PHÖÔNG TRÌNH VI PHAÂN CAÁP CAO

(Higher Order Ordinary Differential Equations (ODEs))

F ( x, y, y' , y' ' ,..., y ( n) ) = 0

Các phương trình vi phân cấp cao có rất nhiều ứng dụng trong kỹ thuật và đời sống nhưng
cũng rất phức tạp và khó giải, nhiều trường hợp không giải được. Để cho dễ học và ứng
dụng được vào thực tiễn, các bài học trong chương này được sắp xếp theo mức độ khó tăng
dần và bài cuối cùng sẽ chỉ ra các ứng dụng phong phú của phương trình vi phân cấp cao.

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 41

 §1. PHÖÔNG TRÌNH VI PHAÂN TUYEÁN TÍNH CAÁP HAI
HEÄ SOÁ HAÈNG
(Second-Order Linear ODEs with Constant Coefficients)
Sau khi hoïc xong baøi naøy, baïn coù theå:
 Hieåu khaùi nieäm phöông trình vi phaân tuyeán tính caáp hai thuaàn nhaát, khoâng thuaàn
nhaát heä soá haèng.
 Bieát caùch giaûi phöông trình vi phaân tuyeán tính caáp hai thuaàn nhaát heä soá haèng.
 Bieát hai caùch giaûi phöông trình vi phaân tuyeán tính caáp hai khoâng thuaàn nhaát heä soá
haèng.
 Bieát caùch öùng duïng phöông trình vi phaân tuyeán tính caáp hai heä soá haèng vaøo caùc baøi
toaùn thöïc teá.
 Bieát caùch phaân tích caùc keát quaû coù ñöôïc töø vieäc giaûi phöông trình vi phaân tuyeán tính
caáp hai ñeå ruùt ra yù nghóa cho baøi toaùn thöïc teá ñaõ ñöôïc moâ hình bôûi phöông trình naøy.

 Daïng Phöông trình vi phaân tuyeán tính caáp hai heä soá haèng laø phöông trình daïng:

y ' '+ py'+ qy = f ( x) (1) vôùi p, q laø caùc haèng soá thöïc.

y ' '+ py'+ qy = 0 (1' ) vôùi p, q laø caùc haèng soá thöïc.

Phöông trình (1) goïi laø phöông trình tuyeán tính caáp hai khoâng thuaàn nhaát vaø phöông trình
(1' ) goïi laø tuyeán tính caáp hai thuaàn nhaát.

1. Ñònh lyù veà caáu truùc nghieäm cuûa phöông trình tuyeán tính caáp hai
i) Neáu y1 ( x), y2 ( x) laø hai nghieäm rieâng cuûa phöông trình thuaàn nhaát y ' '+ py '+ qy = 0(1' ) thoûa
y1 ( x)
 k vôùi k laø haèng soá, thì y = C1 y1 ( x) + C2 y2 ( x) laø nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình
y2 ( x )
(1' ) (vôùi C1, C2 laø haèng soá). Khi ñoù y1 ( x), y2 ( x) goïi laø heä nghieäm cô baûn cuûa phöông trình
thuaàn nhaát (1' ) .
ii) Nghieäm toång quaùt y = y (x) cuûa phöông trình khoâng thuaàn nhaát y ' '+ py'+ qy = f ( x) (1)
ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng thöùc
y = Yo ( x) + Y ( x)

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 42

trong ñoù Yo (x) laø nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình thuaàn nhaát töông öùng (1' ) , coøn Y (x )
laø moät nghieäm rieâng naøo ñoù cuûa phöông trình khoâng thuaàn nhaát (1) (nghiệm Y (x ) còn ký
hiệu là YP (x) -particular solution, nghiệm Yo (x) còn được ký hiệu Yc (x) -complementary function).

2. Caùch giaûi phöông trình tuyeán tính thuaàn nhaát vôùi heä soá haèng soá

y ' '+ py'+ qy = 0 (1' )

Böôùc 1 Giaûi phöông trình ñaëc tröng: k 2 + pk + q = 0 (*)

Böôùc 2 Tìm nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình thuaàn nhaát (1' ) döïa vaøo caùc nghieäm cuûa
phöông trình ñaëc tröng nhö sau:

Nghieäm phương trình ñaëc tröng Heä nghieäm cô baûn Nghieäm toång quaùt PT (1' )
k 2 + pk + q = 0 (*)

TH1 k laø nghieäm keùp ekx , xekx y = C1ekx + C2 xekx

TH2 k1 , k2 laø caëp nghieäm ñôn kx

,e
k x kx k x
e 1 2
y = C1 e 1
+ C2 e 2

TH3 k =   i laø caëp  ex cos x, ex sin x y = C1ex cos x + C2ex sin x

nghieäm phöùc lieân hôïp 

Ví dụ 1 Giaûi caùc phöông trình vi phaân sau:

a) y ' '−6 y '+9 y = 0 c) y ' '−6 y '+13 y = 0 e) y ' '+7 y '+6 y = 0
b) y ' '−5 y '+6 y = 0 d) y ' '+6 y '+9 y = 0 f) y ' '+4 y '+13 y = 0

Giaûi
Câu Nghiệm phương trình đặc trưng Hệ nghiệm cơ bản Nghiệm tổng quát
hỏi ( C1 ,C2 là hằng số)

k 2 − 6k + 9 = 0  k = 3
a e 3 x , xe3 x y = C1e3 x + C2 xe3 x
(nghiệm kép)
b k 2 − 5k + 6 = 0  k = 2 , k = 3 e 2 x , e3 x y = C1e2 x + C2e3 x

c k 2 − 6k + 13 = 0  k = 3  2i e3 x cos 2x, e3 x sin 2 x y = C1e3 x cos 2 x + C2e3 x sin 2 x

k 2 + 6k + 9 = 0  k = −3
d e−3 x , xe−3 x y = C1e−3x + C2 xe−3 x
(nghiệm kép)
e k 2 + 7 k + 6 = 0  k = −1 , k = −6 e− x , e−6 x y = C1e− x + C2e−6 x

f k 2 + 4k + 13 = 0  k = −2  3i e−2 x cos 3x, e−2 x sin 3x y = C1e−2 x cos 3x + C2e−2 x sin 3x

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 43

3. Caùch giaûi phöông trình tuyeán tính khoâng thuaàn nhaát vôùi heä soá haèng soá

y ' '+ py'+ qy = f ( x) (1) vôùi p, q laø caùc haèng soá thöïc.
y ' '+ py'+ qy = 0 (1' ) vôùi p, q laø caùc haèng soá thöïc.

Böôùc 1 Giaûi tìm nghieäm Yo (x) cuûa phöông trình thuaàn nhaát (1' ) töông öùng.

Böôùc 2
Caùch 1 Aùp duïng phöông phaùp Lagrange (Lagrange’s Method).
Cho : y ' '+ py'+ qy = f ( x) (1)
y ' '+ py'+ qy = 0 (1' )

Neáu bieát nghieäm toång quaùt Yo = Yo ( x) = C1 y1 ( x) + C2 y2 ( x) cuûa phöông trình thuaàn nhaát (1' )
thì nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình khoâng thuaàn nhaát (1) tìm ñöôïc döôùi daïng:
y = y( x) = C1 ( x) y1 ( x) + C2 ( x) y2 ( x) (**)
trong ñoù C1 ( x), C2 ( x) ñöôïc xaùc ñònh töø heä phöông trình

C1 ( x) y1 + C2 ( x) y2 = 0
' '

 '

C1 ( x) y1 + C2 ( x) y2 = f ( x)
' ' '

 C1 ' ( x) =  1  C1 ( x) =  1 dx + K1
Giaûi heä phöông trình naøy ta tìm ñöôïc  ⎯tíchphân
⎯⎯ ⎯→   , rồi theá
C2 ' ( x) =  2 C2 ( x) =   2 dx + K 2
vaøo (**) ta ñöôïc nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình (1) là
y = y( x) = K1 y1 ( x) + K 2 y2 ( x) +   1 dx. y1 ( x) +   2 dx. y2 ( x)
     
Yo Y ( x)

Nhắc lại PP Cramer

y1 y2 0 y2 y1 0
D= ' '
= .... ; D1 = '
= ... ; D2 = '
= ….
y 1 y 2 f ( x) y 2 y1 f ( x)

Áp dụng công thức Cramer


= 1
D1
 C1 ' ( x) = D

= 2
D2
C2 ' ( x) =
 D

Caùch 2 Aùp duïng phöông phaùp heä soá baát ñònh (Undetermined-Coefficient Method).
Neáu Y (x ) laø moät nghieäm rieâng cuûa (1) thì nghieäm toång quaùt cuûa (1) coù daïng
y (x) = Yo (x) + Y (x )

Khi veá phaûi cuûa (1) coù daïng ñaëc bieät thì ta coù theå tìm nghieäm rieâng Y (x ) cuûa phöông trình
khoâng thuaàn nhaát nhö sau:

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 44

Veá phaûi cuûa phöông trình (1) vaø Daïng nghieäm rieâng Y (x ) cuûa phöông trình (1)
phöông trình ñaëc tröng (*)
Y (x ) = xr Qn(x)ex .
TH1 f ( x) = Pn ( x)ex
Trong ñoù :
vôùi Pn (x) laø ña thöùc baäc n theo x
 Qn(x) laø ña thöùc baäc n theo x .
 TH 1.1 : r= 0 neáu  khoâng laø nghieäm cuûa
k + pk + q = 0 (*)
2
phöông trình ñaëc tröng (*).
 TH 1.2 : r= 1 neáu  laø nghieäm ñôn cuûa
phöông trình ñaëc tröng (*).

 TH 1.3: r= 2 neáu  laø nghieäm keùp cuûa

phöông trình ñaëc tröng (*).

TH2 Y (x ) = xr ex[Rs(x)cosx + Ts(x)sinx]

f (x) = ex[Pn(x)cosx + Qm(x)sinx] Trong ñoù :

vôùi Pn(x) vaø Qm(x) laàn löôït laø caùc ña  Rs(x), Ts(x) laø caùc ña thöùc baäc s theo x ,
thöùc baäc n vaø m theo x s = maxm, n.
 TH 2.1: r= 0 neáu   i khoâng laø nghieäm
k + pk + q = 0 (*)
2 cuûa phöông trình ñaëc tröng (*).
 TH 2.2: r= 1 neáu   i laø nghieäm cuûa
phöông trình ñaëc tröng (*).

* Chuù yù

Heä soá cuûa caùc ña thöùc Qn(x), Rs(x) , Ts(x) ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch theá Y (x) vaøo
phöông trình (1) roài ñoàng nhaát thöùc ñeå tìm caùc heä soá ñoù.
Ví dụ 2 Giaûi phöông trình vi phaân sau
y' '−2 y'−3 y = (4 x + 12)e4 x

a) Baèng phöông phaùp bieán thieân haèng soá Lagrange.

b) Baèng phöông phaùp hệ số bất định.
Giaûi
Böôùc 1 Giaûi phöông trình thuaàn nhaát töông öùng: y ' '−2 y '−3 y = 0
Phöông trình ñaëc tröng: k 2 − 2k − 3 = 0  k = −1; k = 3
Nghieäm toång quaùt phöông trình thuaàn nhaát: Yo = C1e − x + C2e3 x vôùi C1 ,C2 laø haèng soá.
Böôùc 2

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 45

a)Caùch 1 Aùp duïng phöông phaùp Lagrange
Nghieäm toång quaùt phöông trình khoâng thuaàn nhaát coù daïng
y = C1 ( x)e− x + C2 ( x)e3 x (**)
 ' −x
C1 ( x)e + C2 ( x)e = 0
' 3x

trong ñoù C1 ( x), C2 ( x) xaùc ñònh töø heä phöông trình: 

 ' −x
− C1 ( x)e + 3C2e = (4 x + 12)e
' 3x 4x


C1 ( x) = −( x + 3)e
' 5x

Giaûi heä naøy ta ñöôïc:  '


C2 ( x) = ( x + 3)e
x

C1 ( x) = − ( x + 3)e5 x dx + K1

Tích phaân hai veá ta ñöôïc: 

C2 ( x) =  ( x + 3)e dx + K 2
x

  x 14  5 x
C1 ( x) = − + e + K1
  5 25  vôùi K1 , K 2 laø haèng soá
C ( x) = ( x + 2)e x + K
 2 2

Thay C1 ( x), C2 ( x) vaøo (**) roài ruùt goïn laïi ta ñöôïc nghieäm toång quaùt phöông trình ñaõ cho laø
 4 x 36 
y = K1e − x + K 2e3 x +  + e 4 x vôùi K1 , K 2 laø haèng soá
 5 25 
b) Caùch 2 Aùp duïng phöông phaùp heä soá baát ñònh (chæ aùp duïng khi veá phaûi coù daïng ñaëc bieät)
Nghieäm toång quaùt cuûa phöông trình khoâng thuaàn nhaát laø
y (x) = Yo (x) + Y (x )

trong ñoù, Y (x ) laø nghieäm rieâng phöông trình khoâng thuaàn nhaát (xem TH1.1) vaø coù daïng
Y ( x) = ( Ax + B)e4 x

Tính Y ' ( x) = (4 Ax + A + 4B)e4 x

Y ' ' ( x) = (16 Ax + 8 A + 16B)e4 x

Thay ñaïo haøm Y ' ( x),Y ' ' ( x) vaøo phöông trình khoâng thuaàn nhaát y' '−2 y'−3 y = (4 x + 12)e4 x ta
ñöôïc
(5 Ax + 6 A + 5B)e4 x = (4 x + 12)e4 x

 4
 5A = 4  A= 5
Suy ra:  
6 A + 5B = 12 B =
36
 25
4 36 4 x
Nghieäm rieâng : Y ( x) = ( x + )e
5 25
Vaäy nghieäm toång quaùt phöông trình ñaõ cho laø

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 46

  4 x 36 
y = C1e − x + C2e3 x +  + e 4 x vôùi C1 ,C2 laø haèng soá
 5 25 
Ví dụ 3 Giaûi phöông trình vi phaân caáp hai: y’’ - 9y’ + 8y = (x+1)ex (1)

Giaûi
y’’ - 9y’ + 8y = (x+1)ex (1)

Phöông trình thuaàn nhaát töông öùng: y’’ –9y’ +8y = 0 (1' )
Phöông trình ñaëc tröng : k2 – 9k +8 = 0  k = 1; k =8
Nghieäm toång quaùt phöông trình thuaàn nhaát:
Yo (x) = C1ex + C2e8x vôùi C1, C2= const

Nghieäm rieâng phöông trình khoâng thuaàn nhaát (TH1.2) coù daïng: Y = (Ax2 +Bx)ex ;
Y ’ = [Ax2 +(2A+B)x +B]ex , Y ’’=[Ax2 +(4A+B)x +2A+2B]ex
1 1
Thay vaøo (1) ta ñöôïc :[-14Ax +2A-8B]ex =(x+1)ex  A = − ,B = −
14 7
1 2 1
 Y =- ( x + x)e x .
14 7
Vaäy nghieäm toång quaùt phöông trình ñaõ cho laø
1 2 1
y = C1ex + c2e8x - ( x + x)e x vôùi C1, C2= const
14 7

Ví dụ 4 Giaûi phöông trình: y’’ - 9y’ + 20y = 200x2 +1

Giaûi
y’’ - 9y’ + 20y = 200x2 +1 (1)

Phöông trình thuaàn nhaát töông öùng: y’’ - 9y’ + 20y = 0 (1' )
Phöông trình ñaëc tröng : k2 – 9k +20 = 0  k = 4; k =5
Nghieäm toång quaùt phöông trình thuaàn nhaát:
Yo (x) = C1e4x + C2e5x vôùi C1, C2= const

Nghieäm rieâng phöông trình khoâng thuaàn nhaát coù daïng: Y = Ax2 +Bx+C
Y ’ = 2Ax +B , Y ’’= 2A
Thay vaøo (1) ta ñöôïc : 20Ax2 +(20B-18A)x +2A-9B+20C = 200x2 +1
31 31
 A = 10, B = 9, C =  Y = x 2 + 9x + .
10 10
Vaäy nghieäm toång quaùt phöông trình ñaõ cho laø:
31
y = C1e4x + C2e5x + x 2 + 9 x + vôùi C1, C2= const
10

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 47

 Ñònh lyù (Nguyeân lyù choàng chaát nghieäm)
Neáu y' '+ py'+qy = f1 ( x) (1) coù nghieäm rieâng laø Y1
y' '+ py'+qy = f 2 ( x) (2) coù nghieäm rieâng laø Y2
thì y' '+ py'+qy = f1 ( x) + f 2 ( x) coù nghieäm rieâng laø Y = Y1 + Y2

Ví dụ 5 Giaûi phöông trình: y' '−5 y'+4 y = x + e x

Giaûi
Giải phương trình thuần nhất tương ứng: y ' '−5 y '+4 y = 0
Phöông trình ñaëc tröng : k 2 − 5k + 4 = 0  k = 1, k = 4
Heä nghieäm cô baûn: e x , e 4 x
Nghieäm toång quaùt phöông trình thuaàn nhaát
Yo = C1ex + C2e4x vôùi C1, C2= const
Nghieäm rieâng cuûa phöông trình y ' '−5 y '+4 y = x (1) coù daïng Y1 = Ax + B
Y1 ' = A , Y1 ' ' = 0
 1
 A =
Thay vaøo (1) ñöôïc : − 5 A + 4( Ax + B) = x   4 Y = 1 x+ 5
1
5 4 4
B =
 4
Nghieäm rieâng cuûa phöông trình y' '−5 y'+4 y = e (2) coù daïng Y2 = Axe x
x

Y2 ' = A(1 + x)e x , Y2 ' ' = A(2 + x)e x

−1 −1 x
Thay vaøo (2) ñöôïc : − 3 Ae x = e x  A =  Y2 = xe
3 3
Theo nguyeân lyù choàng chaát nghieäm thì nghieäm rieâng phöông trình y' '−5 y'+4 y = x + e x
1 5 1 x
laø Y = Y1 + Y2 = x + − xe
4 4 3
Nghieäm toång quaùt phöông trình ñaõ cho laø
1 5 1
y = Yo + Y = C1ex + C2e4x + x + − xe x vôùi C1, C2= const.
4 4 3
Ví dụ 6 Giaûi phöông trình vi phân : y' '+ y = e x + sin x + 3cos x (I)
Giaûi
Giải phương trình thuần nhất tương ứng: y ' '+ y = 0
Nghiệm phương trình đặc trưng: k 2 + 1 = 0  k = 0  i
Nghiệm tổng quát phương trình thuần nhất:
Yo = C1 cos x + C2 sin x ( C1 ,C2 là hằng số)
Tìm nghiệm riêng phương trình (I) bằng phương pháp hệ số bất định
y' '+ y = e x (1) có nghiệm riêng dạng Y1 = Ae x
Y1 ' = Ae x , Y1 ' ' = Ae x
1
Thay vào (1) được: 2 Ae x = e x  A =
2

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 48

 1
Vậy Y1 = e x
2
y ' '+ y = sin x + 3 cos x (2) có nghiệm riêng dạng Y2 = x( A sin x + B cos x)
Y2 = x( A sin x + B cos x)
Y2 ' = ( A sin x + B cos x) + x( A cos x − B sin x)
Y2 ' ' = 2( A cos x − B sin x) − x( A sin x + B cos x)
 3
 A= 2
Thay vào (2) được: 2( A cos x − B sin x) = sin x + 3 cos x  
1
B = −
 2
3 1
Vậy Y2 = x( sin x − cos x)
2 2
Theo nguyên lý chồng chất nghiệm thì nghiệm riêng phương trình (I) là
1 x 3 1
Y = Y1 + Y2 = e + x( sin x − cos x)
2 2 2
Nghiệm tổng quát phương trình (I) là
1 3 1
y = Yo + Y = C1 cos x + C2 sin x + e x + x( sin x − cos x) (với C1 ,C2 là hằng số)
2 2 2
Ví dụ 7 (thôøi gian t tính baèng thaùng, giaù p tính baèng USD)
Bieát giaù p = p(t ) cuûa moät loaïi saûn phaåm(haøng hoùa) taïi thôøi ñieåm t thoûa phöông trình vi
phaân
p' '+8 p'+16 p = 800 + e −t , p(0) = 70 , p' (0) = −1
Giaûi phöông trình vi phaân treân. Öôùc tính giaù cuûa saûn phaåm sau khoaûng thôøi gian t ñuû lôùn.
Giaûi
Phöông trình thuaàn nhaát töông öùng : p' '+8 p'+16 p = 0
Phöông trình ñaëc tröng: k 2 + 8k + 16 = 0  k = −4 (nghieäm keùp)
Nghieäm toång quaùt phöông trình thuaàn nhaát: Po (t ) = C1e −4t + C2 te −4t
Nghieäm rieâng phöông trình p' '+8 p'+16 p = 800 (1) daïng Y1 = A
Tính ñöôïc Y1' = 0, Y1'' = 0 . Thay vaøo (1) ñöôïc A = 50 .
Suy ra Y1 = 50
Nghieäm rieâng phöông trình p' '+8 p'+16 p = e −t (2) daïng Y2 = Be −t
1
Tính ñöôïc Y2' = −Be −t , Y2'' = Be −t . Thay vaøo (2) ñöôïc B = .
9
1
Suy ra Y2 = e −t
9
Theo nguyeân lyù choàng chaát nghieäm thì nghieäm rieâng cuûa phöông trình
1
p' '+8 p'+16 p = 800 + e −t laø P (t ) = Y1 + Y2 = 50 + e −t
9
Nghieäm toång quaùt phöông trình p' '+8 p'+16 p = 800 + e −t laø
1
p(t ) = Po (t ) + P (t ) = C1e −4t + C2 te −4t + 50 + e −t
9

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 49

 179 236
p(0) = 70 , p' (0) = −1  C1 = , C2 =
9 3
179 −4t 236 −4t 1 −t
p(t ) = e + te + 50 + e
9 3 9
1
Khi t ñuû lôùn C1e −4t + C2 te −4t + e −t  0 neân p(t )  50 (USD)
9
Sau khoaûng thôøi gian t ñuû lôùn, giaù saûn phaåm xaáp xæ $50 .

BAØI TAÄP
Baøi 1 Giaûi caùc phöông trình sau:
a) y’’ -2 y’ -3 y = e4x f) y’’ - 6y’ +9y = 4e3x
b) y’’ –2 y’ +y = 6xex . g) 6)y’’+ y = tanx
c) y’’ -7y’ + 12y = (1+x)ex h) 7)y’’+2y’+2y = xe-x,y(0)= 0, y’(0) = 0
d) y’’-3y’+2y = x2 + 3x +2 i) 8)y’’ - 2y’’ + 2y = x2 + ex
e) y’’ -7y’ + 12y = (x+1)e2x

Baøi 2 Giaûi caùc phöông trình vi phaân sau:

a) y’’ -5y’ + 6y = (x+3)ex
b) y’’-3y’+2y = sinx
c) y’’ +7y’ + 12y = (x-1)ex
d) y’’ +4y’ + 4y = e-2x
e)
f) y’’ -7y’ + 12y = 1+ ex
g) y’’ +3y’ - 10y = e2x + x
h) y’’+ 3y’ – 4y = e-4x + xe-x
i) y’’ +4y’ + 4y = (1-x)e-2x

j) y’’ - 3y’ +2y = 3x +5sin2x

Baøi 3 Moät chaát ñieåm chuyeån ñoäng treân ñöôøng thaúng sao cho ñoä dôøi x töø moät ñieåm coá
ñònh O vaøo luùc t ñöôïc cho bôûi: x + 4x + 5x = 80 sin 5t
a) Tìm x(t) bieát luùc t = 0, chaát ñieåm ñöùng yeân ôû x = 0.
b) Tìm bieân ñoä, chu kyø vaø taàn soá sau moät thôøi gian daøi.
Baøi 4 (Mạch điện RLC) Xét mạch điện như hình vẽ sau:

d 2q dq 1 dq
thỏa mãn: L 2 + R + q = E (t ) , I (t ) = với q(0) = 0, I (0) = 0
dt dt C dt
a) Xác định q(t ), I (t ) biết R = 20 , L = 1H , C = 0.002F , E (t ) = 12V
b) Xác định q(t ), I (t ) biết R = 40 , L = 1H , C = 16 10−4 F , E(t ) = 100 cos10t V

TOAÙN CAO CAÁP CHO KỸ SƯ ………………………………………………………….….……………….…………………………………… Trang 50