You are on page 1of 5

Ο ΛΟΓΟ΢ ΑΝΑΓΚΗ ΣΗ΢ ΨΤΧΗ΢ – ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΟΓΟΣΕΧΝΙΑ΢ Γ΄ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

ΘΕΜΑΣΙΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ: Ο ΣΟΠΟ΢ ΜΟΤ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ


Υποενότητα: Όμορφη και παράξενη πατρίδα…
ΓΙΩΡΓΟ΢ ΢ΕΦΕΡΗ΢ ΝΙΚΗΦΟΡΟ΢ ΒΡΕΣΣΑΚΟ΢ NIKO΢ ΚΑΡΟΤΖΟ΢ ΟΔΤ΢΢ΕΑ΢ ΕΛΤΣΗ΢
«Μποτίλια ςτο πζλαγο» (ς.89) «Η ελλθνικι γλώςςα» (ς.90) «Η Ορκοδοξία» (ς.91) «Ο ιλιοσ ο θλιάτορασ» (ς.92)

1. ΢ε ποιο είδοσ ποίθςθσ ανικει κάκε ζνα από τα τζςςερα ποιιματα που εξετάηουμε; Να τεκμθριϊςετε τθν απάντθςι ςασ με ςτοιχεία από τα κείμενα.
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

2. ΢ε ποιο γραμματικό πρόςωπο «μιλά» το ποιθτικό υποκείμενο ςε κάκε ποίθμα και ποια επίδραςθ ζχει αυτό ςτον αναγνϊςτθ;
.................................................................... ................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
................................................................... ................................................................... ................................................................... ...................................................................
................................................................... ................................................................... ................................................................... ...................................................................
................................................................... ................................................................... ................................................................... ...................................................................

Άννα Περικλζουσ, Γυμνάςιο Αϋ Αγίου Θεοδϊρου Πάφου 1


«Μποτίλια ςτο πζλαγο» (ςελ.89) «Η ελλθνικι γλώςςα» (ςελ.90) «Η Ορκοδοξία» (ςελ.91) «Ο ιλιοσ ο θλιάτορασ» (ςελ.92)
3. Ποιο είναι το κοινό ςτοιχείο ςτο κζμα των τεςςάρων ποιθμάτων;
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. α. Με γνϊμονα τον γενικό τίτλο τθσ ενότθτασ, «Ο τόποσ μου και οι άνκρωποι» , ποια ςτοιχεία τθσ ταυτότθτασ του ελλθνικοφ κόςμου αναδεικνφει ο κάκε ποιθτισ μζςα
από το ποίθμά του;
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

β. Ποιεσ εικόνεσ χρθςιμοποιεί ο κάκε ποιθτισ για να αναδείξει τα ςτοιχεία τθσ ελλθνικότθτασ; Ποιο το αποτζλεςμα;
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

5. Ποια κυρίαρχα εκφραςτικά μζςα/ςχιματα λόγου εντοπίηετε ςε κάκε ποίθμα; Ποια θ λειτουργία τουσ;
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
Άννα Περικλζουσ, Γυμνάςιο Αϋ Αγίου Θεοδϊρου Πάφου 2
«Μποτίλια ςτο πζλαγο» (ςελ.89) «Η ελλθνικι γλώςςα» (ςελ.90) «Η Ορκοδοξία» (ςελ.91) «Ο ιλιοσ ο θλιάτορασ» (ςελ.92)
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

6. Πϊσ ςυνδζεται ο τίτλοσ κάκε ποιιματοσ με το περιεχόμενό του;


.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

7. Ποια ποιιματα κεωρείτε ότι αποπνζουν αιςιόδοξο μινυμα και ποια απαιςιόδοξο; Εξθγιςτε.
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ..................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................
.................................................................... .................................................................... .................................................................... ...................................................................

Άννα Περικλζουσ, Γυμνάςιο Αϋ Αγίου Θεοδϊρου Πάφου 3


Κατ΄οίκον εργαςίεσ.

1. Ποιο νομίηετε ότι είναι το νόθμα των τελευταίων δφο ςτίχων ςτο ποίθμα του Ελφτθ; Τπάρχουν επώνυμα ιςτορικά παραδείγματα από τθν αρχαία, νεότερθ και
ςφγχρονθ εποχι, τα οποία επιβεβαιώνουν τθ κζςθ του ποιθτι; (Ανακαλζςτε λ.χ. τισ γνώςεισ ςασ ι/και πλθροφορίεσ για το τζλοσ του ΢ωκράτθ, του Καποδίςτρια,
του Κολοκοτρώνθ και του Μακρυγιάννθ ι τθν τφχθ άλλων ςπουδαίων Ελλινων, π.χ. του Ελ. Βενιηζλου).

2. Πώσ ςυςχετίηονται τα ποιιματα των ΢εφζρθ, Βρεττάκου και Καροφηου με τα παρακάτω δφο αποςπάςματα;
Ανικω ςε μια χϊρα μικρι. Ζνα πζτρινο ακρωτιρι ςτθ Μεςόγειο, που δεν ζχει άλλο αγακό παρά τον αγϊνα του λαοφ του, τθ κάλαςςα και το φωσ του ιλιου. Είναι μικρόσ ο
τόποσ μασ, αλλά θ παράδοςθ του είναι τεράςτια και το πράγμα που τθ χαρακτθρίηει είναι ότι μασ παραδόκθκε χωρίσ διακοπι. Η ελλθνικι γλϊςςα δεν ζπαψε ποτζ τθσ να
μιλιζται. Δζχτθκε τισ αλλοιϊςεισ που δζχεται κακετί ηωντανό, αλλά δεν παρουςιάηει κανζνα χάςμα. Άλλο χαρακτθριςτικό αυτισ τθσ παράδοςθσ είναι θ αγάπθ τθσ για τθν
ανκρωπιά· κανόνασ τθσ είναι θ δικαιοςφνθ. ΢τθν αρχαία τραγωδία, τθν οργανωμζνθ με τόςθ ακρίβεια, ο άνκρωποσ που ξεπερνά το μζτρο πρζπει να τιμωρθκεί από τισ
Ερινφεσ.
Γιϊργοσ ΢εφζρθσ, «Ομιλία ςτθ ΢τοκχόλμθ» (1963), Δοκιμές, τ. Βϋ, Κκαροσ, Ακινα, 1992.

ΙΙ. Γεφςθ ΢αντορίνθσ, γεφςθ Κριτθσ, γεφςθ Άκω. Μαηί με μιαν ελιά, εδϊ ι εκεί, κοντακίου ι κάλβειασ ωδισ· ϊςπου από τα μεςοδιαςτιματα, τισ ϊχρεσ και τα μπλε
κοβαλτίου, τισ ςυνθχιςεισ και τισ μεταφορζσ, αναδυκεί Αμφίων των χρωματιςτϊν καλαςςϊν αναπαρκενευμζνοσ ο κόςμοσ. Κόςμοσ αιϊνιοσ αλλ’ αδιάπτωτα ςε
κατάςταςθ νεογζννθτου. ΢κθνζσ, που για να ζχουν επαναλθφκεί ταυτόςθμεσ τόςο πολλζσ φορζσ, ζφταςαν να γίνουν ςυντεταγμζνεσ του Ελλθνιςμοφ. Σο χωριό τ’ ορεινό
ςε κάποιο νθςί, το φτωχοεκκλθςάκι, ο παπάσ ο ζρμοσ με όλο όλο για εκκλθςίαςμα μια γραία και τρία μικρά παιδιά. «Δι’ ευχϊν των αγίων πατζρων θμϊν». ΢το
παρακυράκι με το ςπαςμζνο τηάμι ο ξεραμζνοσ βαςιλικόσ κι απ’ ζξω, πζρα, ωσ κάτου αριςτερά, οι πλαγιζσ με τισ φυτείεσ από κρεμμφδια και τ’ αγριεμζνο πζλαγοσ.
Οδυςςζασ Ελφτθσ, Ιδιωτική Οδός, Υψιλον, Ακινα, 1990.

Προαιρετικζσ- Δθμιουργικζσ εργαςίεσ

1. Ο ποιθτισ Οδ. Ελφτθσ αςχολικθκε και με τθν τζχνθ του κολάη,


ςυνκζτοντασ τοπία που ςυνομιλοφν με τουσ ςτίχουσ του. Δοκιμάςτε να
αποδϊςετε με τθν ίδια μορφι τζχνθσ τισ εικόνεσ από τα ποιιματα που
εξετάςατε ςε αυτι τθν ενότθτα, φτιάχνοντασ κολάη με φωτογραφίεσ,
πίνακεσ,ςκίτςα ι άλλα αντικείμενα. Χρθςιμοποιιςτε ςτίχουσ από τα
ποιιματα ι φράςεισ από τα πεηά τθσ ενότθτασ ωσ λεηάντεσ.

2. α) Ακοφςτε το μελοποιθμζνο απόςπαςμα από τθν ποιθτικι ςφνκεςθ του Οδυςςζα Ελφτθ Ο ήλιος ο ηλιάτορας. Με ποιον τρόπο θ μουςικι ενιςχφει το περιεχόμενο των
ςτίχων; Ποια από τισ δφο τζχνεσ, θ ποίθςθ ι θ μουςικι, αιςκάνεςτε ότι δίνει περιςςότερεσ δυνατότθτεσ ςτθν ενςυναίςκθςθ (δθλαδι υποβοθκεί τον αναγνϊςτθ να
«νιϊςει» τον τόπο);

Άννα Περικλζουσ, Γυμνάςιο Αϋ Αγίου Θεοδϊρου Πάφου 4


3. Παρατθριςτε προςεκτικά τουσ πιο κάτω κρθςκευτικοφσ πίνακεσ τθσ βυηαντινισ και τθσ δυτικισ τεχνοτροπίασ και ςυγκρίνετζ τουσ με τουσ ςτίχουσ του ποιιματοσ «Η
Ορκοδοξία» του Ν. Καροφηου. Σι παρατθρείτε, ωσ προσ τον τρόπο που αποδίδονται οι μορφζσ; ΢ε ποιαν από τισ δφο παραδόςεισ ανικει ο κόςμοσ του ποιιματοσ;

Άννα Περικλζουσ, Γυμνάςιο Αϋ Αγίου Θεοδϊρου Πάφου 5

You might also like