Professional Documents
Culture Documents
Type-01
1.5 +8 +11+14+ ......... avivwUi †Kvb c` 383? 9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: avivwU, cÖ_g c` a = 5; mvaviY AšÍi, d = 8 5 = 3,n Zg c` = 383; c` msL¨v n = ?
n Zg c` = a+(n1)d
ev,383 = 5+(n1)3
ev,383 = 5+3n3
ev, 383 = 2+3n
ev,3n = 381
ev, n =127 A_©vr, 127 Zg c‡`i gvb 302 Answer: 127 Zg c‡`i gvb 302
2.8 +11 +14+17+ .........avivwUi †Kvb c` 392? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 129 Zg c`
3.4 +7 +10+13+ ......... avivwUi †Kvb c` 301? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 100 Zg c`
Type-02
Case-01
1.8 +16 +24+ ......... avivwUi cÖ_g 9wU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: cÖ`Ë avivwU GKwU mgvšÍi aviv, hvi cÖ_g c`, a = 8, mvaviY AšÍi, d = 16 8 = 8,c` msL¨v, n = 9
n 9 9 9 9
mgwó, Sn = {2a+(n1)d} = {2.8+(91)d}= (16+88) = (16+64) = 80 =360
2 2 2 2 2
avivwUi cÖ_g 9wU c‡`i mgwó 360 Answer: 360
2.1+3 +5+7+ ......... avivwUi n c‡`i mgwó KZ?9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: n2
3.7 +12 +17+ ......... avivwUi cÖ_g 30wU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 2385
Case-02
4.5 +11 +17+23+ ......... + 59 = KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Solution:GwU GKwU mgvšÍi aviv hvi cÖ_g c`, a = 5,mvaviY AšÍi, d=115=6,†kl c`, = 59
g‡b Kwi, avivwUi n Zg c` = 59
Avgiv Rvwb, mgvšÍi avivi n Zg c` = a+(n1)d
ev, a + (n1) d =59
ev, 5 + (n1) 6 =59
ev, (n1) 6 =59 5=54
54
ev,n1 =
6
ev, n1 = 9
ev, n = 9+1 = 10
n 10
†hvMdj, Sn = {2a+(n1)d} = {2.5+(101)6}= 5(10+96) = 5(10+54)=564 = 320
2 2
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 1 of 19
wb‡Y©q mgwó 320 Answer: 320
5.1 +2 +3+4+ ......... + 99 = KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 4950
6.29 +25 +21+ ......... 23 = KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 42
7.‡`Lvb †h, 1 +3+5+7+ ......... + 125=169+171+173+...........+2099g-10g (mv.MwYZ)
Case-03
8.GKwU mgvšÍi avivi 16 Zg c` 20 n‡j, Gi cÖ_g 31 wU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: g‡b Kwi, mgvšÍi avivwUi cÖ_g c` = a Ges mvaviY AšÍi = d
n Zg c` = a + (n1)d 16 Zg c` = a + (161)d = a+15d
cÖkgœ ‡Z, a+15d = 20 ................................ (i)
n
mgvšÍi avivi n c‡`i mgwó, Sn = {2a+(n1)d}
2
31 31 31
avivwUi 31 c‡`i mgwó, S31 = {2a+(311)d}= (2a+30d) = .2(a+15d) = 31(20) [(i) bs n‡Z gvb ewm‡q]
2 2 2
= 620
avivwUi cÖ_g 31 c‡`i mgwó 620 Answer: avivwUi cÖ_g 31 c‡`i mgwó 620
9.‡Kv‡bv mgvšÍi avivi 12 Zg c` 77 n‡j, Gi cÖ_g 23wU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer:1771
Case-04
10.9+7+5+.......... avivwUi cÖ_g n msL¨K c‡`i †hvMdj 144 n‡j, n Gi gvb wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: ‡`Iqv Av‡Q, 9+7+5+.......... avivwUi cÖ_g n msL¨K c‡`i †hvMdj 144
cÖ`Ë avivwU GKwU mgvšÍi aviv, hvi cÖ_g c`, a = 9 Ges mvaviY AšÍi, d = 79 = 2
n
Avgiv Rvwb, mgvšÍi avivi n msL¨K c‡`i mgwó, Sn = {2a+(n1)d}
2
n
kZ©g‡Z, {2a+(n1)d} = 144
2
n
ev, {29+(n1) (2)} = 144
2
ev, n(182n+2) = 288
ev, n(20 2n) = 288
ev, 20n2n2 = 288
ev, 2(n210n) = 288
ev, n210n = 144
ev, n2 10n144= 0
ev, n2 18n+8n144 = 0
ev, n(n18)+8(n18) = 0
ev, (n18) (n+8) = 0
nq, n18 = 0 n18 A_ev, n+8 = 0 n = 8
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 2 of 19
wKš‘ n 8, KviY avivi c` msL¨v FYvZ¥K n‡Z cv‡i bv|
n Gi gvb 18 Answer: 18
11.2+4+6+8+.......... avivwUi cÖ_g n msL¨K c‡`i mgwó 2550 n‡j, n Gi gvb wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 50
Case-05
12.‡Kvb mgvšÍi avivq cÖ_g c` 17, mvaviY AšÍi 2 Ges mgwó 72 n‡j, c`msL¨v KZ?
Solution: ‡`qv Av‡Q,avivwUi cÖ_g c`, a = 17,mvaviY AšÍi, d = 2 Ges mgwó = 72
n
g‡b Kwi, c` msL¨v= n avivwUi cÖ_g n c‡`i mgwó = {2a+(n1)d}
2
n
= {2.17+(n1).(2)}
2
n
= {34 2 (n1)}
2
n
= .2{17 (n1)}
2
= n (17 n+1)
= n (18 n)
cÖkgœ ‡Z, n (18 n) = 72
ev, 18nn2 = 72
ev, n2 18n +72 = 0
ev, n2 12n 6n+72 = 0
ev, n (n 12) 6(n12) = 0
ev, (n 6) (n12) = 0
ev, n 6 = 0 A_ev, n 12 = 0
A_v©r n = 6 A_ev, n = 12
Answer: c`msL¨v 6 A_ev 12
13.GKwU mgvšÍi aviv Z…Zxq c` 20, Aóg c` 10 Ges avivwUi mgwó 150 n‡j, avivwUi c`msL¨v KZ?
Solution: awi, avivwUi cÖ_g c` = a Ges mvaviY AšÍi = d
Avgiv Rvwb, mgvšÍi avivi n Zg c` = a+(n1)d.
Z…Zxq c` = a+(31)d = a+2d
cÖkgœ ‡Z, a +2d = 20 ............................. (i)
Aóg c` = a+ (81)d = a+7d
cÖkgœ ‡Z, a +7d = 10 ............................. (ii)
() K‡i, 5d= 10 ev, d = 2
(i) bs mgxKi‡Y, d=2 ewm‡q, a+2 (2)=20
ev, a4 = 20
ev,a = 20+4
ev,a = 24
awi, c`msL¨v = n
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 3 of 19
n
Zvn‡j, cÖ_g n msL¨K c‡`i mgwó = {2a+(n1)d}
2
n
kZ©g‡Z, {2a+(n1)d} = 150
2
n
ev, {224+(n1) (2)} = 150
2
n
ev, (48+2 2n) = 150
2
n
ev, (50 2n) = 150
2
n
ev, 2(25 n) = 150
2
ev, n (25 n) = 150
ev, 25n n2150 = 0
ev,n2 25n+150= 0 [Dfq cÿ‡K 1 Øviv ¸Y K‡i]
ev, n 15n10n+150 = 0
2
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 4 of 19
(m n) (m n)
ev, d =
(m n)
ev,d = (m+n)
9g-10g (mv.MwYZ)
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 6 of 19
mgxKiY (i) bs n‡Z (ii) bs we‡qvM K‡i cvB,
2 n 2m
2a + (m 1)d2a(n1)d =
m n
2n 2 2m 2
ev, (m 1n+1)d =
mn
2( n 2 m 2 )
ev, (m n)d =
mn
2( n m) ( n m)
ev, (m n)d =
mn
2( m n ) ( m n ) mn
ev, d = 2
( m n )mn mn
(m n )
Zvn‡j, cÖ_g (m+n) c‡`i mgwó = {2a+(m+n1)d}
2
mn
= {2a+(m1)d+nd}
2
m n 2n 2( m n )
= n .
2 m mn
m n 2n 2( m n )
=
2 m m
m n 2n 2m 2n
=
2 m
m n 2m
= = (m+n)
2 m
avivwUi (m+n) c‡`i mgwó = (m+n)
Type-05
1.GK e¨w³ 2500 UvKvi GKwU FY wKQzmsL¨K wKw¯Í‡Z cwi‡kva Ki‡Z ivRx nb| cÖ‡Z¨K wKw¯Í c~‡e©i wKw¯Í †_‡K 2 UvKv †ewk| hw` cÖ_g
wKw¯Í 1 UvKv nq, Z‡e KZ¸‡jv wKw¯Í‡Z H e¨w³ Zvi FY †kva Ki‡Z cvi‡eb?9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: cÖ_g wKw¯Í‡Z UvKv cwi‡kva K‡ib=1 UvKv
wØZxq wKw¯Í‡Z UvKv cwi‡kva K‡ib (1+2) =3 UvKv
Z…Zxq wKw¯Í‡Z UvKv cwi‡kva K‡ib (3+2) =5 UvKv
UvKv cwi‡kv‡ai wKw¯Í GKwU mgvšÍi aviv hvi,
avivwUi cÖ_g c`, a = 1,mvaviY AšÍi, d = 3 1 =2
g‡b Kwi, H e¨w³ n msL¨K wKw¯Í‡Z UvKv cwi‡kva Ki‡eb AZGe, c`msL¨v = n
n n n n n
n c‡`i mgwó = {2a + (n1)d} = {2.1 + (n1)2} = {2 + (n1).2} = (2 + 2n2) = 2n = n2
2 2 2 2 2
2
kZ©g‡Z, n = 2500
ev, n 2 2500
ev, n = 50
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 7 of 19
50wU wKw¯Í‡Z FY cwi‡kva Ki‡Z cvi‡eb|
2.GK e¨w³ 22000 UvKvq GKwU wd«R wKw¯Í‡Z cwi‡kv‡ai gva¨‡g wKb‡Z ivRx nb| cÖ‡Z¨K wKw¯Í c~‡e©i wKw¯Í †_‡K 500 UvKv †ewk| hw`
cÖ_g wKw¯Í 1000 UvKv nq, Z‡e KZ¸‡jv wKw¯Í‡Z wZwb wd«‡Ri `vg cwi‡kva Ki‡Z cvi‡eb Ges me©‡kl wKw¯Íi cwigvY KZ?
9g-10g (mv.MwYZ) & 35 Zg wjwLZ
Solution: ‡h‡nZz, 1g wKw¯Í = 1000 UvKv
2q wKw¯Í = 1000+500 = 1500 UvKv
3q wKw¯Í = 1500+500 = 2000 UvKv
g‡b Kwi, c`msL¨v = n
avivwU = 1000 + 1500 + 2000 + .................... + n
avivwUi cÖ_g c`, a = 1000,mvaviY AšÍi d = 2q c` 1g c` = 15001000=500 Ges n Zg c‡`i mgwó = 22000
n
{2a + (n1)d} = 22000
2
n
ev, {2.1000+ (n1) 500} = 22000
2
n
ev, (2000+ 500n500) = 22000
2
n
ev, (1500+ 500n) = 22000
2
n
ev, 2(750 + 250n) = 22000
2
ev,750n + 250n2 = 22000
ev, 250n2 + 750n2 22000 = 0
ev, n2 + 3n 88 = 0
ev, n2 + 11n 8n 88 = 0
ev, n(n+11) 8(n+11) = 0
ev, (n+11) (n8) = 0
n = 11 A_ev, n = 8
wKš‘ n 11, KviY wKw¯Íi msL¨v FYvZ¥K n‡Z cv‡i bv|
†gvU wKw¯Íi msL¨v 8wU
g‡b Kwi, †kl wKw¯Íi cwigvY n Zg c‡`i mgvb|
avivi n Zg c` = a +(n1)d = 1000+ (81) 500= 1000 + 7 500 = 4500 UvKv
Answer: ‡kl wKw¯Íi cwigvY 4,500 UvKv| †gvU wKw¯Í 8wU
3.iwk` Zvi †eZb †_‡K cÖ_g gv‡m 1200 UvKv mÂq K‡ib Ges cieZx© cÖwZgv‡m Gi c~e©eZx© gv‡mi Zzjbvq 100 UvKv †ewk mÂq
K‡ib|
(K) mgm¨vwU‡K n msL¨K c` ch©šÍ avivq cÖKvk Kiæb-
(L) wZwb 18 Zg gv‡m KZ UvKv Ges cÖ_g 18 gv‡m †gvU KZ UvKv mÂq K‡ib?
(M) wZwb KZ eQ‡i †gvU 106200 UvKv mÂq K‡ib?9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: (K) cÖkvœ bymv‡i, avivwUi cÖ_g c`, a = 1200 Ges mvaviY AšÍi, d = 100
wØZxq c` = 1200+100 = 1300
Z…Zxq c` = 1300+100 = 1400
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 8 of 19
avivwU: 1200+1300+1400+............................ + n ch© šÍ
(L) Avgiv Rvwb, n Zg c` = a+ (n1)d
18 Zg gv‡m mÂq = a+(181)d = 1200+17100= 2900 UvKv
n
cÖ_g n msL¨K c‡`i mgwó = {2a+(n1)d}
2
18
cÖ_g 18 gv‡mi mÂq = {21200+(181)100} UvKv= 9(2400+1700) = 36900 UvKv
2
(M)g‡b Kwi, wZwb n gv‡m 106200 UvKv mÂq K‡ib|
n
cÖkvœ bymv‡i, {2a+(n1)d = 106200
2
n
ev, {21200+(n1) 100} = 106200
2
ev, n(2400+100n100 = 212400
ev,100n2 + 2300n212400 = 0
ev,n2 + 23n2124 = 0
ev,n2 + 59n36n2124 = 0
ev, (n + 59) (n36) = 0
ev, n = 59 A_ev, n=36
wKš‘ n 59, KviY gvm KL‡bv FYvZ¥K n‡Z cv‡i bv|
AZGe, wb‡Y©q mgq: 36 gvm ev 3 eQi
4.MwY mv‡ne GKRb miKvwi PvKixRxex| 2016 mv‡ji RyjvB gv‡m Zvui g~j †eZb wQj 22,000 UvKv| Zvui evwl©K †eZb e„w×i cwigvY
1,000 UvKv|
(K) Dch©y³ Z‡_¨i wfwˇZ GKwU mgvšÍi aviv •Zwi Kiæb Ges 2025 mv‡ji RyjvB gv‡m MwY mv‡n‡ei gvwmK g~j †eZb KZ n‡e Zv wbY©q
Kiæb-
(L) g~j †eZ‡bi 10% cÖwZ gv‡m fwel¨Z Znwe‡j KZ©b Ki‡j 20 eQ‡i Zvi †gvU KZ UvKv fwel¨Z Znwe‡j Rgv n‡e Zv wbY©q Kiæb-
40 Zg wjwLZ
Type-06
1 1 2 3
1.‡`Lvb †h, 2 ............ 36 Zg wjwLZ
e 3! 5! 7!
Type-07
Case-01
1.GKwU ¸‡YvËi avivi cÖ_g I wØZxq c` h_vµ‡g 27 Ges 9 n‡j, avivwUi cÂg c` Ges `kg c` wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: cÖ`Ë avivwUi cÖ_g c`, a = 27 Ges wØZxq c` = 9
9 1
mvaviY AbycvZ, r =
27 3
4
1 27 1 1
cÂg c` = ar51 = 27
3 27 3 3
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 9 of 19
9
1 33 1 1
Ges `kg c` = ar 101
= 27 3 6 6
3 3 3 3 729
2 3 8 2
2.GKwU ¸‡YvËi avivi cÂg c` Ges `kg c` n‡j, avivwUi Z…Zxq c` KZ?9g-10g (mv.MwYZ)
9 81
1
Answer: avivwUi Z…Zxq c`
3
Case-02
3.5+x+y+135 ¸‡YvËi avivfz³ n‡j, x Ges y Gi gvb wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: g‡b Kwi, ¸‡YvËi avivi 1g c`, a = 5 Ges mvaviY AbycvZ = r
Zvn‡j, 2q c`, ar = x [∵n Zg c` = arn1]
3q c`, ar2 = y
4_© c`, ar3 = 135
GLb, ar3 = 135 ev,5r3 = 135 ev, r3 = 27 [Dfqcÿ‡K 5 Øviv fvM K‡i] ev, r3 = 33 ev, r= 3
2q c`, x = 5 3 =15
3q c`, y = 5 32 =59 = 45
wb‡Y©q gvb: x = 15 Ges y = 45
4.3+x+y+z+243 ¸‡YvËi avivfz³ n‡j, x, y Ges z Gi gvb wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Answer:x = 9, y =27,z = 81
Case-03
1
5. 1 2 .......... avivwUi †Kvb c` 8 2 ?9g-10g (mv.MwYZ)
2
1 1
Solution: cÖ`Ë avivwU GKwU ¸‡YvËi aviv hvi cÖ_g c`, a= Ges mvaviY AbycvZ, r = 2
2 1
2
g‡b Kwi, avivwUi n Zg c`= 8 2
Avgiv Rvwb, ¸‡YvËi avivi n Zg c` = arn1
cÖkgœ ‡Z, arn1 =8 2
1
ev, .( 2 )n 1 8 2
2
ev, ( 2 )n 1 8 2 2
ev, ( 2 )n 1 =16
ev, ( 2 )n 1 ( 2 )8
ev, n1 = 8 ev, n= 8+1 = 9 avivwUi 9g c` 8 2
1
6.128 + 64 + 32 + .......... avivwUi †Kvb c` ?9g-10g (mv.MwYZ)
2
1
Answer: avivwUi 9g c`
2
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 10 of 19
Type-08
Case-01
1.24+816+ ........... avivwUi cÖ_g mvZwU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
4
Solution: 24+816+ ....... GwU GKwU ¸‡YvËi aviv, hvi 1g c`, a = 2,mvaviY AbycvZ, r = = 2<1
2
c` msL¨v, n = 7
a(1 r n ) 2{1 ( 2)7 } 2{1 128} 2 129
cÖ_g mvZwU c‡`i mgwó,= = 86
r 1 1 ( 2) 1 2 3
cÖ_g mvZwU c‡`i mgwó 86
2.3+9+27+............. avivwUi cÖ_g †PŠÏwU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
9
Solution: 3+9+27+ ....... GwU GKwU ¸‡YvËi aviv, hvi, 1g c`, a = 3,mvaviY AbycvZ, r = = 3>1 Ges c` msL¨v, n = 14
3
a(r n 1) 3(314 1) 3 14
cÖ_g 14wU c‡`i mgwó= (3 1)
r 1 3 1 2
3
avivwUi cÖ_g †PŠÏwU c‡`i mgwó, = (314 1)
2
1 1 1
3. 1 + ........... avivwUi cÖ_g AvUwU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
2 4 8
255
Answer:
128
4.11+11+ ........... avivwUi (2n+1) msL¨K c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
1
Solution: 11+11+ ...........GwU GKwU ¸‡YvËi aviv, hvi cÖ_g c`, a = 1,mvaviY AbycvZ, r = 1 1
1
a (1 r 2n 1 ) 1{1 ( 1)2n 1 } 1{1 ( 1)}
avivwU (2n+1) c‡`i mgwó = = [∵ (2n+1) GKwU we‡Rvo msL¨v]
1 r 1 ( 1) 1 ( 1)
1(1 1) 2
= 1
11 2
avivwUi (2n+1) msL¨K c‡`i mgwó 1
5.22+22+ ........... avivwUi (2n+2) msL¨K c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: 0
Case-02
6.2+4+8+16+ ........... avivwUi n msL¨K c‡`i mgwó 254 n‡j, n Gi gvb KZ?9g-10g (mv.MwYZ)
4
Solution: 2+4+8+16+ ........... GLv‡b, cÖ_g c`, a = 2 Ges mvaviY AbycvZ, r = = 2>1
2
rn 1 2n 1 2n 1
n c‡`i mgwó, Sn = a. = 254 ev, 2. = 254 ev, = 127
r 1 2 1 1
ev, 2n 1 = 127 ev, 2n = 127+1 ev, 2n = 128 ev, 2n = 27 n=7
Case-01
13 23 33 ...... n 3
1. = 210 n‡j n Gi gvb KZ?9g-10g (mv.MwYZ)
1 2 3 ...... n
13 23 33 ............ n 3
Solution: ‡`qv Av‡Q, = 210
1 2 3 ............... n
n( n 1)
2 3 n(n 1)
2
1 2 3 ..... n
3 3 3
ev,
2
210 2
n( n 1) n(n 1)
Ges 1 2 3 ..... n
2 2
n( n 1)
ev, 210
2
ev, n2 + n = 420
ev, n2 + n 420 = 0
ev, n2 + 21n 20n 420 = 0
ev, n(n + 21) 20(n+21) = 0
ev, (n + 21) (n+20) = 0
ev, n + 21 =0 n = 21
A_ev, n 20 =0 n = 20
wKš‘ n 21 [KviY c` msL¨v FYvZ¥K n‡Z cv‡i bv]
myZivs n Gi gvb 20
2.‡`Lvb †h, 13+23+33+ ........ +103 = (1+2+3+ ....... +10)29g-10g (mv.MwYZ)
3.cÖ_g n msL¨K ¯^vfvweK msL¨vi N‡bi mgwó 441 n‡j, n Gi gvb wbY©q Kiæb Ges H msL¨v¸‡jvi mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
2
n( n 1)
Solution: Avgiv Rvwb, cÖ_g n msL¨K ¯^vfvweK msL¨vi N‡bi mgwó =
2
2
n( n 1)
cÖkgœ ‡Z, = 44
2
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 12 of 19
2
n( n 1) 2
ev, = (21)
2
n( n 1)
ev, = 21 [Dfqcÿ‡K Me©gj ~ K‡i]
2
ev, n(n+1) = 42
ev, n2 + n 42 = 0
ev, n2 + 7n 6n 42 = 0
ev, n(n + 7) 6(n+7) = 0
ev, (n + 7) (n6) = 0
nq, n +7=0 A_ev, n 6=0
nq, n = 7 A_ev, n = 6
wKš‘ n 7 [KviY c` msL¨v FYvZ¥K n‡Z cv‡i bv]
myZivs n Gi gvb 6
n( n 1) 6(6 1) 6 7
H msL¨v¸‡jvi mgwó, S = =21
2 2 2
Answer: n = 6 Ges mgwó, S = 21
4.cÖ_g n msL¨K ¯^vfvweK msL¨vi N‡bi mgwó 225 n‡j, n Gi gvb KZ? H msL¨v¸‡jvi e‡M©i mgwó KZ?9g-10g (mv.MwYZ)
Answer: n = 5 Ges e‡M©i mgwó 55
Case-02
5.log 2+log 4+log 8 + ......... avivwUi cÖ_g `kwU c‡`i mgwó KZ? 9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: cÖ`Ë avivwU, log 2+log4 + log 8+ ............... 10 wU c`
= log2 +log22 + log23+ log24 + ............... 10 wU c`
= log2 + 2log2 + 3log 2 + 4 log2 ............... 10 wU c`
= (1+2+3+ .....................+10) log2
10(10 1) n( n 1)
= log2 [∵ 1+2+3+...........+i = ]
2 2
= (511) log2 = 55 log2 cÖ_g `kwU c‡`i mgwó 55 log2
6.log 2+log 16+log 512+ ......... avivwUi cÖ_g eviwU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: cÖ`Ë avivwU,
= log 2 +log 16 + log 512 + ............... 12 wU c`
= log 2 +log24 + log29 + ............... 12 wU c`
= log2 + 4 log2 + 9 log 2 ............... 12 wU c`
= (1+4+9+ .....................12 wU c`) log2
= (12 +22 +32 + .....................+122) log2
n(n 1) (2n 1)
GLv‡b, 12 +22 +32 + .....................+ n2 =
6
12(12 1) (2 12 1) 12 13 25
AZGe, cÖ_g 12wU c‡`i mgwó = = 650
6 6
cÖ`Ë avivi cÖ_g eviwU c‡`i mgwó 650 log2
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 13 of 19
Type-10
Case-01
1.GKwU ¸‡YvËi avivi cÖ_g c` a, mvaviY AbycvZ r, avivwUi PZz_© c` 2 Ges beg c` 8 2
(K) Dc‡iv³ Z_¨¸‡jv‡K `yBwU mgxKi‡Yi gva¨‡g cÖKvk Kiæb-
(L) avivwUi 12 Zg c` wbY©q Kiæb-
(M) avivwU wbY©q K‡i cÖ_g 7wU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: (K) Dc‡iv³ Z_¨¸‡jv‡K wb¤œwjwLZ `yBwU mgxKi‡Yi gva¨‡g cÖKvk Kiv n‡jv:
avivwU‡Z PZz_© c`, ar41 = 2 ev,ar3 = 2 ........................................ (i)
Ges avivwUi beg c`, ar91 = 8 2 ev, ar8 = 8 2 ....................................... (ii)
(L) Answer: wb‡Y©q 12 Zg c` 32
1
(M) Answer: 7 wU c‡`i mgwó (15 2 14)
2
2.†Kvb avivi n Zg c` 2n4
(K) avivwU wbY©q Kiæb-
(L) avivwUi 10 Zg c` Ges cÖ_g 20wU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-
(M) cÖvß avivwUi cÖ_g c`‡K cÖ_g c` Ges mvaviY AšÍi‡K mvaviY AbycvZ a‡i GKwU bZzb aviv •Zwi Kiæb Ges m~Î cÖ‡qvM K‡i
avivwUi cÖ_g 8wU c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-9g-10g (mv.MwYZ)
Solution:(K) ‡`qv Av‡Q avivwUi n Zg c` 2n 4
n = 1, 2, 3, ................ ewm‡q cvB, 1g c` 2.1 4 = 2
2q c` 2.2 4 = 0
3q c` 2.3 4 = 2
4_© c` 2.4 4 = 4
.........................................
wb‡Y©q aviv: 2 + 0 + 2 + 4 ..........................................
Answer: wb‡Y©q aviv: 2+0+2+4
(L) ‡`qv Av‡Q avivwUi n Zg c` = 2n 4 avivwUi 10 Zg c` 2.104 = 16
(K) n‡Z cÖvß avivwUi, cÖ_g c` a = 2
mvaviY AšÍi, d = 0 (2) = 2
n
Avgiv Rvwb, mgvšÍi avivi n msL¨K c‡`i mgwó,Sn = {2a ( n 1)d}
2
20
avivwUi 20wU c‡`i mgwó, S20 = {2(2) (20 1)(2)} = 10 (4+192)= 10 (4+38) = 1034 = 340
2
avivwUi 20wU cÖ_g c‡`i mgwó 340
Answer: avivwUi 20wU cÖ_g c‡`i mgwó 340
(M) (K) n‡Z, cÖvß avivwUi cÖ_g c`, a = 2, mvaviY AšÍi, d = 0 (2) = 2
cÖvß avivi cÖ_g c`‡K cÖ_g c` I mvaviY AšÍi‡K mvaviY AbycvZ [r = 2] a‡i †h ¸‡YvËi aviv cvIqv hv‡e Zvi c`¸‡jv wb¤œiƒc:
¸‡YvËi avivi cÖ_g c`, ar11 = (2). 2 = 2
wØZxq c`, ar21 = 22 = 4
Z…Zxq c`, ar31 = 222 = 8
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 14 of 19
PZz_© c`, ar41 = 223 = 16
.........................................
wb‡Y©q aviv: 24816 ......................... n ch© šÍ
a ( r n 1)
Avgiv Rvwb, ¸‡YvËi avivi n msL¨K c‡`i mgwó, Sn = , hLb r > 1
r 1
2( 28 1)
avivwUi cÖ_g 8wU c‡`i mgwó, Sn = = 2(2561) = 2255 = 510
2 1
wb‡Y©q avivwUi cÖ_g 8wU c‡`i mgwó = 510
Answer: wb‡Y©q avivwUi cÖ_g 8wU c‡`i mgwó = 510
Case-02
3.K Zvi †Q‡j‡K ¯‹z‡j †bqv-Avbvi Rb¨ GK e¨w³‡K 1jv GwcÖj †_‡K GK gv‡mi Rb¨ wb‡qvM Ki‡jb| Zvi cvwikÖwgK wVK Kiv n‡jv cÖ_g
w`b GK cqmv, wØZxq w`b cÖ_g w`‡bi wظY A_©vr `yB cqmv, Z…Zxq w`b wØZxq w`‡bi wظY A_©vr Pvi cqmv| GB wbq‡g cvwikÖwgK w`‡j
mvßvwnK QzwUi w`bmn GK gvm ci H e¨w³ KZ UvKv cv‡eb?9g-10g (mv.MwYZ)
Solution: ‡h‡nZz cÖ_g w`b GK cqmv, wØZxq w`b `yB cqmv, Z…Zxq w`b Pvi cqmv cvwikÖwgK cv‡eb, myZivs †jvKwUi cvwikÖwgK
¸‡YvËi avivfz³| myZivs, avivwU 1+2+4+..................
avivwUi cÖ_g c`, a = 1,mvaviY AbycvZ, r = 21 = 2 [ r>1]
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 15 of 19
avivwUi Z…Zxq c` = 126 = 6
.........................................................
AZGe, avivwU 2+4+6+.................
Answer: aivwU 2+4+6+...............
2.GKwU mgvšÍi avivi 1g c` 5 Ges mvaviY AšÍi 6|
(K) avivwU wbY©q Kiæb-
(L) avivwUi 1g n msL¨K c‡`i mgwó 705 n‡j n Gi gvb wbY©q Kiæb-
(M) avivwUi mvaviY AšÍi‡K 1g c` Ges 1g c`‡K mvaviY AbycvZ a‡i MwVZ ¸‡YvËi avivi 1g 7 c‡`i mgwó wbY©q Kiæb-
Solution: (K) GLv‡b, mvaviY avivi 1g c`, a = 5 Ges mvaviY AšÍi, d = 6
mgvšÍi avivwUi 2q c` = a + (21)d = a+d = 5+1 = 11
3q c` = a + (31)d = a+2d = 5+26 = 5+12 = 17
4_© c` = a + (41)d= a+3d = 5+36 = 5+18 = 23
.........................................................
AZGe, wb‡Y©q aviv: 5+11+17+23+ .................
Answer: wb‡Y©q aviv: 5+11+17+23+..............
(L) GLv‡b, mvaviY avivi 1g c`, a = 5 Ges mvaviY AšÍi, d = 6
1g n msL¨K c‡`i mgwó = 705
n
ev, {2a+(n1)d} = 705
2
n
ev, {25+(n1)6} = 705
2
n
ev, (10+6n6) = 705
2
n
ev, (6n+4) = 705
2
n
ev, 2 (3n+2) = 705
2
ev, n (3n+2) = 705
ev, 3n2 +2n= 705
ev,3n2 + 2n 705 = 0
ev,3n2 45n + 47n705=0
ev,3n (n 15) + 47 (n15) = 0
ev, (n 15) (3n+47) = 0
ev, n15 = 0 A_ev, 3n +47= 0
47
ev, n =15 A_ev, 3n = 47 [n = hv MÖnY‡hvM¨ bq]
3
AZGe, wb‡Y©q gvb : n = 15
(M) GLv‡b, mgvšÍi avivi 1g c` = 5 Ges mvaviY AšÍi = 6
avivwUi mvaviY AšÍi‡K 1g c` Ges 1g c`‡K mvaviY AbycvZ a‡i,
MwVZ ¸‡YvËi avivi 1g c`, a = 6 Ges mvaviY AbycvZ, r = 5> 1
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 16 of 19
a(r 7 1) 6 (57 1) 6 (78125 1) 6 78124
¸‡YvËi avivi 1g 7 c‡`i mgwó = [ r>1]= = = = 117186
r 1 5 1 4 4
¸‡YvËi avivi 1g 7 c‡`i mgwó =117186
3.‡Kv‡bv mgvšÍi avivi `yBwU wbw`©ó c` l Zg c` l 2 Ges k Zg c` k2|
(K) avivwUi cÖ_g c` a Ges mvaviY AšÍi d a‡i DÏxc‡Ki Av‡jv‡K `yBwU mgxKiY •Zwi Kiæb-
(L) (l +k) Zg c` wbY©q Kiæb-
l k 2 2
(M) cÖgvY Kiæb, avivwUi cÖ_g (l +k) msL¨K c‡`i mgwó (l +k +l +k)9g-10g (mv.MwYZ)
2
Solution:(K) awi, mgvšÍi avivi cÖ_g c` = a Ges mvaviY AšÍi = d
avivwUi Zg c` = a + ( 1)d Ges k Zg c` = a+(k1)d
kZ©g‡Z, a+( 1)d = 2 Ges a+(k1)d = k2
wb‡Y©q mgxKiY a+( 1)d = 2 Ges a+(k1)d = k2
(L) (K) bs n‡Z cªvß a+( 1)d = 2 ............................. (i)
Ges a+(k1)d =k2 .......................................... (ii)
(i) bs n‡Z (ii) bs we‡qvM K‡i cvB,
a+( 1)d a(k1)d= 2 k2
ev, ( 1k+1)d = ( +k) ( k)
ev, ( k)d = ( +k) ( k)
( k ) ( k )
ev, d=
( k )
ev, d= +k ........................................... (iii)
avivwUi ( +k) Zg c` = a+( +k)d= a+( 1)d +kd = 2 +k ( k) = 2 + k+k2
wb‡Y©q ( +k) Zg c` 2 + k+k2
(M) (K) bs n‡Z cªvß a+( 1)d = 2 ............................. (i)
Ges a+(k1)d =k2 .......................................... (ii)
(L) bs n‡Z cªvß d = + k ...................................... (iii)
k
avivwUi cÖ_g ( + k) msL¨K c‡`i mgwó, = {2a+( + k1)d}
2
k
= {a+( 1)d+a + (k1)d+d}
2
k 2 2
= ( k + +k) [(i), (ii) I (iii) bs n‡Z]
2
k 2 2
avivwUi cÖ_g ( +k) msL¨K c‡`i mgwó, { +k + +k) (cÖgvwYZ)
2
Type-12
1.wb‡Pi aviv¸‡jvi cÖ_g n msL¨K c‡`i †hvMdj wbY©q Kiæb:9g-10g (D.MwYZ)
(K) 5+55+555+ ........... (L) 7+77+777+ ...........
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 17 of 19
50 n 5n 70 n 7n
Answer: (K) Sn = (10 ) (L) Sn = (10 )
81 9 81 9
Type-13
1.wb‡Pi Amxg ¸‡YvËi avivi (AmxgZK) mgwó hw` _v‡K, Z‡e Zv wbY©q Kiæb-9g-10g (D.MwYZ)
1 2 4 8
(K) 2 3 4 +...............
5 5 5 5
1 2 1 2 2
Solution: avivwUi cÖ_g c`, a = Ges mvaviY AbycvZ, r = 2 = 2 5 =
5 5 5 5 5
1 2
GLv‡b, r 1
5 5
myZivs avivwUi AmxgZK mgwó we`¨gvb|
1 1
a 5 1 1
avivwUi AmxgZK mgwó, S= 5 Answer:
1 r 2 7 7 7
1
5 5
(L) 1+2+4+8+16 + ...............
2
Solution: avivwUi cÖ_g c`, r = 1 Ges mvaviY AbycvZ, r = =2
1
GLv‡b, r 2 2 1
myZivs avivwUi AmxgZK mgwó †bB| Answer: avivwUi AmxgZK mgwó †bB
1 1 1
(M) 1+ ............... Answer: 2
2 4 8
1 1 1 32
(N) 8+2+ ............... Answer:
2 8 32 3
1 1 1 1 1
(O) +............... Answer:
2 4 8 16 3
Type-14
1.cÖ`Ë †cŠbt cywbK `kwgK¸‡jv‡K g~j`xq fMœvs‡k cÖKvk Kiæb:9g-10g (D.MwYZ)
(K) 0.2 7 (L) 0.01 23 (M) 3.04 03 (N) 2.3 05
(K) 0.2 7 = 0.27 27 27 27 27 .............
= 0.27 + 0.0027 + 0.000027+ ........... GKwU AbšÍ ¸‡YvËi aviv
0.0027
avivwU 1g c`, a = 0.27 Ges mvaviY AbycvZ, r = = 0.01 < 1
0.27
a 0.27 0.27 27 3 3 3
avivwUi AmxgZK mgwó, Sn = 0.2 7 = Answer:
1 r 1 0.01 0.99 99 11 11 11
41
(L) Answer:
3330
(M) 3.04 03 = 3.0403403403 ..................
= 3 + 0.0403 + 0.0000403+ 0.0000000403 + .................
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 18 of 19
GLv‡b, 0.0403 + 0.0000403+ 0.0000000403 + ................. hv GKwU AbšÍ ¸‡YvËi aviv|
0.0000403
avivwU 1g c`, a = 0.0403 Ges mvaviY AbycvZ, r = = 0.001 < 1
0.0403
a 0.0403 0.0403 403
avivwUi AmxgZK mgwó, S =
1 r 1 0.001 0.999 9990
403 403 403
3.04 03 = 3 + 3 Answer: 3
9990 9990 9990
305
(N)Answer: 2
999
g¨v‡_i wbqwgZ wd« jvBf K¬vm Ki‡Z Rahat’s Job Math MÖæ‡c R‡qb Kiæb
Page 19 of 19