Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Język Łaciński. Podręcznik Dla Lektoratów. CZ 3. Wybór Tekstów

    Uploaded by

    Bartek Włodarski
    22 views298 pages

    Original Title

    Język Łaciński. Podręcznik dla lektoratów. cz 3. Wybór tekstów

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    22 views298 pages

    Język Łaciński. Podręcznik Dla Lektoratów. CZ 3. Wybór Tekstów

    Uploaded by

    Bartek Włodarski

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 298
    Nescire quid ante quam natus sis acciderit, id est Semper esse puerum, Cicero, Oratr, 34, 120 Czesé trzecia WYBOR TEKSTOW Wykaz autoréw Historia Wymowa Filozofia Listy Umiejetnosci “Poezja Figury i tropy retoryczne Metryka tee ee RR _ = Wrykaz autoréw* Ammian (Ainmiain: AMarcellinis, Morcliits Aiysianus, ue, ok. 383—2m, ok, 400), Grek 2 Antioch gigzacy po laine, autor histor! cosarstwa rzymskiego Res gestae w 31 ksiggach, kre obsimo- waly oktes ad Nerwy do Walsasa (96-378 1). Pierwszych 13 kag ne aachowslo sig; caS¢ zachowana obsj- “mye oles od 353 do 378 +. Celsus (Aulus Gomline Gelnis 1 widk n.c), encrkdoredysia, autor dzicla pt. Artes; nam axany liwaie jako autor taktatu o medeynic, sdyz z calego diela poswigconego r62nym problemom zacho ‘wale sie tylko cups traktuiaca te duiedzine wied2v. Wzorem dla Celsusa by! Hippokrates. Podkresla sig \wielkiezaslugi Celeuse w zakresis tworzenia laeidskic|terminologii medyeznc. Cezar (Caius Iulius Caerar, 100-13 marca = Idi Martiae 44 2. p.ne.), wielki wédz, wybieay politi, praywédea populstOn, dyktator w x, 44 pine, Cezar zajmowal sig take praca naukowa iliteracky Geielo % ankreen gramatyi De analogia w 2 ksiggach nie zichowalo sig; zachowaly si pamiganiki x czas ‘igjen 2 Gallami Canmencaié de tele Gallco w 7 ksiggach oraz pamicinik z okresu wojny domowe| Cezara + Pompejuszem De bello ceili w 3 lalggach, W zbiorze korespendencji Cyceroma zachowalo sig ilk isrdw Cozare do wilkiogo mbicy Cyceron (Morcis Tilles Cizero, 106-43 pave) urodbil sig w Arpinum (sd: Arpinata), Keaeaiit sie w Reymio; stodia flozoficane i retorscme uzupelnicl w Atenach { na wyspie Rodos (u retora Molona} W karierze urzednior} dosredl do wysekich gocnoicl; by! wt. 6 konsulem mime trudnote, 2 jokimi _sp0tskal sie jako hemo novus (pirwszy w rodziepiastowal urzedy). Zastugy Cyeerona bylo wyeryee spina Kaviliny, Btéry ta droga dgivl do osiigniecia konsulatu; skazasie na imiceé spiskowedw Katyliny bez sierdzenia wyrolu prace zgromadzenie hudowe dalo do eck bros przccimaikom Cycerona, ktéry musi udaé sig na wygnanie, W swe} dzialinotel polityeznc} bronil dawne} reczypospalite, leo= wystapic= nism po émierci Ceara pracciwko Antoniuszowi narazil sg temu politykowi i wr. 43, kisdy zostal 21- ‘arty drug triumwiest (Oktawin, Antonivsa i Lepidus), znalal signa lfcie proskrybowanyeh 23 spa Antoniusza i zostal zamordowany przez jegoludi (zob. 3, 357 2.), Spuscimna literacka Cycerona obsjanuj: mows, plema retorvezne, plsma flozoficene i lity. Z octordeniem wystepuje praeciviko Karlin jp ‘ewe Antoniuszawi (mowy polityeanc); pozostals mowy — sadowe maia prazwainie charakter obrony Obunmigce windomcsio plstichseysibich tien istorsHeratary rama ora engi: LBrodck Mier, Hisera hurry fsbo oredpna, Woslse—WatsarKra 1969. Moraweai Resadter, Hicnis Reanne raya tra -¥38, Kiekow 1900-1021 Mata Beatipeis Kulery us ed. Udeaioea Pissczea PUN 263 Pro Archia pocta, Pro Sestio, Pro Roscio Comoedo; De lege agraria doryeay ustawy sgrarne). Spraw o20= bistych bronit w mowach: De domo sua, De haruspicum respons. Z pism retoryeznych nalety wymienié bsaerng prace De orarore w trech ksiggach, zawerajgcy teorig wymowy { podstawy wykeztalcenia méwey ‘oraz Orato, Rhetoricai Brutus sive de claris ortoribur. W zakresic filozofii Cyceron nie stworzy systema {lozoficznego ani nie reprezentoweal jednejszkoly,lecz jogo 2achuga jest zapoznanie Raymian z systemami lool greckie] i stworzenie terminologtilaciskiej dla to} dziedsiny. Daiela flozoficane: De offiis, Tus- ‘lance dspucationes, De fins Bonorum et malorum, De re publica, De lepbus, De nature deorum, Laelius sive de amicitia, Cato sive de seectute. Zbiér korespondenchi (do rodziny, do zhajomych | prayjacil) bejemuje 950 Histow; w tym zbiorze jednak jest tylko 839 listow Cycerona, natomiast 89 — ro sq lity innych os6b do niego oraz 22 wymienianych pomigdzy inaymi osobami, Listy te sq cennym dsédiem Porania ceasow Cycerona, nwlatzera stosunkow politycznych i powigzaé wiclu wybitaych politskéw ‘w xéinych okresach i sytuacjach, Listy te takde doskonalalluscracig charakreru Cycerona,jego proeayé ‘w 2ycin rodzinnym i politycenym. Fedrus (Caius Julius Phasdru, I wick ne), Grek 2 Macedonii, niewolnik, wyzwolony przez Oktae ‘wiana Augusta. Podotnie jak wielu Grek6w opanowal doskonale jezvk lacie { upeawia poszig, Woe0- ‘wadail do literatury roymskisj nowy garanck |— bajkg- Weorem i rédlem dla bajki Fedcusa byt [bajkopisarz grecki Ezop (Acsopus), sqd ryt zbiora bajek Fedrusa: Fabulae Assopicas, Fedras prosrabiat bajki Ezopa wimujge greckic opowiadania prozalcene w forme wicsza (tenar jambiczry). Bajki Fedeusa reprezentuiq plebejski mure w literarurze rzymskiej, zawierajq wiele ulzytego clementu krytyemer0, aluzje do stosunkéw poltyeznych i spolecanych w Reymic. Tym tendencyinym uigciem proste) fabuly narazil alg Sejanowi, zaufanema ceserza Tyberiusea, i zostl skazany na wygnanie (czy tez wwigriony). ‘Zachowalo sig 121 bajek w pigciu Ksiggach. Florus (Lucius — Tuas? Annaeus Florus, wiek UL ne), autor dzica zawlorajgcego skcée hietorit Raymu w dwoch ksiegach. Florbs korzsstal zdziola Liwiusea, co zeetalo wyratone w tyre przekaranym ‘Ww niektOrych rekopisach: Epitome de Tito Livi, Blloram oreiton axsorion DGC bri IE. ‘Horacy (Quintus Horatius Flaccus, ur. 8 grudnia 65 r.p.n.e. w Wenuz}i, zmart 27 listopads 8. p.n.c.), ‘najmybitnijsey rzymeki poets liryceny. Byl synem wyswoleica, otrrjmal jednak staranne wyksztaloenie ‘w Raymie, uzupeinit je w Atenach, W r, 43 walezyt w republikadskich szerogach Bratuea i Kassusza rzecivko wojskom méeicili Cezara, bral udziatw bitwie pod Filippi wr. 42 p.n., gdaie armia epubli- ‘kasha zostala“rozbita. Dobra ojen Horacego zostaly skonfiskowane, przyszly poeta pozostsl w Raymie, 2 arb ‘na aycie jako sekretarz kwestora (scriba quaestoris). W tym oktesie swego Sycie zaceql right pomocy materaine} ze strony Mecenasa i eesarza Augusta mégl tig Haracy potwige cal- kkowicle térezotci poetyckie), Wezesny okres twérezoici (lata 41-30) reprezentuja Epody (Epodon liber), - liezbie 17 utwordm, wzorowanych w znaczaym stopaiu na poeaji greckiego pocty Archilocha (I polows \w. VII pine), oraz Satyry (Satirae lub Sermons) w 2 ksiggach. Satyry Horacego 3 wyrazem dokony- ‘wajacych sig praemian w spoleczetstwic raymskim stanowig waaki material dla pornania epokl. Nie 2- vwiersia one ostych inwektyw, majg forme pogodnych gawed, nicktére —forme dislogu, zblizoncgo ddo udramatyzowanych scenek. Drugi okres twérczoici (lata 31-23) prayalgsl Horacenmt najmieksra incur on oraeatnt — sil, Apolinis 27 ‘Wygnanie etruskich Tarkwiniuszy Livius, 160, 2-4 Gay w Revie resla nienawidé do Tacioviniusca Pysznego, by jego, Sckatus, podczas wojny = Rutalami, _aniewadyt Lukreci, Zong Tarkwinfusza Kollatinusa, wykorzystujgcjeg0 nicobeenoic. Lukecia nic mogac vniets hadby ropetaila samobéjstvo, Brutus kazl wrstawié zwlcki Lukreci aa widek publiczny, contarecinie zmobitizowalo lod rzymski do wystapienia przeciwko Tarkwinluszowi Pysznemu; cOwnicz -wojsko odstapilokrsla, kréry by! zmuscony opwseié Rzyim, ‘Harum rerum nuntis in castra perlatis cum re nova trepidus rex pergeret Romam ad comprimendos motus, flexit viam Brutus — senscrat enim adventum — ne obyius fieret; codemaue fere tempore diversis itineribus Brutus Ardeam, Tarquinius Roraam venerunt. Tarquinio clausae portae exsiliumque indictum; liberatorem urbis laeta castra accepére exactique inde liberi regis. L, Tarquinius Superbus regnavit annos quingue et viginti. Regnatum Romae ab condita urbe ad liberatam annos ducentos quadraginta quat:uor"". Duo consuies inde comitiis centuriatis « praefecto urbis ex commentariis Servi Tulli creati sunt, L. Tunius Brutus et L. Tarquinius Collatinus. 28 por, 6 165 (cz. 1) II. Poczatki Republiki (r. 509 p.n.e.) Livius, 11415 8-11 Liberi iam populi Romani res pace belloque gestae, annui magistratus imperiaque legum potentiora quam hominum peragentur, Omnia iura, omnia insignia primi consules tenuere; id modo cautum est, ne, siambo fascest haberent, duplicatus terror videretur, Brutus prior concedente collega fasces habuit; qui non actor. vindex libertatis fuerat quam deinde custos fuit. Omnium primum avidum novae Hbertatis populum jure iurando adegit neminem Romae passurost regnare. Deinde patrum numerum ad ‘recentorum summam explevit; traditum inde fertur, ut in senatum vocarentur, qui patres quique (= et qui) conscripti essent: conscriptes, videlicet novum senatum, appel- Jabant leotos, Id mirum quantum profuic ad concordiam civitatis jungendosque patribus plebis animos. 1, Wojna z Etruskami, Bohaterscy Rzymianie (508/507 p.n. a. Porsenna uderza na Rzym ‘Living, 119 Tarquinii ad Porsinnam®, Clusinum regem, perfugerunt. Thi regem orabant, ne se, orfundos ex Etruscis, exulare pateretur. Porsinna infésto exercitu Romam venit. Non fares — przed nsjwytsaymi uraednikami, gdy ci wystqpowall ofcjalnie, nieiliUktorowie pcki 62eg jako symbol wladzy; stad fasces — wladza, wysoka godnosé. * fur iurando adegitpopulum avidin ..neminem passaros Romae rare — constructio ad sensum? Passures (ss) plural, poniewa2 populus jest reeczownikiem zbioroweym, 2 Forma imienia Porsinna wystepuje rownclegle obok formy Porsenna 279 wmquam alias ante tantus terror senatum invasit: adeo valida res Clusina tua ‘maganumgue Porsinnae nomen. Nec hostes modo timebant, sed sudsmet* ipsi civ ne Romana plebs metu perculsa vel cum servitute pacem acciperet. Multa igitur blan- Gimenta per id tempus ab senatu data; annonae imprimis habita cure, et ad frumentum, comparandum missi sunt alii in Volscos, alii Cumas. Haec induilgentia patrum asperis postmodum rebus in obsidione ac fame concordem civitatem tenuit. b. Horacjusz Kokles Livius, 110 ‘Cum hostes adessent, pro se guisqne in urbem ex agris demigrant, urbem ipsam saepiunt pracsidiis; alia murs, alia Tiberi videbantur tuta; pons Sublicius iter paene hostibus edit, ni unus vir fuisset — Horatius Cocles: id munimentum illo die fortuna urbis Ro- ‘mange habuit. Qui positus forte in statione pontis, cum captum repentino impotu Tosi- culum vidisset trepidamque turbam suorum arma ordinesque relinquere, obsistens deorum et hominum fidem testabatur nequiquam eos fugere: si pomtema tergo ‘quissent, iam plus hostium in Palatio Capitolioque quam in aniculo fore. Ttaque mo- nebat, ut pontem ferro, igni, quacumque vi possint, interrumpant; se impetum: hos- ‘ium excepturum, ‘Vadit inde in primum adicum pontis ad ineundum proctium et audacia sua obs pefecit hostes. Ipse circumferens minaciter oculos ad proceres Etruscorum nunc singulos Provocare, nunc increpare cmnes suse libertatis immemores alienam oppugaatum venire. Hostes cuncratialiquamdiu sunt, denique clamore sublato® undique in unum hostem tela coniciunt. Quae cum in obiecto scuto heesissent, imperu conabantur detrudere ‘virum, cum simul frager pontis, simul clamor Romanorum sublatws pavore subito impe~ ‘tum sustinuit, Tum Cocles: ,,Tiberine pater, — inguit — te sancie precor, haec arma et hhune militem propitio fumine accipias!” Ita sicut erat armatus in Tiberim desiluit mrultisque superincidentibus telis incolumis ad suos tranavit. Grata erga tantam virtutem civitas fuit: statua in comitio positas agri quantum uno die circumaravit datum. ¢. Mucjusz Scewola Living, 1125 13,1 ‘Obsicio erat nihilo minus et frumenti cum summa caritate inopia, sedendoque expugna- turn se urbem spem Porsinna habebar, cum C. Mucius, adulesceas nobilis, cui indig- num videberur popalum Romanum scrvientem, cum sub regibus esset, nullo bello nec ab hostibvs ullis obsessum esse, liberum cundem pozuluim sb iisdem Etruscis obsideri, ‘quortm sacpe exercitus fuderit; itaque magno andaciqus aliquo facinore eam indignita- ‘tem vindicandam ratus primo sua-sponte penetrare in hostium castra constituits dein metuens, ne, i consulum iniussu et ignaris omnibus iret, forte deprchensus a custodibus ‘Romanis retraheretur ut transfuga, fortun’ tum urbis crimen adfirmante, senstum adit. »Transire Tiberim”, inquit, ,patres, etintrare, si possim, castra hostium volo, non praedo nec populationum in vicem ultor: maius, si di juvant, in animo est facinus”. Adprobant patres. Abdito intra vestem ferro proficiscitur. ‘Ubi co venit, in confertissima turba prope regium tribunal constitit. Ibi cum stipen- dium militibus forte daretur, et scriba cum rege sedens pari fere ornatu mula ageret ‘eumque milites vulgo adirent: timens Sciscitari, uter Porsinna esset, ne jgnorando regem semet ipse aperiret, quis esset, quo temere tracit fortuna facinus, scribam pro rege obtrun- cat, Vadentem inde, qua per trepidam turbam cruento mucrone sibi ipse fecerat viam, ‘cum concursu ad clamorem facto conprehensum regii satellites retraxissent, ante tribu- nal regis destirutus, tum quoque inter tantas fortunae mines metuendus magis quam. metuens ,Romanus sum”, inquit, ,,civis, C. Mucium vocant. Hostis hostem occidere volui, nec ad mortem minus animi est, quam fuit ad caedem: et facere et pati fortia Romanum est. Nec unus in te ego hos animos gessi; longus post me ordo est idem petentium decus, Proinde in hoc discrimen, si iuvat, accingere, ut in singulas horas pite dimices tuo, ferrum hostemque in vestibulo habess regise, Hoc tbi juventus Romana indicimus bellum. Nullam aciem, nullum proclium timueris; uni tibi et cum singulis res erit”, (Cum rex simul sta intensus periculoque conterritus circumdariignes minitabundus iuberet, nisi expromeret propere, quas insidiarum sibi minas per ambages iaceret, .en 1ubi”, inquit, ur sentias, quam vile corpus sit iis, qui magnam gloriam vident”, dextram- ‘que accenso ad sacrificium foculo inicit. Quam cum velut alienato ab sensu torrcret ‘animo, prope attonitus miraculo rex cum ab sede sua prosiluisset amoverique ab altaribus iuvencm ivssisset, stu vero abi”, inguit, .in te magis quam in me hostilia ausus. Iuberem. macte virtute esse, si pro inea patria ista virtus staret; nunc dure belli Hberum te intactum, inviolatumque hinc dimitzo”. Tune Mucius quasi remunerans meritum ,,quando qui- der”, inguit, yest apud te virtuti honos, ut beneficio tuleris a mc, quod minis nequisti ‘szeceati conjuravimus principes iuventutis Romanae, ut in te hac via grassaremur. Mea prima sors fuit; ceteri, wecufusque exciderit primi, quoad te opportunum fortuna dederit, suo quisque tempore aderunt”. ‘Mucium dimissum, cui postea Scacvolac a clade dextrae manus cognomen inditum, Jegati 2 Porsinna Romam secuti suat. 4. Uznanie Porsenny dla bohiiterstwa Klelit :. Liviu, 1113, 6-11 Tea honorata virtute feminac quoque ad publica decora excitatae, et Cloelia virgo, una x obsidibus, cum castra Etruscorum forte haud procul ripa Tiberis locata essent, fru- strata custodes, dux agminis virginum inter tela hostium Tiberim tranavit sospitesque ‘omnes Romam ad ptopinquos restituit, Quod ubi regi nuntiatum est, primo incensus ira oratores Romam misit ad Cloeliam obsidem deposcendam: alias haud magni facere; deinde in admirationem versus supra Coclites Muciosque dicere id facinus esse et prae se 281 ferre, quem ad modum, si non dedatur obses, pro rupto foedus se habiturum, sic deditam intactam inviolatamque ad suos remissurum. Utrimque consttit fides et Romani pignvs ‘pacis ex foedere restituerunt, et apud regem Etruscum non cura solum sed honorata ‘etiam virtus fuit landatamque virginem parte obsidum se donare dixit; ipsa, quos vellet, Jegeret, Productis omnibus clegisse inpubes dicitur, quod et virginitati decorum et con- ‘sensu obsidum ipsorum probabile erat, eam getatem potissimum liberari ab hoste, quae ‘maxime opportuna injuriae esset. Pace redintegrata Romani novam in femina virtutem ‘novo genere, honoris statua equestri, donavére: in summa Szcra via posita virgo insidens equo’. 2, Krzywdzeni plebejusze waleza 0 prawa . Rzym zagrozony przez Wolsk6w. Wroga postawa Iudu (r, 494 pane.) Livius, 1 23, 1-115 24, 1-4, 6-851, S11 Et bellum Volscum iimmincbat et civitas secum ipsa discors intestino inter patres ple~ bemgue flagrabat odio, maxime propter nexos ob acs alienum. Invidiam eam insignis ‘unius visi ealamitas accendit. Magno natu quidam cum ommium malorum suorum insi- gnibus se in forum proiecit: obsita’ erat squalote vestis, foedior habitus pallore at macie ‘perempti; ad hoe promissa barba ct capilli efferaverant speciem oris. Tpse testes honesta- rum aliquot locis pugnarum cicatrices adverso' pectore ostentabat, Sabino bello ait se millitantem, quia propter populationes agri non fructu modo catuerit, sed villa incensa fuerit, direpta omnia, pecora abacta, tributum iniquo suo tempore imperevum, aes alie~ num fecisses ductum se ab creditore non in servitiunt sed in ergastulum et carnificinam esse, Inde ostentare tergum foedum recentibus vestigis verberum. Ad haec visa auditaque clamor ingens oritur. ‘Non iam foro se tumultus continet, sed passim totam.urbem pervadit. Nexi, vincti solutique, se undique in publicum proripiunt, implorant Quiritium fidem. Nullo loco deest seditionis voluntarius comes; multis passim agminibus per omnes vias cum cla~ more in forum curritur. Magno cum periculo suo, qui forte patrum in foro erant, in eam ‘turbam inciderunt. Nec temperatum manibus foret, ni propere consules, P. Servilius et ‘Ap. Cliudius, ad comprimendam seditionem intervenissent. At in eos multitudo versa ‘ostentare vincula sua deformitatemque aliam. Hacc se meritos esse dicere, exprobrantes suam quisque aljus alibi militiom, Postulare multo minaciter magis quam suppliciter, ‘ut sonatum, vocarent: curiam ipsi futuri arbitri publici consilii circumsistunt. Inter haec maior aljus terror: Latini equites cum tumultucso advolant nuntio ‘Volscos infesto exercitu ad urbemn oppugnandam’ venite. Quae audita longe aliter patres ac plebem adfecére. Exultare gaudio plebes: alius alium confirmare, ne nomina darents * Sacra via — lien prowadeaca 2 Forum Romasire na Kepitol. Pome ten stl w Reymie jeszeze sw czatach Augusta, nie ma jedask pownoici, ezy byl to pomnik pestawiony dla upamigtnienia. ezyna Keli czy bol to racze} porngjakiei bogini, Liwinsz cxpsto wigte fakty historyeme z lependami. * obsita — v.obsro 3, sii snont 282 ppatres militarent, patres arma caperent, ut penes eosdem pericula belli, penes quos proe- mis essent. At vero curia maesta ac trepida Serviium consulem, cui ingenium magis populare erat, orare, ut tantis circumventam terroribus expediret rem publicam. Tum consul miso senatu in contionem prodit. Ibi curae esse patribus ostendit, ut consulatur plebi edixit quogue, ne quis civem Romenum vinctum aut clausum teneret neu quis militis ‘ona possideret aut venderet. Hoc proposito edicto et, qui adcrant nex, profitentur extemplo nomina, ct ex tota urbe, cum retinendi ius creditori non esset, concursus in forum, ut sacramenito dicerent, fit, Consul copias contra hostem educit, castra ponit. Victor Romanus promissa consulis fidemque senatu frustra exspectabat: deinceps, et, qui ante nesi fucrant, creditoribus tradebantur et nectebantur ali ‘Veletius orationem in senatu hsbuit pro vietore populo rettulitque, quid de nexis fieri placeret. Quae cum reiecta relaiio esset: nom placco — inquit — concordiae auctor. Oprabitis propediem, ut mei similes Romana plebes patronos hebeat. Pax foris parta st; domi impeditur. Privacus potius quam dictator seditionf interero”. Ita curid. egressus sictaturi se abdicavit. Decedentem domum cum favore ac Isudibus multi prosecuti sunt. b. Secesja plebejuszy na Gére Swieta (r. 494 p.n.e.) Livius, 1192533, 1 bir) ‘Timor inde patres incessit, ne, si dimissus exercitus foret, rursus coniurationes ferent. Tteque per causam renovati ab Aequis belli educi ex urbe legiones iussére. Quo facto ‘maturata est seditio. Primo agitatum dicitur de consulum caede, sed Sicinio quodam auctore, iniussu consulum, in Sacrum montem secessisse; trans Anienem amnem ¢st, tria ab urbe mila passunm. Thi sine ullo duce vallo fosseque comsiunitis castris quicti, tein nullam nisi necessariam ad victum stumendo, per aliquot dies neque lacessiti neque lacessentes sese temure, Pavor ingens in urbe erat: timerc® relicta plebes violentiam patrums timere patres residem in urbe plebem. Plecuit igitur eratorem ad plebem mitti Menenium Agrippem, facundum virum et plebi carum, Is intromissus in castra prisco illo dicendi et hortido modo nihil aliud quam hhoc narravisse fertur: Tempore, quo in homine non, ut nunc, omaia in unum consen- Uentia, sed singulis membris suum cuique consilium, suus sermo fuerit, indignatas reli- quas partes sua cura, suo labore ae ministerio ventri omnia quacti, ventrem in medio ‘quictum nihil aliud quam datis Voluptatibus frais conspirasse inde, ne manus ad os cibum ferrent nee os aceiperet dacum nec dentes conficerent. Hac ira dum ventrem fame doma- re vellent, ipsa membra torumque corpus ad extremam tabem venisse, Inde apparuisse ventris quoque haud segue ministecium esse nec magis ali quam alere eum — tedden tem in omnes corporis partes hune, quo vivimus vigemusque, divisum in-venas maturum * cimere —infinit. historicus 283 ‘confecto cibo sanguinem, Comparando hinc, quam intestina corporis seditio similis ‘esset irae plebis in patres, flexisse mentes homimum. ‘Agi deinde de concardia coeprum concessumque in condiciones, ut plebi sui magi- stratus essent sacrosancti, quibus auxilii Iatio adversus consules esset neve cui patrum ‘capere eum magistratum liceret. Ita tribuni plebei creati duo, C. Licinius et L. Albinus. ¢. Plebejusz konsulem (r. 367 p.m.e.) Tivins, VI 345-35, 1-75 42, 2-9 (enbir) ‘Wolki plebejuszy o pramo plastowunla urzedéw trwaly dlugo, stopniowo zyskivali dostep do coraz wyi= saych urzedow, wreszele wr. 367 pune, mimo spraociwu patryciuszy, wydano ustawe Lezes Licniae Sextiae, na mocy kee) jedan z konsuléw még! byé plebsjusz. ‘Quanto magis prosperis bellis tranguilla omnia foris erant, tantum in urbe vis pa trum in dies miseriaeque plebis crescebant, Adeo obnoxios submiscrant animes non infin solum, sed principes etiam plebis, ut ne ad plebcios quidem magistratus capessen— dos petendosque ulli viro acri experientique animus esset. Sed parva causa iatervenit. 'M. Fabii Ambusei, potentis viri cum inter sui corporis homines tum etiam ad ple~ ‘dem, filiae duac nuptac, Ser. Sulpicio maior, minor C. Licinio Stoloni erat, illustri quidem vito, tamen plebeio, Forte ite incidit, ut in Ser. Sulpicii, tribuni milisum, domo sorores Fabiae cum inter se, ut fit, serrmonibus tempus tererent, lictor Sulpicii, cum is de foro se domum reciperet, forena, ut mos est, virga percateret, Cum ad id, maoris eius insueta, expavisset minor Fabia, risui soroti fait miranti ignorare id sorore:a, Ceterum is risus stimulos parvis mobili rebus animo molicbri subdidit, Frequeatia quogu> prosequen- ‘tium rogantumgue, num quid vellet, credo fortunatum matrimonium ei sororis visum suique ipsam paenituisse. Confusam eam cum pater forte vidisset, percunctatus .atin salvac?”, clicuit comiter sciscitando, ut fateretur eam esse causam dolotis, quod iuncia impari esset, nupia in domo, quam nec honos nec gratia intraze posset. Consolans ind> filiam Ambustus tonum animum habere iussit: eosdem prope diem comi visuram res, quos apud sororem videat. Inde consilia inire cum genero coepit adhibito L. S: strenuo adulescente, et culus spei nihil practer genus patricium deesset ‘Oceasio videbatur rerum novandarum propter ingemtem vim aetis alieai, cuius le~ aren. mali plebes nisi suis in summo imperio lecatis nullum speraret. Creati wibuni C. Licinius et L. Sextius promulgavere leges omnes adversus opes pairiciorum et pro ‘commodis piebis: unam de aere aticno; alteram de modo agrorum, ne quis plus quingen- 12 iugera! agri possiderets tertiam, ne tribunorem militum comitia fierent consulumque utigue alter ex plebe crearetur, "Tum pattes conterriti cum trepidassent, nullo remedio alio praeter expertaia multis, iam ante certaminibus intercessionem invento colleges adversus tribunicias rogationes comparaverunt. Qui-ubi tribus ad snfiragium ineundum citari a Licinio Sextioque * iagerem — thotna taczyé yéne"s byla to miara powlerzchal obsimulac) prostaigt 9 bokach 120 x 240 stop = 35,5 3 71 m ws 2520,5 mt 4 284 ane — viderunt, stipati patrum pracsidiis nec recitari rogationes nec sollemne quidquam aliud ad sciscendum plebi fieri passi sunt. Refecti decimum iidem tibuni Sextius et Licinius de decemviris sacrorum" ex parte de plebe creandis legem tulére. Creati quinque patrum, quinque plebis; graduque co iam via facta ad consulatum videbstur. Hac victoria contenta plebes cessit patribus, ‘uc in pracsentia consulum mentione omissa tribuni militum crearentur, Cum quietae ‘externae res Romanis essent, fama repens belli Galliciallata perpulit civitatem, ut M. Fu- rius dictator quintum diceretur. Nec dubia nec difficilis Romanis victoria fuit. Multa milia barbarorum inacie, multa captis castris czesa. Dictatori consensu patrum plebisque triumphus decretus. Vixdum perfunctum eum bello atrocior domi seditio excepit; et per ingentia certamina dictator senatusque vietus, ut rogationes tribumiciae acciperentur; et comitia consulum adversa nobilitate habita, quibus L. Sextius de plebe primus consul factus. 3. Swiatynia Zgody Ovidius, Fasi, 1 637-650 Candida, te niveo posuit lux proxima templo, qua fert sublimes alia Moneta’! gradus. Nunc bene prospicies Latiam, Concordia, turbam, mune te sacratae constituere manus. ‘Furjus antiquam, populi superator Etrusci, voverat et voti solverat ille fidem. Causa, quod a patribus sumptis secesserat armis ‘vulgus ct ipsa suas Roma timebat opes!. Causa recens melior: sparsos Germania crines portigit auspiciis, dux venerande, tuis. Inde triumphatae libasti munera gentis templaque fecisti, quam colis ipse deae. Haec tua constituit genctrix"” et rebus et ara, sola toro magni digna reperta Tovis!, 1 de décemmiris sacrerum — dziesigcoosobowe Kolegium kaplanévt, keSrzy wyjaial seg sybils skie i stregl ich tajemaic 8 Moneza— swiarynia Jonony © praydomiea Mencta (doradzajace, dobrej rads) znsidowala sig na Kepitelu-w sysiedatwie patstwowe) mennicy. ® Templun: Concordiae wraidsl w pétnocne-rachodnic|stronie Forum Romanum M, Furius Kamaillus la upamiginienla worowadzenia ustawy Leges Liciniae Sextge. Odnowiono Swigtynig wr. 121 pas. 4 odbyusty sig tam posicdzenia senatu, min. tam wyglaszal Cyceron mowy przeciwko Katslinie, ‘Tyberiuse rozpocaal odbwdowe éwigyn’ w x. 7 pave, 2 uroceyste poswigeenie mialo sig odbyé 16 styerni F, 10 ne, Zdaniem innych, urvezysto8é ta odbyla sig dopiero wr. 12 n.¢. po opanowania rozruchéw w Pan noni (dais Wegry) i Dalmacji, Owidiuer dodal rea fragment bedae jut aa wygnaniu. gonctrie rca — Liwia, ona Augusta; Tyboriusz byl joj synem 2 pierwseago mabiedsewa 2 Ty- beriuszem Klaudiuszem Nezoner. apn’ Levis — pochlebstwo pod adresem Oxviana Augusc 285 4. Wojna z mieszkasicami miasta Weje. ‘Wystapienie Fabiuszéw Reymianie daége do imeenituia swexs passiwa prowadaili dlagotrwale wofay 7 sqsisdaimi minster, Gay w 1. 479 (477) pane, byli zgrozees séwnoczeinie na Kil frontach, rod. Febixsiw, chcge pombe ‘paistw, podjt sig rrowadzenia woiny z mieszkasicarni etruskiego miasta Weje Livius, 1148, 8-10; 49, 1-5; 50 Fabia gens senaium adiit, consul pro gente loquitur: ,,Adsiduo magis quam magno Pracsidio, ut scitis, patres conscripti, bellum Veiens eget. Vos alia bella curate, Fabios hostis Veientibus date, Auctores sumus tutam ibi maiestatem Romani nominis fore. Nostrum id nobis vclut familiare bellum privato sumptu gerere in animo est.” Gratiae ingentes actae sunt; consul e curia egressus comitante Fabiorum agmine, qui in vestibulo curiae scnatus consultum exspectantes steterant, domum redit. Tussi sunt armati postero die ad limen consulis adesse; domos inde Wiscedun:. ‘Manat tota urbe rumor; Fabios ad caclum laudibus ferunt: fumiliam unam subisse civitatis onus, Veiens bellum in privatam curam, in privata arma versura. Fabii posvera die arma capiunt; quo iussi erant, conveafunt. Consul paludarus egrediens in vestibulo gentem ommem suam instructo agmine videts acceptus in medium signa ferri iubet. ‘Numquam exercinus neque minor numero neque clarior fama et admicatione hominum pper urbem incessit: sex ct trecenti milites, omnes unius gentis, ibant, unius familice viribus Veienti populo pestem miniantes, Roma profecti ad Cremeram flumen per veniunt. Veienti populo cum Fabiis erat sine ullo maioris belli apparatu certamen, nec ferant incursiones modo in agros aut subiti impetus in incursantes, sed aliquotiens aequo campo collatisque signis certarum, gensque una populi Romani saepe ex opulentissima Enrusca civitate victoriam tulit. Id primo accrbum indignumque Veientibus est visum; inde consilium cx re natum insidiis ferocem hostem captendis gaudere etiam multo successu Fabiis audaciam crescere. Ttaque et pecora praedantitus sliquotiens, velut ‘casu incidissent, obviam acta, et agrestium fuga vasti relict agui et subsidia armatorum ad arcendas populationes missa sacpius simuleto quam vero pavore refugerunt. Tamque Fabii adco contempserant hostem, ut sua invicia arma neque foco neque tempore ullo crederent sustineri posse. Haec spes provexit, ut ad conspecta procul a Gremera pecora, quamquam rara hostium apparebant arma, decurrerent. Et cum inprovidi effuso cursu insidias circa ipsum iter locatas superassent palatique”* pessim vvaga raperent pecora, subito ex insidiis consurgitur, et adversi et undique hostes rant. Primo clamor circumlatus exterruit, dein tela ab omni parte accidebant; cocun- tibusque Etruscis iam continenti agmine atmatorum saepti, quo magis se hostis infe- rebat, cogebantur breviore spatio. ‘Tum omissa pugaa, quam in omnes partes parem intenderant, in unum locum, se ommes inclinant. Dusit via in editum leniter collem, Inde primo restitere; mox, i t } tut respirandi superior locus spatium dedit recipiendique a pavore tanto animum, pe~ pulere etfam subeuntess vincebatque ausilio loci paucitas, ni iugo circummissus Veiens in verticem collis evasisset, Tta superior rursus hostis factus. Fabii caesi ad unum emanes Pracsidiumgue expugnatum. Trecentos sex perisse satis convenit. Ovidins, Fast, 11 193 599 Idibus agrestis fumant altaria Fauni, hhic ubi discretas insula rumpit aquas. Hoec fuitilfa dies, in qua Veientibus armis ter centum Fabii ter cecidere duo". Una dons vires et onns susceperat urbis: sumunt gentiles arma professa manus, Egreditur castris miles generosus ab isdem, e quis dus fieri quilfbet aprus erat. ‘Carmentis portae'* dextro est via proxima iano!: fre per hanc noli, quisquis es: omen habet. Ut celeri passu Gremeram tetigere rapacem (turbidus hibernisille fluebat aquis), castra loco ponunt, destrictis ensibus ipst ‘Tyrthenum valido Marte pet agmcn cunt;

    You might also like