Volume 13, Issue 39
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
“Më ’78 kur isha ushtar në kufi në Korçës, u arratisa në
SPECIAL
POINTS OF “Më ’78 kur isha ushtar në kufi në Kor-
INTEREST: çës, u arratisa në
Jugosllavi, por shoku im nga Tirana, djali
 Gjergj Fishta Letter i Mehmet Shehut dhe shoqëruesin e tyre,
ambasadorit…”- Dëshmia e rrallë e ish-
skenografit të
 No Sided articles Operës Uvil Zajmi
and no restriction
Arratisja e Mustafa Korçës, nuk ka qenë një
for our members, arratisje si të tjerat. Sigurisht, e bujshme si të
our guest and our gjitha në atë periudhë, për sfidën, guximin,
mënyrën, mbi të gjitha për alarmin, goditjen
friends. që i jepte kjo ngjarje shtetit prepotent,
agresiv, izolues dhe diktatorial. Por, ajo e
 Latest needs for our Muç Korçës ishte ndryshe: Një djalë i ri 21-
vjeçar, artist, piktor, skulptor, arratiset duke
community and the braktisur pikën kufitare, piramidën, ku e
latest resolutions kishin caktuar të kryente shërbimin ushtarak,
madje bashkë me “Kallashin” që i’a kishin
 Our Free Voice dhënë për të mbrojtur kufirin nga “armiqtë e
jashtëm dhe të brendshëm”! Lajmi befasues
through our words. u përhap me shpejtësi: “Është arratisur… ka
ikur Muç Korça. Ka lënë edhe një letër”.
Sot, pas afro gjysmë shekulli, Mustafa
Korça (Muçi), i rikthehet asaj ngjarje, çastit
kur mori vendimin, letra që la pas, kalimi i
kufirit, duke u gdhirë 21 dhjetori i vitit 1978.
I N S I D E T H I S “U arratisa se më mohuan të drejtën e studi-
I S S U E : mit”, shprehet ai. Mustafai rrëfen qëndrimin
në Jugosllavi, Itali, Belgjikë, jeta në Suedi,
Faqe
MUSTAFA KRUJA (Formimi, karakteri, personaliteti në shoqëri e ne familje) Nga
Korca 1
MUSTAFA KRUJA (Formimi, karakteri,
personaliteti
Faqe në shoqëri e ne familje) Nga Eugjen Merlika
Kruja 1 Turke, në një periudhë vendimtare për formi-
Kanë kaluar plot 50 vite nga ajo mbrëmje e 27
dhjetorit 1958, kur në një klinikë amerikane,
n’afërsitë e ujvarës së famshme të Niagarës
mbyllte sytë përgjithmonë Mustafa Merlika
Faqe
Kruja. Një ndërhyrje kirurgjikale në tëmth, në
Andi 5-7 dukje e thjeshtë, shënoi fundin e parabolës së
9, 12 një jete të ndërlikuar, të filluar në një natë
marsi me stuhi të 71 viteve më parë në Krujën
legjendare të kryetrimit t’Arbërit, të ndërthurur
Faqe me shumicën e ngjarjeve të trazuara të të parit
shtet të bashkuar e të pavarur në historinë e
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
shqiptarëve e të përfunduar në vetminë trish-
tuese të një mërgimi të gjatë nëpër Vënde të
10-14 ndryshme, deri në strehimin mikpritës të
Vëndit simbol të demokracisë.
Declasified, Agim Në qytetin ku lindi kaloi vetëm fëmijërinë, por
Hamiti, Janulla Kruja mbeti në zemrën e Mustafait, jo vetëm si
vendi me të cilin u lidhën kujtimet e para e të
rrapi pashlyeshme fëminore, të shoqëruara nga
portretet e familjarëve, ndër të cilët spikat ai i
nënës me dhimbjen e thellë të largimit të saj të
Adresa Faqe parakohshëm, por edhe sepse emri i saj i u
bashkangjit mbiemrit të tij për të formuar atë
Anetaresimi 36 tog fjalësh, që do të dukej në dokumentin më
të rëndësishëm të historisë shqiptare, duke u
bërë një pikë riferimi në jetën politike,
shoqërore e kulturore të Shqipërisë.
L I F E ” J E T
pastaj në SHBA. Dëshira për të takuar
lojtarët e “Partizani”-t në Malmo, ku ai u
ndesh edhe me djalin e Enver Hoxhës e
Gani Kodrën, me valltarët e Ansamblit
Shtetëror të Këngëve dhe Valleve
Popullore në Hamburg dhe në Goteborg,
etj. Muçi ruan ende letrat, kartolinat,
dokumente, foto të rralla të kohës. Nuk ka
ndryshuar, është ai Muç Korça i qetë, me
një gjykim e arsyetim të matur. “Para ca
kohësh isha në Resnje të Maqedonisë,
qyteti ku
Mustafa Korca
qëndrova pas arratisjes. Nuk kisha qenë
asnjëherë më parë”, tregon ai në këtë
September 26, 2022
A E R E
intervistë.
Z. Korça, ju kujtohet cila ishte atmosfera në
Shqipërinë e viteve ’70-të, pra para arratisjes
suaj?
Pas viteve ’70-të, shpresat drejt Europës u
mbyllën për të gjithë, veçanërisht për rininë
dhe ëndrrat e saj. Izolim total, situata
ekonomike dhe ajo politike ishte agresive, më
e rënduar se kurrë. Në veçanti, lufta kundër
shfaqjeve të huaja, ndihej në të përditshmen,
punë, shkollë, kudo.
Ju keni kryer Liceun Artistik, por nuk ju lanë
që të diplomoheshit, çfarë ngjau?
Nga viti 1971 deri më 1975-ën, vazhdova
Liceun Artistik “Jordan Misja”, në Tirana, në
degën e skulpturës. Pa dashur të mburrem e të
flas për veten, për hir të vërtetës më duhet të
them se unë isha ndër më të mirët e klasës,
bashkë me Agim Mujon. Pak muaj para
diplomimit pati një ngjarje, më dënuan për
sjellje liberale, shfaqje të huaja, pasi isha tip i
hedhur, i shkathët, modern. Këtë më nxorën
si pretekst, edhe pse kisha bërë gati etydin si
mbrojtje diplome, por nuk më lanë ta mbroja.
Një egoizëm i pashoq nga drejtori Ruhi
Në moshë ende të njomë, n’agim të djalërisë,
mori rrugët e botës për të studjuar, më parë në
Janinë e më pas në kryeqendrën e Perandorisë
min e vetëdijes kombëtare dhe themelimin e
Shtetit shqiptar. Djaloshi nga Kruja i kaloi me
sukses të gjitha provat shkollore, duke ngjitur
një nga një shkallët e dijes, në sajë të një
vullneti të hekurt, të një zgjuarsije mbi nor-
malen e të një vendosmërie të pazakontë për
të arritur synimet. Këto ishin disa nga tiparet
më të spikatura të personalitetit të fortë të
Mustafa Merlikës. Një ligj madhor hipotetik
kompensimesh të mundësive potenciale e të
kushteve reale, në rastin e tij ndoshta
shërbente si një shtysë e fuqishme për të
shkuar përpara.
I lindur në një familje të mesme krutane, pa
ofiqe e pa pasuri, i vetëdijshëm se vetëm me
forcat e tij do të hapte rrugën e jetës, u shqua
që në të ri për horizontin e gjërë të interesave
kulturore në fusha të ndryshme të dijes.
Poezitë e Naim Frashërit, “ lyriku shqiptar mâ
i kënduemi, mâ i ndiemi, mâ i kuptuemi e mâ
i çëmuemi” e traktati i Sami Frashërit, “mâ i
madhi dijetar qi ka pjellë deri sod raca e
jonë”, mbi Shqipërinë e mbanin të lidhur me
vendin e lindjes, por frëngjishtja e mësuar
heret i hapte horizontet e Iluminizmit, e fuste
në shtigjet e eseizmit të shekullit 17 (La
Bruyère, La Rauchefoucauld), madje dhe në
teoritë e socializmit. Shkolla turke që ndiqte i
 P a g e 2 O u r W o r d s

“Më ’78 kur isha ushtar në kufi në Korçës, u arratisa në Jugosllavi, por shoku im nga Tirana, djali i
Pashari. M’u bë një padrejtësi e madhe, pa ndarë nga jeta.
asnjë arsye. Dhe kulmi ishte kur më Më caktuan
caktuan në Mirditë, si disenjator. Një Punoja si skenograf bashkë me piktorë të në Nikolicë
emërim absurd, vetëm me shkollën e njohur si Hysen Devolli, Gjergji Marko, në kufi me
mesme, pa marrë diplomë, që ishte veprim Niko Progri e K. Dilo. Kam realizuar Greqinë, që
ilegal. Dy ditë qëndrova në Rrëshen, në skenografinë e baletit “Tokë e pamposh- ishte zona më
Shtëpinë e Kulturës, dhe u ktheva në tur”, “Karnavalet e Korçës”, etj. Gjatë asaj e keqe. Dërgi-
Tiranë. Kujtoj një drejtues, Gojard Daia, periudhe, punoja edhe me relieve të sfond- mi im atje
njeri i mirë, më ka ndihmuar të më merrja eve të sallave të kongreseve, me polisterol, ishte si
dokumentet gjë e cila u bë e mundur që të ku isha bërë profesionist. dënim, pasi
filloja punë si skenograf në Teatrin e nga Tirana
Operës në Tiranë. E megjithatë, ju priste edhe shërbimi për mua
ushtarak apo jo? kishte ardhur
Si u bë e mundur të fillonit punë si skeno- një relacion jo
graf në Teatrin e Operës? Isha 21 vjeç, shtator 1978, papritur më i mirë. Unë
vjen fletë-thirrja për të kryer shërbimin e reagova dhe
Që të nisja punë në Teatrin e Operës dhe detyrueshëm ushtarak. Në mënyrë fla- para se të
Baletit, ishte tejet e vështirë, por ajo gjë u grante nuk më lanë kohë as të ankohesha, niseshim, vjen
bë e mundur në vitin 1976 dhe për t’u gjë e cila ishte një formë për të më mbyl- një ushtarak,
sistemuar aty me punë më ka ndihmuar lur gojën, e larguar nga puna dhe nga Kapllan Mati
shumë drejtori atëhershëm, Xhemil Simix- Tirana. Gjithçka ndodhi brenda pak ditëve dhe më thotë:
hiu, njeri fisnik, liberal, që në mjaft raste dhe më dërguan ushtar në Korçë, 27 muaj “Ushtar
më ka mbrojtur nga sulmet e Sekretarit të në kufi. Ishte befasi nuk e prisja as unë, as Korça, do të
Partisë. Babai kishte punuar shumë vite si familja. Tre muaj karantinë u mërzita, një shkosh në
rrobaqepës aty dhe më 1976-ën, ishte tronditje e madhe psikologjike. Goricën e
Madhe ku do qëndrosh vetëm një muaj, pastaj do të vish si disenjator në
degën ushtarake në Korçë”, gjë e cila më gëzoi dhe më qetësoi disi.
Ndërkohë, e kishit menduar ndonjëherë që do të arratiseshit?
E kisha ndarë mendjen që do të arratisesha, por nuk e kisha diskutuar
kurrë me njeri, as me miq, shokë, madje as atyre të familjes nuk u kisha
thënë gjë. Kisha folur pak vetëm me një shok, Ilir Melo, edhe ky nga
Tirana. Iliri ishte djalë i pashëm, me të atin ambasador, kishte lindur në
Çekosllovaki.
U bëmë shokë në ato muaj, iu hapëm njëri-tjetrit, kishim të njëjtin
mendim, të arratiseshim. Pas një jave, kur unë u arratisa e kishin thirrur
ata të Sigurimit dhe e kishin pyetur: “Ke folur me Mustafain? Çfarë keni
diskutuar, të ka thënë se do të arratisej”?! Ai ishte përgjigjur: “Jo jo,
asnjëherë nuk kemi diskutuar për një gjë të tillë”.
E keni takuar më pas Ilirin?
Si fillim desha të them se me Ilirin, pasi të arratiseshim, kishim lënë të
takoheshim në Paris, një ndër netët kur hëna të ishte e plotë, takime
futuriste, fantazi e moshës. Por, kur na ndanë në reparte të ndryshme,
qëlloi që ai nuk ishte në një pikë me mua. Kështu unë ika, u arratisa nga
fshati Goricë e madhe, kurse ai nuk mundi.

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

Anyone fidgeting the numbers Will it ever be declassified

lately in US inflation? Every- who killed the Pres of
one knows it except the oli- Chameria in Nether-
With the right support everything is lands? Was it the Trump
garchs... Nordstream
possible
much?
in America….True
Eu again dependent
commonof admin? Was it the former
southern Balkans
American
electricity
fighters...
and solar sec of state private par-
fields that must be built quickly... ties?

Power lines in a massive electrifying Eu-

rope can solve the modernization of the
Balkans and eliminate old and new dicta-
torships in the Balkans...2022-2023
Ismail Qemali vlora A hero in the ground!!!
Po su bashkuan kokat sbashkoen toakt You all pick the locals are angry...
Why are locals stopped?

Reçensë mbi vëllimin me poezi “Ishulli i fjalëve” të autorit Nikollë Loka

Reçensë mbi vëllimin me
poezi “Ishulli i fjalëve”
të autorit Nikollë Loka
të përkryer, i cili për të
është
e tërë bota. Sytë, pasqyra,
burimi… nuk janë tjetër
veç
rrëfyes që na josh ta
shijojmë me kënaqësinë
maksimale
botën poetike në të cilën ai
është i përfshirë. Parimi
estetik
prin në këto krijime ku
herë shohim njeriun poet
dhe herë
poetin njeri: “…me
mëshirën si virtyt / dhe me
faljen si
detyrë”. Pranëvënie të e një telajo të zgjeruar natyrore, Qëllimet humaniste dhe prirja që ai të bëhet këtu peshon me një tjetër masë
tilla i referohen bash- 6 Nikollë Loka ekzistencialiste i tejka- njësh me të gjithë pasi
këekzistencës një peizazhi, ku në vend të penelit lojnë shumëfish ato per- njerëzinë në mënyrën autori na njeh me synime që
së dy botëve, si të dhe ngjyrave, autori sonale dhe se si e jeton dhe e vetëm poetikisht mund t’i
kundërtat e së njëjtës përdor ndjenjën dhe fjalën. Kjo lënë vend për interpretim përjeton një cikël realizojë. Përsëritja e historisë së
pjesë, e cila si telajo fjalësh nuk është të shumëfishtë. javor, apo njërën nga fillesës së jetës njerëzore,
rezultat sjell përsos- tjetër veçse tregues i një mjeshtëri Cikli pasues “Në shtatë ditët. Referimi ndaj kupto: mëkatit njerëzor, në një
mërinë. Poezitë e këtush- artistike, nga e cila ditë udhë” përshfaq si në elementeve tjetër tokë, qoftë ajo edhe
me vijnë me dalin në sipërfaqe vlerat e një poeti një kozmogonike dhe Hëna, përbën një gjetje të bukur
trajta të shumta di- që luan me kontrastet pasarelë shtatë ditët e antike për të treguar se njeriu
alektore të cilat nuk ia dhe paralelizmat. Të duket se javës. Autori, në emër të krijojnë tabanin nuk ndryshon kurrë, dhe po ashtu
zbehin bukurinë tashmë nuk flet poeti por kohës, në ekzistencial të fillesës kurrë nuk vë mend nga
krijimeve, përkundrazi, i natyra. Prirjet filozofik vënë në pah emër të së shkuarës e të së kur asgjë nuk ishte mësimet e nxjerra në histori.
shërbejnë autorit për t’u botën e tij që shpesh ardhmes, i referohet së siç sot është. Mëkati dhe njeriu, një binom
shprehur bëhet transparente. Poezia “S’e di” tashmës, “Mëkati i dytë”, vjen ku njëri nuk mund të imagjinohet
në një mënyrë ndryshe, është njëra nga ato që ashtu siç janë të sendërtu- si cikël i gjashtë. pa tjetrin. E megjithatë,
qoftë edhe gjuhësisht. konfirmojnë kredon poetike ku idea ara brenda tij jo vetëm Imagjinata njeriu e ngushëllon veten në
Pason cikli i katërt “Një e kërkimit të dritësimit renditja poetike vjen herë në besimin tek Zoti, qoftë
vështrim hëne”, cikël i me anë të qiriut, zbulon brendi por edhe manierat e vepri- trajtën e rrëfimit e edhe në fjalë të urta që e mbushin
cili mendore e shpirtërore që meve në secilën ditë jave. herë në trajtën e me besim. “Mbahemi
në fakt të jep përshtypjen tejkalojnë qëllimet personale. Vërehet ëndërrimit. Verbi humnerash pa e ditur, / se fati po
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Power up Europe? Remove granoff Rama veliaj mas line up towers all in one month with mass employment...

Reçensë mbi vëllimin me poezi “Ishulli i fjalëve” të autorit Nikollë Loka

vdekjes. “Me një prill”. Sht- fryma”) si qelizë e jetës e cila shkon
na shtyn në një rrëpirë…” në shi e herë në mur. Konsideroj se E gjithë prona e tij është egu i verbër si si një hapje-mbyllje qepallash.
Ky diskurs hap portën e diskutimeve për dilemat e poezia “Fjalët prej kjo: guri dhe eshka nga e metaforë e theqafjes Pavarësisht të gjithave, uni
mëdha ujë” shfaqin qartazi misionin e tij jo cila shfaq këshillën e është aq i rëndësishëm për t’u ndërtuar
Ishulli i fjalëve 7 thjesht si poet por si ndez zjarrin. Poezia mbar- njeriut të mirë për dhe respektuar, pasi
të së panjohurës, ashtu si vetë jeta, fati, arti të cilët misionar i fjalës. Autori shkruan me on me një moralizim të të mos pësuar ndërsa ai është vetë qenia e njeriut. Sprova më e
duam ujë, e ngjyros fjalën, e fuqishëm mendimi pozitiv mirë e tij është dita e
t’i posedojmë maksimalisht e jemi aq të vegjël për të hedh atë në ujravara dëshirash (“Do mbi dilemën nëse duhet të shfaqet kur autori vështirë, tatëpjeta: “…U rrëzuam, / kur u
ditur më shumë se ajo që na ofrohet: “…e shkuara s’më të shkruaj me ujë”) dhe jemi a duhet të kemi: “… vargëzon: “…Mendo vramë e kuptuam,
kujtohet, / të ardhmen nuk e njoh... ”. Koha, pluhuri i e gjitha kjo zhvillohet brenda një një veç ujë e shih një / na dhëmbi, / por duruam / e nuk ikëm
saj, trilli që nuk fle. Larmia zjarr / që del prej gurit të det!”, sepse mjafton nga vetvetja…”.
ngadalësimi i hapave renditen herë si këngë e herë si figurative prek kulmin me zemrës, / nuk duhet ta 8 Nikollë Loka Qartësia e shprehjes u jep poezive
elegji. pastërtinë e fjalës si kumt dhe ndrrosh / të kemi qoftë edhe kuptimshmëri të lartë
Autori flet mes kontraste kohësh, realitetesh, ndijimesh ndjenjës si qëllim. as me flori!” vetëm njërën nga dhe kësisoj ato bëhen të dashura dhe të
dhe përjetimesh. Tema të tilla tregojnë kulturë poetike “Ajo urë...” vijon me krijime ku Vetvetja, egoja përballë dashuritë: “…tokën, prekshme. Në
për përvijëzohet dëshmia çmimit të jetës dalin si detin a qiellin!”. dalldisjet e ndërdijes poeti fluturon herë
përqasje meditative: “Nën këtë nënqiell / pesë mbretëri se rruga e artit është pafundësisht e triumfe Cikli i nëntë “Murg verbërisht e herë të
kapërcehen…”. bukur. “E jeton një çast” të vlerave njerëzore në mbi një fjalë e mbi tjera me mend, për të prekur caqet e
I shtati cikël, “Do të shkruaj me ujë”, e gjen autorin është kulmim me hamendësime joshjen e pafund prej një varg” koshiencës për të cilën
në lojë me fjalën. Ai luan me të në kuptimin e përsos- imagjinare të ndjenjave. mashtrimesh hapet me poezinë që ai din dhe dëshiron të dijë sa më tepër.
mërisë Autori herë struket e herë bëhet i e makiazhesh të rrejshme. tregon rëndësinë Koncepti i njohjes
estetike, duke e tjetërsuar herë në ujë e herë në ajër, dukshëm teksa kalon në Himn për të vërtetën do ta fundamentale të së vetvetes na kujton misionin ekzisten-
herë lumin e jetës, të pendesës dhe të quaja krijimin me titull momentumit (“Vjen cialist se njeriu pa
 P a g e 4 O u r W o r d s

“Më ’78 kur isha ushtar në kufi në Korçës, u arratisa në Jugosllavi, por shoku im nga Tirana, djali i
Sot Iliri ndodhet në SHBA dhe më 1996,
në Nju Jork, krejt rastësisht në një lokal
(Bar-Kafe), i kishin folur për mua dhe ai
kishte pyetur e u takuam. U përqafuam
me shumë mall. “E shini këtë burrë, – u
tha miqve që ishin aty, – vetëm unë e
kam ditur që ky do të arratiset”. Aty më
tregoi se çfarë kishte ndodhur pasi unë u
arratisa.
Si e kujton kur ju dërguan me shërbim
në Goricë të Madhe?
Na hipën në një automjet dhe na çuan në
pikën kufitare, rreth 1 orë larg Korçës,
Goricë e Madhe. Si ushtarë të rinj, na
shoqëruan të shihnim brezin kufitar,
klonin, duke na ngjitur në Malin e Thatë.
Na informuan për kushtet e shërbimit, ku
dhe si do të kryhej. Kishte disa të tilla:
“Shërbim sekret”, ai me lëvizje në brezin
kufitar dhe “Shërbim pike”. Më dhanë
armën dhe 300 fishekë. Aty ishim rreth 15
ushtarë.
Si e kujton arratisjen?
I kam të fiksuara të gjitha minut pas
minute, sikur të kenë ndodhur dje. Ka
qenë ora 4 e mëngjesit kur mora shërbi-
min, ishte i pari shërbim, (“Shërbim pike”,
quhej), natë e errët, i vetëm, tmerr…!
Mendoni: nga Tirana, roje në kufi…! Ishte
data 21 dhjetor 1978, rreth orës 05:00,
ende pa u zbardhur, pak mjegull, ftohtë…!
Vendosa të arratisem. Braktisa shërbimin, frikë.
kujtoj piramidën e shkruar në dy faqe dhe
me ‘kallashin’ në dorë, kalova gardhin E dije ku po shkoje, fshati, zona se cila ishte
kufitar që ishte i ulët, 1 metër. Kur na më afër?
patën treguar zonën, e kisha fiksuar duke u
orientuar me pikën kufitare jugosllave, Asgjë nuk dija. Në Stenjë, stacioni i Policisë
rreth 300 m. larg. (Para se të merrja ishte një shtëpi e vogël, ku një polic më nderoi
shërbimin atë natë, lashë një letër aty, nën me dorën lart, se më pa ushtarak, “Komshia,
batanijen e krevatit tim). komshia”, ishin fjalët që më tha. Më futën në
një dhomë. Pas një gjysmë ore erdhën të gjithë,
Ndoqa një rrugë të drejtë me zhavorr, ishte me shefin në krye. I kishte kapur paniku. Pas
në zbritje dhe deri ku fillonte asfalti, nuk pak më sollën një përkthyes, Bashkim Avdyli,
kishte asnjeri. Stenja ishte fshati më i kosovar, shumë djalë i mirë që kryente shërbi-
afërt, rreth 1 km. Kështu në pak çaste, e min ushtarak aty. Më kërkuan armën, unë
kisha kaluar kufirin dhe ndodhesha në refuzova, por Bashkimi më afrohet: “Hej
Maqedoni. Isha krejt i mpirë, më dukej e shqipe, dorëzoje dhe kërko azil”, më thotë ai.
pabesueshme, madje si ëndërr, më shkonin
djersë të ftohta, emocione të forta, por jo E kuptuan që isha arratisur, por ndonjë ushtar,

Biggest Heist on private land continues to

happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??

“Më ’78 kur isha ushtar në kufi në Korçës, u arratisa në Jugosllavi, por shoku im nga Tirana, djali i
nuk kishte ndodhur më parë të ishte në hotelin “Kitka”, ku isha unë. Më njof- pasoja të rënda.
arratisur aty. Më sollën për të ngrënë, tuan ata të recepsionit duke më treguar Nga Resnja më çuan në Shkup, ku
djathë të bardhë, vezë. Kam qëndruar 9 pasaportat e tyre që i kishin lënë aty (në qëndrova 1 muaj në një konvikt gjimnazi. Vëllain e madh që ishte ushtarak, e kishin
ditë si në një gjysmë izolimi në një recepsion), kur kishin bërë regjistrimin. Më dhanë një “Liçna carta za stranac”, një çmobilizuar dhe e çuan me punë si punëtor në
bodrum, por të gjithë ishin dashamirës dokument për të huajt. Duke shëtitur në Uzinën “Dinamo”; motrës Monda, nuk i dhanë
me mua. Natën e Vitit të Ri, më ftuan I pashë fytyrat e tyre, por nuk i njihja. “Mos Shkup, në një dyqan veshjeje, takoj të drejtë studimi, madje e ndau edhe burrin, si
të shihja televizor. Pastaj më çuan në dil, qëndro në dhomë se i ke përballë. rastësisht një person. M’u kujtua, që në “me biografi jo të mire”, meqë nga ana e tij, ai
Resnje, fillimisht në një stacion policie, Sidoqoftë, je në vrojtimin tonë, të ruajmë Resnje atë e kishin sjellë si oficer special, kishte një vëlla komunist.
pastaj më vendosën në një hotel, ne, por mos u largo se Sigurimi i Shtetit për të më marrë në pyetje.
“Kitka”, quhej, në një dhomë në katin e Shqiptar, mund të rrezikojë”, më këshilluan Vëllain tjetër, Afrimin, e hoqën nga Ansambli i
tretë. autoritetet jugosllave që më kishin në Sa më pa, më njohu, më pyeti shqip: “Muç, Shtetit dhe e dërguan në Kombinatin e
mbikëqyrje, të cilët ishin shumë liberalë. çfarë bën, si je, si ndihesh”? U habita dhe e Ndërtimit “Josif Pashko”; motrën tjetër që ishte
Po te letra që kishit lënë te krevati juaj, pyeta: flet shqip, se në Resnje nuk më ishte mësuese në fshatin Kallmet të Lezhës, e hoqën
çfarë kishit shkruar dhe kujt ja adreso- A u përcoll me bujë arratisja juaj aty në shfaqur se dinte shqip. “Jam serb i Koso- dhe e lanë dhjetë vjet pa punë. Pa asnjë
je? Resnje? vës”, më tha e më tregoi se kishte studiuar përkrahje, njeri nuk i fliste, as daja, halla, të
për gjuhën shqipe. “Më vjen keq për ty, afërm, nuk vinin në shtëpi. Ndërsa lagjja i
Në ato dy faqe letër që i shkrova në As gazeta lokale, radioja, Tv, nuk kishte mos shko në Amerikë, ajo të ha, rri, qëndro vëzhgonte, i ruante vazhdimisht. Memorie.al
mbrëmje, para se të merrja shërbimin, dhënë asnjë lajm për arratisjen time. Në afër Europës”, më këshilloi me shumë
ia adresoja shtetit, me emra dhe detaje qytet dilja, shëtisja me Bashkimin. Kur të dashamirësi. VITAMINA D
për të gjitha padrejtësinë që më ishte jepnin azil, jugosllavët nuk të kthenin, aq FAMA DHE E VËRTETA...
bërë, duke filluar me shkollën, më shumë për një ushtar të arratisur. Ligji i Kur u larguat nga Jugosllavia? SHEFQET DELIALLISI
mosdhënien e së drejtës së studimit dhe emigrantit më mbronte. Më dërguan në një
se ajo që kisha bërë, nuk ishte një dyqan ku më blenë veshje dhe më propozu- Qëndrova dy muaj në Shkup, ndërkohë që Në epokën që jetojmë, shpërthimi i informacio-
arratisje politike. Këtë të fundit, pra se an të filloja punë si disenjator në Resnje, te në fillim, kisha kërkuar të largohesha nga nit ka tejkaluar mundësinë e përpunimit të tij.
nuk ishte një arratisje për motive firma e njohur “Agrofllot”, por nuk prano- Jugosllavia. Në pak kohë më erdhi mirati- Jo gjithçfarë thuhet duhet të besohet, veça-
politike, e bëra që të shpëtoja sa të va. mi. Më çuan në Beograd, në një kamp nërisht për shëndetin, kur informacione pa
ishte e mundur familjen time. azilantësh politik, ku gjeta edhe dy shqip- fund na vijnë si dogma. Rasti klasik është
Sa qëndrove në Resnje? tarë të tjerë. Qëndrova vetëm pak ditë aty, "fama" e vitaminës D.
E vendosa nën batanije të fjetores dhe e më pas na hipën në një makinë dhe na PAK HISTORI...
kam mbyllur me fjalët: “Përshëndetje Aty qëndrova dy muaj. Më siguruan dërguan në Sezhama, një fshat në kufi me Biokimisti dhe nutricionisti britanik Sir Edward
nga i arratisuri Muça Korça”. Më vonë ushqime, një paketë cigare në ditë dhe 20 Italinë, afër Triestes. Mellanby, në vitin 1919 zbuloi vitaminën D,
kam mësuar se deri në Tiranë kishte mijë dinarë. Vetëm dy-tri herë më kanë rolin e saj në parandalimin e sëmundjes së
mbërritur informacioni se çfarë kisha marrë në pyetje, me të zakonshmet: “Çfarë Na lanë aty dhe na thanë të kalonim natën rakitit që në atë kohë njihej si 'sëmundja an-
shkruar. Madje, Sigurimi Shtetit kishte të shtyu, pse ike, etj.”. Flisja fare i qetë, kufirin. Gjatë qëndrimit në Jugosllavi si gleze' mbasi ishte shumë e përhapur në
hapur fjalë se: Muç Korca është arres- duke i shpjeguar qëllimin arratisjes sime. azilant, më kishin dhënë një letër-njoftim, Britaninë e Madhe. Nga ajo kohë deri disa
tuar, duke treguar si fakt çantën time, Nuk kërkova të dilja në Tv: pasi siç ju por, meqë do kaloja në Itali, ma morën. dekada më parë, vitamina D është përdorur
atë ushtarake që e lashë kur u largova. thashë, doja të shpëtoja sa ishte e mundur, Muaji prill mund të ketë qenë. kryesisht për trajtimin dhe parandalimin e
Por asgjë nuk ishte e vërtetë, ishim apo më saktë të mos e rëndoja më shumë sëmundjeve të kockave, rakitit dhe osteomalac-
vetëm makinacionet e tyre. familjen time në Tiranë. Ndërkohë që ju “kishit çarë ferrën”, si e isë. Vlerë e pa diskutuashme e vitaminës D ka
përjetoi familja arratisjen tuaj, çfarë ndodhi qenë dhe mbetet sigurimi i shëndetit të
Kur ishte në Resnje, a patët frikë nga Nisur nga kjo, unë u thoja se: jam arratisur me të? kockave, por...
vetëm të vazhdoj studimet, jam artist, dua
ndonjë reagim i shtetit shqiptar, pra që VLERA TË REJA...
mund t’ju kthenin? jetën time private, etj., gjëra të kësaj natyre, Ne ishim 5 fëmijë, 3 djem dhe dy vajza, Pafund vlera të reja të vitaminës D pretendohet
pa sfond politik. Çdo ofertë që më bënë nuk banonim në “Rrugën e Kavajës”. Unë isha i se janë zbuluar dekada e fundit : vitamina D
Frikë nuk kisha, por nuk e përjashtoja e kam pranuar, sigurisht jo me detyrim, as katërti. Kam qenë djalë i hedhur, por jo i forcon imunitetin, shmang depresionin, pakson
mundësinë se çdo gjë mund të ndodhte. presion psikologjik e fizik. Më shihnin të ri, zhurmës, i qetë në përgjithësi. Se çfarë riskun për sëmundje të zemrës, diabetit, vesh-
Në një ditë, në Resnje erdhën aty dy nuk dyshonin për asgjë. kishte ndodhur me familjen time, jam kave, kancerit, parandalon sëmundjet autoim-
kamionë ‘TIR’ të transportit nga informuar pas disa vitesh. Edhe ata ishin mune, goditjet në tru, ndihmon në trajtimin e
Shqipëria dhe shoferët fjetën atë natë Çfarë ndodhi më tej? befasuar kur u kishin thënë e më pas patën astmës, hipertensionit, artritit, migrenës, tu-
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 5

MUSTAFA KRUJA (Formimi, karakteri, personaliteti në shoqëri e ne familje) Nga Eugjen Merlika
çastet e jetës së tij vetiake, familjare e shoqërore, me fjalët “Le të qëndrojë Zogu edhe njëqind Shqipëria kishte vetëm një rrugë shpëtimi:
jepte mundësi të depërtonte në
ishte një motiv krenarie për gjthë fisin e Merlikve vjet të tjera në qeverisjen e Shqipërisë…”; mobilizimin e të gjitha forcave të shëndosha të
fushat e gjëra të kulturës arabe,
që e deshi deri n’adhurim “Lalën” e tij. Në vitet e në nëntor 1941 kur mori përgjegjësinë e Kombit nën drejtimin e Mbretit të mërguar. Që
persiane e orjentale në përgjithësi.
gjata të mërgimit, në “vetmitoret” e Egjyptit, të qeverisë nën pushtim me të vetmin qëllim nga shtëpia e Kapidan Gjonit në Shkodër niset
Italisë, të Francës apo të SHBA ai i thonte motrës për të shmangur një fitore të komunizmit mesazhi për kundërshtarin e shumë viteve: “ Si
Me këtë pasuri kulturore në mëndje,
Haxhire apo djalit Bashkim, të vetmit familjarë n’Atdheun e tij; më 28 nëndor 1942 kur i mue si Kapidanin e Mirditës do t’na kesh
në moshën 23 vjeçare, u diplomua
pranë, që ta thërrisnin “Lalë”. Kështu, thonte ai, më priu demostruesve në Vlorë me flamurin në bashkëpuntorë e përkrahës!”. Ishte dora e
në Mylkijen e famshme të Stambol-
duket se kam pranë gjithë familjen e fisin…Ishte një dorë; në janar 1943, kur dha dorëheqjen si shtrirë Mbretit dhe njohja e vetëdijshme e rolit
lit për Shkenca politike e adminis-
formë vetë hipnotizimi për të lehtësuar sado pak Kryeministër në shenjë thyerjeje të bash- dhe aftësive të tij, jo për komoditet politik apo
trative. Veprimtaria atdhetare, e
dhimbjen e thellë që kishte në shpirt. Ndershmëria e këpunimit me italianët; më 1952 kur i u përfitim vetiak, por për një bindje të thellë se
nisur me shkrimet në fletoret turke
tij admirohej nga miqtë e bashkëpuntorët por drejtua Departamentit Amerikan të Shtetit kjo ishte rruga e shmangies së një katastrofe, të
të kohës, që nga ai çast trupëzohet e vlerësohej edhe nga kundërshtarët. Ndershmëria për strehim politik, duke argumentuar arsyet cilën ai e kishte paralajmëruar në të gjitha
merr formë me kthimin n’Atdhe e
ishte korrektësi e përkryer në marredhëniet me të e qëndrimit pro boshtit në luftën e dytë mënyrat. Para këtij synimi të gjitha vlerësimet,
mospranimin e postit të
tjerët, por ishte edhe respekt i bindjeve që ai i botërore. qëndrimet, mëritë e së shkuarës liheshin mënja-
zv.guvernatorit të një province të
shfaqte hapur në lojën e ndërlikuar të politikës. Ka në, i dorëzoheshin kohës e historisë. Ishte pa
Perandorisë. Mbi veprimtarinë e
mbetur proverbiale korrektësia e tij në kuadrin e Sa i vendosur ishte të mbronte bindjet e tij dyshim një tregues burrërie e shqiptarizmi,
Mustafa Krujës në fushën politike,
jetës bashkëshortore. Në “Kujtimet e vogjlisë e të politike, shkencore apo morale, po aq i ashtu siç kishte qënë, një vit më parë, mbrojtja
të studimeve gjuhësore e historike, e
rinisë” tregohet një episod i një bisede të autorit me gatshëm ishte t’i diskutonte ato hapur, e tezës se Shqipëria e bashkuar me Kosovën në
mbi mendimin e tij politik folën
Luigj Gurakuqin e At Gjergj Fishtën, në një ndershmërisht. I ndjeri Mark Temali më gjysëm lirie ishte më e pranueshme se ajo pa
studjuesit e shquar në Konferencën
restorant të Parisit, pikërisht mbi këtë temë. Luigj tregonte në kampin e Gradishtës se si një Kosovën në liri.
shkencore përkujtimore, të mbajtur
Gurakuqi ishte beqar, ishte një burrë i hijshëm, bisedë prej dy orësh me ish kryeministrin e
në Tiranë, në ditën e 50 vjetorit të
shpirtmadh, i lakmuar nga gratë. Në jetën e tij kishte kthyer nga një kundërshtar të Kjo ishte me pak fjalë figura e Mustafa Krujës,
largimit të tij nga jeta tokësore. Un
vetiake, sidomos n’Itali këto të fundit nuk i mun- Qeverisë në një bashkëpuntor të saj, duke mbi të cilën është hedhur sistematikisht balta e
do të mundohem të ravijëzoj këtu
gonin. Megjithëse Luigji për Mustafain ishte një pranuar detyrën e federalit në Korçë. shpifjeve dhe diskreditimit. Ajo është e lidhur
portretin e njeriut Mustafa Kruja, një
idhull ai nuk i a kursente kritikat n’atë drejtim e me një epokë, tashmë të largët, me një
portret i skalitur më së miri nga
shoku, “i martuar me Shqipërinë”, i kujtonte atij Mbas fjalimit në kinema “Savoja” me titull mendësi, një mënyrë të konceptuari të çështjes
autoritete të kulturës shqiptare si
“gabimin” që kishte bërë, duke krijuar familje në “Në hullí të historisë” qe i gatshëm të priste shqiptare, në një nga periudhat më të
Ernest Koliqi, Karl Gurakuqi, Tahir
një Vend në të cilin shpesh pasojat e veprimeve të këdo që dëshironte të bisedonte sy më sy ndërlikuara të një shekulli të shënuar nga
Kolgjini, Lazër Shantoja etj., që e
politikanëve binin mbi familjarët e tyre. Por për me të për problemet e Vendit dhe rrugët e tragjedi të të gjitha niveleve. Ashtu sikurse ajo
njohën nga afër e bashkëpunuan me Mustafain familja ishte institucioni më i do- zgjidhjes së tyre. Nuk kishte paragjykime mendësi, në tërësinë e saj, po ashtu edhe ajo
të.
mosdoshëm e më i respektuar në jetën e njeriut, një t’asnjë forme, prandaj ishte i gatshëm të figurë presin sot një rivlerësim objektiv e të
detyrë së cilës nuk duhej t’i shmangej në çfarëdo dëgjonte pikpamjet e të tjerëve, të çdo paanshëm, nga sita e historisë së vërtetë. Fat-
Un kam fatin të mbaj në deje gjakun
rrethanash. Kështu vrejtjes së të birit, Petritit, mbi moshe, të çdo sëre, të çdo krahine, të çdo keqësisht strukturat shkencore, politike, kul-
e tij, jam nipi i lindur n’atë vit në të
papërshtatshmërinë e aktit të martesës në periudhën bindjeje politike, mjaft që t’i shërbenin turore të Vendit tonë nuk janë ende në gjëndje
cilin ai u largua përfundimisht nga
e luftës, ai i u përgjigj me një letër të gjatë në të çështjes shqiptare. t’a bëjnë, ato mbeten të ngujuara në kullat
Atdheu. Isha vetëm pesë muajsh,
cilën mbronte tezën se luftërat nuk kanë qenë ideologjike të mendimit komunist. Konferenca
kur gjyshi u nis me nxitim për në
asnjëherë, në historinë e njerëzimit, pengesa për Ishte një njeri që i pëlqente rregulli në jetën përkujtimore në sallën Balsha të Hotel Tirsanës
Austri, ku xhaxhai im i vogël,
martesat e njerëzve dhe lindjet e fëmijëve. Kështu e zakonshme dhe serioziteti në punë. I qe një hap i fuqishëm n’atë drejtim. Kumtesat e
Besimi, ishte shumë i sëmurë në një
ngulmimi i tij arriti synimin t’a martonte të birin me përkushtohej skajshmërisht çdo lloj ak- mbajtura në atë sallë, nga studjuesit e shquar që
klinikë të Vjenës. Para se të nisej, në
vajzën e mikut të tij të vjetër, Sotir Gjikës, Elenën. tiviteti që ndërmerrte, si atij intelektual e shpalosën opinionet e tyre janë një dëshmi.
një ditë fundi gushti 1944, më mori
Kjo qe nusja e vetme që ai pati në shtëpi, një nuse shkencor apo politik, si dhe çështjeve Atyre u shkon falënderimi i përzemërt jo vetëm
në krah, më puthi, e me një ofsham-
që në pak kohë u bë për të një bijë e vërtetë, jo familjare, të farefisit apo të rrethit shoqëror i familjes e farefisit të Mustafa Krujës, por dhe
je dëshpërimi pëshpëriti: “ Të mijtë
rastësisht ishte e vetmja në familje që e thërristë e miqësor. Ishte një kundërshtar i vendosur i i atij opinioni shoqëror që është i etur të njohë,
nuk i rrita dot vetë, as këtë nuk do të “Babë”, duke gjetur në të dashurinë e munguar të të anarkisë, i çrregullimeve, i punës shkel e në termat e tij të vërteta, të shkuarën e Vendit
mundem t’a rris”. N’albumin e
jatit që e la jetime në moshën 7 vjeçare. Dhe ajo e shko, i mungesës së seriozitetit. Në kon- të tij.
vjetër të vitit të parë të jetës është
deshi dhe e respektoi me gjithë forcën e shpirtit të ceptet e tij për jetën publike një vënd të
një fotografi e tij me mua në krahë.
saj e gjatë kalvarit më se dyzetvjeçar të përndjekjes veçantë zinte elementi disiplinë, pa të cilën Rishkrimi i historisë, kryefjala e këtij tubimi,
Kështu, “i mërguemi i përhershëm”, komuniste, i përballoi vuajtjet e gjata kryelartë ai nuk e kuptonte mbarëvajtjen e Shtetit dhe duhet të jetë një proçes i thellë, i pandërprerë, i
siç do t’a përkufizonte Koliqi, filloi
sepse ishte e reja e Mustafa Krujës. Zemra prej të institucioneve të tij. Disiplina nuk ishte tejdukshëm, cilësor, në vazhdimësi, një proçes
ciklin e fundit të mërgimit të tij, atë
prindi u gëzua shumë kur mori vesh se edhe djali i një nënshtrim i verbër ndaj autoritetit epror, rindërtimi mbi kritere të së vërtetës të së
më të dhimbëshmin e më të
dytë, Fatosi, ishte martuar me mbesën e një miku e por një ndjenjë respekti ndaj detyrës që shkuarës sonë, dukuri kjo e domosdoshme për
vështirin. E përballoi me forcën e
bashkëpuntori, të Kolë Bibë Mirakajt. Ai nuk arriti kishte secili, një ndjenjë përgjegjësie ndaj të davaritur mjegullnajën e stërmadhe të
karakterit dhe me ndershmërinë, për
të marrë me vete gëzimin e martesës së djalit të zbatimit të rregullave e ligjeve të miratuara mashtrimit që, për më shumë se gjysëm she-
të cilën ishte shquar që në të rit e tij.
tretë, Bashkimit, por letrave të nuses së ardhëshme i nga institucionet. kulli, ka errësuar mëndjet e shqiptarëve duke
përgjigjej gjithmonë me ngrohtësinë e prindit. çoroditur idetë e tyre.
Nëse do të hartohej një listë e
Një veti tjetër e karakterit të Mustafa Krujës Dhjetor 2008
cilësive vetiake të Mustafa Krujës,
Në moshën 25 vjeçare, në Vlorë, ishte sekretar i ishte mungesa e ndrojtjes për të njohur
mendoj se në krye të saj do të ishte
Ismail Qemalit, për të cilin ruajti gjithmonë respek- gabimet edhe në hapësirë kohe. Në Marrë nga vëllimi “Përsiatje njerëzore, letrare,
ndershmëria, në kuptimin më të
tin e bindjen se “Plaku i Vlorës” ishte një atdhetar i “Kujtimet..” ai, djegien e shtëpisë në Krujë shoqërore, historike” OMSCA -1
gjërë të fjalës. Ishte një cilësi e
panjollë që punonte për Shqipërinë. Besnik i kësaj mbas dështimit të lëvizjes së marsit 1922, Tiranë
lindur por edhe kultivuar në një
bindjeje u kundërvu ndaj Esat Pashë Toptanit, nuk i a vesh “barbarisë” së Shtetit, por fajit
familje patriarkale, ku vlerat
njeriut që kishte vendosur drejtimin e shkollimit të të tij. Në fakt atë lëvizje, së bashku me
njerëzore i mëkoheshin fëmijës që
tij, gjë të cilën për pak e pagoi me kokë. I dorëzuar revolucionin e qershorit 1924, mbas kalimit
kur thithte qumështin e nënës. Ishim
tek Esati si pasojë e kërcënimit të tij për të vrarë të të viteve, i quajti veprime të dëmshme për
një popull i varfër në mjete të
gjithë meshkujt e familjes, nuk nguroi t’i thotë atij ecurinë demokratike të jetës politike shqip-
jetesës, në përvojë qytetërimi e në
në sy arsyen e qëndrimit të tij. Para një rreziku tare. Në këtë kuadër mund të vendosen edhe
kulturë, por i pasur në tradita,
vdekjeje duhej guxim e kurajo të shpalosje bindjet ndryshimet e qëndrimit ndaj kundërshtarit të
parime e vlera njerëzore siç ishin
dhe armiqësinë ndaj të fuqishmit, duke patur duart e rreptë të tij, Ahmet Zogut. Tërësia e
besa, mbajtja e fjalës së dhënë,
lidhura. Guximi dhe kurajoja ishin pjesë përbërëse marredhënieve të tyre, që nga njohja në
respekti për të moshuarin, për
të karakterit të tij që nuk parapëlqente dredhat dhe moshë fare të re në një shkollë të Stambollit
familjen, për prindërit, për mikun e
transformimet e politikës. Ishte më shumë një Burrë e deri tek fqinjësia vëllazërore n’Aleksandri
dashamirin. Mustafa Kruja ishte bir
Shteti se sa një diplomat, punonte më shumë i t’Egjyptit, përmban ne vetvete gjithshka
i kësaj Shqipërie që, fatkeqësisht,
shtyrë nga parimet e bindjet se sa nga interesat nxori në pah politika shqiptare në gjysmën e
është në grahmat e fundit. Gjatë
vetiake. Madhore për të ishin vetëm interesat e parë të shekullit të shkuar. Ajo ishte shpre-
gjithë jetës së tij punoi që këtë
Shqipërisë, ashtu siç i konceptonte ai. Para tyre hje e idealeve por dhe e interesave, e re-
Shqipëri t’a fuste në hullinë e
mund të sakrifikoheshin të gjitha: fitimi, pozita spektit ndaj kundërshtarit por edhe e luftës
qytetërimit t’Evropës e të zhvillimit
madje edhe familja. Për të mbrojtur ata interesa, nuk së pamëshirshme ndaj tij, e vlerësimit të tij
bashkëkohor, kryelartë e pa kom-
nguron të sfidojë opinionin publik, të rrezikojë privatisht por edhe e denigrimit publik, e
pleksin e përulësisë, në sajë të
“komprometimin” e të verë në lojë karjerën e qëndrimit ngulmues në bindjet por edhe e
ruajtjes së atyre vetive. Krenaria për mirëqënien. E bëri më 1915 përballë Esat Pashës; ndryshimit të përkatësive politike.
virtytet njerëzore të popullit të tij e
më 1922 kur organizoi me Zija Dibrën kryengritjen
shoqëroi kudo e kurdoherë. Çaste të
e marsit; më 1927 kur u largua nga KONARE, Në vjeshtën e vitit 1943, kur u pa se fitorja e
shfaqjes së saj i gjejmë tek
mbasi pa të mbizotëronte në të fryma filosovjetike; Boshtit, me të gjitha përfitimet e Shqipërisë
“Kujtimet …” e tij që nga episodet e
më 1936, kur i u drejtua shokëve të mërgimit me një etnike, po largohej gjithënjë e më tepër,
tregtarëve të Vjenës e të Selanikut e
letër, në të cilën propozonte ndryshimin e qëndrimit ndërsa ajo e Aleatëve, me rrezikun e
deri tek “bujtina” e Krujës e
ndaj Mbretërisë shqiptare, mbas ardhjes në fuqi të mbizotërimit të komunistëve në strukturat e
kujtimet e Dom Nikoll Kaçorrit.
Qeverisë së Mehdi Frashërit; më 1938, kur përfa- qëndresës antifashiste, bëhej më e prekësh-
qësuesit të qeverisë italiane në bisedime i u drejtua me, Mustafa Kruja ariti në përfundimin se
Ndershmëria, e shfaqur në të gjthë
 P a g e 6 O u r W o r d s

MIHO GJINI "MJESHTER I MADH" Kujtime: MIHAL POPI Prologu e epilogu i një libri të ndaluar!
MIHO GJINI vitin 1967,që, pas përbënte edhe nisëm të Shqiptar të Besim aktor, të cilin një dashurisë) dhe dramatike: si Besemenovi i
"MJESHTER I figurës së jashtza- “kollonadën” mësojm”ABC”- Levonjëës dhe gazetë italiane e Zhurdeni prover- Gorkit i dramës
MADH" konëshme e me kryesore të këtij ën e aktrimit nga Prefektin Rus të vlerësonte si bial i “Borgjezit “Mikroborgjezët” që kishte
Kujtime: vlerë ndërkombëtare Institucioni Artis- këta artistë “të pa Nikollaj Gogolit) “Kryekomikun e Fisnik” të Mo- tiparet e një bishe të
MIHAL POPI të Aleksandër Mois- tik e Kulturor. Si shkollë” që kishin që interpetonte ky Tiranës”, si edhe lierit (tipi vanitoz, pamëshirshme njerëzore, si
Prologu e epilogu i një iut, vazhdon me atë të ishte edhe një mbi supe një me dy nga rolet i injorantit të Senatori Lengton i dramës
libri të ndaluar! të Mihal Popit,- “urë lidhëse” eksperiencë të më të bukura e mesjetës që amerikane “Rrënjë të Thella”,
figurë solide e midis Teatrit madhe skeni- emblematike të mburret pareshtur po ashtu një figurë e bardhë
emblematike e Amator e Teatrit ke, plus edhe komediografisë me mosditjen e raciste me tiparet më të zeza të
Mund të jetë një imazh i 6 Teatrit tonë Profesionist. një talent të botërore , sikundr tij!). Por Mihal urrejtjes , si edhe me tipin e
persona dhe njerëz në Kombëtar, që lidhi Katër vite më madh. E ne do qenë Ser Xhon Popi , si një aktor heshtur e cinik të Zotit Fe-
këmbëMund të jetë një epokën e Moisiut mbrapa, po aty u të Fallstafi i “Grave i një diapazoni të licjan në dramën polake
imazh i 2 persona dhe me atë të Diktaturës hap, për herë të mahniteshim Gazmore të gjërë krijues, nuk “Morali i Zonjës Dulska”.
njerëz në këmbë Komuniste. Rreth të parë, Shkolla e me dy Uindstorit” të ishte e vështir të Duke shtuar edhe dy figura
E kam fjalën e rradhës për cilit u vendosën Lartë e Aktorëve prefektët Shekspirit (tipi pushtonte një apo origjinale në film, çuditërisht
librin tim të parë në “themelet” e Teatrit me emrin e diametralisht hokatar i Rilindj- më shumë figura pa asnjë “fije teatraliteti”,
Kolanën e Artistëve të Popullor në vitin “Aleksandër të kundërt es së njerëzimit, i dramatike. Përsëri sikundër qe Ballaban Pasha në
Mëdhenjë Shqiptarë, në 1945 dhe që Moisiut” dhe ne (Prefektin verës dhe i me tre personazhe filmin “Skënderbu” dhe

MIHO GJINI ARTISTË TË DRITËS Picasso dhe Gjon Mili ynë në një libër të Qerim Vrionit.
MIHO GJINI
ARTISTË TË DRITËS
Picasso dhe Gjon Mili
ynë në një libër të Qerim
Vrionit.

mënyrë aktive dhe të

vazhdueshme figura më
kontradiktore në botën e
artit dhe më poshtë, edhe
në sajë të teknikës së të
vizatuarit me dritë të
shpikur nga Gjon Mili”,
njeri nga me të shquarit
ARTISTË TË DRITËS,
që ka frymëzuar edhe
studjuesin tënë të zell-
shëm Qerim Vrioni në
librin e mëparshëm të tij
“Një grusht dritë”, po
edhe këtë libër me vlerë
që kemi përpara nesh e që
hedhë kaq shumë DRITË
edhe mbi ne, që përgjëro-
hemi për ta e për ARTIN
E VËRTETË. Se “udhët e
tyre të veçanta”, ndajnë e
bashkojnë pa rreshtur
gjenialitetin, por edhe
DRITËSIMIN QIELLOR!

Piqeras,më 20 shtator2022
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 7

MIHO GJINI "MJESHTER I MADH" Kujtime: MIHAL POPI Prologu e epilogu i një libri të ndaluar!
Gjenerali Luçiano në filmin
“Fërtuna”.Në këtë mënyrë talenti i
Mihal Popit u shtri edhe në “terrene
të panjohura” më parë që pasuruan
diapazonin e tij krijues. Në kohë e
në vlera. Dhe ishte po aq i
besueshm, si në dramë ashtu edhe
në komedi, sidoqë tek kjo e fundit
ai qe një “mbret i padisku-
tueshm”!
Dhe unë do të shkruaja
atëhere librin e parë mono-
grafik, për këtë artist poli-
dimensional, duke ven-
dosur në krye të çdo par-
agrafi citate po nga artistët
e mëdhenjë të vëndit tim:
Aleksandër Moisiut, Naim
Frashërit, Besim Levonjës,
Pjetër Gjokës e nga të
Mihal Popit,-gjë që krijoi
“skandalin” e rradhës dhe
bëri që të ndalohet nga
çensura e “syri vigjilent”
botimi i këtij libri nga lartë e të
jepej urdhëri që, të gjitha kopjet e
librit që kishin “shpëtuar” gjer
atëhere të hidheshin në Brumatriçe!
Për fat, një kopje të librit e kishte
“vjedhur” Kritiku Razi Brahimi, i
cili e bëri të mundur njohjen e këtij
lajmi “ogurzi” prej meje, për të
vajtur menjëherë para godinës së
K.Q, të Partistë e të prisja
i shqetsuar, duke i bërë
“pusi” shoqes M.Sh që
punonte në këtë sektor
ideologjik partie , për të
marë vesh shkakun e këtij
“ndëshkimi heretik” e të
pazakontë, jo vetëm për
mua, po edhe për Mihal
Popin e kolegët artistë që
citonin vlerat e tij...
“Habitemi se si merr
kurrajën ,-tha ajo e
nevrikosur, që të vësh në
krye të çdo paragrafi libri
thënie aktorësh , kur ne
kemi në ballë citatet e
Udhëheqësit tonë Enver gjallë dhe unë vrapova tek humor. Naun Prifti, aktorët Andon
Hoxha”(!?)”,- duke “shtuar” ai me shpresën se do të më Në këtë gjëndje, përveç Pano e Behije Çela e shumë
kështu shtyllat memece të atij riprodhonte gjithçka që ringjalljes së mbresave të të tjerë që flisnin me dashuri
bulevardi të madh, midis dy doja. Po skleroza kishte shkuara, m’u desh të e veneracion për Mihal
pallateve hije-rënda të asaj bërë të vetën. I shtrirë në shfletoja shtypin periodik Popin. Me dhmbje që ishte
kohe, që po më ngushtonin krevatin e gjërë të një që nga vitet 30-të e gjer në larguar nga jeta miku i tij
tmerrësisht edhe shikimin!. dhome fare të thjeshtë e të vitet 70-të, si edhe të shtro- Besim Levonja, që do na
*** zhveshur nga kishte ndriçuar edhe më
32 vjet më pas, më orenditë, bukur figurën e tij, për ta
1997-ën, pas një sendet e plotësuar edhe me mirë
kalvari vuajtjesh të fotografitë, në mozaikun e këtij artisti të
pamerituara e të gjata katin e dytë të papërsëritshëm.
dhe pasi e kisha një banese të Pasi i kisha plotësuar
“shlyer” persekutimin vjetër të faqet e nevojshme të librit
nëpër internime e Pazarit të Ri, për të, shkova rishtazi tek
burgje të Diktaturës, më kot Mihali Mihali. Ai u ngritë me
ngjita shkallët e i bënte thirrje mundim mbi krevat e më
Sh.B.Enciklopedike kujtesës së tij tundi gishtin tregues me
për të ribotuar mono- të ezauruar. qortimin se i pata mun-
grafinë për këtë artist Pinim kafe së guar pak si tepër, me
të madh që nuk jetonte bashku dhe hera-herës në hesha në biseda me shokët e njëfarë serioziteti të shtirur.
më midis te gjallëve bisedë e sipër, rrëmbeja disa miqtë e tij të afërt. Një Pastaj thirri “ministrin e
dhe në atë “Tempull të shkëndje jete që më hidhnin ndihmë të çmuar më kanë brendshëm”, sikundër quante
Shenjtë” që quhet dritë për udhën e tij të gjatë dhënë me kujtimet e tij tyre të shoqen dhe porositi kafetë.
Teatër, me po ato citime që vazhdoi më shumë se Artistët e Popullit Naim Kisha pirë me të një gjym të
kolegësh që kishte libri i gjysmën e shekullit tonë. Frashëri, Pjetër Gjoka, tërë me kafe e harroheshim
shpëtuar nga kolegu im Razi Por shpejt Mihali lodhej, Sandër Prosi e Pirro Mani, ndër biseda që s’kishin të
Brahimi Delvinjoti, duke merrte frymë me vështirësi, Artistët e Merituar Mihal bënin fare me rolet , po me
shtuar “EPILOGUN” e shtrihej në brinjë në anë të Stefa, Gjon Karma e Enver qyfyret e Teatrit, bënte
mëposhtëm: shtratit dhe mundohej të Dauti, regjisori veteran shakara e mandej i
“...Kur më lindi idea për të buzëqeshte. Edhe pse i Sokrat Mio, dramaturgu ngatërrohshin edhe emrat e
shkruar një libër për jetën e ligështuar, gjente rast për të Kolë Jakova, piktori Buku- shumë fëmijëve, nipave e
tij, Mihal Popi ishte ende lëshuar ndonjë batutë me rosh Sejdini, shkrimtari

Dead in kavaja Albania

Erion Veliaj responsible for the death of Ardit

gjoklajt

What has been done in 2022 for them?

Reçensë mbi vëllimin me poezi “Ishulli i fjalëve” të autorit Nikollë Loka

njohur vetveten nuk mund të njohë botën.
Nxjerrja e definicioneve të vargëzuara: “…e
qeshura
dhe loti rrëshqasin së bashku” janë mësime
brilante të
përfituara nga ditët e farkëruara në
vështirësi, dhimbje
e vuajtje. Janë të shumta poezitë që vijnë
me një mision
të tillë ku kontrasti i shërben realizimit të
idesë jo thjesht
për qëllime didaktike: “…Dhe në ujë me
kripë / zë e
ëmbëlsohet”.
Cikli përmbyllës “Shpëtimi do të vijë nga
një (V)
arkë” u qaset temave apokaliptike, të
gjenezës së jetës, të
më të parës fillesë, për të cilat poeti in-
teresohet në emër të
vazhdimësisë. Zanafilla, varka, akti i
krijimit, Big Bengu
janë morfema që hyjnë në leksikun poetik
të botës së tij
për të ndërtuar një ligjërim që i flet botës
me vetë historinë
e saj, me vetë gabimet dhe pësimet e saj.
Krijuesi poet ka
shpirt të ndjeshëm. I dhemb historia e
njerëzimit duke e
ditur se është i pamundur për të ndalur a
ndryshuar diçka:
“…Dëgjohen orakuj / që flasin përn-
jimend, / për pragjet,
praglindjet, pragvdekjet…”.
Ishulli i fjalëve 9
Narracioni pozitivist shndërrohet në
subjektiv sidomos
kur bëhet fjalë për poetët. Meqë i përket
kësaj kategorie të
njerëzve të artit, poeti Loka e mundëson
dëshirimin edhe
në rast se është i pamundur: “…veç po-
etët, / të gjallë ose të
vdekur, / përmes fjalës / do të mbërrijnë
dikur atje...”.
Dëshira për të qenë atje ku duhet,
qartësohet jo
thjesht si nevojë por si domosdoshmëri.
Pikërisht poezia
“Ishulli i fjalëve” që i ka dhënë titullin tërë
vëllimit, tregon
botëkuptimin / përcaktimin e tij tokësor
dhe jo qiellor,
në kuptimin e të qëndrueshmes përballë inekzistentes
së
etershme. Ndaj, siç thotë poeti, ata, poetët janë njerëz
të
krijuar nga Zoti, ndërsa poezia është art i krijuar nga
njerëzit
poetë. Ky formulim vulos një status të qëndrueshëm
të
poezisë, jo thjesht si krijim imagjinativ, por si krijesë
e dalë
nga shpirti dhe brendia e njeriut.
Procesi i krijimit të Nikollë Lokës i ngjan një rrjedhe
të natyrshme lirike, e cila në pamje të parë duket e
qetë dhe
e shpenguar por në secilin lexim dhe rilexim të dety-
ron të
kapësh një tjetër mbi ose nënkuptim. Kuptimet e
dyfishta
 P a g e 8 O u r
Lektor :
Halil Xani
Kopertinën dizajnoi
Autori
Thyerja kompjuterike
Autori
PËRKUSHTIM
PËRMBYTJE NË FESTË
FJALË TË FUNDIT
Kurrë nënën as babin
nuk dite t’i hidhërosh,
Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
VANGJUSH ZIKO
DY FLJALË MBI
TRADITAT E HAR-
RUARA TË SERENA-
TËS KORÇARE
apo ato kanë filluar t'i
këndojnë serenatat në vitet
'50-të të shekullit të
njëzetë!?
Tradita është e shenjtë dhe
nuk duhet kurrë ta harro-
jmë.
Duhet të mburremi me
qytetin tonë, që e krijoi i
pari këtë traditë kaq të
bukur të muzikës shqip-
tare nën ndikimin e sere-
natës evropiane.
Duhet të krenohemi me
brezat e parë të serena-
tistëve korçarë, që guxuan
dhe sollën këtë emancipim
shpirtëror, jo vetëm artis-
tik, por edhe shoqëror në
jetën shqiptare.
Vangjush Ziko
Nikollë Loka
ISHULLI I FJALËVE
Poezi
mbi nji lahutë
që shpreh nga një dhimtë
për çdo njeri.
Me tinguj lahute rikrijuem
veten,
siç krijohen shkreptimat
mbas nji reje,
rilindi në kangë Muji e
Halili,
kur ia merrte Oso Kuka
mbas beteje.
O At, ti na e ngjalle Epos-
in e Jutbinën,
na e ktheve pamjen me
dritë,
na e solle të bardhën,
me Lahutën tande t’Malcis
na jemi rritë.
Ishulli i fjalëve 17
Ta duash një fjalë prej
guri
po pse nënës Qerime
shtratin ia le bosh?!
Kujtimi që për ty sot ruhet
nuk zhbëhet dot për jetë e
mot,
me fjalë ai nuk mund të
përshkruhet
oj Diellzë! të bekoftë ai i
madhi zot!
Për ty tash do të qajë fare-
fisi
anë e m’banë kah janë,
si degët që janë të një lisi
Veglat e mafies ne Shqiperi
Mali mbi Pejë
thikë e pikë me perënditë.
Ma thuaj një fjalë prej guri,
- më tha Sizifi plak,
ma thuaj një fjalë prej burri
e ta ngjis në majë
atje lart,
nëse guri rrokulliset,
bëhet varg e vjen te ti,
se guri në qoftë shkrelan
do të bëhet poezi,
Sizifi s’do të jem unë,
por do të jesh ti,
nëse e lë një fjalë në Pejë
që t’mbahet mend,
nëse e lë një fjalë në gur,
një poezi!
18 Nikollë Loka
U bëre njëmbëdhjetë vjeçe
burrneshë!
(Meditim në pavarësinë e
Kosovës)
U bëre njëmbëdhjetë vjeçe
burrneshë,
e s’po di si të quaj:
Mis apo luaneshë!
Shumëkujt si mis ia kishte
ënda,
dhe emrin tënd “Liri”
ta zgjedhë dhuratë për vajza.
Si luaneshë
ti vjen me pamje tjetër,
Mbretëreshë Teutë,
burrneshë e egër.
Në këtë Ballkan që fle mbi
gjëmba,
ende Liri ti thyen pranga.
Ishulli i fjalëve 19
Një burrë që flet...
Një rrap dardan, një lis që
s’than,
një burrë që flet, kur bie
tërmet.
Ti Bacë ke lind një ditë që
s’erret,
në Trojën e Dytë, që kurrë
nuk bjerret.
Në Trojën e dytë, në
mijëvjeçarin e tretë,
në shekullin dardan,
me gur në shpirt,
Ti gurin e rëndë prometean
lart e ngrite te qiejt!
Lektor : Halil Xani
nga ‘i plagë për ty në zemër
e kanë.
Për ty do të qaj banka
të zbrazur që ke lënë,
për ty do të qaj ditari
që s’mban më emrin tënd.
Si të shikojmë tash librat
që na i le kujtim,
çelik të kishim zemrën
s’do bënte durim.
ku do të mbesin pesat
në ditar që kishe radhitë,
Nikollë Loka ISHULLI I FJALËVE
20 Nikollë Loka
Një truall dhé
Harrohet në ujë,
kujtohet ndër dallgë,
një truall dhé fillikat,
djep që përkundet
në dëshira kalimtare
të pafat.
Tokë që vetë flë
e të lë zgjuar,
tokë e premtuar
kur s’e ke,
në det
një truall dhé.
Ishulli i fjalëve 21
Mallkimi i Rozafës
Kohën na e ndau Rozafa
pa dashjen e saj,
në periudhën para murimit
e pastaj,
në tmerrin e mosrrëfimit...
S’menduam për tokën as qiellin,
s’dalluam hënën as diellin,
kur dy lumenj dhimbje,
kalasë i rrëshqitën përskaj.
U rrudhëm rreth kalasë që po
shembej,
mezi e mbajtëm më këmbë,
po na ikën Malet e Zeza,
na u tjetërsuan njerëzit,
bash vëllezërit!
Ndajmë me ta ujin dhe gjakun,
e tash i themi ish vëllaut
ai tjetri,
kurrë me ty nuk jam pa,
or shkja!
22 Nikollë Loka
Tash tremijë vjet...
Rozafa u rrëzua tri herë,
deri sa rrënimi u ndal,
lindi miti
i flijimit me të pabesë,
tash tremije vjet po presin Buna
dhe Drini
prej vllazënve,
ta ndigjojnë të paktën një ndjesë.
Mbi mitin e Rozafës vajtohet
vllaznisht,
o vllazën mëkatarë,
për Rozafën e vrarë!
Lotët nuk po sjellin pendesë,
tash tremijë vjet po presin Buna
dhe Drini
W o r d s
si të shikojmë tash rrobat tij i kam trup e tërthorë.
që i ndërroje çdo ditë. pa masë ty të mundonte,
po djegien e mushkërisë Pas fjalëve të fundit plot
Klasës së pestë fillore tënde afsh
e mësueses tënde Verë, kush mund të imagjinonte?!!! “babush, ty të dua
do të iu mungosh prore, shumë”,
për ty do të qajnë përherë. Unë shumë do të nxitoj që nga ai çast vetën e
shpejt atje tek ti të vij, pashë,
Dy vëllezërit, si kokrra të nuk kam motiv pa ty të jetoj se zemra po më bëhej
rrushit në shpirt nuk ndjej më shkrumb.
kush mund t’i pajtojë, kënaqësi.
po, ç’do t’i bësh babushit Ide më s’më ka mbetur
pa ty që s’mund të jetojë?! Njëzetepesë ditë vuajtje të shkruaj as të këndoj,
të shpirtit tuaj hyjnor, pa ty që tashmë më ke
Humbja e mushkërisë së po aq plumba në zemër tretur
prej vllazënve, Bjerrje kohe, asgjë më me dëshirën
ta ndigjojnë të paktën një tepër, për t’u mbledhur sërish,
ndjesë. mbi truallin tonë s’e njohu për të mos thënë:
Ishulli i fjalëve 23 qeni të zonë, A po të kujtohem!
Nën kalanë e Rozafës na coptuan shqeh edhe E për pak
Shkuan vajtojcat nën kala të grekër! për pak,
qajnë, Më shumë kohë s’u desh, për ta rikthyer kohën,
ringjallen dy shpirtra, që të kthehemi në shesh, atë kohën që ish.
nënë e djalë, në Ilirik, Ishulli i fjalëve 29
ndërron Shkodra, ku luhet fati ynë tragjik: Po të më shfaqesh
del prej një ëndrre të gjatë, Të jesh a të mos jesh! Po të më shfaqesh si e
gruaja nusëron, Ma fal pak borë! nesërme,
i biri burrërohet në çast. Ishulli i fjalëve 27 do të jem e sotmja që të
Ringjallet miti: Semiramis ndjek nga pas…
hija e Shkodrës mbi Bunë, Semiramis, Të shoh nga larg e të
Rozafa pyet: nën një qiparis, ngatërroj në mes rrezesh,
A më njihni, dikur t’kam parë, deri në muzgun e pafat.
prej legjendës vij unë! në Kopështet e varura të Në muzgun tim je ag i
24 Nikollë Loka Babilonisë, bukur,
Troja mbrojtur prej syve lak- edhe kur terri nxin e të
Kudo që të jetë Troja, mitarë, djeg.
ka mbetur gurë, dhé e e s’fshiheshe dot, E ndjej se akoma të
rrënoja, veç zhdukeshin para teje ngatërroj në mes rrezesh,
Troja e Parë, e Dytë e Tretë, hijeshitë që vijnë nga një tjetër
njërës i bie të jetë e vërtetë. e hënës magjiplotë. qiell.
Trojën e parë e rrënuan për Po vjen një ditë, 30 Nikollë Loka
Helenën, e të gjitha lulet Ma fal pak borë!
Trojën e dytë s’di përse e marrin tjetër ngjyrë, Ma fal pak borë që s’di të
shembën! ti po ajo shkrijë,
Mbeti Troja e Tretë, e pamoshë.... që s’di të bëhet tokë,
në Rozafë s’e mbajti ajo Sot ndër bashkëmoshatare ma fal pak borë ta kthej te
kodër, nuk të njoh. ti
e zbriti poshtë në Shkodër. 28 Nikollë Loka urim të ngrohtë!
Tash thonë se është në tjetër Për ta rikthyer kohën Në atë borë që vjen e s’di
vend, (Takim pas 35 vjetësh) të shkrijë,
në trojet që na i morën ç Që atëherë urimin peng kam lënë,
(akejt), kanë rrjedhur shumë ujëra, e ndër frulliza me ujë kroj,
ndër ne mbeti miti “Trojë”, ka ardhur kam shkruar emrin tënd.
na e shqipton një orakull në dhe ikur shumë jetë, Ishulli i fjalëve 31
gjuhën tonë. janë ngritur Ka ndodh të jem
Bota e dëgjon e s’di çfarë dhe shembur shumë ura, përmend...
thotë, ka hyrë në mes Mbramja s’ka gjumë n’kët
ne po e kuptojmë e derdhim përditshmëria, muzg të gjatë,
lotë! kujtesa është bërë më e jam hallakatë
Ishulli i fjalëve 25 lehtë. rrugëve ndërmend,
Të jesh a të mos jesh! Për sot e s’e kam ditë asht ditë,
Errësira vonoi të ikte dhe nuk ka ikur koha, asht natë,
një shekull se gjendemi të mbledhur veç kur kam pa n’qiell
gjilpërat majë për majë... bashkë, yllin tand,
Luftuan dritëdashësit me me më të bukurat urime ka ndodh të jem
lakuriqtë e natës, për jetën, përmend....
fushëbetejash për të fituar me respektin për njëri- S’kishe qenë larg,
mendjet. tjetrin, s’kishe qenë pranë,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 9

Mentor Lutolli ADEM ZAPLUZHA

NË TROJET E ILIRISË
Mentor Lutolli Nga buzët e luleborave Na sërish gjenim shtigje Nuk mund t’i ndalim
ADEM ZAPLUZHA Meteorë të akullt në sy Duke u ikur burimeve Gjëmat
HIJET E NDRYSHKURA Mes zjarrit dhe hirit Kush e verboi dritën As imagjinatën
POEZI Rruga e mëndafshit Në natën e trishtuar Për të mos i larë duart E dhembjes
Karvani zbret Të Shën Bartolomeut U katandisëm Në tehun e këlthitjes
NUK NXEHET ZEMRA Në rrjetën e merimangës Nëpër udhët e botës Shpeshtohen vetëvrasjet
Askush dhe kurrë Ecëm drejtë Ferrit
Kur të njoha Lashtësia është nisur Nuk e gozhduan Krishtin Kur e kalojmë lumin
Ishe çupëlinë Për ti yshtur këlthitjet Druri i shenjtë Edhe në darkën e djallit Kokulur uji qeshë
Tani qenke rritur Llambat e qytetit Është dëshmitar i kohës Mbetëm pa i larë duart Zbrazëtira tradhtisht
Bërë goxha grua Ndriçojnë memorien I vret heshtjet
Me këngët vajtimore MILINGONAT
Nuk mund t’i korri PIKTORI I DEHUR Na u shëruan plagët Në kthetrat e korbit
Lulet në lëndinë Lashtësia e urtisë Mos kërkoni plagë Barten lajmet
Kahmos është shterur Era thotë Bashkëjeton me mosbin- Në ëndrrat e mia Kumti i fjalëve
Kroi në mua Mëso nga zëri im djen Edhe ditët e leckosura Përjeton vetëvrasje
Zjarret kurrë nuk shkyçen M’i kanë tredhur lebesët QË SHKOI NË PËRJETËSI
Kaluan motet Me lotin e nënave Erdhi për të na yshtur
Si fërshëllimë Circia e çmendur Sa herë që kërkova (Luftëtarit të paepur për liri,
Nuk pata zemër Uji thotë Magjia e saj nuk piu ujë Ta gjeja dhembjen e mallkimit Xhafer Gashit)
Me t’u vardisur Dëgjoje heshtjen e përroit Në trojet e Ilirisë Në mua zhgjëndrrat u zgjuan
Kur malet shushurijnë Duke rikujtuar të kaluarën 1
Unë s’ isha askush Nëpër ëndrrat tona SA HERË QË KËNDO- Kur jetën e pate Ferr
E ti kishe emër VA Përse ky trishtim i përdalët Loti dhembjes
Jetoja në vetmi Zëri pyet Zgjohet kaq herët Nuk të pikoi në sy
Pranë qesëndisë Ku mbetën flakët Sa herë që këndova Gishtat dridhen E përse kështu
Pasi që prushin Këngën s’ e gjeta në Si telat e qemanes Sot o Xhafer
Ah ky shpirt që çmallet E vodhën kuçedrat dhomë Disa kujtime rinore
Me aromë bari Mes gishtërinjve Shpeshherë Thellë të lënduan ty
Ti moj violinë Ngjyrat në heshtje bisedojnë E dredhja cigaren Zgjohet mos harresa
Lule Stradivari Me brushën e piktorit Duhani i mykur E kuja çohet peshë 2
Tani kujtesa Ushtarët e dehur Kollej
Pranë sysh më fanitet Bredhin nëpër llogore Nga era e rëndë Nën pemët e kalbura Udhëtove nëpër tmerr
Ikën ato kohëra E gazetës Times Valëzojnë milingonat Ece nëpër shtigje
Kur dija me dashtë KASNECËT E KËLTHITJEVE Me dhembjen doje
Për çdo ditë VETMIA Për t’u çmallur
Në takimet tona Kurrë nuk e ndalëm hapin Bëja vetëvrasje Nusen përqafoje
Dora më dridhet Ecëm pranë lumit të kujtesës Nikotina vuante Më tha se Ti nëpër brigje
Nuk nxehet zemra Nëpër shekujt e mykur Nga një sëmundje e keqe Kemi mbërritur padashur Dhe përherë
Moj mike me kashtë Asnjëherë nuk heshtëm Në fund të rrugës I dole
Kurse unë kaloja rrugës Që t’i numërojmë Armikut përballë
VARGJET I takuam miqtë nëpër luftëra Duke kënduar himnin Të gjithë plepat
Por prapëseprapë Por fjalët Në harresën 3
Jetova qesha Lëvizjet tona i drejtuam Kurrë nuk i gjeta në Tonë të ndryshkur
Vajtova vertikalisht Kah frymëmarrja e dritës dhomë Pa lotin tënd
Nëpër këto udhë E tekstin e kërkoja Hap pas hapi S’do hyje në varg
Bredha i vetmuar Në asnjë han Në ndërgjegjen e popullit I ndoqëm kalorësit Kumtin e Fahriut
Çdo varg thura Nuk i gjetëm engjëjt Patkonjtë i tejkaluan etjet Nuk e harrove dot
Nëpër rrasa me gisht Mejhanexhinjtë FLUTURIMI Asnjë kalë i sëmurë Ishe vizionar
Që mos ndjehem Gjithmonë ishin të dehur Asnjë fërkem e përbuzur Që shikonte larg
Poet i harruar Sonte dhembja Përtej hapësirës
Nëpër kashtore Nuk mungoi në shtratin Në lumin e heshtjes Nëpër këtë botë
SHUARJA E KËLTHITJES Nuk më merrte gjumi tim Zhurmojnë buzavajet
Në këngët e rapsodëve dalloja Dallëndyshet fluturuan Këlthitjet e ndërgjegjes 4
Mes zjarrit Shijen e gjakut Në Polin e Veriut Prekin plagën e mëshirës
Dhe drithërimës së ujit Të mëdhenjtë
Këlthitja e ajrit Këndonin apo dënesnin KËLTHITJET E Në sytë e pikëllimit Nuk e kanë fatin e lig
Kalorësit nuk ndalen Mallkonin ose qeshnin MACEVE Pikojnë lotët e ditës
Për t’i mëritur erërat Me pushkët e varura në mur Dokudo që kalove
I përkundnim ëndrrat Rrugët rrëshqasin Tek e fundit Krijove miqësi
Jeta vazhdon Ata ishin gjithmonë Këtejpari Edhe kjo udhë le të shkojë
Edhe pa ty Kasnecët e këlthitjeve Këlthitjet e maceve Në djall të mallkuar Djalin që u lind
Unin e ke shkulur Në shpirtra të murosur Të zeza Sa herë që i çela sytë E emërove Fahri
Qysh në fëmijëri Të gjëmave shqiptarçe Zbresin në qytet M’i verbuan sorrat Në kujtim të mikut
Që shkoi në përjetësi
Ushtarët sogjetojnë VALLJA E MORTIT Bletët kurrë më Do të iki nga kjo rrugë
Ecjet dhelpëruake Nuk dolën në kullosa Asnjë shteg më DO TI KËRKOJMË
Në lumin e ngrirë Në gotën e mejhanes Nuk ka mbetur në hapësirë
I kemi lënë kujtimet Kënga e pikëllimit NUK I PATËM LARË Ndoshta diku
Cila lule sivjet DUART Në këto udhëtime Në thinjat e mesnatës
Të gjitha ëndrrat U konvertua në heshtje Po koten përsëritjet Na takohen rrugët
Kanë rënë në gjumë U katandisëm deri në E dhembjeve të heshtura Kur në prehrin e errësirës
Brigjet në heshtje I kapërcyem malet asgjësim Dëbohen macet
Ringjallin mos harresën Sa çelë e mbyllë sytë Sikur të mos ishte
Gjethet qeshin Mes pishave boçat Mos harresa Do t’i harrojmë
Me qetësinë e lashtë Humbën virgjërinë Do të na përpinin KUMTI I FJALËVE Të gjitha kujtimet
Bretkosat turbullojnë Me gotën e verës Nëse harresa na ndihmon
Zhgjëndrrën e moçalit Pak përtej etjes Në Darkën e Fundit Kur kumti i fjalëve Ta shijojmë etjen
Skamja në grevë urie Përjeton ringjallje
Në këtë dimër trazohet Dhëmballët e mplakura Aq shumë ujë Ndërkrehen shpirtrat Do ta varrim dashurinë në mur
Gjumi i arushës Përtypin vetveten Patëm në udhën tonë Në frymëmarrjen e gurit Si pushkën e vjetër
Peshqit nuk bëzajnë Sa që kurrë nuk u ndalëm Vetëm në këtë mënyrë
Qetojnë rahati Për kë po bien daullet Në asnjë gurrë I shkelëm të gjitha udhët Diç më shumë na thotë heshtja
Kur është shurdhuar nata Për t’i larë duart Si makthi gjumin e natës
Pranvera sivjet Në tehun e mençurisë Nëpër venat tona Nuk erdhëm kotas
Ende s’ është nisur Vallja e mortit Sa herë që macet e zeza Kaluan qeshjet e përdala Për t’i shkundur dhembjet
Pikon mëshira e acarit Na e prenë rrugën Degët e thata që moti
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Lektor , Halil Xani Autori

jetën nuk mund ta mendoj. lotët si shi pa ndalur më s’është parë, Shumë ditë që kaluan
rrjedhin, Dua ca lule te ia dërgoj si digjet zemra tash po e di mbi njëmijetetëdhjetë,
veçanërisht ditë të rëndë nga Shqipëria e nga këto edhe shpirti flakë m’është lulet sikur më nuk lulëzuan
MUAJI SA NJË SHEKULL kam sot. anë, kallë?!!! gjithçka duket të jenë e
dua dëshirën t’ia plotësoj shkretë.
Sonte sikur është zënë edhe hëna Qava, qava e qava! përherë Shqipërinë e Ty të kisha një engjëll
e drita nuk bie më mbi tokë, por asgjë s’arrita dot quante nënë. që jetën shumë e doje, Sot, kur u mbush edhe ky
një muaj pas, të kujtoj nga Tirana deri në kupë të qiellit bërtita të ardhmen tënde të ndritur vit
me dhimbje e mall plot. të lutem! më merr edhe mua Shumë e shumë Naimin përherë imagjinoje. shekullit që ia kalon,
o zot! donte, edhe zogjtë u ngujuan nëpër
Me kot erdha të kurohem, donte Fishtën e shumë të Doje qe të bëhesh mjeke fole
kinse sëmundjen të shëroj, tjerë, z e m r a të shërosh, as këngës nuk duan të ia
me humbjen tënde si të pajtohem? FLUTURO SHQIPE bukur vjershat ua mirësinë që kishe në vete thonë.
pa ty, as unë nuk dua të jetoj. deklamonte të tjerëve të iu dhurosh.
Mori shqipja e Alpeve tona si bilbil që këndon në Lumenjtë rrjedhën kanë
Lotët më shkojnë si krua fluturo sot mbi Tiranë, pranverë. Zoti o shpirt ty të bekoftë ndalur sot,
që nuk di të shterojë, më nxirr mua nga spitali në amshim tash që ke shkuar, duket sikur edhe ata do të
sëmundjen e kam harruar e më transporto sot ti m’at Kur në Gjurgjevikun e ne të dashurve na ndihmoftë shterojnë,
vetëm për ty tash mendoj. anë. pikëlluar dhimbjen lehtë për të për- uji iu është shndërruar në
si një mbretëreshe t’është balluar. lot
Në tetëmbëdhjetë e 52’ Më dërgo n’Gjurgjevik të bërë varrimi, vallë, edhe lumenjtë mund
kur kohën shënoi ora, Madh zemrës sime të përvëluar Në trevjetorin e ditës së të lotojnë?
zemra më ndaloi së rrahuri, por mos më thuaj që të mos ç’prej atëherë prore i del varrimit, 04. korrik 2009.
s’më punoi këmba më as dora. qaj, tymi. Dhe as detet e kësaj bote
përmbi varr të Diellzës sime sot, disi nuk janë të qeta,
Mendimet gjithkah më bredhin dita është të shkrihem në I del një tym si lëmsh i zi Ç’DO TË NDODHË SOT ? as ata nuk mund të pranojnë
zemra s’duron dot, vaj. që asnjëherë askund që

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

Shkrime nga Nafi Cegrani

NAFI ÇEGRANI pasi është më mirë të dish presë në maksimumin e Ky ish-punonjës i gazetarit që vëren dhe inter- Ç’bën autori: kryen detyrën
SFIDË PRANGAVE TË UDB- edhe të vërtetat e hidhura se mirëkuptimit edhe në qoftë shërbimit sekret jugosllav preton dhe i pasqyruesit të qytetare, kënaq kapriçon,
Së sa t’u largohesh atyre. Kur se do të ndeshen me gjëra në librin që i ka paraqitur punëve të fshehta për t’u apo vazhdon një kombi-
isha deputet në vitin 1991 që do t’i duken të dyshimta. lexuesit nuk ka bërë vetëm kthyer në gjurmues dhe nacion të shërbimit sekret?
që janë mësuar të përgjojnë në Shqipëri jam shprehur pa Kur shkruaja këta rreshta punë të ngushtë profesion- studiues të ngjarjeve histori- Në librin e ish-punonjësit të
nëpër qoshet e errëta të labi- nguruar për hapjen e më erdhi në ndihmë rasti ale, me përmbledhje ke. Në këto raste ai i ka UDB-së gjejmë njeriun
rinteve të intrigës që të lësho- dosjeve të shërbimit sekret. kur doli në dritë libri i të raportesh. Ai ka bërë dhënë librit të vet edhe fëmijë, familjar, punonjësin
jnë pastaj insinuata për “lidhje Në përputhje me këtë ndjerit Petro Marko me letërsi. Ky libër radhitet drejtime jo aq të nevojshme. e shërbimit sekret gazetarin
udbashe”, që në të shumtën e qëndrim, tashmë të mbajtur, titull “Retë dhe shumë mirë në literaturën Në libër gjejmë edhe his- dhe letrarin. Ai ka dhënë atë
rasteve porositen nga shërbëto- nuk mund të isha ndryshe gurët” (Intervistë me vetvet- e kujtimeve. Kur ka torinë e tij familjare, jetën e që ka menduar që ka ndjerë
rë të UDB-së. në rastin e veprimit të Nafi en). Këtë intervistë shkrim- shkruar këtë libër, ai më tij në familjen e gjyshit, deri tani dhe kërkon
Por vendosa të mos i largohem Çegranit, pavarësisht se do tari i njohur, i vuajtur edhe shumë është vënë në rolin babait dhe të vetën, gjejmë mirëkuptimin e lexuesve. Ai
kërkesës për të dhënë mendi- të ketë spekulime sidomos në burgje dhe kampe e gazetarit, për të cilin ka kënaqësitë e vegjëlisë dhe të nuk e fsheh thyerjen që ka
min që e kërkoi një njeri, i cili për autorin. Si shkrues i përqendrimi, e nis pikërisht pasur pasion gjithmonë, se rinisë dhe tmerret e përjetuara ndodhur në jetën e tij, por ai
përpiqet t’i transmetojë bash- parathënies së një libri të me këto fjalë: “Ç’janë sa profesionistit të UDB- në peripecitë e mëvonshme. kërkon që ajo të merret
këkombësve të vet diçka të tillë nuk mund të marr kujtimet? - jeta e jetuar nga së. Duke shkruar me Edhe këto kanë shumë vlera ashtu siç është.
vështirë dhe ngacmuese nga përsipër të them asgjë për emocionet me të gjitha pasionin dhe ndjesitë e për lexuesin, sepse japin një Nafi Çegrani e bëri të tijën.
jeta e tij. Dilema e Nafi saktësinë e përmbajtjes, armët që e mbajnë gjallë, gazetarit, ai ka arritur të tablo të jetës familjare shqip- Ai u paraqit para lexuesve
Çegranit “Hall me heshtë dhe sepse përmbajtja e këtij libri me të gjitha normat që ka mos shfaqet aq i zymtë sa tare. më i hapur se çdoherë tjetër.
gjyq me fol”, (ta botoj apo të vjen nga punë të fshehta, krijuar kuvendi i shekujve... një punonjës i shërbimit As autori, as unë që shkruaj Kjo është meritë e librit.
mos e botoj) nuk është vetëm nga qoshe të panjohura të Ç’mbetet në kujtesë, ka sekret. Në të njëjtën kohë parathënien, as lexuesi i Nga kjo përfiton më tepër e
personale. Ajo merr përmasë botës shpirtërore individ- kaluar nëpër shoshën e ai ka shkruar edhe siç vëmendshëm nuk mund të vërteta.
problemi parimor kombëtar uale të autorit, nga zyra viteve të shqetësimeve dhe shkruajnë ata që përjetojnë mënjanojë mundësinë që nga
dhe njerëzor, prandaj vendosa shërbimesh sekrete, nga të ëndrrave dhe të realitetit burgjet e rënda, por edhe leximi i këtij libri të lindin Dr. Abdi BALETA
që të jap pa lëkundje mendimin mbresa të krijuara nën terror lakuriq dhe të gjurmëve te këtu është ndier dora e shumë pyetje. Duhet të ketë
se ky libër duhej botuar, sepse e gjyqe të dënimit me emocioneve...”. Pikërisht gazetarit. Nganjëherë me siguri edhe pyetje therëse 5 prill 2000
më e rëndësishme nga të gjitha vdekje, prandaj detyra e çdo kështu ndodh edhe me librin është larguar nga pozicio- ç’është ky libër? Pse botohet PËRSE E SHKRUAJTA
është të zbulohen të vërtetat, lexuesi është që librin ta e Nafi Çegranit. ni i kronistit të ngjarjeve, i ky libër? KËTË LIBËR?
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 1 1

Lektor , Halil Xani Autori

Diellzës i paska mbaruar jeta. Nuk kam si të gëzohem, i kam sot e përherë do t’i ngryset
atje më dielli s’rrezon, SHPIRTI I SHPIRTIT Sa i lumtur paskam qenë kam. diçka tuajën më përkujton
Qielli tok me gjithë yjet e tij më atje s’e kam ilaçin nuk e paskam ditur, nga kujtimet e panumërta
për ngujim sot tokën do të sëmundjen që më shëron. Dritës dritë më s’mund t’i them pse vije kjo ditë e hidhur Tash vetëm fizikisht oj shenjtëri që na i ke lënë.
mallkojë, ajo për mua më nuk ndriçon, kurrë nuk e kam pritur. prezent në këtë botë jam,
edhe dielli si saç i skuqur përmbi Pa diellzushën time ditën ditë më nuk e kam, shpirtin edhe mendjen Nuk ka datë me ty që s’lidhet
çdo gjë do të djeg e përvëlojë. në shtëpi nuk kam pse të kjo asaj më s’i ngjason. Kush do të madhështojë tek diellzusha i kam. diç të veçantë që nuk shënon,
shkoj, festat assesi forca s’mund të mblidhet
Sot do të errësohet dielli pa një pjesë të zemrës Diellit diell më s’mund t’i që do të vijnë me radhë, gjithë këtë dhimbje të lë me një
dhe dita do të bëhet natë, sime them, kush do të më freskojë KOHA NUK SHERUAKA anë.
sot, sikur do të përmbyset qielli vallë, mund unë të jetoj?! për mua rreze ai më nuk zemrën PLAGËT
vallë, edhe bota do të ndizet lëshon, flakë qe më është kallë. Kur në fillim të muajit shtator
flakë?! Ajo nuk do të më pres në lulja për mua më lule s’është Thonë se “koha shëron shkolla mësimet do të fillojë,
bahçe ajo për mua më nuk lulëzon. Kujt tash t’i blej sandale, plagët” nuk kam forcë që shoqet tuaja
Shumë zemra sot do të pëlcasin kur unë do të shkoj te kujt tash t’i blej fustan, por jo gjithmonë kjo është e kah shkojnë në shkollë unë të
si bombat kur eksplodojnë, shtëpia, Jetën jetë më nuk e kam, kujt tash t’i uroj festën vërtetë shikoj?
në kupë të qiellit do të bërtasin: ajo s’do të më puthë më ajo s’jetohet si më parë, kur Diellzen më s’e kam. jeta paska edhe plagë të tilla
Zgjohu! Zgjohu oooj Diellza në faqe, trup pa shpirt tashmë unë jam që nuk shërohen dot kurrë Dhe, më njëzetenëntë shtator
jonë! ajo, nuk shëron më plagët qysh se Diellza më është ndarë. Për mua s’ka më festa për jetë. me shpirt të vrarë do të
e mia. siç kishte më parë, përkujtoj,
Por ai yll që kam n’amshim, për mua më s’ka ahengje Ndonëse ditët po kalojnë ditëlindjen tënde si ditë të
KU E KAM ILAÇIN Puthja e saj në faqe së ndriçuari nuk ka të ndalë, veç dhimbje e të qarë. kurrsesi dhimbja shenjtë
e thirrja ooo babush! ai është shpirti i shpirtit tim s’pakësohet, me një gotë helm do të festoj.
Kur dola nga spitali për mua ishin ilaçe, ende në këtë botë më manë të Për mua nuk ka më Vit të ajo s’bie nga intensiteti
qava porsi fëmi, nuk m’i zëvendëson gjallë. Ri, veç sa vije e më shumë
nuk dija fare të gëzohem askush. ditëlindje e as Bajram, shtohet. URË MAGJIKE
që po shkoja në shtëpi. shpirtin e vrarë, zemrën e
UNË MË NUK FESTOJ bërë hi Secila ditë që zbardhë e Ndonëse fati kështu e desh

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Nikollë Loka ISHULLI I FJALËVE

s’kishe zanë vend... na midis tokës e qiellit, gurit dhe njeriut. mjegullën, a thue asht vegim andrre,
Nisem pa kohë, edhe nji andërr, Fryn fllad pa fjalë për gjithkënd, shpërndahesh me erën nëpër shi, më thuej!
kthehem pa kohë, dielli i rrxon rrezet përgjysë, por vetëm për njërin bien tingujt. i dehur bredh rrugëve nën një çadër, 40 Nikollë Loka
endem pa mend, në gjysë të udhës nji perde qielli Ishulli i fjalëve 35 krejt bota esëll, të dehur unë e ti. Ndjenjat që mbyten
gjendem pa mend... u kthye e ra përmbys... Nji gotë për shëndetin tand Vjen drejt meje e çadra zvogëlohet, Reflekse ujë të kalojnë nëpër sy,
Veç kur kam pa n’qiell Hajt pra...! Piva nji gotë për shëndetin tand, veç për një trup e për një shpirt, aq sa të zgjat ëndrra...
yllin tand, Në anën tjetër rrin e djeshmja, pastaj piva nji tjetër. kur mbi supin tim e mbështet kokën, Një shqisë e gjashtë lind në ty,
ka ndodh të jem me ne takohet te nji urë, Në gotën e tretë s’të mbajta mend, një ujvarë ndizet flakë e dritë. sa ta ndjesh se dhe ujë ka ndjenja!
përmend.... po të ketë dritë në bregun tjetër, në të katërtën harrova dhe veten. Me sytë e tu kapërcej mbi mjegulla, Edhe ujë skuqet para një vajze të bukur,
32 Nikollë Loka ai kapërcim Në gotën e pestë për shëndetin tand retë shpërndahen si rreze nëpër qiell, në një çast dobësie që kapet lehtë.
Në sheshin“Skënderbej” do të jetë një aventurë. u bana esëll. nën strehën e çadrës përtërihet bota, Si ta kuptosh pse skuqesh pa faj
Ti më pyet, Hajt pra u nis me ardhë te na 36 Nikollë Loka bota lumturohet në shi me diell. në sy të kthjelltë,
unë s’të marr vesh, edhe nji andërr, Sa shumë flet! A thue asht vegim ere?! e me një shikim sy ndër sy
dhe vendos e na iu kthyem me fytyrë, Poet, Ishulli i fjalëve 39 të merren mendtë!
një simbol në kalendar. na bie në sy nji rreze dielli, sa shumë flet për sytë e bukur, Më thuej! Nuk ke si të jesh poet,
Unë s’mbaj ditar. për nji amshim, sy që të mbysin ndër dallgë, Kanë çel mimozat, po nuk të prekën ndjenjat në ujë,
Gjithçka që ti sheh, mbramjes i falemi me dëshirë. për sy të qielltë e të largët. a thue asht vegim ere, ndjenjat që mbyten në sytë tuaj.
në qiell ma fsheh Hajt pra u nis me ardhë te na Poet më thuej: Ishulli i fjalëve 41
një re e bardhë. edhe nji mbramje! pse heshtja flet në vendin tuaj, Pranvera po kthehet me ftyrë! Ujëvarë...
Unë të pyes, 34 Nikollë Loka e ti je ujëvarë që zbret, E tash s’po di, Vështrimin hedh mbi një ujëvarë që fle
e s’të kam pranë: Fryn një fllad pa fjalë... sapo të mbytesh në sy të huaj, a ndodh si herët e tjera, dhe ujit ia heq gjumin,
A është largësia plagë, Erdh një zë i largët dhe ra mbi ngjan si një copë qiell në det! me të dashtë, prej agut ëndrrimtar në sytë e tu,
a peshon rëndë! pentagram, Pa sytë e tu, a me t’urrye! shkoj rrjedhës së kaltër të një lumi...
Largësia ç’fsheh, po frynte një fllad pa e kuptuar... si do ta kuptoje ngjyrën blu, Nëse të due petlat t’i sjell era, Në sytë e tu hyj fillikat i vetëm,
kur botën sheh, Kishte shumë dritë edhe shumë heshtjen e bën fjalë që vdes në sy, si një parfum, si dallgë që heq dorë nga deti,
në sheshin “Skënderbej”, mall, e kthen në varg, aromë të sjell e verdha, le të më thonë pelegrin i vonuar,
në Tiranë. kishte shumë shpirt dhe një e thur në poezi. me të urrye s’po mund. veç ta jetoj atë fllad mëngjesi,
Ishulli i fjalëve 33 këngë të pakënduar. Ishulli i fjalëve 37 Kanë çel mimozat, e të zbres ujëvarash,
Hajt pra…! Një këngë e pakënduar mbetur Bota e lumturuar a thue asht vegim ere, ku flasin e përflasin orakuj,
Hajt pra u nis me ardhë te pezull, Me syzet e mia të ngatërroj me më thuej, fjalë zemrash,
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Reçensë mbi vëllimin me poezi “Ishulli i fjalëve” të autorit Nikollë Loka

janë të vendosura aq lehtë sa të
japin pështypjen se qëndrojnë
rastësisht aty. Një zgjedhje të tillë
stilistikore realizohet
qëllimshëm, duke i qëndruar besnik
natyrshmërisë, si
element apriori i domosdoshëm në
artbërje. Vargjet e tij
kanë një dimension të shtrirë gjerë
jo thjesht në mendim
por edhe në përjetim. Ato japin
mundësinë e evoluimit
brenda vetvetes, në kapjen e re-
aliteteve të shtresuara
njëra mbi tjetrën. Kjo tregon se bota
e tij poetike vjen mes
balancimesh dhe kapërcimesh që e
bëjnë krijimin të shfaqet
përmes një teknike origjinale vargi-
mi.
Poezia e N. Lokës është thjesht dhe
qartë një poezi e
mirëfilltë, e cila kësaj here, me Akademik Emeritos, duke gjithë atyre malcorëve, më të tim dhe pasion, që vetëm një bir i këtyre anëve
vëllimin “Ishulli i fjalëve” sjellë “Fjalor leksiko- cilët ai u takua dhe prej të mund ta dëshmojë, ka bërë të mundur që kjo
shënoi një arritje të re që duhet frazeologjik dhe etnolinguis- cilëve ai mori mushtin më të jehonë të dëgjohet si një kushtrim, si në thirr-
njohur dhe vlerësuar tikë të Malësisë së Madhe”, ëmbël për dehjen e gjuhës jen e zëshme nga thellësia e kohës ashtu edhe
realisht. ai ka ngritur përmendoren më dhe traditës. nga rrënjët e limfës.
të lartë të atij përfaqësimi, i
ALBERT VATAJ cili nuk është thjeshtë një Sipas Gjovalin Shkurtaj, Dhe ky “Fjalor leksiko-frazeologjik dhe
rrugëtim njohës akademik në lënda e parë e këtij fjalori etnolinguistikë i Malësisë së Madhe”, është
Gjovalin Shkurtaj, me “Fjalorin mrekullitë e pakrahasueshme vjen nga një trevë shumë e kulmimi i punës studimore, veprës gjuhësore
leksiko-frazeologjik dhe etnolin- të fjalëve, shprehjeve frazeo- pasur; nga ana shpirtërore, dhe kontributit akademik të Gjovalin Shkurtaj,
guistikë…” i ngre një monu- logjike, urtësive dhe një kulturore, etnografike. Në të këtij biri të denjë të Kastratit dhe Malësisë,
ment pavdekësie Malësisë së pasurie të larmishme që e Malësi ka veshje të atij pinjolli, i cili ju kushtua një jetë një fjalori,
Madhe shpall Malësinë si Olimpin e mahnitëse, ka këngë të rralla, duke ju dhënë kësaj lartësia të shenjtëruar si
Gjovalin Shkurtaj, me “Fjalorin perëndive të pavdekshme të ka urime të bukura dhe të një blatimi.
leksiko-frazeologjik dhe etnolin- traditës. veçanta, ka ngushëllime
guistikë…” i ngre një monu- shumë origjinale, të cilat nuk Ai, bëri rrugë të gjatë dhe sfiduese, për të
ment pavdekësie Malësisë së Kjo sfidë mbi 50-vjeçare hasen në asnjë trevë tjetër të ardhur deri të ngritja e kësaj madhështie, te
Madhe është ajo përmbushje amaneti Shqipërisë së Veriut. Dhe ngritja e këtyre bedenave të identitetit dhe
që profesori, biri i Malësisë është kjo veçanti, janë këto qëndresës, të përfaqësimit dhe të bukurës së
“Me dashurinë e një biri modest i’a kishte borxh vendit ku ai u specifika, është gjithë ky Malësisë dhe malësorëve.
të Malësisë tonë të Madhe”, lind, magjisë së dashurisë, me thesar shpirtëror, i cili duke u
Prof. Dr, Gjovalin Shkurtaj, të cilën ishte mëkuar dhe grumbulluar me një përkush- Botimi i këtij fjalori, në një vepër që do tu

MIHO GJINI "MJESHTER I MADH" Kujtime: MIHAL POPI Prologu e epilogu i një libri të ndaluar!
mbesave që kishin lindur në ato kohë të
vashtira, tek ata i vërtiteshin përreth
krevatit me dashuri e shpesh i hidheshin
kaliqafi.Si u qetësua disi, i nxorra nga
çanta fletët e dorëshkrimit e iu luta të më
dëgjonte se ç’farë kisha “katranosur” dhe
të me falte nëse e “pata harram atë gjysm
ibriku me kafe që e pata pi tek adashi im i
madh”. Atëhere ai brriti: “Mos me hy
kush e me na trazue se nryshe kam me u
shklye m’dysh!”.
Nuk na ndërpreu askush e Mihali
dëgjonte me kokën ulur e me ca lëvizje
duarsh pa kuptim.E, kur përfundova edhe
rreshtin e fundit, ngrita kokën nga letrat e
mia si i zënë në një faj të madh, duke
pritur “dënimin “ tim. Po, pa pritur
shtanga. Ky burr qante. Mbi faqet e
rrudhosura i rridhnin lotët që ai i fshinte
me duart që i dridhesshin. Nuk foli për
një copë herë. Pastaj i ngshëryer pyeti:”
Nga i ke msue tan nji kto gjana për mu,
Adasho?!” I thashë se këto ishin fare pak
gjana që pata mbledhë...Dhe se e pata
“Fat të Madh” që i kisha parë shfaqjet e
tij me rolet e mëdha...Se...Se...Po Mihali
ma preu fjalën e tha prerazi:”Due me e pa një tonë që na mësoi atë “DRITA” të datës 19 shtator serjozitetin e tij, ashtu siç
ket libër para se me dek, vallahi po””.... divizë themelore se 1979 këto fjalë të arta:”Mihal dinte të bënte një mjeshtër
Po, për fat të keq, vdekja e shkëputi nga jeta “humori lind nga drama e Popi ishte një aktor i rrallë, botëror, i vogël nga shtati
artistike e shquar, duke e ndarë atë përgjith- personazhit”. Dhe ishin të nga i cili ne mësuam, dhe po i madh e i lartë nga arti i
monë nga skena, nga publiku që aq shumë e panumërt pjesëmarrësit gjithkush ka ç’të mëoj. ..Ai interprtimit, si Çarli
donte, nga miqtë dhe shokët, nga familja që e në homazhet e ceremonin dha shumë, jo vetëm në Çaplini. ..Po Mihal
adhuronte si baba, si prind të dhimbsur e të e varrimit. Me mijëra interpretimin e pjesëve tona Popi,ishte në të kundërtën e
kujdesshëm, me “një qerre fëmijë!”. spektatorë të së qeshurës, kombëtare, por edhe në vepra tij, një njeri me 140 kg.
Sëmundja e diabetit e lodhi dhe e rraskapiti që tashmë po e qanin me të shquara botërore. Ne peshë , një babazhan i mirë,
për vite me rradhë. Kur e shtruan në Spitqlin lotë të heshur Korifeun e aktorët, i jemi mirënjohës atij serioz në jetën shoqërore,
Civil të Tiranës, në fundin e pranverës së vitit Teatrit, gaztorin e për humorin e madh, për komik në skenë e tragjikë
1979 qe tepër vonë. Mihali nuk ishte më në shëndetshëm e të përvojën e tij të gjërë, për në fundin e tij! Për brezat e
gjëndje të qëndronte dhe të ecte me këmbët e paaritshëm të skenës mësimet që na dha, ndaj dhe rinjë të aktorëve që nuk e
veta...Nga egzaminimet e mëvonshme u shqiptare. Mungonte ashtu si edhe spektatori ynë, kanë njohur , si edhe për ata
konstatua se kishte edhe “Kancer në prostat” vetëm Mihali i Gjinajve, do ta kujtjomë gjithmonë. që nuk shfletojnë asnjë
dhe ndërhyrja kirurgjikale u quajt e autori i këtij libri, që ai Ishte një aktor i madh që ka libër, njohja me figurën e
panevojshme. Megjithatë i pëlqente të donte ta shihte e ta kishte bërë të qeshë e të “qajë” tij , do të ishte më shumë se
kuvëndonte me humor me mikun e tij që e së gjalli, pranë varfërisë së gjithë një popull...” qindra libra të lexuara e
kuronte, profsor Papariston. Dhe më 8 shtator tij të mjerë, aty, në një spektakle me
e nxorrën nga Spitali që familja ta kishte kthinë të vjetër të Pazarit *** role“mandarinash”.
pranë në pragun e lamtumirës. I nisën dhimb- të Tiranës..... Ishte shtator edhe atëhere, si Shkruar në Piqeras, sipas
jet cfilitëse, metastazat e kobshme e 12 ditë e Po artistë e njerëz si Mihal javën e kaluar, po 41 vite më monografisë time “MIHAL
netë i kaloi me “shpirt në dhëmb” e pa mbyl- Popi, nuk kanë vdekje përpara. Kujtimi i tij “të djeg POPI” (1997) më 27 shtator
lur sytë. Duke u gdhirë dita e 19 shtatorit, në kurrë, Dhe miku i tij, i zëmrën”! E kështu do të 2022
orën 5.30 të mëngjesit, pulsi nuk i rrhte më. afërt në Teatër e i afërt me mbetet për jetë të jetëve. Se
Zemra e Mjeshtrit të Madh të humorit pushoi banesë, Sandër Prosi, do ishte , ndofta i vetmi artist, që
së rrahuri. Nuk do ta kishim më profesorin të shkruante në gazetën na bënte të qeshnim me
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 1 3

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

Një libër për Arbërit i kishte të futur thellë si dy
SKËNDER BRAKA shpella të mëdha,
dukeshin sikur
një përshkrim shumë interesant. fshihnin brenda tyre një
“Sidoqoftë, - thoshte me vete, - Klaudio është si gjithmonë uragan që, po të
pranë tij. Ai do të dijë ta ruajë edhe në këtë rast”. Pasi shpërthente, ishte
varka iu afrua bregut, i pari Mal Kolari dhe pas tij Klaudio, u në gjendje sa ta përpinte të
hodhën në ujë dhe filluan të shtynin varkën drejt bregut. tërin. Sipër syve i harko-
259 heshin dy
Një libër për Arbërit vetulla të trasha paksa të
Mal Kolari ishte një ndër marinarët më të vjetër në thinjura. Cipën e fytyrës e
anijen e papatit. Kishte një trup të hedhur e të lidhur si të kishte si të
një tridhjetëvjeçari. Sytë e tij të mëdhenj e përshkënditës, që përzhitur e, megjithatë, ajo
përzhitje që tretej në atë vrazhdësi
të dukshme, seç i jepte fytyrës së
tij një bukuri tërheqëse.
Mjekra e kuqërremtë tregonte më
së miri se ai njeri ishte një
ujk i vjetër deti.
Gjon Buzuku po zbriste poshtë
rrugës që të çonte për
në mol. Që prej së largu, ndjeu
aromën e detit që i gudulisi
hojëzat e hundës dhe së bashku
me të edhe puhizën e lehtë,
që vinte prej thellësive të tij. Pak
më tej, dëgjoi gumëzhimën
e zërave të njerëzve që lëviznin lodhur. Ata lëviznin
nëpër mol. Ati zbriti me të me shpejtësi përmes
shpejtë drejt molit dhe, si nuk e grumbujve të
pati të vështirë për të dalluar mallërave dhe fuçive
anijen e Papatit, u drejtua men- të mbushura me
jëherë drejt saj me hapin e tij rrëshirë dhe vajra,
prej një njeriu që me madhësht- duke bërtitur, duke
inë e tij u bëhet instiktivisht ngarkuar e shkaktuar
i imponueshëm atyre që gjenden karrocat dhe anijet
rreth e rrotull. Përgjatë e ankoruara. Ata
bregut, në drejtim të kalasë prej kërkonin të përfun-
druri, shkonin dokerë të donin të gjitha punët

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

e duk i dëgjuar ai zë. Vriste
ditës përpara perëndimit
të diellit, kohës kur edhe
mbylleshin
portat e qytetit. Buzuku u
hodhi një sy shkarazi
fytyrave të
tyre të dirsura. Ishte i
vetëdijshëm se askush
prej tyre, qoftë
prej lodhjes apo qoftë
edhe prej përtesës, nuk
ishte në gjëndje
të nxirrte qoftë edhe një
fjalë të vetme prej
buzëve të thara,
prandaj dhe bëri sikur
nuk i vinte re. Famullita-
rit i dukej sa e
çuditshme aq edhe e
pabesueshme, që njerëz
të tillë, të bënin
punë aq të rënda fizike,
duke përballuar përveç
ngarkesës
260
Skënder Braka
edhe atë re pluhuri që
ngrihej prej të tërhequrit
mundimshëm
të këmbëve të tyre
shkaktuar prej peshës së
rëndë të dengjeve
që mbanin në kurriz. Më
tej shkonin marinarë dhe
tregtarë
që rreknin të përfundonin
zhdoganimin e mallërave
të tyre.
Buzuku u hodhi një sy
shkarazi fytyrave të tyre
të dirsura, i
vetëdijshëm se askush
prej tyre nuk ishte në
gjëndje të nxirrte
qoftë edhe një fjalë të
vetme prej buzëve të
thara dhe bëri sikur
nuk i vinte re. Në këtë
gjendje të mjerueshme,
atë Buzuku
nuk e kishte të vështirë të
kuptonte se ata nuk ishin
veçse ca
skllevër pa pikën e
personalitetit që të
kallnin përnjëherësh
ndjenjën e mëshirës.
Kolari, teksa ia nguliti
një herë sytë qafës së
Buzukut,
ku varej një kryq i vogël
ari, i bëri me shenjë që të
ngjitej në
varkë. Buzukun e tur-
bulloi shikimi i këtij
marinari.
“Është apo nuk është ai!”
- po mendonte me vete.
Iu
mendjen të kujtonte se ku dhe
kur ishte takuar me këtë njeri të
gjatë e shpatullgjerë. Këtë
fytyrë e kishte parë diku, po nuk
i po i binte ndërmend vendi
dhe koha. “Mos vallë është Mal
Kolari prej fisit të Kolarëve
të Larjes me të cilët ne kemi
qënë shumë miq. Thua të jetë
vërtetë Mal Kolari i Gjergjit? O
zot, thuam se nuk po gaboj.
Po ç’kërkon Kolari në një anije
papati? Kolari nuk e ka patur
shenjën e thellë sipër vetullës së
majtë që ka ky detar. Po edhe
flokët. Flokët e Kolarit ishni më
të zinj dhe mjekra e tij ishte
më e rrumbullakosur dhe më e
bukur se kjo.”
Megjithatë ky njeri më duket i
njohur. Atë Buzuku
donte të fliste me të. Donte ta
pyeste, por aty për aty nguroi.
“Nuk kam dyshim se ai duhet të
jetë”, - tha së fundi
me vete. I hodhi një shikim
shkarazi. Marinari qëndronte në
majën e bashit të varkës dhe,
ndërsa vështronte drejt Karakës,
nuk hezitonte t’ia hidhte shi-
kimin e tij zhbirues famullitarit.
Atë Buzuku nuk po arrinte të
kuptonte përse ai më
tepër se fytyrës së tij, ia nguliste
sytë kryqit që ai mbante në
qafë? Mos kishte dashur që t’ia
grabiste? Po ç’punë do t’i bënte
261
Një libër për Arbërit
ky kryq kaq i vogël këtij mari-
nari? U mundua që ta kryqëzonte
edhe një herë shikimin me të
marinarit, por nuk qe e mundur.
Ai tani qëndronte atje i heshtur e
sytë i mbante të ngulitur
përtej horizontit të detit duke
bluar diçka me mendje të tij.
Dukej sheshit që diçka e mun-
donte atë marinar.
Ndërsa Buzuku vriste mendjen
për të gjetur se ç’fshihte
brenda në shpirt ai burrë i djegur
prej kripës dhe diellit, varka
ia mbërriti pranë anijes dhe pas
disa minutash, dëgjoi zërin
kumbues të kapitenit të Karakës.
- Mirëse erdhet në anijen tonë,
hirësi!
Si tha kështu, kapedani bëri një
përulje të lehtë të kokës
përpara, ndërsa nostromo nuk
nguroi të shtonte:
-Me të gjitha nderimet, hirësi,
jeni i mirëpritur në anijen
tonë. Ardhja juaj këtu është një
nder i madh për ne.
Sjellja kaq e shtirur e nostromos,
nuk i tingëlloi mirë Mal
Kolarit. Sytë e tij, ndonëse
shihnin andej nga bregu
ku valët e detit
shkumëzoheshin butë-
butë, në të njëjtën kohë
përgjonin çdo gjest
të tyre. Kjo përkujdesje e
heshtur nuk i shpëtoi dot
syrit të mprehtë
të atë Buzukut që vetëm
pas kësaj, përpara syve të
mendjes ravijëzoi
fytyrën gati të harruar të
njeriut që plot
pesëmbëdhjetë vjet më
parë
i kishte besuar gjënë më të
shtrenjtë të jetës së tij.
Donte të thoshte
diçka, por nostromo nuk i
la kohë.
- Kapiteni do të kishte
shumë dëshirë që ju të
rrinit sonte në
anijen tonë. Do të kalojmë
një mbrëmje të paharruar,
atë.
- Nëse dëshira është e
madhe, detyra dhe udha e
gjatë që kam
për të bërë nuk ma lejojnë
një gjë të tillë. E vlerësoj
mirsëjelljen dhe
respektin tuaj.
- Të njëjtën gjë ati ia tha
edhe gjatë udhës kur po
vinim
për këtu, Klaudios, - tha
Mal Kolari duke i hedhur
nostromos
një shikim përbuzës, gjë
që tregonte se piloti nuk i
kishte mirë
marrëdhëniet me të. Të
njëjtin veprim tentoi të
bënte edhe
nostromo, por kapiteni e
zuri prej krahu e, për ta
mbajtur në
atë gjendje bisedën,
ndërhyri me takt:
- Kolar, ne dimë t’i presim
dhe t’i respektojme miqtë
262
Skënder Braka
tanë. Këtu jemi zotër të
shtëpisë dhe arbërit, me sa
di unë,
kanë ca zakone të forta.
Me mikun nuk bisedojnë
tek pragu,
por ulur si i thonë, pranë
tymtarit.
Atë Buzuku, për çudi, nuk
tha asnjë lutje, por lëvizi
vetëm kokën dhe njërën
dorë me një gjest të
mësuar prej
kohësh dhe eci pas
kapitenit në dhomën e tij
në pupë.
Nostromo i ndoqi pas.
Kapiteni hapi derën dhe bëri me
dorë përpara në drejtim të
dhomës. Dhoma e kapitenit zinte
pjesën e fundit të pupës. Ajo
kishte
dy dritare të mëdha që vështronin
në det. Përballë tyre ishte dera, që
komunikonte me kuvertën. Për-
ballë derës, ndërmjet dy dritareve
me xham të murrmë ishte statuja e
Shën Joanit e gdhendur në dru,
që vështronte me një buzëqeshje të
lehtë krishtin e kryqëzuar, që
gjendej mbi derën e dhomës. Mbi
tavolinë, madje dhe mbi shtratin
e mbuluar me një mbulesë per-
siane, kishte libra të mëdhenj, të
shpërndarë pa asnjë farë rregulli.
Librat ishin gjithëllojesh; të trashë,
të rinj e të vjetër, me kapakë e
lëkurë të kaltër e të murrmë. Me
një
sy të parë, dallohej qartë se ato
ishin libra të vjetër lundrimi, gjë
që
nuk i shpëtoi syrit të stërvitur të
atë Buzukut për kësi gjërash.
-E thjeshtë, por e mjaftueshme për
një kapiten, hirësi!- vërejti
kapiteni duke i treguar atit me
dorë një fron të lartë dhe i bëri
shenjë
që të ulej.
Atë Buzuku nuk kundërshtoi, por
gjithësesi nuk po kuptonte
se për ç’arsye kapiteni i rezervonte
një pritje kaq madhështore një
famullitari të thjeshtë siç ishte ai.
Buzuku nuk pati kohë të mendohej
gjatë, pasi nostromo solli me të
shpejtë tri kupa vere dhe një
botilje
të mbushur plot. Dukej qartë që
vera ishte disavjeçare dhe nga ato
më të mirat, që kapitenët e anijeve
si ajo i mbanin për miq jo të
zakonshëm.
- Të pimë për shëndetin tuaj,
hirësi!- tha kapiteni duke fshirë
mjekrën para se të kthente kupën e
verës. Ndërsa shijoi atë lëng të
shijshëm që, ç’është e vërteta,
edhe atë Buzukut i pëlqeu, shtoi:
- Isha tepër kurioz për të vizituar
një herë ndonjë-rën prej
263
Një libër për Arbërit
atyre famullive, qoftë edhe atë ku
shërbeni ju, at! Kam dëgjuar se
malësorët janë njerëz mikpritës
dhe burra të besës. Por të them
të drejtën jo vetëm që koha nuk
më premton, por sa herë që vij
pranë brigjeve tuaja, nuk di seç më
pushton një lloj trishtimi. Për
perëndi, nuk di përse dhe nga se
më shkaktohet.
Buzuku që e kuptoi se ku qëllonte
shpata e kapitenit, nuk
nguroi të thoshte: ketë mendimin e
- Unë jam një famullitar i gabuar, që Sinjoria
thjeshtë, i nderuar kapiten, me dashjen e saj të
dhe jo një kryetar kuvendi. E sa ketë
për marrëdhëniet ndërmjet shkelur mbi
shtetit tuaj dhe Arbërisë, mund ndonjërën prej këtyre
t’u fliste më mirë se kushdo, kontratave të
qoftë edhe një kryengritës i nënshkruara.
thjeshtë. Nuk më përkasin mua Nga sa unë kam
këto gjëra. Unë vetëm sa përçoj njohuri, di se tokat
ndër ta frymën e shenjtë. dhe të ardhurat, në
- Oh, jo, jo, nuk doja të dilja aty, më të
atë. Pastaj... Dom Gjon, ju shumtën e rasteve u
duhet ta dini mirë se papati janë lënë përsëri në
gjithnjë është mjaftuar me duart e zotëruesve të
sigurimin tyre arbër, apo nuk
e disa pikëmbështjeve në këto është kështu, dom
anë të Adriatikut, - tha kapiteni Gjon? - dhe pa i lënë
duke bërë me dorë përgjatë kohë Buzukut të
bregut të limanit të Ulqinit. shprehte mendimin e
- Edhe!? - pyeti famullitari me tij, vazhdoi; - Por di
një ton sa provokativ, aq edhe këtë tjetrën, që
edhe joshës, si të donte t’ia Republika u ka
hapte hambarin e hedhurinave të siguruar atyre au-
kalbëzuara të barkut. tonomi
- Që në fund të fundit nuk kanë administrative, madje
patur veçse qëllim edhe gjyqësore, apo
strategjik, doja të thosha, imzot! nuk jeni i të njëjtit
Ai qëndroi një copë herë si për mendim me mua?
të parë efektin e fjalëve të - Le ta quajmë sikur
tij tek atë Buzuku.Pasi vërejti që nuk i kam dëgjuar
famullitari nuk po fliste, këto fjalë, miku im.
kapiteni - Po! Keni të drejtë,
vazhdoi: imzot! As vetë nuk e
-Sinjoria në asnjë rast nuk ka di përse e
vënë dorë mbi territoret e kanalizova bisedën
Arbërisë. Kjo është një e vërtetë tonë në këtë mënyrë.
e pamohueshme që ju nuk kini Fundja, unë jam
përse të mos e pranoni. thjesht një kapiten
Pas këtyre fjalëve kapiteni anijeje dhe nuk ma
heshti paksa, sikur donte të ka ënda të përzihen
mbushej me frymë e fytyra i në
mori një tjetër shprehje, kur çështje të tilla poli-
vërejti tike. Më keqkuptuat.
nënqeshjen ironike të atë Buzu- Për mua nuk ka
kut, gjë që donte të thoshte se ai, aspak
jo rëndësi as paqja e
vetëm nuk ishte i të njëjtit vitit 1479 dhe as ajo
mendim, por përkundër e iro- e 1502-shit. Për mua
nizonte gjithçka është anija.
atë. Ju lutem, më
- Po, hirësi, po. Të jeni i bindur mirëkuptoni, nuk ua
për këtë të vërtetë thashë
264 me ndonjë qëllim,
Skënder Braka atë.
që po u them! - ngulmoi kapida- -Megjithatë, me këtë
ni për të mos e lejuar veten anije dikujt i shërbeni
të rrëshqiste nën përbuzjen e dhe ata
hapur të atij famullitari që po i besoj se nuk ua
imponohej gjithnjë e më tepër shpërblejnë edhe aq
me heshtjen dhe arsyetimin e keq, kapiten, apo jo?
tij. - Doemos, hirësi, për
- Ato mendoj duhet të kenë qenë mua kjo dhomë është
thjesht të një më tepër se
karakteri kontraktues, që do të një famulli në malet
thotë; me kushte dhe me tuaja.
detyrime të pranueshme nga të - Vërtetë kapiten,
dyja palët. Apo nuk është dhoma juaj ngjason
kështu, Dom Gjon? Nuk ma me dhomën e
thotë mendja, që dom Gjoni të ndonjë profesori
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Kosova dhe Çamëria – përmes
dëshmive rrënqethëse
Nga
Hyqmet ZANE
Dy fjalë zemre për librin
PERIUDHA NGA OKUPIMI
GREK MË 1912 – 1923
që u plasi në duar anëtarëve të
komisionit. Kthimi në Filat u bë
veças nga Musai, i cili, me zotësinë
e tij dhe me disa miq që kishte,
mundi t’ua hedhi fajin atyre,
megjithse shumica e fshatit nuk e
besoi. Musai u largua disa kohë nga
Filati dhe, kur u kthye, kjo punë
ishte e harruar. Mehmet Hasani, që
vdiq vjet (19 ) 97 vjeç, më ka
thënë se kishte akoma shumë
Molloje të papaguara. Këto
duhet t’i kenë njerëzit që ai
banoi dhe kështu është një
dokumënt i gjallë për të vër-
tetuar të dhënat e mësipërme.
Gjatë kohës së Venizellos, nuk
lejohej hapja e shkollave shqip.
U la e lirë që të zgjidhej një
deputet nga vendasit. Ali Bej
Dinua erdhi në Çamëri i veshur
me gunë dhe qeleshe dhe i mori
të gjitha votat e çamërve mus-
limanë, por, në saje të dal-
lavereve dhe makinacioneve
elektorale, nuk u zgjodh ai, por
një grek që kishte marrë më pak
vota.
Hypja e Metaksait në krye të
qeverisë greke, solli një ndry-
shim për keq në jetën e
çamërve. Filluan shpërfilljet
kombëtare, si nga organet
zyrtare, ashtu edhe nga indi-
vidë shovenë. Më kujtohet
një përleshje që u bë në Pazar
të Filatit, aty nga vjeshta e
vitit 1937, midis çamërve
muslimanë dhe grekërve.
Ngjarja - Një lopsiot kishte
vendosur bereqetin për ta
shitur në një vend të tregut.
Vjen një grek dhe ia shtyn
thesin dhe njëkohësisht e
ofendon “palo arvanitas”.
Lopsioti, njeri i urtë, ia kthen
me të mirë dhe me dinjitet :
“Nuk ke asnjë të drejtë të
sillesh kështu”. Ai, greku, në
vend që të përulej nga
mirësjellja, e shau përsëri.
Lopsioti ia dha një bacë që e
rrëzoi përnjëherë përdhe atë.
Ndërhyri një grek tjetër në
ndihmë të shokut të tij.
Çamër të tjerë u mblodhën
dhe grekër nga krahu tjetër.
Duke qenë çamërit më
shumë, i zhdapën fajtorët, aq
sa një pjesë të tyre, i çuan në
spital. Një korofillak që u
ndodh atje pranë, mbajti anën
e grekërve, pa pyetur, se kush
e kishte fajin. Vijnë shumë
korofillakë dhe arrestojnë
shumë nga çamërit. Po të mos
ishte ndodhur një ksehorit
(banor i Ksehorit), që njihej
si njeri i ndershëm dhe që e
kishte parë ngjarjen me sytë e
tij dhe po të mos kishte
shkuar ai tek Zambeta
(komandanti i korofillaqisë)
dhe t’ia kishte treguar ngjar-
jen, ashtu siç ishte, nuk
diheshin pasojat e kësaj
ngjarjeje. Zambeta, pasi u bind se faji ishte i
vetë grekërve dhe, duke qenë një njeri me
karakter dhe deri diku i ndershëm dhe i
paanshëm në zgjidhjen e problemeve, nuk mori
asnjë masë. Korofillaku që ndërhyri pa-
drejtësisht në ngjarje, u zhduk dhe nuk u pa më
në Filat.
Një ngjarje tjetër që më ka mbetur në kujtesë :
- Xhamia e Filatit ishte madhështore. Nën të
kishte shumë dyqane. Shkallët e saj zotëronin
pjesën më të mirë të pazarit dhe i jepnin një
bukuri të rrallë vetë xhamisë. Kishin ardhur 13
mirditorë për punë në Filat. Ata çdo pasdite
mblidheshin tek hajati i xhamisë dhe bisedon-
in. Përballë xhamisë ndodhej kafeneja e
Leveços. Atje, zakonisht, një tagmahtar
(kolonel) pinte kafe. Ky po i shikonte me
vëmendje këta fshatarë të tjerë që bisedonin
me rradhë. Asnjëherë nuk ia prisnin fjalën njeri
-tjetrit, flisnin me rradhë dhe të tjerët dëgjonin
me vëmendje të plotë. Pa pritur, koloneli
ngrihet në këmbë dhe filloi të shajë politikën

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

greke kundër Shqipërisë : “Duhej që
ndërmjet dy vendeve të ishte lidhur një
miqësi e sinqertë, sepse vetë historia ua
kishte diktuar këtë gjë. Shumë herë është
derdhur gjaku për mbrojtjen e njeri-tjetrit,
por politika jonë, në vend të vëllazërimit,
po ndjek një politikë të padrejtë”. Një
lohago (kapiten) i revoltuar nga ato që po
dëgjonte, nuk duroi dhe i drejtohet :
“Qirje tagmahtari, to ehiete
lathos” (kolonel e keni gabim). Ai nuk
priti dhe i dha një shuplakë të mirë
kapitenit dhe shtoi : “Unë nuk e kam hiç
gabim. Gabime ka politika jonë që nuk
respekton këtë popull, që natyra u ka falur
një dhuratë të rrallë. Shikojini ata njerëz
të thjeshtë atje, janë analfabet dhe mendoj
se nuk kanë njohuri për shumë nga rreg-
ullat e mirësjelljes që mësohen në shkollë,
por flasin me rradhë. Dëgjojnë me
vëmendje njeri-tjetrin dhe jo si ju, - dhe iu
drejtua një grumbulli me grekër, - as si ju,
- iu drejtua një grumbulli me çamër, - që
keni marrë zakonet tona që të flitni të
gjithë njëherësh dhe bëni gjurulldinë për
hiç gjë”. Me urdhër të kolonelit u lirua një
vend për të fjetur mirditorët dhe iu sigurua tregoj më poshtë : li, i cili, ishte vendosur në Gurët e Zesë dhe Çamëria
punë menjëherë. Kjo bëri që në Filat, në anën - Babai im ishte një njeri shtëpinë e Alush Takës. të ishte përfshirë në përbër-
muslimane, të ndjehej një respket i veçantë kontradiktor, pinte shumë Babai kishte shkuar më jen e shtetit shqiptar. Duhet
për kolonelin. Mirditorët merreshin, pothuaj dhe të gjithë pasurinë, e përpara dhe e kishte njoftuar të lajmërohet sa më parë
për natë në shtëpitë e agallarëve dhe të të trashëguar nga prindërit, e Alushin se Miçua ishte një Alush Taka, se doktori që
kamurve (që kanë parâ) filaqotë. Nuk kaloi shiti dhe e hodhi në gotën agjent i asfalisë greke, mban në shtëpi, Miço
shumë dhe koloneli u transferua nga Filati. e rakisë. Kishte veti të prandaj duhej ta hiqte sa më Kaliviopulli, është agjent i
Gjithashtu një ngjarje tjetër : - Ishte viti 1938. mira, por këto ishin për të parë nga shtëpia. Miço Tasi, asfalisë greke dhe njeri
Bashkë me babanë shkova në Konispol, tek tjerët. Ishte i miri i botës një ortodoks, po shqiptar i shumë i rrezikshëm”. Me të
halla ime që e kishte marrë Rexhep Taka, i dhe i ligu i portës. Më mirë në Kastri, kishte thërri- marrë vesh këtë, babai vajti
vëllai i Alush Takës. Kur kaluam posto- kujtohet në një rast. Shko- tur babanë që e njihte prej në Konispol dhe ia tha
bllokun grek, i pashë ushtarët e postobllokut va në kafenenë e Leveços kohësh dhe i kishte thënë : Alushit. Mirëpo ky u sëmur
të veshur më së miri. Rregulli mbizotëronte dhe i kërkova babait një “Para disa ditësh këtu kishin në këtë kohë nga kanceri në
kudo. Këtë gjë nuk e vura re në fillim, kur tallër (5 dhrahmi). Nuk më ardhur Boçari, stërnip i grykë dhe kjo punë nuk u
shkova, por, kur u ktheva, e pashë me dha. Në çast e dëgjova që Marko Boçarit dhe, pasi zgjidh në ato ditë. Alushi
vëmendje, sepse : - kufitarët shqiptarë ishin foli me zë të plotë : jepu të kishte pirë, i kish thënë : vdiq dhe çështja e Miços
veshur keq, me opinga, në një ndërtesë të gjithëve nga një gotë, sa “Unë kam kryer një akt të mbeti për më vonë. Dina-
keqe. Më pikoi në shpirt kjo gjendje. Kur janë këtu brenda. Komen- shëmtuar dhe shumë të keq këria e Miços fitoi mbi
dëgjova babanë që po bisedonte këtë gjë në tet e mëtejshme janë të kundër atdheut tim, që është këmbënguljen e Rexhepit,
Kosnispol me një nëpunës të prefekturës, atje panevojshme. Në bisedat Shqipëria. Jemi gjak shqiptar, për të hequr atë nga shtëpia.
më kapi një ndjenjë keqardhjeje, më pikëlloi që bënte me Rexhepin, të por propaganda helenike na Kështu erdhi ndarja.
në shpirt, por si i vogël që isha, nuk mora shoqin e hallës, midis të ka mashtruar, na ka përdorur Duhet vënë në dukje se, kur
pjesë në bisedën e tyre. Kur u ktheva, e pashë tjerave doli se shkaku i si ka dashur ajo. I gënjyer unë u kthye babai për në Filat,
me vëmendje gjendjen dhe pikëllimi ishte aq i ndarjes ndërmjet vrava gjeneral Telinin. Duhej sapo kaloi kufirin shqiptar,
thellë, sa edhe sot e kësaj dite nuk e kam vëllëzërve Rexhep dhe të vrisja përfaqësuesin e rrethohet nga forcat e
harruar. Alush Taka, ishte çështja e Anglisë dhe jo atë të Italisë, andartëve grekë. Shoqërues
Në Konsipol mësova edhe ngjarjen që po doktorit. Miço Kaliviopul- që kufiri të caktohej në Tre me të ishte Emin Paçua, që,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 1 5

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

siç u mor vesh më vonë, ishte vënë në shërbim të asfalisë të horofillaqisë, i erdhi për e pa me sytë e tij, se ishte vetëm shpërngulja e çamëve nga vendi
greke, me qëllim që të vritej babai. Mirëpo, siç thotë populli, të plasur, por pak nga pak një pijanec i lezetshëm, uroi fatin i tyre, si një politikë greke e antinjerëzore dhe
kush i bën varrin tjetrit, bie vetë brenda. Sapo ranë në rre- i doli inati dhe u ul të që ndodhi ajo ngjarje në atë shkruar shumë e shumë kohë më klasifikohet në geno-
thim babai, e pa Eminin që i bëri me shenjë njerit prej an- pinin bashkërisht. Pas mënyrë. parë, si një genocid i para- cid të pastër etnik.
dartëve për babanë. Një plumb e qëlloi Eminin në ballë dhe u kësaj ndërmjet tyre mbeti lajmëruar dhe i paragjykuar me Për të formuar një
gjet i shtrirë menjëherë përpara këmbëve të babait. - Kush një miqësi që zgjati shumë Elbasan, më 24. 07. 2004 testamentin bazë të Megal-Idesë mendim më të plotë
është ky, - e pyetën babanë. - O Qamil Izetis, - iu përgjigj kohë. Në fillim mendoi se Nënshkruar nga Mehmet Qamil në mesin e shekullit 19. të ngjarjeve në Filat
babai. - Parto to skato (merre mutin), - i thotë komandanti i i shërbente çështjes helene Izeti Dhe ngjarjet që rrodhën më pas dhe në rrethinat e tij,
tyre dhe babai e mori Eminin në krah deri në Sajadhë. Atje ai dhe, duke vrarë Qamil ishin pikë për pikë ato që po jap kujtimet e të
njohu një mik të tij të gotës që ishte në horofillaqi. U ulën të Izetin, kujtonte se do të *** thuheshin se ishin shkruar në moshuarve të asaj
dy të pinë për ngjarjen e ndodhur dhe rrugën që kishte marrë. vritej një armik i rrezik- Megal-Idenë e Greqisë që ane, që banojnë këtu
Kur u afrua komandanti i ekspeditës për vrasjen e Qamil shëm i kombit grek. Kur e * Komente janë të spastrimin etnik e kishte një në rrethin e Elbasanit
Izetit dhe mori vesh se ky i fundit pinte raki me një punonjës njohu nga afër babanë dhe tepërta, pse dhe si u përgatit strategji të sajën që sot tingëllon së bashku me

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

familjet e tyre. Ata janë ato mynxyra që dinë të bëjnë
nga fshatrat Galbaq e vetëm grekët, që janë ideatorët
Vërselë, që ka me shu- dhe aktorët kryesorë të një
micë në Elbasan. Ato filozofie genocidiste që vetëm
janë ngjarje të jetuara pasardhësit e Megaloidhesë dinë
nga vetë ata, për sak- t’i zbatojnë pa as më të voglin
tësinë e të cilave ata dallim nga genocidi nazifashist i
betohen para ligjit dhe Luftës II Botërore.
Zotit, si besimtarë të Shumë janë folur dhe janë
mirë që janë. shkruar për këto masakra, por
Por më parë është Para- kur ato harrohen, kjo është më e
mithia, vendi ku nisi tmerrshme, se grekët dinë t’i
masakra e fundit mbi përsërisin në çdo kohë, se e tillë
Çamërinë. Rasim Bebo, është ngjizja e filozofisë së tyre
historian nga Konispoli, të ekzistencës në rajonin e Ball-
jep me detaje atë çka ka kanit. Këtë e provojnë faktet e
ndodhur në atë 27 qer- njerëzve okularë, dëshmitarë të
shor 1944, që sot është e një prej tragjedive më të
ligjëruar si një ditë e padëgjuara dhe të padënuara për
regjistruar në kujtesën rreth 65 vjet. Nëse çështja çame
historike mba- dhe genocidi shkoi në Stasburg,
rëkombëtare edhe nga në fund të vitit 2006, përmes
Parlamenti Sjqiptar më përfaqësuesve të vetë Çamërisë,
1994, si “Dita e genocidit kjo është njera anë e medaljes.
ndaj shqiptarëve të Por shoë i të kundërtës që
Çamërisë nga shovinizmi kërkojnë të bëjnë grekët me
grek”. pashaportë greke dhe ata me
pashaportë shqiptare për të
*** vonuar, ndryshuar apo mohuar
një çështje që ka në themel një
Paramithia, atje ku nisi genocid, janë një “genocid”
masakra greke në Çamëri tjetër që kërkon të përsëritet në
27 qershor 1944 – Apel kohëra dhe në forma moderne.
për mosharrim politika- Rrëfimet e protagonistëve që
nëve dhe historianëve provuan dhe panë me sytë e tyre
shqiptarë dhe të europi- masakrat e bëmave greke, gjyki-
anë. met dhe prononcimet e personal-
iteteve të kohës dhe atyre të
Hyrje sotëm mbi genocidin e
Debatet e njohura tashmë Çamërisë, janë një apel që u
në lidhje me problemin bëhet politikanëve dhe historia-
çam dhe që lidhet me nëve shqiptarë dhe europianë për
genocidin grek ndaj një mos harrim dhe për të dhënë
popullate të pambrojtur, zgjidhjet e duhura një problemi
të pafajshme dhe autok- që brenda tij ka genocid, ultar-
tone në Çamëri, janë një shovinizëm tipik grek, shkelje
pjesë e vogël e të vër- flagrante të të drejtave të njeriut
tetave që dihen dhe që dhe një sens antidemokratik të
thuhen shpesh në tubime një shteti që përdor dafina për të
apo emisione, gazeta apo mbuluar një terrorizëm ortodoks
në mediume ndërk- grek ndaj shqiptarëve të
ombëtare. Ajo që ka Çamërisë.
ndodhur në Çamëri ka Shqiptari i mirë Rasim Bebo me
një datë të caktuar, ka banim në SHBA është një nga
vendin e caktuar, ka ata dëshmitarë që rrëfen dhe
përsonazhë të njohur që thotë me saktësi atë që ka
bënë genocidin e ndodhur në tokën e çamëve dhe
masakrave ndër burra e pasardhësve të Pirros së Epirit.
gra, pleq e fëmijë nga më Në vazhdim janë pohimet dhe
mizoret dhe më gja- faktmbledhjet të këtij shqiptari
kataret mbi viktimat e që ai t’i japë me shumë dhembje
një pabesie greke. dhe trishtim, edhe pse është një
27 qershori është dita, historian, që shpalos tablonë
kur nisi masakra masive rrënqethëse të sinoptikës së një
dhe përfundimtare greke genocidi shtetëror grek të
për shpërnguljen e ndihmuar edhe nga bash-
çamëve nga trojet e tyre. këpunëtorët e tyre në atë kohë.
Paramithia u bë vendi i
parë që priti me dhembje Të vërtetat e pamohueshme
të madhe e të parrëfyer Masakrat në Çamëri janë një
shkelje flagrante e pari-
meve njerëzore dhe një
mospërfillje e turpshme e
parimeve dhe e karakterit
të luftës antifashiste.
Masakrat në Çamëri u
kryen në saje të bash-
këpunimit dhe
marrëveshjeve me gjerma-
nët dhe me anglezët.
N. Zhango për këtë shkru-
an : “Dhespot i Para-
mithisë, Dorotheus, është
përfaqësuesi i qeverisë
greke nën mbrojtjen e
autoriteteve gjermane, në
bashkëpunim me kishën,
gjenerali grek Ralis,
komandant i forcave
pronaziste dhe kolonel
Tavullavis, ministër i
brendshëm dhe kolonel
Zerva, nënshkruan :
“Policia e xhandarmëria
greke vihen nën urdhërin e
nazistëve gjermanë”.
Ndërsa analisti i
problemeve ballakanike,
Xhejms Petifer thotë : “…
qeveria britanike ka një
lidhje direkte me këtë
çështje, sepse trupat e
Zervës, të cilat kryen disa
nga krimet më të rënda
ndaj çamëve, krime luftë
dhe mizori, çfarë është
dhe e pranuar tashmë nga
shumë njerëz në Greqi,
pra, Zerva ishte nën
krontrollin e C.M. Ëood-
house, komandant i
misionit britanik në re-
zistencën greke…Çfarë
ndodhi në të vërtetë në
Çamëri. Nëse shikon
ushtarakët e tjerë britanikë
të atashuar në rezistencën
e asaj kohe greke, si Nigel
Clive, i cili është një mik i
imi, ai ka thënë : “…se ne
kemi kryer gabime të
tmerrshme, duke
mbështetur Zervën në atë
mënyrë…”.
Mes pushtuesve të
ndryshëm, i shihte me
indiferentizëm
marrëdhëniet midis push-
tuesve të rinjë (italo-
gjermanë) dhe pushtuesve
të vjetër (grekë). Ky
qëndrim i shqiptarëve të
Çamërisë, u konsiderua
më i pranueshëm nga kjo
popullsi, sepse nuk krijoi
asnjë bindje për mbështet-
je as tek njera dhe as tek
tjetra palë, për të fituar të
drejtën e lirisë kombëtare.
Pas shpartallimit dhe
asgjesimit të ushtrisë greke, më
prill 1941 dhe vënies së shtetit
grek nën vartësi të dy fuqive, të
“Boshtit” : Gjermanisë dhe Italisë,
çamërit dhe tërë shqiptarët prisnin
me padurim të shpëtonin nga
skëterra greke. Duke u nisur nga
zotimet para luftës të bëra me aq
bujë nga qeveria italiane, për
Shqipërinë Etnike, për Kosovë dhe
Çamëri. Me marrëveshjen
gjermano-greke të 8 prillit 1941,
kufiri shtetëror mbetej ai i caktuari
më 1913. Kështu Çamëria mbeti
brenda kufirit grek.
Meqë vuajtjet e ndryshme të bëra
nga grekët po dendësoheshin dita-
ditës, për palën shqiptare nuk
mbeti shteg tjetër shpëtimi, veç
organizimit të vetëmbrojtjes së
përbashkët në shkallë krahine. Në
korrik 1942 u arrit të ngrihej
Këshilli i Përgjithshëm i Mbro-
jtjes, organizëm politik, adminis-
trative e ushtarak me qendër në
Gumenicë dhe me degë në shkallë
rrethi në Filat, Margëlliç, Para-
mithi e Pargë. Në krye të Këshillit
u zgjodh Mazar Dino dhe nënkry-
etar për mbrojtjen Nuri Dino.
Këshilli i Përgjithshëm i Çamërisë
përbëhej nga 42 vetë :
Anëtarë për drejtësinë, Av. Spiro
Xhakulla , Paramithi.
Prokuror, Mulla Murat Cane,
Gurrëz.
Anëtarë për arsim e kulturë, Haxhi
Sejko, Filat.
Anëtarë për financën Refik Pron-
jo, Paramithi.
Sekretar, Gani Mulla Bako, Para-
mithi.
Kështu, identik si Këshilli i Përt-
gjithshëm, u zgjodhën edhe këshil-
lat nëpër rrethe, Filat, Gumenicë,
Margëlliç, Paramithi, Pargë,
Arpicë, Groboçar, Grikohor,
Kurtez, Lopës, Luarat, Mazrrek,
Varfanj e Volë.
Këshilli, si organ i tërëfuqishëm
fuqizoi tërë unazat e pushtetit të
deriathershëm grek…përfshi këtu
korofillaqinë (policinë), gjykatën,
prokurori etj. Rrëzoi flamurin grek
dhe ngriti flamurin kombëtar
shqiptar, hapi shkolla shqiptare
etj.
Vendosja e kësaj administrate në
Çamëri irritoi më shumë se çdo
gjë tjetër qeveritarët e Athinës. Më
13 shkurt 1944 komanda gjermane
lëshoi një dokument “ripushtimi i
prefektuirës së Thesprotisë”.
Më 22 maj 1944 iu njoh Zervës të
shtrihej në Epir, që nga Preveza e
lart. Kështu që fati i shqiptarëve të
Çamërisë kalon në duar e krimine-
lit Zerva.
Këshilli dhe komanda ushtarake
mundën të rrisnin disi fuqinë
mbrojtëse, në mars 1944. rëndë as për nderin e
Numëri i luftëtarëve arriti në tyre e as të kombit.
600 vetë. Po këta ishin luftëtarë Përkundrazi, çdo
çamë që mbronin me vetmohim herë e kanë ngrënë
vatanin. turpin me bukë. Që të
Me këmbënguljen e qeverisë mos vemi më tej, kur
greke dhe me përkrahjen e dhe si e harruat kaq
komandës gjermane, e përzunë shpejt internimin aq
atë njësi nga Çamëria përtej të egër dhe aq
kufuirit. Në këto kushte rrezziku poshtërues që na
i vërshimit të zervistëve në bënë më 1940-1941 ?
Çamërinë e përtejme bëhej Me Italinë luftonin,
gjithnjë e më e mundshme dhe ne na u vërsulën.
më e afërt. Agjenturat greke i Përse ? Se donin të
shtuan përpjekjet për të na shfarsonin. Përse
mashtruar muslimanët me fjalët se patën për gjë
më të mira si : mos kini frikë, se turpin ? Pse s’u bënë
s’ju nget kush as në një lule! merak për njollat ?
Askujt s’ka për t’i hyrë gjemb Dijeni si bukën që
në këmbë. Pastaj ju jeni me mall keni ngrënë se, me
e gjë, si do t’ju ktheni krahët e t’u rivendosur
t’i lini shkretë t’i hajë derri e pushteti i
dosa! Kishte shumë që i besonin mëparshëm, grekërit
dhelpëritë e tye, por, siç thotë do të vënë dorë jo
Pukëvilli : “Kush mposhtet nga vetëm mbi pasuritë
dëshira që të ndodhë, ashtu siç i tona, por edhe mbi
pëlqen atij, e lejon veten të kokat tona. Kush ua
gënjehet”. zuri dorën, kur zbuan
Këshilli ishte njoftuar nga për në Turqi më
shumë persona për grackën e shumë se gjysmën
përgatitur nga zervistët. Brenda tonë ? Kush u tha dot
datës 10 qershor 1944, Riza “JO” kur na
Nexhipi dhe Din Metmeri, grabitënm edhe
erdhën nga Janina në Paramithi kopshtet ?”.
dhe bënë të ditur betimine Si e pa që s’u
Zervës : “Çamëve duhet t’u mbushej koka, mori
afrohemi dhe t’i marrim me të familjen e vet dhe u
mirë që të mos na ikin nga duart nis për në Shqipëri.
deri sa t’u zëmë kufirin. Pasi t’i Atë bënë edhe tërë
kemi mbyllur në vathë, jo vetëm familjet që shpëtuan
nga njerëzit që nuk do të lëmë pa u dëmtuar.
në këmbë shtruar, por do të Gjendja erdhi duke u
shkojmë në thikë edhe macet e ashpërsuar përditë e
tyre”. Por fatkeqësisht nuk i më shumë. Njerëzia
vlerësuan krerët, si Myftiu në mbrëmje nuk ishin
Hasan Abdullai, Sali Hafyzi, të suigurtë nëse do të
Hafyz Abdulla Himi, Abedin gëdhiheshin të gjallë.
Bako e të tjerë fjalëve të tij : Kjo gjendje bëri që
“Grekërit u afruan tek dera dhe populli të mbidhej në
kanë vendosur të na shuajnë me xhaminë e madhe të
kuç e me mac, të ikim sa janë Paramithisë. U
akoma udhët të hapura” ! Iu ndeshën dy
përgjigjën : qeveria greke nuk kundërshtarët krye-
mund të lejojë të bëhen këtu sorë : Myftiu nga
gjëra të tilla se turpëron veten e njera anë, që ngul-
saj dhe njollos për jetë historinë monte për të mos u
e kombit të vet”, – përfundoi shpërngulur dhe
Myftiu Hasan Abdulahu. “Ato Mazar Dinua që
që thua ti, janë profka e pallavra këshillonte
të atyre që duan të na trembin që zhvendosjen për më
të ikim e t’u lëmë pasuritë të paktën në fshatrat
tona”, - tha Sali Hafyzi. më në thellësi e më të
Historiani Ibrahim Hoxha citon : mrbrojtur si Mazrek,
“Më kot e lodhi frymën Riza Kurtes etj. Meqë
Nexhipi me arsyetime të gjith- askush nuk lëshoi pe,
farëshme për t’u mbushur Mazari i tha : “Ti bën
mendjen. “Qeveritë greke që haptazi punën e
nga 1912 e këtij as kanë përtuar grekut, po një punë
e as janë turpëruar për të liga edhe më të rrezik-
ndaj nesh. S’u ka ardhur hiç shme që se bëjnë dot
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 3 9 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

teologjie, që pas mësimeve diskuton
plot
zjarr me eterit e kishës për probleme
të rëndësishme, vërejti
atë Buzuku më tepër si për t’ia bërë
qejfin kapidanit.
265
Një libër për Arbërit
- Kini të drejtë në këtë pikë, hirësi.
Një anije e shtetit
papal në det, është si vete Papa në
tokë. Ajo duhet të shkëlqejë
nga luksi në mënyrë që ata që e
shohin në det e kudo ku të
ndodhen, të ndiejnë praninë e zotit
dhe ta nderojnë atë. Besoj
se në këtë pikë të dy duhet të jemi në
një mendje.
- Një gjetje e mrekullushme, në këtë
rast! Një anije
e bukur me një kapiten të mençur e të
devotshëm i ju, - tha
Buzuku, për ta përkëdhelur paksa në
sedër kapitenin, i cili
pas kësaj nuk u përmbajt më, por si
gjithë të përkëdhelurit në
sedër, rrokulleu dhe një tjetër kupë
me verë dhe në gjendje të
dyfishtë dehjeje tha:
- Jeni një njeri i rrallë, atë! I rrallë.
Eshtë një kënaqësi
e madhe dhe një nder po aq i madh
për mua njohja dhe
ardhja juaj në Karakën time. E thatë
aq bukur si asnjë prej
atyre trutharëve që kam pritur e
përcjellë me qindra herë në
këtë dhomë dhe që ku nuk i kam
çuar. Unë i qëndroj në kokë
punës më tepër prej pasionit dhe
respektit që kam për Atin e
Shenjtë. Vetëm ju më kini kuptuar,
dom Gjon. Mirë ua thashë
emrin, dom Gjon?
Buzuku nuk foli, por pohoi duke bërë
një të tundur të
kokës.
- U kam shërbyer dhe askush nuk
më ka hedhur një
dukat. Studioj, studioj sistematikisht
në çdo sekondë të kohës
sime të lirë. Prandaj edhe e kam
anijen në këtë gjendje, që
duket sikur është një gdhendje e
përkryer e vetë Mikelanxhlos.
Karaka jonë është e përsorur, atë. Në
tërë Mesdheun nuk
gjen të tillë anije. Nuk do t’ia dijë
fare për stuhitë. Me këtë i
kam rënë kryq e tërthor Mesdheut,
nga Gjenova në Tripoli,
nga Venediku në El-Baraka. Ka
lundruar në detet e Italisë,
ka çarë ujërat e Greqisë dhe përsëri e
fortë është. As Nafet e
Gjenovës nuk janë më të forta nga
kjo. Karaka jonë është e
shkëlqyeshme.
- Dhe kur ka për kapidan një njeri si
ju, e bën tepër të
sigurtë për misionin e saj.
266
Skënder Braka
- Ha ha ha..! Ashtu është, ashtu! Ju
jeni një njeri që dini
t’i vlerësoni të tjerët, atë, dhe kjo më
bën ta shtoj respektin dhe
admirimin për ju. Për besë nuk ju
kisha menduar kështu. Qenkeni
me të vërtetë një njeri i madh dhe
tani po u jap të drejtë atyre që u
mbajnë dhe e trajtojnë si shenjt dhe,
një njeriu të tillë si ju, ia vlen
t’i shërbesh me kënaqësi.
Buzuku vuri paksa buzën në gaz dhe
aty për aty shtoi :
- Kurrë nuk e kam quajtur veten
shenjtor, kapidan i
nderuar dhe asnjëherë në jetë nuk
kam ngulmuar të kërkoj atë që
nuk më ka takuar.
- Ne kapitenëve jeta na ka privuar
Skender Braka
prej shumë gjërave,
por na ka dhënë edhe shumë virtyte
të tjera që ata që
jetojnë në tokë, nuk i kanë. E di, atë!
E kam vrarë mendjen
shpesh dhe, të them të vërtetën, kam
gjetur shumë pika të
përbashkëta ndërmjet një kapiteni
anijeje dhe një famullitari.
Të dyve na mungojnë gratë. Na
mungon femërorja, të cilën
në një mënyrë apo në një tjetër
mundohemi ta zëvendësojmë
me ç’na sjell rastësia. Sa për veten
time kam njohur shumë,
por kënaqësinë që më ka dhënë një
ulqinakase, nuk e kam
gjetur kurrë, qëkurse ajo më vdiq
prej tifos. Ndoshta do të
kishte shpëtuar, sikur të kishte patur
një përkujdesje ca më të
madhe. Jam çuditur me atë grua.
Luftonte me sëmundjen si
kapitenët e vërtetë me stuhitë
shkatërrimtare. Ishte një grua
e mirë. Nganjëherë gjente kohë dhe
më lexonte pjesë nga ca
libra të vjetër. Historira të çuditshme,
atë, sa njeriut, dhe pse
i duken të pabesueshme, i mbeten ne
mendje e nuk i shqiten
kurrë. E kam dashur me gjithë forcën
e shpirtit, ashtu siç dinë
të dashurojnë vetëm detarët. Isha gati
të shkoja në qiellin e
shtatë për të. Ne jemi ca të egër në
pamje hirësi, por shpirtin
e kemi të pastër. Nuk kemi gjë të
keqe në shpirt, hirësi.
- E vërtetë kapiten. Dikur më kanë
folur për një kapiten
të qetë, që nuk i pëlqenin tallazet e
detit. Sapo i dilte përpara
e keqja, kuturiste pa e prishur gjakun
fare, i bindur se do të
267
Një libër për Arbërit
fitonte. I peshonte mirë fuqitë e tij dhe
këtë sikur e kishte të
trashëguar. Tani nuk më kujtohet sesi
ma thanë emrin e tij,
por ato që më treguan i mbaj mend
mirë. Ishte një kapiten
të cilit i pëlqente shumë të lexonte. Veç
latinishtes, dinte të
lexonte mirë edhe frëngjisht dhe
greqisht. Por ashtu siç kishte
etjen dhe dëshirën për të lexuar, po aq
të fortë e kishte edhe
pasionin e të pirit. Tregonin se pinte
shumë. Ngandonjëherë
pinte aq shumë, saqë bëhej thumb dhe
atëherë çuditërisht në
vend që të bënte prapësira siç bëjnë
rëndom pijetarët, fillonte dhe
deklamonte vargje nga Homeri dhe
Dantja. I pëlqenin sidomos
kënga e pestë. Por kur ishte i dehur
bëhej edhe më i mirë. Në
raste të tilla, ngjitej në kuvertë dhe
këndonte këngë të vjetra
detarësh. I pëlqente të këndonte, mbase
edhe ngaqë kishte një
zë të bukur si rrallëkush. Kur nuk
kishte stuhi, shpesh inatosej
me marinarët, u bërtiste, i shante me
fjalë nga më të ndyrat që
mund të nxjerrë goja e njeriut. Nga-
donjëherë edhe i qëllonte,
madje nuk nguronte t’i kërcënonte se,
me të mbrritur në tokë,
do t’i flakte nga anija. Por porsa fil-
lonte shtrëngata, kapiteni,
ai ujk i vjetër deti, ngjitej vetë lart në
folenë e vrojtimit dhe që
andej, atyre që më parë u kishte folur
aq rreptë, i kishte sharë e
s’u kishte lënë gjë pa thënë, u fliste
sikur t’i kishte fëmijët e tij.
Ishte me të vërtetë kapiten i zoti, që
dinte t’u bënte ballë fort
mirë tallazeve e stuhive të tërbuara.
Këto m’i kanë treguar atyre
kohërave kur vazhdoja
seminarin dhe më qëllonte
të udhëtoja
shpesh nga Venediku në
Ulqin.
- E bukur kjo historia juaj,
doja të thosha; që ua kanë
rrëfyer. Nuk qënkeni një
prift dosido...ë..ë..ë..ë.. Ne,
njerëzit e
detit jemi më pranë zotit,
pasi dhe zoti është gjithnjë
pranë nesh.
Askush nuk e ka më të fortë
se ne, njerëzit e detit,
ndjesinë dhe
lidhjen me perëndinë,
hirësi.
- Po qe kështu,... - tha atë
Buzuku duke u ngritur nga
që nuk po e mbante më
vendi si dhe për t’i dhënë
fund bisedës,
ndërsa po nxirrte nga
nënrrasa një letër të vulosur
me dyll të kuq,
sipër të cilës shquhej vula e
kryepeshkopatës së Tivarit,
shtoi:
268
Skënder Braka
- Besoj se kjo porosi do të
shkojë në vend. Ja dhe
pjesa juaj
kapiten, - përfundoi Buzu-
ku duke i lëshuar në dorë ca
monedha
të arta veneciane.
- Eshtë për Atin e Shenjtë?
- Po, kapiten!
Kapiteni me bisht të syrit
vëshroi monedhat. Dhe pse
iu
dukën shumë, përsëri nuk
nxitoi të thoshte: