Temat: Zimna wojna i wyścig zbrojeń.

Początek zimnej wojny to 1946 rok, ocieplenie relacji USA- ZSRS w latach 1956 – 60 (wizyta w 1959 r. N. Chruszczowa
w USA). Na początku lat 60-ych rywalizacja między USA a ZSRS zaostrzyła się. Prezydent USA gen. Dwight
Eisenhower prowadził politykę antykomunistyczną poprzez: zwiększenie wydatków na zbrojenia i armię, rozszerzenie
działalności CIA (amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej), wspieranie państw opierających się wpływom
ZSRS.
ZSRS również nie zostawał w tyle zwiększając swój potencjał militarny (przeprowadzając w 1949r. pierwszą udaną
próbę z bombą atomową). Pod koniec lat 50 tych rywalizacja radziecko - amerykańska przenosi się w kosmos.
W 1957 r. Związek Sowiecki umieścił na orbicie okołoziemskiej pierwszego sztucznego satelitę „Sputnik ”, a w 1961 r.
odbył się pierwszy lot człowieka w kosmos – Jurij Gagarin. Odpowiedzią USA była misja Apollo 11, czyli lądowanie
człowieka na Księżycu (1969r.). Ocieplenie kosmicznych relacji nastąpiło w 1974 roku kiedy doszło do połącznia dwóch
pojazdów kosmicznych amerykańskiego „Apollo” i sowieckiego „Sojuz”. Obecnie (od 1998r.) działa Międzynarodowa
Stacja Kosmiczna.

Kryzys kubański – 1962 r. – największy kryzys w historii powojennego świata.

W 1959 r. władzę na Kubie przejął Fidel Castro. Zaczął wprowadzać ustrój wzorowany na modelu sowieckim. ZSRS
wspierał Kubę finansowo i militarnie. Reformy, które przeprowadził Castro godziły w interesy firm amerykańskich.
Współpraca kubańsko-sowiecka niepokoiła USA. W 1961 r. Stany Zjednoczone przeprowadziły nieudaną operację
(inwazję) w Zatoce Świń, której celem było obalenie rządów Castro. Przywódca Kuby krwawo rozprawił się z opozycją i
zacieśnił relacje z ZSRS. W 1962 r. na Kubie zostały zainstalowane sowieckie wyrzutnie rakiet z głowicami jądrowymi.
Nikita Chruszczow uważał, że władze amerykańskie nie zareagują, uważał prezydenta Johna Fitzgeralda Kennedy’ego
(od 1961r. sprawuje urząd) za polityka słabego i niedoświadczonego. Kiedy Amerykanie zauważyli ruchy okrętów
sowieckich, prezydent Kennedy ogłosił blokadę morską Kuby i zagroził ZSRS wojną. Obydwie strony postawiły w stan
gotowości swoje arsenały atomowe. Ostatecznie przywódca ZSRS Nikita Chruszczow podjął decyzję o wycofaniu
wyrzutni rakiet z Kuby.

Wojna w Wietnamie (1955 - 1975)

Po wycofaniu się Francji z Indochin powstały dwa państwa wietnamskie (podział wzdłuż 17. równoleżnika):
– komunistyczny Wietnam Północny – Demokratyczna Republika Wietnamu (DRW) - przywódca Ho Szi Min
– prozachodni Wietnam Południowy – Republika Wietnamu (RW)
Wietnamie Południowym zaczęła działać komunistyczna partyzantka – Vietcong, która dążyła do podporządkowania
Wietnamu Południowego. Z pomocą Wietnamowi Południowemu przyszli Amerykanie w postaci sprzętu i tzw.
„specjalistów” – doradców wojskowych. Oficjalna interwencja sił amerykańskich nastąpiła dopiero w 1964 roku, kiedy
północnowietnamskie kutry torpedowe zaatakowały amerykański okręt wojskowy w Zatoce Tonkińskiej - prezydent
USA Lyndon Johnson wydał rozkaz bombardowania Wietnamu Północnego. Liczba żołnierzy amerykańskich w
Wietnamie zaczęła szybko rosnąć i osiągnęła około 500 tys. Wojna w dżungli, klimat, warunki, okazały się trudniejsze
niż się spodziewano. Do tego partyzantka komunistyczna stosowała działania partyzanckie, atakując Amerykanów z
zaskoczenia. Komuniści mogli też liczyć na wsparcie ludności miejscowej, które znacznie wzrosło, gdy siły
amerykańskie dokonały omyłkowych ataków na wioski cywilne, brane za bazy partyzantów (bombardowania,
wypalanie całych hektarów dżungli napalmem). Wojna, która miała być z założenia szybką akcją przedłużała się,
powodując w społeczeństwie USA wzrastającą niechęć do wojny. W 1973 r. prezydent Richard Nixon podjął decyzję o
wycofaniu wojsk amerykańskich z Wietnamu. Kiedy Amerykanie opuścili Wietnam, w 1975 r. komuniści ponownie
zaatakowali Republikę Wietnamu i ją opanowali.

ZSRS za Leonida Breżniewa

Kryzys kubański osłabił pozycję Nikity Chruszczowa. W 1964 r. na stanowisku I sekretarza zastąpił go Leonid Breżniew
(1964 - 1982) . Za jego rządów KGB (Komitet Bezpieczeństwa Publicznego) nasilił działania przeciwko tzw. dysydentom
(ludzie sprzeciwiający się władzy). W polityce zagranicznej odprężenie ZSRS – Zachód, współpraca w badaniu kosmosu.

Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji – 1968 r.

W 1968 r. I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji został Alexander Dupček. Rozpoczął wdrażanie reform
demokratycznych w Czechosłowacji „socjalizm z ludzką twarzą” (zniósł cenzurę, zapowiedział rozliczenie rządzących
wcześniej komunistów) – była to tzw. praska wiosna. To nie spodobało się Breżniewowi, który zapowiedział
interwencję. W sierpniu 1968 r. wojska Układu Warszawskiego (operacja Dunaj) wkroczyły do Czechosłowacji pod
pretekstem obrony socjalizmu – w operacji tej brały udział również wojska polskie. Siły Układu Warszawskiego
opanowały cały kraj. Nowe władze zrezygnowały z przemian politycznych.