You are on page 1of 3

Cộng đồng người Maya hiện nay không chú trọng nhiều đến b'ak'tun 13.

[28] Mặc dù, Lịch chu kỳ vẫn được vài nhóm người Maya trên cao
nguyên Guatemala sử dụng, nhưng cách tính lịch Long Count này đã
được xem như là một sử dụng độc nhất bởi người Maya cổ đại mà các
nhà khảo cổ vừa chỉ mới khám phá gần đây.[29] Một bô lão người Maya
là Apolinario Chile Pixtun và nhà khảo cổ học người México là ông
Guillermo Bernal đều nhấn mạnh rằng "ngày tận thế" là một khái niệm
của phương Tây, nó có rất ít hoặc chẳng có ảnh hưởng gì với đức tin của
người Maya. Bernal nghĩ rằng ý tưởng đó đã được người phương Tây
gán ghép cho người Maya bởi vì những chuyện hoang đường của họ
đang dần "cạn kiệt".[28][30] Nhà khảo cổ học người Maya, Jose Huchm
nói: "nếu giả sử tôi đi đến những cộng đồng nói tiếng Maya và hỏi họ
những gì sẽ xảy ra trong năm 2012, họ sẽ chẳng có bất kỳ một ý kiến
nào. Thế giới sẽ chấm hết? Họ sẽ chẳng thèm tin bạn đâu. Chúng tôi có
nhiều mối bận tâm thực sự ở hiện tại, như là mưa chẳng hạn".[28]

Chẳng có gì là chắc chắn chứng minh người Maya cổ đại đã quan trọng
hóa b'ak'tun 13.[31] Hầu hết các sử liệu chính xác từ các bảng khắc ghi
chép của người Maya cổ đại để lại không có tuyên bố nào hàm ý dự
đoán hay tiên tri.[31] Tuy vậy, có 2 chỗ trong sử liệu của người Maya có
thể có đề cập đến sự kết thúc của b'ak'tun thứ 13, đó là: Đài tưởng niệm
Tortuguero 6 và the Chilam Balam.[32][33][34]

Tortuguero
Khu di tích khảo cổ Tortuguero nằm ở cực Nam Tabasco-México có từ
thế kỷ thứ VII, bao gồm hàng loạt các chữ khắc trên bia chủ yếu là để
vinh danh vị vua đương thời là Bahlam Ajaw. Một dòng chữ trên đài
tưởng niệm Tortuguero 6 có liên quan đến b'ak'tun 13. Nó đã bị xóa đi
một phần, Sven Gronemeyer và Barbara MacLeod đã đưa ra bản dịch
hoàn chỉnh nhất:
tzuhtzjo:m uy-u:xlaju:n pik
chan ajaw u:x uni:w
uhto:m il[?]
ye'ni/ye:n bolon yokte'
ta chak joyaj
Sẽ hoàn tất xong b'ak'tun thứ 13.
là 4 Ajaw 3 K'ank'in
và một 'hiện tượng' sẽ xảy ra [?].
Đó là sự xuất hiện của thần B'olon-Yokte'
trong một "sự tấn phong" vĩ đại.[35]

Hình thần Bolon Yokte' K'uh vẽ trên lọ - Đài tưởng niệm Tortuguero
liên quan đến sự kết thúc của b'ak'tun 13 với sự xuất hiện của vị thần này
Rất ít điều được biết về thần Bolon Yokte. Theo một bài viết của nhà
Maya học Markus Eberl và Christian Prager trong Báo cáo nhân chủng
học, tên của ông bao gồm các yếu tố: "số chín", 'te-OK '(vẫn có giải
nghĩa của chữ này), và "thần ". Sự rắc rối của những chữ khắc quá xưa
này cho thấy đây là một vị thần rất cổ và những chữ này không giống
với những tài liệu sao chép hiện có.[36] B'olon-Yokte cũng xuất hiện
trong các bảng khắc khác được tìm thấy tại Palenque, Usumacinta; và La
Mar và được miêu tả như là một vị thần của xung đột, chiến tranh và địa
ngục. Trong một tấm bia, thần B'olon-Yokte được trang trí với một sợi
dây quanh cổ, và trong một tấm bia khác thì với túi hương, cả hai vật
này đều là vật cúng tế trong các dịp tất niên.[37]
Dựa trên những quan sát các nghi thức hiện đại của người Maya,
Gronemeyer và MacLeod đã xác nhận là tấm bia đề cập đến một lễ kỷ
niệm, trong đó một người đóng vai 'K'uh Bolon Yokte' sẽ mặc lễ phục và
diễu hành quanh một khu vực.[38] Gronemeyer và MacLeod nhấn mạnh
sự liên hệ giữa Bolon Yokte 'K'uh với b'ak'tun thứ 13 trong tấm bia này
dường như là rất quan trọng. Lễ kỉ niệm này sẽ khác những buổi lễ
thông thường, chẳng hạn như dựng nhiều tấm bia, đốt hương trầm v,v.
Gronemeyer và MacLeod cũng khẳng định sự kiện này được lên kế
hoạch dành cho năm 2012 chứ không phải cho thế kỷ XVII.[39]

Những ngày sau b'ak'tun thứ 13


Những bản thảo của người Maya đôi khi cũng đề cập đến việc dự đoán
các sự kiện xảy ra trong tương lai hoặc đánh dấu những lễ kỷ niệm ở
những ngày sau b'ak'tun thứ 13. Trên tấm khắc phía tây của đền Temple
of Inscriptions (tiếng Việt: Đền của những câu khắc) ở Palenque, một
phần của văn bản này đề cập đến tương lai ở chu kỳ thứ 80 của vòng lịch
52 năm tính từ lễ lên ngôi của vua K'inich Janaab' Pakal. Lễ lên ngôi của
vua Pakal xảy ra vào ngày 9.9.2.4.8, tương đương với ngày 27 tháng 7
năm công nguyên 615 theo lịch Gregorius đón trước. Dòng chữ bắt đầu
với ngày sinh của Pakal 9.8.9.13.0 (ngày 24 tháng 3, năm công nguyên
603) và sau đó cộng thêm vào ngày này các số 10.11.10.5.8,[40] tương
đương với ngày 21 tháng 10, năm công nguyên 4772, tức 4.000 năm sau
thời đại của vua Pakal.[25][40][41]

Một ví dụ khác là trên bia số 1 tại Coba, một ngày


13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.0.0.0.0,
tức 20 lần đơn vị b'ak'tun, tương đương 4,134105 × 1028 (41x1027) năm
trong tương lai,[26] hay cũng có thể là trong quá khứ.[42] Ngày này gấp
3x1018 lần tuổi của vũ trụ đã được xác định bởi các nhà vũ trụ học.

You might also like