TYT AYT

11.SINIF FELSEFE

1.ÜNİTE
MÖ 6.YÜZYIL MS 2.YÜZYIL FELSEFESİ

1.BÖLÜM

 11.SINIF FELSEFE
1.ÜNİTE
MÖ 6.YÜZYIL MS 2.YÜZYIL FELSEFESİ

1.1. FELSEFENİN ORTAYA ÇIKIŞI

1.2.MÖ 6.YY MS 2.YY FELSEFESİNİN

AYIRICI NİTELİKLERİ

İLK NEDEN VE DEĞİŞİM DÜŞÜNCELERİ

 FELSEFE

Varlık, bilgi, değer alanları ile ilgili soruları eleştirel ve

sorgulayıcı bir biçimde ele alarak akla uygun cevaplarla
hakikate ulaşma çabasıdır.
Filozof ise bilgiyi arayan, ona ulaşmak isteyen kişidir.

Felsefe insanın kendini, toplumu, değerleri ve evreni anlama

ve açıklama çabasının sonucudur.
Felsefenin ( philosophia) kelime anlamı: philia (sevgi) sophia
(bilgelik)

FELSEFENİN DOĞUŞU
Felsefe ilk olarak M.Ö. 7.yy’da İyonya uygarlığında
önemli bir ticaret merkezi ve liman kenti olan Miletos
(Milet) kentinde ortaya çıkmıştır .

İyonya’dan önce Mısır, Mezopotamya, Çin ve

Hindistan’da önemli düşünce sistemleri vardı. Fakat bu
düşüncelerin yapılarında dini ve mistik (mitolojik) öğeler
yer aldığı için felsefe düzeyine erişememişlerdir.

İyonya düşünce sisteminin felsefe olarak

nitelendirilmesinin temel nedeni, düşünce sisteminin
dini ve mitolojik açıklamalar içermeyip akla dayalı
olmasıydı.

 NEDEN ANTİK YUNAN ?

Kültürel etkileşim: Mezopotamya, Mısır, İran ve Fenike
kültürlerinden etkilenmiş olan Milet kenti tarım ve
denizciliğin geliştiği oldukça işlek liman kentidir.
Deniz ticareti bilgi alışverişine olanak sağlamıştır.

Refah düzeyi:Ekonomik yapının ileri düzeyde olması,

bilgi birikiminin varlığı ve hoşgörüyü de beraberinde
getirmiştir.

Özgür düşünce ortamı: Milet kentindeki ortam farklı

inanç ve düşüncelere izin verecek kadar
hoşgörülüydü.

 İLK NEDEN VE DEĞİŞİM DÜŞÜNCELERİ

THALES
Arkhe: Her şeyin kendisinden çıktığı şey. Temel yapı taşı

Thales’e göre Arkhe SU’DUR. Bu kadar farklı farklı

gözüken şeylerin her birinin temelinde ortak bir nokta
olmalı çünkü her şey böyle gelişigüzel değişiyor
olamaz.

Değişen her şeyde değişmeden varlığını sürdüren

sudur suyun soğuduğunda buz ısındığında ise buhar
olması tüm varlıklardan farklı biçimde var olduğunu
gösterir

 ANAKSİMANDROS
Thales’in öğrencisidir.
Ona göre Arkhe APEİRON’dur.
Aperion: sınırları olmayan, sonsuz olan.

Arkhe nicelik olarak sınırsız, nitelik olarak ise belirsiz olmalıdır bu

da su gibi iziksel bir madde olamaz.
Arkhe duyusal olmayan bir varlık soyut bir ilkedir.

Aperiondan ilk olarak Birbirine karşıt olan sıcak ve soğuk ortaya

çıkmıştır bütün varlıklar da bu iki durumun oluşturduğu zıtlıklardan
oluşur.

 ANAKSİMENES

Anaksimandros’un öğrencisidir.
Ona göre Arkhe HAVA’dır.

Hava Thales’te olduğu gibi somut ancak hocasında olduğu şekliyle

sonsuz niteliktedir. O “ hava olan ruh nasıl bedeni ayakta tutuyorsa
dünyayı ve evreni de ayakta tutan havadır” demektedir.
Hava yoğunlaşma ve seyrekleşmesi ile diğer varlıkların oluşmasını
sağlar
Not: Milet okulu ilozo ları MONİSTTiR.

f
f

 EMPEDOKLES
Arkhe dört ana maddeden oluşur

Bu maddeler su toprak hava ateştir. Bu maddeler kendinden başka

bir şeye indirgenemez. Bunları hareket ettiren dış güç ise sevgi ve
nefrettir. Sevgi birleştirici nefret ise ayırıcı ilkedir.
Kendinden önceki doğa Filozo larının görüşlerini sentezlemiştir.

NOT: Empedokles varlığı birden çok erkeğe dayandırdı için

PLÜRALİST bir ilozoftur.
f

 DEMOKRİTOS
Arkhe ATOM’dur.

Varlık anlayışında atomcı görüşü savunan ilk ilozoftur.

Atom maddenin en küçük yapı taşına kadar bölünüp artık
bölünemeyecek hale gelindiğinde elde kalan son parçadır.
Atomlar sonsuz, değişmeyen, boşluksuz ve yer kaplayan
özelliktedir. Atomlar sınırsız şekiller halinde birleşerek varlıkları
oluştururlar.
Atomların bir araya gelmesi doğum atomların birbirinden
ayrışması ise ölümdür

 HERAKLEİTOS
Ona göre Arkhe ATEŞTİR.

Herakleitos Varlığın oluşumu ve değişimi denilince akla gelen ilk

ilozoftur. Ateş değişimin temelinde bulunur, oluşumu sağlar. Bu
durum süreklidir.
Her şey sürekli bir değişim halindedir.
Her şey karşıtıyla vardır ve kaçınılmaz olarak karşısına dönüşecektir.
Karşıtların Savaşı birliği ve yeniden karşıtların savaşına dönüşecektir.

Değişimin maddesi ATEŞ İlkesi ise LOGOS ‘tur.

Logos ölçüdür akıldır. Aklın amacı her şeyi yeniden başlatmaktır.
f

 PARMENİDES
Arkhesi BİR OLAN’dır.

Parmenides’e Göre varlık vardır yokluk yoktur. Ona göre varlık ezeli ebedi
bölünemez boşluk içermeyen ve hareketsiz olandır.
Varlık aldatıcı olarak çokluk olarak görünse de asıl olarak varlık bir
olandır.

Varlığın zamanla bir bağının olmadığını söyler. Değişim bir şeyin o şey
olmaktan çıkıp başka bir şey olmasıdır. Yani bir şey varken yok olmaktadır.
Yokluk olmadığından yok olmak da mümkün değildir. Değişim duyusal bir
yanılgıdır. Varlığın değiştiğini düşünmek mantıksal bir çelişkidir