‫وینا څنګه وکړو ؟‬

‫لکچر‬

‫ترتیب ‪ :‬خالد احمد حبیب‬

‫وینا څه ده ؟‬
‫وینا هغه خبرې دي‪ ،‬چې د یوې موضوع په اړه د یوه کس له خوا ځانګړو مخاطبانو ته کېږي‪ ،‬که د هرې‬
‫وسیلې له الرې وي ‪.‬‬

‫د وینا او عادي خبرو تر منځ توپیر شته‪ ،‬که وي څه ؟‬

 ‫وینا او عادي خبرې الندې توپیرونه لري ‪:‬‬
‫• د وینا او عادي خبرو ځای فرق کوي ‪.‬‬
‫• وینا د ځانګړو مخاطبانو لپاره د ځانګړې موضوع په اړه وي‪ ،‬مګر خبرې کیدای شي هر چاته د هر څه‬
‫په اړه وشي ‪.‬‬
‫• وینا نسبت خبرو ته رسمي بڼه لري ‪.‬‬
‫• وینا له یوه مشخص ادرس او موقف څخه کېږي‪ ،‬خو خبرې هر څوک کوالی شي‪.‬‬
‫• وینا د یوه څه په اړه مسووالنه نظر دی‪ ،‬خو خبرو کې ممکن هر څه وویلی شي‪.‬‬
‫• وینا په رسمي مجالسو کې کېږي او خبرې هر چېرته کیدلی شي ‪.‬‬
‫• ‪.......‬‬
 ‫وینا چاته کوو ؟‬

‫د وینا مخاطبان څنګه وپیژنو ؟‬

 ‫کله هم چې وینا کوو باید د مخاطب الندې ځانګړنې په پام کې ولرو !‬

‫• زموږ مخاطب د کومې عقېدې او څه فرهنګ لرونکی دی‪ ،‬رواجونه یې څه دي او ‪. ...‬‬

‫• د مخاطبینو د پوهې کچه مو څومره ده ؟‬
‫• د اوسېدو ځای او شرایط یې څنګه دي ؟‬
‫• غوښتنې یې څه دي ؟‬
‫• په کومه ژبه ورسره خبرې وشي ؟‬
‫• عمر یې څومره دی ؟‬
‫• اقتصادي حالت یې څه ډول دی ؟‬
‫• هیوادنۍ ګټې یې څه دي؟‬
‫• او نور ‪. ...‬‬
‫د وینا لپاره تیاری !‬

‫د مخاطبانو له غوښتنو سره سمه موضوع ټاکل ‪.‬‬ ‫•‬

‫مواد راټولول ‪.‬‬ ‫•‬
‫مهم او غیر مهم مواد بېلول او مهم یې د وینا لپاره ټاکل ‪.‬‬ ‫•‬
‫د همدې راټولو شویو موادو تنظیم او ترتیب ‪.‬‬ ‫•‬
‫د وړاندې کولو په طرز او طریقه یې له ځانه سره فکر کول ‪.‬‬ ‫•‬
‫له ځان سره د وینا کتل او تمرین کول ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪. .....‬‬ ‫•‬
 ‫د ښې وینا ځانګړنې‬
‫که وینا ته الندې موارد په پام کې ونه نیسو نو وینا به مو د د مخاطبانو لپاره ستړې کوونکې وي ‪.‬‬

‫• د موضوع اړوند ټکو باندې خبرې کول ‪.‬‬

‫• د وینا لنډوالي‪.‬‬
‫• وینا باید جامع وي ‪.‬‬
‫• ساده وي او د مخاطبینو غوښتنې ورته په پام کې نیول شوې وي ‪.‬‬
‫• رښتیا او سپینې خبرې پکې وي ‪.‬‬
‫• که د اوږدې وینا اړتیا وه‪ ،‬نو باید د موضوع اړوند خپلې تجربې‪ ،‬د پوهانو وینااوې او کلاه کلاه ټاوکې او‬
‫ټکالې هم ولري نو وینا به مو ښه اورېدونکي ولري‪.‬‬
 ‫د وینا ډولونه‬
‫وینا چې له څومره اړخونو ویشلی شو؛ ویشل کېږي‪ ،‬دلته یې موږ هغو ډولوناو بانادې بحاو کاوو چاې ماوږ‬
‫سره ډېر مخ کېږو ‪.‬‬

‫رسمي او غیر رسمي ویناوې‬ ‫•‬

‫علمي او عادي ویناوي‬ ‫•‬
‫د موقف د خاوند او عادي انسان ویناوې‬ ‫•‬
‫د بېالبېلو مسلکونو د خاوندانو ویناوې‬ ‫•‬
‫د لوړو پوړو او ټیټ پوړو حکومتي چارواکو ویناوې‬ ‫•‬
‫منظومې او نثري ویناوې‬ ‫•‬
‫راډیویي‪ ،‬ټولویزیوني او د غونډې ویناوې‬ ‫•‬
‫‪. ...‬‬ ‫•‬
 ‫وړاندیزونه !‬

‫هر ډول وینا چې کوئ‪ ،‬نو !‬

‫• د موضوع اړوند لنډ وغږېږئ ‪.‬‬
‫• مسووالنه خبرې وکړئ‪.‬‬
‫• خپل موقف ته په کتو خبرې وکړئ‪ ،‬یانې چې څومره یې هومره وغږېږه ‪.‬‬
‫• اخالقي خبرې وکړئ‪ ،‬یانې د بې ادبي معاف له ضرورته ځان وساتئ ‪.‬‬
‫• داسې خبرې وکړئ چې هره خبره مو بېله بېله وشمیرل شي ‪.‬‬
‫• ځان په منفي خبرو مه مشهوروئ او د ولس له احساساتو ناوړه ګټه مه پورته کوئ ‪.‬‬
‫• خواږه‪ ،‬هیلې ورکوونکي او د خلکو له غوښتنې سره سم وغږېږئ‪ ،‬چې د زړونو پاچاهان شئ ‪.‬‬
 ‫نیوکې او پوښتنې‬

‫ټول دوستان کولی شي په ورین تندي نیوکې او خپلې پوښتنې مطرح کړي !‬