SELAHETTİN ÜNİVERSİTESİ

DİLLER FAKÜLTESİ

TÜRK DİLİ BÖLÜMÜ

DADALOĞLU

Hazırlayan

Yusuf Ali KADİR

Erbil–2022
 Dadaloğlu

Dadaloğlu, gerçek adı Veli’dir.

1785 yılında doğmuştur. Babası

Âşık Mûsâ adında bir saz
şâiridir. Kayseri‘nin Tomarza
ilçesinde doğduğu söylenmektedir. Doğduğu ve öldüğü yer
kesin olarak bilinmeyen Dadaloğlu, Toros Türkmenlerinin
Avşar boyundandır. Avşarlar ise Kozanoğullarına bağlıydı.
Güney ve Orta Anadolu’yu dolaşmıştır. Açık Türkçeyle
millî vezin ve şekillerle şiir söylemiştir.

Osmanlı Devleti’nin yerleşik hayata geçirmek için verdiği

uğraş, yer yer başkaldırılara ve çatışmalara neden
olmuştur. Dadaloğlu‘nun şiirleri, yerleşik hayata geçmek
istemeyen Türkmen aşiretlerinin sesi ve sözlü tarihi
sayılabilir. Her yıl Kayseri‘de, Dadaloğlu (Avşar) Şenlikleri
düzenlenmektedir. Osmanlı Devleti, bu ayaklanmayı
aşiretini Sivas‘ın köylerinden birine yerleştirmiştir.
Şiirlerinde göçerlik koşullarını, döneminde orta Anadolu’da
hüküm süren aşiret kavgaları ve aşiretlerin Osmanlı
Devleti ile savaşlarını yansıtır. Dili Anadolu Türkmen
boylarının kullandığı halk Türkçesidir. Asıl ününü kavga
türküleri ile yaptı. Yüz kadar şiiri sözlü kaynaklardan
derlenerek günümüze kadar ulaştı.

Çok bilinen bestesi yapılan şiirlerinden birisi:

Ölürüz De Kömür Gözlüm Ölürüz

Ölürüz De Kömür Gözlüm Ölürüz

Dost Ağlasın Zalim Felek Utansın
Kıyamette Kavuşmak Var Biliriz
Dost Ağlasın Kahpe Felek Utansın

Bir Çıkmaza Girdi Bugün Yolumuz

Geçit Vermez Sağımızla Solumuz
Kalır Gayri Bizim Burda Olumuz
Mert Ağlasın Namert Olan Utansın
Avşar İli Yaylasına Göçmedik
Aşın Yeyip Sularını İçmedik
Tenhalarda Kendimizden Geçmedik
Can Ağlasın Hain Felek Utansın

Dadaloğluyum Yine Coştu Çağladı

Ak Üstüne Karaları Bağladı
Fırkat Odu Yüreciğim Dağladı
Ben Ölende Çapanoğlu Utansın

Şiirleri 1923’ten sonra Anadolu’da yayımlanmaya

başlamıştır. Şiirleri derlemeye dayandığı için, çok az şiiri
dışında büyük ölçüde değişikliğe uğrayarak günümüze
kadar gelmiştir.

Dadaloğlu, 1868 yılında 83 yaşında “şarkışla” bölgesinde

ölmüştür.