อิเหนา

ตอนที& ๑ ให้ นักเรียนตอบคําถามลงในช่ องว่ างต่ อไปนี=

๑. ผูแ้ ต่งเรื, อง “อิเหนา” คือ .............................................................................................
๒. อิเหนา แต่งด้วยคําประพันธ์ประเภท................................................................................
๓. กษัตริ ยว์ งศ์เทวัญมี........พระองค์ คือ..............................................................................
๔. พระโอรสของท้าวกะหมังกุหนิง คือ ................................................................................
๕. พระอนุชาทัPงสองของท้าวกะหมังกุหนิง คือ .......................................................................
๖. พระโอรสของท้าวสิ งหัดส่ าหรี คือ ...................................................................................
๗. ระเด่นดาหยน คือ .......................................................................................................
๘. ก่อนที,ทา้ วกะหมังกุหนิงจะยกทัพไปทําศึกนัPน โหรได้ทาํ นายดวงชะตาของท้าวกะหมังกุหนิงและ
วิหยาสะกํา ว่า...........................................................................................................
๙. ผูท้ ี,สงั หารวิหยาสะกํา คือ .................... ส่ วน..................... นัPนเป็ นผูส้ งั หารท้าวกะหมังกุหนิง
๑๐. ข้อคิดที,ได้จากเรื, อง อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง คือ ....................................................

ตอนที& ๒ ให้ นักเรียนจับคู่คาํ และความหมายของคําด้ วยการนําตัวอักษรหน้ าความหมายมาเติมลงใน

ช่ องว่ างหน้ าหมายเลขคํา
.............. ๑. ระตู ก. คําพูด
……….. ๒. บุหรง ข. สวรรค์
……….. ๓. ตุนาหงัน ค. ถุงสําหรับใส่ เงินและสิ, งของ
……….. ๔. ตํามะหงง ง. เสาใหญ่สาํ หรับผูกช้าง
……….. ๕. จตุรงค์ จ. เป็ นคําที,ใช้เรี ยกเจ้าเมืองที,มิใช่วงศ์เทวัญ
……….. ๖. กิริณี ฉ. เสี ยงดังมาก
……….. ๗. ดวงยิหวา ช. คิดใคร่ ครวญ
……….. ๘. อะหนะ ซ. ผูเ้ ป็ นที,รักยิง,
……….. ๙. ตรึ กไตร ฌ. ลูก
….……. ๑๐. อึงอุตม์ ญ. ช้าง
….……. ๑๑. พจมาน ฎ. ผ้าที,ลงอาคม ใช้ป้องกันอันตรายในการสู ร้ บ
….……. ๑๒. ดัสกร ฏ. หมัPนหมาย
……….. ๑๓. ประเสบัน ฐ. สว่างเป็ นประกายงดงาม
…….…. ๑๔. กระยาหงัน ฑ. นํPาที,ผา่ นพิธีกรรม เพื,อทําให้ศกั ดิgสิทธิg
.………. ๑๕. ไถ้ ฒ. อาวุธ
…….…. ๑๖. เสาตะลุง ณ. ไม่ซื,อตรง
.………. ๑๗. ประเจียด ด. นก บางทีใช้หมายถึง นกยูง
.………. ๑๘. ตรัสเตร็ จ ต. เจ้าเมืองที,เป็ นเมืองขึPน
.………. ๑๙. สามนต์ ถ. ศัตรู
.………. ๒o. ลักษณ์ ท. กระตุน้ ให้มา้ เดินหรื อวิง,
.............. ๒๑. กะระตะ ธ. เชืPอสายกษัตริ ยท์ ี,สืบมาจากเทวดา
…….…. ๒๒. ศัสตรา น. จดหมาย ใช้วา่ สาร หรื อ สารา ก็มี
….……. ๒๓. ธุรธาวารี ภิเษก บ. กองทัพสี, เหล่า คือ ช้าง ม้า รถ พลเดินเท้า
…….…. ๒๔. วงศ์เทวัญอสัญหยา ป. ไป
.………. ๒๕. บทจร ผ. ตําหนัก
..……… ๒๖. ส่ งสการ ฝ. คอย
.………. ๒๗. อาสัตย์ พ. กองทัพใหญ่

…….…. ๒๘. พหลพลขันธ์ ฟ. ไม่คิดให้รอบคอบ

.………. ๒๙. เบาความ ภ. ชื,อตําแหน่งขุนนางผูใ้ หญ่ในชวา
.………. ๓o. ท่า ม. พิธีกรรมเกี,ยวกับการปลงศพ

ตอนที& ๓ คําทีข& ดี เส้ นใต้ ในคําประพันธ์ ต่อไปนีห= มายถึงตัวละครตัวใดให้ นักเรียนเขียนชื& อของตัวละครตัวนั=น

ลงในช่ องว่ างให้ ถูกต้ อง

๑. “ แว่วเสี ยงสําเนียงบุหรงร้อง ว่าเสี ยงสามนิ,มน้องเสน่หา

พระแย้มเยีย, มม่านทองทัศนา
(………………………………………………………………………………)
๒. “ สตรี ใดในพิภพจบแดน
ด้วยใฝ่ รักให้เกินพักตรา
(………………………………………………………………………………)
๓. “ แล้วว่าแก่ดะหนังเสนา
มิให้เสี ยวงศาสุ รารักษ์
(………………………………………………………………………………)
๔. “ แม้นมิยกพลไกลไปช่วย
อย่าดูทP งั เปลวอัคคี
(………………………………………………………………………………)
๕. “ อันองค์พระบรมเชษฐา
เจ้ามาในทางพนาลัย
(………………………………………………………………………………)
๖. “ จึงยับยัPงฟังพระองค์ทรงยศ
กองทัพนับแสนแน่นอนันต์
เห็นแต่ป่าพุม่ ไม้ใบบัง ”
ไม่มีใครได้แค้นเหมือนอกข้า
จะมีแต่เวทนาเป็ นเนืองนิตย์ ”
เราจะยกโยธาไปโหมหัก
งดสักเจ็ดวันจะยกไปฯ ”
ถึงเราม้วยก็อย่ามาดูผี
แต่วนั นีPขาดกันจบบรรลัย ”
เห็นจะให้ใครมาหรื อหาไม่
ยังได้ข่าวบ้างหรื อนัดดาฯ ”
จะกําหนดให้ตP งั ค่ายมัน,
พร้อมกันหยุดอยูท่ ี,ชายไพร ”
(………………………………………………………………………………)
๗. “ ทูลพระเชษฐาสุ ริยว์ งศ์ อย่าให้ทรงพระวิตกหมกไหม้
เราจะให้สุหรานากงไป ช่วยพระชิงชัยด้วยไพรี ”
(………………………………………………………………………………)
๘. “ เมื,อนัPน พระปิ, นภพกุเรปันกรุ งศรี
ฟังโอรสาพาที จึงตรัสสัง, เสนีทนั ใด ”
(………………………………………………………………………………)

๙. “ แล้วตรัสแก่กะหรัดตะปาตี อันสงครามครัPงนีPเห็นหนักหนา
จะเปลี,ยวเปล่าเศร้าใจอนุชา ไม่มีที,ปรึ กษาหารื อใคร ”
(………………………………………………………………………………)
๑o. “ เมื,อนัPน พระสุ ริยว์ งศ์องค์ศรี ปัตหรา
เผยสี หบัญชรแล้วบัญชา ตรัสสัง, เสนาธิบดี ”
(………………………………………………………………………………)

๑๑. “ เจ้าอย่าย่อท้อไม่พอที, แต่เพียงนีPไม่พรั,นหวัน, ไหว

เอ็นดูนดั ดาโศกาลัย
(………………………………………………………………………………)
๑๒. “ บัดนัPน
ได้ฟังกิจจาก็คลาไคล
ก้มเกล้าประณตบทบงสุ์
(………………………………………………………………………………)
๑๓. “ มาเห็นศพทอดทิPงกลิPงอยู่
หนุ่มน้อยโสภาน่าเสี ยดาย
(………………………………………………………………………………)
๑๔. “ เห็นระเด่นมนตรี ต่อสู ้
สามองค์ทรงม้ากระชัPนชิด
(………………………………………………………………………………)
๑๕. “ อันเพลงกริ ชชวามลายู
คิดแล้วชักกริ ชฤทธิรณ
(………………………………………………………………………………)
๑๖. “ จํากูจะสังหารผลาญด้วยกริ ช
คิดพลางชักกริ ชฤทธิไกร
(………………………………………………………………………………)
ว่ามิได้จะอรไทยจะมรณา ”
ทัPงสี, เสนีผใู ้ หญ่
เข้าไปยังท้องพระโรงคัล
พระผูว้ งศ์เทวากระหยาหงัน”
พระพินิจพิศดูแล้วใจหาย
ควรจะนับว่าชายโฉมยง ”
แทงระตูแม่ทพั ดับจิต
จะสังหารผลาญชีวติ ไพรี ”
กูรู้สนั ทัดไม่ขดั สน
ร่ ายรําทํากลมารยา”
ซึ,งเทเวศร์ประสิ ทธิgประสาทให้
แล้วร้องว่าไปมิได้ชา้ ”
 ๑๗. “ แทงต้องระตูแล้วฟันซํPา
ต่างทรงศักดาวราฤทธิg
(………………………………………………………………………………)
๑๘. “ เมื,อนัPน
เห็นไพรี รุกไล่อนุชา
(………………………………………………………………………………)
๑๙. “ หรื อหนึ,งพึ,งจะมาเป็ นน้อง
เราคิดเห็นผิดประลาดใจ
(………………………………………………………………………………)
๒o. “ ใช่นางเกิดในปทุมา
จะมาช่วงชิงกันดังผลไม้
(……………………………………………………………………………....)
ไม่ชอกชํPาผิวหนังแต่ซกั นิด
เลีPยวไล่ตามติดต้านทานฯ ”
พระสุ ริยว์ งศ์พงศ์อสัญแดหวา
พระขับม้าถลันออกกัPนกาง ”
เกี,ยวข้องรักกันเป็ นไฉน
จงบอกไปแต่จิรงบัดนีPฯ ”
สุ ริยว์ งศ์พงศานัPนหาไม่
อันจะได้นางไปอย่าสงกาฯ ”

แบบฝึ กหัด
เรื& องอิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง
เรื& องอิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง
ตอนที, ๑
๑. เรื, องอิเหนา ตอน………………………………………………
๒. ผูท้ รงนิพนธ์คือ………………………………. ลักษณะคําประพันธ์คือ………………………………………….
๓. เรื, องอิเหนานีP มีเค้าความจริ งจาก ……………………………… แต่เดิมมีชื,อ……………และ..........................
๔อิเหนาเป็ นโอรสของ………………………………………………………….มีลกั ษณะ……………………………………
๕บุษบาเป็ นพระราชธิดาของ………………………. มีลกั ษณะ……………………………………………………………
๖. อิเหนาและบุษบาเป็ น……………………………………………..(…………………………………..)ตัPงแต่ยงั เด็ก
๗. อิเหนาอายุได้ ๑๕ ต้องเดินทางไป…………………………..ที,เมือง………………………………ได้พบ
กับ………………เกิดหลงรัก และไม่ยอม………………………………………………..
๘.ท้าวกุเรปันมีหนังสื อให้อิเหนากลับเมืองเพื,อ…………………………………………………………………………
๙. ผูท้ ี,ให้ช่างไปวาดรู ปนางบุษบาคือ…………………………ช่างวาด วาดรู ปจํานวน……..รู ป ระหว่างเดินทางกลับถูกลัก
รู ปภาพไป ผูท้ ี,ลกั รู ปวาดของนางบุษบาคือ………………………………………………………………………
๑๐.ท้าวกะหมังกะหนิงมีพระราชโอรสชื,อ…………………………………………
๑๑. วิหยาสะกําตามกวางมาถึงต้นไทร ได้พบกับ……………………………………….เกิด..............................................
๑๒. ท้าวกะหมังกุหนิงส่ งราชทูตไปเมืองดาหาเพื,อ……………………………ผลคือ………………………….…………
๑๓.ท้าวกะหมังกุหนิงต้องการยกทัพไปเมืองดาหาเพื,อ………………………………………………………………………
๑๔. เมื,อรู ้ข่าวศึก ท้าวดาหาขอความช่วยเหลือจากเมืองใดบ้าง……………………………………………………………
๑๕.ท้าวสิ งหัดส่ าหรี ส่งใครไปช่วยท้าวดาหา คือ...................................................................................................................
๑๖. ท้าวกุเรปันทําอย่างไรเมื,อรู ้ข่าวศึก .......................................................................................................................
๑๗. ในขณะเกิดเรื, องนีPอิเหนาประทับอยูเ่ มืองใด เมือง………………………………………………………………
๑๘. ผูท้ ี,เข้าสะกัดท้าวกะหมังกุหนิงมิให้ไล่ล่าสังคามาระตาคือ………………………………………………………………
๑๙. คู่ต่อสู ท้ ี,เหมาะสมกัน ฝี มือทัดเทียมกัน คือ……………………………………..กับ……………………………
๒๐. ท้าวดาหา มีความคิดว่า ศึกครัPงนีPเกิดขึPนเพราะ……………………………………………….………………………

ตอนที& ๒
คําชี=แจง ให้ นักเรี ยนทําเครื0 องหมาย P หน้ าข้ อทีถ0 ูกต้ อง และทําเครื0 องหมาย O หน้ าข้ อทีไ0 ม่ ถูกต้ อง
.............. ๑. บทพระราชนิพนธ์เรื, องอิเหนามีเค้าความจริ งจากประวัติศาสตร์ของชวา
.............. ๒. อิเหนาได้รับยกย่องว่าเป็ นยอดของบทละครร้อง
.............. ๓. อิเหนา บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที, ๒ ดําเนินเรื, องตามอิเหนาเล็กของเจ้าฟ้ามงกุฎ
.............. ๔. ไอระลังคะ หมายถึง อิเหนา
.............. ๕. ละครที,ใช้ตวั แสดงเป็ นชายล้วนคือละครนอก หรื อเรี ยกอีกอย่างหนึ,งว่า ละครปันหยี
.............. ๖. “เมื,อนัPน” เป็ นคําขึPนต้นของกลอนบทละครใช้กบั ตัวละครที,มีศกั ดิgสูง
.............. ๗. “โอด” เป็ นเพลงหน้าพาทย์ ใช้สาํ หรับการแสดงอาการร้องไห้
.............. ๘. อิเหนาเป็ นวรรณคดีที,เน้นด้านความไพเราะ ความงดงาม และการแสดงจินตนาการของกวี มากกว่าการเสนอ คดี
โลกหรื อคดีธรรมต่างๆ
.............. ๙. อิเหนานิยมนํามาเล่นเป็ นละครใน ซึ,งนิยมใช้ตวั ละครเป็ นชายจริ งหญิงแท้ เพราะเป็ นเรื, องเกี,ยวกับการรบและ การ
ชิงรักหักสวาท
.............. ๑๐. อิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิงที,เรี ยนนีPเป็ นบทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที, ๒

แบบฝึ กหัด
เรื& องอิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง
ตอนที, ๓ เรื& อง “ การเรียงลําดับเนื=อเรื& องอิเหนา ”
คําชี=แจง เรี ยงลําดับเนื?อเรื0 องอิเหนา โดยใส่ หมายเลขหน้ าข้ อความตามลําดับก่ อนและหลัง
.............. ๑. ท้าวสิ งหัดส่ าหรี ส่งสุ หรานากงพระโอรสไปร่ วมรบกับทัพอิเหนา
.............. ๒. ท้าวกุเรปันส่ งสารถึงอิเหนาและท้าวหมันหยา
.............. ๓. ระตูปาหยังและท้าวประหมันทัดทานไม่ให้ทา้ วกะหมังกุหนิงยกทัพไปรบกับเมืองดาหา
.............. ๔. ท้าวดาหาส่ งข่าวศึกกะหมังกุหนิงไปยังเมืองพี,เมืองน้อง
.............. ๕. จินตะหราตัดพ้อไม่ยอมให้อิเหนายกทัพไปเมืองดาหา
.............. ๖. โหรทํานายดวงชะตาว่าท้าวกะหมังกุหนิงและวิหยาสะกําชะตาถึงฆาตทัPง ๒ พระองค์ ควรรอไว้
๗ วันจึงค่อย ยกทัพ
.............. ๗. ท้าวดาหาเสด็จออกรับทูตกะหมังกุหนิง
.............. ๘. ท้าวดาหาทรงบัญชาให้ตP งั ค่ายรอบเมืองดาหาหลังจากทรงทราบข่าวศึก
.............. ๙. ท้าวกะหมังกุหนิงเตรี ยมยกทัพไปตีเมืองดาหา
.............. ๑๐. ท้าวดาหาดีใจเมื,อรู ้วา่ อิเหนายกทัพมาร่ วมรบด้วย
.............. ๑๑. อิเหนาครวญถึงนางจินตะหรา
.............. ๑๒. อิเหนากรี ธาทัพไปเมืองดาหา
.............. ๑๓. วิหยาสะกําพูดจาเยาะเย้ยสังคามาระตา
.............. ๑๔. อิเหนารบกับท้าวกะหมังกุหนิงและฆ่าท้าวกะหมังกุหนิงตาย
.............. ๑๕. สังคามาระตาฆ่าวิหยาสะกําตาย

ใบงานคําศัพท์ น่ารู้
๑. นําอักษรหน้ าคําศัพท์ ทางขวามือมาใส่ ลงในช่ องว่ างหน้ าข้ อความทางซ้ ายมือให้ สัมพันธ์ กนั
.............. ๑) วิมาน สวรรค์ชP นั ฟ้า ก. ตุนาหงัน
.............. ๒) เร่ งม้า ข. ตระเวนไพร
.............. ๓) หมัPน ค. เขมง
.............. ๔) บุตร ง. กระยาหงัน
.............. ๕) ที,พกั ของเจ้านาย จ. กะระตะ
.............. ๖) ผง ฝุ่ นละออง ฉ. กิดาหยัน
.............. ๗) ชื,อนกชนิดหนึ,ง ช. มณฑก
.............. ๘) ภูเขาสู ง ซ. ภัสม์ธุลี
.............. ๙) รู ปกองทัพที,ตP งั ฌ. อะหนะ
.............. ๑๐) เสนาผูใ้ หญ่ ญ. เจียระบาด
.............. ๑๑) ผูม้ ีหน้าที,รับใช้ใกล้ชิดพระเจ้าแผ่นดิน ฎ. กัPนหยัน,
.............. ๑๒) ค่ายที,ทาํ ให้ขยับรุ กเข้าไปหาข้าศึกทีละน้อย ฏ. โขลนทวาร
.............. ๑๓) เทวดา ฑ. เต่าร้าง
.............. ๑๔) เขาสัตว์สาํ หรับใส่ ดินปื น ฒ. ดะหมัง
.............. ๑๕) ปื นเล็กยาวชนิดหนึ,ง ณ. ชาลี
.............. ๑๖) อาวุธสําหรับเหน็บติดตัว ด. อสัญแดหวา
.............. ๑๗) ตาข่าย ต. วิหลัน,
.............. ๑๘) ประตูป่าที,ทาํ ตามตําราพราหมณ์ ถ. ชักปี กกา
.............. ๑๙) ชื,อต้นไม้ชนิดหนึ,ง คล้ายต้นหมาก ท. กุหนุง
.............. ๒๐) ผ้าคาดเอวชนิดหนึ,งมีชายห้อยที,หน้าขา