1 Voved

ОСНОВНИ ОБЈЕКТНО- ì
ОРИЕНТИРАНИ
КОНЦЕПТИ
ОБЈЕКТНО ОРИЕНТИРАНА АНАЛИЗА И ДИЗАЈН - предавања
Проф. д-р Слободан КАЛАЈЏИСКИ
С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања
Структурно програмирање
Претстава на структурните програми преку црни кутии
1
Структурно програмирање
int main()
{
int x = 1, y = 5;
printf(‘X + Y = %d\n’, zbir(x,y));
printf(‘X – Y = %d\n’, razlika(x,y));
return 0;
}
int zbir(int a, int b)

{
return a+b;
}
int razlika(int a, int b)

{
return a-b;
}
Користење на глобални податоци кај структурните програми
Објектно-ориентирано програмирање
ì Класата претставува модел (шаблон) од кој ќе

произлегуваат објектите
ì Објектот претставува еден примерок направен
според моделот (класата)
ì Секој објект има квалитети (наречени атрибути), според

кои лесно може да го разликуваме од другите објекти.
Атрибутите ја дефинираат состојбата на објектот.
ì Објектот може да извршува определени методи/функции
кои исто така се дефинирани во класата. Методите го
дефинираат однесувањето на објектот.
2
Претставување на класите како шаблони при правењето на објекти
Атрибутите и методите можат да ги имаат следните

начини на пристап:
ì private: атрибутите и методите од овој тип можат да бидат
повикувани само во внатрешната имплементација на
методите од тој објект;
ì public: атрибутите и методите од овој тип можат слободно

да бидат користени од другите објекти;
ì protected: се дозволува пристап само до одредени објекти

кои се во некаква врска со тој објект.
3
Кога се пишуваат методите на одредена класа,

треба да се следат следните правила:
ì дефинирање на името на методата;
ì кои параметри ќе се проследат како влез на методата;
ì одредување на повратниот тип (излезот) на методата;
class Matematika
{ private:
int broj1, broj2;
public:
Matematika(int xx=0, int yy=0)
{ broj1=xx; broj2=yy; }
int zbir()
{ return broj1+broj2; }
int razlika()
{ return broj1-broj2; }
. . .
}
int main()
{
Matematika m(1,5); објект
printf(‘X + Y = %d\n’, m.zbir());
printf(‘X – Y = %d\n’, m.razlika());
return 0; класа
}
Енкапсулација и меѓусебна комуникација помеѓу објектите
4
Структурно vs. ОО програмирање
ì Главни разлики помеѓу структурното

програмирање и ОО програмирање и се:
ì скривањето на податоците од имплементацијата

на решението (енкапсулацијата)
ì можноста за повторно искористување на

готовиот код на лесен и едноставен начин
ПРИМЕР - Класи и објекти
Да се напише класа за опишување на вработени во

некоја фирма.
ì Секој вработен треба да се опишува преку
матичниот број, името и презимето, полот и
бројот на бодови за плата.
ì Да се напишат конструкторот, деструкторот,

како и set и get методите за секој
атрибут посебно.
5
Класи и објекти
class Vraboten
{
private:
char ime[50];
int MBR;
int pol;
float bodovi;
public:
Vraboten(const char *ii=””, int mm=0, int pp=0, float bb=0.0)
{
strcpy(ime, ii);
конструктор MBR = mm;
pol = pp;
bodovi = bb;
}
деструктор ~Vraboten() {};
char *getime() { return ime; };
int getMBR() { return MBR; };
int getpol() { return pol; };
float getbodovi() { return bodovi; };
void setime(const char *ii)
{ strcpy(ime, ii); };
void setMBR(int mm) { MBR = mm; };
void setpol(int pp) { pol = pp; };
void setbodovi(float bb) { bodovi = bb; };
}
Дефинирање на објекти од класата:
Име и презиме МБР пол бодови за плата

Јован Ј. 0101985430019 машки (0) 123.34
Марија М. 2107986450000 женски (1) 223.05
Ана А. 1302984450001 женски (1) не е познато
int main()
{
Vraboten v1(“Jovan J.”, 0101985430019, 0, 123.34);
Vraboten v2(“Marija M.”, 2107986450000, 1, 223.05);
Vraboten v3(“Ana A.”, 1302984450001, 1);
}
6
ì Комуникацискиот механизам помеѓу објектите се

врши преку размена на пораки.
ì На пример ако ОбјектА сака да повика метода од

ОбјектБ, тогаш тој му праќа порака на ОбјектБ.
Одговорот на ОбјектБ кон оваа порака е резултатот
од извршувањето на повиканата метода.
v3.setbodovi(v1.getbodovi());
Комуникација помеѓу објектите преку пораки
7
class Plata
{
private:
int rb;
char ime[50];
float bodovi;
float plata;
public:
Plata(int rr=0, const char *ii=””, float bb=0.0)
{ Објект од тип
rb = rr;
strcpy(ime, ii); Vraboten
bodovi = bb;
plata = bb * 33.00;
}
~Plata() {};
void setPlata(float bod)
{ plata = bodovi * bod; };
void setPlata(const Vraboten &v, float bod)
{ plata = v.getbodovi() * bod; };
float getPlata()
{ return plata; }; Класа за пресметка на
void print()
{ cout<<rb<<”.”<<ime<<bodovi<<plata<<’\n’; }; платата на даден
} вработен.
Повеќе објекти од Plata ќе се користат за генерирање на платен список.
int main()
{
. . .
// se pretpostavuva deka nema poveke od 100 vraboteni
// tekovniot broj na vraboteni se cuva vo promenlivata tekovno
Plata spisok[100];
Vraboten v[100]; //objektite za vraboten se prethodno vneseni
for(int i; i<=tekovno; i++)
spisok[i] = Plata(i, v[i].getime(), v[i].getbodovi());
spisok[i].setPlata(42.00);
. . .
}
8
Интерфејси и реализација
ì Корисникот не би требало да го гледа било кој дел од

реализацијата на објектот (енкапсулација) – со
објектот комуницира само преку интерфејсот
ì интерфејсите се основно средство за комуникација помеѓу
објектите
ì интерфејсите не содржат атрибути, туку содржат само
методи
ì заштита на атрибутите на објектот – важно при тестирање на
ОО апликации
ì Промена во реализацијата на интерфејсот –

добивање на модуларност на апликацијата
Примери на интерфејси помеѓу објектите
9
class Tragolnik
{
private:
float a, b, c;
public:
Triagolnik(float aa, float bb, float cc)
{ a = aa; b = bb; c = cc; }; float plostina()
~Triagolnik() {};
float plostina() Нова реализација {
{ на методата float p;
float p, s; p = a * (pow(b,2) - sqrt(pow(a/2,2)))/2.0;
s = (a + b + c); return p;
p = s * (s - a) * (s - b) * (s - c);
return p; };
};
}
int main()
{
Triagolnik t(3, 4, 5);
cout<<”Plostinata na triagonikot e:”<<t.plostina();
return 0;
}
ì
АСОЦИЈАЦИИ ПОМЕЃУ
КЛАСИТЕ
ОБЈЕКТНО ОРИЕНТИРАНА АНАЛИЗА И ДИЗАЈН - предавања
Проф. д-р Слободан КАЛАЈЏИСКИ
Универзитет Св. Кирил и Методиј - Скопје
10
Наследување
ì Преку наследувањето се дозволува

пренесување на атрибутите и
методите од една класа во друга класа
ì Најчесто наследувањето се нарекува isA-релација помеѓу класите
ПРИМЕР - Наследување
ì Ако имаме две класи Куче и Мачка, и ако сакаме да

направиме хиерархија, тогаш ги бараме заедничките
особини помеѓу припадниците од овие две класи.
ì Очигледно е дека и кучињата и мачките се

миленичиња (припаѓаат на заедничка поголема класа
Милениче), а исто така заеднички атрибути ќе им
бидат breed (раса), size (големина), age (старост),
color (боја)...
11
breed = MALTESE
size = SMALL
age = 7
color = WHITE breed = SIAMESE
size = MEDIUM
age = 3
color = WHITE-BROWN
ATTRIBUTES METHODS
breed eat(what)
size sleep()
age play()
color
METHODS METHODS
bark() meow()
runAfterBall()
Хиерархија помеѓу класите
12
class Pet
{
protected:
char *breed, *size, *color;
int age;
public:
Pet(const char *bb, const char
*ss, const char *cc, int aa)
{
strcpy(breed, bb);
strcpy(size, ss);
strcpy(color, cc);
age = aa;
};
~Pet() {};
void sleep();
void play();
. . .
virtual void eat(what:String)=0;
}
class Dog : public Pet class Cat : public Pet
{ {
private: private:
void bark() void meow()
{ printf(“Au Au!”); } { printf(“Meow meow!”); }
public: public:
void eat(what: String) void eat(what: String)
{ {
if(strcmp(what,”Bone”)) if(strcmp(what,”Fish”))
printf(“Dogs eat bones!”) printf(“Cats eat fish!”)
else else
bark(); meow();
} }
} }
13
Наследување
Начини на наследување
Полиморфизам
ì Полиморфизмот значи мноштво на

облици.
ì При наследувањето, сите деца класи ќе ги наследат

интерфејсите од своите родители.
ì Меѓутоа, бидејќи секоја класа е посебна целина, секоја

од нив може да бара одоговор на исто прашање на
начин кој е својствен за самата класа.
14
ì Преоптоварување: промена на имплементацијата на

даден метод од класата родител во класата дете.
ì Пример: класата Pet има функција eat(what). Класите
Cat и Dog треба да имплементираат свои функции.
Мачките јадат риба, кучињата коски.
Во случај кога преоптоварувањето мора да се случи кај деца-класите, односно во

родител-класата не се наведе имплементацијата на одредена метода, тогаш викаме
дека имаме апстракција, односно родител-класата се нарекува апстрактна класа.
ПРИМЕР - Полиморфизам
Да се дефинира хиерархија на луѓе. За секој човек треба
да се водат податоци за името и презимето, матичниот
број и адресата на живеење. Од оваа класа треба да се
изведат две класи: студент (индекс и просек) и професор
(плата).
Да се обезбеди интерфејс за печатење на податоците за
студентите и вработените во следниот формат:
- име и презиме, индекс...............................за студентите
- име и презиме, матичен број, плата.........за професорите
15
class Covek
{
protected:
char *ime, *prezime, *adresa;
int MBR;
public:
Covek(const char *ii, const char *pp, const char *aa, int mm)
{
strcpy(ime, ii);
strcpy(prezime, pp);
strcpy(adresa, aa);
MBR = mm;
};
~Covek() {};
char *getIme();
char *getPrezime();
int getMBR();
. . .
virtual void pecati()=0;
}
class Student : public Covek
{
private:
int indeks;
float prosek;
public:
Student() {}; //soodvetna implementacija na konstruktorot
~Student() {};
// soodvetna implementacija na virtuelnata metoda
void pecati()
{ cout<<getIme()<<” “<<getPrezime()<<” “<<indeks<<’\n’; };
}
class Profesor : public Covek

{
private:
float plata;
public:
Profesor() {}; //soodvetna implementacija na konstruktorot
~Profesor() {};
// soodvetna implementacija na virtuelnata metoda
void pecati()
{ cout<<getIme()<<” “<<getPrezime()<<’\n’;
cout<<getMBR()<<” ”<<plata<<’\n’; };
}
16
Да се развие класа Форма во која ќе се нуди метода за

пресметка на плоштина на различни геометриски
форми.
Да се направи хиерархија со која ќе се обезбеди

пресметка на плоштина на круг, триаголник и
правоаголник.
Хиерархија на геометриски форми и пресметка на плоштина
17
class Forma class Krug : public Forma
{ {
public: private:
virtual float plostina()=0; float r;
} public:
Krug(float rr=0.0)
class Triagolnik : public Forma { r = rr; };
{ ~Krug() {};
private:
float a, b, c; float plostina()
public: { return 3.1415*r*r; };
Triagolnik(float aa=0.0, float }
bb=0.0, float cc=0.0)
{ a=aa; b=bb; c=cc; }; class Pravoagolnik : public Forma
~Triagolnik() {}; {
private:
float a, b;
float plostina() public:
{ Pravoagolnik(float aa=0.0, float bb=0.0)
float pl, s; { a=aa; b=bb; };
s=a+b+c; ~Pravoagolnik() {};
pl=s*(s-a)*(s-b)*(s-c)/2.0;
return pl; float plostina()
}; { return a*b; };
} }
ì Доколку родител-класата е апстрактна, и деца-

класите кои ќе се изведат од оваа класа ќе бидат
исто така апстрактни класи ако не извршат
преоптоварување на имплементацијата на
виртуелните методи од родител-класата.
18
Композиција
ì Композицијата е асоцијација помеѓу

објектите (класите) преку која еден објект
(класа) во својот состав вклучува –
вгнездува друг објект (класа).
ì Преку композицијата се добиваат сложени објекти.
Композиција
Составни елементи на персонален компјутер
19
ПРИМЕР - Композиција
Да се напишат потребните класи за дефинирање на

триаголник во рамнина. Триаголникот се дефинира преку
неговите темиња.
При дефинирањето на триаголникот,
да се внимава дали внесените
точки како негови темиња
може да формираат
триаголник.
class Point
{
private:
int x,y;
public:
Point(int xx = 0, int yy = 0)
{ x=xx;
y=yy; };
~Point() {};
void print()
{ printf(“(%d,%d)”,x,y); }
float distance(const Point &p)

{ return sqrt((x-p.x)*(x-p.x) + (y-p.y)*(y-p.y)); }
}
20
class Triangle
{
private:
Point p1,p2,p3;
public:
Triangle(Point &pp1, Point &pp2, Point &pp3)
{
if(pp1.distance(pp2) + pp1.distance(pp3) > pp2.distance(pp3) &&
pp1.distance(pp2) + pp2.distance(pp3) > pp1.distance(pp3) &&
pp2.distance(pp3) + pp1.distance(pp3) > pp1.distance(pp2))
{
p1=pp1;
p2=pp2;
p3=pp3;
}
else
{
printf(“These points don’t define triangle”)
}
};
~Triangle() {};
}
Да се напишат потребните класи со кои ќе се опише

полагање на испит од страна на студент.
Потоа во главната програма, под претпоставка дека во
дадена низа се сместени податоците за положените
испити од страна на различни студенти, да се даде
моменталниот просек на студентот со број на индекс
401.
21
class Student class Predmet

{ {
private: private:
char *ime, *prezime; char *ime;
int indeks; int sem;
public: public:
Student(const char *ii=””, Predmet(const char *ii=””,
const char *pp=””, int nn=0) int ss=0)
{ {
strcpy(ime, ii); strcpy(ime,ii);
strcpy(prezime, pp); sem=ss;
indeks=nn; };
}; ~Predmet() {};
~Student() {}; }
int getIndeks()
{ return indeks; };
}
22
class Polaganje int main()
{ {
private: . . .
int ocenka; Polaganje p[100];
Date datum; // naredbi za popolnuvanje na
Student *s; podatocite za polaganjeto
Predmet *p; . . .
public: float prosek=0.0;
Polaganje(int oo=0, Date dd, int kolku=0;
Student &ss, Predmet &pp) for(int i=0;i<100;i++)
{ {
if(oo<5)&&(oo>10) ocenka=5; if (p[i].s->getIndeks()==401)
else ocenka=oo; {
datum=d; kolku++;
s = &ss; prosek+=p[i].getOcenka();
p = &pp; };
}; };
~Polaganje() {}; cout<<”Prosekot na studentot so
int getOcenka() indeks 401
{ return ocenka; }; e:”<<prosek/kolku<<’\n’;
} return 0;
}
ЗАДАЧA ЗА ВЕЖБАЊЕ
ì Да се напише програма за работа со геометриски

форми. За секоја форма треба да се води типот на
формата, како и методи за пресметка на плоштина и
периметар. Во главната програма да се креира низа
од објекти од родителската класа, со максимум 100
објекти. Да се пополни низата со различни
геометриски форми, и да се обезбеди печатење на
елементите од низата во следниот формат: тип на
формата, плоштина и периметар на формата. Да се
работи со геометриските форми триаголници, кругови
и правоаголници.
23
ЗАДАЧА ЗА ВЕЖБАЊЕ
#include<iostream> class Triagolnik : public Forma
using namespace std; {
private:
class Forma float a, b, c;
{ public:
protected: Triagolnik(float aa=0.0, float bb=0.0, float
cc=0.0):Forma("TRIAGOLNIK")
char *tipForma; { a=aa; b=bb; c=cc; };
public: ~Triagolnik() {};
Forma(char *tip)
{ tipForma = new char[strlen(tip)+1]; float plostina()
strcpy(tipForma,tip); {
}; float pl, s;
~Forma() {}; s=(a+b+c)/2.0;
char *getTip() { return tipForma; }; pl=sqrt(s*(s-a)*(s-b)*(s-c));
return pl;
virtual float plostina()=0; };
virtual float perimetar()=0;
}; float perimetar()
{ return a+b+c; };
};
class Krug : public Forma
{ class Pravoagolnik : public Forma
{
private: private:
float r; float a, b;
public: public:
Krug(float rr=0.0):Forma("KRUG") Pravoagolnik(float aa=0.0, float
{ r = rr; }; bb=0.0):Forma(”PRAVOAGOLNIK")
{ a=aa; b=bb; };
~Krug() {}; ~Pravoagolnik() {};
float plostina()
{ return 3.1415*r*r; }; float plostina()
{ return a*b; };
float perimetar()
{ return 2*(a+b); };
float perimetar() };
{ return 2.0*3.1415*r; };
};
24

1 Voved

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1 Voved

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ОСНОВНИ ОБЈЕКТНО- ì

Проф. д-р Слободан КАЛАЈЏИСКИ

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Претстава на структурните програми преку црни кутии

int zbir(int a, int b)

int razlika(int a, int b)

Користење на глобални податоци кај структурните програми

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

ì Класата претставува модел (шаблон) од кој ќе

ì Секој објект има квалитети (наречени атрибути), според

Претставување на класите како шаблони при правењето на објекти

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Атрибутите и методите можат да ги имаат следните

ì public: атрибутите и методите од овој тип можат слободно

ì protected: се дозволува пристап само до одредени објекти

Кога се пишуваат методите на одредена класа,

ì дефинирање на името на методата;

ì кои параметри ќе се проследат како влез на методата;

ì одредување на повратниот тип (излезот) на методата;

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Енкапсулација и меѓусебна комуникација помеѓу објектите

Структурно vs. ОО програмирање

ì Главни разлики помеѓу структурното

ì скривањето на податоците од имплементацијата

ì можноста за повторно искористување на

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

ПРИМЕР - Класи и објекти

Да се напише класа за опишување на вработени во

ì Да се напишат конструкторот, деструкторот,

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Дефинирање на објекти од класата:

Име и презиме МБР пол бодови за плата

ì Комуникацискиот механизам помеѓу објектите се

ì На пример ако ОбјектА сака да повика метода од

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Комуникација помеѓу објектите преку пораки

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Повеќе објекти од Plata ќе се користат за генерирање на платен список.

ì Корисникот не би требало да го гледа било кој дел од

ì Промена во реализацијата на интерфејсот –

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Примери на интерфејси помеѓу објектите

Проф. д-р Слободан КАЛАЈЏИСКИ

Универзитет Св. Кирил и Методиј - Скопје

ì Преку наследувањето се дозволува

ì Најчесто наследувањето се нарекува isA-релација помеѓу класите

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

ì Ако имаме две класи Куче и Мачка, и ако сакаме да

ì Очигледно е дека и кучињата и мачките се

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

Хиерархија помеѓу класите

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

ì Полиморфизмот значи мноштво на

ì При наследувањето, сите деца класи ќе ги наследат

ì Меѓутоа, бидејќи секоја класа е посебна целина, секоја

ì Преоптоварување: промена на имплементацијата на

Во случај кога преоптоварувањето мора да се случи кај деца-класите, односно во

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

- име и презиме, индекс...............................за студентите

- име и презиме, матичен број, плата.........за професорите

С. Калајџиски Објектно Ориентирана Анализа и Дизајн - предавања

class Profesor : public Covek