrSm ausmufcJBuD;wpfvHk;udk zswfceJ aumuf,lum
rSefjywif;aygufBuD;tm; wtm;ukef ypfaygufvdkufonf/ vltrsm;
tjym;onf rSeu f JGoHaMumifh qdkiaf &SUokdY tajy;tvTm; a&mufvmMu
onf/ olwdkYtkyfpkxJwGif a&SUqHk;rS a&mufvmolrSm &Jom;wpfa,muf
jzpf\/ qkwfyDonf cyfwnfwnfyif &yfae&mrS &Jom;udk jrifvdkuf
aomtcg jyHK;onf/
]]qdkiu f kd cJeJY xkwaJh umif b,fa&mufomG ;vJ}}[k &Ju ar;onf/
]]usKyf xkvdkufwmvdkY cifAsm; rxifrb d l;vm;}}[k qkwfyDu
yrmrcefY avoHjzifh ar;onf/ olonf tljrL;vsuf &Sd\/ olY tvdkqE´
46 armifxGef;ol

onf rMumcif jynfh0awmhrnf r[kwfygvm;/ olYtvdkqE´ wjcm;


r[kwf/ &Ju olYxHvmNyD; olYtm; zrf;qD;&efyif jzpfonf/
odkYaomfvnf; &Ju qkwfyDtay:ü enf;enf;uav;rS oHo,
r0if/ jywif;aygufrsm;udk cJESiahf ygufcJo G lrsm;onf b,fawmhrS tckvkd
jypfrIusL;vGefonfhae&mü &yfaeNyD; &Jrsm;tm; pum;ajym½dk; xHk;pHr&Sd/
wwfEdkifvQif olwkdYonf zaemifhESihw f ifyg; wpfom;wnf;usatmif
xGuaf jy;MupNrJ jzpf\/
&Jonf [k[d o
kd nfonf arQmMf unho f nf/ vrf;ay:twdki;f ajy;oGm;
aeonhf vlwpfa,mufudk jrifonf/ &Jonf xdkvl\ aemufodkY ajy;
vdkufoGm;onf/ qkwfyDonf rsm;pGm pdwfysufoGm;onf/ olonf
aES;auG;av;vHaom ajcvSr;f rsm;jzifh xdkae&mrS xGucf GmoGm;onf/
ol\ tm;xkwrf Irsm;onf ESpfBudrfww d d ysujf ym;cJh&NyD/
vrf;\tjcm;wpfzufwGif pm;aomufqdkifwpfqkdif &Sdonf/
ba&mha0;vrf;rBuD;ay:u qdkifvdk emrnfBuD;qdkifawmh r[kwf/ þ
qdkifokdY vma&mufí pm;aomufMuolrsm;rSmvnf; vlcsrf;omrsm;
r[kw/f tpm;taomufrsm;vnf; odyNf yD;raumif;/
qkwyf Donf xdkqdkifxJodkY olY½SL;zdeyfpkwfrsm;udk rcRwfbJ olY
t0wftpm; tpkwftNyJrsm;udk rvJrz,fbJ 0ifoGm;onf/ olYtm;
ydwyf if wm;qD;rnfhol wpfO;D rQ r&S/d olonf pm;yGJwpfvHk;ü tcefYom;
0ifxikd uf m npmudk BudKuf&mrsm; rSmí pm;aomufonf/ NyD;pD;oGm;aom
tcg olYwGif ay;p&m aiGwpfjym;rS r&Sd[k ajymonf/
]]uJ uJ tvkyfvkyMf uawmh? &Jwpfa,mufukd jrefjrefom ac:ay
awmh}}[k qkwyf u D ajymonf/ ]]vlBuD;vlaumif;wpfa,mufukd tcsed f
MumMumBuD; apmifhcdkif;xm;&if raumif;bl;qdkwm odMu&if aumif;
r,f}}
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 47

]]rifhtwGuf &Jrvdkbl;}} [k pm;yGJxdk;wpfa,muf ajymNyD; olY


tay: pm;yGJxkd; wpfa,muftm; vSr;f ac:onf/
pm;yGJxk;d ESpaf ,mufonf olYtm; csKd if;ESpfzufrS rçum qdkiftjyif
odkY vTifhypfvku d Mf uonf/ qkwfyDonf vrf;ray:odkY apmif;vsuf vJus
oGm;ojzifh em;&Guw f pfzuf emoGm;onf/ olonf tawmfBuD; tm;,lí
x&yf&\/ olYt0wftpm;rsm;ay:rS zkerf sm; cgxkwo f nf/ axmifonf
aysmfp&m tdyfrufwpfck jzpfoGm;&jyefNyD/ uRef;axmifonf olESifh vuf
vSrf;rrDEdkifavmufatmif uGma0;onhfae&modkY a&mufoGm;&jyefNyD/
vrf;ab;wpfae&mü a&mufaeaom &Jwpfa,mufu olUtm; MunhNf yD;
atmf&,fonf/
qkwfyDonf pdwfysufvufysufjzifh rdkif0ufcefY qufavQmuf
vmcJhonf/ þwpfBudrfawmh ol rkcsatmifjrif&rnf[k wGufonf/
Munhfaysmf½Iaysmf&Sdaom rdef;rysdKwpfa,mufonf qdkifwpfqdkif jywif;
ayguf teD;ü&yfum twGif;rS ypönf;rsm;udk vSrf;Munhfaeonf/ xdk
rdef;rysdKESifh uyfí&yfaeonhf vlwpfa,mufrSm xGm;xGm;usdKif;usdKif;
&JBuD;wpfa,muf/
qkwyf D\tpDpOfrSm rdef;rysdKxHoGm;í pum;ajym&ef jzpf\/
rdef;rysdKtm; Munhf&onfrSm oabmaumif;yHk &aomfvnf; vlpdrf;
wpfa,mufu olYtm; pum;vmajymonfudkrl vdkvm;rnfhyHk ray:ay/
ol oGm;ípum;ajymvQif b,fenf;ESifhrqdk rdef;rysdKonf &JxHrS tul
tnD awmif;cHvdrfhrnfrSm rvGJay/ xdktcg &Ju olYtm; zrf;rnfjzpfí
olu, kd w
f ikd f uRe;f ay:rS axmifoYkd aysmaf ysmyf g;yg; oGm;vdu
k ½f o
kH m &Sad wmhonf
r[kwyf gvm;/
olonf rdef;rysdKteD;odkY oGm;&yfonf/ &Ju olYtm; rsufjcnf
rjywf apmifhMunhaf eonfukd oljrifae&onf/ rdef;rysdKonf ol &yfae
48 armifxGef;ol

aom ae&mESifh uGmoGm;atmif cGmí&yfonf/ qkwyf Du vkdufoGm;


onf/ rde;f rysdKab;ü uyfí &yfum vSr;f ajymonf/
]]r*Fvmnaecif;yg bD'DvD,m/ udk,feJYvdkufNyD; raysmfcsifbl;
vm;uG,}f }
&Juawmh tcktcsdefxd MunhfaeqJ/ rdef;rysdKu vufwpfzuf
ajr§mufjyvdku½f HkrQjzifh qkwfyDonf oloGm;vdkonfh ae&modkY {uefrkcs
a&mufawmhrnf jzpf\/ xdkae&modkYom a&mufoGm;ygu olY twGuf
rnfrQavmuftxd aEG;aEG;axG;axG; &SdoGm;ygrnfenf;/ olonf olY
pdwu f l;ESifh ol pdwfxJwGif &Tijf rL;vsuf&Sdonf/
rdef;rysdKonf olYtm; vSnfhMunhfonf/ olYvufwpfzufudk qefY
wef;um olY vufudk vSrf;qGJonf/
]]vdkufrSmaygh rdkufcf&,f}}[k olru ajymonf/]]wu,fvdkY
&Siuf om uRefrudk aomufp&mav; wpfckck 0,fwku d rf ,fqk&d if uRefr
u &Sifhudk csufcsif; pum;jyefajymrSmaygh/ 'gayrJh a[mh[dk&Ju apmifh
Munhaf ew,f&iS h}f }
qkwyf Donf olY vufarmif;tm; vufwpfzufjzifh csdwx f m;onfh
rdef;rysdKESifhtwl &Ja&SUrS jzwfavQmufcJhonf/ olY &ifxJwGif 0rf;enf;
,lMuHK;r& jzpfaeonf/ ,cktcsdefxd olonf vGwfajrmufaeqJ? ol
onf &moufyef tckvkyd if vGwaf jrmufae&awmhrSmvm;/
aemuf wpfvrf;axmifhodkY a&mufonfESifh wpfNydKifeuf qkwfyD
onf rde;f rysKd \vufxJrSolYvufukd ½ke;f um ajcukeo f kwNf yD; xGuaf jy;
onf/ ol&yfvdkufonfhtcgwGifrl olonf Zmwf½Hktrsm;tjym;teD;ü
a&mufaeonfukd awGU&\/ NrdKUawmfBuD;\ þtykdi;f wGif vrf;rsm;onf
rD;rsm;jzifh xdefxdefvif;aeonf/ vltrsm;rSmvnf; þtykdif;wGifrl
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 49

ydkí aysmfMuonf/ vlcsrf;om a,musfm;? rdef;rrsm;onf ukwftuÐs


taumif;pm;rsm;udk 0wfqifum aqmif;&moD\ at;jraom av
Mum;wGif aysm&f iT pf mG vrf;ovm;aeMuavonf/
½kww f &uf csucf si;f aMumufpdwo f nf qkwyf Dtm; csKyfaESmifxm;
onf/ b,f&JurS olUtm; zrf;qD;awmhrnf r[kwf[laom tawG;
aMumifh jzpfonf/ xdktcdkufrSmyif olonf Zmwf½HkBuD;wpf½Hk\ a&SUü
&yfaeaom &Jwpfa,mufa&SUodkY a&mufvmonf/ olonf aemufwpfck
xyfí BudK;pm;Munh&f ef pdwful;vmonf/
olonf jzKef;ceJ xíatmfonf/ t&uftvGeftuRHrl;aeonfh
t&uform;wpfOD; atmf[pfovdk atmf[pfaejcif;jzpf\/ xdkYaemuf
oDcsi;f wpfyk'af tmfqkNd yD; auG;aeatmif uonf/
&Jonf olYtm; ausmay;NyD; &yfae&mrS olUab;rS vlESifh pum;
ajymaeonf/ ]]aumvdyfausmif;om; wpfa,mufayghAsm/ rl;NyD; atmf
aewm/ olu b,folYudkrS xdckdufatmifawmh rvkyfygbl;/ olwdkY
bmom olwdkY bmawGyJ atmfaeatmfae? bmrS oGm;rvkyf&bl;vdkY
uRefawmfwdkYudk txufu trdefYay;xm;w,f}}[k &Sif;jyaeonf/
qkwfyDonf Nidrfaeonf/ olYudk vufESifhyif xdrnfh &J[lí
wpfa,mufrS r&Sdawmhbl;vm;/ olonf axmiftaMumif;udk pOf;pm;
um pdwfxdcdkufvsuf &Sdjyefonf/ olonf ol\cyfyg;yg; ukwftusÐ
udk cyfwif;wif;qGJí ywfvku d \f / avonf at;jrvSygbdonf/
xdktcdkufwGif olonf qdkifwpfqdkifxJü owif;pm0if0,fae
aom vlwpfa,mufudk jrifonf/ xdkvl\ xD;onf wHcg;teD;ü
axmifxm;onf/ qkwfyDonf qdkifxJodkY0ifum xD;udk ,lí jyefxGuf
vmonf/ qdkix f JrS vlonf olYaemufokYd vku
d fvmonf/
50 armifxGef;ol

]]tJ'g uRefawmfhxD;}}[k vSr;f ajymonf/


]]aMomf [kwv f m;}}[k qkwfyDu jyefajymonf/ ]]'Dvdkqdk&if
bmjyKvdkY &Judk rac:wmvJ/ usKyfu cifAsm;xD;udk ,lw,fav/ tJ'g
bmjzpfvJ/ cifAsm; rauseyf&if &Jac:aygh/ a[mh[kd vrf;axmifh rSm
&Jwpfa,muf &Sw d ,f/ ac:vdkuaf yghAs}}
xdkvl\ ajcvSrf;rsm;onf aES;oGm;onf/ qkwfyDuvnf; cyf
jznf;jznf;yif avQmufonf/ odkYaomfvnf; olYpdwfxJwGif ]]tm;}}
r&Sd/ þwpfBudrfwGifvnf; olonf t½HI;ESifhom &ifqdkif&vdrfhrnf[k
xifonf/ vrf;axmifrh S &Jonf vlESpaf ,muftm; Munhaf eonf/
]]uRefawmfu 'D 'D 'Dvdkyg}}[k xD;ydki&f Siu
f xpfwD;xpfaighjzifh
jyefajymonf/ ]]'Dvdk&Syd gw,f/ b,fvkdawG jzpfvmovJ qdkawmhum?
wu,fvdkY tJ'DxD;[m cifAsm;&JU xD;qdk&ifawmh uRefawmf 0rf;enf;yg
w,fAsm/ uRefawmf 'DreufuyJ pm;aomufqkdif wpfqkid fxJu awGYvm
cJhwmyg/ cifAsm;&JU xD;qdk&ifvnf; jyef,loGm;zdkY uRefawmfu-
]][kwfw,f? 'DxD;[m usKyfxD;As}}[k qkwfyDu a'gowBuD;
ESifh toHuke[f pfí atmfonf/
xD;orm;onf olYtem;rS okwfoD;okwfjym xGufoGm;onf/
vrf;axmifhrS&Jonf trsdK;orD;BuD;wpfOD;tm; vrf;wpfzufokdY vdkufydkY
aeonf/ qkwfyDonf ta&SUbufodkY OD;wnfavQmufonf/ vufxJrS
xD;udk wtm;ukef vTihyf pfvkud fonf/ olonf wpfa,mufwnf; &Jrsm;
raumif;aMumif;udk ajymvmonf/ qJa&;wdkif;xGmonf/ olonf
&Jrsm;tay: vHk;0rauseyf/ olu &Jrsm;\tzrf;udk cHcsifaeonf/
odkYaomfvnf; &Jrsm;u olYtm; trSm;wpfckrS rvkyfonfh bk&ifwpfyg;
[k jrifaeMu[ef&Sd\/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 51

aemufqHk;wGif qkwfyDonf NrdKUawmfBuD;\ ta&SUzsm;&Sd Nidrfqdwf


aom vrf;wpfvrf;ay:okdY a&mufvmonf/ olonf vrf;axmifhrS
csKd;auGUum awmifbuf&Sd ruf'Dqefyef;jcHqDokdY jyefavQmufonf/
trSefawmh olonf olYtdrfokdY jyefjcif;jzpf\/ olYtdrfonf yef;jcHwpfck
twGi;f rS xkid cf kwH pfckrQom jzpfayonf/
NidrfqdwfvSaom vrf;wpfvrf;\ axmifhokdY ta&mufwGif ol
onf &yfvu kd o
f nf/ þae&mwGif bk&m;&Scd k;d ausmif;a[mif;wpfausmif;
&Sod nf/ a&mifpkH rSefjywif;aygufrS wpfaygufrS csKdjraom aw;*Dw
oHonf olYem;rsm;qDoYkd a&mufvmNyD; olYtm; zrf;qGJxm;onf/
aumif;uifrS va&mifonf at;jrMunfvifvsuf &Sd\/ teD;
tem;wGif vloGm;vlvm tenf;i,frQom &Sdonf/ olYacgif;txuf
qDrS iSurf sm;\ toHukyd if Mum;ae&\/ wdwq f w d fvSygbdjcif;/
bk&m;&Sdckd;ausmif;xJrS xGufvmaom "r®aw;*DwoHonf olYtm;
ndK§ U,zl rf;pm;aeonf/ vGecf ahJ om ESpaf ygif;rsm;pGmuwnf;u olMum;zl;
cJhaom bk&m;*kPfawmfbGJU aw;oHjzpfacsonf/ xkdtcsdefwkef;uawmh
olYb0onf tarrsm;ESifh yef;rsm;? oli,fcsif; taygif;toif;rsm;
tv,fwiG f jrifrh m;aom &nfreS ;f csurf sm; arQmfvifch surf sm;ESihf aexkid cf hJ
&onf/ 0wfxm;onfh t0wftpm;awGuvnf; oefYoefYpifpif/
qkwyf D\ pdwfxJwGif cHpm;rIwpfrsKd; 0ifvmonf/ [kdpOfuvkd
oefY&Si;f pifMu,faom pdwfuav; 0ifvmonf/ olonf þbk&m;&Sdc;kd
ausmif;teD;okYd tcsed faumif; tcsed rf SefwGif qku d af &mufvmcJhjcif;jzpf
onf[k xifonf/ olYpdwfonf ½kww f &uf tHhMop&maumif; avmuf
atmif oefYpifMunfvifvmonf/ olYb0onf rnfrQtxd usqif;
qkH;½IH;cJh&ygoenf;/ olYb0\ qk;d 0g;edrfhusaom tykdif;rsm;ukd jyefjrif
52 armifxGef;ol

um aMumufpw d yf if 0ifvmonf/ olYb0\ wefzk;d r&Sad om aeY&ufrsm;?


ol\ rSm;,Gi;f edrhu f saom tvkq d E´rsm;? &SifoefrI uif;rJhonfh arQmfrSe;f
csufrsm; olYpdwftay: vTr;f rkd;csKyfukdiEf kdio f nfh wefckd;MoZm qkH;½IH;
cJjh cif;rsm;/
xkdcPtwGif;rSmyif olpdwf\ ajymif;vJrIukd olYESvkH;om;u
tajzay;onf/ olYb0ajymif;vJa&;twGuf olwkdufyGJ0ifrnf/ ol
epf0ifaeaom &THUEGHBuD;xJrS olYukd,o f l r&rae ½kef;xGurf nf/ olYukd,f
ol vlESifh olESihf wlvmatmif jyefvkyfrnf/
tcsdefawG trsm;BuD;&Sdaeao;onf/ olYtoufonf i,fao;
onf/ olYwGif ,cifu &SdcJhaom &nfrSef;csufa[mif;ukd jyefvnfazmf
xkwfum xkdtwdkif;jzpfatmif vkdufemvkyfaqmifrnf/ bk&m;&Sdckd;
ausmif;xJrS csKdjraom *DwoHomonf olYtm;ajymif;vJoGm;atmif
zefw;D cJ\ h /
reufjzefusvQif oltvkyfwpfck &Sm&rnf/ wpfcsdefu olYtm;
vlwpfa,mufu tvkyfay;cJhzl;\/ reufjzefusvQif xdkvltm; rawGY
awGUatmif &Smrnf/ þavmuwGif olonf tqifhredrfhonf vl
wpfa,mufjzpfaMumif; jyrnf/ olYtaejzifh olYvufarmif;udk wpfOD;
wpfa,muf vufuvmí qkyfudkifvkduo f nfukd olowdxm;vdkufrd
\/ zswcf eJ vSnhMf unhv f dkuo
f nf/ &Jwpfa,muf rsufESmESihf &ifqkid af e
&avonf/
]]rif;u 'Dem;rSm bmjyKvdkv Y m;NyD; &pfoD&pfoD vkyfaewmvJ}}[k
&Ju ar;onf/
]]bmrS rvkyyf gbl;}}[k qkwyf Du ajzonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 53

]]rif;ajymwJh pum;udk igu ,HkMunfvdrfhr,fvdkY rif;u xif


aeovm; }}[k &Ju a[mufonf/
pdwfopfjzifh tm;rmefopf 0ifaeaom qkwfyDonf &JESifh tjyef
tvSef taMumuftuef jiif;ckHonf? pum;rsm;onf/ trSefawmh
e,l;a,mufNrdKUawmf &Jwpfa,mufESifhNydKifí jiif;ckHjcif;? pum;rsm;jcif;
jyKvkyof lonf rvdr®mjcif;om jzpfonf/
]]uJ... vm}} [k ajymum &Ju qkyfyDtm; zrf;qGJac:aqmif
oGm;onf/
]]bvuf0JuRef; tusO;f axmifü oHk;vwdwd uscHap}}
aemufwpfaeY eHeufwGif w&m;olBuD;u qkwfyDtm; tjypf'Pf
csrw
S vf ku
d af vonf/


Ä
54 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 55

       


wd&pämefwpfaumif a&;xm;wJh aqmif;yg;0wåKwpfckukd zwfvdkuf &vdkY
awmh cifAsm;wdkY vlom;awGtaeeJY odyfNyD; tHhMooGm;Muvdrfhr,fvdkY
usKyf rxifbl;/ pma&;q&mBuD; ½l'DupfyvifeJY wjcm; pma&;q&m
tawmfrsm;rsm;u wd&pämefawG[mvnf; olwdkY&JU oabmxm;eJY cHpm;
rIawGygwJh olw&Ykd UJ taMumif;awGukd a&;Edkipf rG ;f &Sad eMuaMumif; oufao
awG jyxm;cJhNyD;NyD r[kwfvm;/ aemufNyD;awmhvnf; 'DaeY 'DacwfrSm
aMumufp&m vefYp&myHkawGukdom tom;ay;azmfjyNyD; acwfa[mif;
acwfaqG;[efeJY oGm;aewJh r*¾Zif;tdkBuD;awGu wd&pämefZmwfvrf;ryg
wJh r*¾Zif;qdkwm r&Sdoavmuf jzpfaeNyDavAsm/ tJ'Dawmhum usKyf
a&;xm;wJh usKyftaMumif;udk zwf&vdkYuawmh odyNf yD; tHhMop&m
jzpfr,frxifygbl;/
'gayrJh usKyf&JU pmxJrSmawmh awmtaMumif;a&;xm;wJh pmtkyf
awGxJu 0uf0Hvdk? a>rvdk? usm;vdk tajcmufwdkuf b0ifjrifhaewJh
avoHawG ygaewJh pmrsdK;udkawmh cifAsmwdkY &SmawGUvdrfhr,f rxifeJY/
usKyf[m usKyf&JUb0wpfavQmufvHk;vdkvkd e,l;a,mufNrdKUxJu tcef;-
1-aps;tifrwefaygwJh wdkufcef;wpfcef;xJrSm tcsdefukefcJh&wJh acG;0g
56 armifxGef;ol

wpfaumifyg/ tdyfawmhvnf;tcef;axmifhwpfae&mrSm csay;xm;wJh


rdef;rtwGif;cH zJwk*g0efa[mif;wpfxnfay:rSm tdyfcJh&wJh aumifyg/
(tJ'D *g0efuvnf; av'Davmif;½I;d Aif;qdkwhJ *kPo f a&&Sd trsKd ;orD;BuD;
&JU npmpm;yGJrSm 0dkifawG zdwfusxm;vdkY npfywfaya&aewJh *g0efyg/
tJ'Dawmh tJovdkaumifrsdK;qDu avoHcyfjrifhjrifheJY &oodyfajrmufwJh
pmrsKd ;udk jrif&vdrrhf ,fvkYd arQmfvifhvkuYd awmh rjzpfbl; ayghAsm/
usKyfudk arG;vmwmu acG;0gav;wpfaumiftjzpf arG;vmwm
As/ arG;aeY? arG;&yf? trsdK;tEG,feJY udk,ftav;csdefawGudk vHk;0rodbl;
usKyf yxrOD;qHk; rSwfrdaewmu tbGm;tdkBuD;wpfa,mufu usKyfudk
vufqGJjcif;wpfvHk;xJ xnfh,lvmNyD; ba&mh'fa0;eJY ESpfq,fhoHk;vrf;
axmifhrSm rdef;r00BuD;wpfa,mufudk a&mif;aewmyJ/ tbGm;tdkBuD;
tar[yfbwf[m usKyf&JU trsKd ;tEG,u f dk trnfrsdK;pHkokH;NyD; ajymw,f?
trsdK;ppfaMumif;udkvnf; trsdK;rsdK; usdefwG,fNyD; ajymw,f/ usKyfudk
0,fou l 0,fcsiv f matmif enf;rsKd ;pHkoHk;NyD; aMumfjimay;w,f/
yxrawmh rdef;r00BuD;u usKyfudk r0,f&atmif taMumif;
trsdK;pHk jyNyD; jiif;w,f/ 'gayrJh aemufqHk;usawmh ol[m tbGm;BuD;
[yfbwfudk vufajr§muf t½IH;ay;vdkuf&w,f/ tJ'Dw'*Ftcsed u f av;
upNyD; usKyf[m vufoyfarG;tcspfawmfuav; jzpfvmwmyJ/ pmzwf
ol pOf;pm;Munhyf g/ udk,t f av;csed f aygif 200-avmuf&w Sd hJ zufwD;r
BuD;wpfa,mufu cifAsm;udkayGUcsDvmNyD; touf½SLvdkuw f dkif; 'defcJeHY
xGufaewJhESmacgif;BuD;eJY cifAsm;udk wpfvrf;vHk; (wkww f pfacsmif;eJY
½dkufvdkufovdk) erf;vmr,fqdk&if cifAsm; b,fvdkaervJ/ NyD;awmh
yg;pyfuvnf; oHao;oHaMumifeJY ]]tcspfuav;a&? ararh tonf;
uav;a&? ararh ESvHk;om;uav;a&? ararh toufbl;uav;a&)vdkY
tqufrjywf ac:vmae&ifaum cifAsm;b,fvkd cHpm;&rvJ/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 57

usKyf[m t0ga&mif acG;aygufpuav; b0uaeNyD; rsdK;½dk;ADZ


twdtusrod&wJh acG;avacG;vGifhwpfaumif BuD;jyifovdk BuD;jyif;
vmcJh&wmyg/ usKyf&JUta&miftqif;uvnf; tif*kd&maMumifrsdK;wpf
aumifeJY a&SmufoD;wpfvHk; pyfusxm;ovdk jzpfaewJh t0ga&mifAs/
bmyJjzpfjzpfayghav/ usKyf&JUqdkif&Sif ocifruawmh usKyfudk rsdK;½dk;ADZ
aumif;wJhacG;ESpaf umifu aygufzmG ;vmwmvdkyY J ,lqw,f/
usKyf&JUocifrtaeeJYuawmh usKyftay: txiftjrifBuD;rI[m
enf;enf;av;rS avsmo h mG ;yHk ray:bl;/ [dk;a&SUacwf urÇmOD;u a&awG
vQHvdk urÇmBuD; ysufoGm;wJhtcgrSm avSBuD;wpfpD; wnfaqmufNyD;
rdom;pkeJYtwl vGwf&mvGwfaMumif; xGufvmcJhwJh Edktmwdk rdom;pkeJY
ygvmwJh acG;tkyfxJu acG;wcsdKU[m usKyf&JU bdk;bGm;bDbifawG jzpf
&r,fvkdYawmif owfrw S x f m;yHkay:oAs/ 'gayrJh ykvyd fom; ESpfa,muf
u usKyfudk ayGUcsDNyD; 0ifzdkY BudK;pm;aewJh usKyf&JUocifrudk qdkuaf b;
&D;,ef; trJvdkufacG;NydKifyGJ usif;yaewJh ae'Dqef&ufwGif yef;jcHxJ
0ifciG hrf jyKbJ wm;jrpfcJhMuw,f/
uskKyf cifAsm;wdkYudk usKyfae&wJh wdkufcef;taMumif; ajymjy&OD;
r,f/ usKyfwdkYwku d fcef;u rqef;ygbl;/ e,l;a,mufNrdKUawmfrSm awGUae
jrifaeus omrefwdkucf ef;rsKd ;ygyJ/ usKyfwkYd tcef;&Sw d Jh wdku&f UJ cef;rBuD;
xJudk ausmufcif;xm;wJh vrf;twdki;f 0ifvm&if&w,f/ usKyfwdkt Y cef;
u wwd,xyfrmS yg/ avSum;twdki;f auGUywfNyD; wufvm&if usKyfwkYd
tcef;udk a&mufygw,f/ usKyfocifru 'Dtcef;udk tdrfaxmif y&d
abm* tjynft h pHkrygbJ iSm;cJw h myg/ NyD;awmhrS vdktyfwhJ ypön;f awGukd
olYbmomol pdwfwdkif;us a&G;cs,fNyD; jznfhcJhwmyg/ usKyfocifrrSm
tcef;xJrSm r&SdrjzpfvdktyfwJh ypönf;ypö,awGudkom jznfhwif;cJhwm
r[kwfygbl;/ olrtwGuf vdktyfaewJh vifa,musmf ;udkvnf; 'Dtcef;
iSm;NyD;rS ,lcw hJ myg/
58 armifxGef;ol

pdwfawmh raumif;p&mygyJ/ usKyftaeeJY ajcESpfacskmif;owå0g


wpfOD;twGuf tawmfuav; pdwfxdcdkufae&ygw,f/ ol[m ykn§uf
n§uaf o;ao;yg/ qHyifu jzLaMumifaMumifyg/ yg;rkef;arG;eJY EIwfcrf;
arG;awGu usKyfvkyd J cyfxx l yl g/ ol[m r,m;aMumuf owå0grsm;vm;
aoaocsmcsm Munhfvdkuf&if olrsufESmcGufu atmufcsif;iSufwdkY
BudK;MumwdkY? iSufBuD;'Hk;pyfwdkYeJY wlovdkyJ/
ol[m a&aq;xm;wJh yef;uefawGudk ajcmufaoGU oGm;atmif
t0wfeJY okwfae&if;u 'kwd,xyftcef;wpfcef;u &SOfharG; ukwftusÐ
0wfxm;wJhrdef;rBuD;eJYajymqdkaewJh usKyfocifr&JU pum;awGudk em;
axmifaeygw,f/ naecif;a&mufvdkY ocifr npmpm;NyDqdk&if ocifr
u usKyfudk BudK;eJYcsnfNyD; vrf;avQufxGufzdkY olYudk cdkif;avhh&dyS gw,f/
'g[m ol naewdkif; vkyf&wJh tvkyfyg/
wu,f vdkY omaygh A sm/ a,musf m;awG taeeJY rdef ;rawG[m
wpfa,mufwnf;aewJhtcg tcsdef b,fvdkjzef;ovJqdkwmudk ususee
odMur,fqdk&if olwdkY[m b,frdef;rudkrS vufxyfMurSm r[kwb f l;
As/ avmf&mvif;*sefab;[m npmpm;tNyD;rSm yef;uefawGukd raq;yg
bl;/ a&cJvmydkYwJh ta&mif;orm;eJY wpfem&Davmuf pum;prnf ajym
ygw,f/ NyD;awmh pma[mif;wpfxkyu f kd jznfNyD; jyefzwfygw,f/ bD,m
ESpfykvif;udk pmzwf&if; aomufygw,f/ aemufydkif;rSm jywif;ayguf
wHcg;rSmazmufxm;wJh taygufuav;wpfaygufuaeNyD; vrf;wpfzuf
u wdkufcef;udk wpfem&DMumavmuf acsmifMunhfygw,f/ tjyifudk
xGufomG ;wJhvl jyefra&mufvmrD rdepfESpq f ,favmuf tvdkrSm olr[m
tcef;udk aeom;wus jzpfatmif jyefvkyfw,f/ NyD;awmh {nfhcef;xJrSm
q,frdESpaf vmufxkdifNyD; t0wfawG csKyfovdkvkd? bmvdkvdk [efaqmif
aewwfygw,f/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 59

tJ'Dtcef;xJrSm acG;wpfaumif&JU b0 b,fvdkqdkwm usKyfajym


jy&OD;r,f/ usKyf[m wpfaeYvHk; usKyfudk ay;xm;wJh tcef;axmifhxJ
rSm vSJNyD; 00zdkihzf kid hrf ed ;f rBuD;vkyu
f kid af eorQudk Munhaf e&w,f/ wpfcg
wavrSmawmh tdyfaysmfoGm;w,f/ tdyfaysmfNyDqdk&if usKyf[m pdwful;
,Of tdyfrufawG rufaewwfygw,f/ tdyfrufxJrSm usKyf[m ajr
atmufwdkufcef;awGxJ a&mufaew,f/ aMumifawGudk vdkufukdufae
w,f/ NyD;awmh teufa&mif vufukid t f w
d af wG pGyx
f m;wJh tbGm;tdkBuD;
awGudk [def;w,f/ udkufrvdk vkyfNyD; oGm;NzJjyw,f/ wu,fawmh
vnf; 'gawGu acG;wpfaumif tvkycf siq f Hk; tvkyaf wGyJ r[kwvf m;/
wpfcgwpf&HrSmawmh rdef;rBuD;[m pdwf½l;aygufovdk jzpfvmNyD;
usKyfudk ayGUvm;zufvm; vkyfw,f/ yg;pyfuvnf; toHao;? toH
aMumifeJY yvDyvm? wDwDwmwm pum;awG ajymw,f/ tarG;yGyGeJY
cyfvSvS acG;i,fav;wpfaumifudk acsmhjrLaewJhtcg ajymavh&SdwJh
pum;rsdK;awGudk ajymaewmyg/ yg;pyfu ajymvdkuf usKyfESmacgif;udk
ikHYerf;vdkuef JY/ ae&xdkif&wm tawmfhudk cufygw,f/ 'gayrJh usKyf
bmwwfEkdifrSmvJ/ usKyfu acG;wpfaumif jzpfaewmudk;As/
Mumvmawmh usKyf[m [yfwDtwGufyg pdwfraumif;jzpfvmrd
w,f/ wu,fawmh usKyfwdkY ESpfa,muf&JUb0[m tawmfwlwmyg
vm;Asm/ usKyfwdkYcsif; wlwmudkvnf; usKyfwdkY vrf;avQmufxGufwJh
tcgwdkif; vlawGu owdxm;rdMu[ef wlygw,f/ txl;ojzifhawmh
armf*ef&JUtiSm;um; ukef;jrifhay:u t&Sed fjyif;jyif;eJY armif;NyD;qif;vm
&if usKyfwdkY[m vrf;awGay:u qD;ESif;cJawGay:udk tvefYwMum;
atmf[pfNyD; ajy;wwfavh&MSd uavawmh wpfvrf;vHk;udk wxdww f vefY
jzpfatmif vkyfvkduo f vdk jzpfjzpfoGm;wwfw,f r[kwv f m;/
60 armifxGef;ol

wpfnaecif;rSm usKyfwk[ Yd m xHk;pHtwdki;f cgwdki;f vdk vrf;avQmuf


xGuv f mMuw,f/ usKyfuvnf; [efeJYyefeJY £a`E´wpfcGJom;eJY avQmuf
vmaeovdk tbdk;BuD;uvnf; usKyfyHkpHrsdK;eJY avQmufvmaew,f/
usKyfu olYudk armhMunhfNyD; usKyfenf; usKyf[efeJY pum;ajymw,f/
]]cifAsm;udk Munh&f wm pdwn f pfpwd ½f IyNf yD; pdwcf sOaf ygufaeovdk
yJ/ bmjzpfvdkYvJ/ tbGm;BuD;u cifAsm;udk rerf;bl;vm;/ cifAsm;
olY&ifcGifay:rSm xdkifNyD; olajymwJh pum;awGudk em;raxmif&vdkYvm;/
cifAsm; acG;wpfaumif jzpfrvmwmudk aus;Zl;wif&rSmaem/ pdwfudk
wif;prf;ygAsm/ pdwfnpfp&mawG&Sdae&if tm;vHk;udk armif;xkwfypf
vdkupf rf;yg/}}
olu usKyfudk iHkYMunhfw,f/ olUrsuEf Smxm;u acG;todÓPf
&Sad eovdyk /J
]]bmvJ acG;uav;&,f}}vdkY olu ajymw,f/ ]]rif;[m wu,fh
acG;vdr®muav;ygvm;/ rif;udk Munhf&wm pum;ajymwwfovdkyJ/
bmvJ acG;uav;&,f/ rif;aMumifawGudk ajymaewmvm;/}}
aMumifawGwJh/ aMumifawG pum;ajymwwfvkYdvm;/
trSefpifppfawmh ol[m uRefawmfajymwmudk em;rvnfbl;/
vlom;awG[m wd&pämefawG&JU pum;udkem;rvnfwm rsm;w,f/ acG;
awGeJY vlawG pum;ajymMu qdkMuw,fqdkwmu 0wåKawGxJrSmyJ &Sw d m
ygAsm/
usKyfwdkYaewJh wdkuf&JU wpfzufrsufESmcsif;qdkif wdkufrSm teuf
a&mif w,f&D,macG;uav; arG;xm;wJh rde;f rBuD;wpfa,muf &Sdw,f/
tJ'Drdef;rBuD;&JU a,musfm;[m tJ'D w,f&D,m acG;uav;udk BudK;eJY
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 61

csnfNyD; naeydki;f vrf;avQmufxGufw,f/ 'gayrJh oluawmh tdru f dk


jyefvmwJhtcgwdkif; aysmaf ysmf&iT &f Tiyf J/ avuav; wcRefcRefeJY/ wpf&uf
rSmawmh usKyf[m ajrBuD;ay: ESmacgif;eJYxdk;? teHYcHNyD; cef;rxJrSm
&Sad ewJh teufa&mifw,f&D,mqDudk a&mufoGm;w,f/
]]'Dr,fMunhpf rf; acG;iarsmuf}}
vdkY usKyfu ajymw,f/
]]wu,fa,musfm;yDowJh vlwpfa,muf&JU obm0[m vl
trsm;a&SUrSm acG;wpfaumifudk uav;aygufpxdef;ovdk xdef;avh
r&Sb d l;uG/ odvm;/ igawmhjzifh acG;wpfaumifudk BudK;eJYcsnNf yD; qGJoGm;
ae&if;eJY vlwumvdkuNf yD; zifvsufqm;jzL; vkyaf ewwfwJh vlpm;rsK;d udk
ighwpfoufrmS b,fwke;f urS rjrifz;l cJb h ;l / 'gayrJh rif;&JU t&Sio
f cifr
BuD;uawmh aeYpOf 'DyHkpHukd csK;d aewmyJ/ igjzifh tHhyg&JUuGm/ 'Dtvkyu f kd
ol b,fvdkrsm; vkyfovJ rodygbl;/ oloabmusvdkY vkyfaewmaygh
qdkwJh pum;rsdK;awmh ighukd vmrajymeJY? ig vHk;0 vufrcHbl;a[h}}
]]olYukd ajymwmvm;}} vdkY ieufaumifu jyefar;w,f/
]]bmjyKvdkY 'gawG vmajymae&wmvJAsm/ olu aysmaf ysmaf ewwf
wJh vlyg/ olvnf; [dkwkef;uawmh tckvkd roGufygbl;/ uRefawmfwdkY
ESpaf ,muf twlwlxu G pf wke;f u olvnf;yJ tvGe&f u S w
f wfwJh vlygyJ/
tJ'Dwkef;uAsm pm;aomufqdkif? &Syfqdkifa&mufwJhtxd ol[m bmudkrS
rjrifovdkyJ/ uRefawmfqdk&if qdkifxJt0ifrSm qHkvnfwHcg;BuD;awG
a&Smifwdrf;&if;eJY uRefawmfhtNrD; ESpfvufravmuf jywfoGm;cJh&ao;
w,f}}
tif; olYpum;Mum;&awmhvnf; usKyftzdkY pOf;pm;p&mawG &Sv d m
w,f/ awGawGa0a0 jzpfvm&w,f qdkygawmh/
62 armifxGef;ol

wpfnaecif; 6-em&DavmufrSmaygh/ usKyf&JU ocifru olYudk


tvkyf½Iyfatmif MuHzefNyD; tvkyaf y;w,f/ vyfAD;udk avaumif;av
oefY½SLEdkifatmif vrf;xGufavQmuf&r,fvdkY trdefYay;w,f/ 'Dae&mrSm
tckcsed x f d cifAsm;wdkrY odatmif zHk;xm;wm wpfck&w Sd ,f/ wjcm; r[kwf
bl;/ usKyfemrnfudk vHk;0rajymao;wJh tcsuyf J/ tckawmh ajym&awmh
r,f/ usKyfocifru usKyfudkac:wm]]vyfAD;}}wJh/ [dktaumif ieuf
usawmh ]]wdGeufpf}}wJh/
tJ'DaeYu vkHjcHKrI&SdNyD; NidrfNidrq
f dwfqw
d f&SdvSwJh ae&mwpfae&m
u wcrf;wem;eJY oyfoyf&yf&yf vkyfxm;wJh pm;aomufqdkif wpfqkid f
a&SUta&mufrSm usKyfu usKyf&JU tkyfxdef;oludk tm½Hkajymif;oGm;atmif
usKyfar;vdkufw,f/ tJ'Dae&mta&mufrSm usKyf[m qdkifwHcg;udk ZGwf
twif;oGm;w,f/ olu roGm;atmif qGJxm;ayr,fh usKyfu twif;
½ke;f NyD;oGm;w,f/
]][Jh[Jh b,fvkdjzpfwmvJ}}vdkY tbdk;BuD;u atmfw,f/ ]]bmvJ
uGm? ighudk qdkifxJ0ifNyD; t&ufaomufatmif vkyfaewmvm;/ tif;
igraomufwm b,favmuf MumoGm;NyDvJ/ ig xifwmawmh tawmf
MumoGm;NyD/ 'gqdk&if ightaeeJY}}
usKyf odygw,f/ 'DvlBuD; usKyfvufckyx f J a&mufvmNyD/ ol[m
pm;yGJwpfvHk;rSm xdkifNyD; ol aomufcsifwm rSmaomufw,f/ usKyfu
olYab;rSm xdkifNyD; pm;yGJxdk;udk tNrD;wESHUESHUvkyfjy&if; olcsay;xm;wJh
aeYv,fpmudk 0g;aew,f/ tdrrf Sm pm;aeus tpm;tpmrsdK; r[kwfav
awmh t&omwpfrsdK; xl;ayoayghAsm/
aomufp&m? pm;p&mawGvnf; ukefoGm;a&m tbdk;BuD;u pm;yGJ
ajcaxmufrSm yl;csnfxm;wJh usKyfudk BudK;ajzay;w,f/ NyD;awmh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 63

qdkitf jyifukd qGJxkwvf mw,f/ tjyifa&mufawmh usKyf&UJ vnfywfBudK;


udk ajzvdkufNyD; vrf;ay:udk vTifhypfvdkufw,f/
]]awmfawmf oem;p&maumif;wJh acG;uav;ygvm;uG,f}} vdkY
olu ajymw,f/ ]]rif;[m oabmvnf; aumif;&Smw,f/ ighrdef;r
taeeJY rifhudk aemufxyf erf;&awmhrSm r[kwb f l;/ trSeaf wmh 'Dtvkyf
[m &Supf &myguGm/ oabmaumif;wJh acG;uav;a&/ a0;&mwpfae&m
udk oGm;ayawmh/ vrf;ay:rSm aysmfaysmfBuD;om aeayawmh/ tJovdk
aysmfaysmyf g;yg; ae&if;eJYyJ um;BudwfcHNyD; aovdkuaf yawmh}}
usKyfu olcdkif;wJhtwdkif; rvkyb f l;/ olYudk pGefYcGmoGm;zdkY udpörSm
roGm;zl;vdkYjiif;w,f/ olUajcaxmufawGMum;rSm wdk;a0SYNyD; 0ifvdkuf?
olUtay: ckefwufvdkufeJY olUukd rcGJEkid frcGm&ufaMumif; jyw,f/
]]oef;xlwJh acG;tdkBuD;&,f}}vdkY usKyfu olYudk ac:vdkufw,f/
]]vudkMunhfNyD; tlwwfwJh acG;tdkBuD;&,f? ,keftvdkufaumif;wJh acG;
tdkBuD;&,f? MuufO cdk;pm;wwfwJh ajcwdkacG;BuD;&,f}}ponfjzifhvnf;
emrnftrsdK;rsdK;ay;NyD; ac:vdkufao;w,f/ ]usKyf cifAsm;udk cGmroGm;
Edkifbl;qdkwm usKyfjyaewmyJ/ tJ'gudk cifAsm; rjrifbl;vm;Asm}} vdkY
vnf; ajymvdkufw,f/
ol usKyfajymwmudk em;rvnfbl; xifyg&JU/ 'gayrJh ol[m
wpfred pfavmuf NidrfqdwfNyD; awG;aewJhyHk &Sdw,f/
]]acG;uav;&,f }} vdkY oluajymw,f/ ]]'DurÇmajrBuD;ay:rSm
rif;wdkY igwdkY[m tBudraf ygif; wpf'gZifxufykNd yD; ae&r,f rxifygbl;
uGm/ wpfa,mufudk wpfa,muf odyfNyD;ajr§mufyifhaep&m rvkdygbl;
uGm}} wJh/
64 armifxGef;ol

olajzay;xm;vdkY usKyf&JUvnf;yif;rSm BudK;r&Sdawmhbl;/ 'gayrJh


usKyf oleJY a0;&mudk ajy;roGm;bl;/ olYtem;rSmyJ ckefaygufjrL;xl;NyD;
oleJYtwl ESpfq,fhoHk;vrf;bufu ul;wdkYqdyu f kd avQmufvmcJhw,f/
*smqD ul;wdq Yk yd u
f akd &mufawmh usKyfocif[m wpfae&mrSm &yfNyD;
bdef;rkeYpf m;aewJh vlprd ;f wpfa,mufudk vSr;f NyD; pum;ajymw,f/
]]usKyfeJY usKyfacG;u a&mhuD;awmifwef;awGbuf c&D;xGufrSm
As}}
Mum;&? Mum;& em;0rSm odyfNyD; em;axmifvdkYaumif;wJh pum;
ygyJAsm/ 'gayrJh tJ'Dpum;xuf usKyfpdwfudkydkNyD; auseyftm;&oGm;
apwJh pum; &Sdao;w,f/ tJ'Dpum;uawmh usKyfem;&GuEf Spzf ufpvHk;
udk usKyfqu D tloH? nnf;oHawG xGuv f mwJhtxd qGqJ JNG yD; ajymvdkuw
f hJ
pum;yg/
]]a[haumif? acG;arsmufacgif;? acG;<uufNrD; ig rifhemrnfudk
b,fvkad c:awmhr,fqkdwm rif;od&JUvm;}}vdkY oluar;w,f/
trSefawmh usKyf vHk;0rodygbl;/ olY taeeJY usKyfukd]]vyfAD;}}
vdkYyJ ac:vdrfhr,fvdkY xifrdygw,f/ 'gaMumifhrdkYvnf; usKyfu usKyf
tay:oem;pdw0f ifvmatmif wtiftifvkyfNyD; tloHeJY nD;oHay;vdkuf
rdygao;w,f/
]]'DaeYupNyD; ig rifhudk ]]yDwD}}vdkY ac:awmhr,fa[h}}vdkY usKyf
ocifu usKyfukd ajymygw,f/ tJ'pD um;udk Mum;vdku&f wJh usKyftaeeJY
wu,fvkdY wu,fvdkYom tJ'Dtcsdew f kef;u tNrD; ig;ck&Sdr,fqdk&if
tJ't D NrD;ig;ckpvHk;udk olauseyfomG ;atmif tm;&yg;&eJY ESjYH yrdrmS aocsm
ygw,fAs/

tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 65


yGJpm;][maA;rufpf0Jvf}\ ½kH;ü tvkyfvkyfaeaom]ypfxfcsm;}onf
cgwdki;f qdkvQif olY&ifwGif;ü jzpfay:vmaom cHpm;rlwpfckckudk olY
rsuEf Smxm;ESihf azmfjyavh&Sdol r[kwaf y/ odkYaomfvnf; ,aeYeHeuf
wGifrl olYtvkyf&Sif rpöwmrufpf0Jwpfa,muf ½Hk;cef;xJ 0ifvmcsdef
olYrsufESmonf pdwf0ifpm;jcif;ESifh thHtm;oifhjcif;rsm;udk azmfjyvsuf
&S\
d / tcdserf mS reufuk;d em&Dcí
JG rpöwmrufp0f Jonf ol\twGi;f a&;rSL;
trsKd ;orD;ESit hf wl 0ifa&mufvmjcif; jzpfavonf/
]]r*FvmeHeufyg ypfxfcsm;}}[k rufpf0Ju olYtm; vSrf;í
EIwfqufonf/ olYtvkyfpm;yGJqDodkY ol 'a&maomyg; oGm;onf/
ol oGm;aeyHkonf pm;yGJudk wtm;ukef ckefausmfvdkufawmhrnfh yHkpHrsdK;
jzpf\/ xdkYaemuf pm;yGJüxdkifum pm;yGJay:rS olYtm; apmifhpm;aeMu
onfh pmapmiftajrmuftrsm;udk wpfapmifNyD;wpfapmif zwfaeonf/
trsdK;orD;i,fonf rufpf0JxHü twGif;a&;rSL; vkyfvmcJhonfrSm
wpfESpfwdwd &Scd JhNyD/ t&ifht&ifu vkyfcJhzl;onfh twGi;f a&;rSL;rsm;ESifh
rwl/ tvGex f l;jcm;aom rdef;racsmuav;wpfOD; jzpf\/ ½dk;½dk;&Sif;&Si;f
uav; xHk;xm;aom olYqHyifonf tNrJwap oefYpifvsuf &Sdonf/
olonf qGJBudK;? em;uyf ponf tzdk;wef a&TaiG&wemrsm;udkvnf;
66 armifxGef;ol

0wfqifavh r&Sad y/ t0wftpm;0wf&müvnf; awmufawmuf ajymif


ajymif t0wftxnfrsm;udk 0wfavhr&S/d olYuk, d af y:rS t0wftpm;rsm;
onf rGJacsmufacsmufESihf ½dk;½dk;pif;pif; ½dk;vGef;vS\/ odkYaomfvnf;
ol0wfqifxm;onfht0wfrsm;onf olYcE¨mudk,f? olYtvSESifh vdkuf
avsmnDaxG &Sdonf/ ol\ teufa&mifOD;xkyfwGif a&Ta&mif iSuaf wmif
uav;wpfck wyfqifxm;onf/
,aeY eHeufwGifvnf; olYtvSonf odrfarGUpGm ay:vGifvsuf
&do
S nf/ rsuv f Hk;tpHku awG;awmai;armae[ef &Sad omfvnf; Munfvif
0if;vufaeMuonf/ rsufESmrSm aoG;a&mifvQrf;vsu&f NSd yD; rsufESmxm;
onf aysm&f iT Mf unfE;l jcif;udk azmfjyaeayonf/
ypfxfcsm;onf twGif;a&;rSL;trsdK;orD;\ t&dyftjcnfudk apmifh
Munfhaeonf/ olUpdwfxJwGif trsdK;orD;ESifh ywfoufí rwifrus
jzpfaeaom ar;cGe;f wpfck ay:aygufvsuf &Sd\/ ,aeYeHeuf trsdK;orD;
\ tajctaeonf cgwdkif;ESifh rwl[k ol xifonf/ trsdK;orD;onf
ol\ tvkyf&Sd&m tcef;qDodkY wef;roGm;bJ &yfaeonf/ olbmvkyf
&rnfukd rodí a,mifwD;a,mifw jzpfaeol wpfOD;ESifh wlvS\/
wpfBudrfwGifrl trsdK;orD;onf rufpf0Jvf\ pm;yGJteD;odkY oGm;í&yf
aeonf/ pm;yGJem;ü ol&daS eonfudk odomjrifomatmif vkyfaeonf
ESifh wlaeonf/
pm;yGJü xdkiaf eolrSm ,cktcsdefwGif vlwpfa,muf r[kwaf wmhbJ
puf½kyw f pf½kyf jzpfomG ;cJhNyD/ xdkpuf½kyo
f nf e,l;a,mufNrdKUom; tvkyf
tvGefrsm;aom yGJpm;wpfa,muf jzpf\/
]]bmvJ? bmajymcsifvdkYvJ}}[k rufpf0Jvfu trsdK;orD;tm;
avoHrmrmjywfjywfjzifh ar;onf/ wpfyHkwpfyifBuD; jzpfaeaom
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 67

pm&Gufrsm;onf olYpm;yGJay:ü qD;ESif;cJrsm; pkyHkusa&mufaeMuonfh


ES,fjzpfaeonf/ ol\ rIerf dIif;rdIif; rsufvHk;rsm;onf trsdK;orD;tm;
puf½kyfwpf½kyfudk Munhaf eonhfES,f pl;pl;pdkufpdkuf Munhaf eonf/
]]bmrS r&Sdygbl;}}[k trsdK;orD;u jyefajzNyD; rodromuav;
jyHK;um pm;yGJrS xGucf GmoGm;onf/
]]rpöwmypfxcf sm; raeYu rpöwmrufp0f u J twGi;f a&;rSL; aemuf
wpfa,mufcefYzdkYupd ö ajymao;vm;}}[k trsdK;orD;u ar;onf/
]]ajymw,f}}[k ypfxfcsm;u jyefajzonf/]]olu aemufwpfOD;
xyfcefrY ,fvkYd ajymwmyJ/ 'Dreuf vlawGtrsm;BuD;vmzdkY &Sw d ,f/ 'gayrJh
tck udk;em&Dawmif xdk;NyD;aeNyD/ wpfa,mufrS ay:rvmao;bl;/}}
]]'gqdk&ifvnf; aemufwpfOD; rcefYao;wJhtcsdeftxd uRefr
qufvkyfay;&OD;rSmaygh}}[k trdsK;orD;u ajymum olUtvkyfpm;yGJodkY
oGm;onf/ acgif;ay:rS OD;xkyfudk cRwfí cgwdkif; olcsdwfaeus ae&m
wGif csdwfvdkuo f nf/
tu,fí vlwpfa,mufonf tvGeftvkyf½Iyfaom aeYwpfaeYrS
tvkyfrsm;aom e,l;a,mufyGJpm;wpfa,mufudk rjrifzl;ao;ygu
tvkyfvkyaf eMuonfh trsdK;om;rsm;taMumif;udk aumif;aumif; rod
ao;[k qdk&rnf jzpfonf/ wu,fawmh yGJpm;wpfa,muf\ tcsdef
em&Donf rdepfwkdi;f tvkyfEiS jhf ynfhaeonf r[kwyf gavm/
,aeYonf [mab;rufpf0J\ tvkyfrsm;aom aeYwpfaeY jzpfay
onf/
rpöwmrufpf0J\ pm;yGJab;em;wGif pufwpfck &Sdonf/ xdkpuf
xJrSm pm&Guftwdkt&Snf tpteaygif;rsm;pGmonf tawmrowf
68 armifxGef;ol

xGuv f mvsuf &S\ d / vkyfief;ESifh ywfoufaom owif;rsm;udk tquf


rjywf o,f,lvmaeMuonfh pm&Gurf sm;aywnf;/
trsdK;om;rsm;onf wpfa,mufNyD; wpfa,muf qdkufa&mufvm
NyD; rpöwmrufpf0JESifh pum;ajymMuonf/ wcsdKUrSm aysmfaysmf&Gif&GifESifh
jzpfaomfvnf; wcsdKUuawmh xdkuJhodkY r[kwfay/ wcsdKUvlrsm;onf
a&;BuD;okwjf ymESihf wcsKd Uuawmh a'gowBuD;ESihf vmMujcif; jzpf\/
½Hk;vkvifi,frsm;onf rpöwmrufpf0JtwGuf pmrsm;udk ,lí
tajy;tvTm; a&mufvmMuNyD; ½Hk;cef;xJokdY tajy;tvTm; 0ifMuonf/
rpöwmrufpf0Jvf pmjyefzwfí tjreftajzay;&rnfh taMumif;udpö
rsm; aywnf;/
,cktcsdefwGif ypfxfcsm;\ rsufESmonf ol touf&Sifoefae
ao;aMumif;udk azmfjyaeonf/ tjcm;vlrsm;onf rkew f kdi;f wpfckMum;
ü vIyf&Sm;aeMuonfh oabFmom;rsm;ozG,f ckef[,f? ayguf[,f?
ajy;[,f? vTm;[,f jzpfaeMu\/
pD;yGm;a&;vkyif ef; avmuxJwGifvnf; rkefwdkif;rsm; &SdMuonf/
aMumufp&maumif;aom rkefwdki;f rsm;yif jzpf\/ tvky&f Siyf GJpm;\/
½Hk;cef;xJwiG f rkefwkid ;f rsm;udk pdwftm½Hkjzifh od&SdcHpm;ae&\/
rufpf0Jvfonf olYukvm;xdkifudk aemufbufrS eH&HESifhxw d kduf
rdonftxd wGef;z,fvdkufonf/ ,cktcsdew f Gif olonf ]tuorm;}
wpfa,mufESifh wlaeonf/ olonf pufteD;rS ckefxvdkufNyD; pm;yGJ
qDodkY a&mufoGm;vdkuf? wHcg;qD a&mufoGm;vdkuf? pm;yJGqD jyefa&muf
vmvdkuEf Sihf 0kef;'dki;f BuJvsuf &Sd\/
,if;uJhodkY jzpfaepOftwGi;f rSmyif olYteD;odkY wpfpkHwpfck uyf
vmonfukd jznf;jznf;csi;f owdxm;rdvmonf/ a&Ta&mifqyH if jzpf\/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 69

qHyifawGu trsm;BuD;/ tpkvdkuf? tyHkvdkuf/ NyD;awmh xdkqHyifrsm;\


xdyfwGif iSufarG;iSufawmifrsm; xdk;pdkux f m;onfh OD;xkyfBuD;wpfvHk;/
aemufNyD;awmh vnfyif;wpfckqDrS Murf;jyifukd xdro d nftxd &Snv f sm;
aom aiGqGJBudK;BuD;wpfuHk;/ xdkYaemuf ,if;tpktyHkrsm;Mum;rS trdsK;
orD;i,fwpfO;D /
xdktrsdK;orD;i,f ab;em;ü olUtm; &Sif;vif;ajymjy&ef &yfae
onhf ypfxcf sm;/
]]twGi;f a&;rSL; tvkyaf vQmufwt Jh rsKd ;orD;ygcifAsm}}[kypfxcf sm;
u ajymonf/
rufpf0Jvfonf pufxJrS xGufvmonfh pmrsm;ESihf puúLrsm;udk
vufESpzf ufjzifh qkwfukid fxm;&if;u vSnhMf unho f nf/
]]bm tvkyv f J}}[k rufp0f Jvu
f ar;onf/
]]twGif;a&;rSL; tvkyyf g}}[k ypfxcf sm;u xyfajymonf/]]raeY
u rpöwmrufp0f Jvf udk,fwkdif ajymxm;cJhwJh udpöyg/ 'Dreuf twGif;
a&;rSL;cefYzkdY vlawGU ppfaq;r,fqdkvkdY}}
]]rif;½l;aeNyD xifw,f ypfxfcsm;vf}}[k rufp0f Jvfu jyefajym
onf/
]]igu rif;udk bmaMumifh tJ'Dpum;rsdK; ajym&rSmvJuGm/ rpö
vufpfvD[m tifrwefrS t&nftcsif;eJY jynfh0wJh twGif;a&;rSL;
wpfa,mufyJ/ ol 'DtvkyfrSm vkycf sifoavmuf vkyfygapvdkY ig
oabmxm;w,f]]
xdkYaemuf trsdK;orD;bufvSnfhum]]aemufxyf wpfa,mufrS
rvTwfygeJYawmhvdkY olwdkYudk ajymvdkuMf um;vm;/ igh½Hk;cef;xJudkvnf;
aemufxyf wpfa,mufrS ac:rvmcJheJYawmh}}[k trdeYaf y;onf/
70 armifxGef;ol

aiGqGJBudK;ydkif&Sifonf ½Hk;cef;xJrS xGufoGm;onf/ a'gowBuD;


jzifh pm;yGJukvm;xdkifrsm;udk wrifoufouf aqmifhBuD;atmifhBuD;
wGef;z,fwdkufcdkufoGm;onf/ tjyifa&mufonhftcg ypfxfcsm;vf olU
vkyfazmfudkifzufwpfa,muftm; rpöwm rufpf0Jvfwpfa,muf aeYpOf
ESithf rQ ydkíydkí owdarhvmaeNyD[k ajymonf/
tvkyo f nf ydkírsm;um ydkí½Iyaf xG;vmNyD; ydkívsijf refpmG vIy&f Sm;
vmonf/ rufpf0Jvfonf tvGefawmifhwif;MuHhcdkifaom puf½kyfBuD;
ozG,f tvkyrf sm;udk vkyaf eonf/ olonf &So d rQtvkyfrsm;udk jrefEdkif
orQ jrefatmif ukef;MuHK;NyD; vkyfvsuf&Sd\/ olonf olUtvkyfwGif
b,fawmhrS rrSm;/ tjrefqHk;jzwf&efESihf tjrefaqmif&Gu&f ef tNrJwap
tqifhoifh jzpfaeonf/ olonf tvkyu f kd em&DwpfvHk; tvkyv f kyo
f vdk
vkyfonf/ olvkyfaeonfrSm pD;yGm;a&; vkyfief;avmuwGif;rS tvkyf
rsm; jzpfonf/ pD;yGm;a&; vkyfief;avmuqdkonfrSm vlUavmuwpfck
r[kw/f NyD;awmh obm0avmuvnf; r[kw/f
þodkYjzifh naepm pm;aomuf&ef eD;uyfvmcsdefwGif tvkyfcGif
wGif;rS t&mrsm;onf Nidro f ufat;aq;vmonf/
rufpf0Jvo f nf vufESpfzufjzifh pm&Gufrsm;udk qkyfudkifum ol
pm;yGJü &yfaeonf/ acgif;ay:rS qHyifrsm;onf z½dkz&Jjzpfum olUrsuEf mS
ay:odkY usaeMu\/ olU½Hk;cef; jywif;aygufonf yGihaf eonf/ &moDOwk
onf tylbufokYd a&mufpjyKaeonht f csed u
f mvmodkY a&mufaeNyD r[kwf
ygavm/
jywif;aygufrS 0ifa&mufvmaeaom yef;&eHHYrsm;onf oif;xHk
arT;ysHvsuf &Sd\/ rufpf0Jvfonf tcef;xJwGif rvIyfrajcmuf &yfNrJ
wdki;f &yfaeonf/ rpövufpv f DrSwpfyg; tjcm;ol r&S/d olwpfO;D omvQif
ydkiq f kid faom teHYrsm; jzpf\/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 71

yef;eHYrsm;onf olYa&SUü rp®vufpv f D a&mufaeonf[kyif xif&


avmufyg\/ tvkyaf vmuBuD;onf jznf;jznfcsif; ao;i,fonf
xuf ao;i,foGm;aeonf/ rpövufpfvDonfolYtcef;ESifh ajcvSrf;
tvSrf; ESpfq,fcefYom uGmonfh [dkbufu tcef;xJü &Sdaeonf
r[kwv f m;/
]]ig tckvkyrf S jzpfr,f}}[k rufpf0Jvfu rwdk;rus,f toHjzifh
a&&Gwv f ku
d fonf/ ]]ig tckyJ olUudk ar;r,f/ ig bmjyKvdkY [dkwke;f u
rajymcJhrw d mygvdr/hf ighukd,if gawmif tHMh ordyg&JU}}
olonf wpfzufcef;xJodkY uaomuarsm 0ifa&mufoGm;onf/
twGi;f a&;rSL; rpövufpv f D\ ab;ü&yfonf/
rpövufpfvDu olUtm; armhMunhfNyD; tjyHK;ESifh BudKqdkonf/ olU
rsuEf Smonf aoG;a&mufvTrf;vmonf/ rsufvHk;tpHkonf El;nHhjcif;
ESihf u½kPmjzpfjcif;rsm;udk azmfjyaeMuonf/
rufpf0Jvf\ vufESpzf ufonf puúLwpfxyfBuD;udk udkix f m;qJ/
]]'Dr,f rpövufpv f D}}[k rufpf0Jvfu vsifjrefoGufvufpGm pum;p
onf/ ]]udk,fhrSm tcsdefenf;enf;av; &w,f/ 'Dtcsdefav; twGif;rSm
yJ rif;udk pum;wpfceG ;f ajymcsiv f kYdvmwm/ rif; udk,hZf eD; vkyyf gvm;/
udkf,fhrSmu xHk;pHtwdkif; cspfpum;? BudKufpum;awG ajymaezdkY tcsdef
r&Sbd l;/ 'gayrJh udk,f rif;udk wu,fcspw f myg/ uJu, G f jrefjrefajzprf;
yg/ udk,ftvkyf qufvkyf&OD;r,f}}
]]tdk &Sib f mawG vmajymaewmvJ}}[k rpövufpfvDu a&&Gwf
onf/ xdkif&mrS uysmuoDx&yfum rufpf0Jvftm; rsufvHk;jyL;?
rsufqHjyL;ESihf Munho f nf/
72 armifxGef;ol

]]rif; udk,af jymwm em;rvnfbl;vm;}}[k rufp0f Jvfu ajym


onf/ ]]rif; udk,fhudk vufxyfapcsifw,f/ udk,f rif;udk cspfw,f/
rpövufpfvD udk,f rif;udk zGifhajymcsifvGef;vdkY cPwpfjzKwf&wJhtcsdef
uav;rSm vmNyD; awGY&wm/ tckqdk tvkyfu rsm;vmjyefNyD/ olwdkY
ac:aeMuNyD/ ypfxcf sm;a& olwkdYukd cPavmuf apmifhygvdkY ajymvdkuf
prf;yg/ uJ rpövufpv f D? udk,hu
f kd tajzray;ao;bl;vm;}}
twGif;a&;rSL; rpövufpv f Donf yxrwGif tHhtm;oifhvGe;f í
MuufaoaoNyD; ygpyfta[mif;om;ESifh Munhaf eonf/ olYrsufvHk;rsm;
wGif rsuf&nfrsm;jzifh jynhfum vQHusvmonf/ xdkYaemuf wpfcsufrQ
jyHK;vdkufNyD; olYvufESpfzufjzifh yGJpm;\ vnfyif;udk wtm;odkif;zuf
vdkuo f nf/
]]tckrSyJ vufpfvD odawmhw,f}} [k nifompGm ajymonf/
]]'D[m tvkyfaMumifh jzpf&wmyJ/ tvkyf[m armifh&JU acgif;xJu
t&mtm;vHk;udk xkwf,loGm;wmudk;/ yxrawmh vufpv f D odyfudk
vefYoGm;wmyJ/ 'Dr,f [maA;? &Sif rrSwfrdawmhbl;vm;/ vufpfvDeJY
&SifeJY raeYnuyJ [dkvrf;axmifhu bk&m;&Sdcdk;ausmif;uav;xJrSm
vufxyfNyD;MuNyDav}}


Ä
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 73


tefodkeDa&mhcfa0gvfonf ]a&mhcfa0gqyfjym} xkwfvkyaf &mif;csaom
vkyif ef;jzifh a':vmoef;aygif;rsm;pGm &&S<d u,f0vmol jzpf\/ olonf
e,l;a,mufNrdKUawmf\ yOör&dyo f mvrf;xJ&dS olUtrd Bf uD;\ jywif;ayguf
em;ü&yfum olUtdrfeD;csif; qlazmh*sdK;tm; vSrf;arQmfMunhfaeonf/
þtdref D;csi;f onf e,l;a,mufNrdKUawmf\ acwfa[mif;rdom;pk todki;f
t0dki;f xHk;pHtwdki;f tvGerf mefrmeBuD;olwpfO;D jzpfacsonf/ tckvnf;
tdrfxJrS xGufvmaom qlazmh*sKH;onf cgwdkif;vdkyif tefodkeD a&mcf
a0gvf\aetdrfbufodkY wpfcsurf Q vSrf;Munhfonf/ tMunhfrSm xHk;pH
twdkif; vlcsrf;omqyfjymonftm; txiftjrif tvGefao;onhf
tMunhfrsKd ; jzpf\/
]]tif; 'Dtrd u f kd vmr,fh aEG&moDus&if aq;0g? aq;jzLeJY qyfjym
a&miff okwv f dkuOf D;rS jzpfr,f}} [k qyfjymbk&if tefoked Da&mhcfa0gvf
u a&&Tw G of nf/
]]tJ'Dtcgus&if b,fvdk oabmxm;rvJqdkwm MunhfMuao;
wmaygh}}
xdkYaemuf tefoked aD &mhcaf 0gvfonf aemufokYd csm;ceJvn S hí
f tvGef
us,af vmifaom toHjzifh-
74 armifxGef;ol

]]rdkufcfa&? a[; rdkufcf}}[katmfonf/ olonf tdrfapudk ac:


onhftcgwdki;f acgif;avmif;udk wD;í ac:wwfaomtavhtx r&Sd/
tdraf p a&mufvmonht f cg-
]]a[haumif rdkufcf? ighom;udk ajymvdkufprf;? tjyifroGm;cif
ighqD cPvmcJOh ;D vdk}Y }[k a&mhcaf 0gvfu ajymonf/
olYtcef;xJodkY olYom; 0ifvmonhftcg tbdk;BuD; a&mhcfa0gvf
onf zwfaeaom owif;pmudk ab;em;ü csxm;vdkufonf/
]]'Dr,f a[h &pfcsw/f rif;oH;k aewJh qyfjymtwGuf rif;u bmay;
&ovJ}}[k ar;onf/
&pfcswo f nf aumvdyaf usmif;rS ynmNyD;qHk;cJo
h nfrmS rMumao;/
vGecf Jhaom ajcmufvurS jzpfonf/ olonf tdrüf zcifESifhtwlae&ef
jyefa&mufvmjcif; jzpf\/ olonf ,cktcsdet f xd olUtazudk em;
rvnfao;/ olUtaz\ tjyKtrlESifh tajymtqdkrsm;onf olYtzdkY
tHt
h m;oifph &mawGcsn;f jzpfaeonf/
]]qyfjymq,fhESpfwHk;udk ajcmufa':vm ay;&w,f taz}}[k
&pfcswfu ajzonf/
]]rif;0wfxm;wJh t0wftpm;usawmhaum}}
]]xHk;pHtwdki;f a':vmajcmufq,faygh taz&m}}
]]rif;[m vlBuD;vlaumif; wpfa,mufuG}}[k olUtazu ajym
onf/
]]qyfjym q,hfESpfwHk;udk ESpfq,hfav; a':vmay;0,fNyD; t0wf
txnfwpfpkHtwGuf a':vmwpf&mausmf oHk;aeMuwJh vli,f awG
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 75

taMumif; igMum;zl;w,f/ rif;vJ olwkYv d kyd J aiGukd a&vdkoHk;Edkiaf vmuf


atmif csrf;omaewmyJ/ 'gayrJh wpfckawmh &Sdw,f/ rif; oHk;wm[m
taMumif;awmh vHkavmuf&r,f/ igudk,fwdkifuawmh a&mhcf a0gvf
qyfjymyJ oHk;w,f/ bmjyKvdkYvJqdkawmh 'Dqyfjymu taumif;qHk;rdkY
aygh}}
]]at; rif;[m vlBuD;vlaumif;wpfa,muf/ qyfjymwpfwHk;udk
q,fqifhausmfausmf omrubl;/ q,fhig;qifhtxday;vnf; jzpfwm
yJ/ vlawGu vlwpfa,muf[m vlBuD;vlaumif;wpfa,muf r[kwf
&if oluarG;wJh olUom;[m vlBuD;vlaumif;wpfa,muf jzpfrvmEdkif
bl;vdkY ajymaeMuw,f/ NyD;awmh olUom;&JUom;us&ifawmh vlBuD;
vlaumif; wpfa,mufjzpfcsif jzpfvmEdkiw f ,fwJh}}
]]iguawmh olwdkYajymwm rSm;w,fvdkY xifxm;w,f/ aiGu
bmudkrqdk jrefjref jzpfoGm;atmif vkyfEdkifwmyJuGm/ tckqdk&if Munhf?
aiGu ighudk vlBuD;vlaumif; wpfa,mufjzpfatmif vkyfay;xm;NyD/
ig[m igwdkYtdrf&JU [kdbuf'DbufrSmaewJh vlBuD;vlaumif; ESpaf ,muf
eJYtwlwljzpfaeNyD/ tckqkd&if ightjyKtrlawG[m olwkdYqkd;oavmuf
qkd;aeNyD/ 'gayrJh 'DtdrfxJrSm qyfjymonfwpfa,muf vmaewJhtwGuf
pdwfawG Aa,mufA,ufjzpfNyD; nnrSm tdyfvkYd raysmMf uawmhbl;uG}}
]]aiGu bmrS vkyrf ay;Ekdiw f Jh[mawG trsm;BuD;&Sdaewmukd taz
rS rodbJ}}[k &pfcswu f pdwfxcd kud foHjzifh ajymonf/
]]tJovkd rajymeJaY vuGm}}[k tbk;d BuD; tefoekd Du jyefajymonf/
]]aiGeJYomqk&d if bmrqkd tcsdefra&G; atmifjrifaewmuG/ aiGeJY
0,fvkYrd &wJh ypön;f &Sw
d ,fvkYd igjzifh rMum;bl;aygifuGm/ aiGeJY 0,fr&
wJh ypönf;&Sd&if ighudk ajymjyprf;/ at; rif;udk igajymcsifwmawG
76 armifxGef;ol

trsm;BuD; &Sdw,f/ rif;udk Munhf&wm wpfckck jzpfaeovdkyJ/ ig&dyfrd


aewm ESpfywfavmuf &SdoGm;NyD;/ bmjzpfaewmvJ/ igudk ajymjy/
ig rif;udk ulnDr,f/ ESpfq,fhav;em&DtwGif; ighvufxJudk a':vm
q,fhwpfoef; a&mufvmEdkifwJh vlqdkwm rif;arhrypfeJY/ uJ ajymprf;?
rif;bmjzpfaeovJ/ aeraumif;bl;vm;}}
]]wcsKdUvlawGuawmh tckvkd jzpfvm&ifvnf; aeraumif;bl;vdkY
ajymavh &Sw d myJ}}
]]tdk igodNyD}}[k tefodkeDu a&&Gwo f nf/
]]olUemrnfu b,folvJ/ rif;u bmaMumifh vufxyfzkdY rajym
wmvJ/ rif;eJUom vufxyf&&if ol0rf;omrSm aocsmw,f/ rif;rSm
aiGvnf; csrf;omw,f/ ½kyv f nf;acsmw,f? oabmvnf; aumif;
w,f/ rif;rSm emrnfysupf &mvnf; r&Sb d l;/ a&mhcaf 0gvfqyfjymeJYvnf;
rif;rSm ywfowfp&m vHk;0r&Sb d l;}}
]]olYudk ajymzdkY tcgtcGifhudk r&wm taz&JU}} [k &pfcswfu
ajymonf/
]]tcgtcGihu f kd vky,f layghumG ? igom;uvJ}} [k tefokdeDuajym
onf/
]]olYudk ac:xkwfNyD; yef;jcHxJ vrf;avQmufxGuf&if xGuf? 'grS
r[kwf bk&m;&Scd k;d ausmif;utjyef olUukd tdrv f ku
d yf kaYd y;/ 'gqdk &wmyJ}}
]]tazu csrf;omwJh rdef;uav;wpfa,muf&JUb0udk odrS rod
wm/ olYrSm&Sad ewJh tcsdew f kdi;f rdepfeJYtrQ vkypf &mawG pDpOfxm;NyD;om;
taz&JU/ uRefawmfuvnf; olUudk &rSjzpfrSm/ olUudkrS r&&if avmu
BuD;[m uRefawmfhtwGuf tvum;yJ/ uRefawmf olYudk cspfaeaMumif;
vnf; pmeJY a&;rajymcsib f l;}}
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 77

]]rif; ighudk ajymaewmu ighaiGawGeJY rif;aumifrav;qDu


tcsdef wpfem&D? ESpfem&Davmufawmif &atmif 0,fEkdifrSm r[kwfbl;
qdkwJh oabmvm;}}
]]uRefawmf ajymzdkY apmifhapmifhvmcJhwmMumNyD taz/ olu
oefbufcg qdk&if Oa&mybuf c&D;xGuOf ;D rSm/ ol tJ'rD S ESpEf pS af vmuf
Mumr,f/ uRefawmfhudk reufjzefus&if ESpaf ,mufwnf; cPwpfjzKwf
awGUciG haf wmh ay;xm;w,f/ olu NrdKUxJukd rD;&xm;eJYvmrSm/ uRefawmf
u jrif;&xm;eJY oGm;BudKNyD; Zmwf½Hkudk ydkYay;&r,f/ olUtareJY rdwaf qG
awGu [dku apmifhaeMurSmqdkawmh jrif;&xm;udk tcsderf Da&mufatmif
tjrefarmif;ydkY&rSm/ vrf;rSmajymvdkY olu em;axmifr,f xifovm;/
axmifrSmr[kwfbl;/ Zmwf½HkxJusrS ajymr,fqdk&ifaum vHk;0rjzpfEkdif
bl;/ yGJNyD;rS ajym&ifaum vHk;0tcsdef&rSm r[kwfbl;/ tJ'gyJ taz/
tazhaiGeJY rulnDEdkifwJh 'ku©u tJ'gyJ/ tazhaiGeJU olUqDu tcdsef
wpfrdepfawmif 0,fvdkY&rSm r[kwfbl;/ wu,fvdkY uRefawmfwkdYu
0,fvdkY&Edkif&ifawmh vlcsrf;omawG touf&SnfMurSmyJ/ olUoabFmeJY
c&D;rxGucf if pum;MumMum ajymcGi&hf zku dY awmh arQmfvifch suf r&Sad wmh
ygbl;}}
]]'Dr,f vluav;/ zsm;wmemwmr[kwfbl;qdkwm od&vdkY ig
0rf;omw,f}}[k tefokdeDu ajymonf/
]]tcsed uf dk aiGeJY0,fvkYd r&bl;vdkY rif;u ajymw,f/ at;ayghav/
&So
d rQtcsed tf m;vHk;udkawmh 0,fvY&kd csirf S &rSmaygh/ 'gayrJh aiGeYJ tenf;
tusO;f avmuf 0,fvkYd&wmawmh tazawGUcJhzl;ygw,fuG}}
Ä
78 armifxGef;ol

xdkaeYnaeydkif;wGif tefodkeD\ ESr t,fvif a&mufvmNyD; cspf


a&;udpö jyóemudk ajymonf/ xdktcg tefokdeDu-
]]ol ighudk tm;vHk; ajymjyNyD;ygNyD}}[k ajymonf/
]]igu aiGudk a&vdkoHk;NyD; vkyfzdkYajymw,f/ olu taz aiG
b,favmufyJ ay;ay; tvum;yJwJh/ aiGu bmrS rwwfEdkib f l;vdkY
ajymw,f}}
]]aMomf tpfukduvnf; cufwmyJ}}[k t,fvifu a&&Two f nf/
]]tpfukdu aiGtaMumif; odyrf awG;&if aumif;rSmyJ/ tcspfudpö
rSm aiG[m tvum;yJ/ tcspfqdkwmu tvGefwefcdk;xufjrufwJht&m
wpfckyg/ olUtaeeJY apmapmpD;pD; zGihaf jymxm;Edkicf Jh&ifvnf; taumif;
om;/ ajym&ifvnf; rde;f uav;u &pfcswfukdawmh jiif;y,fr,f rxif
ygbl;/ tckawmh odyfaemufusaeNyDvdkY uRefrxifw,f/ uRefrawmh
odyuf kd pdwyf al e&NyD/ tpfuakYd iGawGu tpfuko Yd m; pdwcf sr;f omrI twGuf
bmrS rulnDEdkiaf wmhbl;}}[k nnf;onf/
Ä
aemufwpf&uf n &Spfem&DwGif t,fvifonf a&S;a[mif; a&T
vufpGyfwpfuGif; ,lvmNyD; &pfcswt f m; ay;onf/
]]'DvufpyG u f kd 'Dn0wfxm;}}[kvnf; t,fvifuajymonf/
]]rif;taru tefwDudk ay;xm;cJhwm/ rif;cspfwJh rdef;uav;
awGUNyDvdkY od&wJhtcsdeu f s&if rif;udk ay;vdkufzkdY rSmoGm;w,f}}
&pfcswfonf vufpGyfudk ,l0wfonf/ uGi;f u usOf;aeojzifh
0wfí r&/ olonf vufpGyfudk vHkjcHKrnf[k xif&aom ukwt f uÐs
twGif; tdwx f JxnfhvdkuNf yD; jrif;&xm;udk ac:onf/
Ä
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 79

olonf blwmwGif rpövefx&DESifh awGUonf/


]]uRefrtarwdkYvlpk uRefrudk warQmfarQmf jzpfaevdrfhr,f/
jrefjrefav; oGm;rSjzpfrSm}}[k rpövefx&Du ajymonf/
xdktcg &pfcswfu ]]a0gvwf Zmwf½Hkudk tjrefarmif;ayawmh
uGm}}[k &xm;orm;tm; trdeYaf y;onf/
jrif;&xm;onf av;q,fhESpfvrf;twdkif; ba&mha0;bufodkY
armif;onf/ xdkrSwpfqifh oHk;q,haf v;vrf;odkY oGm;onf/
xdt
k cdkurf Smyif &pfcswo
f nf &xm;orm;tm; jrif;&xm;udk &yf&ef
uaomuarsm trdeaYf y;onf/
]]vufpGyf xGufusaecJhNyD}}[k ajymum jrif;&xm;ay:rS qif;
onf/
]]udk,t hf ar ay;xm;wJh vufpyG rf kYd tqHk;rcHEkid b
f l;/ rMumygbl;/
wpfrdepfavmufyg/ b,fae&mrSm uscJhw,fqdkwm udk,fjrifvdkuf
w,f}}[k xyfajymonf/
aemufwpfrdepfrQ rMumrD &pfcswfonf vufpGyfukdudkifíjrif;
&xm;ay: jyefwufvmonf/
odkYaomfvnf; xdkwpfrdepftwGif;rSmyif jrif;&xm;a&SUü ukefwif
vSn;f BuD;wpfp;D &yfxm;onfukd awGU&\/ &xm;orm;onf vSn;f BuD;
udk b,fbufab;rS ausmfwuf&ef tm;xkwfonf/ odkYaomfvnf;
jrif;&xm;wpfp;D u &yfaeojzifh ausmí f r&/ nmbufu ausmw f uf&ef
MuHpnfjyefaomfvnf; jrif;&xm;wpfpD;u &Sdaejyefonf/ aemuf&if;
jyefvSnfhzdkYqdkonfrSm vHk;0rjzpfEkdif/ olUjrif;&xm;onf tv,faumif
wGif ydwfrdaeNyD/ b,fbufukrd S oGm;ír&awmh/
80 armifxGef;ol

,ckuJhodkY ,mOfrsm;&yfoGm;avh&do S nfrSm NrdKUawmfBuD;twGif;ü


jzpfavhjzpfx&Sdaom udpöwpfck jzpfacsonf/ &Sd&SdorQ vSnf;rsm;ESifh
jrif;&xm;rsm;onf tckvdk jzpfvmonfhtcg c&D;rqufEdkifawmhbJ
wpfpD;ESihw f pfpD; a&maESmí &yfum ydwcf Hae&wwf\/
]]bmjyKvdkY qufrarmif;wmvJ/ uRefrwdkY aemufusukefawmh
rSmyJ}}rpövefx&Du ajymonf/
&pfcswfonf xdkif&mrSx&yfum ab;ywfywfvnfukd arQmfMunhf
onf/ vSn;f rsm;ESifh jrif;&xm;rsm;onf tm;vHk;&yfaeojzifh vrf;rsm;
ydwfqkdYxm;ovdk jzpfaeonf/ vrf;toD;oD;rS aemufxyf tquf
rjywf vmaeMuaom vSn;f rsm;ESifh jrif;rsm;\ atmf[pfqJqko d Hrsm;ESihf
Budr;f armif;oHrsm;udkvnf; Mum;ae&\/
]]'ku©ygyJuGm}}[k nnf;um &pfcswo f nf olUae&mwGif jyefxkdif
csvkud o f nf/
]]b,fvkrd S armif;vdkY r&Edkiaf wmhbl;/ 'DyHkqdk&if wpfem&Davmuf
awmh MumrSm/ udk,v f ufpGyfusaecJhvdkY tckvdk jzpf&wm/ vufpGyo f m
ruscJh&if udk,fwdkY}}
]]vufpGyu f kd jyprf;yg/ uRefr Munhfcsiwf ,f}}[k rpövefx&Du
ajymonf/
]]jrefjrefoGm;vdkYrS rjzpfawmhwJh[m bmwwfEdkifrSmvJ/ uRefr
uvnf; Zmwf½Hkudk roGm;csifygbl;/ uRefru ZmwfyGJrS rBudKufwm}}
Ä
xdkn q,hfwpfem&DwGif tefodkeD tcef;wHcg;0ü vlwpfa,muf
a&mufvmNyD; wHcg;acgufonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 81

]]0ifcJhav}}[k tefodkeDu vufxJrS zwfvufp pmtkyfudk csí


atmfajym\/
0ifvmolrSm t,fvif/
]]olwkdY vufxyfMuawmhr,f tefoked D}} [k t,fvifu 0rf;om
tm;& ajymonf/
]]rpövefx&Du uRefrwdkY &pfcswfudk vufxyfr,fvdkY uwday;
vdkufNyD/ Zmwf½Hkukd toGm;rSm olwkdYjrif;&xm;[m vrf;v,frSm ydwfrd
vdkY &yfae&owJh/ ESpef m&Dawmif tcsdeMf umowJh}}
]]tpfukUd ukv
d nf; nDr ajym&OD;r,f odvm;/ aemufukd b,fawmh
rS aiGtaMumif; rajymygeJYawmh/ tck[m aiG r[kwfbl;/ [kv d ufpGyf
av;aMumifh tqifajyoGm;wm/ 'DvufpGyfaMumifh &pfcswfcrsm b,f
avmufrsm; pdwcf srf;omoGm;&ovJ/ vrf;rSm vufpyG u f scJhvkYd &xm;udk
&yfcdkif;xm;NyD; jyef&Smaewkef; vrf;ay:rSm vSnf;awGeJY jrif;&xm;awG
ydwfukew f m/ jrif;&xm;xJrSmyJ &pfcswfu cspfa&;qdkwm/ aiGu bmrS
rwwfEkdiw f Jh udpö/ tckawmh [efusoGm;NyD}}
]]at;ygav/ iguawmh ighom; vdkcsiw f m &oGm;&if 0rf;omwm
ygyJ}}[k tefokdeDu ajymonf/
]]ig olYudk ajymcJhom;yJ/ 'DudpörSm aiGb,favmufyJ ukefukef?
ukeforQudk igu}}
]]awmfyg tpfuk&d m/ tpfukdYaiGu bmrsm; vkyaf y;EdkifchJvkdYvJ}}
]]uJuJ... nDra&? Zmwfvrf;aumif;wJh 0wåKav;wpftkyzf wfae
w,f/ xl;qef;wJh pGeYpf m;cef; 0wåKav;qdkawmh tpfudk odypf dw0f ifpm;
82 armifxGef;ol

aew,f/ aemufydkif; bmawGjzpfr,fqdkwm odcsiv f Gef;vdkY qufzwf


csiv f SNyD/ tpfukd qufNyD;zwfyg&apawmh}}
ÄÄÄ
aemuf wpf a eYw Gi f euú wd k if t jymES i fh u,f v Dt rnf & S d vl
wpfa,mufonf tefodkeDESifh awGU&ef tefodkeDa&mhcfa0gvf\ aetdrf
odYk a&mufvmonf/
]]wdkYvkyvf ku
d w
f Jhqyfjymuawmh tawmfaumif;wmyJ}}[k tefokdeD
u ajymonf/
]]ig rif;udk raeYu ay;vdkufwm a':vm 5000 aemf}}
]]uRefawmfh tdwx f Ju aiG a':vm 300 pdkufcJh&ao;w,f}}[k
u,fvDu jyefajymonf/
]]uRefawmf rSe;f xm;wmxuf ydkNyD;ukefoGm;w,f/ uRefawmfu
jrif;&xm; trsm;BuD;&atmif vkyfvdkufwm/ wpfpD;udk 5 a':vmEIef;
yJ/ jrif;ESpfaumifqdk&if 10 a':vm ay;cJh&w,f/ trsm;qHk; ay;&wm
u &JawGyJ/ &JESpfa,mufudk 50 pDeJY usefwJh &JawGudk a':vm
ESpfq,f? ESpfq,fhig; a':vmpD ay;&wm/ jzpfoGm;wJh yHkav;u rvS
bl;vm; rpöwma&mhcfa0gvf&,f/ tm;vHk; olUcGifeJYol tqifudk ajyae
wmyJ/ ESpfem&D wdwdudk ydwfoGm;wm cifAs}}
]]a&mh? a[m'DrSm a':vm wpfaxmifhoHk;&m}}[k tefodkeDuajym
um u,fvDvufxJokYd aiGrsm; vSrf;ay;onf/
]]wpfaxmifu rif;twGuf tydkqk? a':vm 300 uawmh rif;
pdkux f m;wJah iG/ rif;vnf; aiGawmh BudKufwmyJ/ r[kwv f m; u,fvD}}
]]b,frBudKufbJ aeygrvJ cifAsm/ odyBf udKufwmaygh}}
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 83

u,fvD tcef;wHcg;0ta&mufwGif tefodkeDu vSrf;ac:ojzifh


vSnMhf unhof nf/
]]rif; raeYu vrf;ray:rSm udk,fwHk;vHk;eJY 00upfupf aumif
uav;wpfa,muf jrifcJhao;ovm;/ vufxJrSm av;eJYjrm;awG udkif
xm;w,fav}}[k ar;onf/
u,fvDonf tHhtm;oifhaeonf/
]][ifhtif;? uRefawmfawmh rjrifrdcJhbl;/ 'gayrJh wu,fvdkY
olu udk,fwHk;vHk;qdkawmh &JawGu zrf;csizf rf;oGm;rSm}}
]]tif; 'gvJ pOfpm;p&mayghav}}[k tefodkeD&,fí ajymonf/
]]jrm;ewfarmiftaeeJY tJ'Dvrf;ay:udk vmr,fvdkYawmh igvJ rxif
ygbl;uGm/ uJ oGm;ayOD;awmh u,fvDa&}}

84 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 85

  
cifAsm;wdkYtjrifrSmawmh 'Dudpöu tpOfacsmr,fhyHk aerSmyJ/ 'gayrJh
usKyf ajymjywmudk NyD;qHk;onftxd apmifhNyD; em;axmifzdkYawmh vdkyg
w,f/ tjzpfu 'Dvdkyg/
]jyefay;qGJr,f} qdkwJh pdwful;0ifvmwJhtcsdefu usKyfwdkY
ESpfa,muf[m tif; ]usKyfwdkYESpfa,muf}qdkwmu ]bpfvf'&Dpudk;eJY
usKyf}aygh/ tJ tJ'D pdwful;&vmcsdefwkef;u usKyfwdkY[m awmifydkif;
a'owGif;u ]tvmbm;rm;}jynfe,fxJrSm a&mufaeMuw,f/ trSef
awmh 'Dpw d ful;[m aemiftcg bpfvfoHk;cJhwJh pum;toHk;tEIef;twdki;f
jyefajym&&if ]]raumif;pdwfaMumifh ,m,DpdwfazmufjyefNyD; ½l;aewJh
w'*Ftcsdeu f av;twGi;f rSm ay:vmwJh pdwu f l;}}vdkY qdk&rSmyg/
tJ'Dtcsdefu tvmbm;rm;jynfe,fxJrSm qefrpfvdkY ac:wJh
NrdKUi,fav;wpfNrdKU &Sdw,f/ NrdKUolNrdKUom;awGuawmh &orQeJY udk,fb0
udk,f auseyfaeavh&SdMuwJh awmifolv,form; vlwef;pm;awGAs/
bpfvfeJY usKyf&JU vufxJrSm ESpfOD;pyf &if;ESD;jr§KyfESHxm;wJh aiG[m
a':vm 600 avmufyJ &Sw d ,f/ taemufydkif; tDvD,mEdGKufpfjynfe,f
86 armifxGef;ol

xJu NrdKUjywnfaqmufa&;vkyfief;rSm uefx½dkuf&r,fqdk&if usKyfwkdY


tzdkY yGaygufwpfckyJ/ tJ'Dvdk uefx½dkut f vkyfrsdK;qdkwmu uvdef
uuspfvkyfvdkY tifrwefvG,fwJh tvkyfr[kwfvm;/ tJ'Dawmh usKyfwdkY
taeeJY tJ'Duefx½dkuf tvkyfwpfckudk 0ifvkyfzdkY pdwu f l;xm;Muw,f/
'gayrJY vufxJrSm &Sad ewJh aiGeJYu rvHkavmufbl;As/ usKyfwdkYrSm
tenf;qHk; a':vmaiG ESpaf xmifausmfavmuf vdkaew,f/
usKyfwkdY[m usKyfwkdYwnf;aewJh [dkw,f&JU a&SUrsuEf Smpm avSum;
cHkrmS xdkiNf yD; tJ'Dupd u
ö kd aqG;aEG;Muw,f/ tck usKyfwkYd a&mufaeMuwJh
awmwpfydkif; NrdKUwpfydkif;a'orsdK;rSm om;orD; oHa,mZOf tvGefBuD;
w,f qdkwJhtcsufudk usKyfwkdY tav;teufxm;NyD; ajymrdMuw,f/
tJovdkeJYyJ 'Dwpfcsuf&,f? wjcm;cdkiv f HkwJh tcsufawG&,f? tm;vHk;
aygif;pyfpOf;pm;NyD; ]jyefay;qGJa&; pDrHudef;}udk taumiftxnf azmf
oifhw,fvkdY usKyfwkdY qHk;jzwfrdMuw,f/
NyD;awmhvnf; 'Dvdkt&yfa'orsdK;rSmu owif;axmufawG vTwf
Edkiw
f Jh owif;pmwdkuaf wGvnf; r&Sb d l;/ 'ghtjyifvnf; usKyfwkdY aemuf
udk ajc&mcHNyD; vkdufEdkifwJh &Jt&m&Sdaumif;aumif;awGvnf; r&Sdbl;/
'Dt&yfrsdK;rSmu cyfxHkxHk &JMuyfavmufuvGJNyD; uRrf;usif yg;eyfwJh
&JrsdK;u &Sdwm r[kwfbl;/ tJ'Dawmh usKyfwdkYvkyfzdkY pdwful;xm;wJh
tvky[ f m atmifjrifvrd rhf ,fvkdY ,lq&w,f/
usKyfwdkY[m qefrpfNrdKUay:u xif&Sm;wJh yk*¾dKvfwpfa,muf&JU
wpfOD;wnf;aom om;udk jyefay;qGJzdkY a&G;vdkufw,f/ tJ'Dyk*¾dKvf&JU
emrnfu tDbifeDZma':qufvdkY ac:w,f/ tazvkyw f Jhvlu av;pm;
xkduw f Jh vlwpfa,mufyg/ *kPfoa&vnf; &Sdygw,f/ pnf;pepfodyf
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 87

BuD;NyD; tvGefjyif;xefusyfwnf;wJh vlwpfa,mufvdkY emrnfBuD;aewJh


vlyg/ olu ypönf;awGvnf; taygifcHw,f/ taygifypönf;awGudk
r&&atmif odr;f csifwwfwJh 0goemvnf; &Sw d ,fvdkY odxm;&ygw,f/
olom; csmwdwfu q,fESpfom;yJ &Sdao;w,f/ rsufESmrSm rSJY
ajcmufawG tjynfeh Y/J qHyifuawmh eDaMumifaMumifAs/ usKyfwkYd 'Daumif
av;udk trdt& ukyx f m;Edkif&if olUtazu usKyfwkdYawmif;wJh a':vm
aiG ESpfaxmifudk usKyfwdkYa&SUrSm 'l;axmufNyD; vmay;rSmyJvkdY usKyfwdkY
wGufMuw,f/
qefrpfNrdKU&JU ESprf kid fcefYtuGmrSm awmifwpfvHk;&Sw
d ,f/ wpfawmif
vHk;udk xif;½SL;awmawGu zHk;tkyaf ew,f/ tJ'Dawmif&JU aemufbufrmS
*lwpfvHk; &Sdw,f/ usKyfwkdY[m pm;eyf&du©mudk tJ'D*lxJrSm odkavSmifMu
w,f/
wpfnaecif; ae0ifcsderf Sm usKyfwdkY[m jrif;&xm;ESifh a':quf&JU
tdraf &SUu jzwfcJhMuw,f/ csmwdwfu vrf;ray:rSm &Sad ew,f/ olUtrd f
&JUrsufESmcsif;qdkifrSm &SdaewJh jcHpnf;½dk;em;u aMumifaygufpav;
wpfaumifudk ausmufcJhawG wpfvHk;NyD; wpfvHk; aumufNyD; vSrf;ypf
aew,f/
]]a[h csmwdw}f }vdkY bpfvfu vSrf;NyD; EIwfqufw,f/
]]rif; oMum;vHk;wpfxkyf rvdkcsifbl;vm;? jrif;&xm;aum rpD;
csi;f bl;vm;}}vdkY ar;w,f/
aumifav;u tajzray;bl;/ bpfvfudk rIeaf waw rsuEf Smxm;
eJY rsufapmif;xdk;NyD;Munhfaew,f/ bpfvfuawmh usKyfbufvSnfhNyD;
rsupf dwpfzuf rdSwfjyw,f/ NyD;awmh-
88 armifxGef;ol

]]'Dukefusp&dwftwGuf olUtbkd;BuD;qDu a':vmig;&m wdk;


awmif;Muwmaygh}}vdkY avoHwk;d wdk;ESihf vSr;f ajymvdkuaf o;onf/
usKyfwdkY aumifav;udk 0dkif;zrf;Muw,f/ w,fNyD; racsmifbl;
AsKdU/ 0uf0HwpfaumifeJY eyrf;owfae&ovdkyJ/ aemufqHk;rSmawmh olY
udk usKyfwkdYESpfa,mufu 0dkif;csKyfNyD; jrif;vSnf;ay: wifEkid cf JhMuw,f/
BudKwifpDpOfxm;wJhtwdkif; usKyfwdkY[m oludk jrif;vSnf;eJY wifNyD;
*lqDudk ac:vmcJhw,f/ nrdk;csKyfvdkY tarSmifxk zHk;oGm;csdefrSmawmh
usKyf[m jrif;vSn;f udk armif;NyD; *leYJoHk;rdkifavmuftuGmu &GmqDudk
vmcJhw,f/ jrif;vSn;f u tJ'D&mG u iSm;vmwmAs/ jrif;vSn;f udk ydki&f Sif
vufxJ tyftNyD;rSmawmh usKyf[m awmifwef;bufudk wpfa,muf
wnf; at;at;aq;aq; vrf;avQmufNyD; jyefvmcJhw,f/
usKyfjyefa&mufoGm;csdefrSm bpfvf[m aumifav;udk zrf;wkefu
&xm;cJhwJh olUudk,fay:u 'Pf&mawGudk aq;yvwfpwmawG uyfae
w,f/ *lt0if0u ausmufwHk;BuD;aemufrSmawmh rD;zdkwpfzdku rD;
awmufawG[m xdefxdeaf wmufaew,f/ [dkaumif[m rD;zdkab;rSm
D ;kd udk pdkuMf unfah ew,f/ olUacgif;
xdkiNf yD; rD;zdak y:rSm wifxm;wJh aumfzt
u qHyifeDaMumifaMumifMum;rSmawmh BudK;eJYywfxm;wJh iSufawmif
ESpaf wmifukd jrif&w,f/
usKyf0ifomG ;awmh aumifav;u olUvufxJu wkwef JY usKyfbuf
udkcsdefxm;NyD; atmfvku d fw,f/
]]a[; ydk;[yfjzLaumif/ vGijf yifrmS igbk&ifu/G ighvkd vleDacgif;
aqmifBuD;&JU pcef;xJukd rif; bmjyKvdkY usL;ausmNf yD; 0ifvm&wmvJu}G }
wJh/
usKyfu aMumifNyD; Munhaf eawmh bpfvfu vSr;f ajymw,f/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 89

]]tckawmh 'Dtaumif tom;usoGm;NyD;/ tm;vHk; tdkauyJ}}wJh/


ol[m abmif;bDukd vdrw f ifNyD; olUnKd Uousn;f awGay:u 'Pf&m
tayguftNyJawGukd Munfhaew,f/ NyD;awmh
]]igwdkY tif'D,ef;vkyfwef; upm;aeMuwmuG/ igu om;arG;
rkqkd; [efYcvf ky&f w,f/ igu vleDacgif;aqmif&JU okHYyef;aygh/ reufjzef
reuf rdk;vif;&if olu igh&UJOD;acgif;cGHudk tcGmcH&r,f/ 'Daumifav;
uGm/ ajcawmfawmfjyif;wmyJ/ tBuD;tus,f 'Pf&m&atmif uefEdkif
w,fuG}}vdkY usKyfudk ajymjyaew,f/
tif; csmwdwfMunfh&wmuawmh olYb0rSm aysmfp&m taumif;
qHk; tcsdewf pfcsdefeJY awGYaewJh yHkyJ/ *lwpf*lxrJ Sm pcef;csaewJh tjzpf[m
ol tusO;f om; jzpfae&wmudk arhomG ;atmif vkyx f m;yHkay:w,f/ olu
usKyfudkMunfhNyD; ]a>rrsufvHk;}vdkY emrnfay;vdkufw,f/ NyD;awmh
usKyfudk]pydkif}wJh/ olU&JU ppfonfawmfawG jyefa&mufvm&if aexGuf
wmeJY wpfNydKifeuf usKyfudk wHpdkYxk;d NyD; rD;zkwfr,fvkYdvnf; Budr;f armif;
aew,f/
tJ'Daemufawmh usKyfwdkY npmpm;Muw,f/ [dkiemav;uawmh
wu,ft h pm;o&JygyJAsm/ 0ufaygifajcmufawG? aygifrkeYaf wGeYJ [if;&nf
awGudk ollYyg;pyfxJ tjynfhodyf xdk;xnfhfNyD; yvkyfyavmif; pm;ae
vkdufwmAsm/ wu,fh o&Jr&JygbJ/ tJovdk pm;aomuf0g;rsdKaewJh
Mum;uyJ olUyg;pyfu tNidrrf aebl;/ awmifpOfa&r& aygufwwf u&
pum;awGukd ajymaeao;w,f/
]]'Dae&mudk uRefawmf wtm;oabmusw,fAs odvm;/ t&if
wkef;u 'Dae&mrsdK;udk wpfcgrS ra&mufzl;bl;/ uRefawmfu ausmif;
wuf&rSmudk odyrf kef;w,fAs/ tvum;tvkyfygAsm/ [dkaeYuav
90 armifxGef;ol

odvm;? *sifrDwJvfabmh ta':&JU MuufOawGudk <uufawGu pm;ypf


w,f/ <uufawG awmfawmf aomif;usef;wmyJAsm/ 'Dem;u awmtkyf
BuD;awGxJrSm wu,fh vleD½dki;f tppfawG &Sdvm;/ [if;&nf enf;enf;
xyfay;OD;Asm/
]]opfyifawGu vIyfvdkY avwdkufwmvm;/ uRefawmfwdkYrSm acG;
aygufp ig;aumifawmif &Sdw,fAs/ cifAsm;ESmacgif;BuD;u bmjyKvdkY
'DavmufBuD; eD&Jae&wmvJ [efYc&f JU/ uRefawmfhtazrSm aiGawG trsm;
BuD; &Sw d ,fAs/ odvm;/
]]paeaeYu uRefawmf tufa0gum;udk ESpaf cgufawmif ½dkufypf
vkdufw,f/ uRefawmfu aumifrav;awGqk&d if vHk;0Munhv f kdY r&bl;/
odyu f kd tjrifuyfw,f/ 'Dr,f uRefawmfwkYd zm;jyKwfBuD;awGukd zrf;&if
BudK;eJYzrf;rS &w,fAs/ odvm;/ EGm;xD;BuD;awGu atmfwwfovm;/
vdar®mfoD;awGu bmjyKvdkY vHk;ae&wmvJ/ cifAsm;wdkY 'D*lxJrSm tdyfzdkY
tdyf&mawGaum &Sd&JUvm;/ uRefawmfeJY odwJh atarmhpfrma&;qdkwJh
aumifav;rSm ajcacsmif; ajcmufacsmif;awmif &Sdw,f/ Muufwla&G;
uawmh pum;ajymwwfw,faemf/ arsmufeJY ig;usawmh pum;rajym
wwfMubl;/ wpfq,hEf Sp&f atmif bmeJYbmudk aygif;&rvJ}}
wu,fygAsm/ pum;awG ajymaevdkufwm vQmxGufNyD; touf
xGufoGm;awmhr,f twdkif;yJ/ 'DMum;xJuyJ olUudk,fol vleD½dkif;
acgif;aqmifqdkwmudk owd&NyD; xifrdxif&mawG avQmufvkyfao;
w,f/ olU&JUwkwf½dkifz,faoewfudk aumufNyD; *l0udk avQmufoGm;
vdku?f wkwaf oewfeYJ vljzLawG 0ifvm&if qD;ypfzkYd csed v
f kcd sed ef YJ rsupf u
d kd
aemufaewmyJ/ wpfcgwavrSmawmh jrif;pDovdkvkyfNyD; vSnhyf wfajy;
w,f/ yg;pyfuvnf; tif'D;,ef;awG atmfovdk atmfvdkuaf o;w,f/
olatmfvdkuf&if om;arG;rkqdk; [efYcf[m wkewf kefoGm;w,f/ trSefawmh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 91

bpfvf[m 'Daumifav;udk pawGUuwnf;u ]vefY} aewJhoabm &Sd


w,fAs/
]]vleDacgif;aqmifBuD; tdru f kad um rjyefcsib
f l;vm;}}vdkY usKyfu
ar;w,f/
]]tm; bmvkyzf kdY jyef&rSmvJ}}vdkY olu jyefar;w,f/
]]tdrrf Sm aysmfp&m bmrS r&Sb d l;/ uRefawmfu ausmif;wuf&wm
udkvnf; odyf rkef;wmAs/ uRefawmfu tckvdk pcef;xGufae&wmudk
BudKufw,f/ uRefawmfhudk tdrfjyefrydkYygeJY a>rrsufvHk;&,f}}wJh/
]]tck csufcsif;awmh rydkYao;ygbl;uGm/ igwdkYeJYtwlwl 'D*lxJ
rSm cPwjzKwfawmh aeOD;aygh}}vdkY usKyfu jyefajymw,f/ tJ'Dawmh
olu]]aumif;w,fAs}}wJh/]]uRefawmf tckvdkrsdK; raezl;cJhbl; odyfudk
aysmwf myJAs}}wJ/h
usKyfwdkY nq,fhwpfem&DavmufrSm tdyf&m0ifMuw,f/ apmif
BuD;awGukd jzefYcif;NyD; vleDacgif;aqmifBuD;udk usKyfwkYd ESpaf ,mufMum;
rSm tdyfckid f;w,f/ 'Daumifav; xGufajy;rSmudk uskKyfwdkY rpdk;&drf&awmh
bl;ayghAsm/ 'gayrJh 'Do&Jav;aMumifh usKyfwdkYESpfa,mufpvHk; oHk;em&D
Mumavmuf rtdyMf u&bl;/ o&Jav;u ckecf kex f NyD; olU&JU wkw½f kdizf ,f
eJY 0ifvmwJh &efolawGukd w'dkif;'dkif;eJY yg;pyfaoewf ypfaew,fAs/
ol aoewfypfwdkif; usKyfeJY bpfvf&JU em;awG[m tlaewmyJ/
oluawmh olUpdwful;,OftdyfrufxJrSm &efolawGeJY tBuD;tus,f
aqmfaewmaygh/ usKyfwdkYrSmuawmh b,fvdkvkyNf yD; tdyfvdkY&awmhrSm
vJ/ aemufqHk;rSmawmh usKyf[m tdyfaysmfoGm;w,f/ tdyfcsifvGef;tm;
BuD;vdkY tdyfaysmfoGm;ayr,fh tdyfrufu b,faumif;rSmvJ/ tdyrf ufqk;d
awG rufaew,f/ tdyfrufxJrSm usKyfwdkY jyefay;qGJoGm;wm cH&w,f/
92 armifxGef;ol

qGJoGm;wJhaumifu qHyifeDeDeJY yifv,f"m;jy wpfa,mufAs/ olu


usKyfukd opfyifwpfyifrSm uyfNyD; oHBudK;eJY csnfxm;w,f/
rdk;vif;cgeD;vnf;usa&m bpfvf&JU atmfoHawGaMumifh usKyfvefY
Edk;vmw,f/ usKyfMum;&wJh atmfoHawGu aMumufvefYwMum; atmf
wJhtoHvm;? aysmfvdkY&TifvdkY atmfwJhtoHvm;? tif'D;,ef;awG ppfwdkuf
wJhtcg atmfwJh toHrsdK;vm; cGJjcm;vdkY r&ygbl;Asm/ b,fvkdyJ jzpfjzpf
ayghav? atmfoHuawmh aMumufp&m tawmfaumif;wmyJ/
usKyf[m tdyaf ysmaf e&mu vefYEdk;NyD; ckex f vdkuw
f ,f/ vleDacgif;
aqmifBuD;[m bpfvf&JU&ifbwfay:rSm cGxdkifaewm jrif&w,f/ ol&JU
vufwpfzufu bpfvf&JUqHyifawGudk wtm;qkwfqGJxm;w,f/ usef
wJh vufwpfzufuawmh usKyfwkY&d JU om;vSD;"m;BuD;udk udkix f m;w,fAs/
ol&Jav;u bpfvf&JU OD;a&cGHudk wu,fcGm,lawmhr,fh taetxm;
qdkawmh [dktaumifbpfvu f wtm;aMumufNyD; oHukef [pfaeawmh
wmaygh/
usKyf[m [dkol&Jav;&JU vufxJu "m;udk twif;0ifvk&w,f/
NyD;awmholYudk olYtdyf&may: twif;wGef;vSJypf&w,f/ 'gayrJhAsm
tJ't D csed u
f pNyD; bpfv&f UJ pw
d "f mwf[m wtm;udk usomG ;wmyJ/ ol[m
tdy&f may:rSm vSJaeayr,fh rsufpdawGudk vHk;0rrdSwfawmhbl;/ usKyfu
awmh cPwjzKwfarS;ceJ tdyaf ysmo f mG ;w,f/ rtdycf if 'DaeYreuf aexGuf
wmeJY wpfNydKifeuf usKyfukd wHpkYx d k;d NyD; rD;½IdUowfr,fvkdY olajymxm;wm
udk owd&vdkufrdao;w,f/ 'gayrJh usKyfuawmh aMumufvnf;
raMumufbl;/ pdwfvnf; rvIyf&Sm;bl;/ 'gayrJh usKyf[m vSJae&mu
xvdkufw,f/ ausmufwHk;wpfwHk;udk rDSNyD; aq;wHudk zGmaew,f/
]]rif;u bmjyKvdkY tdyf&mu tapmBuD; xae&wmvJ qrf}}vdkY
bpfvfu vSr;f ar;w,f/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 93

]]igvm; ighycHk;xJu emvmvdkYuG/ tdyfaer,fhtpm; xdkifae&if


oufomr,fxifv}kYd }
]]tHrm rif;[m vlvrd yf }J }vdkY bpfvu f ajymw,f/ ]]rif; aMumuf
vdkYyg/ igodygw,f/ [dkrSifpmaumifav;u aexGufvm&if rifhudk
rD;½dIUowfr,fhvdkY Budrf;xm;w,f r[kwfvm;/ olu rifhudk wu,f
rD;½dIUrSm aMumufNyD; xxdkifaewmyguGm/ 'DrSifpmav;uvnf; rD;jcpf
awGUvdkYuawmh rifhudk wu,fhudk rD;½dIUrSm aocsmw,f/ at;uGm
aMumufp&mawmh taumif;om;uG/ 'Dvkd ol&Jav;wpfaumif tdrjf yef
a&mufvmzdkYtwGuf aiGay;r,fv h l &SEd kid yf ghrvm;uGm}}
]]&SdrSmyguGm}}vdkY usKyfu jyefajymw,f/ ]]olUvdk vlwumu
atmaMumvefavmufatmif qdk;wJhawwJh o&Jwd&pämefvdk aumifav;
rsKd ;[m rdbu odycf spw f aJh umifrsKd ; jzpfwwfw,fu/G tJ'Dawmh pdwrf yl
ygeJYuG/ olUrdbu jyefa&G;rSmyg/ uJyguGm rif;eJY [dko&Jav;u
tdyf&mu xMuygawmh/ reufpm pm;&atmif csufMujyKwfMuygOD;/
igu awmifxyd fay:wufNyD; uif;axmufvku d Of D;r,f}}
usKyf[m awmifxdyfay:wufNyD; ywf0ef;usifudk Munhfw,f/
usKyfarQmfvifhxm;wmu qefr pf & Gmbufu dk vSr f;Munhf vdku f& if
wkwfawG? "m;awG? cuf&if;awG? aumufqGawGeJY wHpifawG udkiNf yD;jyef
ayG;qGJoGm;wJh w&m;cHawGudk vdkuf&SmaewJh vltkyfudk jrif&vdrfhr,fvdkY
wGufxm;wm/ 'gayrJh NidrfqdwfaewJh awmawmifa&ajrudkyJ jrif&
w,f/ cyfvSrf;vSrf;rSmawmh vm;wpfaumifeJY v,fxGefaewJh vl
wpfa,muf/
tJ'DvluvGJNyD; vlqdkvdkY wpfa,mufrS rjrifbl;/ jyefay;owif;
[m aumifav;&JUrb d awGqD a&mufao;yHk r&bl;/
94 armifxGef;ol

]]tif; odk;tkyfxJu odk;wpfaumifudk 0HykavGawGu qGJoGm;NyD


qdkwm b,folrS odao;yHkr&bl;}}vdkY usKyf awG;rdw,f/ ]]0HykavGawG
bufu ewfaumif; ewfjrwfawGu ulnDapmifha&Smufay;aeNyD xif
w,f}} vdkY a&&GwNf yD; usKyf[m awmifxdyfu jyefqif;vmcJhw,f/
usKyf *lxjJ yefa&mufoGm;awmh bpfv[ f m eH&aH e&mrSm rSND yD; xdkiaf e
wmawGU&w,f/ toufukdvnf; cufcufccJ J ½SLae&w,f/ [dko&Jav;
uawmh olUtem;rSm &yfaew,f/ vufxJrSm udkifxm;wJh tkef;oD;
wpfvHk;pmavmuf&SdwJh ausmufcJBuD;eJY bpfvf&JU acgif;udk xkr,fvdkY
Budr;f armif;aew,f/
]]rifh acG;aumifav;u t&rf;qdk;wmyJuGm/ ighaemufausmxJ
udk tmvl;jyKwfyyl Bl uD;wpfvHk; xnfhw,f/ NyD;awmh ausmay:u tmvl;
udk ajcaxmufeJY eif;ajcypfw,f/ ylvGef;vdkY ighrSm xGefYxGefYudk vl;
oGm;wmyJ/ iguvnf; a'gojzpfwmeJY olUem;tHkudk vufoD;eJU jyef
xkd;vdkufw,f/ rifhrSm aoewfygw,f r[kwfvm; qrf}} vdkY bpfvf
u usKyfudk &Sif;jyw,f/
usKyfu csufcsi;f yJ aumifav;vufxJu ausmufcJBuD;udk vk,l
NyD; vTihyf pfvkduw f ,f/
]]uRefawmf cifAsm;udk taoowfr,f}} vdkY aumifav;u bpfvf
udk vSr;f ajymw,f/
]]vleDacgif;aqmifukd ½kdu&f JwJhvl wpfa,mufrS r&Sdbl;/ wu,f
vdkY ½kdu&f ifvnf; ½kdufwJhaumif cH&rSmyJ/ cifAsm;BuD; owdxm;}} wJh/
usKyfwdkY reufpm pm;NyD;wJhtcgrSmawmh o&Jav;[m olY tdwf
uyfxJu BudK;awGeJY yl;csnfxm;wJh om;a&wpfpudk ,lNyD; *ltjyif
buf xGuv f mw,f/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 95

]]'Daumifav; bmtusifh,kwfOD;rvJ rodbl;}} vdkY bpfvfu


ajymw,f/
]]'Daumifav; xGufajy;vdrfhr,fvdkY rif;xifovm; qrf}} vdkY
vnf; ar;w,f/
]]ajy;rSmawmh ryleJY/ 'Daumif rajy;bl;}} vdkY usKyfu jyefajym
w,f/
]]'Daumif iemav; Munhf&wm tdru f dk cifwJhaumifrsdK; r[kwf
bl;/ bmyJjzpfjzpfuGm 'DaumifeJY ywfoufNyD; aiGawmif;zdkYudpöawmh
tjrefqHk;pDpOfrS jzpfr,f/ 'Daumifav; aysmufoGm;wJhtwGuf qefrpf
&GmxJrSm vIyfvIyf&Sm;&Sm; rjzpfao;wmawmh trSefyJuG/ 'gayrJh wpfck
awmh &Swd ,f/ 'Diemav; aysmufoGm;wm rodMubl;eJYwlw,f/ olYtrd f
uvnf; wpfnavmuf aysmufaewmavmufawmh odyNf yD; ta&;xm;yHk
r&bl;/ olYta':wdkY? OD;av;wdkY tdrfem;eD;csif;wdkYtdrfrSm tdyfw,fvdkY
xifaeMuyHkyJ/ at;av b,fvkyd jJ zpfjzpf 'Daumifav; aysmufaewmudk
'DaeYawmh odMurSm aocsmw,f/ od&if pdk;&drMf uawmhrSmaygh/ tJ'Dawmh
'Daumifav;twGuf a&G;caiG a':vm ESpfaxmifvmay;zdkY olYtazqD
taMumif;Mum;zdkY pDpOfMu&atmif}}
usKyfpum;vnf;qHk;a&m tjyifu atmfoHMum;w,f/ tif'D;,ef;
awG ppfcsDwJhtcg atmf[pfavh&SdwJh atmf[pfoHrsdK;As/ rMumvdkucf if
rSmyJ [kdrSifpmuav;[m BudK;odkif;avmufvGJBudK;udk olYacgif;ay:rSm
a0SU,rf;NyD; *lxJudk ajy;0ifvmw,f/
usKyfu tajctaeudk &dyrf dvdkufwJhtwGuf ab;udk ckeaf &Smifvkud f
w,f/ usKyfem;xJrSm 'kwcf eJ jrnfoHMum;vdku&f w,f/ NyD;awmh bpfvf
qDu tGwfceJ jrnfoHxGufvmw,f/ MuufOwpfvHk;pmavmuf&SdwJh
96 armifxGef;ol

ausmufcJwpfvHk;[m bpfvf&JUb,fbufem;&Guf aemufem;udk 0ifrSef


wmAs/ csufaumif;xdwmqdkawmh bpfvf[m olYa&SUu rD;zdkab;rSm
ajcypfvufypf vJusoGm;w,f/ yef;uefawG aq;zdkYwifxm;wJh a&aEG;
tdk;vnf; arSmufusoGm;w,f/ usKyfu uaomuajrmeJY bpfvu f dk
0ifqGJw,f/ olYudk rD;zdkeJY a0;&mae&mtxd '&Gwfwdkuf qGJac:oGm;NyD;
olaY cgif;udk a&at;awGeJY avmufay;ae&w,f/
awmfawmfav;MumawmhrS bpfvf[m owd&vmw,f/ olYem;
aemufu xGufaewJh bkBuD;udk prf;MunhNf yD;-
]]ighudk wpfa,mufwnf; xm;NyD; ypfray;ygeJY qrf&,f/ 'DyHk
twdkif;qdk&if 'Daumifav; vufcsufaMumifh ig toufxGuf&vdrfh
r,f}}vdkY ajymw,f/
usKyf[m csufcsi;f yJ *ltjyifudk xGufcJhNyD; [dko&Juav;udk zrf;
w,f/ olYycHk;ESpfzufudk udkifudkifNyD; wtm; cg,rf;jypfvdkufw,f/
yg;pyfuvnf; a'gyGyeG JY olYudk tom;ukef Budrf;armif;ypfw,f/
]]acG;aumifav;? ig rif;udk tckcsufcsif; tdrfjyefydkYr,f/ rif;
aumif;aumif;aervm; raebl;vm;/ tckajymprf;? w,fav ig
e&if;tkyv f ku
d &f }}
]]uRefawmfu upm;wmyJAs}}vdkY olu jyefajymw,f/
]]uRefawmfu olYudk xdatmifypfwm r[kwfbl;/ olYbmom
ol ra&SmifwwfvkdY jzpfwmyJ/ NyD;awmh olu uRefawmfhudk vufoD;eJY
bmjyKvdkYxdk;vJ/ cifAsm;ajymwJhtwdkif; uRefawmhfudk tdrfjyefrydkYbl;/
NyD;awmh 'DaeYbvufpaumhvkyfwef; upm;cGifhjyKr,fqdk&if uRefawmf
wu,hfukd aumif;aumif;aer,fAsm}}wJh/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 97

]]rifh[mrif; bmvkyfwef;yJ upm; upm;? igrodbl;/ upm;


wmu rif;BudKufwmupm;? rifhudk xdef;ay;aewJh rpöwmbpfvfeJY
rif;wdkY BudKuf&m upm;Edkifw,f/ 'DaeY rif;eJYtwlwl olyJ&SdrSm/ igu
'DaeY tjyifudk vkyfp&mwpfck&SdvdkY oGm;&rSm/ uJuGm txJudk jyef0ifcJh/
rpöwmbpfvfudk awmif;yefvdkuf/ cifAsm;udk cdkufrdatmif vkyfrdwJh
twGuf 0rf;enf;ygw,fvdkY ajymvdkuf/ rajym&if rifhudk csufcsif;
tdrf jyefykYdr,f}}vdkY usKyfu jyefajymvdkufw,f/
usKyfu olYukd bpfvef JY vufqGJEIwfqufckid f;vdkufw,f/ NyD;awmh
bpfvu f kd oleYaJ 0;&mudk ac:oGm;NyD; *leJY oHk;rdkiaf vmufa0;wJh ]]ay:yvm
uk}} &Gmudk oGm;r,ft h aMumif;eJY qefrpf&mG bufrmS jyefay;udpu ö kd b,fvkd
ajymaeMuovJqdkwm pHkprf;r,fhtaMumif; today;xm;vdkufw,f/
jzpfEkid &f if aumifav;&JU taz a':qufqDukd 'DaeYyJ pmydkYNyD; aiGawmif;
r,f/ aiGudkb,fvdk vmydkY&r,fvdkYvnf; tao;pdwf ñTeMf um;&r,fvdkY
olYukd &Sif;jyvdkuw f ,f/
oluvnf; ]]rif;odygw,f qrf&m? rif;eJY ig tvkyfvkyfvmcJh
wm MumygNyD/ ightaeeJY pdwn f pfwmwdkY? vefYwm aMumufwmwdkY
rjzpfcJhygbl;/ tck 'Do&Jav;udk jyefay;qJGvmwJh udpörSmawmh ig
awmfawmhudk pdwfukefw,fuGm/ 'Do&Jav;aMumifh ig½l;vdrfhr,fxif
w,f/ jzpfEkid &f ifawmh ighukd oleJY ESpaf ,mufwnf;awmh xm;rpyfcJyh geJY
qrf&m}}vdkY olu jyefajymw,f/
]]ig oGm;rSm rMumygbl; bpfvf&m? aeYcif;avmuf jyefa&mufrSm
yg}}vdkY usKyfu jyefajymw,f/ ]]avmavmq,fawmh [krd Sipf mav;udk
aysmfatmif xdef;rxm;vdkY rjzpfbl;uG/ igjyefa&mufcsdeftxdawmh
xdef;xm;OD;rS jzpfrSm/ uJuGm wdkYESpfa,muf wdkifyifNyD; o&Jav;taz
qD pma&;Mu&atmif}}
98 armifxGef;ol

bpfvfeJY usKyf[m pm&Guef JY cJwH,lNyD; pma&;Muw,f/ [dkaumif


av;uawmh apmifwpfxnfjcHKNyD; *l0rSm uif;apmifhaew,f/ bpfvf
u jyefay;aiGukd a':vmESpaf xmif rawmif;ygeJw Y /hJ a':vm wpfaxmifh
ig;&mavmufyJ awmif;ygwJh/ ukd,ftav;csdef aygifav;q,f avmuf
om&SdwJh 'Do&Jav;twGuf a':vmESpfaxmif ay;&r,fqkd&if rdbawG
oem;p&maumif;ygw,fwJh/ 'gaMumifhrdkY usKyfu olYoabmtwdkif;
vdkuaf vsmvdkuw f ,f/
usKyfwdkYa&;xm;wJh pmuawmh-
vlBuD;rif; tDbifeDZm a':qufcifAsm;
uREkyf w
f oYkd nf vlBuD;rif;\ om;i,ftm; qefrpf&mG ESihf tvGef
a0;uGmvSpGmaom ae&mwpfae&mü 0Sufxm;NyD; jzpfonf/
cifAsm;taejzifh olYudk &SmazGrnfqdkygu awGUEdkifvrd hrf nf r[kwf
ay/ tawmfqHk;qdkwJh pHkaxmuftausmftarmfawGudk iSm;NyD;
&SmazGyguvnf; awGUEdkifzdkY rvG,f/ cifAsm;\om;tm; jyefvnf
&&Sdvkdygu xdkenf;vrf;rsm;onf tusdK;&Sdrnf r[kwf/ ,ck
a&;om;vdkufonfh pnf;urf;csufrsm;twdkif; vkdufemjcif;om
vQif oifhtwGuf tusdK;jzpfxGef;zG,f&m &Sd\/
uREfkyw f kt Yd aejzifh oifo
h m;tm; jyefvnfay;a&;twGuf oifh
xHrS a':vmaiG wpfaxmifhig;&mudk &vdkonf/ xdkaiGukd þpm
xJü azmfjyxm;rnhfae&modkY noef;acgif,HwGif vma&mufay;ydkY
&rnf/
tu,fí ,if;pnf;urf;twdki;f vku d ef mrnfqkyd gu uREfkyf
wdkY ajymonfhtwdkif; vufcHoabmwlaMumif; pmwpfapmif a&;
í vlwpfa,muftm; (wpfa,mufwnf; jzpfap&rnf) ,aeY
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 99

n&Spfem&DcJGwdwdwGif ydkYcdkif;vdkufyg/ vmonfhtcg atmufyg


vrf;ñTefcsuu f kd owdjyKí vdkufemyg/
ay:yvmuk&GmodkY oGm;&mvrf;twdkif; vkdufvmí ZD;uGuf
acsmif;udk jzwfro d nfth cg udkuwf pf&mcefYtuGmwGif *sHKcif;BuD;\
nmbufab;ü aygufa&mufaeMuaom opfyifBuD;oHk;yifudk
awGU&vdrfhrnf/ xdktyifBuD;rsm;\ wwd,opfyifESihf rsuEf Smcsi;f
qdkif&Sd *sHKcif;jcH wdkifajc&if;wGif tqifoifhcsxm;aom aowåm
wpfvHk;udk awGU&vdrrhf nf/ pmydkYorm;onf tajzpmudk xdkaowåm
xJü xnhfxm;cJhNyD; tjrefqHk; qefrpf&GmodkY jyefvnfxGufcGm
oGm;&rnfjzpfaMumif;/
tu,fí oifhbufrS uREfkyw f kYd ,ckazmfjycJhonfh awmif;qdk
csurf sm;twdki;f rvdkufembJ opömazmufzsuf&ef tm;xkwfjcif;?
MuHpnfjcif; ponfrsm; jyKvkyfcJhygu oif\ om;tm; jyefvnf
jrifawGU&awmhrnf r[kwaf y/
tu,fí oifu uREfkyfwdkY awmif;cHaom aiGudk ay;ygu
oifhom;tm; oifhxHodkY oHk;em&DtwGif; ab;roD &efrcbJ
jyefvnfqdkufa&mufatmif ykdYaqmifay;rnf/ þawmif;qdkcsuf
rsm;udk aps;qpf&ef rBudK;pm;avESifh/
xif&mpdki;f rnfh vlEpS Of ;D
usKyf[m pmudk a':quf&JU vdyfpmwyfNyD; tdwfuyfxJ xnfh,l
vmw,f/ usKyf *luxGucf geD;rSm o&Jav;u vmNyD;ajymw,f/
]]cifAsm; oGm;aewkef;rSm uRefawmf bvufpaumufvkyfwrf;
upm;r,faemf/ cifAsm;vnf; upm;Ekdifw,fvdkY uRefawmhfudk ajym
NyD;NyDy}J }wJh/
100 armifxGef;ol

]]rif;BudKufwm upm;aygh}}vdkY usKyfu jyefajymvdkufw,f/


]]rpöwmbpfvu f rif;eJY upm;vdrhrf ,f/ rifhupm;enf;u bmvJu}G }
]]uRefawmfu bvufpaumufayghAs/ uRefawmfu cHwyfqDudk
jrif;eJYpkid f;w,f/ tif'D,ef;awG vmaeNyDvkYd tjrefvmNyD; owif;ydkYwm/
uRefawmfu tck tif'D,ef;acgif;aqmif rvkyfcsifawmhbl;/ pdwfukef
oGm;NyD/ tckqkd a&SUajy;uif;orm; bvufpaumuf jzpfomG ;NyD}}
]]at;av/ rifo h abmaygh/ rif;BudKuf&m upm;wmyJ/ ightwGuf
bmjyóem r&Syd gbl;/ rpöwm bpfvu f awmh rif;eJY upm;Edkirf Smyg}}vdkY
usKyfu jyefajymw,f/
]]rifu h pm;enf;xJrmS igu bmvky&f rSmvJ}} vdkY bpfvu f aumif
av;udk oHo,ruif;wJh rsufESmxm;eJY MunhfNyD; ar;w,f/
]]cifAsm;u jrif;vky&f r,f}} vdkY aumifav;u ajzw,f/
]]cifAsm;u vufawG? ajcawGudk av;zufaxmufay;&r,f/
uRefawmfu jrif; rygbJeJY cHwyfukd b,fvkv d kyfNyD; vmvdkY&rSmvJAs}}
]]'Daumifudk pdw0f ifpm;aeatmifawmh vkyx f m;rSjzpfr,f bpfvf
&/ tJ'Dawmh onf;cHvku d fyguGm/ wdkYtpDtpOf acsmoGm;atmifawmh
vkyrf SjzpfrSm}}vdkY usKyfu bpfvu f dk owday;&w,f/
bpfvf[m av;zufaxmufvdkufw,f/ olYrsufvHk;awGuawmh
axmifacsmufrdaewJh ,keo f li,frsufvHk;awGeJY wlaew,f/
]]a[haumif rifhcHwyfu b,favmufa0;ovJ}} vdkY bpfvfu
o&Jav;udk vSr;f ar;w,f/
]]rdkiu f k;d q,f a0;w,fAs}}vdkY o&Jav;u ajzw,f/ ]]cifAsm;u
cHwyfudk tcsdefrSD 'ke;f ajy;&rSm/ uJAsm tckyJpr,f ajy;awmh}}
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 101

ajymajymqdkqdkeJYyJ aumifav;u bpfvf&JU ausmay:udk ajy;NyD;


ckefwufvdkufw,f/ olYajcaxmufESpfzufeJY bpfvfeHab;udk aqmifh
aqmifhxkd;w,f/
]]'ku©ygyJ qrf&m}}vkdY bpfvfu nnf;w,f/ ]]rif; jrefjref
rvmvdkYuawmh rjzpfbl;uGm/ tjrefqHk;om jyefcJhyg/ wdkYaiGawmif;wm
rsm;oGm;ovm; rodbl;/ wpfaxmifausmfqdkawmh vmra&G;&if b,fh
ES,vf kyMf urvJ}}
usKyftaeeJY bmrS xyfajymp&mu r&SdvkdY rajymawmhbl;/ ]]ay:
yvmuk} &Gmbufukd xGuv f mcJhw,f/ &GmxJu vlwpfa,mufu ajym
w,f/ qefrpf&Gmu &GmvlBuD; tDbifeDZm a':quf&JU om;av; aysmuf
aew,fwJh/ usKyfodcsifaewmu tJ'gyJ/ usKyf[m ygvmwJh pmudk
pmwdkuftxd oGm;NyD; xnfhvdkuw f ,f/ aus;&Gmpmwdkurf SL;u rMumcif
qefrpf&Gmu pmydkYvkvif[m pmawGudk vm,lawmhrSmygvkdY awmif
usKyfukad jymjyvdkuaf o;w,f/
usKyf*ludk jyefa&mufawmh bpfvfeJY ol&Jav;udk rawGUbl;/ usKyf
[m *lxJrSma&m? *l&JU ywf0ef;usifrSma&m vkdu&f Smw,f/ tpteawmif
rjrif&bl;/ 'gaMumifhrkdY usKyf[m aq;wHukd rD;nd§NyD; zGm&if; tajctae
udk apmifhaew,f/
em&D0ufavmufMumawmh jcHKwpfckxJu csdK;csdK;cRwfcRwf toH
awGMum;vdkuf&NyD; bpfvfxGufvmwm awGU&w,f/ olYaemufrSm
awmh ajcoHrMum;atmif jznf;jznf;av; avQmufvmaewJh aumif
av;As/ rsufESmuvnf; pyfjznf;jznf;eJY/ bpfvfuawmh usKyfa&SU
a&mufawmh &yfvdkufw,f/ olYacgif;u OD;xkyfudk cRwfvdkufNyD;
vufudkiyf 0geJY rsufESmu acR;awGukd okwfaew,f/ aumifav;u
awmh ol&JUaemuf &Spaf ytuGmavmufrSm &yfaew,f/"
102 armifxGef;ol

]]rif;uawmh ighudk opömazmufvdkY pGypf JGawmhrSm aocsmaeNyD


qrf}}vdkY bpfvu f ajymw,f/ ]]'gayrJh oli,fcsi;f &,f ig rwwfEkid f
awmhbl;/ [kdaumifav; tck 'DrSm r&Sad wmhbl;/ ig 'Dol&Jav;udk
tdrjf yefckdi;f vdkuNf yD/ rif;ajymwJth wdki;f onf;cHzkYdawmh BudK;pm;cJhygw,f/
r&bl; qrf&m/ onf;cHw,fqkdwmuvnf; twdki;f twmeJYu/G twdki;f
twmudk ausmo f Gm;&if vHk;0r&awmhb;l }}
]]tck bmawGjzpfukefvkdYvJu}G }vdkY usKyfu ar;w,f/
]]olu ighukd jrif;vkyNf yD; pD;w,fuGm}}vdkY bpfvu f ajymw,f/
]]cHwyfudk rdkifukd;q,fc&D;uG/ tMumBuD; pD;wm? tJ'Daemufawmh
wpfem&Dausmaf usmfavmuf olar;wJh ar;cGef;awGudk igu ajzae&
w,f/ ar;wJah r;cGe;f awGuvnf; ½l;oGm;avmufygw,fuGm/ bmawG
rSef;udk rodbl;/ wu,hf &Sm&SmaygufaygufawGyg/ taygufawGxJrSm
bmrSr&Sdwm bmaMumifhvJwJh/ ½l;avmufygw,fuGm/ aemufNyD;awmh
vrf;rBuD;wpfck ESpfvrf;oGm;vdkY&wm[m b,fvdkyHkeJY oGm;vdkY&wm
vJwJh/ jrufyifawGukd pdr;f aeatmif bmeJY vkyx f m;wmvJwJh}}
]]rif;yJpOf;pm;MunhfyguGm/ vlwpfa,muf[m trsm;BuD;cHEkdif
&nf&Sdygw,f/ 'gayrJh 'Do&Jav;eJYusawmh cHEdkifzdkY rvG,fbl;/ ig
olYtusÐudk vnfyif;atmufem;u qkwfNyD; '&Gwfwkduf qJGac:vmcJh
w,f/ awmifay:uaeNyD; atmufa&mufwJhtxd wpfvrf;vHk; ighudk
ajcaxmufeJY uefvmw,f/ ighvufawGudkvnf; ESpfcgoHk;cgavmuf
tudkufcH&ao;w,f/ 'gayrJh bm&vJuGm/ ig olYudk qefrpf&Gmbuf
oGm;wJhvrf;urf;udk jyNyD; ajcaxmufeJY wtm;uefxJhvdkufwm &Spfay
avmuftuGmxd vGihx f Guo f Gm;w,f odvm;}}
]]wdkYtaeeJY awmif;xm;wJhaiGukad wmh tqHk;cH&awmhrSmyJ/ aiGeJYvl
wpfckawmh tqHk;cHrSjzpfrSm/ rif;yJ pOf;pm;Munhfav aiGudk tqHk;rcH
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 103

csif&if bpfv'f &Dpudk;qdkwJh rifholi,fcsif; ig[m t½l;axmifudk oGm;&


awmhrmS aocsmaeNyDu}G }
usKyfwkYdawmif;xm;wJh aiGudk vufvTwf&awmhrSmrdkY bpfvf[m
pdwfaumif;yHkawmh r&bl;/ 'gayrJh [dko&Jav;&JU ab;&efu a0;awmh
rSmrdkY odyNf yD; pdwcf sr;f omaeyH&k w,f/ olrY suEf mS [m tawmfhukd Munfvif
aew,f/
tajctaerSefudk jrifae&wJh usKyfuvnf; olYtwGuf pdwf
raumif;ygbl;/ ]]'Dr,f bpfvf? rif;wdkY trsdK;awGxJrSm ESvHk;a&m*g
jzpfaewJh vlawG &Sdovm;}} vkdY ar;rdw,f/
]]r&Sdbl;uG}}vdkY bpfvfu jyefajymw,f/ ]]wdkYtrsdK;xJrSm iSuf
zsm;a&m*gonfawGawmh &Sdw,f/ rif;u bmjyKvdkY ar;wmvJ}} wJh/
]]at;uGm/ 'gqdk&ifawmh rifh&JUaemufudk vSnfhMunhfvdkufprf;
ygvm;}}vdkY usKyfu ajymvdkufw,f/
bpfvf[m aemufudk vSnhfMunfhw,f/ [kdo&Jav; &yfaewm
vnf; jrifa&m olYrsufESm[m jzLzyfjzLa&mfjzpfoGm;NyD; wpfcgwnf;
ajrBuD;ay:udk ajcypfvufypf xkid cf svku d wf ,f/ ol[m jrufyifawGay:
acgif;idkupf dkucf sNyD; ai;aMumifaMumif jzpfaew,f/
wpfem&DeD;yg;avmuf rvIyrf ,Suf xdkiaf ewJh bpfvu f dk MunhNf yD;
usKyf pdk;&dro f Gm;w,f/ rawmfwq pdwaf zmufjyefomG ;&if cufcsnf&JUvkYd
awG;NyD; ylyefaerdw,f/ csufcsif;yJ usKyfu usKyfwdkY tpDtpOf[m
rMumcif tqifajyoGm;rSmrdkY pdwfnpfp&m r&SdaMumif;? usKyfwkYd pmudk
&&if aumifav;&JUtazqDu aiG[m 'Dn oef;aumif,rH mS a&mufvmzdkY
&Sad Mumif; ajymNyD; olu Y kd azsmif;zscJhw,f/
104 armifxGef;ol

'geJYyJ bpfvf[m olYpdwfol jyefxdef;NyD; xdkifae&mu xvm


w,f/ aumifav;udk MunhNf yD; cyfjyHK;jyHK;? cyfrrJh hJ rsuEf Smxm;eJY EIwq f uf
w,f/ NyD;awmh ol tarmajyoGm;&if aumifav;eJY ½k&Sm;-*syefppfwdkuf
wrf; upm;r,fvdkY uwday;w,f/
usKyfuawmh usKyf&JU tpDtpOftwkdi;f taESmifht,Sufr&SdbJ aiG
&zdkYudkom t"duxm;NyD; pOf;pm;aew,f/ olwdkYqDu tajzvmay;
zdkY owfrSwx f m;wJh opfyifBuD;u vrf;rBuD;eJY uyfaew,f/ av;zuf
av;wefrSmvnf; v,fuGi;f awGyJ &Sdw,f/ tJ'Dawmh wu,fvkdY &JawG
ac:vm&if ta0;BuD;uwnf;u jrifEkid fw,f/ 'DaumifawG v,fuGi;f
awGeJY vrf;rBuD;udk rjzwfbJ opfyifqu D kd a&mufrvmEdkib f ;l / 'Dwpfcsuf
[m usKyfwkYb d ufu tay:pD;&xm;wJh tcsuyf JAs/ 'Dvked JYyJ n&Spef m&DcJG
wdwdrSm usKyf[m tJ'Dcsde;f xm;wJh opfyifBuD;ay: wufNyD; ykef;aecJh
w,f/ pmvmydkYwJhaumifudk 'Dae&mu apmifhwm[m taumif;qHk;aygh
Asm/
owfrSwfcsdeftwdkif; twdtusyJAsdKU/ oli,fav; wpfa,muf
pufbD;wpfpD;eJY a&mufvmw,f/ usKyfwdkY csxm;wJh aowåmxJudk
puúLvdyu f av; wpfvyd x f nfNh yD; csucf si;f yJ qefrpf&mG bufukd jyefomG ;
w,f/
usKyf opfyifay:rS xdkiNf yD; aemufxyf wpfem&Dww d d apmifhMunhf
aew,f/ aemufaMumif; &Si;f r&Si;f MunhOf D;rS jzpfwmAs/ 'Dtvkyrf sdK;u
aphpyfaocsmrS jzpfwmr[kwfvm;/ wpfem&Dvnf;ausmfa&m usKyf[m
opfyifay:u avQmqif;vmcJhw,f/ aowåmxJupmudk uysmu,m
,lNyD; *lbufjyefvmcJhw,f/ *lxJrSm xGef;xm;wJh za,mif;wdkifrD;eJY
pmudk atmfzwfjyw,f/ pm&JU tqdkuawmh-
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 105

xif&mpdki;f rnfh vlEpS Of ;D xHokYd


vlBuD;rif;rsm; cifAsm;
cifAsm;wdkY pmwkdufrS xnfhvdkufwJhpmudk 'DaeYyJ usKyf&vdkY
usKyfom;twGuf aiGb,favmufay;NyD; a&G;&r,fqdkwm od&yg
w,f/ cifAsm;wdkY awmif;cHxm;wJh aiG[m tenf;i,frsm;vGef;
w,fvdkY usKyfxifygw,f/ tJ'Dawmh usKyfbufu tMuHwpfck
jyKyg&ap/ 'DtMuHudk cifAsm;wdkYuvnf; vufcHMurSmyJvdkY usKyf
,HkMunfaeygw,f cifAsm;/
cifAsm;wdkYtaeeJY usKyfom; *RefeDudk tdrjf yefykYw
d JhtcgrSm usKyf
udk aiGom; a':vmESpf&mhig;q,fwdwd ay;yg/ tJ'grSom usKyf
om;udk cifAsm;wdkY vufxJu jyefvnfvJTajymif;,lzkdY usKyfoabm
wlrSmyg/ wu,fvdkY vmydkYr,fqdk&ifvnf; nusrS vmydkYyg/
usKyf & JU tdr f eD; em;csif;awG u usKyfo m;ud k aysmuf o Gm;NyDvd kY
,HkMunfaeMuwmyg/ usKyfom;udk cifAsm;wdkYu jyefykdYwmudk
jrifoGm;&if cifAsm;wdkYudk olwdkYu tEÅ&m,f wpfpHkwpfck ay;vm
cJh&if usKyfvHk;0 wm0ef,lEkid frnf r[kwyf g/
av;pm;pGmjzifh
tDbifeDpm a':quf
]]tawmfBuD;udk vlyg;0wJh acG;olckd;BuD;ygvm;/ 'DaumifBuD;
apmfum;armfum;jyKwmudk igwdkY}}
pum;rqHk;cif usKyfu bpfvf&JU rsufESmudk wpfcsufvSrf;Munhf
vdkufw,f/ usKyfpum; rqufEkid fawmhbl;/ olYrsufcGufu rsufESmao
uav;eJYAs/ usKyfudk MunfhaewJh olYrsufvHk;awG[m wcw,
awmif;yefaeovdkvydk J/
106 armifxGef;ol

]]ig awmif;yefygw,f qrf&,f}}vdkY olu ajymw,f/ ]]a':vm


ESpf&mhig;q,fqkdwm jzpfavmufwJhaiG r[kwfygbl; oli,fcsi;f &m/
wdkYrSm aiG&SdaewmyJ/ [kdo&Jav;udk aemufxyfwpfn odyfzdkY qdkwm
tifrwef aMumufp&maumif;ygw,f/ 'Daumifav; vkyfyHkaMumifh
ig[m buf'fvift½l;axmifudk oGm;&rSm aocsmoavmuf jzpfaeyg
w,fuGm/ tckudpörSm rpöwma':quf[m tvGef&ufa&mw,fvdkY
igxifygw,f/ 'Davmuf aiGuav;awmif;wm[m wdkYtay: n§mwm
axmufxm;&m usygw,f/ tJ'aD wmh oli,fcsi;f &,f pdwu f ;l rvJGygeJ/Y
tcgtcGifhoifhwke;f olYtMuHjyKcsufeJY urf;vSr;f csufudk vufcHvdkuyf g
uGm/ vufcHr,f r[kwfvm; [if}} wJh/
]]trSeftwdkif; 0efcH&r,fqdk&ifawmh igudk,fwdkifvnf; 'Do&J
av;aMumifh pdwfawG aemufaewmygyJ bpfvf&m}}vkdY usKyfu jyef
ajymw,f/ ]]tJ'Dawmh 'Daumifav;udk 'DnyJ jyefydkYay;vdkufr,f/
olYtazawmif;wJh aiGukdvnf; igay;vdkurf ,f}}
tJ'DnrSmyJ [dko&Jav;udk usKyfwYkd jyefykdYay;Muw,f/ rjyefygbl;
vkyfaevdkY usKyfwdkYrSm tyifyef;cHNyD; acsmh&armh&ao;w,f/ olYtazu
olYtwGuf aiGem;uGyf ½kid fz,fwpfvufeJY vleDawGpD;wJh vTmcsif;zdeyf
wpf&ef 0,fxm;aMumif; vdrfnmajym&ao;w,f/ reufjzefusvdkY
usKyfwdkY 0uf0Hvdkux f Guf&if olYudkyg vmac:r,fvdkYvnf; uwday;
Mu&ao;w,f/
usKyfwdkY tDbifeDZm&JU tdrfa&SUwHcg;udk acgufaewJh tcsde[ f m
n q,fw h pfem&D xd;k aeNyD/ trSeaf wmh rlvtpDtpOftwdik ;f qd&k if 'Dtcsed rf mS
usKyf[m opfyifBuD;atmufrSm csxm;wJh aowåmxJu a':vmaiG
wpfaxmifhig;&mudk EIduf,laeNyDayghAsm/ 'gayrJh tckawmh usKyfvl
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 107

bpfvfu a':vmaiGESpf&mhig;q,fudk wpf&Gufcsif;pD a&wGufNyD;


a':quf&JU vufxJudk xnhfay;ae&ygw,f/
usKyfwdkY olYudkxm;NyD; jyefoGm;awmhr,fqdkwmudkvnf; odoGm;
a&m [kdaumifav;[m bpfvf&JU ajcaxmufudk qJGNyD; arQmhwG,fovdk
wG,fxm;w,f/ olYtazu olYom;udk bpfvfqDu jznf;jznf;csif;
qGJcGmaew,f/ aemufqHk; cGmvdkYvnf;&a&m olYom;udk wtm;csKyfudkif
xm;&w,f/
]]cifAsm; olYudk b,favmufMumMum csKyfudkifxm;rvJ}} vdkY
bpfvu f ar;w,f/
]]&ygw,f? tMumBuD;udkix f m;vdYk &ygw,f}} wJh ]]'gayrJh aocsm
ayguf ajymEdkifwmuawmh olYudk usKyf q,frdepfavmufawmh csKyfudk
xm;Ekid yf gw,f/
]]q,fred pfqkd&if rqdk;bl;/ usKyfwkdYtwGuf vHkavmufw,f}}vdkY
bpfvfu jyefajymw,f/ ]]q,fred pftwGif;rSm uRefawmf[m tv,f
ydkif;? awmifydki;f eJY taemuftv,fykdi;f jynfe,fawGukd jzwfNyD; uae'g
Ekid if He,fpyfudk ta&muf r&&atmif 'kef;pdkif;oGm;ygr,f}} wJh/
pum;qHk;wmeJY wpfNydKifeuf bpfvf[m tarSmifxkudk jzwfNyD;
ajy;xGufoGm;vdkufwm avxufawmif jrefvdrfhr,f xifw,f/ usKyf
olYudk rDatmif 'kef;pdkif;ayr,fh rrDbl;As/ olu usKyf&JU a&SUwpf rdkifcJG
avmuftxd a&mufoGm;NyD/
    
108 armifxGef;ol
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 109

       


axmifwiG ;f &Sd zdeyfcsKyf tvky½f x
kH wJ iG f *sirf AD mvifwikd ;f onf tvkyrf sm;
vsuf&Sd\/ xdktcdkuw f Gif axmift&m&SdwpfOD; a&mufvmNyD; *sifrDtm;
½Hk;cef;qDodkY ac:oGm;onf/ ½Hk;cef;xJta&mufwGif *sirf Dtm; ta&;BuD;
aom pm&Guw f pf&u G af y;onf/ pm&Guu f *sirf t D m; axmifrS vTwv f ku
d f
NyD[k today;onf/
*sifrDonf aysmf&Tif[efvnf; rjy? pdwf0ifpm;[efvnf; rjybJ
pm&Gufukd ,lonf/ olYtm; axmifxJü av;ESpw f w
d d ae&ef ydkYvkdujf cif;
jzpf\/
tck ola&mufcJhonfrSm q,fvrQ&SdcJhNyD/ trSeftm;jzifh olonf
oHk;vrQom Mumvdrhrf nf[k arQmfvifhxm;cJhonf/ olYrdwfaqGtrsm;
tjym;onf axmiftjyifü &Sdae\/ rdwfaqGtaygif;toif;rsm;aom
vlwpfa,mufonf axmifxJü tcsed Mf umMum ae&avh r&S/d xdkYaMumifh
*sifrDonf axmifxJü þrQavmuf MumMumae&vdrhrf nf[k rxif/
]]rif; reufjzef reufqk&d if axmufu vGwaf wmhr,f}}[k axmif
rSL;BuD;u ajymonf/ ]]tck[m rift h wGuf tvGeaf umif;wJh tcGit hf a&;
wpfckyJ/ rifhudk,frif; vlaumif;jzpfvmatmif vkyfyg/ rif;[m pdwf
&if;apwemqdk;wJhvl r[kwb f l;/ rD;cHaowåmawG azmufxiG ;f wJh tvkyf
udk qufrvkyfygeJYawmh/ vlaumif;b0eJY aeoGm;ygawmh}}
110 armifxGef;ol

]]uReaf wmfu rD;cHaowåmawG azmufw,f/ [kwv f m;}}[k *sirf u


D
tHhtm;oifhoGm;onfh[efjzifh jyefajymonf/ ]]uRefawmhfwpfoufrSm
rD;cHaowåmwpfvHk;rS razmufczhJ ;l ygbl; axmifrLS ;BuD;&,f}}
]]aMomf [kwv f m;}} [k a&&Gwfum axmifrSL;BuD;u &,fonf/
*sifrDonf axmifxJrS xGuu f m tjyifavmu aea&mifatmufokdY
avQmufvrS ;f vmcJoh nf/
olonf iSurf sm;\ aw;qdkoHrsm;udkvnf; em;raxmif/ pdr;f vef;
aom opfyifrsm;udkvnf; rMunhf? yef;&eHYrsm;udkvnf; r½SL/ olonf
pm;aomufqdkifwpfqdkifokdY wef;oGm;onf/ qdkifxJwGif vGwfvyfrI
\xl;jcm;aom t&omudk pwifcHpm;onf/ npmaumif;aumif;udk
rSmí pm;aomufonf/ xkYad emuf blwm½HkokYd oGm;onf/ blwm½Hkxw J iG f
ydkufqHawmif;aeaom rsufrjrifwpfOD;tm; aiGptenf;i,f ay;onf/
NyD;awmh &xm;ay: wufcJh\/
aemuf oHk;em&DtMum NrdKUuav;wpfNrdKUodkY a&mufonhftcg
*sifrDonf &xm;ay:rS qif;cJhonf/ blwmrS xGufum rdkufcf'dkvef\
pm;aomufqdkifokdY oGm;onf/ qkdifxJwGif rdkufc'f dkvef wpfOD;wnf;
&Sod nf/ ESpfOD;om; vufqGJEIwfquftNyD;wGif 'dkvefu ]]igwdkY jrefjref
qefqef rvkyfay;EdkifvdkY pdwfraumif;ygbl; oli,fcsif;&m/ 'gayrJh
[dkrD;cHaowåmuawmh py&if;zDvrf Sm &Sad ewkef;yJ/ odyaf wmh rvG,b f l;/
rif;aum b,fhES,v f J? tqifajyw,f r[kwfvm;}} [k ajymonf/
]]ajyygw,f}} [k *sifrDu ajymonf/ ]]ightcef;uawmh t&if
twdki;f yJ r[kwv f m;}}
olonf pm;aomufqdkif aemufbuf&Sd wdkufcef;qDodkY wuf
vmcJhonf/ tcef;xJwGif ypönf;tm;vHk; ajc&mvuf&m rysuf/ olwdkY
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 111

onf *sirf t D m; þtcef;xJrS zrf;rdoGm;NyD; axmifokYd ydkYcMhJ ujcif; jzpf\/


Murf;ay:wGif t0wfpkwfwpfponf &SdaeqJ/ *sifrDtm; vmzrf;pOfu
olonf &JvufxJrS ½ke;f uefxGufajy;&ef BudK;pm;cJhonf/ xdkpOfu
&J\ukwt f usÐpkwjf yJum ususe&f pfcJhonfh tpaywnf;/
tdyf&mckwifonf eH&Hwpfzufü uyfí csxm;onf/ *sifrDonf
ckwifudk tcef;\tv,fodkY wGef;ydkYvdkufonf/ ckwif\ aemufeH&H
onf tay:,Htm;jzifh tjcm;eH&Hrsm;ESihf twlwlyif jzpfonf/ odkYaomf
vnf; *sifrDonf eH&Hay:rS wHcg;i,fwpfckudk zGifhí twGi;f rS zkefawG
wufaeaom tdww f pfvHk;udk qGJxkwfvdkufonf/
olonf tdwfudk zGifhum twGif;rS rD;cHaowåmazmufonfh
vufeufud&, d mwefqmyvmrsm;udk tjrwfwEdk; Munhfaeonf/ þrQ
avmuf vSyaumif;rGeo f nfh ypön;f rsm;udk b,fae&mrS rawGUEkid /f vdktyf
orQ ypönf;tm;vHk; tjynhftpHk &Sdonf/ woD;woefY txl;wvnf
jyKvkyfxm;aom ypön;f rsm;csnf; jzpfonf/ t&G,t f pm;vnf; pHkonf/
þypön;f rsm;udk *sifrDukd,fwkid f pDrHjyKvkyfxm;jcif;jzpfí þypön;f rsm;
twGuf tjrJwap *kPf,lonf/
,if;ypönf;tm;vHk;udk jyKvkyfcJhpOfu a':vmaiG udk;&mwdwd
ukeu f sc&hJ \/ vkyaf y;cJhonhaf e&mrSm rD;cHaowåm azmufxGi;f a&;tvkyf
jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKolrsm;twGuf txl;jyKvkyaf y;aom ae&m
wpfae&m jzpfonf/
aemufem&D0ufcefYMumaomtcg *sifrDonf atmufxyfodkY jyef
qif;um pm;aomufqdkifxJodkY 0ifcJhonf/ tckqdkvQif olonf
t0wftpm;opfrsm; vJxm;NyD;NyD/ olYwynfhonf apmapmu tdwfudk
qGvJ monf/
112 armifxGef;ol

]]rifhrSm vkyfp&mtpDtpOf wpfckck &SdaeNyDvm;}} [k rdkufc'f dkvef


u ar;onf/
]]igvm;}} [k *sirf u D tHt
h m;oifo h mG ;[efjzifh a&&Gwo
f nf/ ]]rif;
ar;wm ig em;rvnfbl;/ igu e,l;a,mufNrdKUawmf aygifrkefYeJYUudwf
rkefYxkwfvkyfa&;ukrÜPDrSm tvkyfvkyfaewJh tvkyform;yJ/ taumif;
qHk; aygifrkeY?f udwrf keaYf wG a&mif;wJhvlyJ/ rif;bmawG vmar;aewmvJ}}
rdkucf 'f kv
d efonf *sirf \
D rsuv f Hk;udk rsm;pGmoabmusonf/ olESihf
twlwl wpfckckaomuf&ef 'umcHonf/ *sifrDu EGm;EdkYaomufonf/
olonf b,fawmhrS t&ufaomufavh r&S/d
tusOf;om;trSwf 9762? Avifwkdif;axmifrS vGwfajrmufNyD;
oDwif;wpfywftMumwGif tif'D,m;em;jynfe,f? &pfcsfrGefNrdKUü rD;cH
aowåmwpfvHk; tazmufcHcJh&onf/ b,folazmufoGm;rSef; rod/
aowåmxJrS a':vm&Sp&f m ygoGm;onf/
xdkYaemuf ESpfywftMumwGif vdk*efprdkNrdKUrS rD;cHaowåmwpfvHk;
tazmufcH&jyefonf/ rD;cHaowåmrSm trsdK;tpm;opf jzpfonf/ b,f
olckd;? b,fazmufxGi;f 0dZÆmrS razmufEkid af tmif txl;wvnf pDrjH yKvkyf
xm;onfh rD;cHaowåm jzpf\/ odkYaomfvnf; vlwpfa,muf r&&atmif
azmufoGm;cJhNyD/ txJrSm a':vmaiG wpfaomif;ig;axmifudkvnf;
,lomG ;onf/
rMumrD *sufzmqifNrdKUrS tmrcHaowåmwpfvHk; tazmufcH&jyef
onf/ txJrS a':vmig;axmif ygoGm;onf/ xdkNrdKUwGif tBuD;qHk;
aom qHk;½HI;rIwpfck jzpf\/ xdkuJhodkYaom BuD;rm;onfh &mZ0wfrIrsm;
jzpfvmvQif &Jt&m&Sd bify½dkupf f 'dkicf Hwm0ef,lpjrJ jzpfonfhtm;avsmf
pGm bifonf xdktrIukd pwifajc&mcHonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 113

olonf tif'D;,m;em;jynfe,f &pfcsfrGeNf rdKUESifh vdk*efprdkYNrdKUrsm;odkY


oGm;onf/ azmufxm;onfh rD;cHaowåmrsm;udk ppfaq;Munfh½Ionf/
azmufyHkazmufenf; vufpvufersm;udk taotcsm pl;prf;avhvm
onf/ vltrsm;\ ajymoHqdkoHESifh a0zefoHrsm;udkvnf; ol em;pGifh
onf/ NyD;awmh rSwfcsucf sonf/
]]'DNrdKUawGudk *sifrDAvifwkid f; vmoGm;w,f/ 'Dtaumif azmuf
xGif;avmuxJudk 0ifvmjyefNyD/ a[mh'Daowåm azmufxGif;xm;yHkudk
Munhf/ olYazmufyHkazmufenf;rsdK;yJ/ 'Dvdk aoaooyfoyf vkyo f Gm;Edkif
wJh ud&, d mwefqmyvmawGudk ydkifqdkifwJh vlqdkvkdY olwdkYavmuxJrSm
olwpfaumifyJ &Sdw,f/ 'Dud&d,mrsdK;awGudk usifusifvnfvnf oHk;
wwfwJhvlqdkvdkYvnf; olwpfa,mufyJ &Sdw,f/ tJ'Dawmh uRefawmf
*sifrDudk rdzdkYvdkw,f/ 'Dwpfcg olYudk rdvdkY axmifydkY&if axmifxJrSm
toufaoonftxd ae&aphr,f}}
bify½dkufpfonf *sifrD\ vkyfyHkvkyfenf;udk aumif;pGmodonf/
*sifrDonf wpfae&mxJwGif twnfwus aeavhr&S/d wpfNrdKUrS wpfNrdKU
odkY ul;oef;ajymif;a&TUNyD; vkyfwwfonf/ ol a&G;cs,faom NrdKUrsm;rSm
vnf; wpfNrdKUESifhwpfNrdKU rsm;pGm uGma0;onf/ olvkyfp&m&Sw d m vkyf
NyD;yguvnf; xdkae&mrS csufcsif;xGufcGmoGm;wwf\/ NyD;awmh ol
onf vlaumif;olaumif;rsm;ESifh aygif;oif;qufqHwwfonf/ þ
taMumif;rsm;aMumifh *sirf Dtm; zrf;rdzkdY rvG,/f
&Jt&m&Sd bify½kdufpw f pfa,muf *sifrD\ aemufodkY vku d faeNyD
[laom owif;xGufvmaomtcg aiGtjynhfxnfhxm;aom rD;cH
aowåmydki&f Sirf sm;onf rsm;pGm 0rf;omvsuf &SMd u\/
wpf&ufaomrGef;vJGydkif;wGi f *sifrDESifh olYvufqJGtdwfonf
]]t,fvfrdk;}}[k ac:aom NrdKUodrf? NrdKUi,fuav;wpfNrdKUodkY qdkuf
114 armifxGef;ol

a&mufvmonf/ aumvdyaf usmif;om;wpfa,mufESihf wlvSaom *sirf D


onf oGuv f ufayghyg;aom ajcvSr;f rsm;jzifh [dkw,fqo D kYd avQmufomG ;
vsuf &Sd\/
xdkpOf rdef;rysKd wpfOD;onf vrf;udk ul;jzwfvmNyD; vrf;axmifhem;
ta&mufwGif *sirf D\ a&SUrS jzwfum taqmufttHkwpfck\ wHcg;
aygufrS 0ifoGm;onf/ wHcg;ay:wGifrl ]]t,fvfrkd;bPf}} [laom
qdki;f bkwfwpfck csdwq f GJxm;avonf/
*sifrDonf rdef;rysdK\ rsufvHk;rsm;udk taotcsm Munfhvdkufrd
onf/ olYudk,fol ol bmaumifvJ[laom tcsufudkyif arhomG ;onf/
olrauawmh rsufvHk;tMunhfudk vTJoGm;onf/ olr\ rsufESmonf
½kwfw&uf eDjref;NyD; MunfvifoGm;onf/ *sifrDvdk [eftrlt&mESifh
oyf&yfcHhnm;aom vli,frsm;udk t,fvfrdk;NrdKUü awGU&jrif&cJonf
r[kwyf gvm;/
*sifrDonf bPfwHcg;em;ü &yfaeaom oli,fwpfa,mufudk
jrifonf/ olonf oli,f\ teD;odkY csO;f uyfum NrdKUuav;taMumif;
udk avQmufar;\/ twefMumaomtcg apmapmu *sifrDawGUvdkuf
&aomrdef;rysdKonf bPfxJrS jyefxGufvmNyD; xGufcGmoGm;onf/
olronf tvmwke;f uvdk *sirf Dukd jrifyHkr&/
]]a[h-tJ'DtrsKd ;orD;[m ]ay:vDqifrqef} r[kwfvm;uG}} [k
*sirf Du ar;onf/
]]r[kwb f ;l As}} [k oli,fu ajzonf/ ]]oleY mrnfu tefemb,f
at'rf;wJh? olYtazu 'DbPfudk ydkifw,fav}}
*sifrDonf &yfzf'Dpyifqm[laom trnfjzifh wnf;ckdaeonfh
[dkw,fokdY jyefonf/ olonf [kw d ,fü tcef;wpfcef; iSm;í aeonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 115

[kdw,fydkif&Siftm; olYpD;yGm;a&;vkyfief;udpöwpfcktwGuf t,fvfrdk;


NrdKUodkY vma&mufjcif; jzpfonf[k ajymxm;onf/ 'DNrdKUrSm ½SL;zdeyf
ta&mif;t0,fvkyif ef; b,fvk&d o dS vJ/ ½SL;zdeyfqkid f aumif;aumif;aum
&So
d vm; ponfjzifhvnf; pum;prsm; ay;xm;onf/
[dkw,fydkif&Sifonf *sifrD\ wcefUwnm; 0wfpm;qif,ifxm;rI
ESifh tjyKtrlrsm;udk Munfhum txifBuD;onf/ *sifrDESihf pum;ajym&
onfukd rsm;pGmoabmusonf/
t,fvrf dk;NrdKUwGif ½SL;zdeyfqdkifaumif;aumif;wpfqdkif vdktyfae
aMumif;? ½SL;zdeyfawGcsnf; oD;oefUa&mif;aom qdkif[lí wpfqdkifrS
r&Sad o;aMumif;? ½SL;zdeyfrsm;udk ypönf;rsKd ;pHk a&mif;csonfh pwdk;qdkiBf uD;
rsm;üom tenf;tusOf; wifa&mif;vsuf&SdaMumif;? t,fvfrdk;NrdKUrSm
pD;yGm;a&;vkyfí aumif;aom NrdKUjzpfí rpöwmpyifqmtm; þNrdKUü
tvkyv f kyfvdrhrf nf[k olarQmfvifhaMumif;? NrdKUcHvlrsm;rSmvnf; oabm
aumif;Muojzifh tajccsaexdkizf kdU aumif;vSaMumif; ponfjzifh jyefajym
onf/
rpöwm pyifqmuvnf; olþNrdKUü &uftenf;i,frQ aexdkifNyD;
avhvmOD;rnf[kqkdonf/ ydki&f Sifu oludk,fwdkif rpöwmpyifqm\
tdwfudk qGJí [dkw,ftay:xyftcef;xJtxd vdkufydkUonf/ tdwfu
av; vSygbdjcif;/
rpöwm pyifqmonf t,fvfrdk;NrdKUwGif; aexdkif&if; ½SL;zdeyfqdkif
wpfqkdif pwif zGifhvSpfonf/ a&mif;aumif;aom qdkifjzpfvmonf/
rdwfaqGtrsm;tjym;vnf; &vmonf/ olonf þNrdKUudk pwifa&muf
aomaeUu tefemb,fat'rfESifh trSwfrxif qHkawGUcJh&\/ tckqdk
vQif olonf wpfaeUwjcm; tefemb,fat'rftay: oabmusvmae
onf/
116 armifxGef;ol

wpfESpuf kefoGm;onfhtcgwGifrl t,fvfrkd;NrdKUay:&Sd vltm;vHk;u


rpöwm&yfpfpyifqmtay: cifrifaeMuavNyD/ ol\ ½SL;zdeyfqdkifvkyf
ief;rSmvnf; rsm;pGm wdk;wufaumif;rGeaf eavNyD/ olESihf tefemb,fwkdU
rSmvnf; oDwif;ESpfywftwGif; vufxyfMuawmhrnfh tajctaeodkU
qdkuf a&mufaeavNyD/ NrdKUi,fuav;\ bPfolaX; rpöwmat'rfu
vnf; pyifqmtm; rsm;pGm oabmusaeonf/ tefemb,fuvnf;
pyifqmtwGuf *kPfwufae&\/ olonf rMumrD at'rfro d m;pk0if
wpfO;D jzpfvmayawmhrnf/
wpfaeYwGif *sifrDonf olYtcef;xJü xdkifum ol\taygif;
toif;a[mif;rsm;xJrS t&if;ESD;qHk; wpfOD;xHodkY pmwpfapmifa&;ae
onf/
cspaf om oli,fcsi;f -
vr,ft h ywf 10-&ufaeYnrSm ig rif;eJY qlvDAef&JU ae&mrSm
awGUcsifw,f/ 'gawGudk rif;&&ifawmh rif;odyfudk 0rf;omrSmyJ
qdkwm ig odw,f/ 'gawGudk rif;a':vmwpfaxmifay;NyD; 0,f
&ifawmifrS &rSm r[kwfbl;/ igawmh tvkyfa[mif;eJY jywfpJoGm;
NyD/ vGefcJhwJh wpfESpu
f wnf;u jzwfypfvdkufw,f/ ighrSm qdkif
wpfqdkif tydkif&SdaeNyD/ b0aumif;wpfckxJrSm iga&mufaeNyD/
'DaeYupNyD; aemufoDwif; ESpfywfqdk&if 'DurÇmavmuBuD;xJrSm
oabmraemtaumif;qHk;? cspfp&m taumif;qHk; rdef;uav;
wpfa,mufeJY vufxyfawmhr,f/ ightzdkYawmh wpfckwnf;aom
b0[m tJ'gyJ oli,fcsif;/ olwpfyg;&JU aiGaMu;udk vufzsm;eJY
awmifrS rxdrwdkYawmhbl;vdkY qHk;jzwfNyD;NyD/
vufxyfNyD;&if ig taemufykid ;f a'oudk oGm;awmhr,f/ igh&UJ
t&ifb0a[mif;u vlawGeJY vHk;0 rawGUrjrif&awmhr,fhae&m
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 117

udk tNyD;tydkif oGm;awmhrmS / ighcspo


f l[m thHMop&maumif;avmuf
atmif awmfwJh rdef;uav;wpfa,mufyJ/ ol[m ightay:rSm
,HkMunftm;udk;&Smw,fumG /
rif;&JU oli,fcsi;f a[mif;
*sirf D
xdkpmudk xnhfNyD;aemuf wevFmaeYnwGif &Jt&m&Sd bify½dkufpf
onf t,fvrf dk;NrdKUodkY wdwfww d uf av; qdkufa&mufvmonf/ olonf
&JyDopGm olYenf;olY[efESifh NrdKUxJwGif vlrod olrod oGm;vmvIyf&Sm;
onf/ olodvdkorQrsm;udk pHkprf;avhvm od&SdcJhonf/ qdkifwpfqdkifxJ
rS &yfí Munfhaeaom bifonf qdkiaf &SUrS jzwfausmfoGm;aom &yfzf
'DpAifqmudk jrifonf/
]]tif; rif;u bPfolaX;&JUorD;udk vufxyfawmhrSmayghav/
[kwfvm;}} [k bifu olYudk,o f l ajymonf/ ]]aocsm&JUvm; *sifrD
&,f/ tckyHkqk&d ifawmh rifh[mu odyNf yD; ra&&mvSygbl;}}
aemufwpfaeY eHeufwGif *sifrDonf at'rfwdkY rdom;pktdrfodkY
a&mufvmonf/ olwdkY\ vufxyfr*FvmyGJtwGuf teD;&Sd NrdKUBuD;
wpfNrdKUodkYoGm;í t0wftpm;rsm; 0,f&ef pDpOfxm;í jzpf\/ NyD;awmh
olYtcspf owdkYorD; tefemb,ftwGuf vufaqmifrGefypön;f wpfck
0,fzkYdu &Sdaeao;onf r[kwyf gvm;/
t,fvfrdk;NrdKUodkY a&mufygNyDqdkuwnf;u b,fudkrS olroGm;cJh/
,ckwpfBudrfonf yxrqHk;tBudrf NrdKUtjyifodkY xGufrnfh c&D;jzpf\/
olYtaejzifh rD;cHaowåmrsm;udk rxdcJh rudkifcJhaomfvnf; wpfESpfwdwd
&Scd NhJ yD/
118 armifxGef;ol

xdkaeY reufwiG f at'rfro d m;pk trsm;pkonf twlwlpkí bPfokYd


oGm;Muonf/ rpöwmat'rf? tefemb,f? *sifrDESifh tefemb,f\
tdrfaxmifonftpfrwdkY jzpfonf/ tpfronf ig;ESpft&G,Ef Sifh udk;ESpf
t&G,f orD;uav;ESpfa,mufudkyg ac:vmonf/ olwdkYonf *sifrD
aexdkif&m [kdw,fa&SUrS jzwfavQmufvmcJhMu&m *sifrDonf olYtcef;
odkY cP0ifNyD; vufqGJtdwBf uD;udk ,lvmcJhonf/
rdom;pk0if wpfOD;tjzpfokdY a&mufaeNyDjzpfaom *sifrDtygt0if
olwkYdtm;vHk;onf bPfxJokYd 0ifa&mufcJhMu\/ bPfxJrS 0efxrf;rsm;
onf olwdkY\ bPfolaX;orD;ESifh vufxyfawmhrnfh oabm raem
aumif; vlacsmvlvS *sirf Dtm; jrifawGUoduRrf;cGifh &Muojzifh 0rf;om
aeMuonf/ *sifrDonf olYvufxJrS tdwfBuD;udk oifh&m wpfae&mwGif
csxm;vdkuaf vonf/
tefemb,fonf *sifrD\ OD;xkyfudk ,lí olr\acgif;ü aqmif;
um *sirf D\tdwfBuD;qGJí &yfjyonf/ ]]tefemb,f&JU yHkyef;u b,fvkd
jzpfaeo&J &yfz?f bmeJYwlaeovJ}} [k *sirf t D m; vSr;f ar;NyD; &,fonf/
]]&yfz&f ,f? &Siht
f w d fBuD;uvnf; av;vdkuw f m tvGeyf J? a&TwHk;awGrsm;
xnhx f m;ovm;}}
]]armifqh kid rf Sm toHk;rvdkawmhwJh ypön;f awG xnhx f m;w,f}} [k
*sifrDu jyefajymonf/ ]]'DaeY NrdKUoGm;&if ,loGm;NyD; olwdkYvmwJh
ae&mudkjyefydkYay;rvdkY ,lvmwm? ydkYcp&dwf oufomatmif 'Denf;udk
oHk;&wm/ armifu rMumcif tdraf xmifonf jzpfawmhrSmqdkawmh aiGukd
b,fvkd acRwm&rvJqkdwm avhvmxm;&awmhr,f r[kwfvm;}}
t,fvrf dk;bPfwGif tmrcHaowåmBuD;wpfvHk; a&mufaeonf/
rpöwmat'rfonf xdkaowåmopfBuD;twGuf rsm;pGm *kPf,lvsuf
d / þaowåmopfBuD;tm; vlwdkif; jrifawGUapvdkaom qE´vnf;
&S\
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 119

jyif;jyvsuf&So d nf/ aowåmBuD;rSm tcef;i,f wpfcef;pmrQ BuD;rm;


NyD; wHcg;uvnf; txl;wvnf pDrHwyfqifxm;aom wHcg;jzpfonf/
xdkwHcg;udk em&Djzifh xdef;csKyfxm;onf/ em&Dudk toHk;jyKjcif;
tm;jzifh wHcg;udk bPfolaX;u yGifhapvdkaom tcsdefwpfcsdefudk
owfrSwfí yGifhatmif zGifhEdkifonf/ useftcsdefrsm;wGifrl þaowåmudk
bPfykid &f iS t
f ygt0if rnfolurS zGií hf r&/ rpöwmat'rfu xdkaowåm
taMumif;udk ol\oruf rpöwmpyifqmtm; &Si;f jyonf/
rpöwm pyifqmonf aowåmtay:wGif pdwf0ifpm;onfh t&dyf
vu©Pmawmh jy\/ odkYaomfvnf; vkyfenf;vkyf[efrsm;tay: em;
vnfyHkr&/ uav;ESpfa,muf jzpfaom arESifh tuf*gomwdkYuawmh
aowåm\ tqrwefav;vHaom oHrPdwHcg;BuD;ukd Munhu f m &Tijf rL;
aeMuavonf/
bPfrdom;pk0ifrsm; ,if;uJhodkY tvkyf½IyfaecsdefwGif &Jt&m&Sd
bify½dkufpfonf bPfxJokdY 0ifvmNyD; [dk[ko d nfonf avQmufMunhf
aeonf/ bPfrS vli,f0efxrf;wpfa,muftm; olvmonfrSm bPf
ESifh ywfoufaom udpö&Sdí vmjcif;r[kwf/ csdef;xm;onfh vlwpf
a,uftm; apmif&h efvmjcif; jzpfonf[kvnf; ajymonf/
xdktcdkufrSmyif rdef;rtkyfpkqDrS tvefYwMum; atmfoHwpfoH
Mum;vdkufMu\/ olwdkYonf pum;vufqHkusaeMuojzifh uav;
rsm;tm; *½kwpdkuf rMunhfrd/ udk;ESpo f rD; ]]ar}}onf aqmhupm;
&if;ESihf tmrcHaowåmwHcg;BuD;udk wGe;f í ydwv f kduo
f nf/ xdktcsdew
f Gif
aowåmBuD;twGif;odkY a&mufaeaom tuf*gomonf twGif;rS ydwfrd
vsuo f m; jzpfomG ;cJhav\/
120 armifxGef;ol

bPfolaX;tbdk;BuD;onf wHcg;udk uaomursm; ajy;zGiho f nf/


wHcg;udk tm;pdkuí f qGJaomfvnf; ryGi/hf ]]wHcg;udk zGiv hf kYd r&awmhb;l }}
[k xdwv f efYwMum; atmfajymonf/ ]]em&Duvnf; tckxufxd rqif
&ao;bl;? vkyMf uygOD;/ b,fvkdvkyMf u&if aumif;rvJ}}
tuf*gom\ rdcifuvnf; tvefYwMum; atmf[pfum ysm,m
cwfvsuf &S\ d / ]]aeMuprf;ygOD;[,f/ yg;pyfawG ydwfxm;NyD; NidrNf idrf
aeMuprf;yg}} [k rpöwm at'rfu wm;onf/ olonf aowåmwHcg;
em;odkY uyfum ]]tuf*gom}} [k toHukef[pfí atmfac:onf/
]]bdk;bdk; ajymwm Mum;vm;/ em;axmifprf;}}
olwdkYonf twGif;rS uav;oHudk Mum;Mu&\/ toHrSm oJhoJh
uav;rQom jzpfonf/ tarSmifxkwGif;í a&mufaeaom uav;onf
tvGet f rif; xdwv f efYaMumuf&HUG aevdrhrf nfrSm rvGJay/
]]u,fMuygOD;--&Sif uRefrorD;uav; ao&ygawmhr,f}} [k
tuf*gom\ taru atmfonf/ ]]wHcg;zGiMhf uygOD;/ &Siw f kdY a,mufsm;
awG bmrS rvkyfwwfMuawmhbl;vm;}}
]]'DNrdKUxJrSmawmh 'DwHcg;udk zGifhEdkifwJhvl wpfa,mufrS r&Sdbl;/
'ku©yJ}} [k rpöwm at'rfu wke, f ifaom toHjzifh a&&Gwo f nf/
]]'kuy© gyJ Asm 'Dr,f pyifqm? wdYk b,fvkv d kyMf u&if aumif;rvJ/
pOf;pm;prf;ygOD;/ txJrSm MumMumae&if uav;aorSmyJ/ avr&Sw d meJY
yJ aorSm/ NyD;awmh odyaf Mumuf&ifvnf; aorSmyJ}}
,cktcgwGif tuf*gom\ rdcifonf t½l;wpfa,mufvdk
jzpfaecJhavNyD/ olronf aowåmwHcg;udk vufoD;rsm;ESifh xkum
tuf*gom\ emrnfudk waMumfaMumf atmfac:aeonf/ tefemb,f
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 121

onf *sifrDtm; vSnhfMunhfonf/ olr\ rsufvHk;tpHkonf tm;udk;


tm;xm;jyKvdkonfh oabmygonf/
]]u,fygOD;/ &Sif ru,fEdkifawmhbl;vm;}} [k ajymaeonfhES,f
&Sd\/ rdef;rwpfa,mufonf olcspfaom a,mufsm;wpfa,muftay:
tm;udk;orIjyKwwfonfrmS obm0yif r[kwyf gavm/
]]&Sif bmrS vkyfray;Ekdifawmhbl;vm; &yfzf&,f/ wpfckckawmh
vkyMf unhyf gOD;}}
*sifrDonf tvGefxl;qef;aom tMunhfjzifh tefemb,ftm;
jyefMunhfonf/ olYrsufvHk;rsm;onf odrfarGUjcif;ESifh El;nhHaysmhaysmif;
jcif;wdkYudk azmfjyaeonf/ EIwfcrf;rsm;wGifvnf; xl;qef;aom tjyHK;
&dy0f ifaeonf/
]]tefemb,f rif;yefxm;wJh yef;uav; armifhudk ay;ygvm;}}
[lí *sirf Du avat;uav;jzifh ajymonf/
tefemb,fonf Mum;vdkuf&onfh pum;twGuf olYem;ol r,Hk
Edkiaf tmif jzpfaeonf/
odkYaomfvnf; uysmu,m acgif;rS yef;udkjzKwfum *sifrDvufodkY
vSrf;ay;onf/ *sifrDonf yef;udk wpfae&mü csxm;vdkufonf/
xdkYaemuf olYukwt f usÐudk cRwfvdkufonf/ þtjyKtrlonf þae&m
ü ]]&yfz'f Dpyfqm}} qdkol vHk;0 aysmufuG,foGm;NyD; xdkae&mü ]]*sirf D
Avifwkdi;f }} 0ifa&mufomG ;NyD[k azmfjyvdkujf cif;aywnf;/
]]tm;vHk; aowåmem;u z,fay;Muyg}} [k olu ajymonf/
olonf olYvufqGJtw d fukd ,lNyD; pm;yGJay: wifvkduo f nf/ tdwf
udk zGiu hf m twGi;f rS ypön;f rsm;udk xkw, f lonf/ xdktcsed rf pS í olonf
olYteD;ü vlawG&daS eonfukd rodawmh/ olonf ud&d,mrsm;udk pm;yGJ
122 armifxGef;ol

ay:ü tpOfvdkuf wef;pDí csonf/ ab;rS vlrsm;onf vHk;0vIyf&Sm;


jcif; rjyKEdkiaf wmhbJ olYtvkyfudk pdwftm;xufoefpGmjzifh 0dkif;Munhf
aeMuavonf/
aemufwpfrdepftwGif; *sifrDonf wHcg;ESifh tvkyf½Iyfaeonf/
q,frdepfcefYtMumwGifrl tmrcHaowåm\ oHrPdwHcg;onf yGifh
oGm;onf/ olvkyfaeustvkyfrsm;xuf ydkí vsifjrefpGm NyD;pD;oGm;jcif;
jzpf\/
tuf*gomonf olYrcd if\ vufwiG ;f odkY a&mufomG ;cJhavNyD/
*sirf Donf olYukwt f usÐukd jyef,lNyD; 0wfvkud o f nf/ apmapmu
csxm;onfh yef;udk aumuf,lNyD; bPfwHcg;qDodkY avQmufoGm;onf/
olaY emufrS ]]&yfz}f } [k ac:vdkuo
f u H kd Mum;onf/ odaYk omfvnf; olonf
r&yfawmhbJ qufomG ;onf/
]][,fvkd bif}} [k *sifrDu xl;qef;aom tjyHK;jzifh EIwfquf
onf/ ]]aemufqHk;usawmh cifAsm;udk,fwkdifyJ 'Dae&mudk a&mufvm
&wmayghav [kwfvm;/ uJ oGm;MupdkY/ tckrSawmh rxl;awmhygbl;/
uRefawmfhtaeeJY bmudkrS *½krpdkuaf wmhygbl;}}
xdktcg bify½dkupf b f ufrS tvGex f l;qef;aom tjyKtrlukd jrif&
onf/
]]'DudpöeJY ywfoufvkdY cifAsm;rSm;aeNyDvdkY uRefawmfxifw,f/
rpöwm pyifqm}} [k bifu jyefajymonf/ ]]uRefawmfuawmh cifAsm;
udk rodbl;vdkY ,HkMunfxm;w,f}}
xdkYaemuf bify½dkufpfonf aemufodkY vSnfhum vrf;ay:twdkif;
cyfjznf;jznf; avQmufomG ;vsuf &Sad vonf/
  
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 123

   
wpfaeYaom eHeufwiG f &Dt*kd &ef;'D; e,fpyfc½dkif e,fajr&Sd tar&duef
jynfaxmifpk w&m;olBuD;onf atmufygtwdkif; a&;xm;onfh pmudk
ol\ pmxnhyf k;H xJrS &&Sdonf/
w&m;olBuD;
cifAsm; usKyfukd axmif'Pfav;ESpf tjypfay;vdkuw f Jh tcsed u
f
usKyfukd xdcdkuf epfemapwJh pum;awG ajymcJhw,f/ tJ'Dpum;awG
xJrSm cifAsm;u usKyfudk tqdyftvGefjyif;wJh a>rqdk;wpfaumif
vdkY ac:cJhw,f/ [kwfw,f usKyf[m a>rqdk;wpfaumifyJ/ tck
qdk&if cifAsm; usKyf&JUweG o
f Hukd Mum;&NyD/ usKyfaxmifxJ a&mufNyD;
vdkY wpfESpftMumrSm usKyforD; aooGm;cJhw,f/ tm;vHk;u
ajymMuw,f/ qif;&JiwfjywfNyD; *kPfodu©mr&Sd ao&wmwJh/
cifAsm;rSm orD; wpfa,muf&Sdw,f r[kwv f m; w&m;olBuD;rif;/
orD;wpfa,muf qHk;½HI;&if b,fvdk cHpm;&w,fqdkwm cifAsm;
odatmif usKyfvkyfjyr,f/ NyD;awmh usKyfudk axmifrususatmif
ajymcJhwJh [dktpdk;&a&SUaeaumifudkvnf; usKyf udkufrSm/ usKyftck
axmifu vGwfvmNyD/ usKyf pum;rsm;rsm; rajymbl;/ tck
124 armifxGef;ol

'Dpm[m usKyf&JU a>rwGefoHyJ/ usKyfu aygufvdkufwJh tcgrSm


om rxdatmif a&SmifMuayawmh/
av;pm;pGmjzifh
a>rqdk;
w&m;olBuD; 'g0ifhonf pmudk *½kwpdkuf rzwfawmhbJ ab;odkY
ypfcsxm;vdkuf\/ tckvdk a&mufa&mufvmwwfonfh Ncdrf;ajcmufpm
rsdK;awGudk ol &cJhzl;aygif; rsm;NyD/ ol ppfaq;tjypfay;ojzifh 'ku©
okca&mufoGm;Mu&onfh vlrsm;onf þpmrsdK;awGudk a&;wwfMupjrJ
jzpf\/ þpmudk zwf&onfhtwGuf enf;enf;uav;rSyif xdwfvefY
aMumuf&GHUjcif; rjzpf/ aemufydkif;wGif olonf xdkpmudk vl&G,fwpfOD;
jzpfaom tpkd;&a&SUae vpfwpfzD;vftm; jyonf/ pmxJwGif vpfwpf
zD;vf\ emrnfygaeí jyjcif;jzpf\/ w&m;olBuD; 'g0ifhonf olESifh
ol\ vkyaf zmfukdizf ufrsm; tMum;ü ta&;udpö ay:vmvQif tao;tzGJ
utp *½kwpdkuf ajymqdkjyowwfaomtusifh &Sdavonf/
vpfwpfzD;vfonf olESifh ywfoufí a&;xm;onfh pm&Sif\
Ncdr;f ajcmufcsufokYd zwfum pufqkyf&H&G Smaom rsufESmxm;jzifh jyHK;vdkuf
onf/ odakY omfvnf; w&m;olBuD;\ orD;ESihf ywfoufí a&;xm;onfh
tcsufrsm;udkrlum; olYpdwfxJwGif pEdk;paemifh jzpfrdonf/ tb,f
aMumifh[lrl olESifh w&m;olBuD;\ orD; eefpD'g0ifhwdkYonf vmrnfh
aqmif;&moDwiG f vufxyf&ef pDpOfxm;aomaMumifah ywnf;/
vpfwpfzD;vfonf w&m;½Hk; pma&;xHoGm;um pma&;\ tul
tnDjzifh tjypfus w&m;cHrsm;\ rSwfwrf;rsm;udk jyefí &SmazGavhvm
onf/ þpmudk a&;olonf vGefcJhaom av;ESpfcefYu vlaorIjzifh
axmifusomG ;cJhonfh e,fpyfrS ruúpu D ef ujym;vlqk;d ruúqDukd qifrf
qdkol jzpfvdrhrf nf[k olwdkYESpfa,muf qHk;jzwfMuonf/ xdkYaemufawmh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 125

rsm;jym;vSaom wm0ef0wå&m;rsm;aMumifh þudpöonf arharhaysmuf


aysmufjzpfoGm;onf/ vufpm;acsrnf[k Budrf;armif;vdkufoludkvnf;
owdr&awmhay/
ba&mif;pfAD;vfNrdKUay:rS w&m;½Hk;onf trIrsm;udk Mum;emppfaq;
vsuf &Sdonf/ ppfaq;aeonfh trIrsm;rSm trsm;tm;jzifh arSmifcdkrI?
aiGtwkvkyfrI? pmwdkuf"m;jyrIrsm;ESifh jynfaxmifpktpdk;&\ e,fjcm;
Oya'csdK;azmufrIrsm; jzpf\/ ,if;trIrsm;teuf wpfrIrSm ruúqDuef
vli,f &maz;atmfwpfZ\ f trIjzpfonf/ vdrm® yg;eyfvaS om vufaxmuf
&Jt&m&SdwpfOD;\ uRrf;usifrIaMumifh wpfa':vmwef aiG'*Fg;wpfjym;
udk oHk;pGJaepOf atmfwpfZt f m; vufyl;vufMuyf zrf;rdcJhjcif; jzpf\/
atmfwpfZfonf ,if;uJhodkY r½dk;om;aomtvkyfrsm;udk vkyfudkifvsuf
&dSonf[k owif;xGufaeonfrSm MumcJhNyD/ odkYaomfvnf; vufyl;
vufMuyf zrf;qD;&rdcjhJ cif; r&d/S ,ckwpfBudro f nf oufao taxmuf
txm; cdkiv f HkpGmjzifh yxrqHk;tBudrf zrf;rdcJjh cif; jzpfonf/
,cktcgwGif atmfwpfZfonf axmifxJrSaeí tndKa&mif
pD;u&ufrsm;udk aomufom olYtrI ½Hk;wifppfaq;rnfhtcsdefudk pdwf
vufñId;i,fpGmjzifh apmifhpm;vsuf&dS\/ vufaxmuf&Jt&m&dS upfvf
yufx&pfonf aiGwk'*Fgjym;udk ,lvmNyD; w&m;½Hk;twGif;&dS ½Hk;cef;
wpfcef;xJrS tpdk;& a&SUaevufxJokdY vTJajymif;ay;tyfonf/ xdkYaemuf
olESihf emrnfBuD; aq;qdkifydkif&SifwkYod nf atmfwpfZu f dk,fwkdif aq;qdkif
odkY vmí aq;wpfykvif; 0,f,laMumif;/ xdkuJodkY vm0,fpOfu
þaiG'*Fg;twkudk atmfwpfZfudk,w f dkif ay;cJhaMumif; ponfh tcsuf
rsm;udk usrf;usdefí xGufqdkEdki&f ef BudKwifjyifqifvsuf &dSMuonf/
aiG'*Fg;wkrmS yDyjD yifjyif r&d/S tvGen
f haH om twkjzpfí tppfvkd xljcif;?
rmjcif;r&dS/ ta&miftqif;uvnf; rSdefonf/ cJudk jyKvkyfxm;jcif;
jzpfí þrQavmuf nhHzsi;f jcif;jzpf\/
126 armifxGef;ol

tpdk;&a&SUae vpfwpfzD;vfonf atmfwpfZf\ trIppfaq;rnfh?


eHeufrwdkifrD wpf&ufwGif ,if;trItwGuf BudKwifzwf½Iavhvmjcif;
jyKavonf/
]]aiG'*Fg;twkjzpfw,fqdkwm oufaocHzdkYtwGuf yg&*l
wpfa,mufudkawmif ac:NyD; ppfaq;aezdkY vdkr,frxifbl; upfvf}}[k
vpfwpfzD;vfu ol udkifMunfhaeonfh aiG'*Fg;twkudk pm;yGJay: jyefcs
vdkuNf yD; ajymonf/ aiG'*Fg;usomG ;onfhtoHrSm cyftt/
]]'DwpfcsDawmh *&D;qm;udk cifAsm;tay:pD;&zdkY aocsmNyDvdkUY
uRefawmf xifw,f}}[k vufaxmuf &Jt&m&dSu olYchg;rS ajcmufvHk;
jyL;tdwuf kd ab;em;odkY a&mufoGm;atmif wGe;f z,fvku
d Nf yD; ajymonf/
]]'Da umif a v;u aiGp uú Ltwkv kyf wJ h* d kP f ; u *dkP f; om;
wpfa,mufAs/ uRefawmf aumif;aumif;odw,f/ olYukd tckvkd vufy;l
vufMuyf zrf;rdwm 'g yxrqHk;tBudrfyJ/ 'Daumifav;rSm &nf;pm;
&dSw,f odvm;/ jrpfurf;yg;u ruúqDueftkyfpkxJrSm aew,f/ 'D
aumifrav;udk uRefawmf vdkuvf kduNf yD; acsmif;aewkef;u jrifzl;wm
aumifrav;u tacsmom;As/ EGm;rwef;rav; usaewmyJ}}
vpfwpfzD;vfu pm;yGJay:rSm aiG'*Fg;twkudk aumuf,lNyD; olY
tdwfuyfxJodkY xnfhvdkufonf/ trIwGJzdkifudk pmtdwfwpfvHk;xJodkY
xnfh onf/ xdktcdkufwGif tvGefacsmarmvSNyD; cspfp&maumif;aom
rsuEf Smwpfckonf wHcg;0rS ay:vmonf/ eefp'D g0ifhaywnf;/
]]uaeY wpfq,fhESpef m&DrSm trIukd &ufcsdef;ay;NyD; reufjzefusrS
pppfr,fqdk [kwv
f m;}} [k vpfwpfzD;vftm; vSr;f ar;onf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 127

]][kww f ,f}} [k vpfwpfzD;vfu ajzonf/ udkvnf; 'gaMumifh


odyf0rf;omaew,f/ 'DtrIrsdK;rSm tvsifu ay;cJhwJh tqHk;tjzwfawG
udk Oya'pmtkyaf wGxJrSm &SmNyD; zwf&OD;r,f/ NyD;awmhvnf;}}
]]udkwdkYuawmh 'Dvdkcsnf;yJ/ udkESifh tazu twlwlyJ/ Oya'
pmtkyaf wG rvSeb f J rzwfbJ aewJhtcsdef r&dSoavmufyJ/ eefpD iSufypf
xGucf siv f kYd udkYudk vdkuyf kYad y;zdkY ylqmrvdkYvmwm/ 'D&moDqk&d if ya&;&D;
jrufcif;jyifrSm iSufawG tkyfvdkufusaeNyD/ vdkufrydkYEdkifbl;vdkYawmh
rjiif;eJY? 'Dwpfcg r&bl;/ eefpD&JU q,fhESpfAdkY aoewftopfudk prf;
Munfhcsifw,f odvm;/ vdkufydkYr,f r[kwfvm;[if/ vdkufykdYr,fqdk&if
eefpD&JU jrif; zvdki;f ESifh bufpu f kyd g ac:vmcJhr,f}}
olwkYdonf aqmif;&moDwGif vufxyfMuawmhrnfh pHkwGJjzpfonfh
tm;avsmfpGm wpfa,m,ftvdkukd wpfa,mufu tpGr;f ukef vdkuaf vsm
aeMuonfhtcsdefumv jzpf\/ eef'D0g0if\ tqdkjyKcsufonf tEdkif&
oGm;cJhNyD jzpfonf/ vpfwpfzD;vfonf ol\ pm&Gufpmwrf;rsm;udk
uysmu,modrf;vsuf &dSonf/
tjyifrS wHcg;acgufoH ay:vmonf/ upfvfyufx&pf xoGm;
NyD; wHcg;udk zGifhay;onf/ 0ifvmolrSm tvGeaf csmarmvSyonfh rdef;
uav;wpfa,muf/ rsufvHk;rsm;u eufeuf? tom;u t0ga&mif
azsmah zsm?h teufa&mif ydk;y0gwpfxnf acgif;NrD;NcHKxm;NyD; atmufbuf
odkY usaeonfhtpudk vnfyif;wGif uydku½dk ywfxm;onf/
rdef;uav;u pydefbmomESifh pum;pajymonf/ olYtoHrSm
ylaqG;aomuESifh ruif;aMumif;udk azmfjyaeonf/ wpfcgwpf&HwGif
idkoHyg ygvmonf/ vpfwpfzD;vfonf pydepf um;udk em;rvnf/
em;vnfaom vufaxmuf&t J &m&dSu bmomjyefay;onf/
128 armifxGef;ol

]]ol cifAsm;ESihf awGUzkdY vmwmvdkYajymw,f rpöwm vpfwpfz;D vf?


olYemrnfu *sdK,mx&DAD;em;ygwJh/ ol vmawGUwJh udpöuawmh tif;
olu &maz;atmfwpfZfeJY rvGwrf uif; &dSaeyHkyJ/ tif; olu atmfwpfZf
&JU cspo f lwJh/ olu ajymw,f/ atmfwpfZ[ f m tjypfr&dSol wpfa,muf
ygwJ/h aiGtwkukd ol vkyw f mygwJh/ olvkyx f m;wJh aiGtwkukd atmfwpfZf
u rodvdkY oHk;rdwmygwJh/ uJ cifAsm; olajymwm ,Hkovm; rpöwm
vpfwpfzD;vf? ruúqDuefrav;awG[m 'DtcsdK;rsdK;csnf;yJ/ vdrfr,f?
nmr,f? cdk;r,f? olwkdYBudKufwJh aumifwpfaumiftwGuf vlowfr,f/
tcspfewfzrf;pm;cH&ae&wJh rdef;rwpfa,mufudk b,fawmhrS r,HkMunf
aveJY As}}
]]rpöwm upfvf rufx&pf}}
eefpD'g0ifhu wpfcsuf 0if[efYonf/ vufaxmuf&Jt&m&dSu
ol pdwfvdkufrmefyg ajymrdjcif;jzpfí cGifhvTwfzdkY awmif;yefonf/
xdkYaemuf ruúqDuefrav;\ pum;udk qufí bmomjyefajymonf/
]]atmfwpfZu f dk axmifu vTwaf y;r,fqk&d if ol atmfwpfZt f pm;
axmifxJrSm oGm;aeyghr,fwJh/ ol tBuD;tus,f zsm;aevdkY q&m0efjy
awmh q&m0efu aq;jrefjref0,fraomuf&if aovdrfhr,fvkdY ajym
w,fwh/J 'gaMumifh olu tJ'D aiGtwkukad y;NyD; atmfwpfZu f kd aq;0,f
cdki;f rdygw,fwJh/ atmfwpfZf0,fvmwJh aq;aMumifh oltouf rao
wmygwJh/ tif; &maz;[m olYtwGuf toufyJ xifyg&JU/ olY pum;
awGxJrSm cifAsm; rMum;csiw f Jh tcspftaMumif;awGuawmh trsm;BuD;
udk ygaew,f}}
tpdk;& a&SUaetzdkYuawmh Mum;aeusrkYd ½dk;aeNyDjzpfaom Zmwfvrf;
wpfyk'yf if jzpfavonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 129

]]olu Y kd ajymvdkuyf g}} [k vpfwpfz;D vfu ajymw,f/ ]]uRefawmf


bmrS rwwfEkid b f l;vdk?Y trIukd reufjzef reufrSm ppfvrd rhf ,f/ tJ'u
D srS
w&m;½Hk;a&SUrmS ajymp&m&dw S mawG ajymygvdk}Y }
eefpD'g0ifhonf odyfNyD; pdwrf mol r[kw/f *sdK,mx&DA;D em;trnf
&dS rdef;uav;\rsufESmudk u½kPmruif;onfh rsufESmxm;jzifh Munfh
vdkuf vpfwpfzD;vf\rsufESmudk MunfhvdkuEf Sifh Asmrsm;vsuf &dS\/
vufaxmuf &Jt&m&dSu tpdk;&a&SUae\ pum;udk rdef;uav;tm;
pydefbmomjzifh jyefí &Si;f jyaeonf/ rdef;uav;onf avoHwdk;wdk;
jzifh pum;wpfcGef;? ESpfcGef;ajymonf/ NyD;awmh olYyg0gudk rsufESmvHk
atmif zHk;NyD; tcef;xJrS xGuo f Gm;avonf/
]]ol bmajymoGm;wmvJ}}[k vpfwpfz;D vfu ar;onf/
]]xl;xl;axGaxGawmh r[kwfygbl;}}[k &Jt&m&dSu jyefajz\/
]]olajymoGm;wmu wu,fvdkY vlwpfa,muf&JU touf[m tif;
tJovdk bmomjyef&ifvnf; r[kwfao;bl;As/ 'Dvdk tu,fí &Sifcspf
wJh rdef;uav; touftEÅ&m,fESifh BuHKaewJh tcgus&if &maz;
atmfwpfZu f dk owd&ygwJh}}
upfvfyufx&pfonf w&m;½Hk;pBuørS xGufum &Jt&m&dS ½Hk;buf
odkY avQmufomG ;onf/
]]olwdkYtwGuf bmrS vkyfray;Edkiaf wmhbl;vm; udk&,f}}[k eefpD
uar;onf/ ]]tao;tzGJ udpaö v; wpfcky/J aiG'*Fg;twk wpfa':vm
aMumifh vlESpfa,muf&JU om,maysmf&TifaewJh b0tysufcH&awmhrSm
vm;[if? rdef;uav;u aoab;eJY BuHKaew,f/ 'gaMumifhrdkY olYcspfol
u toufu,fzkdY vky&f w,f/ w&m;Oya'u u½kPw&m;&JU oabm
obm0udk em;rvnfawmhbl;vm; &Sif&,f}}
130 armifxGef;ol

]]w&m;Oya'u avmurSm u½kPmw&m;twGuf ae&mr&dSbl;


eefpD}} vpfwpfzD;vfu tajzay;onf/
]]txl;ojzifh tpdk;&a&SUaewpfa,muf&JU wm0ef0wå&m;xJrSm
vHk;0rygbl;/ tckudpörSm w&m;pGJwmuawmh tmCmwxm;NyD; vuf
pm;acswJhoabmESifh vkyfMuwmawmh r[kwfygbl;/ 'gayrJh 'Dvl&JU
trIu odyfxif&Sm;aeawmh tjypf'Pfuawmh tay;cH&rSm aocsm
oavmufy/J w&m;½Hk;awmfukd oufaocHypön;f trSw(f u)tjzpf wifjy
r,fh aiGtwk[m tckuk, d &hf JU tust
Ð w
d u f yfxrJ mS ygvmw,f/ oufao
awG tm;vHk;uawmh tJ'DaiGtwkudk 'DvlYqDu &wmygvdkY usrf;usdefNyD;
xGuMf urSmyJ/ *sL&DvlBuD;awGxJrSmuvnf; ruúqDuef wpfa,mufrS
rygbl;/ tJ'Dawmh tjypf&Sdw,fvdkY trsm;pku qHk;jzwfMurSm aocsm
aew,f}}
xdkaeY rGef;vGJydkif;wGif eefpD'g0ifhwkdY pHkwGJonf NrdKUESifh oHk;rdkifuGm&Sd
awmtkyq f DodkY jrif;&xm;wpfpD;jzifh iSuyf pfxGufcJhMuonf/ jrif;&xm;
udk eefpDudk,fwdkif armif;onf/ nDnmacsmarGUNyD; jrufcif;xlxyfaom
vrf;twdkif; c&D;oHk;rdkifrQ a&mufaomtcg ya&;&D; jrufcif;udk jzwf
onf/ xdkYaemuf ydkif'&macsmif;odkY a&mufonf/ xdkacsmif;\ wpfzuf
wGif avmif;ya&&D jrufcif;vGijf yif&\ Sd / þae&monf yvdkAm iSurf sm;
tkyfvdkuf oif;vdkuf usufpm;onhf ae&mXmeaywnf;/ vmcJh&onfh
c&D;rSm aysmfp&maumif;onf/ xdkYaMumifhvnf; tpdk;&a&SUae vpfwpf
zD;vfEiS hf eefp'D g0ifhwkYdonf &maz;ESihf &maz;\ cspo f l *sKd ,m x&D;AD;em;
\ aMuuGJrIudk owdr&Muawmhay/
olwdkYjrif;&xm; acsmif;bufodkY eD;vmaomtcg olwdkY\ nm
bufab;rS jrif;wpfaumif pdkif;oGm;oHudk Mum;&onf/ vSrf;Munhf
vdkufonhftcg qHyifeufeuf tom;rnf;rnf;ESifh vlwpfa,muf\
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 131

rsufESmudk &dyfceJ jrifvdkuf&onf/ jrif;orm;onf olwdkYaemufrS


vdkufvmNyD; ab;rS yef;wufum opfawmqDodkY pdkif;oGm;jcif; jzpfav
onf/
]]'Daumifh rsuEf mS udk wpfae&m&mrSm jrifz;l cJhovdyk }J } [k vpfwpf
zD;vfu a&&Gwfonf/ olonf rsufESmrsm;udk rSwfrdwwfol jzpf\/
]]'gayrJh b,fae&mrSm qdkwmawmh twdtus rrSwrf b d l;/ 'DteD;tem;
wpf0dkufu jcHorm;wpfa,mufvdkY xifwmyJ/ tdrfudk jzwfvrf;u
jyefwmyJjzpfr,f}}
olwkYod nf avmif;ya&&D jrufcif;vGijf yifay:wGif wpfem&DMumrQ
aeum yvdkAmiSurf sm;udk ypfMuonf/ tvGefoGuv f ufzswfvwfaom
eefp'D g0ifhonf ol\ q,fEh SpAf kYd aoewfjzifh auseyftm;&vsuf &So d nf/
olu olYtazmfxuf yvdkAm iSuw f pfpHk ydkí &onf/
olwkYdonf jrif;&xm;udk jznf;jznf;rSerf Sef armif;um tdrb f ufokYd
jyefvmcJhMuonf/ ydkif'&macsmif;ESihf udkufwpf&mcefYtuGmodkY a&muf
aomtcg opfawmxJrS jrif;wpfpD; xGuv f mNyD; olwkdYbuf vmae
onfukd jrif&onf/
]]apmapmu eefpw D kYd jrifvu
kd wf hJ vlEiS whf w
l ,f}} [k eefp'D g0ifu
h
ajymonf/
vpfwpfzD;vfonf wjznf;jznf;ESifh olwkdYbufodkY eD;uyfvmae
aom jrif;pD;orm;udk rsufajcrjywf Munhaf eonf/ jrif;pD;orm;onf
olYjrif; uke;f EDS;wGif xdk;xm;onfh aoewfukd qGJxkwNf yD; olYvufarmif;
wpfzufay: wifvu kd o
f nfukyd g jrifvku d &f \/ vpfwpfz;D vfonf olwkYd
jrif;rsm;\ ZufBudK;rsm;udk zswfceJ aqmifhqGJvdkufonf/
132 armifxGef;ol

]]Mo-vufpowfawmh rif;udk;uG/ ruúqDudk qifrfqdkwJh


aumifyJ}}[k vpfwpfzD;vfu a&&Gwfonf/ ]][kpd mxJrSm a&;vdkufwJh
twdkif; a>rwGeo f H ay;wmayghav}}
ruúqDudk qifro f nf tcsdeu f kd tv[ó tjzpfcHol r[kwaf y/
olonf aoewfrsm;ESifh ywfoufí txmuRrf;oljzpf&m ½kdifz,f
aoewf tvSrf;rDavmufonhf ae&modkY a&mufonfESifh wpfNydKifeuf
ol\ 0ifcsupf wmaoewfukd ajr§mufum jrif;&xm;ay:rS vlEpS af ,muf
qDokYd ypfvkud of nf/
yxrqHk; ypfcsufonf vpfwpfzD;vfESifh eefpD'g0ifhwdkY\ ESpf
vufrrQom uGmaom ycHk;rsm;Mum;rS jzwfum xdkifcHkaemufausmudk
xdrSefonf/ 'kw, d wpfcsuo f nf jrif;&xm;\ &THUumajceif;cHkukd rSeí
f
wwd,wpfcsufonf vpfwpfzD;vf\ abmif;bDatmufp ab;em;rS
jzwfoGm;onf/
vpfwpfzD;vfonf olYab;rS eefpDukd ajrBuD;ay:odkY usoGm;atmif
wGef;csvkduo f nf/ eefpD\ rsuEf SmrSm aoG;qkwfum jzLa&mfa&mf jzpfae
onf/ odkYaomfvnf; e,fpyfa'oü MuHK&wwfonfh ta&;tcif;rsm;
taMumif;udk Mum;zl;em;0&Sdxm;ojzifh owduif;vGwfoGm;atmif
aMumufjcif;? vefjY cif; rjzpf/ ESpOf D;pvH;k onf aoewfrsm;udk vufxJu
tvGwfrcH? vpfwpfzD;vfonf zifxdkicf Hkay:ü csxm;onfh bl;xJrS
usnfqefrsm;udk olYtdwfuyfxJodkY tjynhftodyf xnfhonf/
]]jrif;awG&JU aemufrSmyJaeaemf eefpD}} [k vpfwpfzD;vfu ajym
onf/ ]]'Daumif[m wpfcsdefu udk axmifcsypfcJhzl;wJh vlqdk;wpf
a,mufyJ/ tJ'gudk tcJrausjzpfNyD; vufpm;acszdkY BudK;pm;aewm/
tvSrf;u uGmawmh udkwdkY ypforQ olYukd rxdEdkifbl;qdkwm 'Daumif
odaew,f}}
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 133

]]&ygw,f/ eefpD raMumufygbl;}} [k jyefajymonf/ ]]'gayrJh


udkuvnf; eefpD tem;rSmyJaeyg/ [dk; [dk; bufpf &yfvdkufawmh}}
eefpDonf olYjrif; bufpf\ vnfqHarG;udk yGwfí acsmhonf/
vpfwpfzD;vfuawmh aoewfudk toifhjyifum teD;wGif &yfaeonf/
olYaoewfESifh tvSrf;rDonfhae&modkY olY&efol a&mufvmygap[k
uswd í f qkawmif;vsuf &Sdavonf/
odkYaomfvnf; ruúqDudk qifrfonf vpfwpfzD;vf a&mufapcsif
onfh ae&mudk a&mufrvm/ olYtwGuf ab;tuif;qHk; ae&mrS aeí
vufpm;acs&ef tm;xkwfvsuf &Sdonf/ olonf tEÅ&m,fuif;Edkif
avmufonfh ae&mwpf0kduw f Gif jrif;udk auGUumywfum pD;NyD; vsijf ref
zswfvwfpGm vIyf&Sm;vsuf&Sd\/ ol\ om;aumifrsm; jrif;ESpfaumif
aemufodkY a&mufoGm;onfudk jrifvdkufaomtcg olonf olYjrif;udk
nmbufokYd auGUpD;NyD; aoewfEiS hf vSr;f ypfonf/ usnq f efonf tpdk;&
a&SUae\ OD;xkyu f kd azmufxGuo f mG ;onf/
wpfBudrw f Gif ruúqDudk qifrfonf twGut f qvGJum olcefYrSef;
owfrw S xf m;onfh vdki;f udk ausmv f eG Nf yD; a&mufvmonf/ vpfwpfz;D vf
\ aoewfajymif;rS rD;yGifhwpfyGifh jzmceJ xGufoGm;onf/ ruúqDudk
qifro f nf zswcf eJ acgif;udk iHkcY svkud Nf yD; ab;uif;&mae&modkY csucf si;f
jyef qkwcf mG vdku&f avonf/
ruúqDudk qifrfu aemufwpfcsuf xyfypfonf/ eefpD'g0ifhqDrS
atmfoHwpfcsuf xGufvmonf/ vpfwpfzD;vfu aemufodkY csmceJ
vSnfhMunhfonf/ eefpD\ yg;wpfzufwGif aoG;prsm;/
]]eefpDudk rxdbl;/ usnfpwpfp &SyfrSefwm? olypfvdkufwJh
usnfqefu vSnf;bD;udk 0ifrSefw,fESifh wlw,f}}
134 armifxGef;ol

]]ypfuGi f;aumif;aumif;wpfcsufavmuf &vdkuf&if b,f


avmufaumif;rvJ}} [k vpfwpfzD;vfu nnf;onf/
ruúqDudk qifrfonf olYjrif;udk ZufowfNyD; aemufwpfausmh
aoaocsmcsm csdefjyefonf/ olypfvdkufaom usnfqefonf zvdkif;\
vnfyif;udk 0ifrSefonf/ zvdkif;onf wHk;ceJ vJusoGm;onf/ jrif;r
bufpo f nf vefzY swu f m uqkepf kid ;f í ajy;oGm;onf/ þwGif ruúqu D kd
qifrof nf tcGiahf umif;udk vufvw T rf cHbJ eefp'D g0ifhbufoYkd usnq f ef
rsm; ypfvTwv f kduof nf/
]]0yf 0yf 0yfae}} [k vpfwpfz;D vfu atmfonf/ ]]jrif;tem;rSm
uyfNyD; 0yfae? acgif;raxmifESifh}} olonf eefpDudk jrif;aoaumif\
aemufbuf&Sd jrufyifrsm; tMum;odkY a&mufoGm;atmif wGef;ydkY&ef
pdwful;vdkufao;onf/ puúefYydkif;rQom&Sdrnfh þw'F*tcsdefuav;
rSmyif ruúqDuefrav;\ pum;rsm;onf olYpw d t f wGi;f odkY xl;qef;pGm
0ifa&mufvmonf/
]]&Sif cspfwJh rde;f uav; touftEÅ&m,fESihf MuHKaewJhtcgus&if
&maz; atmfwpfZu f kd owd&yg}}
vpfwpfzD;vf\ EIwrf S roJruGJ a&&GwfoHwpfoH xGuv f monf/
]]eefpD jrif;aoaumif&JU ausmay:u ausmfNyD; aoewfESifh rem;
wrf; ypfay;? olYudk rxdcsifaeygap/ ol aumif;aumif; jyefrypfEdkif
atmif vkyx f m;Edkif&if awmfNyD/ udk tpDtpOf wpfck vkyfcsiv f dkY}}
eefpDu zswfceJ vSrf;Munho f nf/ vpfwpfzD;vfonf olY tdwf
uyfxJrS armif;cs"m; xkwfí zGifhvkdufonfudk jrif&onf/ olonf
qufí MunfhraeawmhbJ rsufESmudk jyefvSnhu f m &efolqDokdY aoewf
usnfqefrsm; w&pyf ypfvTwfvsuf &Sdavonf/
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 135

ruúqDukd qifrfonf wpfzufrSm aoewfoHrsm; pJoGm;csdeftxd


pdw&f Snfvuf&Snjf zifh apmifhqdkif;aeonf/ olYwGif tcsdeaf wG trsm;BuD;
&Sdaeao;onf[k wGufonf/ tcsnf;ESD;jzpfaprnfh pGeYpf m;rIrsdK;udkawmh
ol rvkycf si/f olonf jrif;ay:wGif rsuEf mS tyfNyD; Nidraf eonf/ aoewf
oH &yfoGm;onfESifh wpfNydKifeuf olonf jrif;udk tomt,m a&SUodkY
wdk;um jrif;aoaumif\ txufü ay:aeaom ypfrw S qf DokYd aocsmpGm
csdefí olYaoewfarmif;udk qJn G §pv f dkuo
f nf/
jrif;aoaumif\ txufü ay:aeaom rnf;rnf;t&m0w¬KESpcf k
pvHk; vIyf&Sm;jcif; r&Sd/ olonf olYjrif;udk tomwdkYum a&SUodkY tenf;
i,f wdk;vmonf/ olonf tpdk;&a&SUae 0yfae&mrS xNyD; 'l;wpfzuf
axmufí xkid fvku d o
f nfukdvnf;aumif;? olYbufokdY ajymif;wdkaoewf
jzifh vSrf;csdefvdkufonfudkvnf;aumif; jrifvdkuf&\/ olonf OD;xkyf
udk a&SUodkY idkufusvmatmif qJGcsvdkufNyD; olYudk rxdbJ jzwfoef;oGm;
rnfh aoewfusnfqeftvmudk apmifhonf/
ajymif;wkdaoewfqDrS rD;awmufBuD; wpfckESifhtwl us,favmif
jyif;xefaom toHwpfoH xGufay:vmonf/ ruúqDudk qifro f nf
oufjyif;wpfcsuf csonf/ olYwpfudk,v f Hk; aysmhwD;aysmhacG jzpfvmNyD;
,drf;xdk; vIyf&Sm;vmonf/ xdkYaemuf cyfjznf;jznf;yif jrif;ay:rS
atmufodkYusonf/ toufuif;rJhaeaom a>rqdk;wpfaumif b0odkY
a&mufomG ;cJah vNyD/
aemufwpfaeY eHeufq,fem&D tcsdefwGif w&m;½Hk; ½Hk;xdkifonf
tar&duef jynfaxmifpkESihf &maz; atmfwpfZt f rIukd a&S;OD;pGm ac:onf/
vufarmif;wpfzufwGif ywfwD;odkif;xm;aom tpdk;&a&SUaeonf
xdki&f mrSxum ½Hk;awmfodkY avQmufvJcsuf ay;onf/
136 armifxGef;ol

]]w&m;olBuD;rif;cifAsm;? uRefawmf 'DtrItwGuf tqHk;owf


avQmufvJcsufudk wifjyvdkygw,f/ 'DtrIrSm w&m;cH[m tjypf&Sd
Edkifayr,fhvdkY tjypf'Pfwpf&yf csrSwfay;zdkYtwGuf tpdk;&bufu
ckid v
f Hkwho
J ufao tvHktavmuf jyEkid w f hJ tajctae r&Syd gbl;/ 'DtrI&UJ
tajccH jzpfwJh oufaocHypönf;udk tck rwifjyEkdiyf gbl;/ 'ghaMumifh
½Hk;awmfu 'DtrIudk yvyfay;zdkY uRefawmf wifjyygw,f}}
w&m;½Hk; acwå&yfem;onfh rGef;wnfhtcsdefwGif vufaxmuf
&Jt&m&Sd upfvfyufx&pfonf tpdk;&a&SUae\ ½Hk;cef;twGif;odkY 0ifvm
onf/
]]uRefawmf ruúqDudk qifrf&JU tavmif;udk wpfcsuf0ifMunhfcJh
w,f}}[k &Jt&m&Su d ajymonf/ ]]olwkYd tavmif;udk ususee ppfaq;
NyD;oGm;NyD/ qifrq f kdwJh aumif[m awmfawmfudk Murf;wrf;wJh aumifAs/
cifAsm; olYudk b,fvdk usnfqefrsdK;ESifh ypfvdkufygvdrhfvkdY tm;vHk;u
wthHwMo jzpfaeMuw,f/ tcsdKUuawmh oHrIdawG xnfhypfvdkufwm
jzpfr,fvdkY ajymaeMuw,f/ 'Dtaumifukd,fay:rSm &xm;wJh qefcg
aygufawGvkd taygufrsdK;awGukd uRefawmf wpfcgrS rjrifcJhzl;bl;}}
]]cifAsm;&JU trIrSm t"duxm;NyD; wifjyr,fh oufaocHypönf;
trSw(f u)ESihf ypfvdkuw f myJ upfvf}} [k a&SUaecsKyfu jyefajymw,f/
]]uRefawmft h zdkYuawmh 'DaiGwkaMumifh odyu f kduHaumif;oGm;wm/ aiGwk
u usnpf awG trsm;BuD; zGmxGuo f mG ;wmqdkawmh odyu f kd xda&mufwm
aygh/ uJygav 'gudk tomxm;vdkufygawmh/ cifAsm; [kd ruúqDuef
rav; b,frSmaew,fqdkwm twdtus od&atmif pHkprf;ray;Edkifbl;
vm;Asm/ rpöeefpD'g0ifhu tJ'D aumifrav;aewJhae&mudk odcsifae
w,fAs}}
  
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 137

         
qdkMuygpdkY ... &JU/
naepm pm;tNyD;rSm cifAsm;[m e,l;a&mufNrdKUawmf ba&mh'fa0;
vrf;rBuD;twdkif; vrf;avQmufvmonf/ cifAsm;&JU yg;pyfrSm cJxm;
wJh aq;jyif;vdyfukefonftxd avQmufr,fqdkwJh pdwful;eJYqdkawmh
q,frdepfavmufawmh Mumr,fvdkY cifAsm; em;vnfxm;w,f/ acgif;
xJrSmuvnf; ba&mha0;jyZmwf½HkrSm 0ifMunfh&&if aumif;rvm;vdkY
awG;vmw,f/ tvGrf;jyZmwfMunfh&if aumif;rvm;/ wjcm; b,fvkd
ZmwfrsdK;Munfh&if aumif;yghrvJ ponfjzifhvnf; awG;vmaew,f}}
f &uf cifAsm;&JU vufarmif;udk vufwpfzuf
]]tJ'Dtcsed rf Sm ½kww
u vmudkifvkdufw,f/ cifAsm;u vSnfhMunfhvdkufawmh rdef;racsm
wpfa,muf&JU &ifzdkp&maumif;wJh rsufvHk;awGeJY &ifqdkifvdkuf&w,f/
ol 0wfpm;qif,ifxm;yHkuvnf; tHMh op&m aumif;aew,f/ wpfukd,f
vHk;rSm 0wfxm;wmu teufa&mif? pdefawGuvnf; tjynfhqdkawmh
tHMh oygayraygh/ trsdK;orD;u okwfoD;okwfjymeJY cifAsm;&JU vufxJukd
ylylaEG;aEG; axmywfrkefYvdwfwpfvw d f xdk;xnfhvdkufw,f/ NyD;awmh
uwfaMu;ao;ao;av;wpfvuf qGJxkwfvdkufNyD; cifAsm;&JU ukwf
tusÐrSm wyfxm;wJh 'kw, d Mu,foD;udk jzwfvdkufw,f/ NyD;vJ NyD;a&m
138 armifxGef;ol

vrf;wpfzufukd jzwful;oGm;w,f/ aemufukdvJ vSnhMf unfhvSnfhMunfh


eJY txdwfxdwf tvefYvefY jzpfvdkY}}
tJ'g[m tvGefoefYpifwJh pGefYpm;rIyJ/ cifAsm; vufcHrvm;?
cifAsm;u vufrcHEdkifygbl;qdk&ifawmh cifAsm;taeeJY pdwftaESmifh
t,Sujf zpfoGm;wJt h wGuf wpfrsuEf mS vHk; eD&oJ mG ;w,f/ vufxJ a&muf
aewJh rkeYvf w
d uf kd &Suuf k;d &Suu
f ef;eJY vrf;ab;ypfcsvkud Nf yD; jyKwfomG ;wJh
Mu,foD;udk tlwD;tlaMumifeJY vdkuf&Smae&if; ba&mh'fa0; vrf;rBuD;
twdkif; qufavQmufvmw,f/
ppfrSefwJh pGefYpm;olawG[m odyfNyD; rsm;rsm;pm;pm; &dSwm r[kwf
bl;/ trsm;tm;jzifh enf;opfawGoHk;aeMuwJh vkyif ef;&Siaf wG[m ppfrSef
wJh pGefYpm;olawGvdkY qdk&rSmyg/ olwdkY[m olwdkY vdkcsifaewJh t&mawG
aemufudk vdkufaeMuwJh vlawG r[kwfvm;/ ppfrSefwJh pGefYpm;ol[m
&nf&G,fcsirf &dSbJ a&SUudk wdk;oGm;avh &dSw,f/ ol[m udk,u f sdK;udkom
Munfhwwfol r[kwfygbl;/ udk,f rodwJh uHMur®meJY awGUzdkY a&SUudkyJ
wdk;wufMuygw,f/
wpf0ufwpfysuf pGefYpm;olawGuawmh &JvJ &J&ifhw,f/ xl;vJ
xl;jcm;w,f/ olwdkYuawmh ta&twGuftm;jzifh tawmfrsm;ygw,f/
a&S;acwf ESpfaygif;rsm;pGmuwnf;u tJ'D yk*¾dKvfawGu ordkif;udk
xl;qef;wJh tjzpftysufawGeJY pnfyif<u,f0apcJhwJh vlawGyg/ 'gayrJh
olwkYd vlpk[m ppfrSeaf om pGefYpm;olawG&JU aemufvku d af wGawmh r[kwf
Muygbl;/
½l;a'ghzfpwdkif;em;[m ppfrSefwJh pGefYpm;ol wpfa,mufyg/ ol[m
rarQmfvifhwJh t&mawGeJY &ifqkdif&zdkYtwGuf olYtcef;xJu tjyifudk
rxGufbJ aewJh&uf enf;enf;yJ &dSygw,f/ olYtzdkY b0&JU pdwf0ifpm;
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 139

p&m taumif;qHk;t&m[m vrf;avQmufoGm;&if;eJY aemufwpfvrf;&JU


axmifhxJrSm bmr&dSvJvdkY pOf;pm;&wJh tvkyfyg/ wpfcgwavrSmawmh
uHMur®mudk aoG;aqmifjzm;a,mif;csifwJh olYpwd faMumifh ol[m xl;qef;
wJh vrf;awGay:udk a&mufoGm;w,fvdkU qdk&ygvdrhrf ,f/
vufawGUtm;jzifh olBuHKcJh&wmawGukd jyefMunfhvkdu&f if &JXme
rSm ESpfBudrfwdwd tcsdefukefcJh&zl;ygw,f/ rMumcPqdkovdk ol[m
vlvdrfvlnm vlvnfvleyfawGMum;udk a&mufoGm;avh&dSygw,f/ olY
em&DeYJ aiG[m 'kp½dkuo
f rm;awGtwGuaf wmh rufarmp&mawGyg/ 'gayrJh
oluawmh pdk;&drfaomuqdkwm r&dSygbl;/ b,fawmhrS avsmhroGm;wJh
pdwtf m;xufoefrIeJY pGefYpm;rIawGaemufukd waumufaumuf vdkufae
wmygyJ/

Ä
wpfnaecif;rSm ½l;a'ghzf[m NrdKUawmfBuD;&JU a&S;a[mif;&yfuGuf
jzpfwhJ tv,fykid ;f bufu vrf;wpfvrf;ay:rSm avQmufomG ;aeygw,f/
vrf;ab; 0J,m yvufazmif;awGay:rSmawmh vlwef;BuD; ESpfwef;
&dSaeygw,f/ udk,fhOD;wnfcsuef JY udk,fhvrf;udk,foGm;aeMuwmyg/ vl
a&pD;aMumif;BuD; ESpfaMumif; pD;qif;aeovdkygyJ/ vlawGtm;vHk;
tdrftjyefc&D;rdkY okwfajcwifaeMuwmyg/ 'gayrJh udk,fa&mpdwfyg
*emrNidrjf zpfaewJh yk*Kd¾ vfuawmh pGepYf m;cef;&Smcsiw
f meJY tdru
f kd pGeyYf pfNyD;
xGuv f maeygw,f/
pGefYpm;rIudk &SmazGaeol vlwpfa,muftzdkYuawmh auseyf
tm;&p&myg/ ol[m wnfNidrfat;aq;pGmeJY 0J,m ywf0ef;usifudk
*½kwpdkufMunfhNyD; avQmufvmaeygw,f/ aeYcif;rSmawmhjzifh ol[m
140 armifxGef;ol

pE´&m;ta&mif;qdkifwpfqdkifu ta&mif;pma&; wpfa,mufyg/ 'g


aMumifhrvkYd J olv
Y nfyif;rSm euúwkid u
f kd oyfoyf&yf&yf wyfxm;ygw,f/
euúwdkifudk n§yfxm;wJh uvpfuav;[m Oóz,m;ausmufeJY vkyf
xm;wJh uvpfuav;yg/ omref ½dk;½dk;yifuav; r[kwyf gbl;/
olavQmufvmaewkef;rSm vrf;ab;wpfae&mu pum;ajymoH
awG Mum;&ygw,f/ yxrawmh olYpdwu f dk qGJaqmifvdkufovdkygyJ/
'gayrJh oHo,pdwfeJY pdw0f ifpm;ovdk jzpfcJw h myg/ olpY w d f[m cspjf cif;
yJ/ tjyif;txefajymqdkaewJh pum;oHawGqDu wpfqifh tJ'DvlawG&JU
aemufbufrSm&Sw d Jh pm;aomufqdkifay:udk a&mufoGm;w,f/ NyD;awmh
ol&JU'kwd,tMunhf[m pm;aomufqkdifwpfzufu taqmufttHk&JU
tay:rSm qJGxm;wJh qdkif;bkwfqD a&mufoGm;w,f/ ]oGm;a&m*guk
q&m0ef}vdkY a&;xm;wJh qkid ;f bkwfyg/
tJ'Daemufawmh olYrsufvkH;awG[m vlaumif tvGefBuD;rm;
xGm;usKd if;wJh eD*½k;d BuD;wpfa,mufqDukd a&mufoGm;ygw,f/ eD*½dk;BuD;
[m yef;yGihyf ef;cufawG tjynhf½kdufxm;wJh teDa&mif ukwftusÐ? t0g
a&mifabmif;bD 0wfxm;w,f/ acgif;rSmvJ ppfok;H uufO;D xkyf aqmif;
xm;w,f/ ol[m jzwfoGm;jzwfvmvkyfaewJh vlawGudk uwfuav;
awG a0ay;aew,f/ olYtaeeJY ,lwJhvlawGukyd J ay;aewmyg/
oGm;ukq&m0ef&JU aMumfjimrsdK;u ½l;a'ghzf awGUae jrifaeusrdkY
½kd;aeygNyD/ 'gaMumihfrdkYvJ 'DaMumfjimuwfjym;awG a0aewmudk ol
pdwrf 0ifpm;cJyh gbl;/ 'gayrJh tcknrSmawmhjzifh eD*½dk;BuD;u uwfwpfck
udk olYvufxJ xdk;xnhfvkdufygw,f/ oluvnf; rjiif;omawmhwJh
twGuf ,lxm;vdku&f ygw,f/ eD*½dk;BuD;&JU vkyyf ku H kid yf kH vdrm® yg;eyfru
I kd
pdwfxJu usdwfNyD; oabmusvdkY jyHK;aerdygw,f/
eD*½kd;BuD;eJY udkuftenf;i,fuGmudk a&mufawmh ½l;a'ghzf[m
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 141

olYvufxJu uwfudk pdwrf yghwygeJY Munhv f dkurf dygw,f/ ol tHhtm;


oifhoGm;w,f/ uwfudk tjyeftjyef tvSeftvSef Munhfw,f/ aemuf
wpfcg pdwf0ifwpm;eJY xyfMunhfjyefw,f/ uwf&JU wpfzufrSm bmrS
rygayr,fh usefwpfzufrSmawmh rSief JY a&;xm;wJh pum;oHk;vHk; &Sad eyg
w,f/ ]wHcg;pdrf;} wJh/
tJ'Daemufawmh olYa&SUajcvSrf; oHk;vSrf;tuGmrSm vlwpfa,muf
[m eD*½dk;BuD;ay;vdkuwf Jh aMumfjimuwfjym;udk vrf;ay:rSm csypfcJhwm
jrifvku
d &f w,f/ ½l;a'ghz[
f m tJ'pD m&Guaf umuf,Nl yD; Munhv f ku
d wf ,f/
uwfay:rSm oGm;q&m0ef&JU emrnfeJY vdyfpmudk ½dkufEySd x f m;wm awGU&
w,f/ ]oGm;EIwf? oGm;zm? oGm;zm} pwJh ukoyHk ukoenf;awGudk
a&;xm;wJhtjyif ]remrusiaf paom cJGpdwu f koenf;rsm;} udkyg azmfjy
xm;ygw,f/
pE´&m;ta&mif;orm; ½l;a'ghzf[m vrf;axmifhrSm &yfNyD; pOf;pm;
aeygw,f/ aemufawmh vrf;udk jzwful;NyD; aemufwpfvrf;qD
a&mufatmif arsmygoGm;w,f/ NyD;awmh apmapmu oljrifcJh&wJh eD*½dk;
BuD;udk rjrifcsifa,mifaqmifNyD; olYa&SUu jzwfvmcJhygw,f/ tck
'kwd,tBudrf jzwfawmhvJ eD*½kd;BuD;u olYvufxJukd uwfwpfck
ay;jyefygw,f/
ol[m eD*½dk;BuD;ay;wJh uwfudk trSwfwrJh ,lvmcJhygw,f/
ajcvSr;f q,fvSr;f avmuf ta&mufrmS ol[m uwfjym;udk aoaocsmcsm
Munhfjyefygw,f/ vufa&;u yxruwfrSm oljrifcJh&wJh vufa&;eJY
wpfax&mwnf;yJ/ a&;xm;wmu ]wHcg;pdrf;pdrf;} wJh/ yvufazmif;
tay:rSm uwfjym;oHk;av;jym;usaewm awGU&vdkY olaumufMunhw f ,f/
uwfjym;tm;vHk;rSm awGU&wmu oGm;ukq&m0ef&JU aMumfjimawGcsn;f yJ/
aphpyfaocsmwJh ½l;a'ghzpf wdki;f em;[m 'Dupd rö mS pl;prf;rIukd ESpBf udrf
142 armifxGef;ol

wdwd vkyfcJNh yD;ygNyD/ ol&xm;wJh tajzt& aemufxyf&mS azG pl;prf;rIukd


jyK&OD;awmhrmS aygh/
½l;a'ghz[f m eD*½dk;BuD;&yfaewJh ae&mudk cyfjznf;jznf; jyefavQmuf
vmw,f/ 'DwpfBudrrf Smawmh eD*½kd;BuD;qDu bmuwfrS r&ygbl;/
vGefvGefuJuJ awmufyajymifvufwJh t0wftpm;awGudk 0wfpm;
qif,ifxm;ayr,fh eD*½dk;BuD;[m olYobm0twdkif;&Sad ewJh ½kdif;pdkif;rI
udkawmh zHk;uG,v f dkY r&ygbl;/ rsuEf Smxm;u cyfMurf;Murf; cyfqdk;qdk;
ygyJ/ ol[m vufxJu uwfawGudk ,Ofaus;acsiHwJh trlt&meJY jzwf
oGm;jzwfvm vlawGudk ay;aeqJyg/
rdepf0uf wpfBudrf olYyg;pyfu pum;ajymoH Mum;&ayr,fh ryD
ro jzpfvGef;tm;BuD;awmh olbmajymw,fqkdwm em;rvnfEdkifygbl;/
trSefawmh eD*½dk;BuD;[m uwfawGudkom t"du xdef;csKyfxm;wm
r[kwfbl;qdkwm 'DwpfBudrfrSm ½l;a'ghzf odvdkufygw,f/ eD*½dk;BuD;&JU
rsufESmae rsufESmxm;eJY MunhfyHk ½IyHk[m at;wdat;pufeJY raxrJhjrif
jyKcsiof vdkvkd txiftjrifao;ovdkvkd bmvdkvkyd g/
eD*½dk;BuD;&JU tMunhf[m pGefYpm;rIudk &SmazGol ½l;a'ghzf&JU pdwfudk
emusn;f atmif vkyv f kdufovdk jzpfoGm;ygw,f/ olYukd vdkvm;aew,f
qdkwJh oabmobm0uawmh eD*½dk;BuD;&JU rsufESmrSm xif[yfaewm
udk olowdxm;rdaeygw,f/ uwfay:rSm a&;xm;wJh pum;vHk;awG[m
b,fvdkyJ vQdKU0Sufonfjzpfap? b,fvdk t"dyÜm,fudkyJ aqmifaqmif
vlrnf;BuD;[m jzwfomG ;jzwfvmvkyaf ewJh vltkyBf uD;xJu olYukd csn;f
ESpfBudrfwdwd a&G;cJhw,f r[kwv f m;/ tckusawmhvnf; eD*½dk;BuD;[m
olYukd todÓPfuif;rJhwJh vlwpfa,mufvdkY owfrSwfNyD; ½IwfcscsifwJh
pdwf ay:aeyHkyJ/
vli,fwpfa,mufjzpfwJh ½l;a'ghzf[m olU&JUpGefYpm;rI &Sdvdrhrf ,fvdkY
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 143

,lq&wJh taqmuftODudk MunfhNyD; pOf;pm;cefYrSef; aeygw,f/


awmfawmfhudk jrifhrm;wJh ig;xyftaqmufttHkBuD;yg/ olapmapmu
tm½Hka&mufomG ;cJhwJh pm;aomufqdkiaf o;ao;[m ajrnDxyfrSm &Sdaeyg
w,f/
yxrxyfu tck ydwfxm;ygw,f/ Munh&f wm OD;xkyfvkyfief;
vm;? 'grSr[kwf om;arG;eJY ywfoufwJh vkyif ef;vm; wpfckckjzpf&r,f
vdkY olxifw,f/ 'kwd,xyfrSmawmh rSdwfvdkuf yGifhvdkuf jzpfaewJh
vQyfppfrD;vHk;awGeJY qkdif;bkwf? tJ'Dqkid f;bkwfudk jrifwmeJY oGm;ukq&m
0ef&JU aq;cef;qdkwm olodw,f/ tJ'Dtcef;&JU txufbufrSmuawmh
vlaygif;pHkaewJh tcef;vdkY ,lq&ygvdrfhr,f/ bmyJjzpfjzpf cef;qD;awG
wyfxm;wmuawmh trsm;BuD;yJ/
tcef;tm;vHk;udk ydkufpdyfwdkuf MunhftNyD;rSm ½l;a'ghzf[m
oGufvufzswfvwfpGmeJY tay:xyfukd wufcJhw,f/ NyD;awmh aumfaZm
cif;xm;wJh avScg;xpfawGtwdkif; qufNyD; wufvmcJh&mu avSum;
xdyfqHk;a&mufawmh ol &yfvdkuw f ,f/ tcef;awG Mum;rSm&SdaewJh pMuø
vrf;[m "mwfaiGUrD;tdrEf SpfvHk; xGef;xm;ayr,fh odyfNyD; vif;vif;
csif;csif;r&SdvSbl;/ "mwfaiGU rD;tdrfwpfvHk;u olY&JU nmbuftawmf
a0;a0;rSm &Sdaew,f/ usefwJh rD;tdrw f pfvHk;uawmh ol&JU b,fbuf
oleYJ teD;qHk;ae&mrSmyg/
ol[m oleJY teD;qHk; rD;tdrfbufudk vSrf;Munhfvdkufygw,f/
cyfrSdefrSdef rD;a&mifatmufrSm wHcg;pdrf;wpfckudk vSrf;jrif&ygw,f/
tcsdefawmfawmfMumwJhtxd ol[m wefYaew,f/ olYpw d ftm½HkxJrSm
uwfawG a0aewJh eD*½dk;BuD; ay:vmw,f/ eD*½dk;BuD;u olYudk rax
av;pm; trlt&meJY avSmifjyHK; jyHK;jyaeovdkyJ/ aemufawmh ol[m
144 armifxGef;ol

wHcg;pdrf;qDukd wnfhwnfh avQmufoGm;NyD; wHcg;udk acgufvdkufw,f/


tJovdk wHcg;acgufNyD; txJu wHkYjyefrIudk apmifhpm;ae&wJh
tcsed fuav;[m ½l;a'ghzftwGufawmh &ifckefoH tvGejf refaewJh umv
uav;yg/ wHcg;pdrf;&JU aemufuG,fu bmrsm; xGufvmrvJqdkwJh
tawG;[m &ifukd w'dw'f w d f ckeaf pwm trSeyf g/ wHcg;aemufrSm ab;
tEÅ&m,f aojcif;? cspfjcif;arwåm? 0rf;enf;aMuuGJp&m? &,fp&m
bmrsm;xGuv f mrvJ/
txJu csKd ;csdK;cRwfcRwf toHMum;&w,f/ wHcg;[m jznf;jznf;
csif; yG i fho Gm ;w,f/ touf E Sp f q ,f awmif r&Sdavmuf ao;wJh
rdef;uav;wpfa,muf rsufESmu jzLa&mfa&mfeJY ajcvSrf;u rrSefbl;/
',D;',kdif jzpfaew,f/ olr[m wHcg;vufudkifudk udkifNyD; wHcg;udk
qJGzGifhay;w,f/ olr&JU wpfukd,fvHk; ,drf;,dkifaew,f/ vJusawmh
rvdk jzpfomG ;wJt h wGuf ½l;a'ghzu
f vSr;f zrf;vdkuNf yD; eH&Hukd uyfcsxm;wJh
ESpfa,mufxkdifqdkzmay: ydkYay;w,f/ qdkzmu a[mif;vGef;tdkvGef;vdkY
ta&miftqif; r&Sdawmhbl;/ ol[m wHcg;qD jyefoGm;NyD; ydwfvdkuf
w,f/ tcef;xJudk wpfcsufa0hMunhfvdkufw,f/ oyfoyf&yf&yf?
oefY&Sif;w,f/ 'gayrJh tcef;xJrSm olzwfvdkY&wJh Zmwfvrf;uawmh
tvGefqif;&Jjcif;[m 'Dtcef;udk vTrf;rdk;aew,fqdkwJh tcsufyJ/
rdef;rysdK[m qdkzmay:rSm NidrfqdwfpGm vSJaewkef;yJ/ owdarhae
w,fvkdY xifygw,f/ ½l;a'ghzf[m tcef;xJrSm wpfckck awGUvkdawGUjim;
vdku&f Smaeygw,f/ ol[m OD;xkyu f kd cRwfNyD; rde;f rysdKudk ,yfcyfay;ae
ygw,f/ olYenf;[m xda&mufygw,f/ OD;xkyfEIwfcrf;u rdef;rysdK&JU
ESmacgif;udk oGm;½dkufrdawmh rsufvHk;zGifhMunhfygw,f/ tJ'DtcgrSm
vli,f½l;a'ghz&f UJ ESvHk;om;[m tckejf refvm&ygw,f/ rsuv f Hk;? rsucf kH;?
ESmacgif;? yg;pyf? qHyif pwJh t&mtm;vHk;[m rdef;uav;&JU tvSudk
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 145

yDjyifay:vGiaf pygw,f/ 'gayrJh olr&JU rsuEf Sm[m ydecf sK;H NyD; jzLa&mfa&mf
jzpfaeygw,f/
rdef;uav;u olYudk wnfNidrfat;aq;pGm vSrf;MunhfNyD; jyHK;yg
w,f/ ]]bmvJ uRefr owdarhomG ;w,f r[kwfvm;}} vdkYvnf; vSr;f
ar;ygw,f/ ]]'guawmh b,fol rarhbJaervJ&Sif/ oHk;&ufwdwd
bmrSrpm;&bJ ae&wJh vlwpfa,muftzdkY bmjzpfvmEkdifovJqdkwm
prf;MunfhMuzdkY aumif;w,f}}
]]bm}} ½l;a'ghzfu wtHhwMo a&&GwfNyD; ckefxvdkufygw,f/
]]udk,jf yefvmwJhtxd apmifOh D;aemf}}
½l;a'ghzf[m tpdrf;a&mifwHcg;udk zGifhNyD; tjyifudk ajy;xGufoGm;
w,f/ avScg;uae ajy;qif;oGm;w,f/ aemufrdepfESpfq,ftwGif;
rSmyJ ol jyefa&mufvmw,f/ wHcg;pdrf;udk ajceJYuefzGihw f ,f/ olYvuf
ESpzf uf[m atmufbuf pm;aomufqkdifeJY pwdk;qdkifu 0,fvmwJh
pm;aomufp&mypönf;awGudk ayGUydkufvm&vdkY rtm;bl; r[kwfvm;/
½l;a'ghz[ f m olYvufxJu ypön;f awGukd pm;yGaJ y: csvkud wf ,f/ aygifrkeYf
eJY axmywf? trJom;? udwfrkefYrsdK;pHk? bDpuGwfrsdK;pHk? Muufuif
wpfaumif? tcsOfrsdK;pHk? EGm;EdkYwpfykvif; vufzuf&nf pwJhypönf;
awGyg/
]]tpmrpm;bJ ae&r,fqdkwm[m awG;Munhfvdkuf&if &,fp&m
BuD;}}vdkY ½l;a'ghzu
f ajymw,f/ ]]'grsKd ;udkawmh a&G;aumufyJG aqmifyk'f
awmif vkyfzdkY roifhbl;/ uJ-npmuawmh tqifoifh jzpfaeNyD}}
½l;a'ghzfu trsdK;orD;udk wGJNyD; pm;yGJu ukvm;xkdifrSm xdkifckdif;w,f/
NyD;awmh ar;w,f/ ]]vufzuf&nfxnhfzdkY yef;uefr&Sdbl;vm;}}wJh/
rdef;rysdKu ajzw,f/ ]]jywif;aygufem;u pifay:rSm &Sdw,f}} wJh/
]]½l;a'ghzf[m yef;uefudk ,lNyD; jyefvSnhfvmw,f/ cGufxJudk
146 armifxGef;ol

EGm;EdkY tjynfhxnhaf y;w,f/ ]]'gudk t&ifaomufvku d }f } vdkY oluajym


w,f/ ]]NyD;&if vufzuf&nfaomuf/ MuufawmifyHav;wpfckvJ
0g;aygh/ csOfzwfuawmh reufjzefusrS pm;/ tckavmavmq,f
awmhjzifh rif;u udk,fhudk {nfhonfvkyzf dkY cGifhjyKr,fqdk&if udk,fwkdY
npm twlwl pm;Mur,f}}
½l;a'ghzf[m ukvm;xdkifwpfvHk; ,loGm;NyD; pm;yGJrSm xdkifw,f/
rde;f rysdK&JU rsufvHk;awG[m vufzuf&nfaomuftNyD;rSm ydkNyD; awmufy
vmw,f/ olr[m tpm;tpmawGudk jznf;jznf;rSefrSef pm;w,f/
pm;&if;pm;&if;eJY olr[m tm;jyefjynfhvmw,f/ oufaomifhoufom
vnf; &Sdvmw,f/ tJ'DtcgrSm olr[m olr&JU tao;pm;Zmwfvrf;
uav;udk ajymjyw,f/
olr&JU Zmwfvrf;u odyfawmh rqef;ygbl;/ e,l;a&mufvdk
NrdKUawmfBuD;rSm aeYpOfeJYtrQ jzpfaewJh axmifaygif;rsm;pGmaom
Zmwfvrf;awGxJu wpfckyg/ pwdk;qdkifu ta&mif;aps;onfrav;
wpfa,muf&JU vpmaiG rvHkavmufrI? &wJhvpmu rvHkavmuf&wJh
txJ pwdk;qdki&f JU tjrwfxJudkom a&mufoGm;avh&dw S Jh ]'PfaMu;aiG}
ay;zdkYqdkwmu jzpfvmw,f/ 'DMum;xJ aexdkifraumif; jzpfvmawmh
tvkyfu rwwfEkdif/ ysuf&ufawG rsm;vmawmh tvkyu f jyKwf/
arQmfvifch sufawG uif;rJ/h tJovdk jzpfaecsderf Sm pGeYpf m;ol a&mufvmNyD;
wHcg;pdr;f pdr;f udk acgufavawmh/
bmyJjzpfjzpfav ½l;a'ghzt
f zdkYuawmh 'DZmwfvrf;[m tao;pm;
Zmwfvrf; r[kwyf gbl;/ tdv, d uf Zmwfvrf;BuD;vdk tvGeBf uD;us,w f Jh
Zmwfvrf;BuD;wpfyk'yf g/
]]'Dtjzpfukd rif;wpfa,mufwnf; cg;pnf;NyD; cHcw hJ ,fqkyd gawmh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 147

[kwfvm;}} vdkY ½l;a'ghzfu a&&Gwfw,f/


]][kww f ,f/ tvGeYuf kd Murf;wrf;NyD; jyif;xefwhJ t&mwpfckygyJ}}
vdkY rdef;rysdKu &ifhusufwJh £a`E´eJY jyefajymw,f/
]]e,l;a&mufrSm rifhaqGrsdK;awG? rif;taygif;toif; rdwfaqGawG
r&Sbd l;vm;}}
]]wpfa,mufrS r&Sb d l;}}
½l;a'ghzf[m wpfcPrQ idkifaew,f/ ]]tif; ukd,fvJyJ 'DurÇm
avmuBuD;xJrSm wpfaumif<uufygyJ}} vkYd ajymw,f/
]]tJovdk Mum;&wm uRefr 0rf;omw,f}}vdkY rdef;uav;u
csucf si;f jyefajymw,f/ tJ'pD um;onf ½l;a'ghzt f wGuf 0rf;omtm;wuf
p&m pum;jzpfaeygw,f/
½kwfw&uf csufcsif; olronf rsufvTmawGudk csvdkufNyD;
oufjyif; wpfcsuf csvku d w f ,f/ ]]uRefr odyt f yd cf siaf eNyD/ aevdx
Yk kid vf kYd
vJ odyfaumif;oGm;w,f}} vdkY ajymonf/
½l;a'ghzfu xdkif&mrS xNyD; olYOD;xkyfukd aumuf,lvdkufw,f/
]]'gqdk&ifawmh udk,f rif;udk r*FvmnygvdkY EIwfquf&awmhrSmaygh/
wpfnvHk; aumif;aumif; tdyf&&if rif;twGuf odyfaumif;oGm;rSm
aocsmw,f}} vdkY ajymw,f/
olu vufudk qefYwef;ay;w,f/ rdef;rysdKu olYvufukd qkwf
qJGNyD; ]]r*Fvmnyg}}vdkY EIwfqufw,f/ 'gayrJh olr&JU rsufvHk;awG
uawmh ar;cGef;wpfckukd ar;aew,f/ olr&JU ar;cGef;udk em;vnfvku d f
wJh ½l;a'ghzu f tajzay;vdkuyf gw,f/
]]tdk reufjzefus&if rif; b,fvdkaeao;ovJqdkwm udk,f vm
148 armifxGef;ol

Munhrf Smyg/ rif; udk,fhudk vG,fvG,fululeJY cGmxkwfvdkY &rSmawmh


r[kwb f l;}}
tJ'Daemufawmh ½l;a'ghzf[m wHcg;0udk a&mufoGm;ygw,f/ tJ'D
tcsed uf srS trsKd ;orD;u ]]uRefr&JU tcef;wHcg;udk acgufzkYd b,fvkdenf;
eJY odNyD; &Si'f u
D kd a&mufvmwmvJ}} vdkY ar;w,f/ trSeaf wmh rde;f rysKd [m
tJ'aD r;cGef;&JU tajzudk odcsiv f Ge;f vdkY ar;wmyg/ 'gayrJv h kYd olr&JUtcef;
udk ½l;a'ghzf a&mufvmwhJtay:rSm olrtaeeJY vHk;0 ta&;rxm; *½k
rpdkufav[ef trlt&mudk aqmifxm;ygw,f/
½l;a'ghz[ f m rdef;rysdK&JU rsufESmudk tcsdefawmfawmfMum pdkufMunhf
aeygw,f/ ol[m eD*½kd;BuD; a0ay;aewJh uwfawGukd owd&aeyg
w,f/ olvkpd eG Ypf m;rIwpfckckukd vdkuv f H&SmazGaewJh wjcm;vlwpfa,muf
&JU vufxJuko d m 'Duwfa&mufomG ;&if b,fvkv d kyMf urvJqkdwJh tawG;
[m olYacgif;xJudk 0ifvmw,f/ 'DtawG;aMumifh remvdk 0efwdkpdwf
ay:vmw,f/
ol[m csufcsif;yJ qHk;jzwfcsufwpfckudk csvdkufw,f/ tjzpfrSef
udk 'DtrsdK;orD; rodatmif zHk;xm;vdkuaf wmhr,fqdkwJh qHk;jzwfcsuyf g/
aemufNyD;awmh olov d m&wJh tcsuu f kd tajccHNyD; oifhawmfovdk vkycf &hJ
wJhudpöukdvJ xyfNyD; rajymawmhbl;vdkYvJ olYpdwfudk ydkif;jzwfvdkufyg
w,f/
]]udk,w f kYd pE´&m;qdkiuf toHnw §d hv
J lwpfa,muf 'DtaqmufttHk
xJu tcef;wpfcef;rSmaew,f}} vdkY olu ajymw,f/ ]]udk,f rifh&JU
tcef;wHcg;udk acgufwmu tcef;rSm;NyD; acgufwm}}
tcef;xJu jyefxGufrvmcif ½l;a'ghzf aemufqHk; jrifvdku&f wJh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 149

t&muawmh rdef;rysdK&JU tjyHK;yg/ olr&JU tjyHK;u rcsdKrcsOfjyJK;vdkY qdk&


avrvm;/
½l;a'ghzf[m avSum;xdyu f dk a&mufawmh olYywf0ef;usiu f dk vSnhf
Munhw f ,f/ tcef;awGMum;u pMuøvrf;xJ 0ifomG ;w,f/ ab;wpfzuf
wpfcsufu tcef;awGudk MunfhoGm;w,f/ tay:xyfu tcef;awGudk
vJ wufMunhfw,f/ olawGU& jrif&wJh tcef;awGu wHcg;wdkif;[m
aq;tpdr;f a&mif okwfxm;wm owdjyKrdw,f/
tHhMopdwfeJYyJ ol[m atmufxyfudk qif;vmcJhw,f/ pdwf0ifpm;
p&maumif;wJh eD*½kd;BuD;uawmh olYae&mrSm &yfaewke;f yg/ ½l;a'ghz[ f m
vufxJrSm uwfESpfck udkifxm;NyD; eD*½k;d BuD;eJY rsufESmcsif;qdkiv f dkufyg
w,f/
]]cifAsm; uRefawmfu h kd 'DuwfawG bmjyKvdYk ay;wmvJ/ 'DuwfawG
&JU t"dyÜm,fu bmvJ}} vdkY ½l;a'ghzfu ar;w,f/
]][krd Sm rjrifb;l vm; q&mav;&,f}} vdkY eD*½dk;BuD;u vrf;xdyu f
aMumfjimydkpwmBuD;udk vufnK§d ;xdk;jyNyD; ajymw,f/ ]]'gayrJh q&mav;
taeeJY yxryGJudkawmh rrDawmhbl;/ enf;enf;aemufusoGm;NyD xif
w,f}}
eD*½k;d BuD; vufn§Kd ;xdk;jywJhbufukd Munhv f ku
d w f t
hJ cgrSm ½l;a'ghzf
[m Zmwf½Hkwpf½Hkt0if0u vQyfppfrD;a&mifeJY xdefxdefvif;aewJh
qkid ;f bkwu f kd jrif&w,f/ ]tpdr;f a&mifwHcg;} qdw k hJ trnfeYJ jyZmwfopf
wpfZmwf pifwifaeaMumif; aMumfjimxm;wmyg/
]]'DjyZmwf[m yxrwef;pm;jyZmwfvkYd olwku Yd usKyfukd ajymxm;
w,fAs}}vdkY eD*½k;d BuD;u ajymw,f/ ]]jyZmwf½HkwifwJh uefx½kdufu
olYjyZmwf aMumfjimuwfuav;awG a0ay;cdkif;xm;w,f/ usKyfudk
150 armifxGef;ol

vkyfc wpfa':vmay;w,f/ oGm;q&m0ef&JU aMumfjimuwfawGeJY wGJNyD;


a0ay;&wmAs/ q&m0ef&JU aMumfjimuwfwpfck ay;csifw,f/ cifAsm;
,lomG ;r,f r[kwfvm;}}
olaewJh vrf;xdyfudk ta&mufrSm ½l;a'ghzf[m bD,mwpfcGuf
wpfzvm;armhNyD; aq;vdyfwpfvyd f zGmcsifwJhpdw0f ifvmwmeJY pum;&yf
vdkufw,f/ vrf;axmifhuqdkifrSm 0ifNyD; bD,mwpfcGuf armhw,f/
NyD;awmh rD;nd§xm;wJh aq;vdyfudk cJNyD; olYukwt f usÐMu,foD;awGudk
wyf&if; tjyifukd xGuv f mcJhw,f/ olYacgif;rSm aqmif;xm;wJh OD;xkyf
udk vufeJY tomwGef;NyD; vSefvdkufw,f/ NyD;awmh vrf;axmifhu
"mwfr;D wdkiu
f kd pum;vSr;f ajymw,f/
]]'DtrsKd ;orD;udk igeJYawGUatmif vrf;cif;cJhwJht&m[m uHMur®myJ
vdkY ig,HkMunfvku d Nf yD}}
  
Ä
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 151

              


ykvdyfom;onf oluif;vSnfh&ef wm0efusaeonhf e,fajrtwGif;&Sd
vrf;oG,ftwdkif; avQmufvmvsuf &Sdonf/ ol vrf;avQmufyHkrSm
][ef}vSyg\/ xdk ][ef}onf olYtusifhtwkdif; jzpfaeaom [ef
jzpfonf/ [efa&;yefa&; jyvdkonfh pdwjf zifh wrifoufouf vky, f xl m;
onfh [efrsdK;r[kwaf y/ tcsdefu n 10 em&DrQom &Sdao;aomfvnf;
rdk;eHyY gonfh at;jraomav\ wku d cf wfrIaMumifh vrf;rsm;tay:ü oGm;
vmaeMuaom vlrsm;tm; armif;ESix f kwv f u f vdk jzpfomG ;avonf/
kd o
olonf avQmufoGm;ae&if;ESifh vrf;ab;&Sdtrd fwHcg;rsm;udk wGef;
MunhfoGm;onf/ olYvufxJrS wkwfudkvnf; a0SYvdkuf,rf;vdkuf vSnfh
vdkufywfvdkuf vkyfoGm;vsuf &Sd\/ ol wkwfudk upm;oGm;aeyHkonf
enf;rsdK;pHk½HkrQru ynmom;vnf; ygvS\/ olYrsufvHk;tpHkonf owd
BuD;pGmxm;í MunhfoGm;aejcif;jzpf&m &yf&Gmat;csrf;a&;udk xdef;odrf;
apmifah &Smufot l aejzifh tvGet f m;udk;avmufonfyh kH ay:vsu&f o dS nf/
þteD;tem; ywf0ef;usio f nf apmapmpD;pD; wdwq f w d fNidrof uf
oGm;wwfaom ae&mjzpf\/ rMumcPqdkovdk aq;vdyfqkid Ef Sifh nvHk;
ayguf tpm;taomufqdkifrsm;udk jrifawGU&wwfaomfvnf; ukefaps;
qdkirf sm;ESihf pwdk;qkid t
f rsm;pkrmS rl ydwo f mG ;MuavNyD/
vrf;wpfvrf;\tv,fodkY a&mufvmaom ykvdyfom;onf
152 armifxGef;ol

olYajcvSrf;rsm;udk apmapmuvdk oGufoGuf rvSrf;awmhbJ aES;oGm;


onf/ tarSmif&dyx f Jü a&mufaeonfh ukerf mypönf; pwdk;qdkif wHcg;0
wGif rD;rnd&§ ao;aom aq;jyif;vdyu f kd udkuu f m wHcg;udk rD&S yfaeaom
vlwpfa,mufukd jrifvku d í
f jzpfonf/ olq Y oD kYd ykvyd o
f m; vsujf refpmG
qD;í ajymonf/
]]bmrS rjzpfygbl;/ pdwrf ylygeJ}Y } [k oluajymonf/ ]]uRefawmfh
oli,fcsi;f wpfa,muf vmvdrhrf ,fqkv d dkY uRefawmf vmapmifah ewmyg/
vGefcJhwJh tESpfESpfq,fu csdef;oGm;wm cifAs/ 'Dpum; Mum;&ifawmh
cifAsm;tzdkY &,fp&mjzpfaerSmyJ/ 'gayrJh 'Dpum;rSefw,fqkdwm odoGm;
atmif uRefawmhfbufu &Sif;jyzdkY vdkygvdrhfr,f/ vGecf JhwJh ESpfaygif;
ESpfq,favmufu 'Dpwdk;qkdifae&mrS pm;aomufqdkifwpfqdkif &SdcJhzl;
w,f/ emrnfu ]bpf**f sKd ;b&m'D&ufpawmh&if}}
]]vGecf whJ hJ ig;ESpt f xd tJ'Dqkid f &Scd Jhao;w,f}} [k ykvdyfom;u
ajymonf/ ]]tJ'DaemufusawmhrS ysufomG ;wm}}
wHcg;0ü &yfaeolonf rD;jcpfudk wpfcsufjcpfvdkufNyD; olYyg;pyf
rS aq;jyif;vdyu f kd rD;ndo
§ nf/ rD;a&mifjzifh jzLa&mfa&mf av;axmifph yfpyf
pl;pl;&S&S rsuv f Hk;ESihf rsuEf Smudk jrifvkud &f \/ xdkvl\ nmbuf rsucf kH;
teD;wGif tjzLa&mif trm&Gwf ao;ao;&mav; &Sdaeonfudkyif awGU
vdkuf&onf/ olYvnf;pnf;y0gwGif pdefwpfvHk; wyfxm;onfukdvnf;
jrifvkud &f \/
]]vGecf JhwJh tESpEf Spfq,fu 'DvdknrsdK;rSmaygh}} [k xdkvlu ajym
onf/ ]]uRefawmf&JU t&if;ESD;qHk;oli,fcsif; *sirf D0Jvef JYtwl ]bpf**f sKd ;
b&m'D&ufpawm&ifh pm;aomufqikd }f rSm npm pm;cJMh uw,f/ uRefawmfh
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 153

oli,fcsi;f [m 'DurÇmay:rSm tvGeYu f kd xl;jcm;xufjrufwJh vl cifAs}}


oleJY uRefawmf[m 'De,l;a&mufNrdKUawmfrSm nDtpfudk ESpfa,mufvdk
twlwl BuD;jyif;vmcJh&wm/
]]tJ'Dwkef;u uRefawmfu q,fh&SpfESpf? *sifrDu ESpfq,f? tJ'D
npmpm;wJhn vGefajrmufvdkY aemufwpfaeY reufqdk&if uRefawmfu
uRefawmfvlcsr;f omwpfa,mufjzpfatmif tm;xkwzf dkYtwGuf taemuf
bufa'oudk c&D;xGu&f awmhrSmyg/ *sifrDudkawmh e,l;a&mufu ac:
xkwfvdkY&rSm r[kwfbl;/ olu 'DurÇmajrBuD;ay:rSm olYaep&m qdkvdkY
'Dwpfae&mwnf;yJ &Sw d ,fvkYd owfrSwx f m;wm/
]]tJ'Dnu oleJY uRefawmf ESpfOD;oabmwl uwdjyKcJhMuw,f/
tJ'DaeYupNyD; ESpaf ygif; ESpq
f ,fwwd Md umwJhtcsed f 'DaeY'&D uf 'Dtcsed rf mS
vlcsif; jyefqHkMur,fqdkwJh uwdyg/ b,fvdk tajctaersdK;awGyJ &Sd&Sd
c&D;b,favufyJ a0;a0; csdef;xm;wJh&uf? csed ;f xm;wJh tcsed rf Sm a&muf
atmifudk vm&r,fvdkYvJ tjyeftvSef uwdjyKcJhMuw,f/ NyD;awmhvJ
ESpfaygif;ESpfq,ftwGi;f rSmawmhjzifh uRefawmfeJYol[m b,fvked nf;eJYyJ
jzpfjzpf wpfenf;enf;eJYawmh pD;yGm;jzpfavmufNyDvdkY uRefawmfwdkY ESpOf D;
pvHk;u wGufxm;Muw,fav}}
]]pdw0f ifpm;p&mawmh tawmfaumif;wmyJ}} [k ykvdyo f m;u
xifjrifcsufay;onf/ ]]cifAsm;wdkY oli,fcsif;ESpfa,muf vlcsif;uGJ
oGm;wm tawmfBuD;udk MumwmyJudk;/ 'geJY ar;prf;yg&apOD;? cifAsm;
'DuxGufoGm;NyD;wJh aemufydkif;rSm cifAsm; oli,fcsif;taMumif; bmrS
rMum;awmhbl;vm;}}
]]'Dvkdyg? uRefawmf xGufoGm;NyD;prSm vlcsi;f pmtquftoG,f
&Scd JhMuygw,f}} [k xdkvlu ajzonf/ ]]'gayrJh aemufwpfESpf ESpEf Spf
avmufaeawmh uRefawmfwdkYcsif; tquftoG,f jywfoGm;w,f/
154 armifxGef;ol

cifAsm; odwt hJ wkid ;f yJ? taemufbufa'ou odyNf yD;BuD;rm;us,0f ef;wJh


a'oBuD; r[kwfvm;/ uRefawmfvJ taemufbuf a'oxJrSm epfarsm
NyD; ygoGm;avawmh tm;vHk;udk arhaysmufoGm;ovdk jzpfoGm;w,f/
'gayrJhvnf; *sifrD0Jvf touf&SifaevdkYuawmh 'DaeY? 'D&ufrSm 'Dudk
rvmbJaerSm r[kwfbl;vdkY uRefawmfu wGufxm;w,f/ bmaMumifh
vJqkad wmh ol[m tifrwef rSeu f efNyD; uwdoyd w f nfwhJ vlwpfa,muf
rdyYk g/ ay;xm;wJu h wdukd ol b,fawmhrS arhr,f rxifygbl;/ uRefawmf
'DwcH g;a&SUrmS 'Dn&yfaewm[m rdkiaf ygif; axmifausmaf ewJh t&yfa'o
u vmNyD; &yfaewmyg/ wu,fvdkY uRefawmfh oli,fcsif; *sifrDom
a&mufvmvdkYuawmh yifyef;cH&usdK; eyfw,fvkYd ajym&rSmyg}}
pum;qHk;oGm;onfhtcg xdkvlonf pdefao;ao;av;rsm;jzifh
pDjc,fxm;aom tvGefvSyonhf tdwfaqmifem&Dudk xkwfMunhfonf/
]]q,fem&Dxk;d zdkY oHk;rdepfyJ vdkawmhw,f}} [k a&&Gwo f nf/ ]]vGecf JhwJh
tESpfESpfq,fu 'Dae&mu pm;aomufqdkif wHcg;a&SUrSm uRefawmfwdkY
vlcsi;f cJcG Jhwm q,fem&Dww d daygh}}
]]taemufbufa'orSm cifAsm;vkyv f kYd udkiv
f kYd tawmftqifajycJh
yHkay:w,f}} [k ykvdyfom;u ajymonf/
]]ajycJw h ,fvkYd qdk&rSmyJAs/ *sirf wD pfa,mufvJ uRefawmfhwpf0uf
avmufawmh tqifajyrSm aocsmygw,f/ olvJyJ tawmf BudK;pm;NyD;
0D&, d aumif;wJhvyl J}}
ykvdyfom;onf olYvufudkifwkwfudk vSnfhae&mrS ajcwpfvSrf;
ESpv f Sr;f rQ vSr;f onf/
]]uJ usKyfwm0eft& oGm;vdkuOf D;rSyJ/ cifAsm; oli,fcsif; rysuf
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 155

ruGuf a&mufvmvdrfhr,fvdkY arQmfvifhygw,f/ 'Dvl tcsdeftwdkif;


twdtusaum a&mufyghrvm;}}
]]tJovdk a&mufr,fvkdYawmh uRefawmf tckdit f rm ajymvdkY roifh
aybl; xifwmyJAsm}} [k xdkvu l jyefajymonf/ ]]bmyJjzpfjzpfayghav/
tenf;qHk; em&D0ufavmufawmh tcsdeyf dk apmifh&rSmaygh/ wu,fvdkY
*sifrD[m toufraoao;vdkYuawmh csed f;xm;wJhtwdki;f a&mufvmrSm
yg}}
]]r*Fvmnyg}} [k ykvyd o f m;u EIwq f ufonf/ olonf apmapm
u yHkpHtwdkif; qufavQmufoGm;onf/ oGm;&if;vnf; vrf;ab;rS
qdkifwHcg;rsm;udk wGe;f í wGe;f í MunfhoGm;onf/
at;jraom rdk;ESif;rsm;onf wzGJzGJ usqif;vmonf/ avonf
apmapmuxuf ydkí jyif;xefvmonf/ vrf;oGm;vrf;vmrsm;onf
csufcsif;yif vIyfvIyf&G&G jzpfvmMuNyD; tusÐaumfvmrsm;udk qGJaphum
cyfokwfokwf avQmufoGm;Muonf/ ukefrmqdkif\ wHcg;a&SUwGifrl
csdef;qdkxm;onfh udpöwpfckaMumifh rdkiaf ygif;axmifESihcf sDí uGma0;aom
a'orS a&mufvmonhf vlonf &yfaeqJ/ olonf ra&r&m raorcsm
jzpfvGef;aom pdwfjzifh i,fpOfu w&if;wESD;&SdcJhaom i,foli,fcsif;
tm; aq;jyif;vdyu f kd zGmí apmifhqkdif;aeqJ/
rdepfESpfq,fcefYrQtMumwGif tdkAmukwftusÐBuD; 0wfxm;aom
t&yf&Sn&f Snf vlwpfa,mufonf ukefrmqdkifbufodkY avQmufvmae
onf/ olonf tusÐaumfvmrsm;udk axmifNyD; em;&Gurf sm;udk vHkatmif
zHk;um vrf;\ wpfzufrS avQmufvmaejcif; jzpf\/ olonf apmifah rQmf
aeolxHokYd wnfhwnhyf if avQmufvmaeonf/
]]rif;vm;uG? abmhb}f } [k avQmufvmolu oHo, ruif;aom
156 armifxGef;ol

avoHjzifh ar;onf/
]]rif; *sifrD0Jvf r[kwfvm;uG}} [k wHcg;a&SUü &yfaeolu jyef
ar;onf/
]]pdwfudk at;oGm;wmyJ}} [k a&mufvmolu wHcg;0rS vl\
vufESpfzufudk olYvufrsm;jzifh odrf;qJGum tvGeftHhMooGm;onfh
avoHjzifh a&&Gwo f nf/ ]]abmhbrf S abmhbt
f ppfygvm;? rif; raoao;
vdkYuawmh 'Dae&mudk rif; rvmbJ aerSmr[kwfbl;vdkY igu aocsm
ayguf wGufxm;NyD;om;/ at;uGm? tESpfESpfq,fqdkwm enf;enf;
aemaemrS r[kwfwmyJ/ [kdwkef;u pm;aomufqkdifa[mif;uawmh
oGm;&SmNyD abmhbfa&U/ iguawmh tJ'Dqdkifudk 'DaeY 'D&uftxd &Sad pcsif
w,fuGm/ qdkifom&Sdae&if rif;eJY ig 'Dn npmpm;vdkY&w,f udk,hfvl/
b,fvdkvJ a[h/ taemufbufa'ou rifhudk b,fvdk qufqHvTwf
vdkuof vJ/ ajymjyprf;ygOD; oli,fcsi;f &,f}}
]]ig &csifwm rSeforQ tukef&wmyJuG/ b,fhES,fvJ/ rif;vJ
wtm;ajymif;oGm;wmyJukd; *sifrD&/ rif; t&yf ESpfvufr oHk;vufr
avmuf &SnfxGufvmvdrfhr,fvkdYawmh ig vHk;0 rxifcJhwm trSefyJ
oli,fcsi;f }}
]]tdk ig toufESpfq,f jynhfNyD;wJhaemuf t&yfenf;enf; &Snf
xGuv f mw,fu, G }hf }
]]rif;aum e,l;a&mufrSm ae&xdkif& vky&f udkif&wm tqifajy
&JUvm;}}
]]toifhtwifhyJ qdkygawmhuGm/ NrdKUawmfXmewpfckrSm ae&m
av;wpfae&m &awmh &xm;ygw,f/ uJuGm abmhbf vm? wdkYrsm;
jznf;jznf;csif; avQmufoGm;&if; a&SUa[mif;aESmif;jzpfawG ajymoGm;
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 157

Mu&atmif}}
vlESpfa,mufonf vufcsif;csdwfum vrf;rtwdkif; avQmufvm
Muonf/ taemufbufa'orS vmolonf atmifjrifrI&cJhojzifh
pnf;pdrOf pöm wk;d wufaeonf jzpf&m? olb Y 0 ZmwfaMumif;udk jyefajymif;
í azmufonfcsaeonf/ e,l;a&mufrSvlonf tdkAmukwftusÐBuD;
twGif;ü olYudk,folESpfum wpfzufvl ajymorQudk pdwf0ifwpm;
em;axmifvsuf &Sad v\/
vrf;axmifhwGif aq;qdkifwpfqdkif&Sdí vQyfppfrD;rsmjzifh xdefxdef
vif;vsuf&Sd\/ olwdkYonf vif;vufaeaom rD;a&mifatmuf a&muf
onhftcg zswfceJ &yfvdkuNf yD; rsufESmcsif;qdkifum wpfa,mufrsufESm
wpfa,muf Munhv f kduMf uonf/
taemufrSvmolonf ½kwfw&uf &yfvdkufNyD; wpfzufvl\
vufudk qwfceJ vTwv f dkufonf/
]]cifAsm; *sirf 0D v J f r[kwyf gvm;}} [k olu a&&Gwo f nf/ ]]tESpf
ESpfq,fqkdwm odyfudk MumoGm;NyD/ 'gayrJh vlwpfa,muf&JU ESmacgif;
&Snf&Snfudk ESmacgif;jym;BuD; jzpfoGm;onftxdawmh rMumaybl; xif
w,fAsm}}
]]wpfcgwavrSmawmh vlaumif;wpfa,mufukd vlq;kd wpfa,muf
jzpfatmif ajymif;vJypfwwfw,favuGm}} [k t&yf&n S &f n
S v
f ul ajym
onf/ ]]vGecf w hJ hJ q,fred pfuwnf;u ig rif;udk zrf;vdkuNf yD abmhb}f }
&SDum*dk ykvdyu f rif;wkdYqD a&mufvmvdrfhr,fvdkY xifwmeJY wkYq d Dudk
aMu;eef;½dkux f m;cJhw,f/ rif;eJY pum;enf;enf;yg;yg; ajymcsifvdkYwJh}}
]]udk,hv f la&? at;at;NidrfNidrf vdkufr,f r[kwfvm;/ tJovdkyJ
158 armifxGef;ol

vdkufyguGm/ 'grSvJ vdr®m&m a&mufayraygh/ uJ wkdYykvdyfXmeudk


roGm;cif rifhukd ay;vdkufygvdkY ajymNyD; yg;vdkuw f Jh pmwdkav;wpfapmif
&Sdaew,f/ uJ a&mh? 'Djywif;aygufem;rSm cP&yfNyD; zwfaygh/ ay;
vdkufwJhvlu uif;wm0efus ykvdyf? *sifrD0Jvf wJh}}
taemufrSvmolonf olYvufxJ a&mufvmonfh pm&Gufacguf
uav;udk jzefYzwfonf/ pNyD;zwfpOfu olonf wnfwnfNidrfNidrf
&Sad omfvnf; zwfí NyD;onft h cg rodrom wkev f su&f \dS / pmrSm wu,fh
wdkwku d av;..../
]]abmhbf csdef;xm;wJh ae&mudk tcsdefrD a&mufw,f/ rifh rD;jcpf
vdkuv f kYd rsuEf mS udk jrifvu
kd af wmh &SDum*dkykvyd f tvdk&aSd ewJh vlygvm;vdkY
igod&w,f/ b,fvkyd J jzpfjzpf igudk,fwkdif rvky&f ufvkYd jyefvSnho f mG ;
NyD; t&yf0wfeJY ykvdyw f pfa,mufukd vTJay;vdku&f w,f/
*sirf D

Ä
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 159

 
wpfcsdefu MopwifNrdKU ajrmufjcrf;wGif prl;om; [kac:aom tvGef
½dk;om;onhf rdom;pkwpfpk aexdkifcJhonf/ *Refprl;om;rdom;pkwGif ol?
olYred ;f rESifh touf ig;ESpt f &G,f orD;i,f tm;vHk; oHk;a,muf&Sod nf/
wpfncsrf; npmpm;tNyD;wGif orD;uav;onf Adkuftjyif;
txefemonf/ *Refprl;om;onf csufcsif;yif a&;BuD;okwfjymESifh
aq;0,f&ef xGuo f mG ;cJhavonf/
xdktcsderf Spí olonf tdrfokYd vHk;0 jyefa&mufrvmawmhacs/
orD;av;rSm uHtm;avsmfpGm Adkuef moufomoGm;NyD; qufvuf
aexdkicf Jh&m vlBuD;b0odkY a&mufco hJ nf/ olr\ rdcifjzpfolonf rxif
rSwfbJESifh aysmufuG,o f Gm;aom olYa,mufsm; (orD;i,f\ taz)
twGuf rsm;pGm pdwfxdcdkufum ,lMuHK;r& jzpfcJhonf/ odkYaomfvnf;
olYa,mufsm; aysmufoGm;NyD; oHk;veD;yg;cefYtMumwGif aemuftdraf xmif
jyKum qeftefwkdeD,kdNrdKUodkY ajymif;a&TUomG ;av\/
prl;om;\ orD;av;onfvnf; tcsdefwef t&G,fa&mufvm
onhftcg olESpfouf&mvlESifh tdrfaxmifusonf/ ESpt f enf;i,frQ
ukefvGefoGm;aomtcg orD;av;wpfa,muf &vmcJhonf/ þodkYjzifh
xdkorD;av; ig;ESpt f &G,o f kYd a&mufvmcJah v\/
160 armifxGef;ol

olwYkd rdom;pkonf olt Y az prl;om; xGuo f mG ;NyD; vH;k 0 jyefrvm


awmhonfhtdrfrSmyif aexdkifvsuf &SdMuonfjzpf&m wpfncsrf;wGif
xl;jcm;aom wdkufqdkifrIwpfck jzpfay:vmonf/ olYorD;av;onf
*Refprl;om; aysmufoGm;onhf ESpyf wfvnf&uf nydkif;wGif tjyif;
txef Adkufemonf/ tu,fíom *Refprl;om; touf&SifNyD; twl
wuG aexdkifvsuf &Sdaernfqkdygu olYtouft&G,ft& ,ck Adkufem
aeonfh orD;av;\ tbdk; jzpfaeayvdrhrf nf/
]]armif NrdKUxoJ mG ;NyD; orD;av;twGuf aq;0,fvku d Of ;D r,f}}[k
olYa,mufsm; *Refprpfu ajymonf/
]]tdk roGm;eJY? roGm;eJY? &Sio f Gm;vdkY rjzpfbl;*Ref}}[k olYrdef;ru
ajymonf/ ]]&Sifvnf;yJ uRefrtazvdk aysmufoGm;NyD; tdrfjyefvmzdkY
arhomG ;&if rcufaybl;vm;}}
xdkYaMumifh *Refprpfonf NrdKUxJokYd roGm;jzpfawmhay/ olwdkY vif
r,m;onf orD;i,f yifpD\ tdyf&mab;ü xdkifum orD;av;\
tajctaeudk apmifMh unhaf eMuonf/
aemufwpfcPrQ tMumwGif orD;av; yifpD\ tajctaeonf
ydkqdk;vmonf/ *Refprpfonf aq;0,fxGuf&ef BudK;pm;jyefonf/
odkYaomfvnf; olYrdef;ru rvTwfojzifh roGm;&/ xdktcdkufwGif tcef;
wHcg;onf jzef;ceJ yGifhoGm;NyD; qHyifjzLjzL cg;udkif;udkif;ESifh tbdk;tdk
wpfa,muf 0ifvmonf/
]][,fvkd tbd;k a&mufvmNy}D } [k yifpu D ajymonf/ wjcm;vlrsm;
rrSwrf cd if ajr;jzpfol yifpu D olYtbdk;udk ol rSwrf o d nf/ tbdk;tko d nf
olYtdwfuyfxJrS aq;ykvif;wpfvHk;udk xkwf,lNyD; yifpDtm; ZGef;ESifh
wpfZeG ;f wdkuo f nf/ yifp\ D Adkuef ma0'emonf csucf sif;yif ,lypfvku d f
tdk[ife&D\ 0w¬Kwdkrsm; 161

ovdk oufomoGm;onf/
]]bwfpum; apmif&h wm ig enf;enf; aemufusomG ;w,fu,
G }f }
[k *Refprl;om;u ajymavonf/


You might also like