Sas Cor 003

PHINMA Education Network
Silabus
PEN Code: COR003 Laang Oras:

PEN Subject Title: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Prerekwisit: Wala
A. Deskripsyon ng Kurso:
Pag-aaral tungo sa pananaliksik ukol sa kalikasan, katangian, pag-unlad, gamit at paggamit ng Wikang Filipino sa
mga
sitwasyong komunikatibo at kultural sa lipunang Pilipino.
Mga Layunin:
Sa katapusan ng kurso, ang mga mag-aaral ay dapat nang:
1. naipapaliwanag nang may pang-unawa ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan, at gamit ng
wika sa
lipunang Pilipino;
2. nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang pinagdaanan at pinagdadaanan ng Wikang Pambansa ng
Pilipinas;
3. nakagagawa ng isang sanaysay batay sa isang panayam tungkol sa aspektong kultural o lingguwistiko ng
napiling komunidad;
4. nauunawaan nang may masusing pagsasaalang-alang ang mga lingguwistiko at kultural na katangian at
pagkakaiba-iba sa lipunang Pilipino at mga sitwasyon ng paggamit ng wika rito;
5. nakagagawa ng mga pag-aaral ukol sa iba’t ibang sitwasyon ng paggamit ng wikang Filipino sa loob ng
kultura at lipunang Pilipino;at
6. nakasusulat ng isang panimulang pananaliksik sa mga penomenang kultural at panlipunan sa bansa.
B. Banghay ng Asignatura at Nakalaang Oras
Modyul Pamagat ng Aralin Araw

1 Oryentasyon Araw 0
2 Kahulugan ng Wika at mga Teorya hinggil sa Pinagmulan nito Araw 2
3 Kahalagahan ng wika Araw 3
4 Kahulugan sa mga Antas ng Wika Araw 4
5 Monolinggwalismo, Bilinggwalismo at Multilinggwalismo Araw 5
6 Mga uri ng Barayti ng Wika Araw 6
7 Kahuluhan at Kahalagahan ng Barayti ng Wika Araw 7
8 Kahulugan ng Linggwistik at mga sangay nito Araw 8
9 Maikling Pagsusulit Araw 9
10 UNANG MARKAHANG PAGSUSULIT Araw 10
11 Sosyolingwistiks Araw 11
12-13 Tungkulin ng Wika ayon kay M.A.K Halliday Araw 12-13
14 Filipino bilang Wikang Pambansa Araw 14
15 sa Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng Kastila Araw 15
16 Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng rebolusyong Filipino Araw 16
17 Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng Amerikano Araw 17
18 Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng Hapon Araw 18
19 Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng Pagsasarili Araw 19
20 Kasaysayan ng Wika at Panitikan sa Panahon ng Kasalukuyan Araw 20
21 Maikling Pagsusulit Araw 21
22 IKALAWANG MARKAHANG PAGSUSULIT Araw 22
23 Kahulugan ng Pananaliksik at sa mga Uri nito Araw 23
24 Paraan ng Pagbuo ng Pananaliksik at Pagbibigay ng halimbawa ng Format Araw 24
ng Pananaliksik
25 Mga Bahagi ng Pananaliksik Araw 25
26 Pagsulat ng Burador ng Kabanata 1 Araw 26
C. Mga Sanggunian:
 Akademikong Filipino para sa Kompetetibong Pilipino nina Bernales, et al. 2009. Malabon City: Mutya Publishing
House Inc.
 Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik nina Cristina Ang at Nenita Fabrigas
 Heidi C. Atanacio at Lingat Yolanda S.et al. Pagsulat at Pagbasa Tungo sa
Pananaliksik. C&E Publishing House,Inc. 2009.
 Arnold R. Centino at Torres, Perlin O.et.al. Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Panaliksik. Charizam Printing
Press,2012.
 Panitikang Filipino (Pangatlong Edisyon) nina Lucila A. Salazar, et.al.
D. Mga Kailangan ng Kurso

Mga Kailangan Araw ng pagsabmit
Maikling Pagsusulit Araw 9,21
Mahabang Pagsusulit Araw 10,22
Panimulang Pananaliksik(Burador Araw 26,27.28,29
ng Kabanata 1-3
E. Impormasyon
Guro: ________________________________
E-mail Address: _________________________
Oras ng Konsultasyon: __________________________
Inaprubahan ni:
_________________________________
SHS,Principal
COR 003: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
StudentActivity Sheet
Modyul #1
Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Seksyon: ____________ Iskedyul: ____________________________________ Petsa: ______________
Pamagat ng Aralin: Kagamitan:

Activity sheets
Layunin ng Aralin:
1. 1.
Sanggunian:
Wala
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at walang sawang pagnanais matuto ng mga bagong

aralin. Ngayon, Handa ka na ba sa bagong yugto ng iyong muling pagkatuto
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino?
Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin itong mga bagong aralin na tatalakayin sa
asignaturang ito. Ika nga “Motivate your mind, your body will follow”.
A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

1) Panimula (2 minuto)
Pansinin mo ang larawan. Makikita mo na ang guro ay
nagbibigay ng mga alituntunin sa kanyang mga mag-
aaral. Gaya ng gagawin ng inyong guro.
Bago ka makinig sa mga alituntunin sa loob ng silid-

aralan tanggapin mo ang silabus na ibibigay sa iyo.
Bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo

muna ang unang aktibiti nang may katapatan.
2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

Page 1 of 4
Modyul #1

Panuto: Sa gawaing ito, sagutin mo muna ang unang kolum ng tsart. Sasagutin ang ikatlong kolum
kapag nakarating ka na sa Aktibiti 4.
Ano ang Aking Nalalaman Mga Tanong Ano ang Aking Natutunan
(Activity 4)
1. Ano ang ikinaiba ng mga
alituntunin sa silid-aralan sa dati
mong guro at ngayon sa bago
mong guro?
2. Anu-ano ang mga alituntunin na
naibigay ng iyong guro?
3. Paano mo gagamitin ang mga
alituntuning ibinigay ng iyong
guro?
B. PANGUNAHING ARALIN
1) Aktibiti 2: Pagtuturo at Pagtalakay ng Guro (20 minuto)
Magpapakilala sa klase ang iyong guro. Talakayin ang nilalaman ng silabus. I-

set ang mga house rules. Maaaring itanong sa iyo ang mga sumusunod ng
iyong guro bago talakayin ang silabus:
• Ano ang inyong inaasahang pag-aaralan sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at

Kulturang Pilipino o COR 003?
• Para sa inyo, ano ang kahalagahan ng Wikang Filipino?
2) Aktibiti 3: Pagbubuo Pagbubuo Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa

pagwaswasto)
A. Panuto: Kilalanin ang iyong mga kaklase sa pamamagitan ng larong ito. Hanapin sa iyong mga kaklase
ang mga taong hinahanap sa talaan sa ibaba. Isang beses lang pwedeng gamitin ang pangalan ng
iyong kaklase sa SAS mo. Pagkatapos ng 30 minuto, magtatawag ng mga pangalan ang facilitator, at
tingnan kung ang mga nabanggit na pangalan ay nasa iyong talaan. Kapag nandiyan, ekisan ito. Ang
unang estudyante na maka-kumpleto ng isang grid ay mananalo.
Page 2 of 4
Modyul #1

Sino ang Sino ang may Sino ang may Sino ang Sino ang
nakapunta na sa alagang hayop tangkad na nagtatrabaho nakaranas
ibang bansa? maliban sa aso at lampas sa 5’5”? habang nag- mabalian ng buto?
pusa? aaral?
Sino ang Sino ang mahilig Sino ang mahilig Sino ang Sino ang hindi
nakaranas magkolekta ng kumain ng isaw? kaliwete? nakapanood ng
umakyat sa puno mga stickers? kahit isang
ng manga? pelikulang Harry
Potter?
Sino ang Sino ang may Sino ang ayaw sa Sino ang Sino ang mahilig
nakaranas na mahigit sa lima tsokolate? nakaranas na manood ng mga
makabasag ng pang kapatid? dumaan sa pelikula ng
pinggan? bintana? Marvel?
Sino ang mahilig Sino ang Sino ang Sino ang Sino ang may
sa KPOP? nakaranas nang nakaranas na nakaranas na buwan ng
sumakay sa umakyat sa maligo sa ulan? kapanganakan na
kabayo? pader? pareho sa iyo?
Sino ang Sino ang wala Sino ang hindi pa Sino ang hindi Sino ang
nakatikim ng mga pang Instagram nakakapanood ng mahilig sa nakapunta na sa
exotic food? account? sine? matatamis na mga lugar sa
pagkain? Luzon, Visayas, at
Mindanao?
3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)
Sa bahaging ito, balikan mo ang “Tsart para sa Aking Nalalaman” na sinagutan mo sa Aktibiti 1. Pero sa
pagkakataong ito, punan mo ang hinihingi ng ikatlong kolum sa tsart.
4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Panuto. Ating subukan ang iyong natutunan. Itala ang ilan sa mga alituntunin sa loob at labas ng silid-aralan
na naibigay ng iyong guro.
Page 3 of 4
Modyul #1

C. WRAP-UP SA ARALIN
1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Ngayon, markahan mo iyong kinalalagyan ng iyong natutunan sa “word tracker” para mamonitor mo
ang iyong napagtagumpayan at natutunan sa bawat aralin at kung ano ang mga kailangan mong
gawin.
1. Anong nararamdaman mo sa pag-aaral ng paksang aralin ngayon? Naging madali ba sayo o nahirapan ka
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
2. Bakit ganito ang iyong naradaman?
__________________________________________________________________
3. Ano ang nais mong itanong sa guro tungkol sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
FAQs
Ang mga sumusunod mga karagdagang kaalaman sa paksang aralin ngayon na maaaring makatulong pa sa
iyong pang-unawa. Basahin mo ito nang may pang-unawa.
1. Ano ang ibig sabihin ng alituntunin?
Sagot: Ang terminong alituntunin ay ang mga batas o mga prinsipyo ng moralidad bilang ang batayan
ng kabutihan at kasamaan. Ito ay tinatawag na mga regulasyon na dapat sundin o dapat gawin.
Tinutukoy din ito bilang direksyon o mga ordinansya.
Page 4 of 4
Student Activity Sheet
Modyul #2


______________________________________________________ Activity sheets
______________________________________________________
Layunin ng Aralin: Sanggunian:

1.___________________________________________________________ Akademikong Filipino para sa
__________________________________________________. Kompetetibong Pilipino nina
Bernales, et al. 2009. Malabon City:
1. 2.___________________________________________________________ Mutya Publishing House, Inc.
__________________________________________________.
http://maestroaeious101.blogspot.com/
Makabuluhang Payo
Magandang Araw sa’yo. Nagagalak akong Makita kang muli sa ating klase.
Ngayon, handa ka na ba sa Araw 2 aralin?. Alam kong handa ka na. Kung kaya’t
alam kong kakayanin mo itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Don’t let what
you cannot do interfere with what you can do”.

Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang kahulugan ng wika at
iba’t ibang teorya na pinagmulan nito.

Page 1 of 5
Modyul #2

(Activity 4)
1. Ano ang kahulugan ng wika?
2. Anu-ano ang mga iba pang uri

ng pinagmulan ng wika?
3. Bakit mahalaga ang wika
1) Aktibiti 2: Araling Pangnilalaman (13 minuto)
Narito ang konseptong aralin na kailangan mong isulat sa iyong activity sheets.
Unawain at pag-aralan mo ito habang sinusulat. Ito ang magiging gabay mo sa
mga susunod pang aktibiti. Basahin mo rin ang kahulugan ng mga ito sa ibaba.
Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Ito ay sining ng komunikasyon.

Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na bantas upang maipahayag ang nais
sabihin ng kaisipan. Maituturing din na kaluluwa ng isang bansa sapagkat dito nakikilala
ang kultura’t kaugalian ng isang bansa. Samantalang nagmula naman sa Kastila ang isa pang
katawagan sa wika: ang salitang lengguwahe.
MGA TEORYANG PINAGMULAN NG WIKA
Teoryang Bow-wow Naninindigan ang teoryang ito na ang wika ay nagsimula sa pamamagitan
ng panggagaya ng tao sa tunog ng kalikasan.
Teoryang Pooh-Pooh Nakakalikha ng tunog na may kahulugan ang tao upang maipahayag ang
damdamin.
Teoryang Yo-he-ho Ang tao ay nakalilikha ng tunog kapag siya ay gumagamit ng pwersang
pisikal.
Teoryang Tarara-boom-de-ay Nag-ugat ang wika sa mga bulong mula sa mga sinaunang tao kapag siya
ay nagsasagawa ng ritwal.
Teoryang Ta-ta Ang wika ay nag-ugat sa paggaya ng dila sa iba’t ibang galaw ng kamay.
Page 2 of 5
Modyul #2

Teoryang Ding-dong May kaugnay sa teoryang bow-wow subalit it ay hindi limitado sa tunog ng
kalikasan, maging ang mga bagay na likha ng tao.
Teorya ng Tore ng Babel Ito ay hango sa bibliya mula sa Genesis 11:1-9
2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)
A. Panuto: Para mas maunawaan mo ang mga paksa sa araw na ito, narito ang mga sumusunod na
tunog/salita at sa kung anong teorya sila nabibilang.
1. Tumatahol na aso -________________

2. Aray Ko! – ________________
3. Aaaaaaah!(nagulat) – ________________
4. pumapadyak na paa – ________________
5. bumubuhat ng timba – ________________
6. kumakaway na bata – ________________
7. Alis! Galaw ng kamay) – ________________
8. Twit-twit ng ibon – ________________
9. makikiraan po…(punso) – ________________
10. choooo..chooo..chooo (tren) - ________________
B. Panuto: Ngayon ikaw naman ang magbibigay ng isang halimbawa sa bawat teorya ng pinagmulan
ng wika.
MGA TEORYANG PINAGMULAN Halimbawa

NG WIKA
Teoryang Bow-wow
Teoryang Pooh-Pooh
Teoryang Yo-he-ho
Teoryang Tarara-boom-de-ay
Teoryang ta-ta
Teoryang Ding-dong
Teorya ng Tore ng Babel
Page 3 of 5
Modyul #2


Panuto. Ating subukan ang iyong natutunan. Basahin ang mga sumusunod na pahayag at tukuyin mo kung
anong uri ng teorya na pinagmulan ng wika ang mga sumusunod. Isulat sa patlang ang sagot.
1. Ito ay teoryang hango sa bibliya

2. Ito ay teoryang may kaugnay sa teoryang bow-wow subalit it ay hindi limitado sa
tunog ng kalikasan, maging ang mga bagay na likha ng tao.
3. Ito ay teoryang tumutukoy na ang wika ay nag-ugat sa paggaya ng dila sa iba’t
ibang galaw ng kamay.
4. Ang teoryang ito ay nagsasabi na ang wika ng tao ay galing sa mga tunog na
nilikha sa mga ritwa
5. Teoryang nagsasabi na ang tao ay natutong magsalita bunga ng kaniyang
puwersang pisikal.
6. Nakakalikha ng tunog na may kahulugan ang tao upang maipahayag ang
damdamin.
7. Naninindigan ang teoryang ito na ang wika ay nagsimula sa pamamagitan ng
panggagaya ng tao sa tunog ng kalikasan.
8. Tinutukoy ng teoryang ito ang paggamit ng bibig, na kung saan nililikha ang mga
tunog na galing sa dala ng emosyon tulad nga saya, lungkot, galit, atbp.
9. Isang teoryang ginagayaang mga tunog na nililikha ng mga hayop gaya ng tahol
ng aso, tilaok ng manok, atbp.
10. Itinutukoy nito ang mga sariling tunog ng lahat ng bagay sa kapaligiran tulad ng
tsug-tsug ng tren o tik-tak ng orasan.

gawin.
sa paksang aralin?
Page 4 of 5
Modyul #2

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Kailan ginagamit ang wika?
Sagot; Ginagamit ang wika sa araw-araw nating pamumuhay. Ginagamit natin ito upang
makipagkomunikasyon sa ating kapwa tao.
2. Bakit mahalaga ang wika?
Sagot: Mahalaga ang wika dahil kung wala ang wika, mawawalan ng saysay ang halos lahat ng gawain
ng sangkatauhan, sapagkat nagagamit ito sa pakikipag-ugnayan katulad ng sa pakikipagkalakalan, sa
diplomatikong pamamaraan ng bawat pamahalaan, at pakikipagpalitan ng mga kaalaman sa agham,
teknolohiya at industriya.
Pagwawasto ng mga Sagot
Aktibiti 3 Aktibiti 5
A. 1. Tore ng Babel
1. bow-wow
2. Teoryang Ding-dong
2. pooh-pooh
3. Teoryang ta-ta
3. pooh-pooh
4. Teoryang Tarara-boom-de-ay
4. yo-he-ho
5. Teoryang Yo-he-ho
5. yo-he-ho
6. Teoryang Pooh-Pooh
6. ta-ta
7. Teoryang Bow-wow
7. ta-ta
8. Teoryang Pooh-Pooh
8. bow-wow
9. Teoryang Bow-wow
9. tarara-boom-de-ay
10. Teoryang Ding-dong
10. tarara-boom-de-ay
B.
Iwawasto ng guro ang sagot
Page 5 of 5
Modyul #3


Activity sheets
Layunin ng Aralin:
1. ____________________________________________________
Sanggunian:
2._____________________________________________________ Akademikong Filipino para sa
______________________________________________________ Kompetetibong Pilipino nina Bernales,
et al.
1.
2009. Malabon City: Mutya Publishing
House, Inc.
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 2.

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 3 aralin? Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin
itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Motivate your mind, your body will
follow”.

Pansinin mo ang larawan, ito’y isang halimbawa na ang

wika ay mahalaga. Dahil ito ay nagsisilbing
pagkakakilanlan sa isang bansa.
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang kahalagahan ng

wika.


Page 1 of 5
Modyul #3

(Activity 4)
paksang aralin sa Araw 2 aralin?
2. Anu-ano ang maaring maging
katangian ng wika sa iyo?
3. Paano mo ginagamit ang wika?
APAT NA PANGUNAHING KAHALAGAHAN NG WIKA
Page 2 of 5
Modyul #3

A. Panuto: Isulat mo sa patlang ang TAMA kung ang pahayag ay tama at MALI naman kung hindi.
__________________1. Mahalaga ang wika sa bawat tao sa mundo.

__________________2. Ang wika ay nagsisilbing instrumento ng komunikasyon.
__________________3. Ang wika ay walang kakayahang magbuklod at magpalaganap ng kaalaman.
__________________4. Nagbuubuklod ng bansa ang wika.
__________________5. Ang wika ay lumilinang ng malikhaing pag-iisip.
B. Panuto: Ngayon ikaw naman ay bubuo ng isang islogan na nagpapaliwanag ng mga kahalagahan
ng wika.

Panuto: Unawain at sagutin ang tanong gamit ang apat (4) na talata. Bawat talata ay may isa
hanggang tatlong (1-3) pangungusap. (Maaaring magkaroon ng iba’t ibang paliwanag sa sagot.)
Tanong: Sa iyong palagay, ano- ano ang kahalagahan ng wika? Ibigay at ipaliwanag ang bawat isa.
Page 3 of 5
Modyul #3

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 4 of 5
Modyul #3

FAQs
Ang mga sumusunod mga karagdagang kaalaman sa paksang aralin ngayon na maaaring maktulong pa sa
1. Paano na lang kung wala tayong wika? Ano ang mga posibilidad na mangyari sa atin?
Sagot: Walang mainam na komunikasyon at magigigng malabo ang pagkakaisa at pagkakawanggawa.
2. Bakit mahalaga ang wika?
Sagot: Mahalaga ang wika dahil parte ito ng ating pang araw-araw na pamumuhay. Ginagamit natin ito upang
magkaintindihan sa iba. Mahalaga ang wika dahil hindi lamang ito berbal at di-berbal. Ito ay parte ng
pagkakakilanlan ng isang tao at bansa.
Pagwawasto ng mga Sagot
1.Tama Sagot: Una, ito ay instrumento ng komunikasyon dahil ito

2.Tama ay isang paraan ng pagpapahayag ng isang tao ng
3.Mali kanyang damdamin at kaisipan. Ginagamit ng tao ang
4.Tama wika sa kanyang araw-araw na pamumuhay, pasalita
5. Tama man o pasulat. Halimbawa, may mga nagkakagalit o nag-
aaway bunga ng miskomunikasyon o di- epektibong
paggamit ng wika.
Ikalawa, ito ay nag-iingat at nagpapalaganap ng
kaalaman. Ang iba’t ibang sulatin na naisulat na
daang taon na ang nakalipas ay patuloy na
napakikinabangan ng bawat mamamayan. Halimbawa,
ang nobela ni Rizal, ito ay patuloy na napapakinabangan
sa ating panahon dahil may wikang nagkanlong dito at
nag-iingat
hanggang sa kasalukuyan.
Ikatlo, ito ay nagbubuklod ng bansa. Anumang wika
ay maaaring maging wika ng pang-aalipin, ngunit
maaari rin itong gamitin upang pagbuklurin ang isang
bansa sa layuning pagpapalaya.
Ikaapat, ito ay lumilinang ng malikhaing pag-iisip.
Maaaring tayo’y napapahalakhak o napapangiti,
natatakot o kinikilabutan, nagagalit o naiinis, naaawa
o naninibugho sa pamamagitan ng mga sulatin na
ating nababasa o di kaya’y sa ating mga napapanood.
5. Pagpapalit-saklaw 10. Pagsalungat
Page 5 of 5
Modyul #4


___________________________________________ Activity sheets
Layunin ng Aralin:
Sanggunian:
1._____________________________________________________
Akademikong Filipino para sa
_____________________________. Kompetetibong Pilipino nina
Bernales, et al.2009. Malabon City:
2._____________________________________________________ Mutya Publishing House, Inc.
______________________________.
1.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 4 aralin? Alam kong handing handa kana, kung
kaya‟t alam kong kakayanin mo rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “You are
capable of amazing things”.

Magandang araw sa iyo! Hangad kong napalalim ang inyong kaalaman sa nakaraang aralin tungkol
sa Kahalagahan ng wika. Bahagi nito ay nararapat na mapalawak ang iyong kaalaman sa wika
upang mas lalo mong maunawaan ang mga kahulugan ng mga antas ng wika. Sagutan mo muna
ang unang aktibiti upang malaman kung gaano ka kahanda .
(Activity 4)
Page 1 of 6
Modyul #4

2. Anong antas ng wika ang

kadalasan mong ginagamit?
3. Paano mo ginagamit ang mga
nabanggit na antas ng wika?
MGA ANTAS NG WIKA
Pambansa.
PORMAL
Pampanitikan o Panretorika.
Lalawiganin.
IMPORMAL
Kolokyal.
Balbal.
Page 2 of 6
Modyul #4

A. Panuto: Basahin nang tahimik ang kasunod na seleksyon. Pansinin ang mga salitang may
salungguhit. Itala ang bawat salita sa mga kasunod na patlang at tukuyin kung sa aling antas
ng wika nabibilang ang bawat isa.
NGONGONG PAG-IBIG
Ni Nonoy Marcelo
Wala akong pagsisisi sa nangyari sa akin. Ang mahalaga lang ngayon ay ang mabuhay ang bata at
magkaroon siya ng magandang hinaharap.
Hindi po si Rubia Servios at your service ang making d‟martyr‟s speech here kundi si Dominga “Menggay”
Sancho, (no relation to Nelia, „ika nga niya), three-time victim ng pag-ibig at nagra-runner-up bilang all-time
loser of the year-o first prize kaya sa Reyna ng Vicks alyas Sapagkat Kami‟y Misis Lamang.
Ang pinakahuli pong tadyak ng tadhana at nagpasemplang sa ating bida e naganap two years ago nang
iniwan siya ng kanyang waswit na si Moses for a 60-year-old hostess (opo, sisenta nga ang basa n‟yo) ng
Paradise Club sa España. Ito, ayon kay Menggay, ang kasalukuyang sugar mommy ng kanyang obsentee
husband Moses.
Kung sa Bibiliya man ay si Moses ang sumagip sa mga Hebrews mula sa kanilang pagkakapiit sa
Ehipto, “. . .ang Moses ko naman ang sumagip sa aking pagkakapreso sa trabaho. Nagsisilbi ako noon
bilang katulong sa isang mayaman ngunit malupit na mag-asawa.” Dahil sa wala na sigurong mapaglibangan
ang mag-asawa, nakagiliwan na nilang pagmumurahin at pagsasabunutan si Menggay sa bawat wrong move
ng kawawa. And so she was liberated by Moses from tsimay to housewife. . . .
„Yon nga lang, walang kaalam-alam ang pobre na ang buhay na kanyang pinagpalit ay higit palang hawla
kaysa nilisan niyang mala-Muntinlupang estate ng mag-asawang baliw. Isang taon lang nagsama nang
matamis ang mag- asawang Sancho nang natipuhan nga si Moses ni sisenta-year old hospitality girl.
Nag-alsa-balutan nga ito mula sa piling niya at ng kanilang year-old first-born.
Kasi naman itong si Menggay, e ke daling magayuma ng mga cats na tall, dark, and handsome. Before the ill-
fated lab (u-labo) affair with Moses, dalawa ring TDH ang bumihag sa puso ni Menggay. Equals tatlong
trahedyang pang-Tiya Dely.
Kung baga sa ecology, recycle lang ng mga naunsyaming pag-big itong si Menggay. Walang kadala-
dala.
So what? Eka nga niya: sa bawat dapa, bangon lang. “Hindi ko naman yata hahayaang pira-pirasuhin ng
ilang lalaki ang buong hinaharap ko. Kung mapahiya kang minsan, di subukan uli. Kung sa pagsisikap
ko man lamang e dapat na yata akong gantimpalaan ng Diyos ng isang lalaking tunay na magpapaligaya sa
akin.”
Tama si Menggay. Oo nga‟t hindi tall, dark and handsome si Ruding karpintero, pero siya na ata ang
“it.”
So far, tipong ordinaryo lang itong istorya natin „ne po? Ordinaryo, kung ordinaryong tao si Menggay, kaso,
tipong dehins. Opo, may kapansanan si Menggay-tama kayo- ngongo po siya, kung kaya‟t we can only wish
her and
Ruding the best of luck.
Sana‟y makapagtayo sila ng isang bahay na matatawag na hindi hawla kundi isang tahanan.
Page 3 of 6
Modyul #4

Mga Salita Antas ng Wika Mga Salita Antas ng Wika
B. Punan ang kasunod na talahanayan ng iba pang salitang mababanghay sa iba‟t ibang antas ng wika.
Pansinin at tularan ang mga sumusunod sa bilang 1-3 na halimbawa.
PORMAL IMPORMAL
PAMBANSA PANITIKAN LALAWIGANIN KOLOKYAL BALBAL

1.Ina Ilaw ng Tahanan Inang Nanay Ermat
2.Baliw Nasisiraan ng bait Muret Siraulo Me toyo
3.Pulis Alagad ng batas Pulis Pulis parak
Page 4 of 6
Modyul #4


Panuto. Ating subukan ang iyong natutunan. Tukuyin kung saang antas ng wika nabibilang ang mga
salitang may salungguhit sa pangungusap. Ilagay ang sagot sa patlang bago ang bilang.
_________________1. Halos magtatatlong taon na kaming kasal ng aking jowa.
_________________2. Andiyan na naman ang bana ko.
_________________3. Matagal na kaming nagsasama ng aking asawa.
________________4. Ipinangako ko sa aking kabiyak, na ako ay sa kanya lamang hangga‟t
kami‟y nabubuhay.
_________________5. Nariyan na ang aking mister/misis, ni hindi pa ako nakakapaghanda.
_________________6. Si Nanay ang laging nag-aasikaso sa akin sa tuwing wala si Tatay.
_________________7. Si Mang Jerry na ang bagong sikyo ng ating paaralan.
_________________8. Pa'no na natin tatapusin ang ating gawain kung kulang tayo sa pondo?
_________________9. Ang aking ditse ay umalis upang mamili ng pagkain.
_________________10. Gumawa si Jefty ng salipawpaw na gawa sa papel.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Bakit mahalagang maunawaan ng lahat ng tao ang mga antas ng wika?
Page 5 of 6
Modyul #4

Sagot: Ang mga antas ng wika ay dapat maunawaan ng bawat tao nang sa gayo’y maibagay niya ito
sa kanyang katayuan, sa hinihingi ng panahon at pook, at maging sa okasyong dinadaluhan.
Pagwawasto ng mga Sagot:
Aktibiti 3:
A.
Mga Salita Antas ng Wika Mga Salita Antas ng Wika
tadyak ng tadhana pampanitikan o kundi kolokyal
panretorika
nagpasemplang pambansa u-labo balbal
e ke lalawiganin TDH balbal
waswit balbal naunsyaming pampanitikan
hostess balbal hinaharap pambansa
sumagip pambansa uli kolokyal

pagkakapiit katulong pampanitikan Diyos pambansa
mayaman pambansa ordinaryo pambansa
kawawa pambansa istorya pambansa
tsimay balbal „ne po lalawiganin
„yon kolokyal dehins balbal
nilisan pambansa kapansanan pambansa

pobre pampanitikan o bahay pambansa
panretorika
Bibliya pambansa tahanan pampanitikan
Aktibiti 5:
1.. (BALBAL) 2. (LALAWIGANIN)
3. (PAMBANSA)
4.(PAMPANITIKAN O PANRETORIKA)
5. (KOLOKYAL)
6. (PAMBANSA)
7. (BALBAL
8. (KOLOKYAL)
9. (LALAWIGANIN)
10. (PAMPANITIKAN O PANRETORIKA)
Page 6 of 6
Modyul #5


___________________________________________ Activity sheets
___________________________________________
Sanggunian:
Layunin ng Aralin: Akademikong Filipino para sa
1._____________________________________________________ Kompetetibong Pilipino nina
_______________________________________________. Bernales, et al. 2009. Malabon
City: Mutya Publishing House Inc.
2._____________________________________________________
_______________________________________________.
1.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 5 aralin Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin
itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Do Not Give Up”.

Pansinin mo ang larawan. Makikita mo na ang isang tao
ay may kakayahang magsalita ng isa, dalawa o higit pang
mga wika.. Ito ay tinatawag na Monolinggwalismo,
Bilinggwalismo at Multilinggwalismo
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang mga ito.

Page 1 of 6
Modyul #5

(Activity 4)
2. Ano ang iyong wika? Bukod
doon ano pa ang iyong ginagamit
na wika
3. Paano ba nakakamit ang
bilinggwalismo? Kailangan ba
talaga ng masusing pag-aaral dito
Page 2 of 6
Modyul #5

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (20 minuto sa pagsagot)
A. Panuto: Gumawa ng mga senaryo na nagpapakita ng paggamit ng monolinggwalismo, bilinggwalismo

at multilinggwalismo.
Senaryo na nagpapakita ng monolinggwalismo:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
Senaryo na nagpapakita ng bilinggwalismo:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
Senaryo na nagpapakita ng multilinggwalismo:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
Page 3 of 6
Modyul #5

B. Gamitin ang venn diagram upang maipaliwanag ang pagkakatulad at pagkakaiba ng

monolinggwalismo, bilinggwalismo at multilinggwalismo. Sagutin nang buong husay.
Monolinggwalismo Bilinggwalismo Multilinggwalismo

Panuto. Magbigay ng isang kahulugan ng monolinggwalismo, bilinggwalismo at multilinggwalismo ayon sa
iyong sariling salita.
MONOLINGGWALISMO
1.
BILINGGWALISMO
1.
MULTILINGGWALISMO
Page 4 of 6
Modyul #5

1.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
Upang mas maunawaan ang paksa, narito ang ilang impormasyon at mga halimbawang bansa na kabilang sa
monolinggwalismo, bilinggwalismo at multilinggwalismo.
1. Pilipinas na may 150 buhay na wika - MULTILINGGWALISMO

2. Pransya sa wikang Pranses - - MONOLINGGWALISMO
3. Canada na may Ingles at Pranses - BILINGGWALISMO
4. Hapon sa wikang Hapones - - MONOLINGGWALISMO
5. Inglatera sa wikang Ingles - - MONOLINGGWALISMO
Page 5 of 6
Modyul #5

Page 6 of 6
Student activity Sheet
Modyul #6

Pamagat ng Aralin: Pagkilala sa mga uri ng Barayti ng Kagamitan:

Activity sheets
Wika
1. Natutukoy ang pagkakaiba-iba ng mga barayti ng wika sa Akademikong Filipino para sa
pamamagitan ng pakikipanayam sa iba’t-ibang uri ng tao Kompetetibong Pilipino nina
2. Nailalahad ang pagkakaiba ng mga uri ng barayti ng wika. Mutya Publishing
House, Inc.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 5 aralin Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin
itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Believe that you can and your already
half way there”.

Pansinin mo ang larawan. Makikita mo ang mga

salitang kadalasang binabanggit ng mga taong nag-
uusap. Ang mga salitang nariyan sa larawan ay isang
halimbawa ng Uri ng Barayti ng Wika
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang uri ng barayti ng

wika.
Ngunit, bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito,

sagutin mo muna ang unang aktibiti nang may
katapatan.
Page 1 of 7
Modyul #6

(Activity 4)
1. Ano ang barayti ng wika?
2. Ano ang mga uri nito?
3. Paano ba nagkaroon ng barayti

ng wika?
Mga Uri ng Barayti ng Wika
Uri Kahulugan Halimbawa

IDYOLEK. Ito ay tumutukoy sa pekulyaridad ng
isang tao sa paggamit ng kanyang  “Magandang Gabi Bayan” – Noli de Castro
wikang sinasalita. Pampersonal na gamit  “Hoy Gising” – Ted Failon
ito ng wika na kadalasang kakaiba sa  “Hindi ka namin tatantanan” – Mike Enriquez
kanyang pagkatao.  “Di umano’y -” – Jessica Soho
DAYALEK. Barayti ng wika na nadedebelop mula  Tagalog – “Mahal kita”

sa rehiyong kinabibilangan ng isang  Hiligaynon – “Langga ta gd ka”
tao.Tinatawag din itong panrehiyonal na  Bikolano – “Namumutan ta ka”
wika.  Tagalog – “Hindi ko makaintindi”
 Cebuano – “Dili ko sabot”
SOSYOLEK. Sinasabi naman itong pansamantalang  Te meg, shat ta? (Pare, mag-inuman tayo)
barayti. Ito ay nadedebelop sa  Oh my God! It’s so mainit naman dito. (Naku,
pamamagitan ng malayang interaksyon at ang init naman dito!)
sosyalisasyon natin sa isang partikular na  Wag kang snobber (Huwag kang maging
grupo ng suplado)
Page 2 of 7
Modyul #6

mga tao.
ETNOLEK. Barayti ito ng wika na nadedebelop  Palangga – Sinisinta, Minamahal

mula sa mga salita ng mga  Kalipay – saya, tuwa, kasiya
etnolinggwistikong  Bulanim – pagkahugis ng buo ng buwan
grupo.
EKOLEK. Tumutukoy ito sa mga salita na  Palikuran – banyo o kubeta
kadalasang nagmumula o sinasalita sa  Papa – ama/tatay
loob ng bahay  Mama – nanay/ina
PIDGIN. Ito ay nabuo mula sa dalawang taong may  Ako punta banyo – Pupunta muna ako sa
magkaibang wika na upang banyo.
magkaintindihan at napagsasama sama  Hindi ikaw galing kanta – Hindi ka magaling
ang ibang salita. kumanta.
 Sali ako laro ulan – Sasali akong maglaro sa
ulan.
CREOLE. Ito ay produkto ng pidgin na wika  Mi nombre – Ang pangalan ko

hanggang sa lumaganap at  Yu ting yu wan, a? – Akala mo espesyal ka o
nakasanayan na at naging pangunahing ano?
wika ng isang lugar.  I gat planti kain kain abus long bikbus –
Marami akong uri ng mga hayop sa gubatan
REGISTER. Ang register ng wika ay tumutukoy sa mga  Jejemon

salita na espesyalisadong nagagamit sa  Binaliktad
isang partikular na domeyn.  Pinaikli sa teks
May tatlong uri nito:
 Larangan – naayon ito sa larangan ng

taong gumagamit nito
 Modo – paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon?
 Tenor- ayon sa relasyon ng mga-
naguusap
A. Panuto: Maglista ng dalawampung (20) salita ng na sosyolek. Tukuyin din ang kahulugan ng bawat
salitang iyong itinala.
1.
2.
3.
Page 3 of 7
Modyul #6

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
B. Magsagawa ng isang pananaliksik hinggil sa sumusunod na pangkalahatang barayti ng wika:
a. Idyolek b. Diyalek c. Sosyolek d. Etnole k e. Ekole k f. Pidgin
g. Creole h. Registe
Para sa pasulat na presentasyon, gawing gabay ang pormat sa ibaba tungo sa mas malinaw na pagkalap ng
datos.
I. Introduksyon. Naglalaman ang bahaging ito ng kahulugan at pinagmulan ng uri ng barayti ng wika na
sinaliksik.
II. Katawan. Maikling pagpapaliwanag kaugnay sa isinagawang pagkalap ng datos. Matapos ito,
maaari nang ilahad ang mga terminong nakalap sa paraang pakolum at paalpabetiko.
III. Kongklusyon (Pagbibigay ng maikling sintesis o lagom kaugnay sa napatunayan ng pananaliksik

na Isinagawa.
Page 4 of 7
Modyul #6

C.Panuto: Magbigay ng limang (5) idyolek. Pagkatapos ay magsagawa ng personal na repleksyong

may dalawang talata. Bawat talata ay hindi bababa sa limang (5) pangungusap. Kaugnay sa mga
isinulat na idyolek at alamin kung kailan at paano ito natutunan.
Page 5 of 7
Modyul #6


Panuto. Magbigay ng dalawang halimbawa sa bawat uri ng barayti ng wika.
a) Idyolek
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
b) Dayalek
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
c) Sosyolek
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
d) Etnolek
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
e) Ekolek
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
f) Pidgin
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
g) Creole
Page 6 of 7
Modyul #6

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
h) Register
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang kahalagahan ng barayti ng Wika?
Sagot:
 Mahalaga ang Barayti ng Wika, dahil ditto nagkakaroon ng pagkakaunawaan at pagkakaisa ang
lahat ng tao.Kung wala ito mawawalan ng saysay ang lahat n gating sinasabi.Mahalagang pag-
aralan ang iba’t ibang barayti ng wika upang maintindihan ang ating kapwa o magkaintindihan
ang bawat isa sa pakikipagkomunikasyon.
 Natutulungan nito ang mga tao na makapili ng mga salitang pinakaangkop gamitin.
 Nagagawa nitong mapaunlad ang isang wika sa pamamagitan ng pagdaragdag ng salitang
gagamitin sa isang lipunan.
Page 7 of 7
Modyul #7

Pagkilala sa Kahuluhan at
Activity sheets
Kahalagahan ng Barayti ng Wika
1. Natatalakay ang kahulugan at kahalagahan ng barayti ng wika Akademikong Filipino para sa
Kompetetibong Pilipino nina
Mutya Publishing
House, Inc.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 7 aralin? . Kung kaya’t alam kong kakayanin mo
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “You Can”. Kagaya ng mga nakaraang
aralin kayang – kaya mo rin ang aralin sa araw na ito.

Page 1 of 5
Modyul #7

Pansinin mo ang larawan. Makikita mo ang mga taong nag-uusap .Napansin mo ba ang paraan ng
pananalita ng bawat isa? Tama ka.Ito ay tinatawag Barayti ng Wika
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang uri ng barayti ng wika.
Ngunit, bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo muna ang unang aktibiti nang may
katapatan.
(Activity 4)
1. Ano ang barayti ng wika?
2. Ano ang kahalagahan nito?
3. Paano ba nagkaroon ng barayti

ng wika?
Kahulugan: Kahalagahan:
Ang salitang barayti sa simpleng  Nagagawa nitong mapaunlad ang isang
pagpapakahulugan at tumutukoy sa wika sa pamamagitan ng pagdaragdag ng
Barayti pagkakaroon ng pagkakaiba-iba. Ayon mga
sa kasabihang ingles, “Variety is the  salitang gagamitin ng isang lipunan.
Ng spice of life.” Sa madaling salita,  Napararami nito ang iba’t ibang
Wika nakadaragdag kulay ito sa buhay ng katawagan ng isang salita.
mga tao. Ang barayti ng wika ay  Natutulungan nito ang mga tao na
nararapat lamang tingnan bilang isang makapamili ng mga salitang
positibong penomenong pangwika dahil  gagamitin sa pinakaangkop na paraan.
pinauunlad at pinayayaman nito hindi  Napalalawak nito ang iskolarling
lamang ang wika ng isang lipunan bagkus pangwika.
Page 2 of 5
Modyul #7

pati na rin ang kultura nito.
A. Panuto:
Sagutin ang sumusunod na mga tanong gamit ang tatlo hanggang limang (3-5) pangungusap.
Maaaring magkaroon ng magkakaibang sagot.
1. Magbigay ng kadahilanan o mga patunay kung bakit nagkakaroon ng barayti ang isang wika.
Sagot:
Nagkakaroon ng barayti ng wika depende sa lugar na pinagmulan ng isang tao. Halimbawa na lang ang
paggamit ng Ingles ng mga Amerikano, gayundin ang Scottish English, Canadian English, at Australian
English. Ang mga iyan ay nasa wikang Ingles pero magkakaiba ng barayti sapagkat magkakaiba ang
taong gumagamit o nagsasalita.
2. Sa iyong palagay, ano ang maaaring maitulong ng barayti ng wika sa paglinang ng isang wika partikularsa
wikang Filipino?
Sagot:
Mas napatutunayan natin bilang isang Pilipino na ang wika ay dinamiko. Hangga’t buhay ang isang
wika, patuloy itong magbabago sa pamamagitan ng panghihiram sa ibang wika upang patuloy itong
makasabay sa pangangailangan ng mga taong gumagamit nito.
3. Ipaliwanag: “Ang pagkakaroon ng pagkakaisa sa wika ay maaari ring makapagdulot ng pagkakaisa ng

bansa.”
Sagot:
Ito ay makatutulong sa pagkaroon ng pagkakaisa sapagkat habang ang bawat tao aynagkakaunawaan
sa iisang wika patuloy silang magkakaintindihan sa lahat ng bagay na nais nilanggawin. Ang wika ang
isang instrumento upang patuloy na magkaroon ng komunikasyon sa pagitan ngdalawang tao o ng bawat
isa.
B. Panuto: Sumulat ng maikling “Report News” tungkol sa kahalagahan at kahulugan ng barayti ng wika.
Page 3 of 5
Modyul #7

Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

Panuto. Gumuhit ng isang simpleng poster na nagpapaliwanag ng tungkol sa barayti ng wika.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 4 of 5
Modyul #7


__________________________________________________________________
Page 5 of 5
Modyul #5

Pagtalakay sa Kahulugan ng
Activity sheets
Linggwistik at mga sangay nito
1. Natutukoy ko ang mga sangay ng linggwistiks na Akademikong Filipino para sa
mahalaga sa pag-aaral ng wika Kompetetibong Pilipino nina
Bernales, et al. 2009. Malabon
2. Nakabibigay ako ng mga salitang nakapaloob sa City: Mutya Publishing House Inc.
dayakronikong linggwistika.
1.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 7 aralin? . Kung kaya’t alam kong kakayanin mo
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Never give Up, Today is hard,
tomorrow will be worse, but the day after tomorrow will be sunshine”. Kagaya
ng mga nakaraang aralin kayang – kaya mo rin ang aralin sa araw na ito.

Pansinin mo ang larawan. Makikita mo na ang isang tao
ay may kakayahang makabuo ng salita. Sa iba’t ibang
lengwahe.
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Linggwistik at mga

sangay nito..

Page 1 of 5
Modyul #5

(Activity 4)
1. Ano ang linggwistik?
2. Ano ang mga sangay nito?
3. Ano ang linggwista?
 LINGGWISTIKA
Ito ang tawag sa pag-aaral ng wika. Sinusuri ng linggwistiks ang aktwal na paggamit ng wika ng mga
taal na tagapagsalita nito at tinutuklas ang mga pagbabagong nangyayari sa isang partikular na wika
 LINGGWISTA
Ito ang tawag sa mga dalubhasa na nag-aaral ng wika.
 SANGAY NG LINGGWISTIKA
1. Sinkronikong Linggwistika (Synchronized Linguistics)
Inilalarawan nito ang aktwal na gamit at balangkas ng wika sa isang tiyak na panahon.
Dito pinag- aaralan ang ponolohiya (pag-aaral ng mga tunog ng isang wika), morpolohiya (pag-
aaral ng mga morpema) at sintaks (pag-aaral ng ugnayan ng mga salita upang makabuo ng
pangungusap).
2. Dayakronikong Linggwistika (Diachronic Linguistics)
Dito gumagawa ng pag-aaral sa mga pagbabago ng wika. Kilala rin ito sa tawag na
historikal na linggwistiks dahil pinag-aaralan dito ang pinagmulan at ebolusyon ng wika.
3. Sosyolinggwistika(Socio-linguistics)
Page 2 of 5
Modyul #5

Ito ang sangay ng linggwistiks na nag-aaral sa sosyal na aspeto ng wika. Inaalam dito
at sinusuri ang ugnayan ng tao, wika at lipunan.
A. Panuto: Mula sa Hanay A piliin ang mga maaaring sagot nito sa Hanay B .Isulat sa patlang ang sagot.
HANAY A HANAY B
_____1. Ponolohiya a. bahagi ng pakikipagtalastasan
_____2. Morpolohiya b. kilala rin ito sa tawag na historikal na linggwistika
_____3. Sintaks c. sosyal na aspeto ng wika
_____4. Linggwistika d. aktwal na gamit at balangkas ng wika
_____5. Linggwista e. wika na ginagamit ng tao sa lugar na kinabibilangan
_____6. Sinkronikong linggwistika f. taong dalubhasa sa pag-aaral ng wika
_____7. Dayakronikong linggwistika g. pag-aaral ng wika
_____8. Sosyolinggwistika h. pag-aaral ng mga tunog o ponema
_____9. Wika j. pinakamaliit na yunit ng salita
_____10. Diyalek i. masistemang pagkakaayus-ayos ng mga salita sa
pagbuo ng mga parirala at pangungusap
B. Panuto: Pansinin ang hambingan ng katawagan sa walong pangunahing wika. Ito ay

nakapaloob sa dayakronikong linggwistika. Sikapin na makapagbigay ng tagtatatlong salita mula
sa walong (8) pangunahing wika tulad ng nakasaad sa kahon.
Halimbawa
Tagalog Buhok Tagalog Matanda

Cebuano Buhuk Cebuano Tigulang
Hiligaynon Buhok Hiligaynon Tigulang
Samar-Leyte Buhuk Samar-Leyte Lagas
Bicol Buhuk Bicol Gurang
Kapampangan Bwak Kapampangan Matwa
Pangasinan Bwek Pangasinan Matakken
Ilokano buuk Ilokano Lakay/baket
Tagalog Tagalog
Cebuano Cebuano
Hiligaynon Hiligaynon
Samar-Leyte Samar-Leyte
Bicol Bicol
Kapampangan Kapampangan
Pangasinan Pangasinan
Page 3 of 5
Modyul #5

Ilokano Ilokano

Panuto. Gumawa ng semantic webbing. Sundan ang sumusunod na hakbang.
i Isulat sa isang kahon ang salitang LINGGWISTIKA bilang paunang salita.

ii Mag-isip ng iba pang salita o konseptong may kaugnayan ditto at ikonekta ito sa pamamagitan ng
guhit. Ipaloob sa oblong ang idinagdag na salita o konsepto.
iii Palawakin ang web sa pamamagitan ng pagdagdag ng salita o konsepto sa mga bagong salita sa
ilustrasyon.

gawin.
Page 4 of 5
Modyul #5

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 5 of 5
Patnubay ng Guro Modyul #10

Maikling Pagsusulit Pagsusulit
PANGKALAHATANG PANUTO: Sagutin ang bawat tanong nang buong husay. Ang
anumang pagbura ay nangangahulugang MALI na ang iyong sagot. Matutong manindigan
sa mga sagot na pinagdesisyunan.
I. PAMIMILI. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Isa itong teorya na nagpapahayag ng pagkatuto ng wika ng mga tao sa pamamagitan ng pagsasaad
ng matinding damdamin.
a. Bow-wow b. Yoheho c. Pooh-pooh d. Tore ng Babel
2. Alin sa mga pahayag ang nagsasaad ng katotohanan?
a. Nagustuhan ni Yahweh ang pagkakaisa ng mga tao at ang ginagawa nilang pagtatayo ng Tore
ng Babel.
b. Pinaghiwa-hiwalay ni Yahweh ang mga tao sa buong daigdig kaya hindi natuloy ang pagtatayo
ng Tore ng Babel.
c. Hinayaan ni Yahweh ang pagtatayo ng Tore ng Babel.
d. Inayos ni Yahweh ang pagtatayo ng tore.
3. Anong teorya ang nagpapakita na natutuhan ng mga tao ang wika sa pamamagitan ng paggaya sa
mga tunog na likha ng hayop?
a. Bow-wow b. Yo-he-ho c. Ding-dong d. Pooh-pooh
4. Ito ang tawag sa makahulugang yunit ng isang salita katulad ng panlapi at salitang-ugat.
a. Ponema b. Morpema c. Pangungusap d. Diskors
5. Barayti ito ng wika na nadedebelop mula sa mga salita ng mga etnolinggwistikong grupo.
a. etnolek b. idyolek c. register d. creole
6. Ito ang wika na tumutukoy sa mga salita na espesyalisadong nagagamit sa isang partikular na
domeyn.
7. Ito ay nabuo mula sa dalawang taong may magkaibang wika na upang magkaintindihan at
napagsasama sama ang ibang salita.
8. Ito ay tumutukoy sa pekulyaridad ng isang tao sa paggamit ng kanyang wikang sinasalita.
Page 1 of 3

Pampersonal na gamit ito ng wika na kadalasang kakaiba sa kanyang pagkatao.

9. Barayti ng wika na nadedebelop mula sa rehiyong kinabibilangan ng isang tao. Tinatawag din itong
panrehiyonal na wika.
a. etnolek b. idyolek c. diyalek d. sosyolek
10. Sinasabi naman itong pansamantalang barayti. Ito ay nadedebelop sa pamamagitan ng malayang
interaksyon at sosyalisasyon natin sa isang particular na grupo ng mga tao.
a. etnolek b. idyolek c. diyalek d. sosyolek
II. TAMA o MALI. Isulat sa patlang ang WIKA kung tama samantalang LENGGWAHE naman
kung mali pahayag.
____________1. Sinasabi sa teoryang Tore ng Babel na ang wika ay nagmula sa pagkumpas ng maestro
ng musika.
____________2. Ayon kay Werner, iwasan daw mag-baby talk sa pakikipag-usap sa mga bata
sapagkat nakahahadlang ito sa pagkatuto ng bata.
____________3. Sinabi ni Rousseau na ang kagustuhang makalaya ng tao ang nagtulak sa kanila para
lumikha ng wika.
____________4. Nakagulo sa paglikha ng sariling wika ng tao ang iba’tnibang tunog na nalilikha ng mga
hayop.
____________5. Ipinakita sa teorya ng Tore ng Babel na noong unang panahon ay iisa ang wika sa lahat.
____________6. Instrumental ang tawag sa tungkulin ng wika na tumutukoy sa pagkuha ng impormasyon.
____________7. Bilinggwalismo ang tawag sa paggamit ng dalawa o higit pang salita ng isang indibidwal o
komunidad.
____________8. Multilinggwalismo ang tawag sa paggamit ng dalawang opisyal na wika sa isang bansa.
____________9. Ang barayti ng wika ay ang pagkakaiba-iba ng wika depende sa estilo, tono, punto, at iba
pang salik pangwika na ginagamit ng isang lipunan.
____________10. Ang pidgin ay tumutukoy sa wikang pormal na estruktura.
Page 2 of 3

III. PAGPAPALIWANAG. Basahin ang bawat pahayag. Ipaliwanag ang iyong mga sagot
sa loob ng tatlong (3) pangungusap.
1. Magbigay ng mga kadahilanan o mga patunay kung bakit nagkakaroon ng barayti ang isang wika.
_____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
______________________
2. Sa iyong palagay, ano ang maaaring maitulong ng pagkakaroon ng barayti ng wika sa paglago ng
wikang Filipino?
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
___________________________
3. Ilahad ang pagkakaiba ng wika sa diyalek.
_____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
______________________
4. Ipaliwanag: “Ang pagkakaroon ng pagkakaiba sa wika ay maaari ring makapagdulot ng pagkakaisa.”
_____________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_____________________
5. Bakit mahalaga ang wika sa bawat tao?
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Page 3 of 3
Modyul #11

Pamagat ng Aralin: Pagtalakay sa Sosyolingwistiks: Kagamitan:

A. Ugnayan ng Wika at Tao Activity sheets
B. Wika at Kultura
C. Wika at Lipunan Sanggunian:
Akademikong Filipino para sa
Kompetetibong Pilipino nina
Layunin ng Aralin: Bernales, et al. 2009. Malabon
1. Natatalakay ko nang malalim ang sosyolinggwistiks City: Mutya Publishing House Inc.
2. Natutukoy ang ugnayan ng wika, tao at lipunan.
1.
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot sa naganap na mga pagsusulit.

Nakita ko ang iyong pagpupursigi upang makakha ng mataas na iskor sa
pagsusulit. Ikaw ay napakahusay.
Ngayon, handa ka na ba sa Araw 11 aralin? Kung kaya’t alam kong kakayanin mo
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Stop Doubting yourself work hard
and make it happen”.

Magandang Araw sa iyo! Sa araw na ito , pag-aaralan mo ang Sosyoligwistiks. Ito ay ang pag-aaral ng
epekto ng anuman o lahat ng mga asepto ng lipunan, kabilang ang mga kalakarang pangkultura, mga
ekspektasyon o inaasahan, at diwa o konteksto, sa kung paano ginagamit ang wika, at ang mga epekto ng
paggamit ng wika sa lipunan
Bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo muna ang unang aktibiti nang may katapatan.
Page 1 of 6
Modyul #11

(Activity 4)
1. Ano ang sosyolinggwistik?
2. Paano nagagamit ang wika sa

sosyolingwistik?
3. Paano nagagamit ang wika sa
lipunan?
SOSYOLINGGWISTIKA
Ito ang sangay ng linggwistika na nag-aaral sa sosyal na aspeto ng wika. Inaalam dito at sinusuri
ang ugnayan ng tao, wika at lipunan. Ito ang kanya kanyang paraan ng paggamit ng wika na
bukod tangi sa isang idibidwal na nagsasalita at walang-katulad.
Ayon kay Rankin, 70 % ng gising na oras ng tao ang inuukol niya sa mga kasanayang
pangkomunikatibo. Dahil dito hindi natin mapasusubalian ang kahalagahan ng wika sa tao.
Ayon kay Rubrico (2002), ang bawat tao ay may kulturang kanyang kinalakhan at kinabibilangan.
Higit sa lahat, ang kulturang ito ang kanyang sandigan at gabay sa kanyang paglalakbay tungo sa
makabuluhang buhay.
Sa pamamagitan ng wika Binibigyang diin ni Sa pamamagitan ng wika

ay naisasangkot niya ang Gleason sa kanyang ay naisasangkot niya ang
kanyang sarili sa iba’tibang kahulugan ng wika na ang kanyang sarili sa iba’tibang
gawaing tao ang pumipili at gawaing
pangkomunikatibo gaya nagaayos ng kanyang pangkomunikatibo gaya
ng pakikinig, pagsasalita, wika na magagamit niya ng pakikinig, pagsasalita,
pagbasa at pagsulat sa kulturang kanyang pagbasa at pagsulat.
kinabibilangan.
Page 2 of 6
Modyul #11

A. Panuto: Basahin ang teksto at bigyan ito ng buod na binubuo ng limang (5) pangungusap. Maaaring
magkaroon ng magkakaibang sagot.
“Ugnayan ng Wika, Tao, Kultura at Lipunan”
Ang kultura ay binubuo ng mga nabuong ideolohiya, mga kilos at gawi, ibat ibang paniniwala at ritwal
at iba pang mga bagay na may kinalanaman sa etnisidad at identitad ng isang lipunan. Ang kultura ay
ang siyang makapagsasabi ng kaibahan ng isang uri ng lipunan sa iba. Ito rin ang maaring magbuklod
ng iba’t ibang lipunan. Katulad sa pagtatag ng mabisang lipunan, mayroon ding mahalagang papel na
ginagampanan ang wika sa pagbuo ng kultura sa isang lipunan. Dahil sa mabisang wika at
pagpapatuloy nito, makakabuo ng iba't ibang ideolohiya, paniniwala at mga gawi na pagsasaluhan ng
mga tao sa isang lipunan. Sa pag-unlad ng sibilisasyon, nakabuo ang mga tao ng mga lipunan. Ang
lipunan ay palaging nagbabago at nahuhubog ng ibat ibang pangyayari, kasaysayan, pulitika,
ekonomiya, pagpapahalaga, relihiyon at iba pa. Ang mga bagay na ito at ang bunga ng pagbabago ay
ang tinatawag na kultura. Ang kultura naman, sa kabilang banda, ang humuhubog sa ating kaugalian,
mga reaksyon at ang ating paningin sa mundo. Upang lumaganap at magpatuloy ang kultura,
kailangan itong maipasa mula sa isang tao tungo sa isa. Dito pumapasok ang papel ng wika. Dahil dito,
kailangang pagtuunan ng pansin ang mga kahulugan ng mga salita, mga pinanggalingan nito at mga
palatandaan ng pinagsasaluhang kultura. Hindi maaaring umiral ang kultura nang hindi napapasa at
ang pagpapasa nito ay nangangailangan ng wika. Dahil sa relasyong ng dalawa, nakakaapekto sila sa
isa’t isa at sa kung anong impormasyonang naipapasa at nakaaapekto sa iba pang aspeto tulad ng
sining, pulitika, ekonomiya, teknolohiya at pagdedesisyon. Ang bawat karanasan at kaisipang
nasaksihan, maaaring nakita, narinig, naisip, naramdaman, o pinagtalunan ay mayroong salitang
maaring magpahayag sa nasabing kaisipan. Ang wika ay nagsasalamin sa kung paano pinoproseso ng
isang tao ang mga impormasyong natatanggap at tumutulong sa pagbuo ng ideya dahil sa dala nilang
kultura. Halimbawa, ang mga Pilipino ay may iba’t ibang salitang naglalarawan sa iba’t ibang yugto ng
produksyon ng bigas tulad ng "palay", "bigas" at "kanin." Sa wikang Ingles, isa lamang ang salitang
naglalarawan sa lahat ng yugto nito at ang ilang salita ay mahirap isalin tungo sa wikang Ingles. Sa
halimbawang ito, mapagtatanto ang kahalagahan ng bigas sa kulturang Pilipino dahil sa paggamit ng
iba’t ibang terminolohiya. Ang identidad ng isang tao at ng kanyang lipunan ay itinatakda ng ating wika.
Ang pinili nating wikang gagamitin ay nagsasalamin ng hindi lamang kung paano natin nakikita ang
ating mga sarili, kundi pati na rin kung paano rin natin nakikita ang ating lipunan. Ang identidad ng
isang indibidwal ay nasasalamin sa iba’t ibang identidad na nabuo dahil sa wika tulad ng etnisidad,
kasarian at iba pa. Ang mga identidad na ito ay siya namang umungos dahil sa lipunan sa pamamgitan
ng wikang pinili nilang gamitin upang ilarawan ang mga ito. Sa karagdagan, kapag mayroong ibang
Page 3 of 6
Modyul #11

kultura ang numiimpluwensya sa ibang kultura, nagkakaroon ng kaguluhan at minsan nagkakaroon ng

paghahalo ng mga ideya. Halimbawa, ang Indonesia ay naimpluwensyahan ng kultura ng India sa loob
ng ilang daang taon. Dahil dito, ilan sa mga kulturangHinduismo at Buddhismo ay naghalo at
nakapagdulot ng kakaibang Hinduismo. Minsan naman, nagkakaroon ng tinatawag na "cultural
imperialism." Ito ay nagaganap kapag ang isang kultura ay nagnanais na mapalitan ang isa pang
kultura na sapilitan. Ang sapilitang pagbabago na ito ay maaring paghahanda sa pagsakop o
kolonyalismo o kaya naman resulta ng pananakop. May pagkakaiba ang "cultural imperialism" sa
"cultural sphere of influence." Ito naman ay nangyayari kapag ang isang kultura ay naisulong at
tinanggap ng isa pang kultura nang may kalayaan at walang pagpipilit.Halimbawa, ang relihiyon ay
maaring isiping imperyalismo o impluwensya. Sa mga unang yugto ng kasaysayan ng Kristiyanismo, ay
isang nakalulungkot na halimbawa ng kultural na imperyalismo dahil ang pagpapakilala nito ay sapilitan
sa mga katutubong Pilipino na sa kalaunan ay naging bahagi na ng kulturang Pilipino.
Sagot:
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
B. Panuto: Ipaliwanag at bigyang halimbawa ang mga sumusunod gamit ang iyong sariling pangungusap:
• Ugnayan ng Wika at Tao
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
• Ugnayan ng Wika at Kultura
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
Page 4 of 6
Modyul #11

• Ugnayan ng Wika at Lipunan
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

Panuto. Tama o Mali. Isulat ang Yeheyy! kung tama ang pahayag at Boo! kung ito ay mali.
____________1. Ayon kay Rubrico, pitumpung porsyento ng ating gising na oras ang inuukol natin sa
iba’t ibang gawaing komunikatibo.
____________2. Makikita sa wikang sinasalita ng tao ang mga bagay na pinahahalagahan ng nagsasalita
nito.
____________3. Bawat larangan sa ating lipunan na nagtatagal ay nagkakaroon ng sariling wika.
____________4. Ang sangay ng linggwistika na nagsasagawa ng pag-aaral sa pagbabago ng wika ay
tinatawag na sosyolinggwistika.
____________5. Ang tao ay maaaring makisangkot sa kahit ano mang sitwasyon kahit wala ang wika.
____________6. Ang wika ang siyang instrumento ng bawat tao upang magkaroon ng kinabibilangang
lipunan
at maging bahagi ng isang kultura.
____________7. Lipunan ang sandigan ng tao at gabay sa kanyang paglalakbay tungo sa makabuluhang
buhay.
____________8. Ang wika ay makapangyarihan at kayang baguhin ang lipunan na kinagisnan ng isang tao.
____________9. Sinabi ni Rankin na ang wika ay masistemang balangkas.
____________10. Ang sosyolinggwistika ay naglalarawan sa aktwal na gamit at balangkas ng wika sa isang
tiyak na panahon.

gawin.
Page 5 of 6
Modyul #11

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang ugnayan ng wika, kulura at lipunan?
Sagot: Sa pamamagitan ng pakikihalubilo ng bawat isa at sa paggamit ng wika ay nakabubuo tayo ng
lipunan. Kapag tayo ay nakikisalimuha sa iba’t ibang tao nababago ang ating gawi at nagkakaroon din
ng pagbabago sa ating kultura na kinagisnan. Unti-unti ay natututunan nating gawin ang mga
ginagawa ng lipunan na ating napupuntahan o kinabibilanagan
2. Bakit mahalaga ang wika sa buhay ng tao?

Sagot: Mahalaga ang wika sa buhay ng tao dahil ito ang pangunahing instrumento niya sa
pakikipagkomunikasyon at pakikipagtalastasan sa ibang tao.
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 5
Sagot:
Ang mga bilang 2, 3, 6, 8 ay Yeheyy!
Ang mga bilang 1, 4, 5, 7, 9, 10 ay Boo!
Page 6 of 6
Modyul #12

Pagkilala sa mga Tungkulin ng Wika

Activity sheets
ayon kay M.A.K Halliday (Unang Bahagi)
1. Natutukoy ko ang mga tungkulin ng wika ayon kay M.A.K. Akademikong Filipino para sa
Halliday. Kompetetibong Pilipino nina
2. Nasasagutan ko nang buong husay ang mga tanong. City: Mutya Publishing House Inc.
1.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Never Give Up”. Ipagpatuloy mo ang
magandang nasimulan.

Magandang Araw sa iyo! Sa araw na ito , pag-aaralan mo ang Tungkulin ng Wika ayon kay M.A.K.
Halliday. Mayroong pitong (7) tungkulin ang wika na inilahad niya sa
Exploration in the functions of Language (1973).
Ito ang mga sumusunod:
1. Interaksyonal 2. Instrumental 3. Regulatori 4. Personal (unang bahagi ng talakayan)

5. Imahinatibo 6. Heuristik 7. Impormatibo (ikalawang bahagi ng talakayan)
Page 1 of 6
Modyul #12

(Activity 4)
1. Sino si M.A.K Halliday?
2. Ano ang interaksyunal at

Instrumental?
3. Ano ang Regulatori at
Personal?
TUNGKULIN NG WIKA AYON KAY M.A.K HALLIDAY (UNANG BAHAGI)
INTERAKSYONAL
Ang tungkuling ito ay makikita sa paraan ng pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang kapwa;
pakikipagbiruan; pakikipagtalo tungkol sa partikular na isyu; pagsasalaysay ng malulungkot o
masasayang pangyayari sa isang kaibigan o kapalagayang loob; paggawa ng liham pangkaibigan atpb.
INSTRUMENTAL
Ito ang tungkulin ng wika upang matugunan ang mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-
usap sa iba lalo na kung may mga katanungan na kailangang sagutinn; pagpapakita ng mga patalastas
tungkol sa isang produkto na nagsasaad ng gamit at halaga ng produkto; paggawa ng liham
pangangalakal; liham sa patnugot at iba pa.
REGULATORI
Tumutukoy ito sa pagkontrol ng ugali o asal ng bang tao. Saklaw ng tungkuling ito ang
pagbibigay ng direksyon gaya ng pagtuturo kung saan matatagpuan ang isang partikular na ugar;
direksyon sa pag-inom ng gamut; direksyon sa pagsagot sa pagsusulit at direksyon sa ano mang bagay.
Page 2 of 6
Modyul #12

PERSONAL
Naipahahayag sa tungkuling ito ang sariling pala-palagay o kuro-kuro sa paksang pinag-usapan.
Kasama rin dito ang pagsulat ng talaarawan at dyornal. Dito rin naipapahayag pagpapahalaga sa ano
mang anyo ng panitikan.
A. Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pahayag. Tukuyin kung anong uri ng tungkulin ng wika ayon
kay M.A.K Halliday ang mga sumusunod.
__________1. Islogan ng MMDA: Bawal umihi Rito. Multa: Pho. 500

__________2. To Baguio City, TURN RIGHT.
__________3. Huwag tumakbo. May mga aso.
__________4. Geser: Talaga? Ako ay nanalo sa lotto? Yahoooooooooo! Jhun: Pare, magpabalato ka naman!
__________5. Bawal magtapon ng basura rito.
__________6. Liham sa Patnugot
__________7. Huwag kalimutang isuot ang seatbelt.
__________8. NO U- TURN
__________9. Magdahan-dahan! Pook Tawiran.
__________10. Ipagpaumanhin po ninyo.
Hindi ko po sinasadya na kayo ay matapunan ng tubig.
__________11. "Magandang umaga"
__________12. “Iminumungkahi kong maging libre ang pagamutan
__________13. "Kamusta ka"
__________14. "Maaari ka bang imbatahan na dumalo sa aking kaarawan"
__________15. “Isara mo ang pinto.
B. Panuto: Sumulat ng liham pangangalakal bilang halimbawa ng instrumental na tungkulin ng wika o

liham pangkaibigan bilang halimbawa ng interaksyonal na tungkulin ng wika. Pumili lamang ng
isa. Kinakailangan na ito ay hindi bababa sa dalawampung (20) pangungusap.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 3 of 6
Modyul #12

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
C. Gumawa ng halimbawang senaryo o dayalogo para sa mga Regulatori at Personal.
Regulatori
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
Personal
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

A. Panuto: Basahin nang mabuti ang bawat halimbawa o pahayag. Tukuyin kung ito ay instrumental o
interaksyonal. Isulat ang sagot sa patlang.
_____________________1. Liham- pangkaibigan

_____________________2. Liham- pangangalakal
_____________________3. Sandy: Aba ang hitad kong sister, wis na ang pagka-chaka doll.
Aubrey: Siyempre, salamat po Doc yata ang drama ko!
_____________________4. Adrian: Nais ko sanang maipadama sa iyo kung gaano kita kamahal.
Jenny: Ganun ba? Sige, walang problema.
Page 4 of 6
Modyul #12

_____________________5. Nakikiusap ako sa iyo, sana’y bigyan mo pa ako ng isang pagkakataon.

_____________________6. Ina: Kamusta ka na, George?
Joaquin: Ayos lang ako, Ina. Ikaw, kamusta?
_____________________7. Anak, kuhanin mo nga ang bag ko sa ibabaw ng lamesa.
_____________________8. Tindera: Iha, iha! Bilhin mo na itong blouse na ito. Bagay na bagay sa iyo.
Shiela: Ay talaga ho, Manang? Bagay ho ba talaga sa akin? Osige ho. Kunin ko na.
_____________________9. Steph: Miss na miss na kita Abby. Kailan ka ba babalik ulit dito sa probinsya?
Abby: ah, e sa bakasyon pa Steph. Namimiss na nga rin kita. Kamusta ka na ba?
_____________________10. Bumili ka ng yelo sa kapitbahay. Dalian mo!
B. Panuto: Tukuyin ang pagkakaiba ng regulatori at personal gamit ang iyong sariling paliwanag na
may halimbawa sa loob ng tatlo hanggang limang (3-5) na pangungusap.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 5 of 6
Modyul #12

FAQs
1. Ano ang mga iba pang halimbawa ng regulatori at personal sa pasalita at pasulat?
Sagot:
 Regulatori –paggamit ng wika upang kontrolin o gabayan ang asal o kilos ng tao
HALIMBAWA:
Pasulat –mga batas, mga alituntunin, isang resipi, mga babala, mga manwal, mga panuto
Pasalita –paalala, babala, pagbibigay-panuto ng guro, pagpapayo
 Personal –paggamit ng wika sa pagpapahayag ng saloobin, opinyon, kurukuro, at maging sa
pagbabahagi ng karanasan.
HALIMBAWA:
Pasulat –pagsulat ng editoryal, lathalain, sanaysay
Pasalita –pagbabahagi ng opinyon, ekspresyon gaya ng pagmumura, pagsasabi ng nararamdaman
 Instrumental –paggamit ng wika upang matugunan ang isang pangangailangan o layunin
HALIMBAWA:
Pasulat –liham pangangalakal, request form
Pasalita –patalastas (nanghihikayat sa mga consumer), pag-uutos ng magulang, pakikisuyo
Pagwawasto ng Tamang sagot
Aktibiti 3 15.INSTRUMENTAL
A.
SAGOT.
1.REGULATORI
2.REGULATORI
3.REGULATOR
4.PERSONAL Aktibiti 5
5.REGULATORI
6.PERSONAL Sagot:
7.REGULATORI
8.REGULATORI Interaksyonal para sa mga bilang – 1, 3, 6, 9
9.REGULATORI
10.PERSONAL Instrumental para sa mga bilang – 2, 4, 5, 7, 8,
11.INTERAKSYONAL 10
12.INSTRUMENTAL
13.INTERAKSYONAL
14.INTERAKSYONAL
Page 6 of 6
Modyul #13

Pagkilala sa mga Tungkulin ng Wika

Activity sheets
ayon kay M.A.K Halliday (Ikalawang Bahagi)
1. Natutukoy ko ang mga tungkulin ng wika ayon kay M.A.K. Akademikong Filipino para sa
Halliday(ikalawang bahagi). Kompetetibong Pilipino nina
2. Nasasagutan ko nang buong husay ang mga tanong. City: Mutya Publishing House Inc.
1.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 13 aralin? Karugtong ng nakaraang aralin ang
bagong aralin ngayon. Kung kaya‟t alam kong kakayanin mo rin itong pag-aralan at
matutunan. Ika nga “Work Hard dream Big”.

Magandang Araw sa iyo! Sa araw na ito , pag-aaralan mo ang Tungkulin ng Wika ayon kay M.A.K.
Halliday. Mayroong pitong (7) tungkulin ang wika na inilahad niya sa
Exploration in the functions of Language (1973).
Ito ang mga sumusunod:
1. Interaksyonal 2. Instrumental 3. Regulatori 4. Personal (unang bahagi ng talakayan)

5. Imahinatibo 6. Heuristik 7. Impormatibo (ikalawang bahagi ng talakayan)
Page 1 of 7
Modyul #13

(Activity 4)
1. Ano ang Imahinatibo?
2. Ano ang Heuristiko?
3. Ano ang Impormatibo?
TUNGKULIN NG WIKA AYON KAY M.A.K HALLIDAY (IKALAWANG BAHAGI)
IMAHINATIBO
Tumutukoy ito sa malikhaing guniguni ng isang tao sa paraang pasulat o pasalita. Karaniwang
mababasa ang imahinasyong nilikha ng isang tao sa mga akdang pampanitikan gaya ng tula, maikling
kwento, dula, nobela at sanaysay. Makikita ang pagiging malikhain ng isang tao sa pagsasalaysay man o
paglalarawan at pagsasalita.
HEURISTIKO
Ang tungkuling ito ay tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng impormasyon na may kinalaman sa
paksang pinag-aaralan.
IMPORMATIBO
Ang impormatibo mula sa sarili niya salita ay may tungkulin maginform o magbahagi ng kaalaman.
Nilikha ang wika upang magamit sa pakikipagtalastasan, makapagbahagi ng pangyayari, detalye
gayundin ang makapagpadala at makatanggap ng mensahe sa iba.
Page 2 of 7
Modyul #13


A. Panuto: Gumawa ng isang teksto na nagbibigay kaalaman o halimbawa ng impormatibo na hindi
bababa sa dalawampung (20) pangungusap.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
B. Bumuo ng isang tula na nagpapakita ng tungkulin ng wika na imahinatibo. Maaaring malayang tula o
kaya ay may sukat at tugma.
Page 3 of 7
Modyul #13

C. Gumawa ng isang simpleng survey questionnaire sa isang napiling paksa bilang halimbawa ng
heuristik na tungkulin ng wika kahit tungkol saang paksa.

A. Panuto: Basahin nang mabuti ang bawat halimbawa o mga pahayag. Isulat sa patlang ang
IMPORMATIBO kung ito ay impormatibo, HINDI naman kung hindi.
________________1. Bawal umihi rito.

________________2. Dominic: Alam mo ba ang salitang goodbye ay nagmula sa pahayag na God be with ye?
Jaja: A, talaga? (IMPORMATIBO)
________________3. Bawal magtapon ng basura rito. (HINDI)
________________4. Alam nyo ba mga bata na ang ating pambansang hayop ay kalabaw.
(IMPORMATIBO)
________________5. Wiz ko feel ang ombre ditis friend! (HINDI)
________________6. Pito ang sugatan sa aksidenteng naganap sa bayan ng Leonardo. (IMPORMATIBO)
________________7. „Wag ka naman magalit sa akin Monic. Patawarin mo na ako. (HINDI)
________________8. Pasensya na. Hindi ko sinasadya na masaktan ka. (HINDI)
Page 4 of 7
Modyul #13

________________9. Nais kong magkaroon ng mga pakpak upang ako‟y makalipad. (HINDI)
_______________ 10. Sinasabi na mayroon tayong walong pangunahing wika sa Pilipinas.
B. Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pahayag. Tukuyin kung anong uri ng tungkulin ng wika ayon
kay M.A.K Halliday (ikalawang bahagi) ang mga sumusunod.
__________1. Shimy: Christian, kung sakaling may makilala kang genie,ano ang hihilingin mo?
Christian: Siyempre, ang mkalipad tulad ng isang ibon para makapaglakbay ako sa
buong mundo.
__________2. Gina: Ngayon ko lang nalaman na ang Dalmatian ay isang wika, at hindi basta wika,
ito ay isang halimbawa ng patay na wika o frozen language.
Nina: Ah, oo. Namamatay kasi ang wika kapag hindi ito sasailalim sa pagbabago
__________3. Paglalahad ng isang konklusyon sa akdang nabasa.
__________4. Ang halimbawa nito ay debate o pagtatalo.
__________5. Nagbibigay ito ng kaalaman sa iba sa pamamagitan ng pagbibigay kahulugan.
__________6. Pipoy: Uy! Nene kunwari nasa dagat tayo. Tara pasyal tayo.
Nene: Ah, osige. Ay teka teka. Ayun oh, may talangka!
__________7. Pagbabasa ng pahayagan.
__________8. Ana: Alam mo Betty, gusto ko maging mayaman e. Sana may powers tayo.
Betty: E ano naman ang gagawin mo pag may powers ka?
Ana: Magmamagic ako ng pera at mga kayamanan.
__________9. Ang halimbawa nito ay isang akdang pampanitikan na tula.
__________10. Pangarap ko ang maging isang superhero. Yung makalilipad sa kalangitan at
makapagliligtas ng mga taong nangangailangan.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
Page 5 of 7
Modyul #13

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang mga iba pang halimbawa ng imahinatibo, impormatibo at heuristiko?
Sagot:
 Imahinatibo –paggamit ng wika sa malikhaing paraan. Maaaring nakapaloob dito ang paggamit ng mga
tayutay, idyoma at matatalinghagang pahayag.
HALIMBAWA:
Pasulat –iba‟t ibang mga akdang pampanitikan (tula, nobela, maikling kuwento, sanaysay at iba pa)
Pasalita –mga matatalinghagang pahayag (noong panahon ng katutubo, ang mga bugtong, salawikain, sawikain
at mga palaisipan ay ipinapasa sa paraang oral o pasalindila)
 Impormatibo –paggamit ng wika sa pagbibigay o pagbabahagi ng impormasyon May tiyak na gamit ito;–
direkta o tuwiran ang pagpapahayag ng impormasyon
HALIMBAWA:
Pasulat –interpretasyon ng mga datos, pagpapaliwanag, naisulat na balita, mga trivia Pasalita –pag-uulat sa
klase, pagtuturo ng guro, pagpapaliwanag ng isang konsepto, pagbabahagi ng kaalaman
 Heuristiko –paggamit ng wika sa pangangalap o pagtuklas ng impormasyon
HALIMBAWA:
Pasulat –pananaliksik (ginamit ang wika upang matuklasan ang panibagong kaalaman o upang tugunan ang
isang suliranin), pagsasarbey, pagtatanong
Pasalita –panayam o interview, survey, pagtatanong
Page 6 of 7
Modyul #13

Pagwawasto ng Tamang sagot
Aktibiti 3
A.-C. iwawasto ng guro
Aktibiti 5
a.
1. (HINDI)
2. IMPORMATIBO
3. (HINDI)
4. IMPORMATIBO
5. (HINDI)
6. IMPORMATIBO
7. (HINDI)
8. (HINDI)
9. (HINDI)
10. IMPORMATIBO
b.
1. (IMAHINATIBO)
2. (HEURISTIKO)
3. (HEURISTIKO)
4. (HEURISTIKO)
5. (IMAHINATIBO)
6. (IMAHINATIBO)
7. (HEURISTIKO)
8. (IMAHINATIBO)
9. (IMAHINATIBO)
10. (IMAHINATIBO)
Page 7 of 7
Modyul #14

Pagbibigay Linaw: Filipino bilang

Activity sheets
Wikang Pambansa
1. Nakapagbibigay ako nang opinyon o pananaw kaugnay sa mga Akademikong Filipino para sa
napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa. Kompetetibong Pilipino nina
2. Natutukoy ko ang pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino at Filipino. City: Mutya Publishing House Inc.
1.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “You can do more than you think.
Push yourself”.

Magandang Araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan

mo ang Wikang Pambansa ng Pilipinas. Pansinin mo
ang larawan. Alin nga ba ang sa dalawa ang
pambansang Wika ng pilipinas?
Ngunit,bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo

Page 1 of 5
Modyul #14

(Activity 4)
1. Ano ang wikang pambansa ng
pilipinas?
2. Ano ang Filipino?
3. Ano ang pinagkaiba ng Filipino

sa Pilipino?
WIKANG PAMBANSA
Tagalog ang wika sa Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Quezon, Cavite, Mindoro, Marinduque at ilang
bahagi ng Nueva Ecija, Puerto Princesa at maging sa Metro Manila. Kung gayon, ang Tagalog ay isang
wikang natural at may mga katutubo itong pagsasalita. Isa rin itong partikular na wika na sinasalita ng isa
sa mga etnolinggwistik na grupo sa bansa na tinatawag ding Tagalog (Constantino Bernales, et al. 2002).
Matatawag na diyalekto ang Tagalog kung ito nagkakaroon ng iba-ibang baryasyon-Tagalog Bulacan,
Tagalog Batangas, etc.
Tagalog Imperialism ang tawag ni Prof. Leopoldo Yabes noon sa pangyayari na sa eskwelahan noon ay
mas tama ang aklat kaysa libro, takdang-aralin kaysa asaynment, pamantasan kaysa unibersidad,
dalubhasaan kaysa kolehiyo, mag-aaral kaysa estudyante. Ito ang naging dahilan ng pagpapalit sa
Wikang Pambansa mula Pilipino (Tagalog) tungo sa Filipino sa Konstitusyon ng 1973 at 1987
TAGALOG
Ang tagalog ay isang halimbawa ng wika tulad ng Tagalog Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Quezon,
Cavite, Mindoro, Marinduque at ilang bahagi ng Nueva Ecija, Puerto Princesa at maging sa Metro Manila.
Iba’t ibang uri ng Tagalog ang kanilang sinasalita depende sa kung saang lugar sila nagmula.
PILIPINO
Page 2 of 5
Modyul #14

Pilipino naman ang tawag sa wikang pambansa noong taon bago 1950. Ang kaibahan nito sa wikang
Filipino ay nagmula o batay ito sa iisang wika lamang. Ito ang wikang Tagalog na ginagamit ng mga
katutubo natin noon.
FILIPINO
Samantalang ang wikang Filipino naman ay nagmula sa iba’t ibang wika sa Pilipinas, kasama ang Ingles
at Kastila. Dito pumapasok ang mga salitang mayroong hiram mula sa Kastila tulad ng paggamit natin ng
“F” sa mga salitang familia, referencia, at iba pa
A. Panuto: agutin nang TAMA kung tama ang pahayag at MALI naman kung mali. Isulat ang sagot sa
patlang bago ang bilang.
______1. Tagalog ang wikang ginagamit sa ilang bahagi ng Nueva Ecija.

______2. Ang propesor na nagbigay ng terminolohiyang Tagalog Imperialism ay si Prof. Leopoldo Yabes.
______3. Ayon sa Tagalog Experialism, mas tama ang aklat kaysa libro, mag-aaral kaysa estudyante, etc.
______4. Ginagamit din ang wikang Tagalog sa Cavite.
______5. Magkakapareho ang Tagalog, Pilipino at Filipino.
B. Panuto: Gumawa ng isang islogan na nagsasaad ng kahalagahan kung bakit kailangan ng wika ng
isang bansa.
Page 3 of 5
Modyul #14

C. Sumulat ng isang sanaysay hinggil sa kahalagahan at papel ng wikang Filipino sa iba’t ibang
larangan o disiplina gaya ng edukasyon, pulitika, pangkabuhayan at ekonomiya, batas at iba pa.

Panuto. Ilahad ang pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino at Filipino. Pangatwiranan ang iyong sagot
Page 4 of 5
Modyul #14


gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang mahalagang gampaning papel ng wikang Filipino sa bawat Pilipino?
Sagot: Sa pamamagitan ng wikang ito ay mapagtatagumpayan ng mga mamamayan ang mga pagsubok ng
pagsulong ng kabuhayan, ang pagpapalaganap ng kapayapaan at magiging bigkis ito ng pagkakaisa ng
isang bansang pinaghiwalay ng mga bundok at karagatan
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 3
A.
1. TAMA
2. MALI
3. MALI
4. MALI
5. MALI
Page 5 of 5
Modyul #15

Pagtalakay sa Kasaysayan ng Wika

Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Kastila
1. Naibibigay ko ang aking saloobin tungkol sa kalagayan ng mga Akademikong Filipino para sa
Pilipino noong panahon ng mga Kastila. Kompetetibong Pilipino nina
2. Naipapaliwanag ko kung paano nagkaroon ng pagbabago sa City: Mutya Publishing House Inc.
wika
ng mga Pilipino. https://www.flickr.com/photos/nccaofficial
1. /18410281616
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 15 aralin? Ang bagong aralin sa araw na ito ay
karugtong ng nakaraang aralin. Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin itong pag-
aralan at matutunan. Ika nga “Just always do your best and God will do the
rest”.

Magandang Araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo

ang Baybayin. Pansinin mo ang larawan. Alam naman
natin na ito ay lumang sistema ng pagsulat na ginamit sa
Pilipinas
Ngunit,bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo

Page 1 of 6
Modyul #15

(Activity 4)
1. Ano ang Baybayin?
2. Bakit tinatawag rin itong

alibata??
3. Ilang mga letra/titik ang
nakapaloob sa baybayin?
Baybayin o Alibata
Ito ay isang lumang paraan ng pagsulat ng mga kayumangging Pilipino bago pa nakarating sa
kapuluan ang mga dayong Kastila. Ito ay binubuo ng labing pitong (17) titik- tatlong (3) patinig at labing-
apat (14) na katinig.
Ang baybáyin ang sinaunang alpabeto ng mga Filipino bago pa dumating ang mga Espanyol at maituro
ang alpabetong Romano. Mula ito sa salitâng “baybáy” ng mga Tagalog na nangangahulugan ng lupaing
nása gilid ng dagat at ng “pagbaybáy” na nangangahulugan ng ispeling
Ang baybayin ay nása anyong pantigan na may tatlong patinig (a,e-i,o-u) at umaabot sa 14 katinig.
Makikita ang mga halimbawa ng baybayin sa Doctrina Cristiana (1593), ang pinakaunang aklat na
nalathala sa Filipinas na isinulat ng mga misyonerong Espanyol.
Sinasabing lahat ng mga katutubo ay marunong magbasá at magsulat sa baybayin. Balát ng

punongkahoy at kawayan ang karaniwang gamit na sulatan ng mga sinaunang Tagalog at iniuukit dito
ang mga titik sa pamamagitan ng matulis na bagay. May inilalagay na gitling o tuldok sa ibabaw ng
katinig bilang tanda sa tunog ng “e” o “i” at sa ilalim naman bilang tanda sa tunog ng “o” o “u” na kasáma
ng katinig.
Isang ebidensiya ng baybayin ang iniukit na sulat sa isang matandang palayok na natagpuan ng mga
arkeologo sa Calatagan, Batangas. Sa ngayon, ginagamit pa ng mga Mangyan sa Mindoro at ng mga
Tagbanwa sa Palawan ang baybayin. Ginagamit nila ito sa pagsulat ng maiikling tula, awit, at paggawa
ng liham pag-ibig.
Page 2 of 6
Modyul #15

Minsan ding tinawag na alibáta ni Paul Rodriguez Verzosa ang sinaunang alpabeto dahil sa kaniyang
saliksik na ito ay hango sa alpabetong Arabe na alif ,ba, ta. Tinanggal lámang niya ang “f” kayâ naging
alibata. Gayunman, walang nakitang patunay sa kasaysayan na may kaugnayan ang baybayin sa
alpabetong Arabe. Kahit ang mga wika ng mga bansa sa Timog-Silangang Asia ay hindi nagpapakita ng
katangian o pagkakaayos ng mga titik na katulad ng wikang Arabe kayâ simula noon ay hindi na
ipinagagamit ang salitâng “alibata” upang tukuyin ang sinaunang alpabeto ng Filipinas. (EGN) (ed VSA)
A. Panuto: Basahin at unawain ang tanong. Pangatwiranan ito sa loob ng dalawang (2) pangungusap.
1. “Mas mainam na gamitin ang unang wika kaysa banyagang wika tungo sa mabisang pagkatuto.”
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Patunayan sa pamamagitan ng mga makatotohanang karanasan na mas madaling maunawaan ang

mga teknikal na aralin gaya ng agham at matematika gamit ang wikang Filipino.
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
B. Panuto: Subuking ibaybay ang mga sumusunod gamit ang baybayin
1. Pamantasan- ________________________________
2. Kagawaran - ________________________________
3.Pilipinas- ________________________________
4. Pilipino- ________________________________
5.Wika- ________________________________
6. Bansa- ________________________________
7. Maligaya. - ________________________________
Page 3 of 6
Modyul #15

8. Guro- ________________________________
9. Eskwelahan- ________________________________
10. Pamahalaan- ________________________________

Panuto.: Isulat ang KATUTUBO kung ang pahayag ay tama, KASTILA kung mali. Isulat ito sa patlang bago
ang bilang.
____________1. Ang alpabetong Romano ay napalitan ng Baybayin noong dumating ang mga Kastila.
____________2. Dumating ang mga Kastila sa Pilipinas upang magpalaganap ng Kristiyanismo.
____________3. Naipatupad ni Carlos IV ang paggamit ng wikang Kastila upang maging wikang
pampagtuturo sa bawat paaralan ng pamayanan ng Indio.
____________4. Iniatas ni Carlo I na ituro ang doktrina Kristiyana sa pamamagitan ng wikang katutubo,
____________5. Ang mga misyonerong Kastila ay nag-aral ng mga wikang katutubo upang mas mapabilis
ang pagtuturo ng Kristiyanismo sa mga Pilipino.
____________6. Ang baybayin ay binubuo ng 20 titik.
____________7. Nagtakda ng parusa si Felipe II sa mga paaralan na hindi gagamit ng Wikang
Kastila sa kanilang pagtuturo.
____________8. Ang hari ng Espanya ay nagtayo ng paaralang magtuturo ng wikang Kastila sa mga
Pilipino upang mas mapabilis ang pagtuturo ng Kristiyanismo.
____________9. Nang dumating ang mga Kastila sa Piipinas ay agad niyakap ng mga Pilipino ang
Kristiyanismo.
____________10. Ang pagdating ng mga Kastila sa Piipinas ang siyang nagbigay sa mga Pilipino ng isang
sibilisasyon tulad ng pagkakaroon ng barangay.

gawin.
Page 4 of 6
Modyul #15

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Saan nagangahulugan ang salitang baybayin?
Sagot: Ang salitang baybayin ay nangangahulugang "magsulat" o "ispel" sa Tagalog. Inilathala noong 1613,
isinalinwika ang tala ng "abakada" (ang alpabeto) sa diksyunaryong Kastila-Tagalog ni San Buenaventura
bilang "baibayin" ("...de baybay, que es deletrear...", isinalinwika: "mula sa "baybay", na nangangahulugang
"ispel")[10]
2. Saan tinutukoy ang salitang baybayin?
Sagot: Tumutukoy ang "baybayin" sa mga iba pang katutubong sulat sa Pilipinas na Abugida, kabilang
ang sulat Buhid, sulat Hanunó'o, sulat Tagbanwa, sulat Kulitan , sulat Tagalog at iba pa. Inirerekomenda ng
mga organisasyong pangkultura tulad ng Sanghabi at Heritage Conservation Society na tawaging suyat ang
koleksyon ng mga natatanging sulat na ginagamit ng mga iba't ibang katutubong pangkat sa Pilipinas, kabilang
ang baybayin, iniskaya, kirim jawi, at batang-arab, na isang terminong walang kinikilingan para sa anumang
sulat.[11] Samantala, inirerekomenda ni Jay Enage at iba pang bagong tagapagtaguyod na tawaging baybayin
ang mga Abugidang sistema ng pagsulat sa Pilipinas.
Page 5 of 6
Modyul #15

Pagwawasto ng Sagot:
Aktibiti 3
A.
1. “Mas mainam na gamitin ang unang wika kaysa banyagang wika tungo sa mabisang pagkatuto.”
posibleng sagot:
Mas mainam na gamitin ang wikang Filipino sa kahit ano mang banyagang wika kung ang paguusapan ay
mabisang pagkatuto sapagkat mas mauunawaan mo ang isang salita o pahayag kung ito ay
nasa paraan ng wikang iyong ginagamit at kung may sapat kang kaalaman sa wikang ito.
2. Patunayan sa pamamagitan ng mga makatotohanang karanasan na mas madaling maunawaan ang
mga teknikal na aralin gaya ng agham at matematika gamit ang wikang Filipino.
posibleng sagot:
Para sa akin, mas mauunawaan ko ang agham o matematika kung ito ay ituturo sa pamamagitan ng
wikang Filipino. Mas mauunawaan ko kung paaanong ang X+3X ay nagiging 4X kung ito ay ipaliliwanag sa
Filipino. May mga estudyante kasi na hindi gaanong maunawaan ang isang paksa kung ito ay nasa wikang
Ingles o kung hindi sila pamilyar sa wika na ginagamit ng nagtuturo.
Aktibiti 5
1. KASTILA
2. KATUTUBO
3. KATUTUBO
4. KASTILA
5. KATUTUBO
6. KASTILA
7. KASTILA
8. KATUTUBO
9. KASTILA
10. KASTILA
Page 6 of 6
Modyul #16


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng rebolusyong Filipino
1. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang tula na may Akademikong Filipino para sa
kaugnayan sa Panahon ng Rebolusyong Pilipino. Kompetetibong Pilipino nina
2. Nakikilala ko ang mga tao sa likod ng Panahon ng Rebolusyong City: Mutya Publishing House Inc.
Pilipino.
1.
Makabuluhang Payo

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 16 aralin? Ang bagong aralin sa araw na ito ay
karugtong ng nakaraang aralin. Kung kaya’t alam kong kakayanin mo rin itong pag-
aralan at matutunan. Ika nga “Positive mind. Positive vibes. Positive life”.

Pansinin mo ang larawan. Nakikilala mo ba sila? Tama

ka! Sila ay sina, Jose Rizal, Graciano Lopez Jaena,
Marcelo H. del Pilar. Sila ilan sa mga kasapi ng
Propaganda.
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Panahon ng

Rebolusyong Filipino.
Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang

unang aktibiti nang may katapatan.
Page 1 of 8
Modyul #16

(Activity 4)
1. Ano ang Propaganda?
2. Ano ang propagandista?
3. Sino ang mga taluktok ng

Propaganda?
KASAYSAYAN SA PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO
Ito ay saklaw ng taong 1872 hanggang 1903. Naging makabayan at mapaghimagsik ang panitikan
sa panahong ito. Dito rin nakilala ang samahang Propaganda na tinatawag na Propagandista ang
mga kasapi rito.
Propagandista. Sila ay may mga angking talino, may damdaming makabayan, may dakilang
katapangan at lakas ng loob, mga anak ng mga nakaririwasang pamilya at nangagsisipag-aral at
nakatapos sa mga kilalang pamantasan.
Narito ang pinakadakila at nakahihigit sa lahat ng Propagandista kasama ng kanilang mga naisulat na
nagkaroon ng ambag sa wika at panitikang Pilipino.
1. JOSE P. RIZAL
Noli Me Tangere & El Filibusterismo
Ang dalawang nobelang ito ay tuwirang naglalahad ng sakit ng lipunan, maling
pamamalakad ng pamahalaan at simbahan,depekto ng edukasyon sa Kapuluan, paniniil ng mga
mapagsamantala at
pagnanasang pakinggan ng mga may kapangyarihan ang hinaing ng bayan.
Page 2 of 8
Modyul #16

2. MARCELO H. DEL PILAR

-Ang Cadaquilaan nang Dios.Isang sanaysay na tumutuligsa sa mga prayle at nagpapaliwanag ng
kaniyang sariling pagkilala sakadakilaan ng Diyos.
3. GRACIANO LOPEZ JAENA

- Fray Botod.Isang paglalarawang tumutuligsa sa kabalayan; kamangmangan at pagmamalabis ng mga
prayle.
Iba pang kasapi ng Propaganda
Andres Bonifacio – siya ang nanguna sa pagtatag ng Katipunan.

Emilio Jacinto – siya ang utak ng Katipunan at sinulat niya ang Kartilya ng Katipunan.
Jose V. Palma – siya ang sumulat ng pambansang awit ng Pilipinas.
Apolinario Mabini – utak ng Himagsikan.
Ipinamalas ng mga Pilipino sa panahong ito ang kanilang galit sa mga Kastila. Sa panahon ng
rebolusyong Pilipino ay naging maalab ang pambansang damdaming makabayan sa ating panitikan. Ang
karamihan sa mga inakda nila upang magising, magkaisa, at maghanda para matamo ang minimithing
kalayaan. Ito rin ay may himig panunuligsang pampulitika at pagbibigay payo sa mga Pilipino. Ang
himagsikan laban sa mga Kastila na pinangunahan ng akda nina Andres Bonifacio at Emilio Jacinto ay
gumagamit ng wikang Tagalog upang maipakita ang kanilang damdaming makabayan.
A. Panuto: Kilalanin ang mga sumusunod na tinutukoy sa bilang.

1. Noli Me Tangere - _______________
2. Fray Botod - _______________
3. Nakapag-aral sa mga kilalang unibersidad - _______________
4. Saklaw ang taong 1872-1903 - _______________
5. Utak ng Himagsikan - _______________
6. Sumalat ng pambansang awit ng Pilipinas - _______________
7. Utak ng Katipunan - _______________
8. Ang Cadaquilaan nang Dios -_______________
9. Nanguna sa pagkatatag ng Katipunan - _______________
10. El Filibusterismo - _______________
B. Panuto: Sagutan mo ang venn diagram upang maipakita ang kaibahan ng kalagayan ng mga Pilipino
noong panahon ng Kastila at Panahon ng Rebolusyong Pilipino. Isulat mo sa gitna nito ang
pagkakatulad ng bawat panahon. Isulat mo sa loob ng bilog ang sagot.
Page 3 of 8
Modyul #16

Panahon ng Kastila Panahon ng

Rebolusyong Pilipino
C. Basahin ang tula na pinamagatang “Katapusang Hibik ng Pilipinas” ni Andres Bonifacio.

Sagutin ang mga tanong nang buong husay sa loob ng dalawa hanggang tatlong (2-3) pangungusap
Sumikat na Ina sa sinisilangan

ang araw ng poot ng
Katagalugan,
tatlong daang taong aming
iningatan sa dagat ng dusa ng
karalitaan.
Walang isinuhay kaming iyong anak
sa bagyong masasal ng dalita't hirap;
iisa ang puso nitong Pilipinas
at ikaw ay di na Ina naming lahat.
Sa kapuwa Ina'y wala kang kaparis...
ang layaw ng anak: dalita't pasakit;
pag nagpatirapang sa iyo'y humibik,
lunas na gamot mo ay kasakit-sakit.
Gapusing mahigpit ang mga Tagalog,
hinain sa sikad, kulata at suntok,
makinahi't biting parang isang hayop;

ito baga, Ina, ang iyong pag-irog?
Ipabilanggo mo't sa dagat itapon;
Page 4 of 8
Modyul #16

barilin, lasunin, nang kami'y malipol.

Sa aming Tagalog, ito baga'y hatol
Inang mahabagin, sa lahat ng kampon?
Aming tinitiis hanggang sa mamatay;
bangkay nang mistula'y ayaw pang
tigilan, kaya kung ihulog sa mga
libingan,
linsad na ang buto't lumuray ang laman.
Wala nang namamana itong Pilipinas
na layaw sa Ina kundi pawang hirap;
tiis ay pasulong, patente'y nagkalat,
rekargo't impuwesto'y nagsala-salabat.
Sarisaring silo sa ami'y inisip,
kasabay ng utos na tuparing pilit,
may sa alumbrado---kaya kaming tikis,
kahit isang ilaw ay walang masilip.
Ang lupa at buhay na tinatahanan,
bukid at tubigang kalawak-lawakan,
at gayon din pati ng mga halaman,
sa paring Kastila ay binubuwisan.
Bukod pa sa rito'y ang mga iba pa,
huwag nang saysayin, O Inang
Espanya, sunod kaming lahat
hanggang may hininga, Tagalog di'y
siyang minamasama pa.
Ikaw nga, O Inang pabaya't sukaban,

kami'y di na iyo saan man humanggan,
ihanda mo, Ina, ang paglilibingan sa
mawawakawak na maraming bangkay.
Sa sangmaliwanag ngayon ay
sasabog ang barila't kanyong
katulad ay kulog, ang sigwang
masasal sa dugong aagos
ng kanilang bala na magpapamook.
Di na kailangan sa iyo ng awa
ng mga Tagalog, O Inang
kuhila,
paraiso namin ang kami'y mapuksa,
langit mo naman ang kami'y
madusta.
Paalam na Ina, itong Pilipinas,
paalam na Ina, itong nasa hirap,
paalam, paalam, Inang walang
habag, paalam na ngayon,
katapusang tawag.
Page 5 of 8
Modyul #16

Mga tanong:
1. Tungkol saan ang tema ng tula? Ipaliwanag at iugnay ito sa buhay ng mga Pilipino?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay, ano ang kadalasang pinapaksa ng bawat manunulat noong panahong iyon?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Isulat ang OO kung tama ang pahayag at YES naman kung mali. Isulat ang sagot pagkatapos ng
pahayag.
1. Sa panahon ng mga Kastila ay nag-alab ang damdaming makabayan ng bawat Pilipino. (YES)
2. Si Emilio Jacinto ang may akda ng Kartilya ng Katipunan. (OO)
3. Si Andres Bonifacio ang nagtatag ng Katipunan. (OO)
4. La Solidaridad ang samahan ng mga Propagandista. (YES)
5. Tinalakay ni Jose Rizal sa kanyang akdang Noli Me Tangere ang ilan sa mga pangyayaring
naganap noong panahon ng Kastila. (OO)
6. Si Jose Palma ang naglapat ng himig sa pambansang awit ng Pilipinas. (YES)
7. Si Apolinarion Mabini ang utak ng katipunan. (YES)
8. Sa Fray Botod ay ipinakita ang paglalarawang tumutuligsa sa kabalayan; kamangmangan at
pagmamalabis ng mga prayle. (OO)
9. Wikang Ingles ginamit nina Andres Bonifacio at Emilio Jacinto sa kanilang mga akda. (YES)
10. Ang Cadaquilaan nang Dios ay isang sanaysay na tumutuligsa sa mga prayle at nagpapaliwanag ng
sariling pagkilala sa kadakilaan ng Diyos ng manunulat. (OO)
Page 6 of 8
Modyul #16

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Anu-ano ang mga akdang naisulat nila Jose Rizal, Graciano Lopez Jaena, Marcelo H. del Pilar.,?
Sagot:
 Ilan sa mga Akda ni Rizal:

1. Sa Aking Mga Kababata – sa kanyang murang isip ay kinakitaan na si Rizal ng pagmamahal sa
sariling bayan, na masasalamin sa tulang ito.
2. Noli Me Tangere - sa aklat na ito hayagang ipinakita ang masamang pamamalakad ng mga
KAstila sa Pilipinas at sa maling kalakaran sa lipunan na para sa kanya ay isang malubhang
sakit na gaya ng sakit na kanser.
3. El Filibusterismo – sinasabing kung ang Noli ay isang nobelang panlipinan, ito naman ay
nobelang pampulitika. Dito ay lantaran niyang inilarawan at tinuligsa ang mga kasamaan at
katiwalian ng pamahalaan, gayundin ng simbahan na nagtataglay din ng kapangyarihang
mamuno sa bayan.
4. Mi Ultimo Adios (Ang Huling Paalam) – tulang sinulat niya habang sa loob ng Fort Santiago
5. La Javentud Filipino (Sa Kabataang Pilipino) – binigyang-diin ni Rizal ang pagpapahalaga ng
mga kabataan sa edukasyon ats apagpapaunlad ng kanilang magandang katangian.
 Ilan sa mga Akda ni del Pilar:
1. Pag-ibig sa Tinubuang Lupa – salin sa Tagalog ng tulang “Mi Amor Patrio” ni Jose Rizal, na
nalathala sa Diariong Tagalog.
Page 7 of 8
Modyul #16

2. Caiingat Cayo – satirikong bersyon sa akdang sinulat ni Padre Jose Rodriguez na may ganito ring
pamagat.
3.Dasalan at Tocsohan – kahawig ng mga dasal na tinuro ng mga prayle sa mga Pilipino na tumuligsa
sa kaasalan ng mga prayle.
 Ilan sa mga Akda ni Lopez Jaena:

1. Fray Botod – naglalarawan sa mga prayle na noong unang dating sa Pilipinas ay kasimpayat ng
mga insekto, subalit pagkaraan na makakain ng papaya at saging ay naging botod o Malaki ang
tiyan. Tinuligsa rin dito ang ugali ng mga prayle na pagpapabayad nang mahal sa paglilibing sa
mga paaty, ang pagpaputang na may malaking tubo, at ang pagbibigay ng masamang halimbawa
sa mga mamamayan.
Aktibiti 3
A.
1. Jose P. Rizal
2. Graciano Lopez Jaena
3. Propagandista
4. Panahon ng Rebolusyong Pilipino
5. Apolinario Mabini
6. Jose Palma
7. Emilio Jacinto
8. Marcelo Del Pilar
9. Andres Bonifacio
10. Jose P. Rizal
Page 8 of 8
Modyul #17


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Amerikano
1. Nalalaman ko ang mga katangian ng wika at panitikan sa Akademikong Filipino para sa
panahon ng Amerikano. Kompetetibong Pilipino nina
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling tula City: Mutya Publishing House Inc.
noong panahon ng Amerikano.
1.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “IF YOU WORK really HARD and Are
kind, Amazing Things will Happen ”.

Pansinin mo ang larawan. Nakikilala mo ba sila? Tama

ka! Sila ay mga nakilala sa larangan ng pagsulat sa
panahon ng Amerikano.
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng

wika at panitikan sa Panahon ng Amerikano.
Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang

unang aktibiti nang may katapatan.
Page 1 of 7
Modyul #17

(Activity 4)
1. Ano ang katangian ng panitikan
sa panahon ng amaerikano?
2. Ano ang kasaysayan ng wika at
panitikan sa panahon ng
Amerikano?
3. Sinu-sino ang mga nakilalang
manunulat sa panahon ng
Amerikano?
MAYO, 1898 – ito ang taon ng pagsisimula ng digmaang Kastila laban sa Amerikano.
Ang kasaysayan ng wika at panitikan sa panahon ng Amerikano ay malalagom sa mga
sumusunod:
 Ang paghihimagsik ng mga Pilipino noong 1896-1899 ay nakapagpamulat sa
pambansang kamalayan sa mga mamamayan.
 Ang pagkakaisa ng mga Pilipino’y nakatulong sa paggamit ng Tagalog bilang pambansang
wika ng Republika ng Pilipinas.
 Nabigyan din ng kalayaan ang mga manunulat na kumawala sa dating paraan ng
pagsulat.
MGA KATANGIAN NG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

a. Dumami ang mga limbag ng panitikan. Sa paglaya nila sa mga paraan ng pagsulat at sa mga paksa
ng relihiyon ang mga manunulat ay nagpasok ng mga bagong pananaw at paksa tulad ng sa
pamahalaan, kalikasan at mga sanaysay na personal na ginamitan ng kani-kanilang estilo.
b. Ang pagdami ng mga samahan sa wika ay nakatulong nang malaki sa paglinang sa panitikan. Ang
mga samahang ito ay may kani-kaniyang saligang batas at siyang nagsipamuno sa iba’t ibang
palatuntunan, paligsahang pampanitikan tungkol sa mga sanaysay, mga tula, nobela, dula at
Page 2 of 7
Modyul #17

balagtasan. Ito ang mga sumusunod na samahan:

 Mga Samahan ng mga Mananagalog
 Ilaw at Panitik
 Akademya ng Wikang Tagalog
 Kapulungan ng Batas
 Aklatang Florante
 Aklatang Bayan
c. Lumitaw rin ang makatotohanang panitikan. Ang panitikang nagpapakita ng tunay ng mga
pangyayari sa mga tao ay nagmulat sa siglong ito. Lumitaw ang mga nobela kahit na maromansa ay
di kaligtaang gawing makatotohanan. Naging kilala rin ang mga aklat tungkol sa pulitika’t lipunan at
pulitika’t relihiyon.
d. Paglitaw ng mga makatotohanang panitikan.
ILAN SA MGA MANUNULAT NOONG PANAHON NG AMERIKANO
KASTILA
1. Cecilio Apostol (1877-1936) – manananggol at makata sa wikang Kastila, manunulat ng El

Renacimiento.
a. “Kay Rizal” – isang akda na inialay niya kay Jose P. Rizal.
2. Fernando Maria Guerrero (1873-1899) – isang guro, manananggol, mamamahayag, at pintor.
a. Crisaldas (Mga Higad) – isang aklat kung saan tinipon ang lahat ng pinakamagagaling na tula ni
Guerrero.
3. Manuel Bernabe – mamamahayag, pulitiko, makata at mambibigkas sa Kastila at Latin.
a. Cantos del Tropico (Mga Awit ng Tropiko)– dito tinipon sa aklat na ito ang lahat ng kanyang tula.
Ito ay may 350 pahina at naglalaman ng iba’t ibang paksa tulad ng handog sa Espanya, mga
panrelihiyon, pampilosopiya, pambayan at pag-ibig.
4. Claro M. Recto (1890-1960) – matalinong mambabatas, makata, manunulat at politiko. Pangulo ng
lupon ng Saligang batas ng Pilipinas.
TAGALOG
1. Julian Cruz Balmaceda – sumulat ng Bunganga ng Pating.

2. Lope K. Santos - nobelista, makata, mangangatha at mambabalarila. Siya ang tinaguriang “Apo ng
mga Mananagalog”.
3. Jose Corazon De Jesus – Kilala sa sagisag na Huseng Batute. Tinagurian siyang “Makata ng
Pagibig”.
INGLES
1. Jose Garcia Villa – Pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles. Kilala sa sagisag na

Doveglion.
2. N.V.M. Gonzales – may akda ng My Island at Children of the Ash Covered Loom
Page 3 of 7
Modyul #17

A. Panuto: Gamit ang story ladder ibigay ang mga katangian ng wika at panitikan sa panahon ng Amerikano.
B. Panuto: Hanapin sa Hanay B ang mga konsepto o akda ng mga manunulat na nasa Hanay A.
Pagtapattapatin ito.
HANAY A HANAY B
1. Cecilio Apostol a. Crisaldas
2. Claro M. Recto b. Cantos del Tropico
3. Manuel Bernabe c. Bunganga ng Pating
4. Jose Corazon De Jesus d. “Kay Rizal”
5. Lope K. Santos e. Children of the Ash Covered Loom.
6. N.V.M. Gonzales f. Huseng Batute
7. Fernando Maria Guerrero g. Makata ng Pag-ibig
8. Julian Cruz Balmaceda h. “Apo ng mga Mananagalog”.
9. Jose Garcia Villa i. Doveglion
10. Jose Corazon De Jesus j. Pangulo ng lupon ng Saligang batas ng Pilipinas
Page 4 of 7
Modyul #17

C. Panuto: Basahin nang mabuti at bigyan ng interpretasyon ang tula ni Cecilio Apostol.
“Kay Rizal”
Bayaning walang kamatayan, kadakilaang maalamat
Sumungaw ka mula sa bangin ng libingan na
kinahihimbingan mo sa maluwalhating pangarap!
Halika! Ang pag-ibig naming pinapagliyab ng inyong alaala,
mula sa madilim na walang wakas ay tumatawag sa iyo
upang putungan ng mga bulaklak ang iyong gunita.
Matulog kang payapa sa lilim ng kabilang-buhay
tagapagligtas ng isang bayang inalipin!
Huwag iluha, sa hiwaga ng libingan,
ang sandaling tagumpay ng Kastila,
pagka’t kung pinasabog man ang utak mo ng isang punglo,
ang diwa mo nama’y gumiba ng isang imperyo!
Luwalhati kay Rizal!
Ang ngalan niyang kabanalan na parang sunog sa
Tabor sa pag-iinapoy sa talino ng pantas ay ilaw ng
kaisipan,
sa marmol ay buhay, at sa kudyapi’y kundiman.
Interpretasyon:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Isulat ang OO kung tama ang pahayag at YES naman kung mali. Isulat ang sagot pagkatapos ng
pahayag.
Page 5 of 7
Modyul #17

_____1. Si Jose Panganiban ang pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles.

_____2. Si N.V.M. Gonzales ang may akda ng My Island at Children of the Ash Covered Loom.
_____3. Si Julian Cruz Balmaceda ang sumulat ng Bunganga ng Pating.
_____4. Si Emmanuel Bernabe – mamamahayag, pulitiko, makata at mambibigkas sa Kastila at Latin.
_____5. Ang Crisaldas (Mga Higad) ay isang aklat kung saan tinipon ang lahat ng pinakamagagaling na tula
ni Guerrero.
_____6. Si Claro M. Recto (1897-1960) – matalinong mambabatas, makata, manunulat at politiko. Pangulo ng
lupon ng Saligang batas ng Pilipina
_____7. Ang akdang “Kay Rizal” ay inialay ni Manuel kay Jose P. Rizal
_____8. Si Fernando Maria Guerrero ay isang isang guro, manananggol, mamamahayag, at pintor
_____9. Ang Cantos del Tropico (Mga Awit ng Tropiko) ay akda kung saan dito tinipon sa aklat na ito ang lahat
ng tula ni Emmanel Bernabe
_____10. Si Jose Corazon De Jesus ay kilala sa sagisag na Huseng Batute.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 6 of 7
Modyul #17

Aktibiti 3
B. Mga sagot:
1. d 2. j 3. b 4. f 5. h
6. e 7. a 8. c 9. i 10. g
C. posibleng sagot:
Sinasabi ng isang mamamayan na sila ay nagpapasalamat dahil sa pagtatanggol ni Rizal sa kanilang
bayan. Nais niyang iparating kay Rizal na ang kanilang mga damdaming makabayan ay nagliliyab dahil sa
alaala ni Rizal kung paano niya ipinaglaban ang mga Pilipino. Nais nilang ipagpatuloy kung ano man ang
nasimulan ni Rizal. Hindi sila titigil hangga’t hindi nila nababawi ang kalayaan at kapayapaan ng bawat
Pilipino. Sa tulong ni Rizal noong siya ay nabubuhay pa, ginising niya ang bawat diwa ng Pilipino upang
lumaban at ipaglaban ang kanilang buhay sa kamay ng mga mananakop.
Aktibiti 5
1.YES
2.OO
3. OO
4. YES
5. OO
6. YES
7. YES
8. OO
9. YES
10. OO
Page 7 of 7
Modyul #18


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Hapon
1. Nakakasulat ng sariling halimbawa ng iba’t ibang akda Panitikang Filipino (Pangatlong
noong panahon ng Hapon Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling dulang
nabasa.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Don’t Stop Until You’re Proud”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan sa
Panahon ng Hapon. Sa panahong ito sa kasaysayan ng bansa at ng panitikan tinagurian itong
“Gintong Panahon” dahil higit na Malaya ang mga Pilipino(kaysa noong Amerikano) sa pagsulat ng
panitikan at pagsanib ng kultura, kaugalian at paniniwalang Pilipino.
Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang unang aktibiti nang may katapatan.
(Activity 4)
Page 1 of 7
Modyul #18

sa panahon ng hapon?
Hapon?
3. Paano sinakop ng mga Hapon

ang Panitikang Pilipino sa kamay
ng mga Amerikano?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN SA PANAHON NG HAPON
Nahinto ang pag-unlad ng panitikang Filipino nang sakupin ng Hapon ang Pilipinas noong 1941-1945.
Ang mga pahayagan at lingguhang magasing Ingles ay halos ipinatigil na lahat liban sa Tribune at
Philippine Review. Natigil ang panitikan sa Ingles.
Sa kabilang dako ay umunlad ang panitikang Pilipino. Ang mga dating sumusulat sa Ingles ay bumaling
sa pagsulat sa Tagalog. Isa si Juan C. Laya sa nakilala sa pagsulat sa wikang Ingles at Tagalog.
Mayroong dalawang uri ng tula na naging tanyag at namayani sa panahong ito- karaniwan at malaya.
 Karaniwan – may sukat at tugma.
 Malaya – malayang taludturan, walang sukat at walang tugma.
Nakilala rin ang halimbawa ng tula- haiku at tanaga.
Haiku
 Ito ay naging palasak noong panahon ng Hapon. Ito ay isang tula na binubuo ng labimpitong
pantig na nahahati sa tatlong taludtod. (5-7-5).
Mga halimbawa ng Haiku:
Mabuting gawa Diwa ko’t puso, Iyong alindog

Mayroong gantimpala Ay para lang sa iyo, Sa aki’y tumatagos
Galing sa AMA. Minamahal ko. O, aking irog.
Page 2 of 7
Modyul #18

Tanaga
 Ito ay may sukat at tugma. May apat na taludtod at bawat taludtod ay may pitong pantig.
(7-7-7-7)
Mga Halimbawa ng Tanaga:
(KAIBIGAN) (PALAY) (PAG-IBIG)

ni Emelita Perez Baes ni Ildefonso Santos ni Emelita Perez Baes
Ang katoto kapag tunay Palay siyang matino, Wala iyan sa pabalat
hindi ngiti ang pang-alay Nang humangi’y yumuko; at sa puso nakatatak,
kundi isang katapatan ng Nguni’t muling tumayo nadarama’t nalalasap,
mataus na pagdamay. Nagkabunga ng ginto ang pag-ibig na matapat.
Nakilala rin ang dula sa panahon ng Hapon. Ang dula ay tumutugon sa lahat ng paksa na
hinihingi ng isang makatotohanang drama sapagkat nangibabaw sa mga dulang sinulat noon ang init
ng damdamin at kataimtiman ng pagmamahal ng ina sa anak, ng anak sa ina, na kasuyo sa
kasintahan, at gayon din ang pagkilala sa tungkulin at ng pag-ibig sa Inang Bayan.
Ang mga malalaking sinehan ay ginawang tanghalan ng dula. Pinigil ang pagpasok ng
mga pelikulang Amerikano. Nangulimlim ang panitikang Ingles noong panahon ng Hapon. Ilan
lamang ang nakasulat sapagkat sila’y takot na mapagbintangang maka-Amerikano, kabilang sina
Federico Mangahas, Francisco B. Icasiano, Salvador Lopez at Manuel Anguilla.
A. Panuto: Tukuyin kung tama o mali ang mga pahayag tungkol sa katangian ng tula.
_________1. Ang tula ay maikli, lalong-lalo na ang mga nalathala sa Liwayway noong 1943.
_________2. Mas namayani ang tulang karaniwan kaysa malayang taludturan.
_________3. Marami ang gumagad sa haiku kaysa tanaga.
_________4. Mababaw lang ang interpretasyon ng lahat ng tula.
_________5. Nagtataglay ng talinghaga ang tula.
_________6. Nakilala ang dula sa panahon ng hapon.
_________7. Ginawang tanghalan ng dula ang mga malalaking sinehan.
_________8. Natigil ang panitikan sa Ingles.
_________9. Sa panahon ng Hapon natigil ang pagpasok ng mga pelikulang amerikano.
_________10.Ang tanaga ay binubuo ng 7-7-7-7 na pantig sa bawat taludtod.
Page 3 of 7
Modyul #18

B. Panuto: Gumawa ng halimbawa ng karaniwang tula at malayang tula.
Karaniwang Tula
Malayang Tula
Page 4 of 7
Modyul #18

C. Panuto: Basahin ang buod ng akda ni Francisco Soc Rodrigo na pinamagatang “Sa pula, Sa puti”
pagkatapos ay sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Maaga pa lamang ay nagtatalo na mag-asawa dahil sa paghingi ni Kulas kay Ceiling ng pera
upang ipangtaya sa sabong. Ngunit kahit ganun ay nakataya pa din siya at pinangako sa asawa na
pagnatalo siya ay papatayin na ang mga manok niya. Si Teban naman na kaibigan niya ay tinuruan na
gawing pilay ang manok at tumaya ng doble sa kalaban. Samantalang si Ceiling din naman ay tumaya
din sa kalaban upang makasiguro na babalik din ang pera pinangtaya nila. Ngunit sa hindi
inaasahang pagkakataon ay nanalo ang manok ni Kulas at kahit ganoon ay wala siyan
naiuwing pera. Kaya pagkauwi niya sa bahay ay magiging tinola na ang manok niya.
1. Tungkol saan ang paksa ng dula?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Ano ang aral na mapupulot sa akda?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gumawa ng sariling halimbawa ng haiku at tanaga. Bigyan ng tagtatatlong halimbawa ang bawat isa.
Page 5 of 7
Modyul #18

 Haiku
 Tanaga

gawin.
Page 6 of 7
Modyul #18

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Sinu-sino ang mga kilalang manunulat sa panahon ng kastila?
Sagot: Sa panahon ito kinilala ang mga manunulat na babaeng Pilipino sa pangalan nina Liwayway A.
Arceo at Genoveva Edroza-Matute dahil sa mga makintal na maka-feministang maikling kwento.
2.Anu-ano ang natatanging kontribusyong ng mga hapon sa pilipinas
Sagot: Ipinagbabawal ang paggamit ng wikang Ingles;hinikayat ang mga manunulat na magsulat sa
Tagalog at iba pang wikang katutubo;pinayagan ang pag-aaral ng mga magasin na gaya ng Liwayway
na nagpapalaganap sa sariling panitikan ng Pilipinas.
Aktibiti 3 C. 1.Tradisyunal nang pahayag na ang dula ay paglalarawan ng katotohanan sa tunay na buhay.
A. 1.Tama Namana nating kaugalian sa panahon ng Kastila ang pagsasabong na isang uri ng sugal na
2. Mali kinahuhumalingan ng mga nakararami. Masasabi man nating may nahubog itong magandang
3. Mali kauugalian tulad ng pagiging matapat sa akto ng pagtaya sa sabungan na pawang mga salita
lamang ang pinanghahawakan ng mga tagapamagitan na sumusubok sa paninindigan ng salita ng isang
4. Mali
indibidwal matalo man o manalo ay isang narkotiko pa rin kung matuturing ang sugal.
5.Tama 2.Kadalasan ang bisyo ay nagiging sanhi ng di pagkakaunawaan ng pamilya sapagkat
6.Tama maraming tao ang naghahangad ng biglang yaman sa pamamagitan ng sugal suubalit may mga
7.Tama taong kapag natatalo ay ayaw pa rin tumigil hanggang sa mabaon na sa utang at tuluyang
8.tama maghirap. May kasabihan nga na kung may galit ka sa isang tao ay turuan mong magsugal at para ka
9.Tama na ring makaganti. Sa mga kilalang Tao sa lipunan ay marami na ring nalulong at nasira
10.Mali angbuhay dahil sa sugal
Page 7 of 7
Modyul #19


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Pagsasarili
1. Nakagagawa ng buod tungkol sa kalagayan ng wika at panitikan Panitikang Filipino (Pangatlong
sa Panahon ng Pagsasaril. Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling tulang
nabasa.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “It Doesn’t matter what others are
Doing.It matters what YOU are doing”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan
sa Panahon ng Pagsasarili. Sa panahong ito Naging makasaysayan sa mga Pilipino ang pagbabalik ng
kanilang kalayaan mula sa kamay ng mga Hapon. At dahil sa kalayaang natamo, higit ring sumigla ang
kalayaang pampanitikan ng bansa.g
Bilang patunay ng kasiglahan ng panitikang Filipino sa iba’t ibang uri sa panahong ito ay ang
pagkakalimbag ng mga sumusunod na katipunan ng mga aklat: Mga Piling Katha at Mga Piling
Sanaysay ni Alejandro Abadilla, Maiikling Kwentong Tagalog ni Teodoro Agoncillo, Ako’y Isang Tinig ni
Genoveva Edroza-Matute at marami pang iba. Kinilala rin buhat sa panahong ito ang mga panitikang
panlalawigan dahil sa mga inilunsad na mga pambansang pananaliksik at pagsasaling-wika ng panitikan ng
pilipinas.
Page 1 of 6
Modyul #19

(Activity 4)
sa panahon ng pagsasarili?

pagsasarili?
3. Paano nakamit ang unang

kalayaan ng mga Pilipino sa
panitikan at wika?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN NOONG PANAHON NG PAGSASARILI
Sa panahon ng pagsasarili, Ingles ang wikang ginamit na midyum ng pagtuturo sa mga

paaralang-pampubliko. Bukod sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo, ang mga
paksangpinag-aralan sa loob ng klase ay tungkol sa mga Amerikano, ang kanilang kasaysayan,
literatura, kultura, ekonomiya at pulitika. Sa panahong ito, ipinagbawal ang pag-aaral sa ano mang
bagay na Pilipino kaya interesado ang mga estudyante sa mga bagay na may kaugnayan sa
Pilipino. Higit nilang tinangkilik ang mga bagay na Amerikano. Ito ang simula ng pagkakaroon ng
kolonyal na mentalidad ng mga katutubong mamamayan na naman at itinaguyod ng mga Pilipino
hanggang sa kasalukuyang henerasyon. Noong 1925, sa pamamagitan ng sarbey ng Komisyong
Monroe, napatunayang may kakulangan sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo sa mga
Noong panahong ito ay marami ang sabik na sabik sa pagsulat, maging sa Tagalog at
Ingles. Nagsilitaw na muli ang mga pahayagan at lingguhang babasahing pinaglathalaan ng mga
tula at kwento ng mga manunulat. Pagkaraan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at maitaboy na
ang mga Hapones ng mga Amerikano ay nabuhay na naman ang Panitikang Pilipino lalo na ang
panitikang Pilipino sa Ingles.
Page 2 of 6
Modyul #19

Wala na ang sensura o pagpigil sa pagsulat noong panahon ng Hapones at ngayon ay

malaya nang sumulat sa iba’t ibang paksa. Marami ang nagsisulat ng mga tula, kwento at dula sa
Pilipino at Ingles. Wala na ang sensura o pagpigil sa pagsulat noong panahon ng Hapones at
ngayon ay malaya nang sumulat sa iba’t ibang paksa. Marami ang nagsisulat ng mga tula, kwento at
dula sa Pilipino at Ingles. Malaki ang pinagbago ng panitikang Pilipino sa panahong ito lalung-lalo na sa
tula. Sa kasalukuyanang mga manunulat ay nangagsisulat sa mga paksang nadarama sa buhay gaya ng
paggawa,pakikisama, pagdadalamhati, kahirapan, kabuhayan kalakarang pampulitika at imperyalismo.
Ang mga tula naman ay romantiko ngunit rebolusyonaryo ang mga ito ay lantarang tumutuligsa sa
mga nagaganap sa ating pamahalaan sa wikang maapoy, marahas, makulay at mapagtungayaw.
Ngayong panahon ng Bagong Lipunan ay lalong sumigla ang panitikang Pilipino. Nagkatulongtulong ang
pamahalaan sa paaralan at mga samahan sa pagpapasigla sa pagsulat ng tula, dula at
maikling kwento.
Karagdagang Konseptong Aralin
 Imelda Romualdez Marcos – siya ay nanguna sa pagpapanibagong buhay ng panitikang Pilipino.

 Benigno Ramos – isang lider sosyalistang kilala sa panulat na Ben Ruben.
 Teodoro Gener – isang makata at guro.
 Anceto Silvestre – makatang makaluma
 “Literature and Society” – ito ay isang kalipunan ng mga sanaysay na nalathala noong 1940 at
nagkamit ng unang gantimpala sa timpalak-sanaysay ng “First Commonwealth Literary Contest”
noong 1941. Tinatalakay sa sanaysay na ito kung ano ang dapat maging paksain at kahalagahang
panlipunan ng mga akdang papanitikan.
A. Panuto: Gawan ng buod ang kalagayan ng wika at panitikan sa panahon ng pagsasarili sa loob ng
hindi lalagpas sa sampung (10) pangungusap.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 3 of 6
Modyul #19

B. Panuto: Basahin ang tula na pinamagatang “Supling” ni Ruth Elynia S. Mabanglo at bigyan ito ng sariling
repleksyon
Interpretasyon.
“Supling”
ni Ruth Elynia S. Mabanglo INTERPRETASYON:
Bawat supling ay isang buhay,
Isang buhay sa lipon ng buhay,
Lipon ng buhay sa iisang buhay,
Hindi kita naglalamay upang ilawan.
Ng titig ang magdamag,
Ang magdamag ay kapanangang
Lumalatag sa paglikha
Habang pinagbilingkis ng daliri
Ang angat ng mga bathala.
Tayo’y manlilikhang uhaw
Sa sining ng mga pintura
Kaya ang karimla’y pinagdudugo ka
Sa pagkakabuhulang hininga;
May nanunulay sa tangos ng glorya,
May dumudukal sa pakwang mamera
May mamamangka sa esterong alaala
Hindi ba’t ito ang wakas at simula
Sa kasaysayan ng bawat paglikha?
C. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa loob ng tatlo hanggang limang (3-5) pangungusap.
1. Bakit marami ang sabik na sabik sa pagsulat noong panahong ito?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay ay ano ang naging dahilan kung bakit naging maapoy, lantad, marahas at magaspang
ang mga pananalita ng mga bagong makata sa kanilang mga tula?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 4 of 6
Modyul #19

3. Paano nakatulong ang mga kolehiyo at pamantasan sa pagpapaunlad ng panitikang Pilipino?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gamit ang story ladder ibigay ang mga katangian ng wika at panitikan sa Panahon ng Pagsasarili.
Page 5 of 6
Modyul #19


gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Sa panahon ng pagsasarili, ano ang pumukaw sa mga inters ng mga Pilipino?
Sagot: Naging mabunga ang panahong ito sa pagpukaw sa interes ng mga Pilipino sa mga bagay na
pangkalinangan na naipahayag sa uri ng mga dulang naitatanghal, awitin at musikang naisulat at mga
pelikulang naipalabas.
2.Ano ang kalagayan ng wika sa panahon ng pagsasarili.
Sagot: Bunga ng mga nagaganap na malawakang kilos protesta ng iba’t-ibang samahan at ang masigasig na
aktibismo ng mga kabataan noong Panahon ng Isinauling Kalayaan, idineklara ni Pangulong Ferdinand
Marcos ang Batas Militar noong Setyembre 21, 1972.Sa panahond din ito Inilunsad ang bagong palatuntunan
ng ministri ng Edukasyon at Kultura, ito ay ang bilinggwalismo. Ito ay ang pagtuturo ng dalawang wika: sa
Pilipino at Ingles.
Noong 1931, si Butte, ang bise gobernador-heneral na siya ring kalihim ng pambayangtpagtuturo ay
nagpanukalang gawing bernakular ang pagtuturo sa primarya. Sa mga panahong pinagtatalunan ang
problema tungkol sa wika, maraming sumulattungkol sa gramar ng Tagalog, kasama na nag paggawa ng
diksyunaryo. Nais nilang ipakitangang wikang Tagalog ay isang mayamang wika na maaaring gamitin bilang
wikang panturo, athigit na lahat, bilang wikang pambansa (Rubin at Silapan, 1989:6). Wala pa ring naging
kalutasan sa problema tungkol sa wika dahil ipinaglaban atpinangatawanan ng Kawanihan ng Pampublikong
Paaralan ang paggamit ng wikang Ingles.Matatag namang sinalungat ito nina Rafael Palma at Cecilio Lopez.
Page 6 of 6
Modyul #20


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Kasalukuyan
1. Nakagagawa ng isang sanaysay tungkol sa kasaysayan ng Panitikang Filipino (Pangatlong
panitikang Filipino sa dalawang magkaibang panahon. Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Nakasusulat ng isang paghahambing ng dalawang panahong
natalakay.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Everything you Don’t Know is
something You Can Learn”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan sa
Panahon ng kasalukuyani. Sa panahong ito sinalin ang mga panitikan hindi lamang sa mga
pahayagan, magazine at aklat, hindi lamang sa anyo ng pelikula, palabas pantelebisyon o kaya’y
programang panradyo; kundi sa pamamagitan din ng hi-technology – ang Internet. Dahil sa internet
nagkaroon ng blogging, video clipping at audio airing na patuloy na bumubuhay sa panitikan hindi lang
ng Filipino kundi ng ibang lahi man din.
Patuloy na dumarami ang mga manunulat na Pilipino sa iba’t ibang anyo at uri ng panitikan gamit ang
iba’t ibang media dahil sa mga inumpisahang kurso sa mga universidad at kolehiyo at pangangasiwa
ng gobyerno ng mga pagsasanay sa mga kinakikitaang husay na mga mamamayan. Ngunit ang
kasiglahan ng panitikan ay hindi magiging buo kung aasahan lamang ang pagdami at pag-usbong ng
mga manunulat; kailangan din ang pagpapahalaga at pagmamalasakit ng mga mambabasa na
katuwang sa pagtaguyod ng panitikan ng lahi.
Page 1 of 7
Modyul #20

(Activity 4)
sa panahon ng kasalukuyan?
2. Paano nagagamit ang wika at

pagsasarili?
3.?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN NOONG PANAHON NG PAGSASARILI
Wika sa Panahon ng Hanggang Kasalukuyan
Sa kasalukuyan, masasabing marami pa ring sagabal sa pagsulong ng wikang Filipino. Ngunit kung ang
pagbabatayan natin ang paglaganap at paggamit ng wikang Filipino, masasabi nating mabilis nga ang
pagsulong nito. Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13-39 ay nagkasundo
ang Kaluponan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino: ito ay ang katutubong wika na
ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan.
Panitikan sa Panahon ng Hanggang Kasalukuyan

Bagamat iilang buwan pa lamang ang pagkakasilang ng tunay na RepublikangPilipinas ay may
mababakas nang pagbabago sa ating panitikan. At ang mga pagbabagong ito ay madarama na sa ilang
mga tula, awiting pilipino, sa mga pahayagan, sa mga sanaysay at talumpati, at maging sa mga programa
sa telebisyon.
Narito ang mga uri ng panitikang nakilala sa panahon ng kasalukuyan:
Page 2 of 7
Modyul #20

 MAIKLING KWENTO. Ito ay isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang

pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon
lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan.
Mayroong walong(8) elemento ng maikling kwento
1. Tauhan – Ito ay tumutukoy sa mga panauhin sa kwento.
2. Tagpuan – Ito ay tumutukoy kung saan naganap ang kwento.
3. Banghay – Ito ay tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento. Mayroong
limang(5) bahagi ang banghay:
 Panimula – Kung saan at paano nagsimula ang kwento.
 Saglit na Kasiglahan – Ito ay ang panandaliang pagtatagpo ng mga tauhan sa kwento.
 Kasukdulan – Dito na nangyayari ang problema sa kwento.
 Kakalasan – Ito ay tumutukoy sa parte kung saan unti-unti nang naaayos ang problema.
 Wakas – Ito ay tumutukoy kung paano nagwakas o natapos ang kwento.
4. Kaisipan – Ito ay ang mensahe ng maikling kwento sa mambabasa.
5. Suliranin – Ito ay tumutukoy sa problemang ikinakaharap ng tauhan sa kwento.
7. Tunggalian – Ito ay maaaring tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, o tao laban
sa kalikasan.
8. Paksang Diwa – Ito ay ang pinaka-kaluluwa ng kwento.
 SANAYSAY. Ito ay pagpapahayag ng kuru-kuro, opinyon, o obserbasyon ng may akda

tungkol sa isang paksa, suliranin, o pangyayari.
2 uri ng Sanaysay
1.PORMAL NA SANAYSAY
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang nagpapahayag tungkol sa seryosong paksa at
karaniwang isinusulat na may taglay na maiging pag-aaral o pananaliksik ng may akda. Ito ay naglalaman
ng impormasyon tungkol sa ibat-ibang paksa maging: tao, hayop, bagay, okasyon o pangyayari. Ang tono
ng pagsulat ay seryoso at pormal din pormat nang pagkakasulat.
2. DI-PORMAL NA SANAYSAY
Ang di-pormal na sanaysay naman ay maaring tungkol sa karaninwang mga paksa, personal na
pananaw o mga sualt na naglalayong makapagbigay aliw sa mambabasa. Ang tema at pormat nang
pagsulat nang ganitong uri ng sanaysay ay kadalasan may bakas ng personalidad ng may akda at
parang nakikipag-usap lamang sa isang kaibigan at hindi gaanong pormal ang mga salitang gamit sa
pagsulat.
MGA BAHAGI NG SANAYSAY

SIMULA – Dito karaniwang naglalagay nang pang-akit atensyon ang nagsusulat ng sanaysay. Dito
makakapag-isip ang mambabasa kung magpapatuloy pa sa pagpabasa.
KATAWAN O GITNA – Dito naman naka lagay ang malaking bahagi ng sanaysay, dito maisasaad ang
mga mahahalagan impormasyon o ideya ng may akda tungkol sa paksa. Dito nagpapahayag ng
mensahe and tagapagsulat.
Page 3 of 7
Modyul #20

WAKAS – Ito ang pansarang bahagi ng sanaysay. Dito maaring magsulat ng konclusion, buod ng
sanaysay o mensaheng habilin ng manunulat sa mambabasa. Maari ding maglagay ng sulat na
makakapag-hamon sa pag-iisip ng mga nagbabasa ng akda.
 DULA. Ito ay ginagamit ng manunulat sa pagpapahayag ng kanilang kaisipan at damdamin.

Batid nilang madaling naipaaabot at nailalarawan ang alinmang mensahe sa pamamagitan ng
teatro. Higit na epektibo, sapagka’t bukod sa usapan, ang tagpo at kilos ng mga tauhan ay
malina na nagbabadya ng nais ipaabot sa manonood.
A. Panuto: ukuyin ang hinihingi ng pahayag tungkol sa element ng maikling kwento.
_____________1. Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang
pinapakilala ang iba sa mga tauhan ng kuwento. Panimula
_____________2. Tulay sa wakas. Kakalasan
_____________3. Pangyayari sa kuwento. Banghay
_____________4. Ito ay panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin.
Saglit na Kasiglahan
_____________5. May apat na uri: tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, tao laban
sa kapaligiran o kalikasan. Tunggalian
_____________6. Problemang haharapin ng tauhan. Suliranin
_____________7. Makakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng kanyang
ipinaglalaban. Kasukdulan
_____________8. Dito nakasaad ang lugar na pinangyayarihan ng mga aksiyon o mga insidente,
gayundin ang panahon kung kailan naganap ang kuwento. . Tagpuan
_____________9. Pinakakaluluwa ng maikling kuwento. Paksang Diwa
_____________10. Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng kuwento. Wakas
B. Panuto: Gamit ang tsart na nasa ibaba. Pagkumparahin ang kasaysayan ng wika at panitikang Pilipino
sa dalawang (2) magkaibang panahon. Malaya kayong mamili kung ano ang panahonna
pagkukumparahin ninyo.
Page 4 of 7
Modyul #20

Halimbawa: Panahon ng Kastila vs. Panahon ng Amerikano
Panahon ng _____________________ Panahon ng _____________________
C. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong gamit ang isa hanggang tatlong (1-3) pangungusap.
1. Sa iyong palagay bilang isang kabataan, ang Pilipinas ba ay may matatawag ng sariling wika?
Bakit? Bakit hindi?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Bilang isang estudyante, ano sa iyong palagay ang maiaambag mo sa panitikang Filipino ng Pilipinas?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 5 of 7
Modyul #20

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gamit ang tsart na nasa ibaba. Pagkumparahin ang kasaysayan ng wika at panitikang Pilipino sa
PANAHON NG PAGSASARILI SA PANAHON NG HANGGANG KASALUKUYAN.
PANAHON NG PAGSASARILI PANAHON NG KASALUKUYAN

gawin.
Page 6 of 7
Modyul #20

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Sa panahon ng kasalukuyan ano ang mga maaring balakid sa pag-usbong ng panitikan at wika?
Sagot: Isa ang internet na maaring maging balakid sa pag-usbong ng wika at panitikan sa
kasalukuyang panahon. Ang internet ay isa sa mga dahilan ng kawalan ng interes ng mga tao lalong
lalo na ang mga kabataan sa mga panitikan dahil mas nahuhumaling sila sa mga banyagang akda at
iba pang anyo ng panitikan.
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 3
A.
1. Panimula
2. Kakalasan
3.Banghay
4.Saglit na Kasiglahan
5. Tunggalian
6. Suliranin
7. Kasukdulan
8. Tagpuan
9. Paksang Diwa
10.Wakas
Page 7 of 7
Module#21

Maikling Pagsusulit
Panuto: Para sa inyong pagsusulit, bumuo ng replektibong sanaysay hinggil sa

mga natalakay na aralin mula Araw 11-20. Ang pangunahing layunin ng replektibong sanaysay ay hindi
lamang matalakay ang natutuhan o maisapapel bagkus iparating ang pansariling karanasan at natuklasang
resulta sa ispesipikong paksa
Naglalayon din na maipabatid ang mga nakalap na impormasyon at mailahad ang mga pilosopiya at
karanasan. Ikaw ay mamarkahan batay sa pamatayan ng pagmamarka sa ibaba:
 Pagkakaugnay ng sariling karanasan o sariling repleksyon 40%
sa aralin
 Pagkakagamit ng salita, bantas at tamang baybay 30%
 Organisasyon ng mga ideya 20 %
 Pagsunod sa pamantayan para sa kalidad ng pagsulat 10%
100%
Pamantayan Porsyento
Pagkakaugnay ng sariling karanasan o sariling 40%
repleksyon sa aralin
Pagkakagamit ng salita, bantas at tamang baybay 30%
Organisasyon ng mga ideya 20%
Pagsunod sa pamantayan para sa kalidad ng 10%

pagsulat
Kabuuan: 100%
Page 1 of 5
Module#21

_____________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 2 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 3 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 4 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 5 of 5
Modyul #23

Pagbibigay Kahulugan ng
Activity sheets
Pananaliksik at sa mga Uri nito.
1. Natutukoy ko ang uri ng pananaliksik. Panitikang Filipino (Pangatlong
Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
2. Nakagagawa ako ng halimbawa ng pamagat ng pananaliksik. et.al
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa naganap na ikalawang

pagsusulit.
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Do not Quit! Do not Give Up! God is
at work in your Life!”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Pananaliksik. Ayon kay G. Webster, ang
pananaliksik ay isang sistematikong imbestigasyon sa larangan ng kaalaman, isang pagsisiyasat o
pagpapatunay sa katotohanan o prinsipyo.
(Activity 4)
1. Ano ang pananaliksik iyong
sariling pagpapakahulugan?
Page 1 of 6
Modyul #23

2. Paano ginagamit ang

pananaliksik sa buhay ng isang
indibidual?
3.anu-ano ang mga uri nito?
KAHULUGAN NG PANANALIKSIK AYON SA IBA’T IBANG EKSPERTO AT MANUNULAT
Aquino(1974).Ang pananaliksik ay isang maingat at sistematikong paghahanap ng kaukulang impormasyon o

datos sa tiyak na paksang pag-aaralan. Nangangahulugan na ang mananaliksik ay dapat nang maghanda sa
pagbabasa nang sa gayon ay makakalap ng mga datos ayon sa pangangailangan at masuri ito nang maingat
bilang paghahanda sa pagsulat ng papel sa pananaliksik.
Calderon at Gonzales (1993). Ayon sa kanila, ito naman ay isang sistematiko at siyentipikong pamamaraan
ng pag-iipon, pagsusuri, paglilinaw, pag-aayos, pagpaliwanag, at pagbigyang kahulugan nga isang datos o
impormasyon na nangangailangan ng solusyon sa problema. Ito rin ang palawakin sa mga limitadong
kaalaman at pagpakita ng pag-unlad sa buhay ng tao.
Manuel at Medel (1976). Ito ay isang proseso ng pangangalap ng impormasyon o datos para masolusyonan
ang isang karaniwang problema sa paraang siyentipiko.
Sevilla (1998). Ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya o paglutas sa isang
suliranin tulad halimbawa, ayon sa kanila kung ang eksperto sa bigas ay naghahanap ng uri ng bigas ayon sa
dami ng ani bawat ektarya, ang mananaliksik daw naman ay patuloy na naghahanap ng teorya sa mga bagay
at sa iba pa sa pamamagitan ng pananaliksik. Ang pananaliksik samakatwid, ayon sa mga ibinigay na
pahayag at kahulugan, ay isang sistematiko at maka-agham na pamamaraan ng pangangalap, pag-aayos,
pagoorganisa at pagbibigay ng kahulugan o patunay sa isang pagpapatotoo ng mga datos sa haypotesis para
sa tumpak, tiyak at wastong katugunan sa suliranin o problema.
Kerlinger, 1973 – Ayon naman sa kanya, ito ay isang sistematiko, kontrolado, panigurado sa obsebasyon, at
panunuri ng mga panukalang hypotetikal ukol sa inaakalang relasyon sa mga natural na pangyayari.
Page 2 of 6
Modyul #23

Mga Uri ng Pananaliksik

Ayon sa aklat ni Tumangan (2006), narito ang ilang uri ng pananaliksik:
Sevilla (1998)
Ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya o paglutas sa isang suliranin tulad
halimbawa, ayon sa kanila kung ang eksperto sa bigas ay naghahanap ng uri ng bigas ayon sa dami ng ani
bawat ektarya, ang mananaliksik daw naman ay patuloy na naghahanap ng teorya sa mga bagay at sa iba pa
sa pamamagitan ng pananaliksik. Ang pananaliksik samakatwid, ayon sa mga ibinigay na pahayag at
kahulugan, ay isang sistematiko at maka-agham na pamamaraan ng pangangalap, pag-aayos, pagoorganisa
at pagbibigay ng kahulugan o patunay sa isang pagpapatotoo ng mga datos sa haypotesis para sa tumpak,
tiyak at wastong katugunan sa suliranin o problema.
Eksperimental (Experimental). Ang uring ito ng pananaliksik ay maaaring tumuklas ng isang katotohanan sa
pamamagitan ng paggamit ng laboratoryo. Karamihan sa uring ito ay ginagawa sa mga asignaturang Agham.
Ang laboratory ang magiging basehan upang makuha ang resulta ng pagaaral. Ito ang pinakatanyag na
pamamaraan ng pananaliksik sa pagsusulong ng kaalaman sa agham.
Ayon kay Gay (1976), ito ang pamamaraang pananaliksik na tunay at tiyak na masusubok sa palagay
o haypotesis tungkol sa ugnayang sanhi at bunga.
Palarawan (Descriptive). Dito pinag-aaralan ang kasalukuyang ginagawa at mga isyu na

importante sa tao. Ang pangangalap ng mga datos sa pamamagitan ng sarbey at pagpapaliwanag sa
kahulugan nito at paglalarawan sa resulta nito ay matatawag na isang pananaliksik sa palarawan. Ang
layunin ng pag-aaral na ito ay mailarawan ang kalagayan ng pag-aaral habang isinasagawa ito.
Historikal (Historical). Ang pananaliksik na ito ay nakabatay sa mga isyu o mga pangyayari
tungkol sa nakaraan. May kahirapang gawin ang ganitong uri ng pananaliksik sapagkat kailangan
mong saliksiking mabuti ang mga bagay sa tunay na mga pangyayari. Nangangailangan ito ng
masusing paghahanap at pagbabasa.
Pag-aaral ng isang Kaso (Case Study). Ginagamit ang ganitong uri ng pananaliksik sa pag-alam sa mga
kaso gaya ng mga pangyayari sa usaping panghukuman, pag-alam sa kaso ng isang pasyente na nagkaroon
ng problema, sa mga dahilan kung bakit nawala sa sariling pag-iisip ang isang tao. Marami ang aaaring pag-
aralan sa ganitong uri ng pag-aaral ngunit kailangan itong subaybayang mabuti para alamin ang mga dahilan
at tunay na mga pangyayari. Ang pananaliksik ding ito ay nagbibigay-linaw at pag-unawa tungkol sa pagtuklas
sa pag-uugali ng tao at gumagawa ng detalyadong pag-aaral ukol sa isang tao o yunit na may sapat na
panahon.
Nababatay sa Pamantayang Pananaliksik (Normative Study). Ang pag-aaral na ito ay nakabatay sa resulta
ng pag-aaral sa pamamagitan ng mga paghahambing. Madalas na ginagamit ito sa paghahambing sa resulta
ng pagbibigay ng isang eksamin.
Page 3 of 6
Modyul #23

A. Panuto: Mula sa nakatala sa ibaba, alin sa palagay mo ang tiyak na paksa at malawak na paksa? Isulat
sa patlang ang A kung tiyak na paksa at B kung malawak na paksa.
1. Ang maidudulot ng kompyuter sa kabataan
2. Reporma sa eleksyon
3. Ang mga dahilan ng madalas na pagliban ng mga estudyante
4. Impluwensya ng midya sa kamalayan ng kabataan
5. Pagsasalin at pagsusuri sa Filipino ng mga tula sa Pangasinan
6. Ang krisis sa Pilipinas
7. Kaugnayan ng recession sa Amerika sa pagbagsak ng ekonomiya ng mga bansa sa buong mundo
8. Ang Climate Change
9. Performans ng mga mag-aaral sa pagsulat ng komposisyon
10. Ang paglitaw ng teknolohiya sa buhay ng tao
B. Panuto: Gumawa ng pamagat ng isang pananaliksik batay sa mga sumusunod na paksa.
Paksa Pamagat
1.
Ang Wika ng
2.
Pilipinas
3.
1.
Ang Kulturang
2.
Pilipino
3.

C. Panuto.: Tukuyin ang hinihingi ng bawat bilang.
Page 4 of 6
Modyul #23

_____________1. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay isang sistematiko, kontrolado, panigurado sa

obsebasyon, at panunuri ng mga panukalang hypotetikal ukol sa inaakalang relasyon sa
mga natural na pangyayari.
________________2. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya
o paglutas sa isang suliranin.
______________3. Ayon sa kanya ang ay isang proseso ng pangangalap ng impormasyon o datos para
masolusyonan ang isang karaniwang problema sa paraang siyentipiko.
______________4. Ayon sa kanila, ito naman ay isang sistematiko at siyentipikong pamamaraan ng pag-iipon,
pagsusuri, paglilinaw, pag-aayos, pagpaliwanag, at pagbigyang kahulugan nga isang
datos o impormasyon na nangangailangan ng solusyon sa problema.
______________5. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay isang maingat at sistematikong paghahanap ng
kaukulang impormasyon o datos sa tiyak na paksang pag-aaralan.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Ano ang kahalagahan ng pananaliksik sa buhay ng isang tao.
Sagot: Mahalaga ang pananaliksik sa buhay ng isang tao dahil sa pamamagitan ng pananaliksik,
lumalawak at lumalalim ang karanasan ng tao, hindi lang tungkol sa partikular na paksang pinag-
aaralan niya,kundi sa lipunang nagsisilbing konteksto ng kaniyang pananaliksik.
Page 5 of 6
Modyul #23

2. Ano ang dapat isa-alang alang sa pagsulat ng pananaliksik?

Sagot: Maraming dapat isa-alang alang sa pagsulat ng pananaliksik, ngunit ang pinaka mahalaga ay
ang pagpili ng paksa na iyong sasaliksikin. Dahil hindi ka makakapagsaliksik kung wala kang paksa.
Hindi ka makaka pag-umpisa kung wala kang paksa.
Paalala: Ibibigay ng guro ang mga pangalan ng magkakagrupo upang masimulan na ang paggawa ng
pananaliksik mula sa araw na ito.
Pagwawasto ng Sagot
A. 1. Kerlinger, 1973
1.B 2. Sevilla (1998).
2.B 3. Manuel at Medel (1976).
3.A 4. Calderon at Gonzales (1993).
4.A 5. Aquino(1974).
5.A
6.B
7.A
8.B
9.A
10.B
Page 6 of 6
Modyul #24

Pagtalakay sa Paraan ng Pagbuo ng

Activity sheets
Pananaliksik at Pagbibigay ng halimbawa ng Format
ng Pananaliksik
Sanggunian:
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Pananaliksik nina Cristina Ang at
Layunin ng Aralin:
Nenita Fabrigas
1. Natutukoy ko ang mga paraan ng pagbuo ng pananaliksik. Heidi C. Atanacio at Lingat Yolanda
S.et al. Pagsulat at Pagbasa Tungo sa
2. Nalalaman ko ang mga format ng pananaliksik. Pananaliksik. C&E Publishing
House,Inc. 2009
Arnold R. Centino at Torres, Perlin
O.et.al. Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Panaliksik. Charizam Printing
Press,2012.
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa Araw 23.

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 24 aralin? Magaling! Alam kong kakayanin mo rin
itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Work Hard, Stay Humble!”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Paraan ng pagbuo ng Pananaliksik.
Dahil hindi maari na ikaw ay magsasaliksik ng walang kahandaan sa pagsulat. Kinakailangan mo
muna na alamin paano nga ba ang tamang pagbuo ng isang pananaliksik.
Page 1 of 6
Modyul #24

(Activity 4)
1. Anu-ano ang mga paraan sa
oagbuo ng pananaliksik?
2. Ano ang pinakamahalagang

paraan sa pagbuo ng
pananaliksik?
3.Paano nakakatulong ang mga

paraang ito sa mananaliksik?
PAGTALAKAY SA PARAAN NG PAGBUO NG PANANALIKSIK
Sa pagpili ng paksa at sa huling pagsulat ay ganap kang matututo. Masasabing ito ang pinakamahalaga at
permanenteng akademikong pangangailangan sa ikaapat na taon sa kolehiyo. Dahil sa pananaliksik,
kailangan mong matuto kung paano maging masinop at mapalalim ang isang paksa, matutong humanap at
pumili ng datos, isiping mabuti, magmuni-muni at sumulat ng may kalinawan, kaisahan, at kaangkupan. Ang
kahuli-hulihan ay ang pagrebisa sa ginawang pagsulat. Isaisip na sa pagsulat ay nadedebelop ang ating
makrong kasanayan.
1. PAGPILI NG PAKSA.
Sa pagpili ng paksa dapat isaalang-alang ang sarili sapagkat ikaw ang magsasagawa ng pagaaral.
Gayundin isaisip na kapaki-pakinabang ito sa nakararami. Narito ang mga mungkahing batayan sa
pagpili ng paksa:
 PANAHON. Dapat ay may sapat na panahon sa pagaaral, hindi kaya ng isang lingo o isang
buwan lamang. Lalo na hindi lamang naman ito ang ginagawa ng isang estudyante.
 MAKABULUHAN. Isaisip na sa pagpili ng paksa isaalang-alang ang mga babasa nito. Ito ba‟y
magiging makabuluhan sa marami? Magagamit din ba ito ng iba pang mga estudyante na
nagsasagawa ng pananaliksik?
Page 2 of 6
Modyul #24

A. DATOS O MATERYAL. Masasabing makabuluhan ang isang pag-aaral kung maraming datos o
materyal na gagamitin. Sa kasalukuyan, marami nang mapagkukunan ng datos. Halimbawa sa
libro, magasin, dyornal, ensayklopidya, almanak, tesis, disertasyon, internet, compact disc at
marami pang iba.
B. PINANSYAL. Sa hirap ng panahon hindi madaling makagawa ng isang pananaliksik kung may
problema sa pinansyal. Sa paggawa ng pananaliksik, „di lamang oras at panahon ang gugugulin
kundi nangangailangan din ng pinansyal na aspeto.
C. KAILANGANG INTERESADO ANG ESTUDYANTE. Sabi sa pagpili ng paksa, kung sino ang mag-
aaral, siya ang pipili dahil mahirap na sabihin sa kanya ang paksang pag-aaralan kung wala naman
doon ang kanyang interes.
D. SAKLAW AT LIMITASYON. Hindi dapat maging malawak ang pipiliing paksa para maisakatuparan
sa ibinibigay na panahon. Gayundin, mahalaga na may hangganan ang pag-aaral para ito ay
masabing kapani-paniwala.
E. NAPAPANAHON. Kailangang ang paksa ay napapanahon upang marami ang magka-interes na
basahin ang ginawang pag-aaral. Hindi naman lubhang bago ang mapipiling paksa dahil baka
magkaroon ng problema sa materyal.
2. PAGHAHANDA NG MGA DATOS O MATERYAL.
Matatagpuan ang mga datos o materyal sa library. Iwasan na puro internet na lamang, higit na marami pa
rin tayong mababasa sa mga libro, ensayklopidya, magasin, dyornal at iba pang babasahin.
3. HUMANAP NG MGA SANGGUNIAN.

Ang karunungan, wika nga ay sinasabing kapangyarihan at kayamanan, hindi nananakaw at daladala kahit
saang panig ng mundo. Ang library ang pinakamahalagang pinagmumulan ng mga datos.
PAGBIBIGAY NG HALIMBAWA NG FORMAT NG PANANALIKSIK
FONT STYLE - Courier New

FONT SIZE - 12
MARGIN:
Top, Bottom, Right - 1
Left - 1.5
Katangian ng Mananaliksik
1. Ang mananaliksik ay masigasig. Ang makakalap na impormasyon ay sadyang napakarami sa

pananaliksik na kung saan nangangailangan ng pagtitiyaga at pagsisikap ng mananaliksik.
2. Ang mananaliksik ay masinop. Kailangan maging maayos o masinop mula sa pangangalap ng datos
hanggang pagsusuri ng mga datos. Hanggat maaari ay masinop din sa pagtatala sa mga ginamit na
talasanggunian upang mabigyang halaga ang mga manunulat na magkaroon ng ambag sa ginawang
pananaliksik.
3. Ang mananaliksik ay masistema. Ibig sabihin nakaprograma ang lahat ng mga hakbangin ng
mananaliksik. Kailangang may “time management” na tinatawag upang mabigyan nang lubusang panahon ang
pananaliksik at nang sa gayon maisasakatuparan ito nang maayos.
4. Ang mananaliksik ay magaling magsiyasat. Nararapat na maging matiyagang magsiyasat o
Page 3 of 6
Modyul #24

magsaliksik ng mga imporamsyong makatutulong upang lalong mabisa at matibay ang pananaliksik.
5. Ang mananaliksik ay may pananagutan. Ang mga awtoridad o eksperto at mga manunulat na
ginamit sa pananaliksik ay dapat kinikilala. Marunong manindigan sa lahat ng mga pagpapatunay na ginamit
sa pananaliksik at mga ebidensyang balido.
Katangian ng Pananaliksik
1. Empirikal. Ito ay walang kinlaman sa siyentipikong kaalaman o toerya. Ang pananaliksik ay base sa
tiyak na karanasan o pagmamasid ng isang mananaliksik. Nakabatay sa praktikal na karanasan ang mga
hinango o nakalap sa datos.
2. Obhetibo. Ang pananaliksik ay batay sa walang kinikilingang batas. Bata yang pagpapakahulugan sa
maingat na pagsusuri, paghahanay at pagtataya sa mga datos.
3. Lohikal. Ang pananaliksik ay batay sa angkop at sistematikong pamamaraan o prinsipyo.
Kinakailangan ang makatwirang pag-aaral ng mga proseso upang mahalaw ang katanggap-tanggap na
kongklusyon.
4. Kririkal. Ang pananaliksik ay nagpapakita nang maingat at tamang paghatol. Ang mga resulta na
maaaring makabuluhan o di-makabuluhan ay kinakailangan ng makumpiyansang pagpapakahulugan at
pagpapaliwanag na nagiging gabay sa pagtanggap ng haypotesis.
A. Panuto: Ayusin mo ang mga hakbang sa pagbubuo ng sulating pananaliksik ayon sa tamang
pagkakasunudsunod. Gamitin ang bilang 1-6.
a. Tukyuin ang mga dokumentaryong angkop gamitin.

b. Magplano ng gawin at itakda kung kilan ito dapat gawin.
c. Simulan ang pagtatala at pangangalap ng datos.
d. Bumuo ng tesis.
e. Tukuyin ang paksa.
f. Bumuo ng tentatibong balangkas.
B. Panuto: Isulat sa patlang ang OO kung ang pahayag ay tama at YES naman kung mali.
_____1. Maging matiyaga sa paghahanap ng mga datos mula sa iba‟t ibang mapagkukunan ng sandigan.
_____2. Maging mapamaraan sa pagkuha ng mga datos na mahirap kunin
_____3. Maging maingat sa pagpili ng mga datos batay sa katotohanan at sa kredibilidad ng
pinagkukunan, sa pagsisiguro sa lahat ng panig ng pagsisiyasat at sa pagbibigay ng mga konklusyon,
interpretasyon, komentaryo at rekomendasyon
_____4. Maaaring kopyahin ang isang pahayag mula sa isang teksto at angkinin nang buong-buo.
_____5. Maging kritikal sa pagbibigay ng interpretasyon, konklusyon at rekomendasyon sa paksa
Page 4 of 6
Modyul #24

_____6.Maging matapat sa pagsasabing may nagawa nang pag-aaral ukol sa paksang pinagaralan, sa
pagkuha ng mga datos nang walang itinatago, iniiwasan, ipinagkakaila, nang walang pagkilala at permiso
sa kaninuman; at sa pagtanggap sa limitasyon ng pananaliksik
_____7. Maging responsible sa paggamit ng mga nakuhang datos, sa mga tao o institusyong
pinagkunan ng mga ito at sa pagtiyak na maayos at mahusay ang mabubuong pananaliksik mula sa format
hanggang sa nilalaman at sa prosesong pagdadaanan
_____8. Maging analitikal sa mga datos at interpretasyon ng iba ukol sa paksa at mga kaugnay nito
_____9. Kailangang banggitin ang pinaghanguan ng pahayag o di kaya‟y bigyan ito ng hawig
(paraphrase) upang maparatangan ng plagiarism.
_____10. Gawing personal ang mga obserbasyon sa pananaliksik.

__________1. Ito ay tumutukoy sa pagsasaisip na sa pagpili ng paksa isaalang-alang ang mga babasa nito
__________2. Katangian ng pananaliksik na tumutukoy sa siyentipikong kaalaman o toerya.
__________3. Katangian ng pananaliksik na tumutukoy sa angkop at sistematikong pamamaraan o prinsipyo.
__________4. Katangian ng mananaliksik na tumutukoy na kailangan maging maayos mula sa pangangalap
ng datos hanggang pagsusuri ng mga datos
__________5. Kailangang ang paksa ay napapanahon upang marami ang magka-interes na basahin ang
ginawang pag-aaral.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
Page 5 of 6
Modyul #24


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang layunin ng Pananaliksik?
Sagot: layunin ng pananaliksik na……
 Nagbibigay ng pagkakataong makatuklas ng mga impormasyon o datos
 Naghahamon sa makatwirang pagpapalagay o pagtanggap ng katotohanan
 Nagdaragdag ng panibagong interpretasyon sa mga dating ideya o kaisipan
 Nagpapatunay sa valido o makatotohanang ideya, interpretasyon, palagay, paniniwala o pahayag
 Naglilinaw sa maladebate o pinagtatalunang isyu
 Nagpapakita ng makasaysayang paniniwala para sa isang senaryo
2. Ano ang tawag sa gumagawa ng pananaliksik?
Sagot: Mananaliksik, ang tawag sa gumagawa ng isang pananaliksik
Paalala: Ibibigay ng guro ang mga pangalan ng magkakagrupo upang masimulan na ang paggawa ng
pananaliksik mula sa araw na ito at pagpapatibay ng pamagat ng gagawing pananaliksik.
Pagwawasto ng Sagot
A.
a. 3 b. 2 c.4 d. 5 e. 1 d. 6 1.makabuluhan
2. Empirikal
B. 3. ,lohikal
1. A 2. A 3. A 4. B 5. A 6. A 7. A 4.masinop
8. A 9. A 10. B 5. napapanahon
Page 6 of 6
Modyul #25

Pamagat ng Aralin: Mga Bahagi ng Pananaliksik Kagamitan:

Activity sheets
 Pahinang Preliminari
 Kabanata 1
 Kabanata 2 Sanggunian:
 Kabanata 3 Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Pananaliksik nina Cristina Ang at
Nenita Fabrigas
Layunin ng Aralin:
1. natutukoy ko ang mga bahagi ng pananaliksik
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa naganap na ikalawang

pagsusulit.
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “A negative mind will never give you a
positive life!”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang mga bahagi ng Pananaliksik. Una na rito
ay ang mga pahinang preliminary o front matters. Ang mga pahinang ito ang unang makikita o
bubungad sa iyo bago ang kabanata 1.
(Activity 4)
1. Ano-ano ang mga bahagi ng
Page 1 of 7
Modyul #25

pananaliksik?
2. Ano ang nilalaman ng

Kabanata 1 ,2 at 3?
2. Paano sinusulat ang mga ito?
MGA BAHAGI NG PANANALIKSIK
Ang isang mananaliksik ay may sinusunod na format para sa sulating pananaliksik upang magsilbing
gabay. Kontrolado ito kaya hindi kayang manipulahin ng manunulat ang isinasagawang pananaliksik.
Mga Pangunang Pahina

1. Fly Leaf. Ito ang bakante at pinakaunang pahina ng papel- pampananaliksik.
2. Pamagating Pahina o Title Page. Nakasaad sa pahinang ito ang pamagat ng pananaliksik, ang
pangalan ng mananaliksik at ang asignaturang nangangailangan nito maging ang panahon ng
pagkabuo nito.
3. Pahina ng Pagpapatibay o Approval Page. Ito sng pahina na nagkukumpirma sa pagkakapasa ng
mananaliksik at pagkakatanggap ng guro sa pamanahong papel.
4. Pahina ng Pasasalamat o Acknowledgement Page. Sa bahaging ito inilalagay ng mananaliksik
ang kanyang pasasalamat at pagkilala sa mga indibdwal na nagbigay sa kanya ng tulong at
inspirasyon.
5. Pahina ng Talaan ng Nilalaman. Dito nakatala ang mga paksa at ang kaukulang pahinang
katatagpuan sa mga ito.
6. Pahina ng mga Talahanayan at Grap. Dito naman nakatala ang bawat talahanayan at grap na
nakatala sa pananaliksik.
7. Pahina ng Bibliograpi. Dito nakatala ang mga ginagamit na reperensya na nakatulong sa pagbuo
ng pananaliksik.
8. Pahina ng Biograpi. Pahina ito ng maikling talambuhay ng mananaliksik.
9. Fly Leaf 2. Blangkong pahina sa hulihang bahagi ng papel pananaliksik.
HALIMBAWA NG MGA BAHAGI NG PANANALIKSIK:

Page 2 of 7
Modyul #25

KABANATA I. ANG SULIRANIN AT ANG KALIGIRAN NG PAG-AARAL

1. Panimula. Ito ay isang maikling talataan na naglalarawan o nagpapaliwanag sa kaligiran ng
suliranin. Inilalagay rito ang mga dahilan kung paanong ang napiling paksa ay naging isang
problema at narito rin ang pagpapatibay kung bakit ito kailangang pag-aralan.
2. Layunin ng Pag-aaral. Sa bahaging ito inilalahad ang mga layunin o dahilan kung bakit
isinasagawa ang pananaliksik. Maaari itong isagawa sa paamamagitan ng paggawa ng mga
espisipikong katanungan o kaya’y sa pahayag na paraan.
3. Kahalagahan ng Pag-aaral. Nakalahad sa bahaging ito ang kapakinabangang makukuha sa
isinasagawang pananaliksik at kung para kanino ito makatutulong.
4. Lawak at Delimitasyon ng Pag-aaral. Tinutukoy rito ang simula at hangganan ng pananaliksik na
isinasagawa kabilang na ang mga baryabol na sakop at hindi sakop ng pag-aaral.
5. Kahulugan ng mga Termino. Lahat ng mahahalagang termino na saklaw ng pag-aaral ay marapat
bigyan ng kahulugan. Ang pagbibigay-kahulugan ay magagawa sa tatlong paraan:
a. Kahulugang galling sa diksyunaryo o Dictionary Approach
b. Pagbibigay ng halimbawa o Pagbibigay ng halimbawa o By example
c. Pagbibigay ng paliwanag ayon sa pagkakagamit sa pananaliksik o Operational Definition
KABANATA II: MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL
Sa kabanatang ito in ilalagay ang mga pag-aaral at mga literature na may kaugnayan sa
pananaliksik. Mahalaga ang kabanatang ito sapagkat dito nakasaad ang kasalukuyang estado ng kaalaman
kaugnay ng paksang sinasaliksik. Ito ang magbibigay liwanag tungkol sa suliranin at magbibigay-lawak din
sa mga dating kaalaman.
Mahalagang ang mga gagamiting limbag na pag-aaral at literature ay iyong mga nailimbag sa huling
sampung taon, ito man ay mga babasahing lokal o dayuhan.
KABANATA III. PAMAMARAAN AT METODOLOHIYA
May tatlong bahagi ang kabanatang ito. Una, disenyo ng pananaliksik na nagbibigay-linaw kung
anong uri ng pananaliksik ang ginamit sa pag-aaral. Ikalawa, instrument ng pananaliksik na naglalarawan
sa mga instrumentong gagamitin sa pagkuha ng datos at ipinaliliwanag ito ng detalyado at ibinibigay ang
mga dahilan sa paggamit nito. Ikatlo, tritment ng mga datos na nagpapaliwanag kung paano sinuri o inalisa
ang mga datos.
KABANATA IV: PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS
Dito nakalahad ang mga resulta batay sa mga tanong na nabuo kaugnay ng pananaliksik. Maaari
itong ilahad sa paraang tekstwal o tabyular. Kung tabyular ang gagamitin, maaaring gumamit ng grap, tsart
o teybol.
KABANATA V: LAGOM, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON
Sa lagom, nakalagay ang buod ng pananaliksik na isinagawa. Nakabatay ito sa nilalaman ng
ikatlong kabanata. Ang kongklusyon naman ay binubuo ng mga implikasyon, pangkalahatang pahayag o
pananaw at mga interpretasyon ayon sa nakalap ng mananaliksik. Samantala, ang rekomendasyon ay
simpleng tumutukoy sa mga mungkahing nakabatay sa isinasagawang pag-aaral.
Page 3 of 7
Modyul #25

A. Panuto: Hanapin sa hanay B ang tinutukoy sa hanay A
Hanay A Hanay B
_____1. Tawag sa pahinang kumukumpirma sa pagkakapasa ng A. Pamagating Pahina

mananaliksik at pagkatanggap ng guro ng pananaliksik.
_____2. Ito ang pinakaunang pahina ng pananaliksik. Walang B. Makaagham o Siyentipiko
nakasulat na kahit ano sa pahinang ito
_____3. Isa na namang blangkong pahina bago ang katawan ng C. Pasasalamat
pananaliksik.
_____4. Ito ang tawag sa pahinang nagpapakilala sa pamagat ng D. Dahon ng Pagpapatibay
pamanahong papel. Naksulat dito kung ipinasa , kung
saang asignatura ito pangangailangan at kung sino ang E. Pampanitikan o Literari
gumawa. Inverted pyramid ang pagkaayos ng mga nakasulat
dito. F. Talaan ng mga TalahanayanatGraph
_____5. Nakasulat dito kung kanino iniaaalay ang pananaliksik
_____6. Nakasulat dito ang pamagat ng bawat talahanayan at/o G. Fly Leaf 2
grap at pahina ng mga ito na nasa loob ng pananaliksik.
_____7. Nakasulat dito ang mga indibidwal, pangkat, tanggapan H. Pagpapatibay
o taong nakatulong para mabuo at matapos ang pananaliksik.
_____8. Tawag sa pahinang kumukumpirma sa pagkakapasa ng I. Fly Leaf 1
mananaliksik at pagkatanggap ng guro ng pananaliksik.
_____9. Uri na pananaliksik na may layuning makuha ang mga J. Paghahandog
katotohanan (facts) at aktibong gumawa ng mga bagaybagay
na makatutulong sa pagtuklas sa nais patunayan.
_____10. Ito ay karaniwang ginagamit sa kolehiyo dahil sa
pagiging payak nito. Wala ng kailangang eksperimento
sapagkat ang mga gagamiting materyales o kagamitan ay
sadyang nasasaliksik na rin ng iba. Ito ay masusing pagaaralan
at kritikal na pahahalagahan.
B. Panuto: Sumulat ng Pangunahing Suliranin at Tiyak na Suliranin batay sa pamagat sa ibaba.
Pamagat: Mga Piling Inilathalang Tula Sa Pangasinan: Isang Pagsusuri at Pagsasalin sa Wikang
Filipino
Pangunahing Suliranin:_________________________________________________________
Mga Tiyak na Suliranin

Page 4 of 7
Modyul #25

1.________________________________________________________________________________
2.________________________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________________________

_____________1. Sa kabanatang ito in ilalagay ang mga pag-aaral at mga literature na may kaugnayan sa
pananaliksik.
________________2. May tatlong bahagi ang kabanatang ito. Una, disenyo ng pananaliksik na nagbibigay-linaw
kung anong uri ng pananaliksik ang ginamit sa pag-aaral. Ikalawa, instrument ng pananaliksik na naglalarawan
sa mga instrumentong gagamitin sa pagkuha ng datos at ipinaliliwanag ito ng detalyado at ibinibigay ang
mga dahilan sa paggamit nito. Ikatlo, tritment ng mga datos na nagpapaliwanag kung paano sinuri o inalisa
ang mga datos.
______________3. Sa kabanatang ito tinutukoy ang suliranin at kaligiran ng pag-aaral.
______________4. Ito ay binubuo ng mga implikasyon, pangkalahatang pahayag o
pananaw at mga interpretasyon ayon sa nakalap ng mananaliksik.
______________5. Dito nakalahad ang mga resulta batay sa mga tanong na nabuo kaugnay ng pananaliksik.
Maaari itong ilahad sa paraang tekstwal o tabyular.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Page 5 of 7
Modyul #25


__________________________________________________________________
FAQs
1. Paano malilimitahan ang paksa at paano makakagawa ng epektibong pamagat ang isang pananaliksik?
Sagot: Sa paglilimita ng paksa, maari na tayong magkaroon ng tiyak na Pamagat kung saan dito lamang iikot
sa pamagat na ito ang ating gagawing pananaliksik.
2. Anu-ano ang mga particular na ginagamit na paksa sa pagsulat ng pananaliksik?
Sagot: ang mga particular na ginagamit na paksa sa pagsulat ng pananaliksik ay ang Computer Games,
kapaligiran, bullying paaralan,pamilya, wika,teknolohiya,at kultura.
Paalala: Mula sa araw na ito, wala nang sasagutang sagutang papel o kokopyahing
konseptong aralin. Ang mga nalalabing araw ay gugugulin sa paggawa ng pananaliksik
Kabanata 1,2 at 3.
Pagwawasto ng Sagot
Page 6 of 7
Modyul #25

A. 1.Kabanata 2
1. D 2. Kabanata 3
2.I 3.Kabanata 1
3. G 4.konklusyon
4. A 5. Kabanata 5
5. J
6. F
7.C
8. D
9.B
10. E
Page 7 of 7
Modyul #26

Pagsulat ng Isang Panimulang

Activity sheets
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino:
Pagsulat ng Burador ng Kabanata 1
Sanggunian:
Layunin ng Aralin: Wala
1. Nakasusulat ako ng burador ng Kabanata 1
Mga Gawaing Pampagkatuto
Ang mga sumusunod ay panuto para sa gawain sa araw na ito.
1. Magsama-sama ang mga magkakapangkat sa pagsulat ng papel na pananaliksik sa pamamagitan ng social

media account katulad ng Messenger (Group Chat).
2. Siguraduhing may gagamitin laptop ang bawat pangkat.
3. Gagawin ang burador ng kabanata 1 na papel na pananaliksik ng grupo.
4. Siguraduhing lahat ng miyembro ng pangkat ay may ginagawa para sa papel na pananaliksik.
5. Siguraduhing matapos ang burador ng kabanata 1.
6. Ipapasa ang burador bago matapos ang klase sa pamamagitan ng gmail,yahoo mail atpb.
Page 1 of 1
Modyul #27


Activity sheets
Sanggunian:

Page 1 of 1
Modyul #28


Activity sheets
Sanggunian:

Page 1 of 1

Sas Cor 003

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sas Cor 003

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PHINMA Education Network

PEN Code: COR003 Laang Oras:

B. Banghay ng Asignatura at Nakalaang Oras

Modyul Pamagat ng Aralin Araw

D. Mga Kailangan ng Kurso

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pamagat ng Aralin: Kagamitan:

Binabati kita sa masigasig at walang sawang pagnanais matuto ng mga bagong

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

Bago ka makinig sa mga alituntunin sa loob ng silid-

Bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Magpapakilala sa klase ang iyong guro. Talakayin ang nilalaman ng silabus. I-

• Ano ang inyong inaasahang pag-aaralan sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at

• Para sa inyo, ano ang kahalagahan ng Wikang Filipino?

2) Aktibiti 3: Pagbubuo Pagbubuo Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pamagat ng Aralin: Kagamitan:

Layunin ng Aralin: Sanggunian:

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

Bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

2. Anu-ano ang mga iba pang uri

Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Ito ay sining ng komunikasyon.

MGA TEORYANG PINAGMULAN NG WIKA

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)

1. Tumatahol na aso -________________

MGA TEORYANG PINAGMULAN Halimbawa

Teorya ng Tore ng Babel

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

1. Ito ay teoryang hango sa bibliya

1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pagwawasto ng mga Sagot

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pamagat ng Aralin: Kagamitan:

Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 2.

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

Pansinin mo ang larawan, ito’y isang halimbawa na ang

Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang kahalagahan ng

Bago mo tuluyang pag-aralan ang mga ito, sagutin mo

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

APAT NA PANGUNAHING KAHALAGAHAN NG WIKA

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)

__________________1. Mahalaga ang wika sa bawat tao sa mundo.

3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pagwawasto ng mga Sagot

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase: