Ιλιάδα, Α 494-612

στ. 494 «έφεξε η δωδέκατη μέρα» : εδώ φαίνεται για ακόμη μια φορά η προτίμηση του Ομήρου
για τον αριθμό 3 και τα πολλαπλάσιά του. Το ίδιο ισχύει και στα δημοτικά τραγούδια και
γενικότερα τη λαϊκή ποίηση.

στ. 495 «βάδιζε μπροστά ο Κρονίδης» : ο κόσμος των θεών στον Όμηρο θυμίζει σε πολλά
πράγματα την ανθρώπινη κοινωνία (ανθρωπομορφισμός). Ο Δίας, ως αρχηγός των θεών, βαδίζει
μπροστά από τους υπόλοιπους θεούς, αποδεικνύοντας πως η ιεραρχία που υπάρχει στους
ανθρώπους υπάρχει και στον Όλυμπο.

στ. 500-501 «εμπρός του κάθισε η θεά και με τ΄ αριστερό της του έπιασε τα γόνατα, με τ΄ άλλο το
πηγούνι» : η Θέτιδα παίρνει την κλασική στάση της ικεσίας: γονατίζει μπροστά από τον Δία και του
ακουμπά τα γόνατα και το πηγούνι.

στ. 504-505 « αν κάποτε με λόγον ή με έργον σε έχω ωφελήσει» : η Θέτιδα υπενθυμίζει στον Δία
έμμεσα τη βοήθεια που του είχε προσφέρει στο παρελθόν. Από λεπτότητα, ευγένεια και σεβασμό
δε θέλει να αναφερθεί με λεπτομέρειες στο ότι κάποτε ο Δίας υπήρξε αδύναμος.

στ. 506 «τον ολιγοημερότατον υιόν μου» : στο σημείο αυτό η Θέτιδα θεωρεί δεδομένο πως ο γιος
της θα πεθάνει νέος. Σε άλλα σημεία ο Όμηρος παρουσιάζει τον Αχιλλέα να έχει την επιλογή
ανάμεσα σε μια σύντομη, αλλά ένδοξη ζωή και σε μια μακρόχρονη, αλλά άδοξη ζωή. Κάθε φορά ο
Όμηρος χειρίζεται το θέμα αυτό ανάλογα με τη σκηνή και τι θέλει να τονίσει.

στ. 506- 511 «τίμησέ μου, τον ατίμασεν, δικαίωσέ τον εσύ, να τον δικαιώσουν οι Αχαιοί» : η
Θέτιδα εμμένει στο θέμα της τιμής του Αχιλλέα και της δικαιοσύνης. Ο Αχιλλέας αποχώρησε από
τη μάχη, όχι επειδή έχασε τη γυναίκα που αγαπούσε, αλλά επειδή του στέρησαν το «γέρας», το
βραβείο του, που ήταν η έμπρακτη απόδειξη της γενναιότητάς του. Με τη στέρηση της Βρισηίδας,
του στερούν την τιμή του και αμφισβητούν την αξία του ως πολεμιστή. Στο ερώτημα γιατί ο
Αχιλλέας βάζει την προσωπική του τιμή πάνω από το συμφέρον των Αχαιών η απάντηση είναι διττή
: 1. δεν υπήρχε τότε εθνική συνείδηση, η οποία θα υπαγόρευε τη συνεργασία όλων των Ελλήνων
για έναν κοινό σκοπό, 2. οι ήρωες εκείνη την εποχή πολεμούσαν για την προσωπική τους τιμή, που
συνδέεται με την τόλμη που δείχνουν στο πεδίο της μάχης. Η προσβολή της τιμής τους αποτελούσε
ζήτημα ζωής και θανάτου, πολύ περισσότερο, όταν συνέβαινε μπροστά στα μάτια των άλλων.

στ. 517 «αν είμαι το εξουθένωμα όλων των αθανάτων» : εάν ο Δίας αρνηθεί να ικανοποιήσει το
αίτημα της Θέτιδας, η ίδια θα το ερμηνεύσει ως προσωπική ταπείνωση και υποβάθμισή της, κάτι
που έχει γίνει ξανά και στο παρελθόν. Επειδή υπήρχε χρησμός ότι το παιδί που θα γεννήσει η
Θέτιδα, θα είναι πιο ισχυρό από τον πατέρα του, τόσο ο Δίας όσο και ο Ποσειδώνας, που ήθελαν
να την παντρευτούν, το απέφυγαν βάζοντάς την να παντρευτεί με έναν θνητό, τον Πηλέα. Με
αυτόν τον τρόπο, η δικιά τους εξουσία δε θα βρισκόταν σε κίνδυνο. Επομένως, η Θέτιδα νιώθει ότι
συνεχώς την υποβαθμίζουν (1. παντρεύτηκε θνητό, 2. γέννησε θνητό παιδί, 3. το παιδί της θα
πεθάνει σε νεαρή ηλικία).

στ. 519 – 523 «θα με βάλεις να οργισθώ της Ήρας, φύγε μη σε νοήσει η Ήρα» : ο Δίας δείχνει
διστακτικότητα και δυσφορία και καθυστερεί να ικανοποιήσει το αίτημα της Θέτιδας, επειδή
φοβάται και θέλει να αποφύγει τη γκρίνια της Ήρας (ανθρωπομορφισμός).

στ. 529 – 531 : «τα μαύρα φρύδια του χαμήλωσε ο Κρονίδης, έκλινε από το αθάνατο κεφάλι του
κυρίου η θεία κόμη» : η εικόνα του Δία είναι επιβλητική και μεγαλειώδης, όταν γνέφει καταφατικά
στο αίτημα της Θέτιδας. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο Φειδίας εμπνεύστηκε το
χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Ολυμπία από αυτήν την περιγραφή του Ομήρου.

στ. 534 – 536 «όλοι οι θεοί σηκώθηκαν, ορθοί τον προϋπαντήσαν όλοι» : το γεγονός ότι όλοι οι
θεοί σηκώνονται όρθιοι μπροστά στον Δία δείχνει μεγαλοπρέπεια, σεβασμό προς το πρόσωπό του,
αλλά και αυστηρή ιεραρχική τάξη, ανάλογη με αυτή που υπάρχει στην ανθρώπινη κοινωνία. Ο
σεβασμός αυτός αναδεικνύεται με τριπλή διατύπωση, που εκφράζεται θετικά, αρνητικά και θετικά
(« όλοι οι θεοί σηκώθηκαν, ουδέ να προχωρήσει κανείς επρόσμενε, αλλά ορθοί τον προϋπαντήσαν
όλοι»).

στ. 541 – 543 «σ΄ αρέσει πάντοτε μακράν από εμέ να κρίνεις…» : αρχικά η Ήρα προσπαθεί να
καλύψει την προκλητικότητα των λόγων της προς τον Δία εκφράζοντας το παράπονό της ότι δεν της
φανερώνει όλες του τις σκέψεις.
στ. 545 – 550 : το ύφος του Δία είναι αυταρχικό και εγωιστικό (χρησιμοποιεί πολλές φορές το α΄
ενικό πρόσωπο και το «εγώ»)

στ. 553 – 560 : στην άρνηση του Δία να αποκαλύψει στην Ήρα όλες του τις σκέψεις, η Ήρα ξεσπά
και ισχυρίζεται πως δεν τον ενοχλεί το τελευταίο καιρό με ερωτήσεις. Αντίθετα, διατυπώνει τον
φόβο της μήπως τον παρέσυρε η Θέτιδα, οπότε η ίδια βρίσκεται εκεί, για να τον προστατέψει, μιας
και θέλει το καλό του. Αυτό πρόκειται για ολοφάνερη πονηριά εκ μέρους της Ήρας
(ανθρωπομορφισμός), η οποία, όμως, δεν πείθει τον Δία σε καμία περίπτωση.

στ. 562 – 568 : ο Δίας, όχι μόνο δεν πείθεται να αποκαλύψει τα σχέδιά του, αλλά απειλεί την Ήρα
με τέτοιον τρόπο που αυτή κάθεται κάτω σιωπηλή, χωρίς να πει κάτι άλλο. Το ύφος του είναι βίαιο
και απειλητικό. Φτάνει ένα βήμα πριν την χειροδικία.

στ. 574 – 584 : ο Ήφαιστος παρεμβαίνει για να ηρεμήσει τα πνεύματα. Η σύγκρουση ανάμεσα στον
Δία και τη Ήρα έχει προκαλέσει αναστάτωση στους θεούς, κάτι που δεν γίνεται δεκτό από τον
Ήφαιστο. Δεν είναι αποδεκτό να χαλάσουν τις καρδιές τους λόγω των θνητών και των
προβλημάτων τους. Έτσι, λοιπόν, συμβουλεύει τη μητέρα του υποταχθεί στη θέληση του Δία, μιας
και ο Δίας μπορεί να της προκαλέσει κακό, αν το θελήσει. Εξάλλου, ο ίδιος ο Ήφαιστος είχε πέσει
θύμα της εκδικητικής μανίας του Δία, ο οποίος τον εκσφενδόνισε από τον Όλυμπο στη Λήμνο.
Εξαιτίας αυτής της πτώσης ο Ήφαιστος είναι κουτσός, γεγονός που προκαλεί γέλιο στους θεούς (στ.
600), όταν αναλαμβάνει τον ρόλο του οινοχόου. Οι οινοχόοι ήταν συνήθως νεαροί και όμορφοι
άντρες, οπότε ο κουτσός Ήφαιστος δεν ταιριάζει σε αυτήν την εικόνα, γι΄ αυτό και οι άλλοι θεοί τον
κοροϊδεύουν.

στ. 604 – 605 : ο Φοίβος – Απόλλωνας με την κιθάρα του και τη βοήθεια των 9 Μουσών
αναλαμβάνει να διασκεδάσει τους θεούς. Αυτή η εικόνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχή
της ραψωδίας Α΄, όπου εμφανίστηκε ως θεός εκδικητής με τη φαρέτρα και τα βέλη του (αντίθεση,
σχήμα του κύκλου). Επίσης, το γεγονός ότι οι θεοί τρώνε, πίνουν, διασκεδάζουν, μετά από όλη
αυτήν την αναστάτωση, μας υπενθυμίζει το γεγονός ότι βρισκόμαστε στον κόσμο των θεών. Οι
συγκρούσεις δεν κρατούν πολύ και η ζωή τους κυλά, σε γενικές γραμμές, ανέμελα, ήρεμα και χωρίς
βάσανα.
στ. 611 – 612 «ο Δίας κοιμήθη και η Ήρα στο πλευρό του» : παρόλο που ο Δίας και η Ήρα
μοιάζουν με ένα ζευγάρι θνητών, όπου η γυναίκα χρησιμοποιεί την πονηριά, για να κάνει αυτό που
θέλει, ενώ ο άντρας χρησιμοποιεί τη βία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στον Όλυμπο.
Κάποια στοιχεία εξακολουθούν και παραμένουν θεϊκά, θυμίζοντάς μας ότι βρισκόμαστε στον
κόσμο των θεών. Ένα από αυτά είναι ότι ο Δίας με την Ήρα, μετά το συμπόσιο, ξαπλώνουν μαζί στο
ίδιο κρεβάτι, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα ανάμεσά τους.

 Η όλη σκηνή της έριδας ανάμεσα στον Δία και την Ήρα, η οποία είναι επινόηση του Ομήρου
και δεν αναφέρεται πουθενά αλλού στη μυθολογία, επιτελεί 2 λειτουργίες :
1. μας δίνει στοιχεία για το πώς ήταν οργανωμένη και ιεραρχημένη η κοινότητα των θεών
2. συμβάλλει αποφασιστικά στην πλοκή του μύθου : ο Δίας είναι ανυποχώρητος και δεν
αφήνει κανένα περιθώριο ότι θα αφήσει ατιμώρητους τους Αχαιούς. Αυτό που απομένει
να δούμε είναι το πώς θα το καταφέρει αυτό.

 Στη σκηνή αυτή χρησιμοποιείται κυρίως ο διάλογος και λιγότερο η αφήγηση και η
περιγραφή. Επομένως, το δραματικό στοιχείο είναι έντονο.