20 Sposobów Na Tańsze Ogrzewanie Domu

SPOSOBÓW
NA TAŃSZE
OGRZEWANIE
DOMU
B e z p ł a t n y d o d a t e k do M u r a t o r a 9 / 2 0 1 2
murator
P ORADNI KI
■
Wstęp
Największy
udział w kosztach
utrzymania domu mają
wydatki na ogrzewanie,
które zwykle
pochłania około 70%
całej energii dostarczanej
do budynku.
Naprawdę warto zadbać
o to, by dom
było łatwo ogrzać
- ograniczyć
występujące w nim straty
ciepła i stworzyć możliwość
pozyskiwania go z otoczenia,
żeby jak najmniej
musiały dostarczać
urządzenia grzewcze.
A do tego wybrać takie,
V
es które są najtańsze
w eksploatacji.
2 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Wstęp
m
Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. drewna i węgla. Wystarczy,

Zwłaszcza w starym domu nie zawsze że kupisz tani piec wolno stojący
da się zastosować wszystkie dostępne i ustawisz go w centralnej części
rozwiązania. domu, a potem oczywiście jak naj
Być może nie interesujesz się moż częściej będziesz w nim palić wtedy
liwościami zastosowania urządzeń Twoje rachunki za gaz czy olej
pozwalających zmniejszyć koszty do kotła c.o. zmniejszą się nawet
ogrzewania, bo kojarzą Ci się z naj o połowę. Nie ma tańszego i jed
droższymi technologiami, na które nocześnie równie prostego sposo
Cię nie stać. Rzeczywiście urządze bu, żeby oszczędzić.
nia działające w oparciu o odna Chcesz poznać inne? Jest ich bez liku,
wialne źródła energii zapewniają w naszej publikacji przedstawia
bardzo niskie koszty ogrzewania, ale my te najczęściej wprowadzane
same - mimo że tanieją - są wciąż w życie, a więc sprawdzone, oparte
drogie. I nawet jeśli dzięki niskim na popularnych i łatwo dostępnych
opłatom za energię ich zakup kiedyś rozwiązaniach. Prezentujemy też trzy
się zwróci, to nie każdy może sobie nieco mniej znane, a na pewno inte
na niego pozwolić. resujące. Jedne są drogie, inne
Na kolejnych stronach pokazujemy, niekoniecznie. Dowiesz się, ile
że nie wszystkie sposoby na obniże kosztują i jakie korzyści wynikają
nie kosztów ogrzewania wymagają z ich zastosowania. Pamiętaj, że pali
nafaszerowania domu supernowo wa i energia będą coraz droższe - im
czesnymi, drogimi technologiami. szybciej zainwestujesz w tanie ogrze
Zwróć uwagę, że bardzo tanie jest wanie, tym więcej pieniędzy zostanie
ciepło uzyskiwane ze spalania w Twojej kieszeni, (pl)
P oradnik M u ra to ra 3
Tańsze paliwo
4 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Wstęp
m
Tańsze paliwo
Będę ogrzewać dom tanim paliwem
- t o pierwsza myśl, jaka przychodzi do głowy
każdemu, kto się zastanawia nad tym
problemem. I słusznie, bo różnica w kosztach
uzyskania jednostki ciepła z najtańszych
paliw (drewna, biomasy, węgla) i najdroższej
energii elektrycznej jest mniej więcej czterokrotna!
Paliw a I energia system atycznie Takie kw oty będą o b ciążać
drożeją, w obec czego o g rze Twój dom ow y budżet co rok.
w anie domu z każdym W tej sytuacji na pew no warto
rokiem kosztuje coraz w ięcej. się zastan ow ić, jakie ogrzew an ie
D latego chyba każdy, kto już w ybrać, żeby nie narobić
ma dom, zastan aw ia się, co zro sobie pow ażnych kłopotów
bić, żeby byto taniej. fin an sow ych .
Ci, którzy jeszcze nie mają takich D ow iedz się, ile m ożesz za o szczę
d o św iad czeń, m ogą sobie nie dzić, zastęp u jąc droższe paliw o
zd a w a ć spraw y ze skali tych tańszym . Jakich urządzeń
w ydatków . Jeśli dopiero stoisz do tego potrzebujesz?
przed w yborem sposobu o g rze w a Ile m usisz w yd ać na ich zakup?
nia dom u, zapoznaj się z kosztam i Na pew no m asz w ątp liw o ści,
o grzew an ia różnymi u rzą d zen ia czy w każdym przypadku ich
mi. Zd asz sobie spraw ę z tego, sto sow anie jest opłacalne?
że zaku p paliw a do nich na caiy C zy nie będą sp raw iać kłopotów ?
sezon grzew czy to w yd atek kilku, I przede w szystkim , ile dokładnie
a naw et kilkunastu tysięcy zło kosztuje o grzew an ie p o szcze g ó l
tych, gdy dom jest duży, nie n ajle nymi paliw am i?
piej ocieplony, z drogą w e ksp lo O dpow iedzi na te pytania zn a j
atacji instalacją grzew czą. d ziesz na kolejnych stronach, (pl)
Tańsze paliwo
Zgodnie z przepisami koza ani kominek

nie mogą być jedynym żródtem ciepła
w domu, ale doskonale uzupełnią
system grzewczy
To tanie i w ydajne źródło ciepła.

W porównaniu do inn ych paliw
drew no nie kosztuje w ie le i zalicza
się do ekologicznych. Z je g o spala
nia powstaje tylko tyle dwutlenku
w ęgla, ile w cześniej wykorzystały
d rzew a w procesie fotosyntezy.
Jeśli chcesz efektyw nie

ogrzew ać dom ...
...wybierz kominek zamknięty, czyli
wyposażony w e wkład kominkowy.
N aw et 70% ciepła powstającego
w wyniku spalania drewna m oże być
wykorzystane do ogrzewania domu.
Zamknięte palenisko jest b ezp iecz
ne, oddzielone od pom ieszczenia
drzwiczkami z szybą odporną
U1Zainstaluj"
kozę
lub kominek
6 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu
Zainstaluj kozę lub kominek
14 x 27 cm lub średnica 18 cm (gdy

Jeśli palenie jego powierzchnia jest większa).
w kominku Minimalna wysokość komina to 4 m.
wydaje Ci się zbyt
pracochłonne, Pamiętaj, że kominki zamknięte m oż
wybierz piec na podłączyć do komina murowane
na pelety. go, jeśli jest zabezpieczony kwaso-
Po wsypaniu
peletów odpomym i żaroodpornym stalowym
dozasobnika wkładem kominowym.
można zapomnieć Trzeba też zapewnić możliwość
o jego obsłudze
na kilkadziesiąt doprowadzenia świeżego powie
godzin trza do spalania - bezpośrednio
do paleniska lub w jego pobliże.
Przekrój przewodu powinien w yn o
na wysoką temperaturę. Warto sić co najtaniej 200 cm2lub m ieć
wybrać wkład zamknięty z możli średnicę 16 cm. W pom ieszczeniu
wością regulacji prędkości spalania, z kom inkiem musi być kanał wen
dzięki czemu m ożna ograniczyć tylacji wywiewnej, który zapew ni
przegrzewanie pom ieszczeń i w ydłu skuteczną w ym ianę powietrza. Poza
żyć czas palenia jednej porcji paliwa, tym strop, na którym stoi kominek,
ograniczając jego zużycie. musi mieć odpowiednią nośność,
Zapewnij mu warunki
A by ogrzewać dom kominkiem, 0 ILE ZYSKASZ
musisz spełnić wytyczne gwaran
tujące jego bezpieczną i wydajną Można przyjąć, że gdy kominek ma
pracę. W pobliżu miejsca przew i sprawność 70%, koszt wytworzenia
dzianego na kom inek musi być 1 kWh wynosi okoto 0,17 zł w przypadku
komin, którym będzie odprowadza drewna i 0,21 zt-peletów . Dla porówna
ny dym. M usi on być dopasowany nia, korzystając z gazu ziemnego,
do wielkości paleniska - minimalne za 1 kWh trzeba zapłacić 0,28 zt, z gazu
wym iary komina to 14 x 14 cm lub płynnego - 0,44 zt, z oleju opalowego
średnica 15 cm (dla otworu paleni - 0,40 zt, z energii elektrycznej - 0,59 zt.
ska o powierzchni do 0,25 m2 ) oraz
Tańsze paliwo
Jak dobudować komin
Stalowy zewnętrzny Stalowy wewnętrzny Murowany wewnętrzny
aby wytrzym ać ciężar wkładu być jedynie wolny przew ód dym owy
kom inkowego i jego obudowy, czyli i wentylacja wywiewna.
nawet kilkaset kilogramów.
Ogrzew aj cały dom
Zam iast kominka... Ciepłem z kominka lub kozy można
...możesz wybrać kozę, czyli piec ogrzewać nie tylko to pom iesz
wolno stojący. Jest to zamknięte czenie, w którym się znajduje, ale
palenisko w estetycznej obudowie, także cały dom. Będzie to m ożliwe,
gotowe do pracy zaraz po podłą jeśli podłączysz do niego kanały do
czeniu do komina. W aży mniej niż rozprowadzania ogrzanego p ow ie
kom inek w raz z obudową, bo 80 trza. Jest to tak zwany system D GP
-110 kg, i zwykle jest od niego (Dystrybucji Gorącego Powietrza).
mniejsza, a jej instalacja jest łatwiej Kanały wykonuje się z izolowanych
sza i tańsza - nie w ym aga brudnych aluminiowych przew odów średnicy
robót. N a kozę łatwiej znaleźć m iej kilkunastu centymetrów i rozprowa
sce w domu - zwłaszcza już użyt dza do wszystkich lub wybranych
kowanym. W pom ieszczeniu muszą pom ieszczeń, układając je w prze-

strzeni sufitu podwieszanego lub
Zainstaluj kozę lub kominek
IL E TO
K O S Z T U JE
w
obudowując płytami g-k, a na ich
w ylocie montuje się nawiewniki. KOZĘ można kupić już za 1 tys. zt.
W niewielkich domach, gdy WKŁAD KOMINKOW Y przy
pomieszczenia, do których nawie zwoitej jakości kosztuje 1 -3 tys. zt, Drugie
wane jest powietrze, znajdują się tyle zapłacimy za obudowę z płyt g-k lub
blisko siebie, obieg powietrza może cegty. Droższy będzie wktad o większych
być grawitacyjny. W w iększych i bar rozmiarach, otwarty z dwóch lub trzech
dziej rozległych układach musi być stron, z giętą szybą albo przesuwną
wym uszony p rzez wentylator zasila otwieraną do góry - 10-20 tys.
ny elektrycznie.
KOMIN dwuśclenny żaroodporny
wysokości 4 m to wydatek co najmniej
Gdy budujesz dom ...
3 tys. zt. Wktad stalowy do komina muro
Najlepiej, jeśli miejsce na kom inek
wanego kosztuje od 1,1 tys. zt.
lub kozę zaplanujesz już na etapie
projektu. Wówczas komin i kanał
wentylacyjny wznosi się razem ze Gdy ju ż m ieszkasz...
ścianami, a sam kom inek podłą Budowa kom inka w domu już
cza się do komina na etapie stanu użytkow anym , w którym n ie było
surowego zamkniętego. W nieobu- na n ie g o p rzew id zia n e g o m iejsca,
dowanym kominku przeprowadza jest dość skom plikowana, zw ła s z
się próbne palenie, sprawdza cza je ś li planu jesz rozp row ad zen ie
prawidłowość połączeń. N a etapie c ie p łe g o p o w ietrza rurami. Jest
prac wykończeniowych wykonuje uzasadniona p odczas g en e ra ln e go
się obudowę. Z w ykle nie ma też rem ontu. Z d ecy d o w a n ie prościej
większych trudności z zaplanowa jest zamontować kozę. W ystarczy
niem układu kanałów DGE M ożna ustawić ją na niep aln ym podłożu
je umieścić w przestrzeni sufitu i p od łączyć do kom ina. A jeśli
podwieszanego, nieużytkowego g o n ie ma, m ożna go dobudow ać
poddasza lub obudować płytami g-k. na zew n ątrz lub w ew n ątrz domu.
W pom ieszczeniach są widoczne D obrze spraw dzi się w ted y dwu-
jedynie nawiewniki um ieszczone ścien n y kom in stalowy, który m oże
w suficie lub w ścianie blisko sufitu. pozostać b e z obudowy, (ak)
Tańsze paliwo
121Wfącz
kominek
do c.o.
N aw et niewielki kominek może
dostarczać kilkakrotnie więcej cie
pła, niż potrzeba do ogrzewania
pomieszczenia, w którym się znaj
duje. Jeśli nie zadbasz o możliwość
rozprowadzania ciepła do sąsiednich
pomieszczeń, to w miejscach oddalo
nych od kominka nie odczujesz jego
działania, a jednocześnie blisko niego
m oże być za gorąco, co oznacza mar
nowanie energii.
W domu z instalacją c.o.

Do transportu ciepła z kominka
m ożesz wykorzystać powietrze albo
wodę. Rozprowadzenie ciepłego
powietrza nie wym aga kosztownej
Moc grzewcza wkładów
t kominkowych może być

wystarczająca do ogrzania
całego domu. By ją wykorzystać,
instalacji i jest prostsze, pod warun
kiem że dom jest jeszcze w budowie.
W już wykończonych wnętrzach
warto połączyć kominek często jest to dość kłopotliwe. Dlatego
z instalacją centralnego ogrzewania
w domu, w którym jest instalacja

Wtącz kom inek do c.o,
KORZYŚCI Z PŁASZCZA W O D N EG O
Umożliwia znaczne zmniejszenie kosztów precyzyjną regulację temperatury
ogrzewania domu -d ep to uzyskiwane w pomieszczeniach, więc jest to także roz
ze spalania drewna jest tańsze niż ze spa wiązanie bardziej komfortowe.
lania gazu ziemnego mniej więcej o 1/3, Duża bezwładnośćcieplna instalacji wodnej
a w porównaniu z gazem płynnym i olejem sprawia, że ogrzewanie działa jeszcze długo
op alow ym -o blisko 2/3. Wykorzystanie po wygaśnięciu ognia w palenisku (wydłu
wodnej instalacji centralnego ogrzewania żenie czasu pracy instalacji można osiągnąć,
do rozprowadzania ciepła umożliwia lepsze stosując w niej zbiornik na wodę o pojem
jego wykorzystanie niż w przypadku zw y ności kilkuset litrów -takzw any bufor),
kłego kominka, dzięki czemu oszczędności Kominek z płaszczem wodnym możesz
mogą być jeszcze większe. Zawory termo wykorzystać także do podgrzewania wody
statyczne przy grzejnikach umożliwiają do mycia.
centralnego ogrzewania wodnego, na olej albo elektrycznym - ważne,

warto zainstalować wkład kominko by uruchamiał się samoczynnie, gdy
w y z wymiennikiem ciepła umożli kom inek przestaje działać. Dzięki
wiającym podgrzewanie wody (z tak temu dom może być ogrzewany
zwanym płaszczem wodnym). Ciepło zawsze, gdy jest taka potrzeba, nawet
uzyskiwane w wyniku spalania drew gdy nie ma komu zająć się obsługą
na jest wtedy transportowane przez paleniska.
nią do grzejników w instalacji cen
tralnego ogrzewania. Jeśli ta jest już Zadbaj o bezpieczeństwo
wykonana, dołączenie do niej komin K om in ek z p łaszczem w odn ym
ka nie jest zbyt kosztowne i zwykle d ziała tak ja k kocioł na drewno,
nie sprawia kłopotu. w ię c p rzy je g o instalacji ob ow ią
Kom inek z płaszczem wodnym może zują tak ie sam e zasady b e z p ie
być jedynym źródłem ciepła w takim czeństwa. N ie le k ce w a ż ich, bo
systemie, ale najczęściej stosuje się u rząd zen ie to nie p racu je
też drugie, podłączone równolegle. w pom ieszczen iu technicznym ,
Najbardziej opłaca się zastosować tylko w salonie, a użytkow nicy
kominek razem z kotłem gazowym. często znajdują się tuż koło n iego.
P oradnik M u ra to ra 1 1
Tańsze paliwo
O ILE ZYSKASZ
Tabela przedstawia szacunkowe oszczęd 1. kominek dostarcza 80% ciepła
ności na kosztach ogrzewania dwóch w całym sezonie grzewczym (palisz
domów (pierwszy o bardzo matym, drugi w nim codziennie, dbając o to, by praco
o zdecydowanie dużym zapotrzebowaniu w ał bez przerwy);
na ciepło) w wyniku wspomagania pra 2. kominek dostarcza 30% ciepła w całym
cy źródta ciepła działaniem kominka, w sezonie grzewczym (uruchamiasz go czę
którym spala się drewno dobrej jakości sto rano i po powrocie z pracy);
(wartość opalowa 8,9 GJ/nf), kosztujące 3. kominek dostarcza 10% ciepła w całym
260 zł/m3 (180 zł za metr przestrzenny), sezonie grzewczym (palisz w nim od cza
w następujących przypadkach: su do czasu, głównie w weekendy).
I O szczę d n o ści dzięki kominkowi

Źródło ciepła W domu o powierzchni około 100 m2, W domu o powierzchni około 200 m2,
bardzo dobrze ocieplonym minimalnie ocieplonym
Koszt ogrzewania Kwota rocznych Koszt ogrzewania Kwota rocznych
bez kominka [zi] oszczędności [zl] bez kominka [zi] oszczędności [zl]
Kocioł na gaz 1960 1.615 6048 1.1900
ziemny 2. 230 2.710
3.75 3. 235
Kocioł na gaz 3080 1.1510 9504 1.4665
płynny (propan) 2.565 2.1750
3.190 3.585
Kocioł na olej 2800 1.1290 8640 1.3975
opałowy 2.485 2.1490
3.160 3. 495
Kocioł na pelety 1470 1.225 4536 1.690
2.85 2.260
3.30 3.85
Ogrzewanie 4130 1.2350 12 744 1.7255
elektryczne 2.880 2. 2720
w taryfie G11 3.295 3. 905
Pompa ciepła 2030 1.670 6264 1.2075
powietrzna 2. 250 2. 775
3.85 3.260

Z buforem
Wtącz kom inek do c.o,
ILE TO
m
K O S Z T U JE
przewód zawór
kominowy bezpieczeństwa
WKŁAD KOMINKOWY
z płaszczem wodnym - od 2000 zł.
otwarte zasdame OBUDOWA WKŁADU
naczynie instalacji KOMINKOWEGO
wzbiorcze c.o.
-o d 1500 zł.
AKCESORIA - wymiennik depta
umożliwiający włączenie kominka do
instalacji z kotłem na paliwo gazowe albo
ciekłe-około 500 zł, naczynie wzbiorcze
- około 200 zł, sterow nik- od 250 zł,
pompa obiegowa - od 300 zł.
N ie b e zp ie c ze ń s tw o w ynika
ze wzrostu objętości w o d y w raz
z tem peraturą. W instalacji musi
być m iejsce na p rzejęcie je j nad
miaru, by nie nastąpił wzrost
ciśnienia prow adzący do roze
rwania któregoś z elementów.
Współczesne kotły na gaz czy olej
rura
są zabezpieczane specjalnym naczy
wzbiorcza
niem przeponowym , ale w przypad
wymiennik ku źródeł ciepła na paliwa stałe nie
ciepła spaliny- powrót jest ono skuteczne. Ich typowym
-woda z instalacji c.o
zabezpieczeniem jest otwarte
Wkład kominkowy ze specjalnym naczynie wzbiorcze - um ieszczony

wymiennikiem ciepła może podgrzewać nad najwyższym punktem insta
wodę. Podłączony do instalacji c.o. lacji zbiornik z otworem u góry.
z powodzeniem zastępuje kocioł,
a ponieważ wytwarza ciepło z drewna, Sposób wykonania zabezpieczenia
zapewnia tanie ogrzewanie jest szczegółow o opisany w normie
PN-91/B-02413. (pl)
I_l Tańsze paliwo
Drewno i biomasa to jedne z naj

Kotły zgazowujące dzięki
przemyślanemu doprowadzeniu tańszych i łatwo dostępnych paliw.
powietrza i odprowadzeniu spalin M ożem y uzupełniać ich zasoby,
osiągają sprawność nawet
sadząc rośliny, które w stosunkowo
o kilkadziesiąt procent wyższą
niż najprostsze konstrukcje niedługim czasie stają się odpowied
nie, by w wyniku ich spalania uzyskać
komora zasypowa
dużą ilość ciepła. To sprawia, że kosz
(zgazowaniaj
ty ogrzewania drewnem i biomasą
najprawdopodobniej przez długi czas
pozostaną atrakcyjnie niskie.
Jakiego kotła szukać

Do spalania drewna nie musisz sto
sować skomplikowanych urządzeń,
ale inwestując w nie, dobrze zrobisz
- zyskasz wygodę, a przede wszyst
kim wysoką sprawność, co przekłada
się na mniejsze zużycie paliwa.
To ważne, bo chociaż jest tanie, drew
no nie jest za darmo. Tak zwane opa
=j komora spalania łowe, gotowe do włożenia do pale

S gazu drzewnego niska, kosztuje tyle, że ogrzewanie
03IZaiinstalu
kocioł
na drewno
Zainstaluj kocioł na drewno
nim - przynajmniej na razie - nie jest w kotle, dobrym wyborem będzie

wyraźnie tańsze niż węglem . kocioł spalania dolego. W porówna
Drewno możesz spalać w każdym niu z kotłem spalania górnego osią
kotle przeznaczonym do paliw sta ga wyższą sprawność, dzięki czemu
łych, no i oczywiście w kominku. zużywa mniej paliwa i emituje mniej
A le powinieneś brać pod uwagę,
że ma ono specyficzne właściwości.
W masie drewna zaledwie 20% sta
O ILE ZYSKASZ
nowią nielotne związki w ęgla spa
lające się na ruszcie kotła (w węglu Trudno znaleźć ogrzewanie, które byłoby
kamiennym jest ich nawet 80%, w zdecydowanie tańsze. Podobnie jak
koksie - ponad 95%), pozostałą część w przypadku kominków na drewno
stanowią związki lotne spalające się można przyjąć, że sprawność spalania
nad rusztem. w nowoczesnym kotle wynosi 70%,
a wtedy koszt wytworzenia 1 kWh depta
Najtańszy nie jest najlepszy to mniej więcej 0,17 zl dla drewna opało
Najtańsze i najprostsze są kotły spa wego dobrej jakości I 0,21 zł dla peletów.
lania górnego, których konstrukcja Ale ważną zaletą wytwarzania depta
pozwala na zastosowanie praktycznie z biomasy jest też zerowy bilans
każdego paliwa stałego. A le jedno emisji dwutlenku węgla -je d n e
cześnie uniemożliwia spalanie go z najważniejszych gazów cieplarnia
znacznej części związków lotnych, co nych. Rośliny do budowy biomasy w pro
niekorzystnie odbija się na sprawno cesie fotosyntezy wykorzystują dwutlenek
ści spalania drewna, czyli powoduje węgla, odbierając go z atmosfery.
nieekonomiczną pracę i jest przyczy A w procesie spalania emitują go tylko
ną emisji do atmosfery znacznych tyle, Ile wcześniej pobrały. Nie mniej Istot
ilości substancji szkodliwych - tlenku na jest też wielokrotnie mniejsza niż w
w ęgla i związków organicznych dzia węglu kamiennym zawartość siarki emito
łających rakotwórczo. wanej do atmosfery jako SO, oraz popio
łu. Pod względem emisji zanieczyszczeń
Do spalania drewna i węgla drewno je st-o b o k znacznie droższego
Jeśli zakładasz, że drewno nie gazu - najmniej szkodliwym paliwem.
będzie jedynym paliwem spalanym
Tańsze paliwo
zanieczyszczeń do atmosfery, a jego takie urządzenia zgazowującymi.

obsługa jest mniej kłopotliwa. Wylot Nawet blisko dwukrotnie mniej
spalin znajduje się u dołu komory sze zużycie paliwa niż w prostych
paleniskowej, co sprawia, że inten kotłach (sprawność spalania
sywnie pali się jedynie dolna część drewna przekracza 80%) osiąga się
załadowanej do kotła porcji paliwa. w nich dzięki specyficznemu spo
D zięki temu łatwiej steruje się pro sobowi doprowadzenia powietrza.
cesem spalania - kocioł m oże pra Dopływające z górnej części komory
cować ze zmniejszoną mocą grzew zasypowej (nazywane pierwotnym)
czą, gdy na dworze nie jest bardzo suszy palące się w niej drewno
zimno. Dwa lub trzy ciągi spalinowe i powoduje zgazowanie zawartej
umożliwiają dopalanie substancji
wymiennik ciepła króciec przyłączeniowy
lotnych, zanim trafią one do komina. spaliny-woda przewodu doprowa-
Zwiększone przez to opory przepły
wu spalin pokonuje wentylator rów
nocześnie nadmuchujący powietrze
do paleniska. D zięki elektroniczne
mu regulatorowi sterującemu inten
sywnością nadmuchu nie musisz
zaprzątać sobie głow y dostosowy
waniem intensywności palenia do
zapotrzebowania na moc grzewczą.
O dbyw a się to automatycznie
w zależności od zmian temperatury
w pom ieszczeniu lub na zewnątrz.
Najlepszy na drewno komora spalania palnik
Jeśli zależy Ci na osiągnięciu naj Nawet gdy niski koszt ogrzewania

wyższej sprawności i jak najmniej
szej emisji zanieczyszczeń podczas
t jest najważniejszy, warto brać pod
uwagę wygodę. Ogrzewanie peletami
nie jest tak tanie jak drewnem czy
spalania drewna, powinieneś wybrać słomą, ale dzięki zautomatyzowaniu
kocioł skonstruowany specjalnie do działania kotła nie wymaga dużego
zaangażowania w jego obsługę
do tego celu. Producenci nazywają

Zainstaluj kocioł na drewno
w nim celulozy. Tworzące się w ten jeśli chcesz stosować do ogrzewania

sposób gazy palne są wdmuchiwane nie tylko ekologiczną biomasę, ale
przez wentylator do drugiej komory także węgiel, powinieneś wybrać
znajdującej się pod spodem i łączą właśnie takie urządzenie.
się z doprowadzonym tam powie Palniki z podajnikami pneumatycz
trzem wtórnym, spalając się w tem nymi umożliwiają spalanie paliw
peraturze dochodzącej do 1000°C drobnoziarnistych o niewielkiej
(z tego względu komora spalania masie - peletów, a także ziaren zbóż,
zwykle jest zabezpieczona odpornym kukurydzy, pestek wiśni. M ają one
na wysoką temperaturę materiałem zapalarki umożliwiające automatycz
ceramicznym). Um ożliwia to dopala ny rozruch, sondy lambda kontro
nie spadających z rusztu cząstek sta lujące poziom tlenu w spalinach
łych i powoduje zmniejszenie emisji i umożliwiające automatyczne stero
tlenku w ęgla i węglowodorów. wanie pracą podajnika, wentylatora
nadmuchującego powietrze oraz
Jeśli nie chcesz być palaczem pomp obiegowych - zależnie od tem
Drewno spala się szybko, w ięc trze peratury w pomieszczeniu lub na
ba je często uzupełniać w komorze zewnątrz. Aby kocioł był bezpieczny,
paleniskowej. Jeśli nie masz na to może być wyposażony w samo
czasu lub ochoty, zainwestuj w kocioł czynny system gaszenia płomienia
z automatycznym podajnikiem pali i zabezpieczający przed jego cofnię
wa. Będziesz m ógł je uzupełniać ciem do zasobnika paliwa, (pl)
co kilka dni, umieszczając drewno
w zasobniku, z którego jest pobie IL E TO
rane przez ślimakowy lub pneuma
K O S Z T U JE
tyczny podajnik z napędem elek KOCIOŁ ZGAZOWUJĄCY,
trycznym sterowany automatycznie. moc 15-25 kW — 5-10 tys. zł.
KOCIOŁ RETORTOWY,
Z jakim podajnikiem moc 15-25 k W - 6-10tys. zł.
Kotły retortowe służą do spalania
KOCIOŁ NA PELETY z podaj
w ęgla typu ekogroszek, ale m ożliwe nikiem pneumatycznym, moc 15-25 kW
jest zastąpienie go brykietami lub -1 0 -2 0 tys. zt.
peletami z drewna i słomy. Zatem
Tańsze paliwo
MlWybierz
nowoczesny
kocioł
węglowy
W ęgiel jest u nas najczęściej w ybie
ranym paliwem do kotłów grzew
czych, bo jest stosunkowo tani.
N a rynku jest kilka odmian w ęgla
i parę rodzajów kotłów na to paliwo.
Z jakiego materiału
M ożesz kupić kocioł żeliwny, ale
największy jest wybór stalowych.
Żeliw ne są trwalsze - nie korodu
ją nawet przez kilkadziesiąt lat.
Niestety, ich solidne wymienniki
ciepła mają porowatą powierzchnię
Współczesne kotły na paliwa
t stałe to coraz częściej urządzenia

zaawansowane technicznie,
z automatycznym sterowaniem,
sprzyjającą gromadzeniu się zanie
czyszczeń, prostą budowę i stosunko
w o niewielką powierzchnię wymiany
dzięki któremu nie wymagają stałego
nadzoru, a ilość ciepła dostarczanego ciepła, czego efektem jest mniejsza
przez nie do instalacji może być sprawność spalania w ęgla niż
dopasowywana do chwilowego w nowoczesnych stalowych.
zapotrzebowania
Kotły stalowe już po kilku latach

W ybierz now oczesny kocioł w ę glo w y
O ILE ZAO SZC ZĘD ZISZ

Węgiel najlepiej kupuj na wiosnę, bo jesle- cenach wynosi 0,15-0,20 zł/ kWh,
nią, z początkiem sezonu grzewczego ceny czyli podobnie ja kw przypadku drewna.
zwykle rosną, pojawiają się też problemy W porównaniu z kosztami ogrzewania
z jego dostępnością. Koszty ogrzewania gazem ziemnym (około 0,28 zł/kWh), ole
w dużym stopniu zależą od sprawności jem opałowym (około 0,4 zł/kWh) I gazem
kotła, która teoretycznie może przekraczać płynnym (około 0,44 zł/kWh) ogrzewa
80% . W praktyce bywa nawet o połowę nie węglowe jest wciąż bardzo tanie.
mniejsza, gdy kocioł jest zanieczyszczony Szacunkowe, teoretyczne różnice w kosz
lub obsługujący go palacz nie potrafi tach w stosunku do Innych paliw (przy
wykorzystaćjego możliwości. Można założeniu, że cena depta uzyskanego
przyjąć, że realny koszt ogrze z węgla to 0,16 zt/kWh) przedstawia tabela
wania ciepłem uzyskiwanym uwzględniająca dwa przypadki - niewiel
ze spalania węgla przy obecnych kie I duże zapotrzebowanie na ciepło.
| Oszczędności po wymianie kotła

Źródło ciepła W domu o powierzchni około 100 m2, W domu o powierzchni około 200 m2,
bardzo dobrze ocieplonym minimalnie ocieplonym
Koszt ogrzewania Kwota rocznych Koszt ogrzewania Kwota rocznych
[4] oszczędności [zl] oszczędności
po zmianie na ko po zmianie na ko
cioł węglowy [zl] cioł węglowy [zł]
Kocioł na gaz 1960 840 6050 2880
ziemny
Kocioł na gaz 3080 1960 9500 6720
płynny (propan)
Kocioł na olej 2800 1680 8640 5670
opałowy
Kocioł na pelety 1470 350 4540 1200
Ogrzewanie 4130 3010 12740 10 320
elektryczne
w taryfie G11
Pompa ciepła 2030 910 6260 3120
powietrzna
P o ra d n ik M u ra to ra 1 9
Tańsze paliwo
m ogą wymagać wymiany skorodo Przy spalaniu górnym, gdy ogień

wanych elementów. A le ich naprawa podkłada się od spodu, pali się cala
jest stosunkowo prosta i tania. Dzięki objętość paliwa. Trudne jest wtedy
zastosowanym rozwiązaniom mają ograniczenie m ocy kotła, gdy nie
wysoką sprawność, a ich obsługa jest ma potrzeby intensywnego ogrze
mniej uciążliwa. wania. N a skutek niedoboru tlenu
dopływającego do komory spalania
Spalanie górne i dolne (przy ograniczeniu dopływu pow ie
Podobnie jak przy wyborze kotła trza) powstaje dużo zanieczysz
na drewno m ożesz się zdecydować czeń i dymu, a zużycie paliwa jest
na taki ze spalaniem górnym lub zwiększone. M ożesz tego uniknąć,
dolnym. Jeśli zamierzasz palić kok podkładając ogień od góry, by paliła
sem (paliwem krótkoplomiennym), się jedynie górna warstwa paliwa.
to odpowiedni jest ten z górnym A le wówczas z uzupełnieniem opalu
spalaniem. A le jeśli paliwem ma być musisz czekać, aż spali się poprzed
w ęgiel, lepsze efekty' osiągniesz, spa nia porcja. A krótka droga spalin
lając go w kotle spalania dolnego. wewnątrz kotła powoduję, że ciepło
ucieka do komina, zamiast być prze
W kotłach z kilkoma ciągami spalino
kazywane wodzie.
wymi spaliny pokonują dłuższą drogę
przez kocioł do komina - dzięki temu W kotłach spalania dolnego spaliny
więcej energii oddają podgrzewanej są wyciągane w dolnej części kom o
wodzie, ale muszą też pokonać
ry spalania, więc nie przepływają
większe opory przepływu. Dlatego
kotły wyposaża się w wentylator, który przez całą objętość paliwa. Powietrze
w tym pomaga. dopływa do niego od spodu i pali się
Sterując jego
tylko jego dolna warstwa - w pobliżu
pracą, możesz
regulować wlotu do kanału spalinowego. Dymu
intensywność jest niewiele, spaliny są czystsze,
spalania, a jeśli
pokonują stosunkowo długą drogę
nie chcesz się
w to angażować, przez płaszcz wodny kotła, więc
możesz ich ciepło jest w większym stopniu
zastosować
wykorzystane do ogrzewania wody.
elektroniczny
regulator Jednak w kotle tego typu trudno
jest spalać mial w ę glow y czy tani

KUPUJ DOBRY W ĘG IEL

Wartość opalowa czystego węgla to okoto problemy z eksploatacją kotła. Dużo
33,2 MJ/kg. Stosowany jako paliwo węgiel zależy od tego, z jakiej kopalni
kamienny zawiera także substancje mineral pochodzi węgiel, bo im starsze
ne w postaci popiołu, siarkę I wodę. jego pokłady, tym więcej zawie
W zależności od Ich Ilości jego wartość opa rają czystego węgla. Z kolei Im
łowa waha się od niecałych 17 do 30 MJ/kg. mniej w nich popiołu, tym lepiej. Najmniej
Kupując w ęgiel, zw racaj uwagę na jego (6-12%) jest go w węglu oczyszczonym, tak
jakość, bo ma ona w pływ nie tylko na zwanym wzbogaconym. Jego wartość opa
koszty ogrzew ania, ale też ewentualne łowa przekracza 23 MJ/kg.
flot albo mul. Najlepszy do tego celu Kotła retortowego z automatycznym

podajnikiem paliwa nie musisz
jest kocioł z nadmuchem powietrza
obsługiwać tak często jak tego
w głąb komory' załadowczej - takie z załadunkiem ręcznym
konstrukcje są nazywane miaiowymi.
wymiennik ciepła zasobnik
Jeśli przewidujesz możliwość uży
spaiiny-woda paliwa
wania różnych paliw, wybierz kocioł
uniwersalny. Jest on zbudowany jak
kocioł spalania dolnego, ale ma prze-
pustnicę, której otwarcie powoduje
skrócenie drogi spalin - wyciąganie
ich znad warstwy paliwa, czyli spala
nie górne.
Drożej, ale wygodniej

Wadą w ęgla jest konieczność uzu
pełniania go w kotle co kilka godzin.
Chyba że wybierzesz kocioł z auto
matycznym podajnikiem paliwa.
fot. D E F R O
Najpopularniejsze są podajniki
ślimakowe współpracujące z kotłami
m Tańsze paliwo
W YBIERZ ZIARNO
Najpopularniejsze sortymenty (grupy o okre które ulegają zniszczeniu pod wpływem
ślonej wielkości ziaren) węgla kamiennego działania kwasu siarkowego I siarkawe
do spalania w kotłach malej mocy to kostka, go. Niewielkie rozmiary ziaren umożliwiają
orzech, groszek I mlat. Dawniej, gdy węglem zastosowanie podajników automatycznie
palono w plecach kaflowych, za lepszy dostarczających węgiel do kotła.
uważany byt ten o dużym uzlamleniu.
Nowoczesne kotły mają wysoką sprawność Sortym enty zasa d n icze
mimo stosowania drobnego węgla, na przy węgla kam iennego
kład groszku, który zawiera niewiele popiołu,
Grupa Nazwa Wymiar
Bardzo popularny jest ekogro- ziarna [rum]
szek, czyli wyselekcjonowany Grube kęsy > 200
węgiel o bardzo dobrych para kostka I 120-200
metrach (wartość opałowa kostka II 60-120
powyżej 25 MJ/kg, zawartość orzech I 40-80
popiołu poniżej 10%, zawartość orzech II 25-50
siarki poniżej 1%), o wielkości Średnie groszek I 16-30
ziaren 5-25 mm. Niska zawartość siar groszek II 8-20
ki sprawia, że spaliny zawierają mniej dwu grysik 5-10
tlenku siarki. Oprócz korzyści dla środowi
CD
CO
Mialowe mlat
ska wynika z tego także wydłużenie Inne pyl 0-1
żywotności elementów kotła I komina, mul 0-1
IL E K O S Z T U J Ą K O T Ł Y NA W Ę G IE L
KOCIOŁ SPALANIA KOCIOŁ RETORTOWY,
GÓRNEGO, moc 10-25k W - 1,5-4tys.zł. moc 15-25kW -6 - 1 0 tys. zł.
KOCIOŁ SPALANIA KOCIOŁ Z PODAJNIKIEM
DOLNEGO, moc 10-25 kW TŁOKOWYM, moc 15-25 kW
-2 ,5 -5 tys. zł. -7 -8 tys. zł.

wyposażonymi w palniki retortowe. ślimakowych jest ich głośna praca,

Wymagają stosowania w ęgla typu co wynika m iędzy innymi z krusze
ekogroszek, które jest stosunkowo nia większych kawałków węgla.
drogie. A le wynika to z jego dobrej Są podatne na blokowanie (w węglu
jakościr a w ięc także wysokiej war można czasem znaleźć kamienie czy
tości opalowej - ogrzewanie nim nie metalowe śruby). Następuje wtedy
musi być droższe niż tanim w ęglem zerwanie zawleczki i unieruchomie
zawierającym dużo zanieczyszczeń. nie podajnika.
Niektóre kotty retortowe mają W kotle z podajnikiem tłokowym
„znak bezpieczeństwa ekologiczne (szufladowym) m ożesz palić miałem
go". N a ich zakup można otrzymać w ęglow ym lub w ęglem o większej
dotacje ze środków na realizację granulacji. Podajnik dostarcza paliwo
przedsięwzięć proekologicznych. do kotła porcjami - po spaleniu jed
Kocioł o mocy '20 kW spala zimą nej tłok wpycha do paleniska następ
1,5-3 k g ekogroszku na godzinę. ną, przy okazji spychając popiół do
Po załadowaniu do zasobnika 100 kg popielnika. Działa ciszej niż ślimako
opalu można nawet przez trzy dni go wy, nie powoduje drgań całej instala
nie uzupełniać. Wadą podajników cji i rzadziej się blokuje, (pl)
DOPASUJ KOCIOŁ DO PALIWA
Większość kotłów na paliwa stałe jest

uniwersalna, więc można w nich palić Zalecane kotły
wszystkim - z lepszym bądź gorszym Paliwo Rodzaj kotła
skutkiem. Kotły z automatycznymi podaj podstawowe
Węgiel orzech, zespalaniem dolnym
nikami paliwa zwykle mają drugą komo
kostka
rę spalania z dodatkowym rusztem, Węgiel groszek retortowy albo
którego można używać z pominięciem z podajnikiem tłokowym
podajnika. Ale jaki typ warto kupić, wie Miai węglowy mlalowy albo
z podajnikiem tłokowym
dząc jakie paliwo będzie stosowane naj
Koks ze spalaniem
częściej? Odpowiedź w tabeli. górnym
Ogrzewanie
elektryczne
może być
tańsze!
Jeśli
zainwestujesz
w urządzenia
grzewcze
zdolne do
akumulacji
ciepła, będziesz
mógł pobierać
energię jedynie
w tarytie
nocnej, w której
kosztuje dużo
mniej niż
w całodobowej
OSIKorzysta
z drugi ej
taryfy
Koszty ogrzewania energią elektrycz- ogrzew ania elektrycznego są tanie,
ną są stosunkowo duże. W Polsce jest a ich instalacja bardzo prosta,
ona droga w porównaniu z innymi A zatem, jeśli nie masz innych moż-
nośnikami energii i zapewne w nie- iiwości ogrzewania domu, zastanów
dalekiej przyszłości ta sytuacja się. się, co zrobić, by ogrzewanie elek-
nie zmieni. Za to urządzenia do tryczne nie było bardzo drogie.

Korzystaj z drugiej taryfy
W niższej cenie
Jeżeli ju ż m asz ogrzew anie elek
tryczne albo rozw ażasz m ożliwość
jego zainstalowania, zwróć u w agę
O ILE ZYSKASZ
Cena energii elektrycznej zależy od

na to, że zakłady energetyczne ofe miejsca zamieszkania (optatyza dys
rują m ożliwość rozliczania się trybucję) I od wyboru jej sprzedawcy.
za pobraną energię w taryfach Precyzyjne określenie, Ile kosztuje kllo-
dwustrefowych. W nocy i przez watogodzlna prądu, jest trudne tak
krótki czas w ciągu dnia, a nawet że ze w zględu na State składniki opłat
w dni w oln e od pracy płacisz niezależne od ilości pobranej ener
niemal o połowę mniej, niż rozli gii Oszacowaliśm y, że średnio kosz
czając się w taryfie jednostrefowej, tuje ona (po zsum ow aniu w szystkich
w której przez całą dobę obowią składników opłat) mniej więcej 0,59 zł
zuje jednakowa stawka. Co prawda w taryfie całodobowej G 11, a w tary
w godzinach szczytu prąd w taryfie fie dwustrefowej G12 poza god zi
dwustrefowej jest znacznie droższy nami szczytu 0,33 zł/kW h (w godzi
niż w jednostrefowej, ale pamiętaj, nach szczytu 0,68 zł/kWh). To znaczy,
że największym i odbiornikam i ener że inwestując w system elek
gii są urządzenia grzew cze. Jeśli trycznego ogrzewania aku
zainwestujesz w takie, które mają mulacyjnego, możesz płacić
zdolność do akumulacji ciepła, nie za jego eksploatację nawet
będziesz musiał ich uruchamiać ponad 40% mniej niż za
w czasie, gdy obowiązuje droższa korzystanie z grzejników elek
taryfa. A w tedy taki sposób rozlicza trycznych pracujących stale
nia się za pobraną energię p ow i w taryfie całodobowej.
nien C i się opłacić.
Jakie urządzenia się nadają Najtańsze grzejniki elektryczne

Jeżeli chcesz ogrzewać dom przez nie są w stanie akumulować ciepła
całą dobę, zasilając urządzenia - grzeją tylko wtedy, gdy pobierają
grzew cze energią elektryczną jedy prąd. Do ogrzewania akumulacyjne
nie w tańszej taryfie, musisz niestety go potrzebujesz takich, które dzięki
na początku trochę zainwestować. dużej mocy grzewczej w stosunkowo
Tańsze paliwo
krótkim czasie rozgrzeją „masę ciepła, jeśli przew od y grzejn e

akumulacyjną", by ta oddawała um ieści się w odpow iedn io gru
ciepło do pom ieszczeń przez kilka bej w arstw ie betonu (7-15 cm).
godzin po odłączeniu zasilania. By w stosunkowo krótkim czasie
O dpowiednie są do tego przew ody dostarczyły do beton ow ej masy
grzejne um ieszczone w warstwie akum ulacyjnej en ergię w ilo
betonu (elektryczne ogrzewanie ści um ożliw iającej zap ew n ien ie
podłogowe) i piece (ogrzewacze) w pom ieszczen iu w ym aganej
akumulacyjne. tem peratury p rzez kilka god zin
po odłączeniu zasilania, muszą
Jak to działa m ieć odpow iedn io dużą m oc - co
O grzew an ie podłogow e b ęd zie najmniej o 30% w ięk szą n iż w zw y
m iało dużą zdolność akum ulacji kłym systemie, czyli 120-160 W/m2.
W yk on an ie ta k ie g o o g r z e w a
n ia m o że b yć k ło p o tliw e w ju ż
w y k o ń c zo n y c h (zam ieszk an ych )
w n ętrzach . W ów czas le p iej kupić
ogrzew acze akum ulacyjne
- g rze jn ik i w y p o s a żo n e w e w kład
ak um ulacyjny zb u d ow an y z e le k
tryc zn yc h e le m e n tó w g rze jn yc h
u m ieszczon y ch w sp ecjaln ych
kształtkach, n a jczęściej z m a g n e
tytu, a w tań szych u rząd zen ia ch
z m agn ezytu - m ateria łó w o dużej
p ojem n ości ciepln ej. W k ład ro z
g rze w a się do stosunkowo w y s o
kiej tem peratu ry w czasie o b o w ią
Elektryczne ogrzewanie
t podłogowe możesz wykonać

w wersji akumulacyjnej, stosując
grubszą od standardowej warstwę
zy w a n ia tań szej taryfy (ła d o
w a n ie ), a po od łączen iu za s ila
n ia zg ro m a d zo n e w n im c iep ło
betonu I przewody o większej
o g rze w a p om ie szczen ia do czasu,
mocy grzewczej
a ż zn ow u za c zn ie o b o w ią zy w a ć

Korzystaj z drugiej taryfy
tańsza taryfa (rozła d ow a n ie). IL E TO

M o c g rz e w c z a ta k ie g o u rząd zen ia K O S Z T U JE
m usi b yć m niej w ię c e j d w u ip ó ł
krotnie w ięk sza od za p o trzeb o w a PRZEWÓD GRZEJNY
nia na ciep ło w p om ieszczen iu , do ogrzewania podłogowego, moc 18 W/m
które og rzew a. - 7-40 zt/m (cena zależy od długości).
O g rz e w a c z e m o g ą b yć statyczne PIEC AKU M ULAC YJNY
- p o d c za s ro z ła d o w y w a n ia o d d a z rozładowaniem statycznym
ją c ie p ło z e stałą m ocą. - 500-1500 zł.
Są stosunkow o ta n ie , a le n ie dają PIEC AKUM ULACYJNY
m o żliw o ś c i u trzy m y w an ia te m p e z rozładowaniem dynamicznym
ratury w p o m ie s z c z e n iu za w sze - 1500-5000 zł.
na k om fortow ym p o zio m ie . REGULATOR
Do te g o je s t p o trze b n y z n a c zn ie ŁADOW ANIA - 300-800 zł.
d ro żs zy o g r z e w a c z dynamiczny,
w którym w k ład akum ulacyjny w zaa w an sow an y układ sterujący
jest o d izo lo w a n y od p o m ie s z c z e o g rze w a n ie m akum ulacyjnym .
nia, a w ym ia n a ciep ła następuje P rzezn a c zo n e do n ie g o r e g u
za pośred n ictw em p o w ietrza, k tó lato ry są w y p o s a żo n e w zegar,
reg o p rz e p ły w w o k ó ł m asy aku czu jn ik tak zw a n e g o c iep ła res zt
m ulacyjn ej w ym u sza w en tyla tor k o w e g o i czu jn ik tem peratu ry
0 zm ien n ej w yd ajn ości. R egu lu jąc na zew n ątrz. O p tym alizu ją pobór
n a tę że n ie strum ienia p ow ietrza, e n e r g ii elek tryczn ej tak, aby
m ożn a zm ien ia ć m oc g rze w c zą tem peratura w p o m ieszczen iu
- d ostosow yw ać ją do c h w ilo w e g o osią g n ęła żądan ą w artość w c za
zap o trzeb o w a n ia - i d z ię k i tem u sie o b o w ią zy w a n ia tań szej taryfy
utrzym yw ać w p o m ieszczen iu i u trzym yw ała się na w ym a ga n ym
żądan ą tem peraturę. p o z io m ie w tych god zin a ch , g d y
za prąd p ła c i się w ię c e j. D zię k i
Ważne jest sterow anie nim w m asie akum ulacyjnej nie
Jeśli za le ż y C i na kom forcie g ro m a d zi się n ie p o trze b n ie zb yt
1 niskich rachunkach za prąd, duża ilość ciepła, które n ie b yłoby
p ow in ie n e ś zain w estow a ć w yk orzystan e, (pl)
Tańsze paliwo
IBIŁącz źródta
ciepła
r -
Zastosowanie dwóch, a nawet trzech
współpracujących ze sobą źródeł
ciepła to dobry sposób na obniżenie
rachunków za ogrzewanie bez
rezygnacji z komfortu i wygody
O ILE ZYSKASZ
0 ile tańsze jest ogrzew anie kom in
kiem, kottem na paliw o stale czy
pom pą ciepła od ogrzew an ia
gazem albo olejem I Ile m ożna
za o szczę d zić dzięki kolektorom
Kotły na tanie paliwa stałe zwykle są słonecznym , piszem y w ro zd zia
kłopotliwe w obsłudze, urządzenia łach, w których opisujem y te u rzą
korzystające z energii słonecznej nie dzenia. Ile m ożna za o szczę d zić,
działają w każdych warunkach, nato łą czą c ze sobą kilka urządzeń?
miast eksploatacja bezobsługowych To ju ż zależy od tego, ja k długo
kotłów na gaz czy olej albo ogrzewa będzie działać każde z nich.
czy elektrycznych dużo kosztuje, O czyw iście największe oszczędności
A le to wszystko nie ma dużego zna da jak najdłuższe korzystanie z urzą
czenia, jeśli ma się możliwość używa dzenia tańszego w eksploatacji.
nia tych urządzeń na zmianę.

Łącz źródła ciepła
Kocioł + pompa ciepła
Kocioł i kolektory słoneczne to coraz częściej stosowane połączenie - więcej na ten temat
piszemy w rozdziale: „Wykorzystaj kolektory”. Ale ostatnio zamiast nich niektórzy wolą
zainstalować pompę ciepła. Wprawdzie nie dostarcza ona ciepła niemal za darmo jak
kolektory słoneczne, bo pobiera energię elektryczną, ale za to działa całkiem sprawnie
przy zachmurzonym niebie, nocą i zimą. W tym czasie kolektory muszą być zastąpione
przez inne urządzenie grzewcze, więc w sumie koszty działania systemu z pompą ciepła
są podobne jak tego z kotłem i kolektorami. Podobne są też koszty inwestycyjne, jeśli
porównasz koszt zakupu kolektorów i pompy ciepła przeznaczonej do przygotowywania
ciepłej wody użytkowej (typu powietrze-woda, o mocy do 3 kW).
Oczywiście pompa ciepła nie musi współpracować z kotłem, może być samodzielnie
działającym urządzeniem grzewczym - wystarczy, że kupisz taką, która ma właściwą moc
grzewczą. Tyle tylko, że wtedy musisz za nią odpowiednio dużo zapłacić i w rezultacie taka
inwestycja nie zawsze się opłaci. Dołączenie powietrznej pompy ciepła przygotowującej
jedynie c.w.u. do kotła zasilającego instalację c.o. ma sens, gdy jest 011 na stosunkowo
tanie paliwo (gaz ziemny, węgiel, drewno). W innym przypadku opłaca się zainwestować
w pompę, która całkowicie zastąpi kocioł (na olej, gaz płynny) albo grzejniki elektryczne.
m Tańsze paliwo
Kocioł + kominek + kolektory słoneczne
Kocioł i kolektory słoneczne to jedno z najpopularniejszych połączeń. Dzięki kolektorom

ciepło masz właściwie za darmo. Ale w naszym klimacie jest go dużo tylko od wiosny
do jesieni, i to tylko w słoneczne dni. A zatem drugie źródło ciepła jest niezbędne.
W dodatku to ono ma zapewnić ogrzewanie pomieszczeń, bo kolektory najbardziej
opłaca się stosować do podgrzewania wody użytkowej. A zatem wybór kotła decyduje
o kosztach ogrzewania I o wygodzie, które na ogół nie idą w parze. Kocioł na gaz czy olej
nie wymaga obsługi ani nadzoru, ale ogrzewanie nim nie jest tanie. Jednak w domach
jednorodzinnych zwykle oprócz kotła jest też kominek. Jeśli zdecydujesz się na taki
z płaszczem wodnym, możesz go włączyć do Instalacji z kotłem I kolektorami. Drewno
jest paliwem znacznie tańszym niż gaz czy olej, więc opłaca się je nim zastąpić nawet
tylko częściowo. Gdy rozpalisz w kominku, kocioł automatycznie się wyłączy. Latem, gdy
ciepło jest potrzebne tylko do podgrzewania wody, dostarczą je kolektory - za darmo.

Łącz źródła ciepła
Kocioł + kolektory słoneczne do ogrzewania pomieszczeń
Ogrzewanie pomieszczeń energią słoneczną uzyskiwaną dzięki kolektorom jest możliwe

w naszym klimacie, ale wymaga kosztownej inwestycji. To, co odróżnia taki system od
instalacji, w której kolektory przygotowują jedynie ciepłą wodę użytkową, to odpowiednio
większa liczba kolektorów (najlepiej, gdy łączna powierzchnia absorberów odpowiada
połowie powierzchni ogrzewanych pomieszczeń) i specjalny dwupłaszczowy zbiornik
(zbiornik w zbiorniku). Ciecz ogrzana w kolektorach zasila wymiennik ciepła umieszczony
w przestrzeni między zewnętrznym a wewnętrznym płaszczem. Natomiast wymiennik
ogrzewa wypełniającą tę przestrzeń wodę, która zasila instalację centralnego ogrzewania
i jednocześnie ogrzewa wodę użytkową wypełniającą wewnętrzny zbiornik. W nim jest
jeszcze drugi wymiennik ciepła, który może być zasilany przez kocioł (lub pompę ciepła)
uruchamiający się, gdy temperatura mierzona przez zamontowany w wewnętrznym
płaszczu czujnik będzie niższa od nastawionej na regulatorze.
m Tańsze paliwo
Kocioł na paliwo stałe + kocioł na paliwo płynne
Kocioł gazowy albo olejowy możesz zmienić na znacznie tańszy w eksploatacji kocioł na
paliwo stałe. Ale zastanów się, czy warto pozbywać się tego starego. Nowy będzie wymagał
obsługi, a co się stanie, gdy domownicy opuszczą dom na dłużej? Lepiej połączyć równolegle
oba kotły. Wówczas trzeba pomyśleć o zabezpieczeniu Instalacji przed nadmiernym wzrostem
temperatury wody prowadzącym do niebezpiecznego wzrostu ciśnienia - kotły na paliwo
stałe nie mają go wbudowanego. Polskie przepisy dopuszczają stosowanie kotłów w Instalacji
typu zamkniętego (w takich powinny pracować nowoczesne kotły na paliwa płynne), ale pod
warunkiem zastosowania skutecznie działającego urządzenia do odprowadzania nadmiaru
ciepła. Może nim być zbiornik buforowy wypełniony dużą ilością wody (500-10001w
zależności od wielkości instalacji), która akumuluje ciepło. Umożliwia to wykorzystywanie
do ogrzewania tylko takiej jego ilości, jaka jest w danej chwili potrzebna, a nie takiej, jaką
wytwarza kocioł. Nadwyżkę można wykorzystać, gdy spali się paliwo - dzięki temu nie trzeba
go często uzupełniać. A doprowadzenie do wrzenia dużej ilości wody wypełniającej zbiornik
jest mało prawdopodobne.
Sterowanie układem odbywa się przez porównywanie temperatury wody w zasobniku
buforowym z temperaturą wody powracającej z obiegów grzewczych. Gdy zostanie
osiągnięta zaprogramowana różnica temperatury, regulator uruchamia przepływ wody
z zasobnika do obiegów grzewczych. W przypadku gdy temperatura wody w zasobniku jest
zbyt niska (kocioł na paliwo stałe nie pracuje), automatycznie uruchamia się kocioł gazowy.

Hypocaustum, czyli starożytne
Pomyśl o nietypowym ogrzew aniu
W hypocaustum obudowa
kominka oraz ściany z kanałami
m
ogrzewanie po nowemu powietrznymi nagrzewają się,
Zamiast kierować powietrze ogrza a potem długo oddają ciepło
ne w kominku bezpośrednio do
pomieszczeń, można nim nagrzewać
ściany. Taki układ, w którym nie ma
wylotów ciepłego powietrza, nazywa
się hypocaustum. Kanałami pod
podłogą ogrzewano domy starożyt
nego Rzymu. Dziś to rozwiązanie
wraca jako oferta dla inwestorów
szukających alternatywnych sposo
bów ogrzewania.
171Pomyśl
o nietypowym
ogrzewaniu
Sercem hypocaustum jest wkład p ie lub podłoga. Zim ą wystarczy napalić
cowy. D zięki jego specjalnej budowie rano i wieczorem , by ciepło hypo
drewno spala się w temperaturze nie caustum równomiernie ogrzewało
300°C jak w kominku, lecz nawet wnętrze. N ad procesem spalania
800-1000°C! Wkład piecow y ma (ograniczania dopływu powietrza)
sprawność do 85%. Powietrze na czuwa automatyka, ale urządzenie
grzewa masę akumulacyjną, którą można też obsługiwać ręcznie.
m oże być szamotowa obudowa Są w Polsce firm y budujące hypo
kominka, ściana z kafli ceramicznych caustum. Decyzję o wyborze tego
Tańsze paliwo
IL E TO
MARKOWE
PALENISKO
K O S Z T U JE
O ILE ZYSKASZ
Tam gdzie zwykty kominek potrzebuje

- okoto 15 tys. zt. w sezonie 10 m3 drewna, hypocau-
stum ogrzeje dom potową tego zapasu
OBUDOWA
paliwa. Plusem jest to, że urządzenie
AKUMULACYJNA
działa jak piec - nagrzewa powietrze,
- okoto 10 tys. zt.
ale go nie wysusza. Minusem jest cena
ELEKTRONICZNE - t o sposób ogrzewania z najwyższej
S TE R O W A N IE - 4500 zł półki, więc trzeba będzie dtugo czekać
ROBOCIZNA -1 0 -2 0 tys. zł. na zwrot poniesionych kosztów.
typu ogrzewania trzeba podjąć jesz niezbędny, lecz jego rola polega
cze przed budową domu. System na dostarczeniu energii potrzebnej
w aży od jednej do dwóch ton, więc do zainicjowania i podtrzymania
piec z kanałami akumulacyjnymi nie reakcji przem iany fazowej (odparo
m oże stać na stropie ani nawet wania), której ulega czynnik roboczy
podłodze ocieplonej styropianem zamknięty w panelu grzewczym .
- niezbędny jest fundament. W panelach ukrytych pod tynkiem
następuje powtarzający się proces:
Ogrzewanie fazowe, pod ciśnieniem czynnik roboczy
czyli grzejące ściany paruje, a następnie skraplając się
Czym się różni ogrzewanie fazowe na ściankach rurek, oddaje ciepło
od typowego ogrzewania podłogo do pomieszczenia. Ciepło niezbędne
wego? W podłogówce najważniejszą do wyzwolenia procesu parowania
funkcję pełni w oda lub inny płyn dostarcza woda podgrzewana przez
wypełniający setki metrów rur uło tradycyjne źródło ciepła, na przykład
żonych gęsto w posadzce po to, żeby kocioł gazowy. Zwykle wystarczą już
zapewnić właściwą temperaturę 22°C (maksymalnie 28°C), by panele
podłogi (m iędzy 20 a 29°C). W sys wytworzyły ciepło potrzebne do uzy
tem ie ściennym płyn jest również skania w pomieszczeniu odczuwalnej

Schemat instalacji ogrzewania fazowego

źródło ciepła
instalacja c.o. za
zasobnik buforowy
Panele w ścianach to klucz do równomiernego ogrzewania przez promieniowanie ciepła
temperatury 20°C. Jak to m ożliwe?

Producent tłumaczy, źe ściany
z ukrytymi panelami promieniują
ciepłem równomiernie. 90% cie
pła jest skierowane do wnętrza
pomieszczenia, a 10% grzeje ścianę.
Promieniowanie sprawia, że osoby
w pom ieszczeniu odczuwają komfort
cieplny. N ie jest im zimno, chociaż
temperatura powietrza jest o kilka
stopni niższa, niż byłaby przy ogrze
waniu grzejnikami konwekcyjnymi
(podobnie jest, gdy słońce grzeje
w mroźny dzień na stoku góry).
A niższa temperatura przekłada się
na m niejsze straty ciepła.
Panele ogrzewania fazowego
t montuje się w ścianie, a następnie

przykrywa tynkiem
Przew aga nad podłogówką?
W pokoju o pow ierzchni 10 m2
ogrzewanie podłogow e składa się
Tańsze paliwo
IL E TO tynkiem gipsow ym lub cem entow o-

K O S Z T U JE -wapiennym. D ecyzję o wyborze
tego rodzaju ogrzew ania musisz
OGRZEW ANIE FAZOWE
- producent podaje, że ogrzewanie podjąć najpóźniej na etapie monta
fazowe jest droższe od podłogowego żu instalacji.

o minimum 35% , ale ta różnica zwraca
się już po pierwszym sezonie grzewczym. Ogrzewanie z rekuperatorem,
czyli dodatek do wentylacji
Początkiem tego ogrzewania jest...
O ILE ZYSKASZ
W systemie krąży nawet osiem

dom energooszczędny. Z założenia
zapotrzebowanie na moc cieplną jest
w nim bardzo małe - wynosi parę
kilowatów. Taki budynek można
razy mniej wody niż w klasycznych ogrzewać na dowolne sposoby, ale
systemach ogrzewania - z tego bierze na pewno nie warto inwestować
się oszczędność. Także kocioł do grzania w kocioł i centralne ogrzewanie.
wody będzie miat mniejszą moc niż
Wystarczy małe i tanie dodatkowe
w przypadku rozwiązań tradycyjnych.
źródło ciepła. Oto przykład takiego
Producent podaje, że można zaoszczędzić
właśnie rozwiązania sprawdzony
24% energii w porównaniu z typowym
w użytkowanym już domu energo
ogrzewaniem podłogowym. Jednakjestto
oszczędnym o powierzchni 110 m2
rozwiązanie nowe - w sieci toczy się wiele
(pisaliśmy o nim w nr. 12/2011
dyskusji na temat tego, czy system fazowy
rzeczywiście jest skuteczny i tn/r/ały. „M uratora"). N iew ielk a ilość dodat
kow ego ciepła jest dostarczana
p rzez nagrzew nicę elektryczną
z 36 m rur, w których krąży 7,2 1 um ieszczoną za w ym iennikiem cie^
w ody o tem peraturze około 35°C. pla w rekuperatorze.
System fazow y dostarczy tyle samo Prześledźmy, jak to działa. Powietrze
ciepła z panelu o pow ierzchni 3 m2. dostarczane do budynku przechodzi
N a instalację składa się 6 m rur przez gruntowy wym iennik ciepła
i 1,4 1 w ody o tem peraturze maksy (rura o długości 40 m zakopana
m alnie 28°C. w ziemi), dalej jest ogrzewane
Panele pokrywa się jak zwykłą ścianę powietrzem w ywiewanym z budynku

- w wymienniku ciepta rekuperatora w ciągu każdej godziny. Przez

(wydajność wentylacji 270 m3/h). pozostałe 40 minut powietrze krąży
W tym miejscu jest już ogrzane do w obiegu zamkniętym. Jego jakość
minimum 16°C. Końcowym ele jest b ez zarzutu, (atp)
m entem systemu jest nagrzewnica
elektryczna o m ocy zaledwie 3 kW ILE TO
Powietrze zostaje podgrzane do K O S Z T U JE
temperatury 40°C. Efekt? Zim ą przy
NAGRZEWNICA ELEKTRY
-20°C na zewnątrz w domu tempera
CZNA o mocy 3 kW - okoto 1400 zt.
tura jest stabilna i wynosi 20°C.
ENERGIA ELEKTRYCZNA
System zaprojektowano tak, by czas
do ogrzewania i zaspokojenia wszystkich
pracy nagrzewnicy byl jak najkrótszy.
innych potrzeb jednego mieszkańca
Wymiana powietrza w pomieszcze
- 1500 zt w sezonie 2010/2011.
niach odbywa się przez 20 minut
O ILE ZYSKASZ
Zaoszczędzisz przede wszystkim na niż
szych kosztach instalacji grzewczej,
których nie poniesiesz, jeśli nie będziesz
budować centralnego ogrzewania.
Uwaga! Ogrzewanie rekuperatorem
z nagrzewnicą sprawdzi się w matym
domu. W takim o powierzchni powyżej
200 m2, nawet przy dobrym ociepleniu,
straty ciepta będą na tyle duże, że koszty
budowy, a potem działania systemu
zdecydowanie wzrosną. Radą może być
zapasowe źródło ciepta - kominek lub
Typowe rozwiązanie - wentylacja dodatkowe ogrzewanie (na przykład
t mechaniczna z odzyskiem ciepła.
I dodatek - nagrzewnica elektryczna
za rekuperatorem
elektryczne podłogowe) - przynajmniej
w łazience i kuchni.
To, co daje natura
fot. A n d r z e j S z a n d o m i r s k i

Wstęp
To, co daje natura

Nie da się ukryć, że kolektory słoneczne czy pompy
ciepła wykorzystujące do ogrzewania energię z natury
są droższe od konwencjonalnych urządzeń grzewczych.
Ale żeby ogrzewać dom energią słoneczną, wcale
nie musisz kupować specjalnych urządzeń.
D laczego paliw a drożeją? M iędzy w iających w ykorzystyw anie OZE

Innymi dlatego, ze Ich naturalne do ogrzew ania domu I dlatego
ztoża się kurczą i w izja Ich w yczer nie zaw sze Ich zakup się opłaca.
pania jest coraz bardziej realna. W tym rozdziale w yjaśn iam y kiedy
W dodatku w w yniku Ich spalania w arto zain w e sto w ać w pompę
pow stają zan ieczyszcze n ia, które ciepła czy kolektory słoneczne
przyczyniają się do degradacji I Ile trzeba na nie w ydać.
środow iska. W obec tego nasze Oprócz drogich urządzeń są też
zainteresow anie pow inny w zb u proste sposoby na w ykorzystyw a
dzić tak zw ane odnaw ialne źródta nie energii słonecznej do o grzew a
energii (OZE). nia domów. Słońce może dostar
Do Ich stosow ania zachęcają czać bardzo dużo ciepła bezpośred
nas w tadze, stosując obciążenia nio do pom ieszczeń. Trzeba tylko
finansow e I konstruując przepisy stw orzyć do tego dogodne w arun
utrudniające sw obodne korzysta ki. Chcesz w iedzieć, ja k to zrobić?
nie z rozw iązań nleekologlcznych, Zainteresuj się biernymi systemami
a jedn ocześn ie prom ując „zielone" w ykorzystania energii słonecznej
Inw estycje - na przykład dofin an do ogrzew ania domu. Jeśli dopiero
sow ując je, dzięki czemu stają się będziesz go budow ał, zastosujesz
tańsze. je z łatw ością. A jeśli dom już
Ale nie w każdym przypadku je d stoi, dow iesz się, co można w nim
nakow o łatw e jest zastosow anie zm ienić, by choć częściow o słońce
now oczesnych urządzeń u m ożli zastąpiło paliw o do kotła, (pl)
I_l To, co daje natura
ODIZaiinstalu
pompę
ciepta
Stosuje się ją do ogrzewania
pomieszczeń ciepłem z otoczenia
- najczęściej gruntu, powietrza albo
zbiorników wodnych. Pompa zwykle
jest napędzana energią elektrycz
ną, ale jej pobór jest dużo mniejszy
niż w przypadku grzejników elek
trycznych. Eksploataqa pompy jest
nieklopotliwa - jej działanie jest
w pełni zautomatyzowane, nie trze
ba pamiętać o paliwie, nie ma spalin,
problemów z kominem i wentylacją
- a koszty ogrzewania są niewielkie.
Kiedy jest tanio

O tym, jak dużo zaoszczędzisz,
Chcesz tanio ogrzewać dom? zamieniając kocioł na pompę ciepła,
Wybierz pompę ciepła - tak brzmią
decyduje jej efektywność wyrażona
hasła reklamowe. Ogrzewanie nią
rzeczywiście może być bardzo tanie, współczynnikiem COĘ który jest sto
choć nie zawsze tańsze niż kotłem sunkiem ilości energii przekazywanej
na paliwa stałe. Za to na pewno jest do instalacji grzewczej w skrapla
dużo wygodniejsze
czu pompy do ilości pobranej

Zainstaluj pompę ciepła
przez nią energii elektrycznej.

Dla pomp stosowanych do ogrzewa
O ILE ZYSKASZ
nia pomieszczeń waha się on od
2 do 4 (po uśrednieniu dla całego Ogrzewanie powietrzną pompą de
sezonu grzewczego). Im mniejsza jest pta kosztuje średnio mniej więcej tyle,
różnica temperatury między parow iie kottem na gaz ziemny, a gruntową
nikiem pompy (czyli ośrodkiem, - kottem na węgiel czy drewno. Ale trze
z którego pompa odbiera ciepło) ba brać pod uwagę, że koszty zależą
a skraplaczem (czyli temperaturą, od warunków, w jakich pracuje pompa
do jakiej pompa podgrzewa czynnik (od temperatury ośrodka, z którego
grzewczy), tym większa efektywność. odbiera ciepło), więc mogą się znacznie
Temperatura skraplacza zwykle nie różnić Ogrzewanie pompą depta jest
jest niższa niż 40°C, bo tyle potrze znacznie tańsze niż grzejnikami elek
ba do działania instalacji grzewczej trycznymi, kottem na gaz ciekły (propan)
(niższa temperatura wymagałaby czy olej opalowy, a równie wygodne.
zastosowania urządzeń o bardzo Niestety, na jej zakup i instalację trzeba
dużej powierzchni wymiany ciepła). przeznaczyć zdecydowanie większą
A zatem wszystko zależy od tempera kwotę. Późniejsza eksploatacja będzie
tury ośrodka, z którego pompa odbie tańsza co najmniej o połowę, dzięki
ra ciepło: im jest wyższa, tym większy czemu początkowy wydatek zwróci się
C O P i mniejszy koszt ogrzewania. po kilku latach.
Na ceny pomp ciepła w pływ a ich
Skąd energia moc grzewcza. Instalacja do
W miarę stabilną i stosunkowo wyso dom u o niew ielkim zap o
ką temperaturę w sezonie grzewczym trzebow aniu na ciepło
mają naturalne zbiorniki wodne, nie (o m ocy do 10 kW) jest o kil
co niższą grunt na głębokości poniżej kadziesiąt tysięcy złotych
1 m. Temperatura parownika pompy tańsza niż do dom u, w któ
gruntowej na ogól jest bliska 0°C rym potrzebna je st moc
przez cały czas jej pracy. Staw, rzeka pow yżej 20 kW. Dlatego przed
czy studnia głębinowa może zapew zakupem pompy ciepła warto dobrze
nić 10°C nawet w czasie mrozu. Ale ocieplić dom.
do odbioru ciepła z gruntu czy wody
To, co daje natura
potrzebujesz instalacji, której koszt Pompa gruntowa

przekracza 20 tys. zl już w przy Odbiera energię z gruntu, ale
padku pom py o m ocy grzew czej potrzebna jest do tego specjalna
niespełna 10 k W i n ie zawsze instalacja. Wymiennik poziomy
m ożliw e lub bardzo trudne jest jej robi się z elastycznej rury, układając
wykonanie (z powodu braku m iej ją w gruncie w jednej lub dwóch
sca na działce, niskiego poziom u płaszczyznach albo w spiralę.
w ód gruntowych, braku zbiorni Aby uzyskać jak najwięcej ciepła,
ka w odn ego w pobliżu). W takiej najlepiej ułożyć ją głęboko pod
sytuacji m ożesz się zdecydow ać powierzchnią terenu, ale ze w zg lę
na pompę powietrzną. A le bądź du na koszty i opłacalność robi
przygotow any na to, że w czasie się to na głębokości tylko trochę
m rozu jej efektywność jest stosun większej niż strefa przemarzania
kowo niewielka. D latego w prakty (od 0,8 do 1,4 m). Ilość ciepła pobie
ce koszty ogrzew ania nią m ogą być ranego z gruntu zależy głównie
nawet dwa razy w yższe niż pom pą od wilgotności gleby. Gęstość stru
gruntową. mienia ciepła w gruncie gliniastym
wynosi ponad 30 W/m2, a w suchym,
Pompa powietrzna piaszczystym - zaledwie 10 W/m2.
Do działania nie potrzebuje dodat Powierzchnia wymiennika niezbędna
kowej instalacji do odbioru ciepła, do osiągnięcia mocy grzewczej 10 kW
ale nie osiąga tak dużej efektyw n o może wynosić od 300 do 1000 m2.
ści jak pom py gruntowe i wodne, Dobry efekt energetyczny uzy
bo temperatura powietrza zim ą jest skasz, układając rurę wymiennika
stosunkowo niska. Uzyskane ciepło na dnie zbiornika wodnego.
m oże służyć do ogrzew ania w ody Ze względu na mniejszą ilość potrze
albo powietrza. Popularne są bnego miejsca i większą efektywność
pom py typu powietrze-powietrze (dzięki nieco wyższej i stabilniejszej
sprzedawane jako klimatyzatory temperaturze gruntu na większej
z pompą ciepła (rewersyjne - z m o głębokości) lepsze od poziomych
żliw ością odw róceniu kierunku są wymienniki w postaci piono
ob iegu czynnika), które latem wych sond - rur umieszczonych
chłodzą, a zim ą grzeją. w odwiertach.

m
JAK DZIAŁA POMPA CIEPŁA

Dziw isz się, że ciepłem z zim nego oto
czenia można ogrzew ać pomieszczenia,
Jak jest zbudowana
w których temperatura jest dużo w yższa? Pompa ciepta to układ połączonych
Przepływ ciepła z ośrodka o niższej tem w pętlę elementów: wymiennika
ciepła (parownika), sprężarki,
peraturze do ośrodka cieplejszego rze drugiego wymiennika ciepła
czywiście nie występuje w naturze, (skraplacza) i zaworu dławiącego,
ale jest możliwy, jeśli do takiego ukła przez które kolejno przepływa
czynnik roboczy.
du dostarczy się energię napędową.
W pompie ciepła odbywa się to tak: zawór
w jej obiegu krąży czynnik roboczy (spe trójdrogowy
przełączający
cjalny ptyn) w rzący w temperaturze zasilanie c.o.
panującej w ośrodku, z którego odbie lub c.w.u.
rane jest ciepło. Odbierając je, czynnik
odparowuje w tak zwanym parowniku
i już jako gaz jest sprężany. To właśnie
do napędu sprężarki jest potrzebna ener
gia z zewnątrz. Na skutek sprężania tem
peratura czynnika roboczego rośnie
do wartości umożliwiającej ogrzanie
w ody w instalacji c.o. lub powie
trza nadm uchiw anego do pom iesz
czeń. Przepływając przez skraplacz,
w którym ciepło trafia do instalacj
grzew czej, czynnik roboczy ulega
pompa
skropleniu i znów staje się cieczą. obiegowa
Przepływa przez element dławiący, wymiennika
w którym w wyniku rozprężenia gruntowego
jego temperatura znacznie się obniża. instalacja
Następnie wraca do parownika, w któ obiegu
rym rozpoczął się cykl pracy pompy. chłodniczego
To, co daje natura
Pompa wodna
W przypadku d u żego zapotrze
bow ania na ciepło opłaca się je
pozyskiw ać z w ód gruntowych
lub powierzchniowych.
Zim ą ich tem peratura waha się
m ięd zy 0 a 10°C, w ięc w skaźniki
energetyczn e tak iego rozw ią za
nia są jeszcze korzystniejsze n iż
dla pom p gruntowych.
Trzeba jednak brać pod u w agę
dodatkowe koszty i problem y
w ynikające z zan ieczyszcze
nia w o d y - konieczność jej filtro
w an ia i w ym iany korodujących
elem entów instalacji.
Jeśli zużywasz dużo wody do mycia,
możesz kupić powietrzną pompę ciepła Znaczna ilość en ergii jest potrzeb
do c.w.u. Ma matą moc i jest niedroga. na do p rzepom pow yw ania w o d y
Podgrzewa wodę ciepłem odebranym - do osiągnięcia m ocy 10 kW
z powietrza, osiągając wysoką efektyw
ność latem. Jest dobrym uzupełnieniem potrzeba jej 2 m3/h o tem peraturze
instalacji z kotłem c.o. - pompa pod 5°C. N a le ż y t o u w zględ n ić przy
grzewa wodę poza sezonem grzewczym, ocen ie efektyw ności systemu.
a za jej działanie płaci się niewiele
(latem kilkanaście groszy za 1 kWh)
Z jaką instalacją c.o.
Taka inwestycja jest droższa, ale Efektywność pom py jest tym
m oże być opłacalna na działkach większa, im niższa tem peratura jej
o bardzo niskim poziomie wód grun skraplacza, czyli czynnika g rze w
towych, gdzie wymiennik poziomy czego. Pompa m oże dostarczać
musiałby mieć bardzo dużą powierz ciepło do instalacji ogrzew an ia
chnię. 1 kW mocy grzewczej uzysku p od łogow ego, p ow ietrzn ego
je się z około 20 m odwiertu. i do zw yk łych grzejn ików kon
M ożn a ich wykonać kitka, jeśli odda wekcyjnych. A le te ostatnie muszą
limy je od siebie o co najmniej 5 m. m ieć duże rozmiary, by osiągnąć

m
JESZC ZE TANIEJ
Koszty eksploatacji pompy ciepła w dużym zawsze w długich cyklach, niezależnie
stopniu zależą od prawidłowego doboru jej od zmian zapotrzebowania na cie
mocy grzewczej. Jeśli jest zbyt duża w sto pło do ogrzewania pomieszczeń. Ale
sunku do zapotrzebowania na ciepło, najważniejszy powód stoso
pompa często się włącza i wyłącza, wania zbiornika buforowego
przez co pobiera więcej prądu, a jej pod to możliwość zasilania pompy
zespoły szybciej się zużywają. Z kolei mniej energią elektryczną rozliczaną
sza moc sprawia, że przez dłuższy czas w tańszej taryfie nocnej.
pompa pracuje w optymalnych warunkach, W ciągu dnia, gdy prąd jest droższy, pom
ale w okresach szczytowego zapotrzebo pa nie musi pracować, jeśli do ogrzewa
wania na ciepło nie jest w stanie zapew nia wystarczy zapas depta w zbiorniku.
nić komfortowej temperatury w pomiesz Energia w taryfie nocnej jest tańsza niż
czeniach (dlatego pompy mają wbudo w całodobowej o przeszło 40% , więc
wane elektryczne grzałki, ale ich działanie gra jest warta świeczki.
sporo kosztuje). Rozwiązaniem tego pro
blemu jest zastosowanie zbiornika bufo Z buforem
rowego do magazynowania podgrzewa
nej przez pompę wody. Ciepła woda tra pompa ciepła instalacja
fia wtedy do zaizolowanego termicznie grzewcza
zasobnika, który jest niejako „ładowany"

energią, a dopiero z n ie g o -d o instala
cji grzewczej. Pojemnośćzbiornika jest w ie
lokrotnie większa niż instalacji z samych
rur (ze względu na niską temperaturę czyn
nika grzewczego w instalacjach z pompa
mi depta raczej nie stosuje się grzejników,
tylko ogrzewanie podłogowe), więc zarów
no podgrzewanie, jak i stygnięcie w nim
wody trwa dużo dłużej. Dzięki temu pom
pa pracuje ze swoją nominalną mocą
To, co daje natura
Skąd ciepło
wymiennik pompa ciepła

gruntowy z wbudowanym
poziomy zasobnikiem
c.w.u.
Instalacja z pompą odbierającą cie O By wykorzystać ciepło gruntu, potrze

pło z powietrza nie wymaga budo bujesz wymiennika ciepła w postaci
wy kosztownego wymiennika ciepła. zagłębionych w terenie rur, w których
Ale zimą efektywność takich urządzeń krąży trudno zamarzająca ciecz (zwykle
jest niewielka. Uśredniony dla całe roztwór glikolu) - to ona pośredniczy
go sezonu grzewczego koszt ich pracy w wymianie ciepła między gruntem
to około 0,3 zł/kWh, czyli mniej więcej a parownikiem pompy. Ułożone pozio
tyle samo, ile kosztuje wytwarzanie mo rury umożliwiają uzyskanie cie
ciepła w kotle na gaz ziemny pła w cenie poniżej 0,2 zł/kWh
w ym agan ą m oc p rzy niskiej tem p od łog ow e jest w ygod n iejsze

peraturze czynnika g rzew czeg o i je g o w ykonanie m oże być tańsze
(40-50°C) - mniej w ięcej dw u (duże grzejn iki są d rogie). Dobre
krotnie w iększe, n iż g d y dopływ a efekty uzyskuje się, gd y pom pa
do n ich w oda z kotła o tem pera działa w system ie ogrzew ania
turze 70-80°C. D latego w instala nadm uchow ego - do je g o d ziała
cjach z pom pą ciepła ich stosowa nia wystarczy pow ietrze o tem p e
n ie lepiej ograniczyć. O grzew a n ie raturze do 40°C. tpl)

pompa ciepła
z wbudowanym
zasobnikiem
c.w.u.
wymiennik
gruntowy
z sondami
Zbiorniki wodne mają zimą stosunko
* 8 Wymienniki ciepła w postaci piono wo wysoką temperaturę, więc odbie
wych sond, czyli rur umieszczonych rająca od nich ciepło pompa działa
w odwiertach, zapewniają lepsze bardzo efektywnie. Jeśli uda Ci się
warunki pracy gruntowych pomp znaleźć możliwe do wykorzystania,
ciepła niż wymienniki poziome. wystarczająco wydajne źródło wody,
Możesz się spodziewać kosztów możesz ogrzewać dom pompą, pła
ogrzewania rzędu 0,15 zf/kWh cąc około 0,12 zf/kWh
IL E T O K O S Z T U J E
POMPA POWIETRZNA z elektryczną grzałką 6 kW - od 19 tys. zł.
moc 1 kW (nadaje się jedynie do przygoto WYKONANIE poziomego wymien
wywania c.w.u.) - od 3,5 tys. z); moc 8 kW, nika gruntowego-2 5 -3 5 zł/m2; sond piono
z elektryczną grzałką 6 kW - od 19 tys. zł. wych - 55-120 zł/m; montaż i uruchomienie
POMPA GRUNTOWA moc 6 kW, pompy depta - od 4 tys. zł.
m To, co daje natura
W kolektorach
słonecznych energia
promieniowania
słonecznego zmienia się
w ciepło ogrzewające
przepływający przez nie
płyn - efekt ich działania
jest podobny do kotła
grzewczego. Energia
słoneczna jest za darmo,
więc na pewno możesz
mieć dzięki nim tańsze
ogrzewanie
Wykorzystaj
kolektory
K olektory słoneczne m ożesz w yk o- i rozproszon e) ma m oc n a w et
rzystać do podgrzew ania w ody 1050 W/m2, ale p rzy p ełn ym
użytkowej i częściow o także do zachm urzeniu za le d w ie 100 W/m2,
o grzew ania pomieszczeń. A le W kolektorach słoneczn ych udaje
to drugie zastosowanie nie jest się zam ien ić w ciep ło od kilku
u nas popularne. D laczego? Bo do naw et 85% e n e rgh słonecznej,
ilość en ergii dostarczanej p rzez w za leżn ości od zastosow anych
kolektory w sezon ie g rzew czym w n ich rozw iązań, ich jakości
(od jesien i do wiosny) jest nieduża, oraz warunków, w jak ich pracują,
a koszt zakupu instalacji wysoki. M o żn a przyjąć, że dobra instalacja
W polskich warunkach, p rzy bez- jest w stanie dostarczać w postaci
chm urnej p o g o d zie prom ien iow a- ciepła naw et 50% en e rgii słon ecz
n ie całkow ite (b ezp ośred n ie nej docierającej w ciągu roku do

W ykorzystaj kolektory
p o w ie rzc h n i kolektorów , czy li

około 500 kWh/m2/rok. W y d aje
O ILE ZYSKASZ
się, że to niem ało, bo za p o trze
b o w a n ie na ciep ło do o g rze w a n ia
Instalacja z kolektorami słonecznymi jest
p o m ie s z c z e ń w d ob rze o c ie p lo
droga (najtańsze kosztują około
nym, n iezb y t du żym dom u m oże
7,5 tys. zł z montażem) I nawet mimo
n ie p rzek raczać 10 000 kWh/rok.
tego, że dostarcza darmowe ciepło,
C zy li kolek tory o p ow ierzch n i
na zwrot poniesionych wydatków
20 m 2 m og ły b y to zapotrzeb ow an ie
musisz trochę poczekać. Dzięki zainsta
pokryć w całości, A le w prak
lowaniu typowego zestawu kolektorów
tyce n ie jest to takie proste, bo
słonecznych w domu jednorodzinnym
w naszym klimacie przez co
możesz zmniejszyć zapotrzebowanie
najmniej 1/4 roku do kolektorów
na ciepło z Innych źródeł przeciętnie
dociera zbyt mało energii sło
o 1500-2000 kWh/rok przy typowym
necznej, by podgrzać nią czynnik
dla trzy-czteroosobowej rodziny zużyciu
grzew czy do temperatury um oż
ciepłej wody, czyli 150-200 I
liwiającej działanie ogrzewania.
na dobę. W przypadku korzystania
W dodatku jej najw iększy deficyt
z energii elektrycznej do jej podgrze
w ystępu je zim ą, czy li w łaśnie
wania zaoszczędzisz w ten sposób
wtedy, k ie d y potrzeba jej n a jw ię
nawet 1200 zł rocznie (jeśli
cej. By w całości w ykorzystać do
ciepło uzyskujesz z tańszego w eks
ogrzew a n ia en e rgię słoneczn ą
ploatacji źródła, zaoszczędzisz mniej).
odbieraną p rzez kolektory, trzeba
Im więcej ciepłej wody potrzebujesz,
b y ją m aga zyn ow a ć p rz e z d łu gi
tym większe oszczędności dadzą Cl
czas (grom ad zić latem, by m óc
kolektory.
z niej korzystać z im ą ), ale na razie
Na zakup kolektorów m ożesz
nie m a na to dostatecznie prostego
uzyskać dotację w ramach projek
sposobu.
tów samorządowych wspieranych środ
W typow ych instalacjach z kolek
kami UF, Ogólnopolski program dopłat
torami słonecznym i do akumulacji
prowadzi Narodowy Fundusz Ochrony
ciepła stosuje się zaizolow ane zbior
Środowiska I Gospodarki Wodnej (Infor
niki o pojem ności kilkuset litrów,
macje na www.nfoslgw.gov.pl).
w których jest podgrzew ana woda.
To, co daje natura
Kolektory rurowe ze zwierciadłem Ptaskie i p ró żn io w e

parabolicznym doświetlającym
K o le k to r y s ło n e c zn e są k o n
absorber (CPC) warto stosować
zamiast płaskich, gdy nie stru ow a n e na w ie le sp osob ów ,
ma możliwości skierowania n a jp o p u la r n ie js z e są c ie c z o w e
ich płaszczyzny dokładnie
(s ło ń c e o g r z e w a p rz e p ły w a ją c ą
na południe. Umożliwia
to uzyskiwanie dużej ilości ciepła p r z e z n ie c ie c z ) - p ła s k ie albo
z urządzenia o stosunkowo ru ro w e.
niewielkich gabarytach
P ła s k ie są ta ń s ze i c h o ć t e o
r e t y c z n ie ic h sp ra w n o ś ć je s t
m n ie js za n iż ru ro w y ch (p r ó ż
n io w y c h ), to w n a szym k lim a c ie
sp raw u ją się b a rd zo d o b rze , je ś li
ic h ro lą je s t ty lk o p o d g r z e w a n ie
c ie p le j w o d y u ży tk o w e j.
P rz y s ło n e c z n e j p o g o d z ie je d n e
■ U i d ru g ie d z ia ła ją p o d o b n ie , a le
w n ie s p rz y ja ją c y c h w a ru n k a ch
w y ż s z ą sp ra w n ość o s ią g a ją
p ró ż n io w e - p rz e d e w s zy s tk im
p o d c za s p ra c y w n is k ie j te m p e
ratu rze (p ró ż n ia o g r a n ic z a straty
W czasie iadnej pogody, gdy dzień c ie p ła ), a n ie k tó re (n a jd ro ż s z e )
jest długi (a w ięc raczej nie zimą), ta k ż e p rz y za c h m u rzo n y m n ie
dostarczanego ciepła jest na ogół b ie , g d y p r o m ie n io w a n ie s ło
nadm iar - zapas w ody m oże się n e c z n e je s t ro zp ro s zo n e .
w tedy nawet zagotować. A le b ez J e d n a k je s ie n ią i w io sn ą, ale
dogrzew ania już po kilkudziesięciu p rz e d e w s zy s tk im zim ą , je s t ono
godzinach w oda przestaje być gorą i tak stosu n k ow o n ie d u ż e , w ię c
ca. W obec tego stosowanie kolek z m n ie js z e n ie strat c ie p ła n ie
torów słonecznych m a największy w ie le zm ie n ia .
sens w celu podgrzewania wody A p o n ie w a ż k o le k to r y ru ro w e są
do mycia, bo jest ona potrzebna d ro ż s z e od p łaskich , ic h s to s o
codziennie p rzez cały rok. w a n ie n ie z a w s z e się op łaca.

ILE POTRZEBUJESZ
Wobec opisanych możliwości wykorzysta przewidujesz duże zużycie ciepłej wody,

nia energii dostarczanej przez kolektory sło odpowiedni może być zestaw z zasobni
neczne przewymiarowywanie takiego sys kiem o większej pojemności. Jeśli chcesz
temu grzewczego nie ma sensu - t o wyrzu często napełniać ciepłą wodą dużą, kilku
cone pieniądze. Przy doborze elementów osobową wannę z hydromasażem, nawet
instalacji zakłada się, że kolektory mają 300-lltrowy może się okazać za mały.
dostarczać 50-70% rocznego zapotrzebo Wielkość zasobnika musi być dopasowa
wania na ciepło do podgrzewania wody na do łącznej powierzchni czynnej kolek
użytkowej, a zapotrzebowanie dzienne torów, by uniknąć przegrzewania wody.
pokrywać w 100%, ale tylko latem. Trzeba też brać pod uwagę zalecenie, żeby
W sprzedaży są gotowe zestawy nazy woda użytkowa nie była w nim magazy
wane solarnyml składające się najczęściej nowana dłużej niż jedną dobę. A wielkość
z dwóch-trzech kolektorów słonecznych, powierzchni czynnej absorbera trzeba uza
zasobnika na ciepłą wodę o pojemności leżnić od miejsca i sposobu zamontowa
20 0 -3 0 0 1, pompy obiegowej i układu ste nia kolektorów (położenia względem stron
rującego. Najmniejsze zestawy są odpo świata, pochylenia, zacienienia). Dlatego
wiednie do domu, w którym mieszkają dobór elementów systemu najlepiej zleć
maksymalnie cztery osoby, ale jeśli fachowcom.
O graniczone m ożliw ości Bo naw et gdybyś zastosował

Z ap otrzeb ow an ie na ciepło do k olektory o bardzo dużej p o w ie rz
p od g rze w a n ia w o d y użytkow ej chni i od p ow ied n io pojem ny
dla czteroosobow ej rod zin y w yn osi zasobnik do m aga zyn ow a n ia
p rzeciętn ie około 3000 kWh/rok. p od grza n ej w ody, to n ie w yk orzy
Z d otychczasow ych d ośw iad czeń stałbyś całej e n e rg ii dostarczanej
u żytk ow n ik ów w ynika, że w Polsce p rzez kolektory w czasie słon ecz
typ ow y zestaw k olek torów sło nej pogody, chyba że zacząłbyś
n eczn ych jest w stanie pokryć się kąpać kilka razy dzien n ie. A le
to zap otrzeb ow an ie n a jw yżej i to n ie zm ien i faktu, że w okre
w 70%. D la c ze g o n ie w 100%? sach, g d y niebo jest p rz e z kilka
To, co daje natura
dni zachm urzone, e n e rg ii słon ecz M o ż e się zdarzyć, że zam ontow a

nej jest zbyt m ało, by p od grza ć nią nie kolektorów płaskich w optym al
w o d ę w zasobniku do tem peratury nym p ołożen iu jest trudne. W ted y
um ożliw iającej k ąp iel (zw łaszcza m ożesz rozw a żyć zakup kolektorów
że im w ięk szy zasobnik, tym w ię rurowych, najlepiej w yposażonych
cej e n e rgii potrzeba do p o d w y ż w ukierunkowujące p rom ien ie
szenia jej tem peratury), a je j zapas słońca zw ierciadło paraboliczne
zgro m a d zon y w cześn iej do tego - droższych, ale za to osiągających
czasu zd ą ży w ystygnąć. M u sisz w yższą sprawność. D zięk i temu
się zatem p o g o d zić z tym, że d zia m ogą dostarczać tyle samo ciepła,
łanie k olek torów słoneczn ych m ając m niejsze wymiary.
trzeba w sp om agać innym u rzą d ze
n iem grzew czym . IL E TO
KO SZTU JE
Spraw dź, czy m asz miejsce ZESTA W 2 KO LEKTO R Ó W
P rzed zakupem k olektorów zasta
P Ł A S K I C H o łącznej powierzchni
n ó w się, g d z ie je zam ontujesz. absorbera około 4 m2, z zasobnikiem
W e ź pod u w a gę to, że najw ięcej o pojemności 200 1i niezbędnymi
e n e rg ii słoneczn ej pozyskuje się, akcesoriami-od 6 tys. zł.
g d y p rom ien ie słoneczn e padają
ZESTA W 3 KO LEKTO RÓ W
p od kątem prostym na p o w ie rzc h
P Ł A S K I C H o łącznej powierzchni
n ię absorbującą ciepło. W zw iązku
absorbera około 6 m2, z zasobnikiem
z tym p ow in ien eś szukać m iej 0 pojemności 3 0 0 1i niezbędnymi
sca, w którym uda się skierow ać akcesoriami-od 7,5 tys. zł.
p ow ierzch n ię czynną k olek to
ZESTA W 2 KO LEKTO R Ó W
rów na p ołu dnie i n a ch ylić je
P R Ó Ż N I O W Y C H z lustrem
p od kątem 30-60°. S kierow an e
parabolicznym, 2 x 9 rur o łącznej
na w schód lub zachód będą p o zy powierzchni absorbera 3,8 m2,
skiwać o blisko 20% m niej ciepła. z zasobnikiem o pojemności 3001
M o ż n a to zrekom p en sow ać, 1niezbędnymi akcesoriami - od 12 tys. zł.
zw ięk szając ic h p o w ie rzc h n ię,
M O N T A Ż IN S T A L A C JI
ty le że w ią ż e się to z w ięk szym
-1,5-3 tys. zł.
w yd atk iem .

Instalacja z kolektorami słonecznymi

do przygotow yw ania c.w.u.
kolektor słoneczny naczynie grzejnik
wzbiorcze z grupą
stacja solarna bezpieczeństwa
z regulatorem
kocioł grzewczy
grzałka elektryczna wymienniki ciepła

zasobnik solarny (opcja) (wężownice)
To, co daje natura
M o ż e zn a le zie n ie dla nich m iejsca w p rzeciw n ym razie b ę d zies z

b ę d z ie łatw iejsze? m usiał kontrolow ać tem peraturę
Szukając go, zw racaj u w agę, by w o d y w zasobniku i w od p o w ied
kolek tory nie znalazły się w cie nim m om en cie uruchom ić go
niu rzucanym p rz e z sąsiednie ręczn ie (taki prob lem jest tylko
budynki, komin, d rzew a czy in n e z u rząd zen iam i na p aliw a sta le ).
obiekty. J e ż e li chcesz, b y instalacja
słon eczn a w s p om a g a ła tak że
Potrzebujesz specjalnego o g rze w a n ie p o m ie sz cz eń (w y m a
zasobnika g a to zastosow an ia k olek torów
P on iew aż k olektory n ie zaw sze o w ię k s ze j p o w ie rzc h n i), p o trze
są w stanie dostarczyć n ie zb ę d bu jesz zasobnika dw up łaszczo-
ną do ogrzew a n ia ilość en ergii, w e g o - z dru gim zb iorn ik iem
w instalacjach z nim i stosuje się w e w n ą trz (patrz schem at w r o z
zasobniki na w o dę um ożliw iające d ziale: „Ł ą c z z sensem różn e
p od g rze w a n ie je j tak że p rzez dru źród ła c ie p ła "). W takim u rzą d ze
g ie źródło ciepła - kocioł, kom inek n iu c ie c z ogrzan a w kolektorach
z p łaszczem w odn ym lub pom p ę zasila w ę ż o w n ic ę u m ieszczon ą
ciepła. W tym celu m ają w b u d o w p rzestrzen i m ię d zy ze w n ę trz
w an e d w ie w ężow nice - jedną n ym a w e w n ętrzn ym p łaszczem
p rzep ływ a czyn n ik g rze w c zy - og rze w a ją c w o d ę w y p ełn ia ją c ą
z kolektorów, drugą - z in n ego tę p rzestrzeń. Ta w o d a służy do
źródła. W odę m o że te ż p o d g rze zasilan ia in sta lacji cen traln ego
w ać w b u d ow an a w zasobnik o g rze w a n ia i je d n o c ze ś n ie o g r z e
elektryczna grzałk a i w te d y druga w a w o d ę u żytk ow ą zn ajdującą się
w ę żo w n ic a nie jest potrzebna. w zbiorniku w ew n ętrzn ym . W nim
A le m usisz pam iętać, że o g rze w a m o że b yć je s z c z e je d n a w ę ż o w
n ie p rądem jest d rogie. D latego n ica u m ożliw iająca p od łą c ze n ie
w ięk szość osób w yb iera system, d ru g ie g o źródła ciep ła (kotła,
w którym kolektory w spółpracują kom inka z p łaszczem w odn ym ,
z kotłem. p om p y ciep ła) p o d g rze w a ją c e g o
Istotne jest, by m ógł się on uru w o d ę użytkow ą, g d y n ie działają
cham iać autom atycznie, bo kolektory, (pl)

Budowa
i remont
krok po kroku
murator
MaieoaW Stipeiclcpif!
okna - czy warto
Je mieć?
Domowo instalacje
- kolektory słoneczne
i pompy ciepta
Komfort,
inaWdrv
Remont domu
]$ & & }
podwyższamy standard iMentytacp
I i uOUVsVjeit'
Zasady budowy
domów energooszczędnych 1
Z a m ó w ie n ia :
w w w .skle p .m u rato r.p l
801 322 555,22 59 05 555
kllen ci@ m u rato r.co m .p l
murator
PORADNI KI
Forum Muratora: forum .m uratordom .pl
To, co daje natura
101Łap c e p ło
Wykorzystywaniu darmowej energii +/-15°. W polskich warunkach naj
słonecznej do ogrzewania domu większe odchylenie od osi wschód
sprzyjają tak zwane systemy bierne -zachód, przy którym napromie
go pozyskiwania ciepła. Są to przede niowanie słoneczne jest korzystne,
wszystkim rozwiązania architekto wynosi 20° w kierunku północnym
niczne, w ięc by je zastosować, trzeba i 35° południowym. N a południowej
je przew idzieć już na etapie projek elewacji najlepiej umieścić m ożliwie
tu, a nawet zakupu działki. dużo okien, można też zbudować
całą przeszkloną ścianę.
Skieruj dom na południe M im o że nawet najcieplejsze prze
Słońce najdłużej będzie ogrzewało szklenia mają gorsze parametry niż
dom, gdy jego największa elewacja ściana, to jednak dzięki zyskom ze
b ędzie skierowana na południe słońca bilans energetyczny z dużych
Już wybierając projekt domu, Nie bój się dużych przeszkleń

zwróć uwagę na możliwość - będą miały gorsze parametry
pozyskiwania darmowej energii cieplne niż ściany, ale umożliwią
słonecznej, aby zmniejszyć koszty pozyskiwanie ciepła słonecznego.
ogrzewania. Postaraj się ustawić Z kolei od północy ogranicz liczbę
dom tak, aby największa elewacja okien. Jeśli już muszą być, zadbaj
była skierowana na południe o to, by byty ciepłe

Łap ciepło
przeszkleń m oże być korzystny. współczynniku przenikania ciepła

Zadbaj o to, aby południow a U b ę d zie jednocześnie pozyskiwać
elew acja i znajdujące się tam ciepło słoneczne i je m agazynować.
przeszk len ia nie były w cieniu Jednak to spory wydatek.
sąsiednich budyn ków i drzew.
Z rezygn u j rów n ież ze zbyt dużych Nie zam ykaj pom ieszczeń
okapów, bo będą p rzeszk ad zały W m iarę m ożliw o ści zrezygn u j
w docieraniu prom ien i słon ecz z zam ykania ogrzew a n y ch
nych do w n ętrza domu. Przyd ad zą p o m ie szczeń - w ted y ciepło
się natom iast m arkizy lub rolety b ę d zie równom iernie rozchodziło
ogran iczają ce n a grze w a n ie się się po domu. Ścianki d zia ło w e by
p om ieszczeń latem. to utrudniały, d latego warto o tw o
rzyć na salon kuchnię i jadaln ię.
Akum uluj ciepło
Zadbaj o to, aby darm owe ciepło W ygospodaruj strefy
jak najdłużej pozostawało w domu. buforowe
Dobrze, aby naprzeciwko p rze Są to pomieszczenia, w których
szkleń skierowanych na południe będziem y utrzymywać temperaturę
znalazła się masywna ściana, niższą niż 16°C, na przykład scho
najlepiej murowana, betonowa lub wek, spiżarnia, garaż czy rzadko
z kamienia. Aby długo akumulo- używany pokój. Najlepiej, jeśli znaj
w ala ciepło, powinna m ieć grubość dą się od północy. Będą one ograni
20-45 cm i ciemny kolor (lepiej niż czać ucieczkę ciepła z domu.
jasna b ędzie pochłaniała prom ie
O
niowanie). Wskazane jest, aby jej
odległość od okna nie była większa ILE ZYSKASZ
od jego 2,5-krotnej wysokości.
Inny sposób na akum ulowanie Stosując systemy biernego wykorzystywa
ciepła to zbudowanie szklanej nia energii słonecznej w domu ocieplonym
przybudówki - ogrodu zim owego. zgodnie z obecnymi wymaganiami, można
Wykonana z szyb o wysokim w spół zmniejszyć zużycie energii konwencjonal
czynniku przepuszczania prom ie nej w sezonie grzewczym o 20-30%.
niowania słonecznego g i niskim
To, co daje natura
Jak biernie pozyskiwać energię słoneczną

rośliny osłaniające ściana akumulująca osłona chroniąca
od północy dom przed promieniowanie pomieszczenia przed
silnym wiatrem słoneczne przegrzaniem w lecie
strefa małej przeszklenie

ruchliwości południowej
powietrza elewacji
ciepło oddawane
z ma
do pomieszczeń
z nagrzanej
ściany
Optymalne usytuowanie domu umożliwiające bierne wykorzystanie energii słonecznej
Będzie w nich chłodniej niż w pozo półn ocn o-w sch od n iej i póln ocno-
stałych pomieszczeniach, ale cieplej -zach odniej blisko dom u warto
niż na zewnątrz. p osad zić na przykład tuje, które
b ęd ą chronić dom przed wiatrem
Odpow iednio zaplanuj i ogran iczą je g o w y zięb ia n ie.
roślinność
Jeśli w ła ściw ie rozm ieścisz d rze U w a g a! D ecyzje architekto
wa, latem ogran iczą one p rz e g rze n iczn e p ow in n y być p otw ierd zon e
w a n ie się p om ieszczeń , a zim ą ob liczen ia m i e n ergetyczn ym i
uchronią p rzed stratami ciepła. (takim i, które w ykonu je się do
O d południa spraw dzą się liścia św iad ectw a e n e rgety czn eg o).
ste - latem będą rzucały p rzyjem Z w eryfiku ją one ostatecznie sens
n y cień, a g d y zgu b ią liście, n ie p lanow an ych rozw ią zań i ich
b ędą p rzeszk ad za ły w docieraniu opłacalność, np. bilans zysków
słońca i na grzew an iu się wnętrz. i strat z p rzeszk leń i ustaw ienia
Z k o le i od strony p ółn o cn ej, dom u na d ziałce. (ak)

Łap ciepło
Naprzeciwko przeszkleń Nagrzana słońcem będzie akumulowała

skierowanych na południe warto ciepło i oddawała je, gdy promienie
umieścić masywną kamienną ścianę przestaną ogrzewać pomieszczenie.
- w t e j roli doskonale sprawdzi się Otwarty układ wnętrz sprzyja
obudowa kominka rozchodzeniu się ciepła po domu
Irzej Szandomirski
fo t. Andrzej T. P a p liń s k i
Rolę akumulatora ciepła może Oranżeria pełni tunkcję strefy

również odgrywać ogród zimowy. buforowej - chroni przylegające
Sprzyjają temu ceglane ściany do niej pomieszczenie przed
i kamienna podłoga wychładzaniem
Nie trać ciepła
fo tl M a riu s z B y k o w s k i

Wstęp
Iflne trac ciepła

Szóste paliwo - takim określeniem nazwano działania
mające na celu zmniejszanie zapotrzebowania
na energię potrzebną do ogrzewania domów. Bo jej
oszczędzanie jest alternatywą dla tych realnych paliw
- prowadzi do tego, że przestają być potrzebne. A to
umożliwia rozwiązanie wielu problemów, także tych
najbardziej odczuwalnych na codzień - finansowych.
Czy w iesz, o ile mniej energii Do niedawna energia i paliwa były
potrzebowałbyś do o g rze w a znacznie tańsze i w ich o szczę d za
nia, gdybyś dobrze ociepiii dom nie się nie inwestowało.
i zadbał o spraw ność instalacji Teraz jest to już na pewno op ła
grzewczej? Kilkakrotnie mniej, calne. Spośród wszelkich działań
niż potrzeba w domach w y b u mających na celu zmniejszenie
dowanych kilkadziesiąt lat temu kosztów ogrzew ania domu dbałość
i później niem odernizowanych, o to, by nie tracić dostarczonej do
a co najmniej o połowę mniej niż niego energii, przynosi największe
w domu w yb u d ow a n ym tak, by korzyści finansowe.
jedynie spełnić w ym agan ia obec Jakie przedsięwzięcia przybliżą
nie obow iązujących przepisów, Twój dom do energetycznego ide
i to przy założeniu, że nie inw estu ału? Ile możesz zyskać, p opraw ia
jesz w budowę znacznie większej jąc izolacyjność termiczną przegród
kwoty. Bo możliwości techniczne budowlanych, p rzew odów rozpro
są takie, że ogrzew anie domu w adzających czynnik grzewczy,
może prawie nic nie kosztować, stosując odzysk ciepła z powietrza
ale wtedy jego w yb u d ow a n ie jest w entylacyjnego, za a w a n so w a n e
droższe o co najmniej 3 0 % niż automatyczne sterowanie urządze
podobnego, ale o standardowych niami grzewczymi i wentylacyjnymi?
parametrach cieplnych. (p l)
I_l Nie trać ciepła
111Wymień
kocioł
na lepszy
Jaki k o c io ł je s t le p s z y od te g o ,
k tó ry ju ż m asz? J a k w y b ra ć
n a jle p s z y sp ośród d ostęp n y ch
w s p rze d a ży ? P o w in ie n b yć
o c z y w iś c ie n ie z a w o d n y i tr w a
ły, a je g o ob s łu g a n ie m o ż e b yć
zb y t sk om p lik o w a n a . A le chyba
k a ż d y b y ch cia ł, ż e b y p rz e d e
w s zy s tk im z u ż y w a ł ja k n a jm n iej
p a liw a . A to zn aczy, że p o w i
nien m ieć jak n ajw y ższą s p ra w
ność, z c z e g o w y n ik a ją n ie ty lk o
n iż s z e k o s z ty o g r z e w a n ia , ale
ta k że m n ie js za em isja s z k o d li
w y c h su b stan cji do atm osfery.
Wymieniając kilkunastoletni kocioł

Zdecydu j się na ko cio ł
ko ndensacyjn y
K o tły na p a liw a p ły n n e (g a z,
t na nowy, możemy oczekiwać
znacznego zmniejszenia zużycia
paliwa - przede wszystkim dzięki
nowoczesnym technologiom,
o le j) zu ż y w a ją n a jm n iej p a liw a , ale także dlatego, że sprawność
je ś li zas to s o w a n o w n ic h te c h n i urządzeń z czasem maleje
w wyniku ich wyeksploatowania
k ę k on d e n sa c yjn ą .

Wymień kocioł na lepszy
D z ię k i n iej o s ią g a ją sp raw n ość

w y ż s z ą o k ilk a n a ś c ie p ro c e n t
0 ILE ZYSKASZ
od k o n w e n c jo n a ln y c h . W ię k sz a
ilość e n e rg ii z tej sam ej ilości
Jeśli zam iast najprostszego lub
p a liw a jest w nich u z y sk iw a n a
w yeksp loatow an ego kotła starego
w w y n ik u w y k o rz y stan ia tak
typu zasto su jesz taki o now oczesnej
z w a n e g o cie p ła u tajo n ego konstrukcji, m ożesz liczyć na spore
- p o w s ta ją c e g o p o d c za s s k ra p la oszczędności. Do w ytw orzenia tej
n ia (k o n d e n sa cji) p ary w o d n e j sam ej Ilości depta kotły zg a zo w u -
o b e c n e j w sp alin ach . jące I kondensacyjne potrzebują go
N a jw ię k s z e zy s k i z k o n d e n s a co najm niej o kilkanaście procent
c ji w y s tę p u ją p o d c za s s p a lan ia mniej niż tradycyjne. W skrajnych
g a zu z ie m n e g o , n ie w ie le m n iej przypadkach różnica może o siągn ąć
c ie p ła u zysk u je się w te n s p o naw et 5 0 % . Ale pam iętaj, że uzy
sób, g d y p a liw e m je s t g a z p ły n skanie w ysokiej spraw ności w catym
ny, a n a jm n iej - olej op alow y. sezonie grzew czym jest m ożliw e
Z te g o te ż p o w o d u , a ta k ż e ze praktycznie tylko dzięki za sto so w a
w z g lę d u na ce n y g a z o w e k o tły
niu zaaw an sow an ych urządzeń do
autom atycznej regulacji pracy kotła
k o n d e n sa c y jn e są zd e c y d o w a n ie
1 Instalacji (patrz ro zd ział: „N ie grzej
p o p u la r n ie js z e n iż o le jo w e .
bez sensu"),
D o d a tk o w ą za le tą k o tłó w k o n
d e n s a c y jn y c h je s t to, że m ają
z a m k n ię tą k o m o rę sp alania, zg a z o w u ją c e . D z ię k i tem u,
d z ię k i c ze m u n ie m a ry zy k a że u zysk u je się w n ic h b a rd zo
w y d o s ta n ia się do p o m ie s z c z e w y s o k ą te m p e ra tu rę , s p a le n iu
n ia w y tw a r z a n y c h p r z e z n ie sp a u le g a ją substancje, k tóre
lin , co m o g ło b y b yć p rz y c zy n ą w k o tła c h o m n ie j w y r a fin o w a
za tru c ia tle n k ie m w ę g la . n ej k o n stru k c ji w y la tu ją w ra z
z d ym em p r z e z k om in . To z k o le i
...albo zg a zo w u ją cy p o w o d u je , że w ię c e j e n e r g ii
J e ś li się d e c y d u je s z na o g r z e c h e m ic z n e j p a liw a z a m ie n ia się
w a n ie p a liw a m i stałym i, z w ró ć w c ie p ło , p r z e z co k o c io ł o s ią g a
u w a g ę na ta k zw a n e k otły w ię k s z ą spraw n ość.
m Nie trać ciepła
Jakiego typu
Kotły gazowe, także kondensacyjne, przeznaczone do domów
jednorodzinnych występują w różnych odmianach - dwufunk-
cyjne mają wbudowane urządzenie do podgrzewania wody
użytkowej, jednofunkcyjne - nie. Ciepłą wodę mogą przy
gotowywać w podgrzewaczu przepływowym albo pojemno
ściowym. A/lusisz też zdecydować, czy kocioł chcesz ustawić
na podłodze, czy wolisz go powiesić na ścianie.
Kotły Kotły Kotły

d w ufunkcyjne z w budow a jednofunkcyjne
zwykle występują nym sto jące
w wersji wiszącej zasobnikiem dobrze się sprawują,
- łatwo znaleźć umożliwiają zamo zasilając rozległe
dla nich miejsce. cowanie całej Instalacje grzew
Zasilają instalację c.o. kotłowni na ścianie. cze w dużych domach,
i przygotowują ciepłą Magazynują zapas o znacznym zapotrze
wodę do mycia, ale kilkudziesięciu litrów bowaniu na ciepło.
o ograniczonym strum ciepłej wody w zbior Dzięki solidnej
ieniu. Z tego względu niku, więc jest ona konstrukcji są bardzo
nadają się przede dostępna natychmiast trwałe, ale stosunkowo
wszystkim do domów po otwarciu wypływu, drogie. Nadają się
z jedną łazienką, bez a jej temperatura jest do domów z wydzieloną
dużej wanny stabilna dużą kotłownią

Wymień kocioł na lepszy
O jakości kotła m oże świadczyć

certyfikat p ozytyw n ego przejścia
badania na „zn ak b ezpieczeń stw a
e k o log iczn eg o". Legitym ujący się
nim kocioł zapew n ia optym alne
spalanie p aliw a i w efek cie em ituje
n iew iele zan ieczyszczeń. N a zakup
takiego urządzenia m ożna uzyskać
dofinansowanie z funduszy sam o
rządow ych na m odern izację syste
m ów grzew czych, (pl)
IL E T O
K O SZTU JE
ZGAZOWU JĄCY, moc 1 5 25 m
— 5-10 tys. zł.
GAZOWY
DWUFUNKCYJNY
kondensacyjny, moc do 30 kW
—4,5-9 tys. zt.
Kotty jednofunkcyjne GAZOWY
f w iszą ce nie mają wbudowa
nego podgrzewacza wody, ale mogą
JEDNOFUNKCYJNY
kondensacyjny z zasobnikiem c.w.u., moc
współpracować z dołączanym podgrze do 30 k W - 6,5-20 tys. zl.
waczem pojemnościowym. Takie
rozwiązanie umożliwia dopasowanie GAZOWY
wielkości (wydajności) podgrzewacza Z WBUDOWANYM
do zapotrzebowania na ciepłą wodą ZASOBNIKIEM kondensacyjny
w każdym domu oraz zastosowanie
układu cyrkulacji ciepłej wody dzięki — 8-18 tys. zł.
któremu nie ma problemów z dostarcza OLEJOWY
niem jej na dowolną odległość. Zajmuje JEDNOFUNKCYJNY
nieco więcej miejsca niż kocioł z wbu
dowanym zasobnikiem I lepiej umieścić kondensacyjny z zasobnikiem c.w.u.
go w pomieszczeniu technicznym -1 5 -2 5 tys. zł.
m Nie trać ciepła
W nied ostateczn ie ocieplon ym zewnętrzne nie m oże być w yższy

domu w łączasz ogrzew an ie na naj niż 0,3 W/(m2-K).
w y żs ze obroty, żeby zapew n ić Bez trudu można spełnić ten waru
sobie kom fortow e warunki. Z u życie nek, na przykład ocieplając ściany
opału rośnie, a w raz z nim rachun murowane od zewnątrz styropianem
ki. Jeśli nie zam ierzasz zm ieniać łub wełną mineralną grubości 10-15
sposobu ogrzew ania, a chcesz cm. Jednak gdy planujesz ocieplenie
m niej płacić za ciepło - w p ie rw domu now ego lub remontowanego,
szej kolejności pom yśl o solidnym musisz myśleć perspektywicznie.
ociepleniu domu. Warto inwestować w ocieplenie,
które wyprzedza obecny standard.
Ociepl ściany Koszty ogrzewania rosną i będą
Zgodnie z przepisami współczyn rosły. Pogrubienie termoizolacji
nik przenikania ciepła przez ściany ściany z 10 do 20 cm zmniejsza
121Oc3epl dom
_
N
Si
; 't
■/ w
' , N
. •" ,
.w 7?
Jeśli dom jest solidnie ocieplony, wystarczą mniejsze grzejniki i mniejszy kocioł.
t Bardziej opłacalne jest też zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii

Ociepl dom
Ja k dobrać gru b o ść ocieplenia o danym w spółczynniku

przewodzenia ciepła 1, aby u zyskać w spółczynnik
przenikania ciepła U ścian y na poziomie 0,25 W/(m2-K)
Rodzaj materiału Współczynnik Minimalna grubość ocieplenia
przewodzenia ciepła % [cm]
[W/(mK)]
Wełna mineralna 0,036-0,042 14-16
Styropian EPS 0,032-0,039 13-15
Polistyren ekstmdowany XPS 0,031-0,038 12-15
Poliuretan PIR 0,023-0,027 9-11
współczynnik U z 0,27 W/(m2-K) N a ociepleniu wykonuje się warstwę

do 0,16 W/(m2-K). Koszt 100 m2, zbrojoną i układa tynk cienkowar
styropianu grubości 10 cm wynosi stwowy. Jest to najpopularniejszy
około 1700 zł, a grubości 20 cm sposób ocieplania ścian murowanych
- 3400 zł. Pozostałe koszty ocieple oraz doeieplania szkieletowych.
nia (klej, tynk) są prawie takie same. Metoda lekka sucha - w tej meto
Jakie m etody ociepleniow e m asz dzie ocieplenie, zazwyczaj z wełny
do dyspozycji? mineralnej, przytwierdza się kołka
Metoda lekka mokra (ETICS) mi do ściany. Elewację wykonuje się
- ocieplenie z wełny lub styropianu zaś z elementów mocowanych
przykleja się do ścian i ewentual „na sucho" - płyt, kształtek, desek, pa
nie dodatkowo stabilizuje kolkami. neli. M iędzy ociepleniem a elewacją
LAM BDA PRAWDĘ Cl POWIE

Szukając najlepszego materiału ode- niższa, tym lepiej. Kupując produkty ter
plenlow ego, zw racaj uwagę na w spół moizolacyjne z jak najniższym w spół
c z y n n ik i. Jest to w spółczynnik prze czynnikiem przewodzenia ciepła, zysku
w odzenia ciepła, który informuje, jak jemy lepszą ochronę przed utratą cie
dany materiał radzi sobie z izolow a pła lub możemy zastosow ać mniejszą
niem termicznym. Im lambda jest grubość warstwy ociepleniowej.
Nie trać ciepła
Wełna mineralna zmniejszy ucieczką w szczególnych sytuacjach, gdy

ciepła przez połacie, a także
budynek ma elewację, której nie
ochroni więźbą przed ewentualnym
działaniem ognia i wyciszy dach warto lub nie wolno zakryć ocieple
niem zewnętrznym. M o że być wyko
nywane na wiele sposobów, z których
najpopularniejsze jest układanie
w ełny mineralnej m iędzy elementa
m i rusztu przykręconego do ściany.
N a ruszcie wykonuje się później
okładzinę ścienną, na przykład
z płyt g-k.
Jakie materiały do izolacji ścian
stosować?
Ściany zewnętrzne - do izolacji ścian
murowanych użyj styropianu EPS
70 Fasada. To najtańsza opcja.
pozostaje szczelina wentylacyjna. Dobra jest również wełna mineral
Rezultat takiego ocieplenia jest na o współczynniku A = 0,041-0,035
identyczny jak w metodzie lekkiej W/(m-K) i gęstości 70-100 g/m3,
mokrej, a różnica polega na m ożliwo choć za nią trzeba zapłacić odrobi
ści wykonania innego typu elewacji. nę więcej. Wełna w odróżnieniu od
Ocieplenie wewnątrz ściany - w ten styropianu umożliwia dyfuzję pary
sposób ociepla się tylko mury trójwar- wodnej z wnętrz, czyli zapewnia
stwowe lub ściany szkieletowe. ścianom tak zwane oddychanie,
W pierwszym przypadku izolacja co jest ważne wówczas, gdy system
z w ełny lub styropianu zostaje wentylacji budynku nie jest wystar
umieszczona m iędzy murem nośnym czająco sprawny. Ściany szkieletowe
a osłonowym. W ścianach szkieleto ociepla się materiałem sprężystym
w ych ocieplenie z wełny mineralnej - wełną mineralną lub drzewną.
lub w ełny drzewnej umieszcza się Ściany z bali dociepla się od
m iędzy belkami konstrukcyjnymi. zewnątrz metodą lekką suchą lub izo
Ocieplenie od środka domu - jest luje od wewnątrz, mocując termoizo-
to metoda zalecana wyłącznie lację pod okładziną wykończeniową.

Ociepl dom
Ściany fundamentowe - przepisy droższa, ale koszt jej ułożenia niski.

pozwalają izolować je tylko do głę Dachy skośne ociepla się zwykle
bokości około 0,5 m, ale jeśli liczysz w ełną o gęstości 60 kg/m3 um iesz
na konkretne zyski, ociepl je na całej czaną m iędzy krokwiam i oraz pod
wysokości - taka izolacja będzie nimi. Łączna grubość takiej izo la
skuteczniejsza i więcej ciepła pozo cji powinna wynieść przynajmniej
stanie w budynku. Do izolacji naj 20 cm. Styropianu zazwyczaj nie
taniej zastosować styropian EPS 70 stosuje się do takiego sposobu ocie
Fasada lub droższy, ale twardszy plania, gd y ż jest zbyt mało sprę
i mniej nasiąkliwy EPS 100 Dach/ żysty. Wyjątkiem są specjalne
Podłoga bądź polistyren XPS.
Ściany piwniczne - należy je zaizolo
wać na całej wysokości, nawet w ów O ILE ZYSKASZ
czas, gdy pomieszczenia piwniczne
nie będą ogrzewane. Tu również Jeśli nie ocieplisz ścian lub zastosujesz
najoplacalniejszy okaże się styropian niedostatecznie skuteczne ocieple
EPS 70. nie, może przez me uciekać 20-35%
energii w ytworzonej przez system
Ociepl dach ogrzew ania. Nieco mniej ucieknie
W ym agany w spółczynnik przew o przez ściany fundamentowe lub piw
dzenia ciepła dla dachów wynosi niczne. Ocieplenie tych przegród
minimum 0,25 W/(m2-K). N ajłatwiej zapew ni też w ymierne zyski - zaosz
i najtaniej ocieplić płaskie stro czędzisz 5-10% na łącznym koszcie
podachy niewentylowane, które ogrzew ania budynku, w zależności
izoluje się podwójną warstwą płyt od tego, czy piwnica jest ogrzew a
z w ełny mineralnej, płyt styropia na, z jakiego materiału w ym urow a
now ych lub płyt z polistyrenu XPS. no ściany fundamentowe, a także
Do ocieplenia stropodachu wenty jaka jest ich w ysokość i grubość,
lowanego używa się głów nie w ełny Można przyjąć, że w ystarczy 12-15
mineralnej w postaci mat lub gra cm styropianu, aby izolacyjność nie-
nulatu. M a ty wełniane m ogą być ocieplonych murów piwnicznych sp a
obecnie nawet tańsze od styropia dła z 2,23 do 0,25 W/(rr%K).
nu. Wełna w postaci granulatu jest
Nie trać ciepła
płyty do p od d aszy fabryczn ie Zaizoluj przegrody

nacinane w o d p o w ied n i sposób. wewnętrzne
Kosztują one jed n ak dość sporo, Są m iejsca w ew n ątrz budynku,
a coraz częściej w e łn ę do iz o la które ró w n ież trzeba zaizolow ać
cji dachu skośnego m ożna kupić term iczn ie. To p rzeg ro d y o d d zie
w cen ie niższej od styropianu. lające p om ieszczen ia zim n e od
D odatkow ą korzyścią z zastoso ciepłych - stropy nad n ieo grzew a-
w an ia w e łn y b ę d zie to, że dobrze nym i garażam i lub na n ieo grze-
w ytłum i d źw ięk i pad ającego d esz w an ych poddaszach albo p o d ło
czu lub gradu. g i na gruncie. W sp ółczyn n ik
Dobrym , ale drogim sposobem przen ikania ciepła U p o d ło g i na
ociep len ia skosów jest u łożen ie gru n cie n ie p ow in ien przek roczyć
te rm o izolacji nakrokw io- 0,45 W/(m2-K). Przeważnie ociepla
w ej, na p rzykład z p łyt PIR. się ją od wewnątrz budynku, po uło
Jest to n a jszczeln iejszy sposób żeniu warstwy chudego betonu lub
na ociep len ie dachu skośnego zbudowaniu betonowej płyty.
i często jed yn y na d o ciep len ie Wówczas do izolacji najlepszy i naj
starego dachu z poddaszem u żyt tańszy będzie styropian EPS 100.
kowym . (im )
O ILE ZYSKASZ O ILE ZYSKASZ

Gdy solidnie ocieplisz dach skośny, zuży Ocieplenie przegród wewnętrznych przy
jesz okoto 10-25% mniej energii do niesie oszczędność na poziomie 5-45%
ogrzewania. Nieco mniej zyskasz na ocie łącznego kosztu ogrzewania budyn
pleniu stropodachu, bo ma on solid ku, w zależności od tego, ile jest w nim
niejszą budowę i ucieka tamtędy mniej takich przegród. Przez podłogę na grun
ciepła. Można się jednak spodziewać cie może uciec 10-15% ciepła wytworzo
zysków na poziomie 7-10% . Otyłe mniej nego we wnętrzach. Niedocieplony strop
energii potrzebujesz, gdy stropodach strychu lub strop nad zimnym garażem
będzie miał właściwą termoizolację. narazi Cię na jeszcze większe straty.

Ociepl dom
IZ O L A C J A Ś C IA N 25 cm: materiał- 3 2 zł/m2, robocizna

ZEW N ĘTRZN YCH STYRO - 3 0 zł/m2, razem - 62 zł/m2,
P I A N E M grubości 15 cm: materiał -1 9 IZOLACJA DACHU
zt/m2, robocizna - 25 zt/m2, razem - 44 zł/m2.1 SKOŚNEGO od zewnątrz poliureta
IZ O L A C J A Ś C IA N nem PIR grubości 10 cm: materiał - 70 zł/ m2,
ZEW N ĘTR ZN YC H W EŁN Ą robocizna - 60 zł/m2, razem - 1 30 zł/m2.
M I N E R A L N Ą grubości 15 cm:
IZOLACJA STROPO
materiał — 22 zł/m2, robocizna - 3 5 zł/m2, DACHU WENTYLOWANEGO
razem - 57 zt/m** GRANULATEM
IZ O L A C J A Ś C IA N WEŁNIANYM: materiał-2 2 0 zł/m3,
ZEW N ĘTRZN YCH robocizna - 25 zł/m3, razem - 255 zł/m3,
S T Y R O P I A N E M grubości 15 cm, IZOLACJA STROPODACHU
wraz z wykonaniem systemu odepleniowe- NIEWENTYLOWANEGO
go ETICS, z tynkiem akrylowym: materiał STYROPIANEM grubości 25 cm:
- 44 zł/m2, robocizna - 45 zł/m2, razem materiał - 45 zł/m2, robocizna - 50 zł/m2,
- 89 zł/m2, razem - 9 5 zł/m2,
IZ O L A C J A Ś C IA N IZOLACJA PODŁOGI
ZEW N ĘTR ZN YC H W EŁN Ą NA GRUNCIE
M I N E R A L N Ą grubości 15 cm, STYROPIANEM 15 cm: materiał
wraz z wykonaniem systemu odepleniowe- - 22 zł/m2, robocizna - 25 zł/m2, razem
go ETICS, z tynkiem mineralnym: materiał - 48 zł/m2,
- 48 zł/m2, robocizna - 55 zł/m2, razem IZOLACJA STROPU NA
-1 0 3 zł/m l PODDASZU NIEUŻYT
IZ O L A C J A Ś C IA N KOWYM MATĄ Z WEŁNY
F U N D A M E N T O W Y C H lub MINERALNEJ grubości 25 cm:
piwnicznych styropianem grubości 15 cm: materiał - 30 zł/m2, robocizna - 35 zł/m2,
materiał—25 zł/m2, robocizna - 2 5 zł/m2, razem - 6 5 zł/m2,
razem - 50 zł/m4, IZOLACJA STROPU BETO
IZ O L A C J A D A C H U NOWEGO STYROPIANEM
SK O ŚN EG O W EŁN Ą grubości 10 cm: materiał-14 zł/m2, roboci
M I N E R A L N Ą łącznej grubości zna - 25 zł/m2, razem - 39 zł/m2.
m Nie trać ciepła
Okno z PCW, pięciokomorowe

z wypełnieniem termoizolacyjnym
budynków. O ne te ż staną się in w e
stycją, dzięk i której m niej zapłacisz
profilu oraz szybą dwukomorową
wyposażoną wtermoramki za ogrzew anie.
Najcieplejsze okna na rynku

P ro d u c en c i w ie d zą , że w ła ś c i
c ie le d o m ó w chcą p ła cić m niej
za e n e rg ię . W y m y ś lili w ię c szyby
IKjV
d w u k om orow e, o śm iok om orow e
p ro file ok ie n z P C W oraz tak
zw a n e term oram k i.
1EX
Profile - są p rz e w a ż n ie w y k o
n a n e z PCW, s ze ś cio - lub n a w et
o śm iok om orow e. M a ją w s p ó ł
c zy n n ik U., około 1,2 W /(m 2-K).
131 Zainwestuj]
w okna
G dy w ym ien isz stare, n ieszczeln e A b y p o p ra w ić izo la c y jn o ś ć
okna na now e, o lepszych para c ie p ln ą p ro fili z P C W n ie k tó rzy
m etrach izolacyjności term icznej, p ro d u c en c i w y p e łn ia ją k om ory
przekonasz się, że w ięcej ciepła p ian k ą p oliu retan ow ą.
zostaje w domu, i b ęd ziesz m ógł Szyby - Coraz c zę ś cie j są d w u k o
przykręcić grzejniki. Skalę o szczę m orow e. M a ją w s p ó łc zy n n ik U„
dności docenisz, porównując n a w e t ok oło 0,5 W /(m 2-K).
rachunki za ogrzew an ie sprzed T erm oram ki - to ram k i d ysta n so
w ym iany i po niej. To samo dotyczy w e szyb ze s p o lo n y c h o w y s o k ie j
okien zam aw ianych do now ych izo la c y jn o ś c i c ie p ln e j.

Zainw estuj w okna
W AŻNE W SPÓŁCZYNNIK!
Uw-w spółczynnik przenikania cieplnej ramki dystansowej w szy
ciepła dla całego okna. Informuje, Ile bie zespolonej. Im niższa jego wartość,
depta może udec z wnętrza przez cate okno. tym lepiej.
Im niższa jego wartość, tym lepiej. a - współczynnik infiltracji powie
Uf - współczynnik przenikania trza Informujący, jak szczelne jest okno.
ciepła przez ramę okna. Informuje, Określa, ile n f powietrza może w ciągu
Ile depta może udec z wnętrza przez oścież godziny przepłynąć przez 1 m obwodu okna,
nicę I ramę okna. Im niższa jego wartość, przy określonej różnicy ciśnienia po obu stro
tym lepiej. nach. Im niższa jego wartość, tym lepiej.
Ug-w spółczynnik przenikania g - współczynnik całkowitej prze
ciepła przez szybę. Informuje, Ile depta puszczalności promieniowania
może udec z wnętrza przez środkową część słonecznego przez szybę. Określa, Ile pro
szyby. Im niższa jego wartość, tym lepiej. cent energii cieplnej może wniknąć przez daną
ip-w spółczynnik izolacyjności szybę. Im jego wartość wyższa, tym lepiej.
Ich w sp ółczyn n ik przen ikania Obecnie za najlepsze uznaje się okna

ciepła w y n o si około 0,035 z P C W o współczynniku przenikania
W/(m2-K). Pozw alają pop raw ić w ła ciepła Uw na poziom ie 0,9, a nawet
ściw ości ciepłoch ronn e okna 0,7 W/(m2-K). Podobny wynik można
o m niej w ię c e j 10%. osiągnąć także dla ramy z drew n a.
O ILE ZYSKASZ
Przez okna I drzwi może uciekać przynajm niej 15% tej energii (często
z domu nawet 25 % depta. znacznie więcej). 0 tyle powinny też
Oczywiście jeśli są to okna starego zm niejszyć się nasze rachunki za ogrze
typu, o w spółczynniku Uwpowyżej 1,6. w anie, oczyw iście pod warunkiem że
Zastosow anie okien energoosz w szystkie okna w budynku będą mleć
czędnych sprawi, że odzyskam y równie dobre parametry.
Nie trać ciepła
Gdy ściany są izolowane od zewnątrz, Tak, pod warunkiem że budynek

okno powinno być montowane poza
w całości spełnia standardy domu
licem muru, aby jego rama została
otulona materiałem ociepleniowym energooszczędnego. Jeśli nie, lepiej
wybrać okna o współczynniku
Uw = 1,2-1,0 W /(m 2-K).
Szyby też grzeją

Z aw dzięczają swą izolacyjność
cieplną warstwowej budowie. M ają
dw ie lub trzy szyby przedzielone
przestrzeniami, które wypełnia
szlachetny gaz o izolacyjności riepl-
nej lepszej od powietrza. Co jeszcze
m oże wpłynąć na to, że mniej p ro
m ieniowania ciepln ego przeniknie
p rzez szybę? Powstrzyma je odpo
w iednia powłoka na szybie. Jest to
tak zwana powłoka niskoemisyjna
W p rz y p a d k u o k ie n d r e w n ia znajdująca się na wewnętrznych
n y c h za iz o la c y jn o ś ć o ś c ie ż n ic y powierzchniach szyb zespolonych.
i s k rzy d ła o d p o w ia d a gru b o ść W sprzedaży pojaw iły się rów n ież
d re w n ia n e j ramy, a le n ie tylk o. tak zw ane okna aktywne. Oprócz
W n ie k tó ry c h u m ie s z c z a n e tego, że zapewniają wysoki poziom
są r ó w n ie ż p rz e k ła d k i te r m o izolacyjn ośd cieplnej, zdolne są
iz o la c y jn e . pozyskiw ać energię słoneczną.
Ich zastosowanie sprawi, że
Nie musisz przepłacać b ędziesz zużywać zim ą mniej
Choć współczynniki okien energo opalu. M ają w spółczynnik przeni
oszczędnych są bardzo kuszące, ich kania ciepła U nie większy niż
ceny pozostają na bardzo wysokim 0,9 W/(m2-K), a współczynniksolar
poziomie. Powstaje w ięc pytanie, czy factor (g), oznaczający zdolność prze
wybierając superdepie okno, uda się puszczania energii słonecznej, nie
odzyskać zainwestowane pieniądze. mniejszy niż 45%. Takie parametry

są najistotniejsze w przypadku okien
Zainw estuj w okna
się w warstwie materiału term oizola

m
dachowych, które wpuszczają w ię cyjnego. W ścianach dwuwarstwo
cej światła słonecznego niż inne, w ych wysuwa się ją poza lico muru,
zamontowane pionowo. aby została później dokładnie oto
czona materiałem ociepleniowym .
Nieotwieralne - cieplejsze W ścianach jednowarstwowych,
Zastanów się, czy wszystkie okna b e z ocieplenia, okno um ieszcza się
w domu muszą się otwierać. Okna, w połow ie szerokości muru.
które są nieotwieralne, kosztują
mniej. M ają też w ęższe ościeżnice, M ądrze rozm ieszczone
a to element o gorszej izolacyjności Jeśli za le ż y Ci, że b y dom był
cieplnej niż szyba. Tak w ięc korzyst tani do o grzan ia , pam iętaj, że
niejsze jest okno mające więcej szklą okna m uszą być ro zp la n ow a n e
niż drewna lub P C W Co więcej, w w s z c z e g ó ln y sposób. D uże p rze
nieotwieralnym oknie łatwiej zapew szklenia pow inny być usytu ow a
nić niższy współczynnik infiltracji a. ne od p ołud n ia lub p o łu d n io w e
go wschodu. C iep ło słon eczn e
Montaż poprawia jest za darm o, w ię c w ykorzystaj
izolacyjność je, zam iast tracić p ie n ią d ze na
Okno trzeba w łaściw ie zam onto opal. O d strony p ółn ocn ej i p ó ł
wać, aby zm inim alizow ać straty n o cn o-za ch od n iej m o że s z u lo
ciepła m ięd zy ramą a ścianą. kow ać m ałe okna, n a jlep iej n ie
Ościeżnica powinna się znajdować otw ieraln e. B ędą tań sze i m niej
w linii ocieplenia. Jeśli zatem ścia c e n n e g o Ciepła zd oła p rz e z n ie
na jest trójwarstwowa, okno osadza uciec, (rm)
ENERG OO SZCZĘDNE ZW YKŁE OKNO

OKNO Z PCW Z PCW
1465 x 1435 mm (Uw= 0,9 W/(m2- K)), 1465x1435 mm (Mw= 1,1 W/(m2'K)),
piędokomorowe-od 747 zt. piędokomorowe - od 489 zt.
Nie trać ciepła
Jeśli chcesz mniej płacić za ogrzewanie, sterowanie nim powierz automatyce.

Termostat zamontowany przy kotle możesz uzupełnić regulatorem pogodowym
: 21.5°ę
14!Nie grzej
bez sensu
Aby zmniejszyć koszty ogrzewania ją na ustawionym poziomie. Jednak
domu, nie wystarczą nowoczesna g dy w pom ieszczeniu wystąpią
instalacja i kocioł o wysokiej spraw zyski ciepła (na przykład z nasło
ności. Trzeba jeszcze wyposażyć sys necznienia) i zrobi się za gorąco,
tem grzewczy w elementy umożliwia w tedy instalację trzeba przestawić
jące regulację ilości dostarczanego ręcznie, zmieniając ustawienia na
ciepła, a później wykorzystywać ich kotle. Zdecydowanie w ygodniejsze
możliwości na co dzień. jest sterowanie bez wizyt w kotłowni.
Um ożliwiają to układy automatycz
Zainwestuj w autom atykę nej regulacji, które zdalnie sterują
Standardowo kotły mają wbudowane pracą kotła.
termostaty reagujące na zmiany tem Do wyboru masz:
peratury wody w kotle i utrzymują • termostat pokojowy - dostosowuje

Nie grzej bez sensu
temperaturę wody w instalacji do W yposaż grzejniki w zawory

temperatury powietrza w pomiesz term ostatyczne
czeniu, w którym jest zainstalowany; Dzięki zaworom z głowicam i term o
• regulator pogodowy - uwzględnia statycznymi przy grzejnikach lub
temperaturę mierzoną przez czujnik pętlach ogrzewania podłogow ego
na zewnątrz domu i od razu reaguje m ożesz różnicować temperaturę
na zmiany temperatury na dworze, w poszczególnych pomieszczeniach.
a nie będące ich efektem zmiany Jej wartość ustawia się pokrętłem
temperatury w pomieszczeniach. głowicy. Zaznaczona jest na niej
Doskonale sprawdzi się w układach skala, zwykle od 1 do 5. Położenie
o dużej bezwładności cieplnej, które środkowe odpowiada temperatu
wolniej reagują na zmiany tempera rze komfortu, czyli 21-22°C. Obrót
tury, na przykład instalacji z ogrze w lewo powoduje przym knięcie
waniem podłogowym. zaworu, obrót w prawo - otwar
Oba typy regulatorów można kupić cie, czyli pracę z większą mocą.
w wersji ze sterowaniem czasowym.
Najprostsze umożliwiają ustawienie
jednego okresu niższej temperatury
O ILE ZYSKASZ
w ciągu doby, te bardziej zaawanso
wane można zaprogramować w cyklu Obniżenie temperatury zaledwie
tygodniowym - każdego dnia tygo o 1°C powoduje 5-7-procentowe
dnia w tych samych godzinach m oże zm niejszenie kosztów ogrzewania
być różna temperatura. w ciągu catego sezonu grzew czego.
N ow e instalacje grzewcze wyposaża Regularne obniżanie temperatury
się przynajmniej w najprostsze ukła na noc daje oszczędności na kosz
dy automatycznej regulacji. A le jeśli tach ogrzew ania rzędu 5-10% .
masz kilkunastoletnią lub starszą Układy automatycznej regulacji
instalację bez elementów automatyki,
instalacji grzewczej pozwalają
zaoszczędzić nawet do 20% energii.
nic straconego. M ożesz je dokupić.
Dodatkową korzyścią z zastosow a
Zanim jednak wybierzesz konkretny
nia automatyki jest w ygoda. Nie trze
element, sprawdź, czy nadaje się do
ba pamiętać o ręcznym przestawianiu
Twojej instalacji i zamontowanego
regulatorów temperatury.
w niej kotła.
Nie trać ciepła
Korzystaj z głowicy termostatycznej w samą głowicę termostatyczną,

na co dzień. Przykręć grzejnik
a jeżeli nie - oprócz głowicy musisz
w pomieszczeniu nieużytkowanym
jeszcze dokupić zawór grzejnikowy
i zamontować go na przewodzie
doprowadzającym wodę do grzejnika.
U w a g a! Zaworu term ostatyczne

go nie instaluje się. przy grzejniku
znajdującym się w pom ieszczeniu,
w którym jest termostat sterujący
pracą kotła.
W ykorzystuj m ożliwości
N ie przegrzewaj pomieszczeń.
N ie ustawiaj w domu temperatury
wyższej niż 21-22°C (taką przyjmuje
się za komfortową dla człowieka),
a nawet spróbuj ją obniżyć - o 1-2°C.
Uwzględniając zyski i straty ciepła, Z początku może będzie Ci się wyda
głowica samoczynnie zmniejsza lub wać, że jest zbyt chłodno, ale już
zwiększa stopień otwarcia zaworu po kilku dniach przyzwyczaisz się
tak, aby do grzejnika dopływała taka i docenisz zalety niższej temperatury.
ilość gorącej wody, która zapewni Przede wszystkim powietrze nie jest
w pomieszczeniu zadaną temperaturę. wtedy tak suche, a zapotrzebowanie
N ow e instalacje standardowo w ypo na ciepło jest mniejsze. Jedynie w
saża się w grzejniki z zaworami łazienkach utrzymuj około 24°C ze
z głowicami termostatycznymi. w zględu na w ilgoć i chłód odczu
W przypadku już użytkowanych wany po wyjściu z wanny lub spod
instalacji najpierw dowiedz się, czy prysznica.
grzejnik ma wbudowany zawór grzej Zróżnicuj temperaturę w domu.
nikowy. Jeśli tak (dotyczy to przede N ie m usisz ogrzew ać w takim
wszystkim tych z podłączeniem samym stopniu i przez całą dobę
od dołu), wystarczy zaopatrzyć się w szystkich pomieszczeń.

Nie grzej bez sensu
Zawór grzejnikowy i głowicę termostatyczną zazwyczaj kupuje się osobno.

Gdy wybierasz produkty różnych producentów, sprawdź u tego od głowicy,
z jakim zaworem może ona współpracować
fo t. F E R R O
I
jRtro
N a przykład w kuchni i sypialni dużej ilości energii do ponownego

m ożesz obniżyć temperaturę do 20°C ogrzania ścian, podłóg i stropów.
b ez straty na komforcie cieplnym. Większa różnica m iędzy normalną
N ie ogrzewaj niepotrzebnie pomiesz i obniżoną temperaturą nie przy
czeń rzadko używanych lub tych, niesie oszczędności, a tylko obniży
w których przez dłuższy czas nikt komfort. (ak)
nie przebywa - pokoi gościnnych,
gabinetów. Wystarczająca będzie tam IL E T O
temperatura 16-17°C. Pamiętaj, aby K O SZTU JE
zamknąć do nich drzwi, aby nie tra
Z A W Ó R G R Z E JN IK O W Y
cić ciepła na ich ogrzewanie. - od 30 zł.
Obniżaj temperaturę na noc i gdy
G Ł O W IC A
wychodzisz z domu lub wyjeżdżasz. TERM O STATYCZN A
Nocą m oże być w domu chłodniej - od 40 zt.
-w ystarczy 18°C. Kiedy wychodzisz
T E R M O S T A T P O K O JO W Y
z domu na kilka godzin, obniż tem
- najprostszy kupimy za niecałe 100 zł, taki
peraturę do 17°C, a na czas kilku z możliwością programowania czasowego
dniowej nieobecności nawet do 16°C. to wydatek rzędu 200-400 zł.
Pamiętaj, że utrzymywanie jeszcze
REG U LA TO R PO G O DO W Y
niższej temperatury nie jest zalecane - kosztuje więcej. Trzeba za niego zapłacić
ze względu na to, że pomieszczenie co najmniej 400 zł.
może się wyziębić i potrzeba będzie
I_l Nie trać ciepła
15 Oszczędn e
z ciepłą
wodą
o to, aby pochłaniało to jak najmniej
energii. Jak to zrobić?
Przede wszystkim ustaw urządzenia
tak, aby w oda nie była podgrzew a
na do zbyt wysokiej temperatury.
Zaprogramuj też okresy, w których
nie będzie podgrzewana - kiedy
nikogo nie ma w domu albo
wszyscy śpią.
Zorientuj się, czy masz w domu
instalację cyrkulacji c.w.u. Jest
ona prowadzona rów n olegle do
Za podgrzewanie wody użytkowej
t w domu jednorodzinnym płaci się

całkiem sporo, ale znacznej części
tych wydaików łatwo uniknąć
rur dostarczających ciepłą wodę
- niewykorzystana w łazience lub
kuchni wraca rurami do zasobnika,
g d zie ponow nie jest podgrzewana.
N iezależn ie od tego, jak ciepła woda W ten sposób zaw sze natychmiast
jest przygotowywana w Twoim domu po odkręceniu kranu leci z niego
(centralnie przez kocioł dwufunk- ciepła woda. A le komfort kosztuje!
cyjny, zasobnik podłączony do kotła Utrzym ywanie wysokiej tem pera
jednofunkcyjnego czy w podgrzew a tury w ody b e z w zględ u na to, czy
czu miejscowym), warto zadbać ktoś z niej korzysta, czy nie, to

O szczędnie z ciepłą w odą
n iep otrzeb n e w yd atk i. W ystarczy

zain stalow ać sterow nik urucha
O ILE ZYSKASZ
m iający pom p ę cyrkulacyjną tylko
w określonych g o d zin a ch (np. Przyjm uje się, że jedna osoba zu ży
rano i w ie c zo re m ) lub wtedy, g d y wa 100-1 50 I w od y w ciągu doby,
tem peratura w o d y w instalacji w tym 4 0 -5 0 I cieplej (o tem pe
spadnie p on iżej założon ej. raturze 37 °C ). Na jej p odgrzanie
potrzeba 1 ,3 -1 ,6 kW h energii, co
Racjonalnie korzystaj z wody dla czteroosobow ej rodziny daje
A by mniej płacić za podgrzewanie średnio 2 1 0 0 kW h rocznie.
wody, oczywiście powinno się ogra W zależn o ści od rodzaju paliw a
niczyć jej zużycie. Warto wiedzieć, w ydam y w ięc od 360 (drewnem )
że można to zrobić, nie rezygnując do ponad 1200 zt rocznie (prądem ),
z komfortu korzystania z niej. O szczędne baterie i dobre naw yki
Używaj oszczędnych baterii. Jeśli
p ozw alają zm n iejszyć te w ydatki
o 4 0 -5 0 % .
kupujesz baterie do n ow ego domu,
w yb ierz jednouchwytowe z zam on
towanym na końcu w ylew k i perlato-
NA CO DZIEŃ:
rem oraz takie, które mają ogranicz
niki (blokady) temperatury i stru • zakręcaj wodę podczas mycia zębów
m ienia wody. Perlatorto specjalne
i golenia;
sitko, które sprawia, że wypływająca
• jeśli korzystasz z wanny, napełniaj ją
woda m iesza się z powietrzem, dzię do połowy lub jednej trzeciej;
ki czemu jej strumień wydaje się
• skróć czas kąpieli pod prysznicem
bardziej intensywny. Sprawdza się
-z a m ia s t 10 minut bierz prysznic
w bateriach umywalkowych, zlew o 4 minuty, a zużyjesz trzy razy mniej
zm ywakowych i prysznicowych, ale
wody;
nie w wannowych - strumieniem
• używaj program ów oszczędnościo
w ody wymieszanej z powietrzem wych w zm ywarce i pralce;
dłużej będziem y napełniać wannę.
• ogranicz korzystanie z bieżącej w ody
Z kolei ograniczniki umożliwiają
podczas zm ywania naczyń - używaj
ustawienie parametrów strumienia jej jedynie do Ich płukania.
w ody - temperatury na poziom ie
Nie trać ciepła
w ody niezależnie od zm ian ciśnie

nia i temperatury w ody w instalacji.
Unikniesz w ięc długiego i uciążli
w e g o ustawiania strumienia w ody
i zaoszczędzisz nie tylko wodę, ale
te ż energię do jej podgrzania.
U w aga! Jeśli ciepła w oda jest

przygotow yw ana w podgrzew aczu
przepływowym , zrezygnuj z baterii
termostatycznej. M o ż e ona p ow o
dować zakłócenia pracy p od grze
wacza.
Z kolei tam, gdzie z w ody korzysta

się często i krótko, na przykład
przy umywalce w łazience w strefie
dziennej, z której korzysta wiele
osób, w tym dzieci, warto pomyśleć
o najbardziej oszczędnej baterii,
czyli bezdotykowej. Jest wyposażo
38°C, a strumienia - 60% m ak na w fotokomórkę, która automa
symalnej wartości. A b y z baterii tycznie steruje włączaniem i w yłą
popłynęła w oda o w yższej tem pe czaniem wody. W ypływa z niej tylko
raturze lub maksymalnym strumie wtedy, gd y podstawimy pod nią
niu, trzeba pokonać opór blokady ręce, albo przez określony czas.
lub nacisnąć przycisk na korpusie Jeśli nie planujesz remontu łazien
baterii. ki i wym iany baterii na nowe,
Do kabiny prysznicowej lub nad zadbaj przede wszystkim o lik w i
wannę m ożesz wybrać baterię dację przecieków. W starych bate
termostatyczną. Będzie ona utrzy riach m oże być konieczna wym iana
m ywać stalą, ustawioną p rzez użyt uszczelek m iędzy elem entam i
kownika temperaturę wypływającej ruchomymi (pokrętłami, w ylew ką

O szczędnie z ciepłą w odą
a k orpu sem ). P rzy tej okazji warto

W ALCZ
dokupić p erlator i zam ontow ać
go na starej b aterii um yw alkow ej Z KAMIENIEM
lub zlew o zm yw ak o w ej albo reduk Na ściankach elementów grzejnych
tor przep ływ u do słuchawki prysz urządzeń, w których podgrzewana jest
n icow ej, który m ocuje się m ięd zy woda (podgrzewaczy, pralek, zm ywa
baterią a w ę że m prysznicow ym . rek), może osadzać się kamień. Utrudnia
Zastąp wannę kabiną prysznicową. on wymianę ciepła, czego skutkiem jest
K ą p iel w n ied u żej w an n ie to zmniejszenie efektywności ich pracy
zu życie ponad 100 1 wody. Pod i zwiększenie poboru energii. Kamień naj
prysznicem w ykorzystam y zd e c y szybciej tworzy się, gdy woda ma dużą
dow anie m niej - około 60 1 w o d y zawartość związków wapnia I magnezu,
0 tem peraturze 45°C podczas czyli jest twarda. Zbadajmy więc wodę
4-m in utow ego prysznica. Jeśli i - jeśli jest twarda - zastosujmy filtry
nie w yob rażasz sobie łazien k i zmiękczające lub magnetyzery, które
b e z wanny, zainstaluj i wannę, będą zapobiegać osadzaniu się kamienia.
1 kabinę, a jeśli się nie zm ieszczą, Dbajmy też o regularne przeglądy urzą
zamontuj p rzy w an n ie parawan, dzeń, podczas których elementy grzejne
który u m ożliw i branie w niej rów zostaną oczyszczone z kamienia.
n ie ż prysznica.
Zmywaj w zmywarce. N ie tylko
zaoszczędzisz w odę, ale i energię.
IL E TO
KO SZTUJE
Zajm ie C i to mniej czasu i b ędzie
mniej pracochłonne. W ybierając R E G U L A T O R do pompy cyrkulacyj-
zm ywarkę, zw róć uwagę na zu ży n e j- 200-300 zł.
cie w ody podczas jed n ego cyklu B A T E R I A jednouchwytowa umywal-
zm ywania. Przeciętn ie potrzebuje kowa-niecałe 200 zł.
10-14 1 w o d y na kom plet naczyń, B A T E R I A termostatyczna natryskowa
te najbardziej oszczędne - zaled -c o najmniej 400 zł.
w ie 6-7 1. B A T E R I A bezdotykowa umywalkowa
Dla porów nania ręczn e m ycie -o d 450 zł.
naczyń to zużycie kilkudziesięciu
ZM YW ARKA
litrów w o d y na ich komplet, (ak)
Nie trać ciepła
161Wietrz tyle,
ile trzeba
Aby zapewnić świeże powietrze w tym pomieszczeniu (o ile zawór
w domu, musisz go wietrzyć. Jak to nie współpracuje z czujnikiem, który
robić zimą, by nie powodować nad zrobi to automatycznie). Inaczej
miernych strat ciepia i wzrostu kosz zimne powietrze napływające przez
tów ogrzewania? otwarte okno będzie owiewać zawór
przy grzejniku i spowoduje jego
Zamknij zawór przy grzejniku maksymalne otwarcie, czyli pracę
Zanim otworzysz okno, zakręć z maksymalną mocą. Grzejnik zrobi
zawór grzejnika znajdującego się się gorący, ale ogrzane przez niego
M ic h a ! P rz e ź d z ik
W sezonie grzewczym powinno się otwierać okna na oścież tylko na kilka minut. W ten
t sposób stracimy mniej ciepta, niż gdybyśmy zostawiali uchylone okno na cały dzień

Wietrz tyle, ile trzeba
powietrze od razu będzie uciekać

przez okno - zwłaszcza gdy grzejnik
jest tuż pod nim.
Krótko a intensywnie
Wietrzenie pom ieszczeń podczas
mrozu nie powinno trwać dłużej niż
Na czas wietrzenia zawór termosta
kilka minut. N ie obawiaj się, że w tak
krótkim czasie wnętrze zbytnio się
wychłodzi. Po zamknięciu okna tem
t tyczny przy grzejniku trzeba zamknąć
- pokrętło przestawić na jedynkę
peratura szybko wróci do poprzedniej cały czas z niewielką wydajnością.

wartości dzięki energii cieplnej zaku Otwarcie okien na kilka godzin
mulowanej w ścianach, podłodze, i jednoczesne silne ogrzewanie
stropie i meblach. Pamiętaj, że lepiej domu jest zupełnie nieracjonalne
jest wietrzyć pomieszczenia okre i nie m a nic wspólnego z oszczę
sowo, za to intensywnie niż przez dzaniem energii, (ak)
Ile minut na godzinę
styczeń,
luty,
grudzień
Czas otwarcia okien powinno się zróżnicować zależnie od pory roku. Jedynie latem
sensowne jest uchylanie okien na dtugo. Zimą spowodowałoby to wychłodzenie
pomieszczenia i nadmierne straty energii
Nie trać ciepła
Aby ogrzewanie było dobrze ocieplony, to nawet połowa

tanie, najlepiej zmniejszyć
wydatków na jego ogrzewanie może
zapotrzebowanie na ciepło.
Rekuperator może je ograniczyć wynikać właśnie ze strat ciepła spo
o kilkadziesiąt procent wodowanych wymianą powietrza.
Dlatego inwestycja w ich ograni
czenie daje wyraźnie odczuwalne
korzyści.
Ja k o szczę d zić
Wymiana powietrza w domu jest
potrzebna, w ięc nie m ożesz szu
kać oszczędności, ograniczając ją
(zasłaniając otwory wentylacyjne),
bo to zawsze prowadzi do zaw ilgo
cenia pom ieszczeń i zwykle kończy
się zagrzybieniem ścian, sufitu albo
171O d zy s k u
ciepło
z pow etrza
W iele osób nie zdaje sobie sprawy podłóg. Do tego osoby przebywające
z tego, jak w iele energii pochłania w niewietrzonych wnętrzach często
wentylacja domu. W miejsce usu- źle się czują - są zm ęczone, boli
wanego powietrza do pom ieszczeń je głowa, mają podrażnione błony
napływa świeże, które zimą trzeba śluzowe i napady kaszlu. A gdy
ogrzewać. Jeśli Twój dom jest bardzo w dom u jest urządzenie spalające

Odzyskuj ciepło z powietrza
duże ilości paliwa (kominek, kocioł

grzewczy), w wyniku złego działania
0 ILE ZYSKASZ
wentylacji bardzo często dochodzi
do zatruć tlenkiem węgla. Za wydane na instalację kilkanaście
Rozsądnym sposobem na znaczne tysięcy złotych zyskujesz komfort
zmniejszenie strat ciepła wynika 1oczywiście oszczędności na kosztach
jących z wym iany powietrza jest ogrzewania. Dzięki nim zakup można
zastosowanie rekuperatora, czyli uznać za opłacalny, choć na pewno
urządzenia do odzyskiwania ciepła da się znaleźć przypadki, w których
z powietrza wywiewanego. Wraz czas zwrotu poniesionych nakładów
z instalacją niezbędną do działania jest dłuższy niż żywot całej Instalacji
kosztuje on sporo, ale taka in w e wentylacyjnej. Nie ma sensu odzyski
stycja jest warta rozważenia, gdyż wanie ciepła z wywiewanego powie
w edług obliczeń w domu wyposa trza w domach, w których I tak hula
żonym w system rekuperacji koszty wiatr - przez szpary w drzwiach,
ogrzewania są o co najmniej 20% oknach, a nawet dachu i ścianach.
mniejsze niż w takim ze zwykłą w en Niewiele zyskasz, paląc w piecu chru
tylacją grawitacyjną. Taki wydatek stem czy innym opałem „kupowanym
się opłaca szczególnie w przypadku okazyjnie", bo nie da się zmniejszyć
ogrzewania domu urządzeniem kosztów, których praktycznie nie ma.
na drogie paliwo. Szybki zwrot nakładów jest możliwy
w przypadku korzystania z drogich
Wymiennik ciepła w eksploatacji źródeł ciepła (kotły
Najczęściej jest krzyżowy. To skrzyn na gaz płynny, olej opałowy, ogrze
ka wypełniona wielom a drobnymi wanie elektryczne), w domach wznie
kanałami ustawionymi tak, że gdy sionych we współczesnych techno
przez jed en rząd przepływa pow ie logiach I pod warunkiem starannego
trze świeże, to przez sąsiedni, pro wykonania Instalacji. Wtedy można
stopadły - wywiewane. Sprawność liczyć na koszty ogrzewania mniejsze
wym iany ciepła przez ścianki kana o 1-2 tys. zł rocznie w stosunku
łów dochodzi do 70%. do domu ze sprawną wentylacją
Są też wymienniki nazywane grawitacyjną.
przeciwprądowym i. W nich ciepłe
Nie trać ciepła
Jak działa rekuperator

strumień wymiennik
powietrza ciepła
wywiewanego
strumień / ^
powietrza / ^ ~ Z % z = - i ___________
nawiewanego / wentylatory
W rekuperatorze są dwa wentylatory - jeden wysysający przewodami wentylacyjnymi

powietrze z pomieszczeń i drugi nawiewający do nich świeże. Mogą pracować z kilkoma
prędkościami obrotowymi, a nawet być regulowane bezstopniowo. Umożliwiało dosto
sowywanie wielkości strumienia wymienianego powietrza do własnych potrzeb.
Powietrze jest kierowane do wymiennika ciepła, w którym następuje odzysk ciepła
-strumień chłodnego powietrza świeżego ogrzewa się od cieplejszego powietrza wywie
wanego (są oddzielone od siebie cienkimi ściankami wymiennika i się nie mieszają).
IL E T O w ięk sza n iż k rzy żo w e g o i w yn o si

K O SZTUJE naw et p o w y że j 90%. Są te ż urzą
d zen ia z dw om a wym iennikam i
REKUPERATOR o wydajności
k rzyżo w ym i ustaw ionym i szere
250 m3/h (do przeciętnej wielkości domu
gow o. W ted y sprawność w y m ia
jednorodzinnego) - 2,5-11 tys. zt.
G RUNTOW Y W Y M IE N N IK n y ciepła jest podobn a do tej
C IE P Ł A -4 -1 2 tys. zt. w w ym ien niku p rzeciw prądow ym .
INSTALACJA
W ENTYLACYJNA (przewody Oczyszczanie powietrza
i robocizna) - 4-8 tys. zt. W każdym rekuperatorze jest filtr
p o w ietrza chroniący p rzed za n ie
p ow ietrze płyn ie w kierunku c zy szczen iem w y m ie n n ik ciepła
p rzeciw n ym n iż zim ne, a droga i wentylatory, a jed n ocześn ie
strum ieni jest w yd łu żon a w sto oczyszczający p o w ietrze n a w ie
sunku do k rzyżow ych . D zięk i w a n e do p om ieszczeń . To istotna
tem u sprawność w ym ien n ik a jest zaleta w en tyla cji m echanicznej,

Odzyskuj ciepło z powietrza
ENERGIA Z GRUNTU
W instalacji wentylacyjnej z rekuperatorem z PCW albo specjalnych polipropyleno
możesz zastosować gruntowy wymiennik wych lepiej przewodzących depto, pokry
ciepła (GWC) umożliwiający wstępne ogrza tych wewnątrz warstwą zapobiegającą
nie powietrza darmową energią zakumulo rozwojowi drobnoustrojów. Optymalna
waną w gruncie. W większości przypadków średnica rur dla domu jednorodzinnego
rozwiązuje to problem szronienia wymien to 200-250 mm, a łączna długość35-50 m.
nika depta w rekuperatorze, dzięki czemu Minimalna głębokość, na jakiej układa się
oszczędności na kosztach ogrzewania domu rury (1,2-1,5 m), zależy od głębokości prze
są jeszcze większe. Latem można marzania gruntu. Konieczne jest zacho
wykorzystać GWC do chłodzenia wanie spadku umożliwiającego naturalny
powietrza, co pozwala obniżyć tempera spływ wody, która pojawia się w wymien
turę w pomieszczeniach nawet o kilka stopni niku na skutek wykraplanla się pary wodnej
Celsjusza (temperatura gruntu na gtębokośd z powietrza.
1,5 m wynosi w Polsce okoto 14°C w sierp Wymiennik bezprzeponowy to wykop
niu I okoto 5°C w lutym, a nieco głębiej 0 głębokości około 80 cm i długości 3-4 m
oscyluje wokót 8°C). wypełniony żwirem, od góry zaizolowany
Popularne są dwie odmiany gruntowych na przykład styropianem. Ze złoża żwi
wymienników depta: przeponowe, w któ rowego jest wyprowadzona rura stano
rych powietrze przepływa zakopanymi pod wiąca czerpnię powietrza, podobnie jak
ziemią rurami, i bezprzeponowe, w któ w wymienniku rurowym po przeciwnej
rych powietrze przepływa przez odpowied stronie umieszcza się drugą rurę transpor
nio przygotowane warstwy gruntu (żwiru), tującą powietrze z wymiennika do Instalacji
mając z nim bezpośredni kontakt. w budynku. Powietrze odbiera ciepło zaku
Wymiennik przeponowy możesz wyko mulowane przez żwir, przepływając bezpo
nać z cienkościennych rur kanalizacyjnych średnio przez jego warstwę.
której n ie m a ty p ow y system g ra mują zw y k le cząsteczk i o średnicy

w itacyjn y (b ez w e n ty la to ró w ). 0,5 mm, co zap o b ieg a p rzed o
Filtr m oże być m niej lub bardziej stawaniu się w ra z z pow ietrzem
dokładny. Te standardowo m on na przykład zarod n ików grzy b ów
tow ane w rekuperatorach zatrzy- 1 p yłk ów roślin, (pl)
Nie trać ciepła
181 Izoluj rury

M ożesz oszczędzać energię cieplną, budowlane. W starszych instalacjach
nie tylko ograniczając zapotrzebowa przewody bez izolacji warto zaizo
nie na nią, ale też zmniejszając straty lować. Założenie otulin nie sprawi
podczas jej przesyłania. Jak to zrobić? większego kłopotu, gdy przewody
Zadbaj o to, aby na drodze od źró nie są zabudowane. Trudniej będzie
dła ciepła do grzejników lub kra z rurami ukrytymi w podłodze lub
nów ciepła woda jak najmniej się ścianie - można to zrobić przy okazji
wychładzała. Dlatego rury instalacji modernizacji instalacji. Rury c.o. roz
grzewczej, ciepłej w ody i cyrkula prowadzane w podłodze teoretycznie
cji, a także przewody ogrzewania mogłyby nie być izolowane - ułożone
powietrznego i instalacji solamej w warstwie styropianu oddawałyby
zaizoluj, umieszczając je w otuli ciepło tylko do ogrzewanego pomiesz
nach termoizolacyjnych. czenia. Warto to jednak zrobić, jeżeli
posadzka jest drewniana - nie będzie
Co izolować się rozsychała. W starych domach
W nowych domach to standard, koniecznie trzeba osłonić otuliną rury
bo wym agają tego nowe przepisy rozprowadzone w piwnicy.
Uwaga! Rur nie trzeba izolować,

jeśli z założenia oddają ciepło do
ogrzewanego pomieszczenia. Pełnią
wtedy funkcję dodatkowego grzej
nika, na przykład piony w łazience
prowadzone po wierzchu ścian.
Zaizolowanie rur z ciepłą wodą Jaka izolacja
t ogranicza jej stygnięcie. Dlatego

koniecznie umieść w otulinie rury
biegnące od kotła do grzejników
Rodzaj otuliny dobiera się m iędzy
innymi do temperatury wody w insta
lacji i otoczenia, w którym będzie

Izoluj rury
m
i
JAK IZOLOW AĆ
Izolację można zakładać w trakcie montażu
rur Niektórzy Instalatorzy zalecają jednak,
aby zrobić to później - gdy Instalacja jest
już kompletna i przeprowadzono próbę jej
szczelności. Warto zadbać, aby łączenie było
od spodu. Wówczas w razie ewentualnych
nieszczelności lub wykraplanla się wody
na przewodach będzie ona miała którę
dy wypłynąć. Wszystkie łączenia muszą być
Otulinę montuje się na gotowych
szczelne I starannie wykonane, aby nie two
instalacjach. Je j brzegi łączy się
rzyły się mostki termiczne. taśmą lub klejem
ułożona, a także średnicy rur. w bruzdach ściennych lub podłodze,

Im woda w instalacji cieplejsza, warto wybrać otuliny zabezpieczone
a otoczenie chłodniejsze, tym izola okładzinami z folii aluminiowej lub
cja powinna być grubsza lub mieć z PCW chroniącymi je przed uszko
lepszy - niższy - współczynnik A. dzeniem i agresywnym działaniem
Przykładowo dla rury o średnicy zaprawy cementowo-wapiennej.
do 22 mm izolacja o współczynniku Otulinę dopasowuje się do zewnętrz
A równym 0,035 W/(m-K) musi mieć nej średnicy rury - może między nimi
grubość 20 mm, gdy jest ułożona pozostać jedynie niewielki luz. (ak)
w ścianie między ogrzewanymi
pomieszczeniami wystarczy 10 mm, IL E TO
a w podłodze - 6 mm. Trzeba też zwró KO SZTUJE
cić uwagę na współczynnik przeni Przy średnicy rury 18 mm I grubości Izolacji
kania dyfuzyjnego pary wodnej (im 20 mm zapłacimy za otulinę:
wyższy, tym lepiej, bo otulina gorzej
Z P I A N K I polietylenowej - 4-11 zł/m,
wchłania wodę i nie pogarszają się jej
poliuretanowej - 6,5-8 zł/m;
właściwości izolacyjne). Dobra izola
Z W E Ł N Y mineralnej
cja powinna mieć wyższy niż 3000.
pokrytej folią-9-1 3 zł/m.
Jeśli izolacje mają być ułożone
Nie trać ciepła
191Odsłoń
grzejniki
doświetlone miejsce do pracy.
Pamiętaj - to nie jest najlepszy
pomysł! Każda osłona lub mebel
uniemożliwia promieniowanie
i utrudnia rozchodzenie się pow ie
trza ogrzanego przez grzejnik po
pomieszczeniu, w ięc musi on mieć
wyższą temperaturę, aby dostarczyć
taką samą ilość ciepła co grzejnik
nieosłonięty.
Z a p e w n ij d o b rą cy rk u la cję
p o w ie trza w o k ó ł g rz e jn ik a
Zadbaj, aby w sezonie grzewczym
t nic nie przeszkadzało w oddawaniu

ciepła przez grzejnik - odsłoń
firankę lub zasłonę
Staraj się nie umieszczać mebli tak,
aby go zasłaniały. Jeśli już nie masz
innego wyjścia i musisz zagospodaro
wać miejsce przy grzejniku, wybierz
Chętnych, aby zabudować lub zasło na przykład ażurowy regał lub biurko
nić grzejniki, jest wielu. Jedni robią b ez zabudowanej przestrzeni pod bla
to z powodów estetycznych - nie tem. W ostateczności biurko bardziej
podobają im się grzejniki i rury je zabudowane lub kanapę odsuń przy
zasilające, inni z powodów prakty najmniej 10 cm od grzejnika, aby
cznych - chcą zagospodarować ułatwić cyrkulację powietrza wokół
przestrzeń przy oknie jako dobrze niego. N ad grzejnikami zamontuj

Odsłoń grzejniki
m
Zdalny czujnik
f iii
temperatury umieszcza
się poza zabudową
lub wnęką z grzejnikiem
i głowica działa
prawidłowo 5
O ILE ZYSKASZ
Obudowanie grzejnika może zmniejszać

jego moc o 10-20%.
Ekrany z folii zamontowane za grzejnika
mi zwiększą ich wydajność o 10%.
półki lub poszerz parapety. Dzięki temperatury w tym miejscu i samo

temu ogrzane powietrze będzie kie czynne przymknięcie zaworu, mimo
rowane na środek pokoju, a nie w że w pozostałej części pomieszczenia
stronę okna. Jeżeli ściany Twojego jest chłodniej. Aby zapewnić prawi
domu nie są zbyt dobrze ocieplone, dłową pracę zaworu, pozostaw go
za grzejnikami zainstaluj ekrany otwartym albo w yp osaż w g ło w ic ę
z folii aluminiowej odbijające ciepło. term ostatyczną ze zdaln ym czu jn i
kiem tem peratury, (ak)
N ajle p ie j z r e z y g n u j
z o b u d o w y w a n ia g rz e jn ik a
A le jeśli koniecznie chcesz to zrobić,
wybierz ażurową osłonę z materiału
dobrze przewodzącego ciepło. N ie
powinna być z drewna ani innego
materiału, który jest dobrym izolato
rem, bo utrudni oddawanie ciepła
do pomieszczenia.
Zabudowa grzejnika może też spo
wodować nieprawidłowe działanie
zamontowanego przy nim zaworu
z głowicą termostatyczną. Ogrzane Jeśli nie podobają Ci się zwykłe
powietrze, zamiast rozchodzić się
po pomieszczeniu, gromadzi się
przy grzejniku, a to powoduje wzrost
t grzejniki, zamiast je zasłaniać,
lepiej wybierz któryś z modeli
dekoracyjnych
Nie trać ciepła
211Zasłoń okna
Ze wszystkich osłon okiennych

t przed ucieczką ciepła najlepiej
chronią rolety zewnętrzne.
Można w nie wyposażyć okna
pionowe i połaciowe
Osłony okien montujemy ze w zglę akustyczne płaszcza. N a izolacyjność

dów bezpieczeństwa lub by ogra cieplną rolet ma wpływ sposób ich
niczyć nagrzewanie pomieszczeń. zamontowania. Rolety m ogą mia
Warto wiedzieć, że niektóre popra nowicie rozwijać się blisko szyby
wiają też izolacyjność cieplną okien. lub dalej od niej. Od tego zależy,
jak gruba warstwa powietrza będzie
Rolety zewnętrzne m iędzy roletą a szybą. Najlepszą
Aby zmniejszyć straty ciepła przez ochronę termiczną okna gwarantują
okna, trzeba przede wszystkim zain rolety, które po zasunięciu oddziela
westować w rolety o dobrych para od powierzchni szyby cienka, kilku
metrach termoizolacyjnych. Takie są centymetrowa warstwa powietrza
rolety z PC W Ich płaszcz zbudowany - wtedy staje się ono bardzo dobrym
jest z profili wypełnionych utwar izolatorem, ponieważ nie dochodzi do
dzoną pianką poliuretanową. Taka cyrkulacji powietrza. Tylko spuszczo
izolacja poprawia też właściwości ne rolety gwarantują ograniczenie

Zasłoń okna
strat ciepła przez przeszklenia.

N ależy więc zwracać uwagę, aby
O ILE ZYSKASZ
jak najczęściej pozostawały zasunię
te - zwłaszcza w nocy lub podczas R o lety ze w n ę trzn e - dzięki
naszej nieobecności w domu. roletom z płaszczem izo lo w a
Kasety rolet nie mogą być monto nym pianką m ożna o g ran iczyć
wane w zewnętrznej warstwie ocie straty energii w sezonie g rze w
plenia ścian, bo powstanie mostek czym naw et do 3 0 % , a latem
termiczny. M ożn a je natomiast o b n iżyć tem peraturę w p o m ie sz
umieszczać przed ościeżnicą, pod czeniach o blisko 10°C oraz
nadprożem. Warto stosować ocieplo w ytłu m ić d źw ięki naw et 14 dB.
ne, prefabrykowane nadproża z kase O kie n n ice - pełne z gru be go
tami lub styropianowe kasety o takiej drew na lub PCW zm n iejszą
szerokości jak mur podczepiane pod straty energii o m niej w ięcej
nadproże. Niestety, jedne i drugie 10% i o b n iżą latem tem peraturę
nadają się tylko do nowo budowa o blisko 10°C.
nych domów.
Ciepło zdolne są też zatrzymać Najlepszą ochronę termiczną

okiennice, ale pod warunkiem okna gwarantują rolety, które
że mają zwartą budowę, bez szpar po zasunięciu oddziela od powierzchni
I perforacji szyby cienka warstwa powietrza
Nie trać ciepła
Ciepłe nadproże
ocieplenie grubości 12 ściana
-15 cm osłania również
nadproże, więc nie trzeba strop z wieńcem
go dodatkowo docieplać
prefabrykowane
nadproże
ościeżnica usytuowana z rolokasetą
wzdłuż krawędzi muru
osłona
płaszcz rolety powinien podmurówka z obu

się znajdować stron otworu konieczna
w odległości 2-3 cm do stabilnego oparcia
od okna belki nadprożowej
Roleta z kasetą zamontowaną w prefabrykowanym nadprożu - rozwiązanie polecane tylko do

nowo budowanych domów. W ścianach jednowarstwowych stosuje się kasety z termoizolacją
O kiennice, żaluzje, zasło n y ustawieniu lamelek doprowadzą

Zamknięte okiennice m ogą popra zimą więcej słońca do wnętrza,
w ić izolacyjność cieplną okien, ale dzięki czemu podniosą temperaturę
w mniejszym stopniu niż nowoczesne w pomieszczeniu. Osłony innego
rolety, i to tylko wtedy, jeśli nie ma rodzaju, na przykład rolety wewnętrz
w nich szpar. Żaluzje zewnętrzne lub ne czy grube zasłony, nie zwiększają
wewnętrzne nie poprawią izolacyjno izolacyjności okien lub czynią to
ści cieplnej okna, ale po odpowiednim w minimalnym zakresie, (rm)
RO LETY ZEW N ĘTRZN E O K I E N N I C E z PCW płycinowe
z ociepleniem, alum iniow e- 568-829 zi/m’t -2 5 0 -1 3 0 0 zł/m2, drewniane piydnowe
z PCW -1 8 0 zł/m2. 150 x 150 cm - 2000-2400 zł.

20 Sposobów Na Tańsze Ogrzewanie Domu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20 Sposobów Na Tańsze Ogrzewanie Domu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SPOSOBÓW

2 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. drewna i węgla. Wystarczy,

4 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Zgodnie z przepisami koza ani kominek

To tanie i w ydajne źródło ciepła.

Jeśli chcesz efektyw nie

14 x 27 cm lub średnica 18 cm (gdy

Jak dobudować komin

Stalowy zewnętrzny Stalowy wewnętrzny Murowany wewnętrzny

8 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

W domu z instalacją c.o.

t kominkowych może być

10 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

centralnego ogrzewania wodnego, na olej albo elektrycznym - ważne,

I O szczę d n o ści dzięki kominkowi

12 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Wkład kominkowy ze specjalnym naczynie wzbiorcze - um ieszczony

Drewno i biomasa to jedne z naj­

Jakiego kotła szukać

=j komora spalania łowe, gotowe do włożenia do pale­

nim - przynajmniej na razie - nie jest w kotle, dobrym wyborem będzie

zanieczyszczeń do atmosfery, a jego takie urządzenia zgazowującymi.

Najlepszy na drewno komora spalania palnik

Jeśli zależy Ci na osiągnięciu naj­ Nawet gdy niski koszt ogrzewania

16 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

w nim celulozy. Tworzące się w ten jeśli chcesz stosować do ogrzewania

t stałe to coraz częściej urządzenia

18 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

O ILE ZAO SZC ZĘD ZISZ

| Oszczędności po wymianie kotła

m ogą wymagać wymiany skorodo­ Przy spalaniu górnym, gdy ogień

20 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

KUPUJ DOBRY W ĘG IEL

flot albo mul. Najlepszy do tego celu Kotła retortowego z automatycznym

Drożej, ale wygodniej

22 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

wyposażonymi w palniki retortowe. ślimakowych jest ich głośna praca,

DOPASUJ KOCIOŁ DO PALIWA

Większość kotłów na paliwa stałe jest

24 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Cena energii elektrycznej zależy od

Jakie urządzenia się nadają Najtańsze grzejniki elektryczne

krótkim czasie rozgrzeją „masę ciepła, jeśli przew od y grzejn e

t podłogowe możesz wykonać

26 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

tańsza taryfa (rozła d ow a n ie). IL E TO

28 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Kocioł + pompa ciepła

Kocioł + kominek + kolektory słoneczne

Kocioł i kolektory słoneczne to jedno z najpopularniejszych połączeń. Dzięki kolektorom

30 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Kocioł + kolektory słoneczne do ogrzewania pomieszczeń

Ogrzewanie pomieszczeń energią słoneczną uzyskiwaną dzięki kolektorom jest możliwe

Kocioł na paliwo stałe + kocioł na paliwo płynne

32 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Tam gdzie zwykty kominek potrzebuje

34 | 20 sposobów na tańsze ogrzewanie domu

Schemat instalacji ogrzewania fazowego

Panele w ścianach to klucz do równomiernego ogrzewania przez promieniowanie ciepła

temperatury 20°C. Jak to m ożliwe?

t montuje się w ścianie, a następnie

IL E TO tynkiem gipsow ym lub cem entow o-

fazowe jest droższe od podłogowego żu instalacji.

Drewno i biomasa to jedne z naj

=j komora spalania łowe, gotowe do włożenia do pale

Jeśli zależy Ci na osiągnięciu naj Nawet gdy niski koszt ogrzewania

m ogą wymagać wymiany skorodo Przy spalaniu górnym, gdy ogień

Instalacja z pompą odbierającą cie O By wykorzystać ciepło gruntu, potrze

w ym agan ą m oc p rzy niskiej tem p od łog ow e jest w ygod n iejsze

Wobec opisanych możliwości wykorzysta przewidujesz duże zużycie ciepłej wody,

dni zachm urzone, e n e rg ii słon ecz M o ż e się zdarzyć, że zam ontow a

się w warstwie materiału term oizola