K1 PLS K1

ADN.1. PODSTAWOWE POJĘCIA

POLIMERYZACJA - proces zachodzący jednostopniowo bez wydzielania małocząsteczkowych

produktów ubocznych i bez przegrupowania atomów monomeru.

POLIMERY - substancja stanowiąca sekwencje jednego lub kilku rodzajów monomeru.

- elastomery - odkształcane za pomocą nieznacznej siły

-wulkanizujące - kauczuk, ulegają procesowi sieciowania

-nie wulkanizujące- mają strukturę amor czna, przetwarzane tak samo jak termoplasty

- plastomery - w celu odkształcenia potrzebne jest duże natężenie

-termoplastyczne- przetwarzane wielokrotnie, nie mają wolnych grup funkcyjnych,

przetwarzane wielokrotnie (•amor czne-łańcuchy porozrzucane w różnych kierunkach;
•semikrystaliczne- uporządkowane, podczas przetwórstwa zmienią postać na amor czną, mają
dłuższy proces przetwórstwa )
-utwardzalne- przetwarzane raz, mają wolne grupy funkcyjne, mają strukturę sztywno
usieciowaną (•termoutwardzalne-utwardzane za pomocą wysokiej temperatury;
•chemoutwardzalne-utwardzalne za pomocą środka sieciującego )

POLIKONDENSACJA - proces zachodzący wielostopniowo z wydzielaniem małocząsteczkowych

produktów ubocznych (woda, chlor, alkohol)

POLIADDYCJA - proces zachodzący wielostopniowo bez wydzielania małocząsteczkowych

produktów ubocznych i z przegrupowaniem atomów substratów.

MONOMERY - (substraty) związek chemiczny o małej masie cząsteczkowej, zdolne do polireakcji,

łączą się z makrocząsteczkami budując tworzywo z przedrostkiem poli- (np. Polietylen)

KOPOLIMER - rodzaj polimeru, charakteryzuje się tym, że jego łańcuch posiada co najmniej dwa
rodzaje merów.

MATERIAŁ POLIMEROWY- jest to polimer (jako związek wielocząsteczkowy)+dodatek (środek

pomocniczy)

DODATKI - są to środki pomocnicze mające udoskonalić i nadać chcianych właściwości

materiałom polimerowym.

- stabilizatory - zapobiegają rozkładowi materiałowi polimerowego

- środki smarujące - zmniejszają lepkość podczas formowania i zwiększają przyczepność

polimeru do gorących powierzchni maszyn

- środki antystatyczne -

- środki tiksotropujące -

- antypireny- zmniejszają palność materiału

- środki barwiące - nadają koloryt

- porofory - pozwalają na spienianie tworzyw

- napełniacze - otrzymujemy wzmocniony materiał, zwiększenie wytrzymałości

- plasty katory (zmiękczacze) - zwiększają odległości pomiędzy łańcuchami tworząc

ruchliwość makrocząsteczkową.

WTRYSKIWANIE - polega na wyciśnięciu części uplastycznionego w cylindrze tworzywa do formy

zamkniętej, chłodzonej (dla tworzyw termoplastycznych) lub ogrzewanej (dla tworzyw
termoutwardzalnych), zestaleniu tworzywa i na wyjęciu wypraski.

fi
fi
fi
fi
K1 PLS K1

ADN.2. ZASADA PROCESU WTRYSKIWANIA RÓŻNYCH TYPÓW TWORZYW SZTUCZNYCH

WTRYSKIWANIE jest procesem cyklicznym, w którym materiał wyjściowy w postaci granulek lub
krajanki, podany z pojemnika do nagrzanego cylindra, uplastycznia się i następnie wtryskiwany
jest przez dyszę i tuleje wlewka do gniazda formującego. Tworzywa zestala się w nim, następnie
usuwane z formy postaci gotowej wypraski, po czym cykl procesu rozpoczyna się na nowo.

WTRYSKIWANIE TWORZYW TERMOUTWARDZALNYCH I GUMY

- tworzywo jest transportowane i dozowane przez ślimak

- Cylinder wtryskowy jest ogrzewany wodą do temperatury 60-90

- Usieciowanie tworzywa następuje dopiero w gorącej formie wtryskowej o temp.180

WTRYSKIWANIE ŻYWICY I KAUCZUKÓW UTWARDZALNYCH

- doprowadzane są przez małe pompy i urządzenia mieszające do cylindra wtryskowego

- Przyspieszone sieciowanie odbywa się w gorącej formie wtryskowej

ADN.3. BUDOWA KLASYCZNEJ WTRYSKARKI

w budowie wyróżniamy 4 układy: uplastyczniający, narzędziowy, napędowy, sterujący

ADN.4. RODZAJE UKŁADÓW UPLASYCZNIAJĄCYCH STOSOWANYCH W PRZETWÓRSTWIE

TWORZYW SZTUCZNYCH

Uplastycznienie obejmuje przejście w stan stały materiały na stan plastyczny aż w końcu w stan
ciekły.

UKŁAD UPLASTYCZNIAJĄCY OBEJMUJE:

-układy ślimakowe - jedno lub wieloślimakowe

-układy nieślimakowe- tłokowe lub tarczowe

-układy mieszane - ślimakowo- tłokowe

K1 PLS K1

ADN.5. CYKL PROCESU WTRYSKIWANIA

1. ZAMKNIĘCIE FORMY

2. DOJAZD AGREGATU DO FORMY I WTRYSK- dosunięcie cylindra wtryskowego do formy tak

aby dysza cylindra zetknęła się z tuleją wtryskową formy i wtryśnięcie uplastycznionego
tworzywa

3. DOCISK

4. ZESTALENIE WYPRASKI

5. ODJAZD AGREGATU, WZIĘCIE NOWEGO TWORZYWA I UPLASTYCZNIENIE GO

6. OTWARCIE FORMY I WYJĘCIE WYPRASKI

ADN.6. PODSTAWOWE PARAMETRY PROCESU WTRYSKIWANIA

Dobór parametrów zależy od: • kształtu i wielkości wypraski •rodzaju i właściwości użytego
tworzywa •sprawności pracy wtryskarki •konstrukcji formy

- Temperatura - zależy od rodzaju przetwarzanego tworzywa, ale także od temperatury formy,

ciśnienia ślimaka/tłoka wtryskowego i szybkości wtrysku. Temperatura formy wpływa na jakość
powierzchni i szybkość skurczu.

- Czas wtrysku - zależy od wydajności uplastyczniania, temperatury wtrysku, ciśnienia i

szybkości wtrysku

- Ciśnienie; •zewnętrzne - na czole ślimaka w trakcie wtryskiwania

•wewnętrzne - w formie w trakcie wtrysku ( 25%-75% ciśnienia zewnętrznego)

ADN.7. PRZYKŁADY WYROBÓW WYTWARZANYCH METODĄ WTRYSKIWANIA

-zabawki -ochraniacze -niektóre części samochodowe -obudowy np. Telefonów