‫ﺑﺨﺶ ‪ :۴-۲‬ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺭﻭﺵ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﺮﺍﯼ‬

‫ﺍﺟﺰﺍﯼ ﺳﻪ ﺑﻌﺪﯼ‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١‬‬
 ‫ﺳﺮﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﮐﺎرﺑﺮد روش اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود ﺑﺮاي اﺟﺰاي ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻬﺎي زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺟﺰاي ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬ ‫‪l‬‬

‫)‪(Axisymmetric elements‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫)‪(Tetrahedral elements‬‬ ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬ ‫‪l‬‬

‫)‪(Hexahedral elements‬‬ ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬ ‫‪l‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﺋﯽ از اﺟﺴﺎم داراي‬

‫ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﮐﻪ در‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮏ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫دارﻧﺪ در ﺷﮑﻞ دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‬
‫‪ l‬از اﺟﺰاي ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺘﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‬

‫ﮐﻪ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري در‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬و‬
‫رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪٣‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﺟﺰء ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﺣﻮل ﻣﺤﻮري ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻮر ﺗﻘﺎرن ﯾﺎ ﻣﺤﻮر دوران ﺗﻘﺎرن دارد‬
‫‪ l‬اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺜﻠﺚ ﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري ﻣﺪل ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‬
‫‪ l‬در واﻗﻊ ﻧﻘﺎط ﮔﺮﻫﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﺟﺰاﺋﯽ ﺧﻄﻮط ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺟﺴﻢ را ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‬
‫‪ l‬ﺑﺮﺧﻼف اﺟﺰاي ﺑﺎ ﺗﻨﺶ و ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫اﺟﺰاي ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻗﻄﺒﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬در اﺟﺰاي ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﺴﻄﺢ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻔﺤﻪ‬

‫‪ xy‬وﺟﻮد دارد وﻟﯽ دراﺟﺰاي ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‪،‬‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ در اﻣﺘﺪاد ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﮐﺮﻧﺶ در‬
‫اﻣﺘﺪاد ﻣﻤﺎﺳﯽ ﻫﻢ ﻣﯿﺸﻮد در ﻧﺘﯿﺠﻪ در اﯾﻦ اﺟﺰاء‬
‫‪۴‬‬ ‫ﺗﻨﺸﻬﺎي ‪ σz ، σθ ، σr‬و ‪ τrz‬ﻏﯿﺮ ﺻﻔﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‪ ،‬در اﯾﻦ اﺟﺴﺎم ﺗﻨﺸﻬﺎ ﺑﻪ ‪ θ‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﻣﺸﺘﻘﺎت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ θ‬ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻬﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ‪ v‬در اﻣﺘﺪاد ﻣﻤﺎس ﺑﺮ ‪، θ‬‬
‫و ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫و ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ و‬
‫‪ l‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎي ﺷﻌﺎﻋﯽ و ﻃﻮﻟﯽ )در اﻣﺘﺪاد ‪ ( z‬را ﺑﺎ ‪ u‬و ‪ w‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ‪،‬‬
‫ﮐﺮﻧﺶ در اﻣﺘﺪاد ﺷﻌﺎﻋﯽ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪۵‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﮐﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﻤﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎﯼ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﻤﺎﺳﯽ ) ‪ ( v‬ﻭ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺷﻌﺎﻋﯽ ) ‪ (u‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻭﻟﯽ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ‪ v‬ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﻣﻤﺎﺱ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪ l‬در ﺷﮑﻞ ﻗﺒﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻃﻮل ﮐﻤﺎن ‪ AB‬ﺑﻪ ﻃﻮل اوﻟﯿﻪ آن ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬از ﻃﺮﻓﯽ ﮐﺮﻧﺶ در ﺟﻬﺖ ﻃﻮل ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬

‫‪۶‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﺮﻧﺶ‬

‫ﺑﺮﺷﯽ ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ‪rz‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﺮﻧﺶ‬

‫ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺧﻮﺍﻧﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ‪:‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﮐﻠﯿﺎت‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﺮﻧﺶ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺗﻨﺶ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺯﻳﺮ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻓﻮﻕ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﻨﺶ ﻭ ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﻠﯽ‬
‫ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺟﺴﺎﻡ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺧﻄﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ )ﺑﻪ ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ C‬ﮐﺘﺎﺏ ﻟﻮﮔﺎﻥ‬
‫‪٨‬‬ ‫ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ(‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮﻥ ﺟﺰﺀ ﺑﺎ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﺭﺍ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻋﻀﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻨﮑﺎﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﭼﻮﻥ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺻﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﮔﺮﻩ ﺩﻭ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻭ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺟﺰﺀ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺎ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺷﺶ ﺩﺭﺟﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺿﺮﺍﻳﺐ‬
‫ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻓﻮﻕ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺑﺮﻭﺵ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫‪٩‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺳﺎﺯﯼ ﻳﮏ ﺟﺴﻢ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ‪ ،‬ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ‪ ،‬ﺩﺭﺟﺎﺕ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﺗﻨﺸﻬﺎﯼ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺰﺀ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﺴﻢ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١٠‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﮔﺮﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬
‫ﺷﺶ ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺣﻞ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١١‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ‪:‬‬ ‫‪l‬‬

‫‪ l‬ﻭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺩﺭﻭﻥ ﺟﺰﺀ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١٢‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﺎﻁ‬

‫ﮔﺮﻫﯽ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ‪:‬‬

‫‪١٣‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻧﻈﻴﺮ ﺭﻭﺍﺑﻄﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎ ﮐﺮﻧﺶ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺎ ﺩﻭ ﺩﺭﺟﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺩﺭ ﻫﺮ ﮔﺮﻩ ﺩﺍﺷﺘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻧﺎﻡ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎ ﮐﺮﻧﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ l‬ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻭ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﯼ‬
‫ﺟﻤﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺮ ﮔﺮﻩ ﺿﺮﺏ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١۴‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻭﻳﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮ‪:‬‬

‫‪١۵‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن رواﺑﻂ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺭﻭﺍﺑﻂ‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻓﻮﻕ ﺭﺍ ﺑﮕﻮﻧﻪ ﺍﯼ‬

‫ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﻭ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ‬
‫ﺍﺯ ﻫﻢ ﺟﺪﺍﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻬﺎﯼ‬
‫ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﺑﺸﮑﻞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﺮﺗﺐ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪١۶‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن رواﺑﻂ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ‬

‫‪ l‬ﻗﺒﻼ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﺎﻁ ﮔﺮﻫﯽ ﻭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﯽ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻓﻮﻕ ﺭﺍ ﺑﮕﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺿﺮﺍﻳﺐ ﻭ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺍﺯ ﻫﻢ‬

‫ﺟﺪﺍﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻬﺎﯼ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﺑﺸﮑﻞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﺮﺗﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪١٧‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن رواﺑﻂ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﺮﻧﺶ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮ ﺯﻳﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬ ‫‪ l‬ﻭﻳﺎ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮ‪:‬‬

‫‪ l‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻓﻮﻕ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺟﺰﺀ ﺑﺎ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ‬
‫ﮐﺮﻧﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‬
‫‪١٨‬‬ ‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺗﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﻭﺵ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ‪:‬‬

‫ﻭﻳﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﮔﻴﺮﯼ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﻣﺤﻴﻂ‬

‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﯼ‬ ‫‪ l‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﮔﻮﺱ‪ ،‬ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺿﺮﺏ ﻳﮏ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺟﻤﻼﺕ ﺩﺭﻫﻢ ﻭ ﺳﭙﺲ‬
‫ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﯼ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﻳﮏ ﺭﻭﺵ ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ‬
‫ﺍﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﺮﮐﺰ ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﺟﺰﺀ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ‬
‫ﺟﺰﺀ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪١٩‬‬
 ‫اﺟﺴﺎم ﺑﺎ ﺗﻘﺎرن ﻣﺤﻮري‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ‪:‬‬

‫ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﻣﺠﺰﺍ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫‪ l‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺳﻄﺤﯽ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬
‫‪٢٠‬‬ ‫ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮﺩ‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬

‫‪ l‬ﺳﺎده ﺗﺮﯾﻦ ﺟﺰء ﺑﺮاي ﯾﮏ‬

‫ﺟﺴﻢ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺷﮑﻞ آن وﺟﻮد ﻧﺪارد‬
‫‪ l‬ﺣﺪ اﻗﻞ داراي ﭼﻬﺎر ﮔﺮه‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺮه داراي ﺳﻪ‬

‫درﺟﻪ آزادي ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ‬
‫اﺳﺖ‬

‫‪٢١‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬

 u1  

‫ درﺟﺎت آزادي و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬l
v 
 1
 node 1

w4 :‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬
 w1  
  4= l
 u2   v4

 v2   node 2 u4
w3
   w1

d e =  2 
w
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

v3
 u3   1= i u3 3= k
 v3   v1
 node 3 fsz
   z=Z u1
 w3   w2 fsy
u  fsx
 4  y=Y
 v4   u2
 node 4
w   x=X 2= j
 4   z=Z u2
٢٢
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻫﺮﻳﮏ ﺍﺯ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ‪ ،‬ﭼﻬﺎﺭ ﺩﺭﺟﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺎ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﻓﻮﻕ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺮﻳﮏ ﺍﺯ ﮔﺮﻩ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺳﻪ ﻣﺤﻮﺭ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﺎﻁ ﮔﺮﻫﯽ‪ ،‬ﻭ ﺣﻞ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺩﻭﺍﺯﺩﻩ‬
‫ﮔﺎﻧﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻓﻮﻕ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻓﻮﻕ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺭ‬
‫ﺟﻬﺖ ‪ x‬ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬
‫‪٢٣‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺨﺮﺝ ﮐﺴﺮ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬

‫ﺩﺗﺮﻣﻴﻨﺎﻥ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫‪٢۴‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻭ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪:‬‬

‫‪ l‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ‬

‫‪٢۵‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﻬﻤﻴﻦ‬

‫ﺷﮑﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺼﻮﺭﺕ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻀﺮﺏ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺩﺭ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬

‫‪٢۶‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن رواﺑﻂ ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬ ‫‪ l‬ﺑﺮﺍﯼ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪:‬‬

‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﻴﺮﯼ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ‬
‫ﺑﻤﻌﻨﯽ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻨﮑﺎﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن رواﺑﻂ ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ‬ ‫‪ l‬ﻭ ﻫﺮ ﻳﮏ ﺍﺯ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻓﻮﻕ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺗﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﺮﻧﺶ ﻭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺟﺴﺎﻡ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺧﻄﯽ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺍﺟﺴﺎﻡ ﺳﻪ ﺑﻌﺪﯼ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮﺩ‪:‬‬

‫‪٢٨‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭﺑﺮﻭ‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪ l‬ﭼﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﺟﻬﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬

‫ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬

‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ V‬ﺣﺠﻢ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮔﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﺍﻳﻦ ﺟﺰﺀ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺩﺭﺟﺎﺕ‬
‫ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻫﺮ ﮔﺮﻩ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ‪ ۱۲*۱۲‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪٢٩‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎﯼ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺣﺠﻤﯽ‬

‫ﻧﻴﺰ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮﺩ‪:‬‬
‫‪ l‬ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺣﺠﻤﯽ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﮑﺎﻥ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺩﺭ ﺁﻧﺼﻮﺭﺕ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ‪:‬‬

‫‪ l‬ﺍﻳﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺣﺠﻤﯽ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺴﺎﻭﯼ ﺑﻴﻦ ﮔﺮﻩ ﻫﺎ‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٣٠‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎﯼ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺳﻄﺤﯽ‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮﺩ‪:‬‬
‫‪ l‬ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ ‪ p‬ﺑﺮ ﺭﻭﯼ‬
‫ﻭﺟﻪ ‪ ۳-۲-۱‬ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ‬
‫ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬

‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ px‬ﻭ ‪ py‬ﻭ ‪ pz‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎﯼ ﻧﻴﺮﻭﯼ ‪ p‬ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﻫﺎﯼ ‪ x‬ﻭ ‪ y‬ﻭ ‪ z‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪٣١‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﮔﻴﺮﯼ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻗﺒﻞ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻭﺟﻪ ‪ ۳-۲-۱‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‬

‫ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻟﻬﺎﺋﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻧﺘﮕﺮﺍﻝ ﻗﺒﻞ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺣﺠﻤﯽ‬
‫ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪٣٢‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺜﺎل از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﺑﺮﺍﯼ ﺟﺰﺀ ﭼﻬﺎﺭ ﺿﻠﻌﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﻣﻴﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻬﺎﯼ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬
‫ﻭ ﮐﻠﻴﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺍﻳﻨﭻ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ l‬ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺣﺠﻢ ﺍﻟﻤﺎﻥ ‪ V‬ﻭ ﺳﭙﺲ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ α‬ﻭ ‪ β‬ﻭ ‪ γ‬ﻭ‬
‫‪ δ‬ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺭﺋﻮﺱ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ‪:‬‬

‫‪٣٣‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺜﺎل از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ‬

‫ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮﺩ‪:‬‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻗﺒﻞ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺩﻳﺪ ﮐﻪ ﻭﺍﺣﺪ ‪ α‬ﻣﮑﻌﺐ ﻃﻮﻝ ﻭ ﻭﺍﺣﺪ ‪ β‬ﻭ ‪ γ‬ﻭ ‪ δ‬ﻣﺮﺑﻊ‬
‫ﻃﻮﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺴﺎﺩﮔﯽ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﭼﻬﺎﺭﮔﺎﻧﻪ ﻓﻮﻕ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻭﺍﺣﺪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٣۴‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺜﺎل از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ‬

‫ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ‪ B‬ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻗﺒﻞ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺩﻳﺪ ﮐﻪ ﻭﺍﺣﺪ ‪ α‬ﻣﮑﻌﺐ ﻃﻮﻝ ﻭ ﻭﺍﺣﺪ ‪ β‬ﻭ ‪ γ‬ﻭ ‪ δ‬ﻣﺮﺑﻊ‬
‫‪٣۵‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺜﺎل از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل‬

‫‪ l‬ﻭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﯼ ﺍﻻﺳﺘﻴﮏ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻬﺎﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ‪ ۱۲*۱۲‬ﺍﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻭﻗﺖ ﮔﻴﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٣۶‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺣﺠﻤﯽ )ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺜﻠﺚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪ( ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺑﻄﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﺟﻬﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ‬
‫‪‬‬ ‫‪node‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1  ‬‬ ‫‪node‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2  ‬‬ ‫‪node‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3  ‬‬ ‫‪node‬‬
‫‪‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ‪{ψ } = [N ]{d } :‬‬
‫‪ N1‬‬
‫‪‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪:‬‬
‫‪N = 0‬‬ ‫‪N1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N4‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪4=l‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N4 ‬‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ‪ P‬ﺩﺭﻭﻥ‬ ‫‪1=i‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪3=k‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﺟﻬﯽ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﮐﻤﻴﺖ ‪ L‬ﺭﺍ‬
‫‪VP 234‬‬ ‫ﺑﺮﺍﯼ ﺭﺍﺱ ‪ ۱‬ﺑﺸﮑﻞ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﻨﻴﻢ‪:‬‬ ‫‪z‬‬
‫= ‪L1‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪٣٧‬‬ ‫‪V1234‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2=j‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫= ‪L2‬‬
‫‪VP134‬‬
‫= ‪, L3‬‬
‫‪VP124‬‬
‫= ‪, L4‬‬
‫‪VP123‬‬ ‫‪ l‬ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ‪ L‬ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﻳﺮ ﺭﺋﻮﺱ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ‬
‫‪V1234‬‬ ‫‪V1234‬‬ ‫‪V1234‬‬ ‫ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫‪ l‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ‪ L‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺭﺍﺱ ﺗﺎ ﻗﺎﻋﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪d P − 234‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪d‬‬
‫= ‪L1‬‬ ‫‪, L2 = P −134 , L3 = P −124 , L4 = P −123‬‬ ‫‪4=l‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪d1− 234‬‬ ‫‪d1− 234‬‬ ‫‪d1− 234‬‬ ‫‪d1− 234‬‬

‫‪ l‬ﭼﻮﻥ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﭼﻬﺎﺭ ﺿﻠﻌﻴﻬﺎﯼ ﻣﺤﺎﻁ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻬﺎﺭ ﺿﻠﻌﯽ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﯽ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ‪:‬‬ ‫‪1=i‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪3=k‬‬

‫‪VP 234 + VP 134 + VP 124 + VP 123 = V1234‬‬ ‫‪z‬‬

‫‪L1 + L2 + L3 + L4 = 1‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪٣٨‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2=j‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﺎ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮﻥ‬

‫‪x = L1 x1 + L2 x2 + L3 x3 + L4 x4‬‬ ‫ﺍﻳﺰﻭﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻳﮏ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫‪y = L1 y1 + L2 y2 + L3 y3 + L4 y4‬‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫‪z = L1 z1 + L2 z2 + L3 z3 + L4 z4‬‬ ‫‪L1 + L2 + L3 + L4 = 1‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ 1  1 1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1   L1 ‬‬

‫‪ x  x x‬‬ ‫‪x4   L2 ‬‬ ‫‪ l‬ﻭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ‪:‬‬
‫‪   1‬‬ ‫‪x3‬‬
‫‪ ‬‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ y  y1 y2‬‬ ‫‪y3‬‬ ‫‪y4   L3 ‬‬
‫‪ z   z1 z2‬‬ ‫‪z3‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪z4   L4 ‬‬
‫‪٣٩‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﯼ ‪ L‬ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺗﺎﺑﻊ ﺩﻟﺘﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺍﺭﻳﻢ ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪at the home node i‬‬

‫‪Li = ‬‬ ‫)‪(Delta function property‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪at the the remote nodes jkl‬‬

‫‪ l‬ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﮔﺮﻫﯽ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﯼ ‪ L‬ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﺎﻁ ﮔﺮﻫﯽ‬
‫ﺟﺰﺀ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﮐﻠﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺍﻋﻀﺎﯼ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﻌﮑﻮﺱ‪ ،‬ﮐﻮﻓﺎﮐﺘﻮﺭﻫﺎﯼ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ‪ a‬ﻭ ‪ b‬ﻭ ‪ c‬ﻭ ‪ d‬ﻧﺎﻣﮕﺬﺍﺭﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ l‬ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﻮﻓﺎﮐﺘﻮﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺗﺮﻣﻴﻨﺎﻥ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪۴٠‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬-
‫ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬-

(Adjoint matrix)
 L1   a 1 b1 c1 d1   1 
L   ‫ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻌﮑﻮﺱ‬l
 2  1  a 2 b2 c2 d 2   x
 =   :‫ﻳﮏ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺩﺍﺭﻳﻢ‬
 L3  6V  a 3 b3 c3 d 3   y
 L4   
 a 4 b4 c4 d 4   z 
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

(Cofactors)  xj y j z j  1 yj zj 
a i = det  xk yk zk  , bi = − det 1 yk zk 
 xl yl zl  1 yl zl 
 yj 1 zj   yj zj 1 
ci = − det  yk 1 zk  , di = − det  yk zk 1 

۴١  yl 1 zl   yl zl 1 
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪‬‬ ‫‪1 xi yi zi ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪1 x j y j z j ‬‬ ‫‪ l‬ﺣﺠﻢ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﺟﻬﯽ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V = × det ‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 xk yk zk ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 xl yl zl ‬‬

‫‪ l‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺠﺎﯼ ﺩﺗﺮﻣﻴﻨﺎﻥ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺷﺶ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﭼﻬﺎﺭﻭﺟﻬﯽ ﺭﺍ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪Ni = Li‬‬ ‫)‪( a i + bi x + ci y + d i z‬‬
‫‪6V‬‬

‫‪۴٢‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﮐﺮﻧﺶ ﻫﺎ و ﺗﻨﺶ ﻫﺎ‬
‫‪Since,‬‬
‫‪∂ ∂x‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪ l‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺍﭘﺮﺍﺗﻮﺭ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺟﺰﺋﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪∂ ∂y‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﮐﺮﻧﺶ ﻫﺎ ﺭﺍ‬
‫‪‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∂ ∂z ‬‬ ‫ﻣﻴﺪﻫﺪ ﺑﺎ ‪ L‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪B = LN = ‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪∂ ∂z‬‬ ‫‪∂ ∂y‬‬
‫‪ε = LU = LNd e = Bd e‬‬
‫‪∂ ∂z‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∂ ∂x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﮑﻪ‬
‫‪∂ ∂y ∂ ∂x‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ b1 0 0 b2‬‬ ‫ﺍﻋﻀﺎﯼ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ‪ B‬ﺭﻭﺑﺮﻭ ‪0 0 b3 0 0 b4 0 0 ‬‬

‫‪0 c‬‬ ‫‪0 0‬‬ ‫ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺛﺎﺑﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪c 2 0 0 c3 0 0 c 4 0  ،‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1  0 0 d1 0‬‬ ‫ﮐﺮﻧﺶ ﺩﺭ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭ ‪0 d 2 0 0 d 3 0 0 d 4 ‬‬

‫=‪B‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺟﻬﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ‬
‫‪2V  c1 b1 0 c 2‬‬ ‫‪b2 0 c3 b3 0 c 4 b4 0 ‬‬
‫‪ 0 d1 c1 0‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ‪d 2 c 2 0 d 3 c3 0 d 4 c 4 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪۴٣‬‬ ‫‪d1 0 b1 d 2‬‬ ‫‪0 b2 d 3 0 b3 d 4 0 b4 ‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪ -‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﮐﺮﻧﺶ ﻫﺎ و ﺗﻨﺶ ﻫﺎ‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭﺑﺮﻭ‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪ l‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﺪ ﭼﻮﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﺳﻪ ﻭﺟﻬﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ‪ V‬ﺣﺠﻢ ﺍﻟﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎﯼ ﻻﺯﻡ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ‬
‫ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺣﺠﻤﯽ ﻭ ﺳﻄﺤﯽ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺳﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪۴۴‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬

‫‪P‬‬ ‫’‪P‬‬

‫‪U = Nd e‬‬ ‫‪ l‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻧﯿﺰ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺘﻮﻧﯽ ‪ de‬از ﻫﺸﺖ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬
‫ﺳﺘﻮﻧﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ‬
‫‪ u1 ‬‬
‫’’’‪P‬‬ ‫’’‪P‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪d ei =  v1 ‬‬ ‫)‪(i = 1, 2, ,8‬‬
‫داراي ﺳﻪ ﻋﻀﻮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪w ‬‬ ‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻧﯿﺰ از ﻫﺸﺖ‬
‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ 1‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ‪ 3*3‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه‬

‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪fsz‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪ Ni 0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪N i =  0‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪1‬‬

‫‪z‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Ni‬‬ ‫)‪(i = 1,2,,8‬‬
‫‪fsy‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪Ni ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪fsx‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬

‫] ‪N= [N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪۴۵‬‬ ‫‪x‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ l‬ﺑﺎ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن اﯾﺰوﭘﺎراﻣﺘﺮﯾﮏ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮان ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺶ وﺟﻬﯽ را در ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺮد‬
‫‪ l‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﺤﻞ راس ﻫﺎي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﮔﺮه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬در اﻧﺼﻮرت‬
‫اﺿﻼع اﻟﻤﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻂ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در آﻧﺼﻮرت ﺑﻪ آن ‪Linear Hexagonal‬‬
‫‪ Element‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬اﮔﺮ در وﺳﻂ اﺿﻼع ﻫﻢ ﯾﮏ ﮔﺮه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ اﺿﻼع اﻟﻤﺎن ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎي‬
‫درﺟﻪ دو ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در آﻧﺼﻮرت ﺑﻪ اﯾﻦ اﻟﻤﺎن ‪Quadratic Hexagonal Element‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮه ﻫﺎ ﺑﺮ روي اﺿﻼع ﻣﯿﺘﻮان درﺟﻪ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه‬
‫اﺿﻼع را ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮد وﻟﯽ اﯾﻨﮑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد و در‬
‫ﺑﺴﯿﺎري ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺠﺎي اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ اي‪ ،‬ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮ ﮐﺮدن اﺑﻌﺎد اﻟﻤﺎن از ﻧﻈﺮ‬
‫‪۴۶‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ و ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫‪ζ‬‬
‫‪(-1, -1, 1)5‬‬ ‫)‪8(-1, 1, 1‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪(1, -1, 1)6‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪fsz‬‬ ‫‪4‬‬ ‫)‪7 (1, 1, 1‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪η‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪(-1, -1, -1)1‬‬ ‫)‪4(-1, 1, -1‬‬
‫‪0‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪fsy‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪fsx‬‬
‫‪(1, -1, -1)2‬‬
‫‪0‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫)‪3(1, 1, -1‬‬

‫‪ξ‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪x = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) xi‬‬ ‫‪ l‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ را ﻣﯿﺘﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪8‬‬
‫‪y = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) yi‬‬ ‫) ‪Ni = (1 + ξξ i )(1 + ηη i )(1 + ζζ i‬‬
‫‪8‬‬
‫‪i =1‬‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﺳﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‬
‫‪8‬‬
‫‪۴٧‬‬ ‫‪z = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) zi‬‬ ‫)‪(Tri-linear functions‬‬
‫‪i =1‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫‪ε = LU = LNd e = Bd e‬‬ ‫‪ l‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ اﭘﺮاﺗﻮر ‪ L‬ﮐﻪ‬

‫ﺑﺮ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ‪ U‬ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
‫‪B = [B1‬‬ ‫‪B2‬‬ ‫‪B3‬‬ ‫‪B4‬‬ ‫‪B5‬‬ ‫‪B6‬‬ ‫‪B7‬‬ ‫] ‪B8‬‬
‫‪∂Ni ∂x‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ l‬ﭼﻮن ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ‪de‬‬
‫‪0 ‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫∂‬ ‫∂‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪0‬‬‫ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺗﻮاﺑﻊ‬
‫‪‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ 0‬‬ ‫‪∂N i ∂z ‬‬

‫‪B i = LN i = ‬‬
‫‪0‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ N‬ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﺼﺎت اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫∂‬ ‫‪N‬‬ ‫∂‬ ‫‪z‬‬ ‫∂‬‫‪N‬‬ ‫∂‬‫‪y‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂Ni ∂z‬‬
‫‪i‬‬
‫اﭘﺮاﺗﻮر ‪ L‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻞ‬
‫‪i‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪∂Ni ∂x‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ‪ B‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪∂N i ∂y ∂N i ∂x‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪ l‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آوردن ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ )ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻘﺎت ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ( ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺼﻮرت‬
‫‪۴٨‬‬ ‫زﻧﺠﯿﺮه اي ﻣﺸﺘﻖ ﮔﯿﺮي ﮐﺮد‪.‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫‪∂Ni ∂Ni‬‬ ‫‪∂x ∂Ni‬‬ ‫‪∂y ∂Ni ∂z‬‬

‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪ l‬ﻣﺸﺘﻘﺎت زﻧﺠﯿﺮه اي‪:‬‬
‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂x‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂y‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂z ∂ξ‬‬
‫‪∂Ni ∂Ni‬‬ ‫‪∂x ∂Ni‬‬ ‫‪∂y ∂Ni ∂z‬‬
‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪∂η‬‬ ‫‪∂x‬‬ ‫‪∂η ∂y‬‬ ‫‪∂η ∂z ∂η‬‬
‫‪∂Ni ∂Ni‬‬ ‫‪∂x ∂Ni‬‬ ‫‪∂y ∂Ni ∂z‬‬ ‫‪ l‬رواﺑﻂ ﻓﻮق را ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺸﮑﻞ‬
‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂x‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂y‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂z ∂ζ‬‬ ‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ زﯾﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ از‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺎ )ﯾﺎ در واﻗﻊ ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ(‬ ‫‪ ∂x ∂y ∂z ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬
‫‪ ∂ξ ∂ξ ∂ξ ‬‬ ‫‪ ∂ξ ‬‬ ‫‪ ∂x ‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﯿﺮي‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂N ‬‬
‫∂‬ ‫∂‬ ‫∂‬ ‫ﮐﻪ در آن‪ :‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ i‬‬
‫‪ J = ‬ﮐﺮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ژاﮐﻮﺑﯿﻦ را‬ ‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪z‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫=‬ ‫‪J‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂η ∂η ∂η ‬‬ ‫‪‬‬ ‫∂‬‫‪η‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫∂‬‫‪y‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻌﮑﻮس و در ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﺸﺘﻘﺎت ﺗﻮاﺑﻊ‬ ‫‪ ∂x ∂y ∂z ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬
‫ﺷﮑﻞ )ﺳﻤﺖ ﭼﭗ راﺑﻄﻪ ﻗﺒﻞ( ﺿﺮب‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂ζ ‬‬ ‫‪ ∂z ‬‬
‫‪۴٩‬‬ ‫‪ ∂ζ ∂ζ ∂ζ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫‪ l‬اﮐﻨﻮن در ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ژاﮐﻮﺑﯿﻦ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﺑﺠﺎي ﻣﺨﺘﺼﺎت ‪ x‬و ‪ y‬و ‪ z‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻠﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﺎدل آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺸﺘﻘﺎت آﻧﻬﺎ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬دﯾﺪﯾﻢ‪:‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪x = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) xi , y = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) yi , z = ∑ Ni (ξ ,η , ζ ) zi‬‬
‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬
‫‪ x1‬‬ ‫‪y1‬‬ ‫‪z1 ‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪‬‬ ‫‪z2 ‬‬

‫‪ ∂N1‬‬ ‫‪∂N2‬‬ ‫‪∂N3‬‬ ‫‪∂N4‬‬ ‫‪∂N5‬‬ ‫‪∂N6‬‬ ‫‪∂N7‬‬ ‫‪∂N8   x2‬‬ ‫‪y2‬‬
‫‪ ∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪∂ξ   x3‬‬ ‫‪y3‬‬ ‫‪z3 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂N‬‬
‫‪J= 1‬‬
‫‪∂N2‬‬ ‫‪∂N3‬‬ ‫‪∂N4‬‬ ‫‪∂N5‬‬ ‫‪∂N6‬‬ ‫‪∂N7‬‬ ‫‪∂N8   x4‬‬
‫‪‬‬
‫‪y4‬‬ ‫‪z4 ‬‬ ‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪:‬‬
‫‪ ∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪∂η   x5‬‬ ‫‪y5‬‬ ‫‪z5 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂N1‬‬ ‫‪∂N2‬‬ ‫‪∂N3‬‬ ‫‪∂N4‬‬ ‫‪∂N5‬‬ ‫‪∂N6‬‬ ‫‪∂N7‬‬ ‫‪∂N8   x6‬‬ ‫‪y6‬‬ ‫‪z6 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ   x7‬‬ ‫‪y7‬‬ ‫‪z7 ‬‬
‫‪۵٠‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ x8‬‬ ‫‪y8‬‬
‫‪‬‬
‫‪z8 ‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﮐﺮﻧﺶ و ﺗﻨﺶ‬

‫‪8‬‬ ‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪∂Ni‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ l‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ژاﮐﻮﺑﯿﻦ را ﻣﯿﺘﻮان‬
‫‪∑ xi‬‬ ‫∑‬ ‫‪y‬‬ ‫‪∑ zi‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ i =81‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪i =1‬‬
‫‪i‬‬
‫‪∂ξ‬‬ ‫‪i =1‬‬ ‫‪∂ξ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺸﮑﻞ روﺑﺮو ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪∂Ni‬‬
‫‪J = ∑ xi‬‬ ‫∑‬ ‫‪y‬‬ ‫∑‬ ‫‪z‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ i =1‬‬ ‫‪∂η‬‬ ‫‪i =1‬‬
‫‪i‬‬
‫‪∂η‬‬ ‫‪i =1‬‬
‫‪i‬‬
‫‪∂η‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ l‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺸﺘﻘﺎت ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫‪8‬‬ ‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪∂N i‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪∂Ni‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∑ xi‬‬ ‫∑‬ ‫‪y‬‬ ‫∑‬ ‫‪z‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد از‪:‬‬
‫‪ i =1‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪∂ζ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬

‫‪ l‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪∂Ni ∂x‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬

‫ژاﮐﻮﺑﯿﻦ ﺑﺮاي ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂x ‬‬ ‫‪ ∂ξ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫∂‬‫‪N‬‬ ‫∂‬‫‪y‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺸﺘﻘﺎت ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫‪i‬‬

‫‪ ∂N ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∂Ni ∂z ‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﮐﻠﯽ‬ ‫‪ i‬‬ ‫‪‬‬ ‫∂‬‫‪N‬‬ ‫‪i ‬‬ ‫‪B i = LN i = ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫=‬ ‫‪J‬‬ ‫‪−1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫∂‬ ‫∂‬ ‫‪η‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫∂‬ ‫‪N‬‬ ‫∂‬ ‫‪z‬‬ ‫∂‬‫‪N‬‬ ‫∂‬‫‪y‬‬‫‪‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺸﺘﻘﺎت اﯾﻦ ﺗﻮاﺑﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪ ∂Ni ‬‬ ‫‪∂Ni ∂z‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∂Ni ∂x‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت‬ ‫‪ ∂z ‬‬ ‫‪ ∂ζ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ ‪۵١‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂Ni ∂y ∂Ni ∂x‬‬ ‫‪0 ‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ‬

‫‪ l‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ‪ B‬ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪:‬‬

‫‪+1‬‬ ‫‪+1‬‬ ‫‪+1‬‬
‫= ‪ke‬‬ ‫∫‬ ‫∫ = ‪B cBdA‬‬ ‫∫ ∫‬ ‫‪B T cB det[ J ]dξ dη dζ‬‬
‫‪T‬‬
‫‪−1‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪−1‬‬
‫‪Ve‬‬

‫‪ l‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ رﻓﺘﺎر ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ ﺑﺎ ﻧﺎم ‪ c‬ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﯿﺘﻮان از روش ﻧﻘﺎط ﮔﻮس اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪+1 +1 +1‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪l‬‬

‫∫= ‪I‬‬ ‫∫∫‬ ‫) ‪f (ξ ,η )dξdη = ∑∑∑ wi w j wk f (ξ i ,η j , ζ j‬‬
‫‪−1 −1 −1‬‬
‫‪i =1 j =1 k =1‬‬

‫‪ l‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻌﺎدل ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺣﺠﻤﯽ و ﺳﻄﺤﯽ ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‬
‫‪۵٢‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪادي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﯾﮏ ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬

‫‪8‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ l‬ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﻬﺎي ﺳﺨﺘﯽ‬
‫‪4‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺪادي اﻟﻤﺎن ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اﻟﻤﺎن ﺷﺶ وﺟﻬﯽ را ﺑﺪﺳﺖ آورد‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪4‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ l‬در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﯾﮏ اﻟﻤﺎن ﺷﺶ‬
‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫وﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ اﻟﻤﺎن ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪3‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪۵٣‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪادي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﯾﮏ ﺷﺶ وﺟﻬﯽ‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ l‬در اﯾﻨﺠﺎ ﯾﮏ ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﭼﻬﺎروﺟﻬﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Break into three‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪۵۴‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪6‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪ -‬اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬

‫‪ l‬ﺑﺮاي ﺟﺰء ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺎ ده ﮔﺮه )درﺟﻪ دو‪ ،‬ﻣﺮﺑﻊ ‪ (Quadratic‬ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ را ﻣﯿﺘﻮان‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪Ni = (2 Li -1)Li‬‬ ‫‪for corner nodes i = 1,2,3,4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪N5 = 4 L2 L3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪N6 = 4 L1 L3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪9‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪N7 = 4 L1 L2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ for mid-edge nodes‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪N8 = 4 L1 L4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪N9 = 4 L2 L4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪‬‬
‫‪N10 = 4 L3 L4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬

‫‪۵۵‬‬
 ‫اﺟﺰاي ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ اﺟﺰاي ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬-

‫( ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﭼﻨﯿﻦ‬cubic ‫ ﻣﮑﻌﺐ‬،‫ و ﺑﺮاي ﺟﺰء ﭼﻬﺎر وﺟﻬﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﺴﺖ ﮔﺮه )درﺟﻪ ﺳﻪ‬l
Ni = 1 (3L − 1)(3L − 2)L for corner nodes i = 1,2,3,4
:‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺸﻮد‬
2 i i i

N5 = 92 (3L1 − 1)L1 L3 N11 = 92 (3 L1 − 1)L1L4 

N6 = 92 (3L3 − 1)L1 L3 N12 = 92 (3L4 − 1)L1 L4  4

N7 = 92 (3L1 − 1)L1 L2 N13 = 92 (3L2 − 1)L2 L4  12
14
 for edge nodes
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

N8 = 92 (3L2 − 1)L1 L2 N14 = 92 (3L4 − 1)L2 L4  20 13

N9 = 92 (3L2 − 1)L2 L3 N15 = 92 (3L3 − 1)L3 L4  11 16 2

 7
8
N10 = 92 (3L3 − 1)L2 L3 N16 = 92 (3L4 − 1)L3 L4  17
19 9
N17 = 27 L2 L3 L4  1 5 18 15
N18 = 27 L1 L2 L3 
 5 10
 for center surface nodes
N19 = 27 L1 L3 L4 
6 3
۵۶ N20 = 27 L1 L2 L4 
 ‫اﺟﺰاي ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬-

(-1, -1, 1)5 15 8(-1, 1, 1)

16
‫ ﺑﺮاي ﺟﺰء ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﺴﺖ ﮔﺮه )ﻣﺮﺑﻊ‬l 14
13
‫( ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬tri-quadratic ‫ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ‬ (1, -1, 1)6
7 (1, 1, 1)
19
20 η
:‫ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺸﻮد‬
17 18
(-1,-1,-1)1
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

11(-1,0,-1) 4(-1, 1, -1)

12(0-1,-1)
10(0,1,-1)
N j = 18 (1 + ξ jξ )(1 + η jη )(1 + ς jς )(ξ jξ + η jη + ς iς − 2)
(1, -1, -1)2
for corner nodes j = 1,  , 8 9(1,0,-1) 3(1, 1, -1)
ξ
N j = (1 − ξ )(1 + η jη )(1 + ς jς )
1
4
2
for mid-side nodes j = 10,12,14,16
N j = 14 (1 − η 2 )(1 + ξ jξ )(1 + ς jς ) for mid-side nodes j = 9,11,13,15
N j = 14 (1 − ς 2 )(1 + ξ jξ )(1 + η jη ) for mid-side nodes j = 17,18,19, 20
۵٧
 ‫اﺟﺰاي ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ اﺟﺰاي ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬-

‫( ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ را ﻣﯿﺘﻮان‬tri-cubic ‫ ﮔﺮه )ﻣﮑﻌﺐ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ‬32 ‫ و ﺑﺮاي ﺟﺰء ﺷﺶ وﺟﻬﯽ ﺑﺎ‬l
:‫ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‬
Nj = 1
64 (1 + ξ jξ )(1 + η jη )(1 + ς jς )(9ξ 2 + 9η 2 + 9ς 2 − 19)
ζ
for corner nodes j = 1,  , 8
Nj = 9
64 (1 − ξ 2 )(1 + 9ξ jξ )(1 + η jη )(1 + ς jς )
for side nodes with ξ j = ± 13 ,η j = ±1 and ς j = ±1
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

Nj = 9
64 (1 − η 2 )(1 + 9η jη )(1 + ξ jξ )(1 + ς jς ) η

for side nodes with η j = ± 13 , ξ j = ±1 and ς j = ±1

Nj = 9
64 (1 − ς 2 )(1 + 9ς jς )(1 + ξ jξ )(1 + η jη )
for side nodes with ς j = ± 13 , ξ j = ±1 and η j = ±1
ξ
۵٨
 ‫اﺟﺰاي ﺑﺎ درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪ -‬اﺟﺰاي ﺑﺎ اﺿﻼع ﻣﻨﺤﻨﯽ‬

‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪9‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ l‬ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﺑﺮدن ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ از‬
‫‪8‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2‬‬ ‫درﺟﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﯿﺘﻮان اﺟﺰاي ﺑﺎ‬
‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪5‬‬
‫اﺿﻼع ﻣﻨﺤﻨﯽ را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ l‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮاي اﺟﺰاي درﺟﻪ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ζ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دو‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﺟﺰء در ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫‪9‬‬
‫‪2‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪11‬‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ و در ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫‪1‬‬ ‫‪14 11‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪14‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫‪12‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪12‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪η‬‬ ‫اﺳﺖ‬
‫‪13‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪5‬‬
‫‪۵٩‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ξ‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪8‬‬