MİSTİK PAZARLAMA

PAZARLAMA
YÖNETİMİ Hazırlayanlar ;
FİNAL ÖDEVİ •
•
İlbey Ünlü
Üzeyir Devrik
• Furkan Can
• Batuhan Turan
• Meryem Erdem
 Mistik Pazarlama Nedir?
Postmodern pazarlama yaklaşımlarının önemli unsurlarından biri olan mistik pazarlama, doğrudan kültürü bir kaynak
olarak kullanırken doğa üstü olay ve olguları,pazarlama karması ile birleştirerek tüketiciye sunar.
 MİSTİK PAZARLAMA

• Postmodern dönemin esnek ve geçirgen

yapısı dahilinde tamamen zıt kutuplarda
olan her şeyin bir araya gelebilmesi,
eskiyle yeninin Retro söylemin altında
buluşabilmesi, gibi rasyonel biçimlerde
mistik dokuların estetik bir biçimde yer
alması fazlasıyla mümkün
görülmektedir.
MİSTİSİZM

• Mistisizm, bireysel bir yaşam

tarzını şekillendirmesi,
inanışların ve dini çerçevelerin
konumlanması açısından eski
çağlara dayanmaktadır.
• Günümüzde mistisizm kelimesi
manevi hakikat veya tanrı ile
doğrduan deneyim, sezgi ve içe
bakış veya yeni bir idrak
seviyesine varmak olarak
tanımlanmaktadır.
• Dönemin moda filmleri Yüzüklerin Efendisi, Harry Potter, Troia gibi moda filmleri
mitolojik zamanı ve mekanı yeni dünayaya taşımak açısından büyük önem taşır. Bu
bakımdan çağdaş sanat ve bilim dünyasında mitolojiden esinlenme hem enine hem
derinine bir şekilde devam etmektedir.
 MİSTİK
PAZARLAMA

• Pazarlamanın klasik 4P sinden olan

Promotion çalışmalarının işlevi ürünü
çekici hale getirmek, diğer bir deyişle
onları totemleştirmektir.
• Ürünü totemleştirmek aynı zamanda
tüketiciyi sınıflandırmak demektir. Bu
süreçte tüketiciye ‘ sen farklısın, sen
(..) grubundaki özel insanlardansın’
mesajı verilir.
• Burada dikkat çekici nokta;
Totemizm’in sınıf farkına dayalı
gruplarla karşılaştırılamayacak özel bir
grup formasyonunu betimlemesidir.
• Örneğin nazar boncuğu sınıf
ayrımı gözetmeden her gruptaki
insan için aynı şeyi ifade eder ve
inanan herkes için aynı beklentiyi
karşılar.
Edebiyatta Mistisizm
Etkisi
• Edebiyat sanatçılarının ve düşünürlerinin; dil,
üslup, akıcılık, betimleme ve yaratıcılık gibi edebi
yeteneklerinin dışında eserlerinin ortak özelliği
insanların iç dünyalarına seslenen spritüel ve
mistik öğelerin varlığına tariflemelerine dair çok
iyi işlenmiştir.
• Elif Şafak’ın Aşk adlı eserinde sunduğu mistik
anlatım edebiyat eserine duyulan ilgiyi ve satışa
olan etkiyi ortaya koymaktadır.
William Shakespeare-
Hamlet
• Shakespeare’in eserlerinin büyük çoğunluğu
mistik ögelerler kaplıdır. Yazarın oyunları,
doğaüstü olaylar, kişiler ve mitolojik tanrı-
tanrıçalar barındırır.
• Hamlet’in babasının ruhuyla temas halinde
olması, Lady Mackbeth’in kader cadıları…
ASTROLOJİ VE
PAZARLAMA
İLİŞKİSİ
 Astroloji nedir ?
M.Ö 2500 yıllarında gezegenlerin insanların kaderini etkileyen güçlü tanrılar
olduğuna inanılan Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır.

Peki günümüzde popüler kültürün pazarlanan bir ürünü
haline nasıl gelmiştir?
Astrolojinin günümüzde insanların sustuğu
gezegenlerin ve yıldızların konuştuğu bir alan
olmasının en büyük sebebi bence düşünmek
yerine inanmayı seçen insan, belli ki
düşünmek ve inanmak arasındaki gerilimde
kolay olana şans vermeyi tercih etti.
Yıldızları gökyüzünden yeryüzüne
indiren bu ilişki çoğunlukla ‘sanal
pazarlama ‘ adı altında ortaya çıkıyor.
Astrolojinin ağırlıklı olarak pazarlandığı
mecranın internet olmasının en
belirgin sebebi teknolojinin gelişmesi
ve buna bağlı olarak geleneksel
pazarlama yöntemlerinin değişmesidir.
 KIŞILERIN KENDILERINI,HAYATTAKI
ROLLERINI,GÜÇLÜ VE ZAYıF YÖNLERINI
ANLAMALARıNA YARDıMCı OLAN
PSIKOLOJIK ASTROLOJI DANıŞMANLıK SANATıNDA KULLANıLıR.

Sinastri (Harita Karşılaştırması) İnsanlar arası ilişkilerde kişilere

danışmanlık yapılmasında kullanılır.

Astrolojinin İş Astrolojisi İnsanların iş yaşamlarında, dünyevi

işlerinde,politik olaylarda ve tarihle ilgili
konularda danışmanlık yapılmasıdır.

farklı Tahmin Astrolojisi İnsanlara gelecek,şuan ve geçmiş

hakkında bilgi verir.

uygulama Ezoterik Astroloji İnsanlara kendilerini, kültürlerini,

benlikleri,ruhlarını gedikleri geçmişi
kimliklendirme’de yardımcı olur.

alanları Tıbbi (medikal) Astroloji

Düzeltme (rectifacation)
İnsanların sağlık durumlarıyla ilgili
danışmanlık yapılmasıdır.

İnsanların doğum anlarının veya bir olayın

Astrolojisi veya bir olayın zamanının astroloji ile
saptanmasıdır.

Döngü Astrolojisi Hava tahmini,güneş patlamaları, nüfustaki

doğal döngüler gibi konuların
öngörülmesidir.
KAHVE FALI TAROT FALI
Faladdin Falcı Bacı
FİLMLER VE DİZİLER

Yıldızlarla Oyun Olmaz Kırık Kalpler İçin Astroloji Rehberi

BATIL İNANÇLAR VE
METEFORLARININ
REKLAM DİSİPLİNİ
İLE İLİŞKİSİ
• Batıl inanç temelde göreceli bir kavramdır. Herhangi bir
bireyin ya da kültürün batıl ya da boş kabul ettiği bir inanç bir
başkası tarafından doğru kabul edilebilmektedir. Bütün
topluluklarda bu inancın var olduğunu bilmekteyiz.
• Batıl inanç gerilimin ve korkuların giderilmesini sağlar. Bu
nedenledir ki, batıl kabul edilen ritüeller her toplumda
olduğu gibi ülkemizde de yoğun bir şekilde günlük hayatın
içerisindedir.
• Ritüellerin sıklığı ve yaygınlığı düşünüldüğünde, pazarın
yüksek bir ciroya ve hızlı raf akışına sahip olduğu
öngörülebilir. Tüm bu ritüel ürünler, bir anlamda, farklı
tüketici ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
• Bu inançları genel olarak değerlendirdiğimizde, ülkemizde,
en çok rastlanan inancın nazar, ritüele ilişkin ürünün ise
nazar boncuğu olduğu söylenebilir. Nazar Boncuğu,
batıl inanç ürünü olarak kullanımının dışında, günümüzde
reklam mesajlarında yer alarak pazarlamaya postmodern bir
yaklaşım getirmektedir.
 YAYGIN BATIL İNANÇ GÖSTERGELERİNDEN NAZAR
BONCUĞU VE PAZARLAMA/REKLAM İLİŞKİSİ
• Markasını kalıcı hale getirmek isteyen kurumlar da marka ile dini ritüelleri bir araya
getirerek, insan beyninde ilgili markayı çağrıştırabilecek ikonları kullanarak, marka
algılamasında bir sinerji yaratmak için çaba göstermektedirler.
• Marka algısını güçlendiren mistik, dini veya batıl inançlara dayalı reklam faaliyetleri
yürütmek isteyen kurumlar nazar boncuğu metaforunu kullanarak insan psikolojisini en
yumuşak yerlerinden yakalamış olmaktadırlar. Bu yolla tüketicide markaya karşı
sorumluluk, aidiyet, korku gibi duygular da oluşturulmuş olmaktadır.
• Öte yandan, ritüellerin satın alma kararları ile ilgili düşüncelerimizle çok sıkı bir ilişkisi
vardır. Ritüeller ve batıl inançlarla ilgili çağrışımlar içeren ürün ve markalar, içermeyenlere
oranla çok daha yapışıktır. Bir ürünü satın almak, bilinçli bir karardan çok ritüel haline
gelmiş bir davranıştır.'
 NAZAR BONCUĞU METAFORU
KULLANILAN ÖRNEK REKLAM
ÇÖZÜMLEMELERİ
(Elidor Reklam Filmi)
• Nazar boncuğu metaforunu logo ve kampanya çalışmalarında en
yaygın biçimi ile kullanan markalardan biri Elidor'dur. 2001 yılında,
Elidor marka gücünü artıracak ve markasını güçlendirecek farklı ancak
bilindik bir değişim kampanyası başlatmıştır. Birçok farklı nitelikteki
saç yapısına ve ihtiyacına hitap edebilecek çözümler sunan markası,
'Saçınız o kadar güzel olacak ki, hep bakacaklar!' mesajını ileten
sloganı ile reklam kampanyası düzenleyerek, temelde Türk
kültüründe çok önemli bir yeri olan nazar boncuğunu reklam görsel
ve kampanyaların da kullanmışlardır.
• Elidor'un reklam filminde mavi nazar boncuklarını ön plana
çıkarmasının sebebi olarak Türk örf ve adetlerine göre batıl bir inanç
olan nazara karşı koruduğu düşünülen boncuklarla dikkat çekme
çabasıydı.
• Özetle, 'Kendi saç tipine uygun Elidor'u seçen, kendi saçına özgü
güzelliği ortaya çıkarabilir. Bu da insanın saçına nazar boncuğu
takmasını gerektirecek kadar dikkat çekici bir güzelliktir.'
Spiritüel
Pazarlama
Spiritüalite Nedir?
• Spiritüalite,hayatın anlamını sorgulama, potansiyele
ulaşma, evreni ve diğer insanları anlamlandırma,
böylece huzur ve mutluluğa ulaşma amacı etrafında
şekillenen bir uygulamalar bütünü ve ruh haline
göndermede bulunmaktadır.Kavramın pozitif enerji,
anlam arayışı, arınma, huzur ve mutluluk gibi
amaçlar doğrultusunda kullanıldığını söyleyebiliriz.
 Örneğin; zorluklarla başa çıkma azmi, üzüntü ve
mutluluklarımızdan çıkardığımız dersler, başarısızlıkları
Spiritüalite düzeltme yöntemleri, aile ve diğer bireylerle olan
ilişkiler spiritüalite kapsamında değerlendirilmektedir.
Nedir? Diğer taraftan, insanlar arası ilişkilerin en önemli
medyatik yansımasının reklamlar aracılığı ile hayat
bulduğu düşünülmektedir.
Spiritüellik ve Reklâm İlişkisi

• Maneviyatla ilişkilendirilen
spiritüalite,reklamcılık alanında çok önemli bir
boyutta olduğu düşünülmektedir. Bu
kapsamda, “Reklamda Spiritüalite Çerçevesi”
nin ortaya koyduğu spiritüel bileşenler
açıklanmakta ve ülkemizde yayınlanan TV
reklam spotlarıyla örneklendirilerek analiz
edilmektedir.
 Marmor-Lavie, Stout ve Lee (2009) reklâmlardaki
spiritüel öğeleri

Reklâmda açıklayan çalışmalarında; Reklâmda Spiritüellik Teorisi

(The Spirituality
in Advertising Framework-RST) ile kitle iletişim
Spiritüellik araçlarında yayınlanan
reklâmlardaki spiritüel mesajları 16 kategoride ele alır.
Teorisi Bu kategoriler;
 • 1. Eyleme Yönelik Olma (The Action Component)
• 2. Büyük Resmi Görme (The Big Picture)
• 3. Egodan Arınma (Letting Go)
• 4. Anti-Hedonizm (Maddenin Enerjisine İnanma-More Than Instant
• Gratification)
• 5. Hayatın Anlamını Arama (Constant Examination of Life)
• 6. İnsanların Birlik Olması (Unity of Mankind)
• 7. Gündelik Yaşamda İletişim (Integration with Others)
Reklâmlardaki • 8. İçsel Yolculuk (Long-Term Journey)
• 9. Ritüellik ( Ritualism)
Spiritüel • 10. Kendini Gerçekleştirme (Self-Actualization)

Mesajlar •
•
11. İmkânsız Hiçbir Şey Yoktur (Anything is Possible)
12. Anda Yaşama (Live in the Present)
• 13. Sorumluluk Alma (Take Responsibility)
• 14. Şükretme (Gratitude)
• 15. Değişim-Dönüşüm (Transformation)
• 16. Acıyı Yok Saymama (Suffering)
Reklâmda Spiritüellik
Mesajı içeren Bazı Örnekler
 Türk Telekom reklâmı reklâmında spiritüel
için araştırmacılar mesaj kategorilerinden;
tarafından RST’nin 16 Eyleme yönelik olma,
spiritüel kategorisinden Acıyı yok saymama,
dokuzu tespit edilmiştir. İnsanların birlik olması,
Görüş birliği/çokluğu İçsel yolculuk,
olarak tespit edilen Sorumluluk alma,
kategoriler, yandaki Kendini gerçekleştirme,
şekil’de sunulmaktadır. İmkansız hiçbir şey
Analizlere göre en fazla yoktur, Ritüellik ve
spiritüel olduğu Değişim-Dönüşüm
anlaşılan Türk Telekom kategorileri yer
reklâmıdır. Türk almaktadır.
Telekom
 Türk Hava Yolları yedisi tespit edilmiştir.
reklâmında RST’ye göre Görüş birliği/çokluğu
16 spiritüel kategorinin olarak tespit
edilen kategoriler,
yandaki şekil’de
sunulmaktadır.
Araştırmacılar tarafından
görüş

birliği sağlanan kategoriler ise; Anda

yaşama, Büyük resmi görme, Hayatın
anlamını arama, Gündelik Yaşamda
İletişim, Ritüellik, İçsel Yolculuk,
İnsanların Birlik Olması kategorileri
yer almaktadır.
SANAL ORTAMDA
MİSTİK
PAZARLAMA
Siber Uzay veFazlası
• Mistisizmin nasıl bir pazarlama unsuru haline geldiğini incelerken
siber uzayı ihmal etmek, günlük yaşam deneyimlerin önemli bir
kısmını gözden kaçırmak anlamına gelir. Teknoloji dünyanın
önemli bir kısmındaki insanların yaşamında köklü bir değişim
yaratmış durumda. Akademisyenler ve uzmanlar, teknolojinin
modern yaşam biçimleri üzerindeki belirleyiciliğinin boyutlarını
tartışmaya devam ederken, biz en azından çalışma biçimlerinin,
boş zaman etkinliklerinin, medya ile etkileşim sürecinin ve kişiler
arası iletişim biçimlerinin son yıllarda ne kadar değişmiş
olduğuna dair gözlemlerimizle yetinebiliriz.
 Sanal Mistik Mekan
• Platform sahibi Linden Lab'in konumlandırdığı şekilde,
Second Life'in siber uzayda yer alan bir mekan simülasyonu
olduğunu kabul edebilir ve bu şekilde inceleyebiliriz.
Second Life'in içeriğinde gerçek dünyada mevcut olmayan
birçok unsur yer alsa da, platformun ekranda gördüğümüz
arayüzünün gerçek dünyaya benzemesi istenmiştir.
Örneğin, avatarlar uçma, ışılanma gibi yetilere sahip olsa da
gerçek dünyadaki yerçekimi kanunları burada da geçerlidir ve
çoğu mekan da
(caddeler, binalar, merdivenler) buna göre tasarlanmış
durumdadır. Yeryüzü şekilleri için de aynı şeyi söylemek
mümkün. Dağlar, denizler, göller, şe laleler, ağaçlar ve bitkiler
her ne kadar sıra dışı özelliklere sahip olsa da gerçek dünyanın
bir simülasyonunu meydana
 Second Life'ı Mistisizm ile Pazarlamak
• Linden Lab, Second Life'i kullanıcılara fırsat eşitliği olan
ikinci bir yaşam olarak konumlandırırken, bu ikinci
yaşamda fırsatların birçoğunun aslında para ile satın
alınabilir olması nedeniyle
eleştiriliyor. Second Life üzerine ekonomi-politik incelemeler,
bunun
bir adım ötesine giderek, birçok internet kuruluşu gibi Second
Life'ın da ücretsiz kullanıcı işgücünü kendine mal ederek,
kârlılığını bu şekilde sağladığını öne sürüyor. Kullanıcıların
bu platformda kendi istekleri
ile bulunmasından dolayı, bunun etik bir ekonomi olduğunu kabul
edebiliriz. Gene de başlıca pazarlama söylemleri haline gelen
mistik unsurlar ile Second Life'in Linden Lab'e olağanüstü bir kâr
sağladığını göz ardı etmemek gerekir.
 • Mistik Pazarlama - Filiz Otay
Demir(Kitap)
KAYNAKÇA • https://shorturl.ae/T1h0m