Cadangan Jawapan
BAB 11 KEIMUNAN MANUSIA
Praktis Formatif 11.1
1 Keimunan ialah keupayaan badan untuk melawan
jangkitan penyakit yang disebabkan oleh patogen
atau sebarang bendasing, melalui serangan
spesifik terhadap patogen tersebut.
2 Kulit merupakan pelindung fizikal yang dapat
menghalang kemasukan patogen. pH kulit yang
berada antara julat 3 hingga 5 menyediakan satu
persekitaran berasid yang tidak sesuai untuk
pertumbuhan mikrob.
3 Sel fagosit menjalankan proses fagositosis dengan
mengepung, memerangkap dan mencernakan
patogen.
4 Antigen ialah bahan asing yang berjaya memasuki
badan. Antigen biasanya merupakan molekul
protein yang wujud pada dinding atau membran luar
patogen. Antibodi ialah protein yang dihasilkan oleh
limfosit yang akan bertindak untuk memusnahkan
antigen tersebut.
Praktis Formatif 11.2
1 Keimunan pasif buatan. Badan tidak menghasilkan
antibodinya sendiri, maka keimunan ini tidak
kekal lama dan hanya memberikan perlindungan
sementara.
2 Suntikan antiserum terhadap bisa ular memberikan
perlindungan segera tetapi untuk jangka masa yang
pendek sahaja. Keimunan yang diperolehi adalah
serta-merta selepas suntikan diberi.
3 Tempoh keimunan bagi keimunan pasif buatan
adalah lebih singkat daripada keimunan aktif
buatan.
4 Imunisasi membantu menguatkan sistem keimunan
dengan merangsang sel pertahanan badan dan
seterusnya melindungi kita daripada kemungkinan
berlaku komplikasi yang akan mengancam nyawa.
Maka, adalah sangat disyorkan agar kita mematuhi
dan melengkapkan rancangan imunisasi seawal
mungkin mengikut jadual yang telah disyorkan.
Praktis Formatif 11.3
1 AIDS ialah sindrom kurang daya tahan penyakit.
2 Virus HIV menyerang dan melumpuhkan sistem
keimunan seseorang yang dijangkiti virus ini. Virus
HIV menyerang dan memusnahkan sel limfosit
yang berfungsi memusnahkan mikroorganisma
patogen. Ini boleh menyebabkan individu tersebut
menghidap penyakit AIDS atau sindrom kurang
daya tahan. Sistem keimunan pesakit menjadi
lemah sehingga badannya tidak mempunyai
keupayaan untuk menentang penyakit yang
pada kebiasaannya tidak menjangkiti orang yang
mempunyai sistem keimunan yang sihat.
3 Seseorang yang mula-mula dijangkiti oleh virus HIV
merupakan seorang pembawa virus HIV dan beliau
mungkin tidak menunjukkan sebarang gejala untuk
jangka masa lebih kurang 10 tahun. Individu ini
hanya menghidap penyakit AIDS sekiranya sistem
keimunannya menjadi lemah dan kurang daya
tahan terhadap penyakit yang pada kebiasaannya
tidak membahayakan. Contoh penyakit yang
boleh membawa maut kepada seseorang
penghidap AIDS ialah penyakit pneumonia. Oleh
itu, seseorang yang dijangkiti virus HIV tidak
semestinya menghidap penyakit AIDS selagi sistem
keimunannya masih kuat dan tidak dilumpuhkan
oleh virus HIV.
4 Penyakit AIDS dapat dicegah dengan menghindari
aktiviti-aktiviti berisiko seperti hubungan seks
yang tidak dilindungi dengan individu yang
berkemungkinan dijangkiti, berkongsi jarum
tercemar yang digunakan untuk menyuntik dadah
atau dakwat tatu atau menerima pemindahan darah
yang tercemar dengan virus HIV.
Biologi Tingkatan 4 1
Praktis Sumatif
aras11
antibodi aras antibodi
dalam darah dalam darah
1 Individu tersebut mesti diberi suntikan serum yang
mengandungi antibodi yang boleh melawan toksin
yang terdapat dalam bisa ular tersebut.
aras keimunan aras keimunan
2 Melalui plasenta ibu kepada fetus dalam
kandungannya atau melalui susu ibu bagi ibu yang
menyusu anaknya. masa masa
(minggu) suntikan (minggu)
3 (a) Keimunan pasif semula jadi
suntikan
suntikan suntikan kedua
kedua
pertamaantibodi dapat meresap dari
(b) Melalui plasenta, pertama
Individu
ibu ke fetus. Apabila X memasuki fetus,
antibodi Individu Y
antibodi tersebut akan bertindak terhadap (ii) • Individu X: Suntikan kedua diperlukan
patogen. Ini memberikan keimunan bagi untuk meningkatkan kuantiti antibodi
fetus dan menghalang fetus daripada diserang melepasi aras keimunan kerana kuantiti
penyakit. antibodi semakin berkurangan dan jatuh
4 (a) (i) X : Keimunan pasif buatan ke bawah aras keimunan selepas satu
Y : Keimunan aktif buatan tempoh tertentu.
• Individu Y: Suntikan kedua diperlukan
(ii) X : Antiserum untuk merangsang penghasilan antibodi
Y : Vaksin yang lebih supaya melepasi aras
(iii) Antiserum ialah plasma darah yang keimunan kerana suntikan pertama tidak
mengandungi antibodi atau antitoksin bagi mencukupi untuk individu mencapai
sesuatu penyakit. Vaksin ialah antigen aras keimunan yang dikehendaki.
yang mati atau telah dilemahkan yang
(iii) • Kesan keimunan yang diperolehi
disuntik ke dalam badan seseorang untuk
individu X adalah serta-merta manakala
merangsang sistem keimunannya untuk
kesan keimunan yang diperolehi
menghasilkan keimunan yang dikehendaki.
individu Y adalah lambat.
(b) (i) • Tempoh keimunan bagi individu X
aras antibodi aras antibodi
selepas mencapai aras keimunan
dalam darah dalam darah bersifat sementara manakala bagi
individu Y kekal lama.

aras keimunan Soalan Esei aras keimunan

5 (a) Dalam individu X, limfosit dirangsang untuk

masa menghasilkan antibodi
masayang memusnahkan
(minggu) antigen. Sel
suntikan memori kekal dalam badan.
(minggu)
suntikan
suntikan suntikanIndividu
kedua X memperoleh keimunan aktif semula
kedua
pertama pertamajadi dan berupaya melawan penyakit tersebut
Individu X pada masaY akan datang.
Individu

2 Biologi Tingkatan 4
 (b) Ampaian yang disuntikkan kepada individu Y Paku berkarat yang dipijak oleh
ialah vaksin. Vaksin merupakan patogen yang Aziman mungkin mengandungi
dilemahkan untuk merangsang limfosit bagi bakteria Clostridium tetani
menghasilkan antibodi. Individu Y memperoleh yang menyebabkan penyakit
keimunan aktif buatan dan mempunyai penyakit tetanus (kancing gigi).
keimunan terhadap penyakit campak.
• O
leh sebab antibodi bagi penyakit
6 (a) • Bayi yang baru dilahirkan perlu menerima tetanus sudah sedia ada dalam
imunisasi berdasarkan Rancangan antitetanus, maka antibodi tersebut
Imunisasi kerana pada peringkat boleh bertindak dengan segera
fetus, bayi tidak menerima keimunan terhadap bakteria tersebut.
terhadap sesetengah penyakit daripada • S
istem keimunan badan tidak perlu
ibunya (keimunan pasif semula jadi). dirangsang untuk menghasilkan antibodi
• Juga selepas mencapai umur 6 bulan, terhadap penyakit tersebut.
keimunan pasif semula jadi semakin • O
leh itu, keimunan yang diperolehi oleh
merosot. Aziman dikenali sebagai keimunan pasif
• Tambahan pula, bayi akan terdedah buatan.
kepada pelbagai jenis penyakit berjangkit, • S
untikan antiserum dapat
misalnya penyakit campak. Bayi tidak menyelamatkan Aziman dengan segera
berupaya melawan jangkitan kerana berbanding dengan pengimunan yang
tidak mempunyai keimunan terhadap mengambil masa yang terlalu lama
penyakit tersebut. untuk merangsang sistem keimunan
• Oleh itu, bayi perlu diberi suntikan badan menghasilkan kuantiti antibodi
imunisasi untuk membolehkannya yang dikehendaki.
memperolehi keimunan terhadap (c) • Virus HIV menyerang dan melumpuhkan
penyakit tersebut. sistem keimunan (sel limfosit), menjadikan
(b) (i) Satu dos suntikan cukup untuk badan manusia tidak mempunyai
merangsang sistem keimunan badan keupayaan untuk menentang penyakit.
supaya menghasilkan kepekatan antibodi • Bakteria, yis, parasit dan virus yang
melebihi aras keimunan dan kekal pada kebiasaannya tidak menyebabkan
sepanjang hayat untuk mencegah penyakit yang serius dalam seseorang
jangkitan. yang mempunyai sistem keimunan yang
sihat boleh membahayakan dan membawa
(ii) Sinti mungkin akan dijangkiti penyakit maut kepada seseorang yang menghidap
hepatitis B sekiranya terdedah kepada penyakit AIDS.
virus hepatitis B kerana paras antibodi
dalam badannya belum mencapai • Ini adalah kerana virus HIV menyerang
kepekatan yang diperlukan untuk dan memusnahkan sel yang pada
memberi perlindungan daripada penyakit permukaannya mempunyai molekul CD4,
itu sepenuhnya. misalnya sel limfosit T. Limfosit T berfungsi
memusnahkan mikroorganisma patogen.
(iii) • Untuk rawatan segera, Aziman perlu Limfosit T ini merupakan sel perumah
diberikan suntikan antitetanus dengan bagi virus HIV. Semasa jangkitan, virus
serta-merta. Antitetanus mengandungi HIV akan melekatkan diri pada membran
antibodi yang boleh melawan penyakit plasma limfosit T dan seterusnya membina
tetanus.

Biologi Tingkatan 4 3
 bahan genetik DNA virus.
• DNA virus akan memasuki nukleus limfosit
T dan bergabung dengan DNA limfosit T
untuk menjadi sebahagian daripada DNA
limfosit T.
• Di dalam limfosit T, virus HIV akan
bereplikasi untuk menghasilkan populasi
virus HIV baharu yang akan menyerang
sel limfosit T yang lain. Dengan cara itu,
virus HIV melumpuhkan sistem keimunan
seseorang yang dijangkiti.
Sudut Pengayaan
7 Sekiranya antibiotik yang diberi tidak habis
dimakan, bakteria yang tidak dibunuh akan
4 Biologi Tingkatan 4
menjadi imun terhadap antibiotik tersebut. Ini
akan menghasilkan strain bakteria yang imun
terhadap antibiotik. Strain bakteria ini membiak
dengan cepat dan antibiotik yang sedia ada tidak
dapat membunuh strain bakteria ini lagi. Maka jika
dijangkiti, rawatan dengan antibiotik yang sedia ada
tidak lagi berkesan dan sistem imun mungkin tidak
dapat melawan strain bakteria yang baharu ini.
8 • Mencuci tangan dengan antiseptik
selepas menziarah
• Menutup mulut dengan topeng mulut ketika
bercakap dengan pesakit
• Elakkan daripada menyentuh peralatan hospital