6

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 4:
Ang Resulta ng Pananakop ng mga
Amerikano

CO_Q2_AP 6_ Module 4
 Hindi maitatanggi na sa loob ng mahabang panahon, maraming
bagay sa Pilipinas ang naisaayos at napaunlad ng mga Espanyol. Tulad ng
mga Espanyol, ito rin ang pinagtutuunan ng mga Amerikano bilang mga
bagong mananakop ng bansa. Subalit sa panahong ito, marami nang mga
pangyayari at pagbabago ang naganap sa daigdig kaya’t modernong
maituturing ang mga pagbabagong pinakilala ng mga Amerikano sa
bansa. Ilan dito ang makabagong sistema ng pamamahala, edukasyon,
transportasyon at komunikasyon, makabagong istilo ng mga sining,
patakarang pangkalusugan, tradisyon, at pagpapahalaga. Maituturing na
ang mga pagbabagong ito ang naghanda sa Pilipinas upang humarap sa
modernong panahon na pinamumunuan ng bagong kolonyalista – ang
mga Amerikano. Sa mga pagbabagong naganap, alin dito ang nakabuti sa
mga Pilipino? Alin naman ang nakasama?

Sa modyul na ito, susuriin natin ang mga pagbabago sa lipunan sa

panahon ng mga Amerikano.

MELC: Naipapaliwanag ang resulta ng pananakop ng mga Amerikano

Pagkatapos mong gawin ang mga aralin sa modyul na ito, inaasahang

magagawa mo ang sumusunod na kasanayan:

1. pagtalakay sa sistema ng edukasyon na ipinatupad ng mga

Amerikano;
2. pagtalakay sa kalagayang pangkalusugan ng mga Pilipino;
3. pagtalakay sa pag-unlad ng transportasyon at komunikasyon at
epekto nito sa pamumuhay ng mga Pilipino;
4. pagtukoy sa kahalagahan ng mga pagbabago sa edukasyon;
5. pagtukoy sa kahalagahan ng mga programang pangkalusugan na
inilunsad ng mga Amerikano; at
6. pagbigay-halaga sa mga pagbabago sa sistema ng komunikasyon at
transportasyon sa Pilipinas.

1
Panuto: Suriin kung Tama o Mali ang isinasaad ng pangungusap sa
bawat bilang. Isulat ito sa sagutang-papel.

___________ 1. Ang pagpapagawa ng mga tulay at daan ay nakatutulong

ng malaki sa transportasyon at komunikasyon sa
bansa.
___________ 2. Naging malaking suliranin ang ugnayan ng mga tao sa
malayong lugar dahil sa mabagal na sistema ng
komunikasyon.
___________ 3. Madaling makapaglakbay sa malalayong lugar ang mga
tao dahil sa mataas na uri ng sasakyang panlupa,
pandagat, at panghimpapawid.
___________ 4. Madaling napasunod ng mga Amerikano ang mga
Pilipino dahil sa edukasyon.
___________ 5. Pinilit ng mga Amerikanong pumasok sa paaralan ang
mga batang nasa sapat na gulang upang mag-aral.

ARALIN Mga Resulta sa Pananakop ng

1 mga Amerikano

Sa modyul na ito ganap na matutuhan natin ang mga pagbabago

sa lipunan sa panahon ng Amerikano. Dito mo malalaman ang mga
mahahalagang nagawa ng mga Amerikano sa larangan ng edukasyon,
kalusugan, komunikasyon at transportasyon. Gusto mo bang
matutuhan ang mga ito? Pag-aralang mabuti ang araling ito.

Panuto: Ayusin ang mga pinaghalong letra upang makabuo ng salita.

Isulat ito sa sagutang-papel.
_____________1. LUEAMN OUZNEQ: kilalang Ama ng Wikang Pambansa at
unang pangulo ng Pamahalaang Komonwelt.

2
_____________2. ETYANNC CAT: nagtatakda ng kasunduan sa bahaging
matatanggap ng magsasaka at ng may-ari ng lupa pagdating ng anihan.

_____________3. NATAPARKA AS AGPOTOB: karapatang ibinigay sa mga

kababaihan ayon sa Saligang Batas ng 1935.

_____________4. THGIE-HORU ROBAL AWL: batas na nagtatakda ng

walong oras na pagtatrabaho sa manggagawang Pilipino.

_____________5. GLANTANGUG AMPASNAB: programang inilunsad ni

Manuel L. Quezon upang maipagtanggol ang labas at loob ng bansa.

Tingnan mong mabuti ang larawan sa itaas. Sa iyong palagay,

ano ang larawang ito? Maari mo bang maipaliwanag ang larawan at
maiugnay ito sa araling tatalakayin natin ngayon?

Sa modyul na ito, tatalakayin natin ang mga pagbabagong naranasan

ng mga Pilipino noong panahon ng Kolonyalismong Amerikano sa ating
bansa at ang mga epekto nito sa pamumuhay ng mga Pilipino.

4
Mga Resulta ng Pananakop ng mga Amerikano
Ang pagdating ng mga mananakop na Amerikano sa bansa ang
nagbigay sa mga Pilipino ng pag-asa para sa minimithing kasarinlan.
Subalit sa bisa na Kasunduan sa Paris, nalinlang na naman ang mga
Pilipino sapagkat nagsimula na namang maging kolonya ang Pilipinas ng
ibang bansa. Bagama’t nangako ang mga Amerikano ng isang
pamahalaang kikilala sa karapatan ng mga Pilipino sa pamamagitan ng
Benevolent Assimilation, nag-alinlangan ang mga Pilipino sa tunay na
layunin ng mga Amerikano sa bansa.

Sa loob ng mahigit apatnapung taong pananakop ng mga ito, malaki

ang naging impluwensya at epekto nito sa pamumuhay ng mga Pilipino.
Maraming pagbabago ang hatid ng kolonyalismong Amerikano tulad ng
mga sumusunod:

A. Pagbabago ng Sistema ng Edukasyon

Maituturing na
pinakamahalagang pamana
ng kolonyalismong
Amerikano ang edukasyon.
Mas pinahusay ang sistema
ng edukasyong ipinakilala ng
mga ito. Naging pormal ang
edukasyon ng mga Pilipino.

Layunin nito ang mga sumusunod:

1. turuan ang lahat na maging mabuting mamamayan ng isang

demokratikong bansa;

2. bigyan ng ganap na edukasyong pang-elementarya ang lahat ng may

wastong gulang;
 3. ituro ang wikang Ingles at ang kulturang Amerikano;

4. turuan ang mga Pilipino na paunlarin ang kanilang pamumuhay;

5. malinang sa mga Pilipino ang damdaming makabayan; at

6. magkaroon ng lupang sakahan ang mahihirap na magsasaka.

Noong una, mga sundalong Amerikano ang nagsisilbing guro sa

mga paaralan. Dahil sa panukala ng Komisyong Taft, ipinagtibay ng Batas
Blg. 74 na nagtatakda ng libreng pag-aaral sa mga paaralang bayan.
Ipinairal ang patakarang edukasyon para sa lahat. Walang bayad ang pag-
aaral at libre ang mga aklat, lapis, at kuwaderno. Nag-utos din ang batas
na ito na magpadala ang Estados Unidos ng mahuhusay na gurong
Amerikano sa Pilipinas.

Noong Agosto 23, 1901 dumating ang may 600 na tunay na mga
gurong Amerikano na kilala sa katawagang Thomasites dahil lulan sila ng
barkong USS Thomas. Sila ang pumalit sa mga sundalong guro. Itinalaga
sila sa iba’t ibang pampublikong paaralan upang magturo sa mga mag-
aaral sa pagbasa, pagsulat, at aritmetika.

Itinakda din sa Batas Blg. 74 ang pagpapatayo ng mga paaralan

para sa mga may gustong maging guro. Ito ay tinatawag na paaralang
normal tulad ng Philippine Normal School. Dahil dito, napunan ang
kakulangan ng mga guro sa paaralan. Nagpatayo ng mga espesyal na
paaralan tulad ng bokasyunal, pang-agrikultura, at pangkalakal.

May mga pinatayo ring paaralang pangkolehiyo. Isa na dito ang

Pamantasan ng Pilipinas na ipinatayo noong Hunyo 18, 1908.

Ginamit sa mga paaralan ang mga aklat na isinulat at nilimbag sa

Amerika. Binigyang-diin ang pagtuturo ng demokratikong paraan ng
pamumuhay. Kung ang simbahan Katoliko ang simbolo ng Espanya ang
paaralan naman ang simbolo ng pananakop ng Amerikano.
B. Kalagayang Pangkalusugan
Isang malaking
suliranin sa panahon ng
mga Amerikano ang
paglitaw ng kolera at
bulutong sa Maynila at iba
pang karatig-pook.
Nagpatupad ng iba’t ibang
paraan ang mga kawani ng
kalusugan upang hindi ito kumalat.

Binantayan ang mga lugar na apektado at ihiniwalay ang mga taong

may kolera. Ibinabad sa isang solusyon na may asidong carbolic ang mga
damit at iba pang personal na gamit. Ipinatapon din ang mga pagkaing
nakahanda sa mga lugar na apektado at sinunog ang mga bahay at agad
nagsaboy ng disinfectant ang ilang bumbero para hindi kumalat ang sakit.
Nagpalabas din ang mga Amerikano ng mga pamplet at iba pang
impormasyon kung paano maiwasan ang iba’t ibang sakit.

May mga panuntunan din sa pagpapanatili ng kalinisan sa

kapaligiran at kalusugan. Bahagi rin ng programang pangkalusugan ng
mga Amerikano ang pagpapatayo ng klinika, pagamutan, at sentrong
pangkalusugan sa iba’t ibang panig ng bansa. Isa sa mga ipinatayong
ospital ng mga Amerikano ang Philippine General Hospital (PGH) sa
Maynila na binuksan sa publiko noong 1910. Dahil sa mga programang
ito, lumiit ang bilang ng mga namatay.

C. Pag-unlad ng Transportasyon at Komunikasyon

Kailangan ang
mabuting paraan ng
transportasyon at
komunikasyon para sa pagpapaunlad ng kabuhayan sa ating bansa kaya
nagpagawa ng mga daan at tulay ang pamahalaan. Nagkaroon ng iba’t
ibang uri ng makabagong sasakyan tulad ng otomobil, trak, bus, at
trambiya. Pinalitan ng trambiya na pinatatakbo ng koryente ang
sasakyang hinihila ng kabayo sa panahon ng Espanyol. Dumating sa
Maynila ang kauna-unahang kotse noong 1903.

Binili ng pamahalaan ang Manila-Dagupan Railway sa mga Ingles

noong 1917. Umabot ito sa La Union papuntang hilaga at sa Albay
papuntang timog. Pag-aari ito ngayon ng Philippines National Railways.

Nilinang din ang mga transportasyong panghimpapawid. Ang unang

eroplano ay dumating sa Pilipinas noong 1911. Nagsimula ang
pangkomersiyong paglalakbay sa himpapawid ng Pilipinas noong 1930.
Ang biyahe nito ay mula sa Maynila patungong Baguio at Paracale. Noong
1931 itinatag ang Philippine Aerial Taxi Company. Noong 1935, ang China
Clipper ng Pan American Airways ay dumating sa Maynila galing sa
California.

Bumuti rin ang paglalakbay-dagat. Madaling narating ang timog

mula sa hilaga sa pamamagitan ng mga bagong sasakyang pandagat.

Naging maunlad din ang komunikasyon noong panahon ng mga

Amerikano sa Pilipinas. Ipinakilala ang makabagong kasangkapan sa
komunikasyon, tulad ng telepono, radio, radiophone, at telegraph. Naging
maunlad din ang serbisyong koreo ng Pilipinas. Nagtatag ang mga
Amerikano ng tanggapang pangkoreo sa bawat munisipalidad.
Pinangasiwaan nito ang lahat na ipinapadala sa koreo tulad ng mga sulat,
8
telegrama, at salapi sa pamamagitan ng koreo o money order. Naging
maunlad ang pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa.

Sa pagpapakilala ng makabagong teknolohiya marami pang

pagbabago ang naganap sa pamayanan. Unti-unting nakita ang kaunlaran
sa pamayanan.
Gawain 1: Itugma ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayari sa sitema
ng edukasyon na pinaiiral ng mga Amerikano. Isulat sa palaso na nasa
itaas kung ito ay sanhi at kung ito ay bunga sa katapat naman na palaso
sa ibaba. Isulat ito sa sagutang-papel.

Sistema ng
edukasyon na
pinairal ng mga
Amerikano

Pagdating ng mga Thomasites Ingles ang gamit sa pagtuturo

Nagsalin sa mga kaalamang Nagkaroon ng mga guro na
kanluranin pumalit sa pagtuturo ng mga
sundalong Amerikano
Umusbong ang mga babaerong Pinayagan ang mga kababaihan
propesyonal at mahihirap na Pilipino
makapag-aral

Gawain 2: Punan ang tsart ng mga gawain o programang pangkalusugan.

Gawin ito sa sagutang-papel.

Programang/Gawaing Pangkalusugan
1.
2.
3.
4.
5.
 Punan ang mga pangungusap sa ibaba upang makabuo ng
mga kaisipan hinggil sa natutuhan. Isulat ang sagot sa inyong kwaderno.

Ang pananakop ng mga (1) __________________________ ay

nagbigay ng iba’t ibang mga resulta sa Pilipino. Una, ay ang pagbabago ng
sistema ng (2) ______________________. Kung saan, ang mga sundalong
Amerikano ang nagsisilbing unang guro sa mga paaralan. Pangalawa, ang
kalagayang (3) _________________. Nagbigay ng iba’t ibang programang
pangkalusugan sa panig ng bansa. Pangatlo, pag-unlad ng (4)
_________________at (5) _______________ upang mapadali ang
pakikipagkalakalan ng ating bansa.

Panuto: Sumulat ng maikling liham pasasalamat para sa resulta ng

pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas kung saan iyong tinatamasa sa
kasalukuyan.

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

____________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

________________________________
A. Panuto. Ipaliwanag ang resulta ng pananakop ng mga Amerikano sa
Pilipinas sa pamamagitan ng pagsulat ng talata na may 15-20
pangungusap. Gamitin ang rubriks sa ibaba upang maging gabay.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Rubriks sa Pagbibigay ng Iskor

Pamantayan 5 3 1 Puntos

Nilalaman Nakapagbibigay Nakapagbibigay Nakapagbibigay

ng mga resulta ng dalawang ng isang resulta
ng pananakop resulta

Organisasyon Malinaw at Hindi gaanong Hindi maayos

angkop ang malinaw ang ang
pagkakasunod- pagkakasunod- pagkakasunod-
sunod ng sunod sunod ng
kaisipan kaisipan

Bilang ng Nakagawa ng Nakagawa ng Nakagawa ng

Pangungusap 10-15 na 5-9 na 1-4 na
pangungusap pangungusap pangungusap

Kabuoan
Panuto: Magsaliksik/magtala ng ilan pang mga resulta ng pananakop ng
Amerikano sa Pilipinas at ibigay ang mga naging epekto nito sa atin.
Isulat sa nakahandang talahanayan ang iyong sagot.

Resulta ng Pananakop ng Epekto sa Pamumuhay ng mga

Amerikano sa Pilipinas Pilipino

13
 Subukin Balikan
1. Tama 1. Manuel Quezon
2. Tama 2. Tenancy Act
3. Mali 3. Karapatan sa Pagboto
4. Tama 4. Eight-hour Labor Law
5. Mali 5. Tanggulang Pambansa
6. Mali

7. Tama

8. Mali

9. Tama

10. Mali
3. Karapatan sa Pagboto

4. Eight-hour Labor Law

Pagyamanin
5. Tanggulang Pambansa
Gawain 1:

Subukin

1. Tama
2. Tama

3. Mali

4. Tama

5. Mali

6. Mali

7. Tama

8. Mali

9. Tama

10. Mali

15
Gawain 2:

Gawain 3:

Isaisip Isagawa

1. Amerikano Maaaring iba iba ang

sagot ng mga bata
2. Edukasyon

3. Pangkalusugan

4. Transportasyon

5. Komunikasyon

Tayahin Karagdagang Gawain

Maaaring iba iba ang Maaaring iba iba ang sagot
sagot ng mga bata ng mga bata

16
Sanggunian

MELCS in Araling Panlipunan Grade 6

Nepomocino, Victor, 2021

Malibago Elementary School/Pola Distruict

Bulaclac, Jessa L, 2021

Teacher I/Biga Elementary School/Pola District

CO Self-Learning Module

https://www.depedk12.com

https://youtube.com/watch?v=wWDoGWeeGIQ&feature=share

https://fdr.blogs.archives.gov

17