HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

HỆ CHẤT LƯỢNG CAO

SỰ CHUẨN BỊ VÀ QUÁ TRÌNH ĐẤU

TRANH CỦA QUÂN DÂN HÀ NỘI TRONG
CHIẾN DỊCH HÀ NỘI – ĐIỆN BIÊN PHỦ
TRÊN KHÔNG

Lớp: K24CLC-NHA
Danh sách nhóm: Hoàng Minh Ngọc (NT)
Phạm Thị Khánh Huyền
Nguyễn Thị Hồng Khánh
Vũ Bảo Linh
Võ Lam My

HÀ NỘI – 10/2022
 SỰ CHUẨN BỊ VÀ QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH CỦA QUÂN
DÂN HÀ NỘI TRONG CHIẾN DỊCH HÀ NỘI - ĐIỆN BIÊN
PHỦ TRÊN KHÔNG
 
Tóm tắt:
“Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” là một trong những chiến thắng vĩ đại của
dân tộc Việt Nam ở thế kỷ 20, nó khẳng định chân lý “Không có gì quý hơn độc
lập tự do” của Bác Hồ. Với thắng lợi này, quân và dân ta đã viết tiếp những
trang sử vàng chiến công chói lọi trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân
tộc Việt Nam. Chiến thắng này đã để lại những bài học quý giá để con người
Việt Nam có thể kế thừa và phát huy. Việc nghiên cứu đề tài “Sự chuẩn bị và
quá trình đấu tranh của quân dân Hà Nội trong chiến dịch Hà Nội – Điện Biên
Phủ trên không” giúp sinh viên có thêm kiến thức về lịch sử của đất nước đặc
biệt là về chiến thắng vẻ vang tại đất Thủ Đô. Đồng thời giúp sinh viên học hỏi
được những kinh nghiệm đáng quý mà cha ông ta đã để lại, từ đó có thể học tập
và cải thiện bản thân cũng như khồn quên đi cội nguồn của mình. Phương pháp
nghiên cứu chủ yếu của đề tài là phương pháp phân loại và hệ thống hoá lý
thuyết, phương pháp lịch sử. Bài nghiên cứu đã làm rõ Nghệ thuật quân sự của
quân dân ta, ý nghĩa cuộc chiến và làm rõ bài học kinh nghiệm về quân sự cha
ông để lại. Từ đó thấy được những bài học dành cho thế hệ trẻ trong việc rèn
luyện bản thân để phát triển đất nước.
Từ khoá: Trực diện, Công phu, Ưu việt, Chủ động, Nhạy bén

GIỚI THIỆU
Cựu thủ tướng Australia đã khẳng định: “Nhân dân Việt Nam đã đấu tranh
không chỉ cho riêng họ, mà còn cho cả thế giới. Thắng lợi của người Việt Nam là thắng
lợi của lý tưởng cao đẹp nhất của thời đại ngày nay!”. Tinh thần ấy, ý chí ấy trong
những ngày cuối tháng 12 năm 1972 được nuôi dưỡng, phát huy đến độ rực rỡ, mà cho
đến bây giờ, 50 năm sau nhìn lại, chúng ta càng thấy tự hào về ý nghĩa của chiến công
oanh liệt “Hà Nội - Điện Biên phủ trên không”. Đất nước ta đã giành thắng lợi to lớn,
toàn diện, buộc Mỹ phải chấp nhận mọi điều khoản của Hiệp định Pari về “Chấm dứt
chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, phải thực hiện tôn trọng độc lập chủ quyền và
toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, phải rút hết quân Mỹ về nước”. Chiến thắng này không
chỉ thể hiện đường lối chính trị, quân sự đúng đắn của Đảng, của chân lý “Không có gì
quý hơn độc lập tự do” và chế độ XHCN ưu việt của nhân dân ta, mà còn là sự kết hợp
hài hòa giữa cách mạng và khoa học, giữa dám đánh và biết đánh, giữa ý chí kiên định,
bản lĩnh vững vàng với năng lực lãnh đạo tài giỏi của cán bộ các cấp, giữa khí phách
anh hùng và tài trí tuyệt vời của người chiến sĩ. 
Điểm mới trong thắng lợi của “Điện Biên Phủ trên không 1972” mang tầm vóc
thời đại là sự kế thừa và phát triển truyền thống nghệ thuật quân sự Việt Nam trong thời
đại mới - thời đại Hồ Chí Minh; xứng đáng là một đỉnh cao chiến thắng của văn hóa
quân sự Việt Nam hiện đại; để chúng ta thực hiện trọn vẹn lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí
Minh: “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào”.
Nhờ vào sự chuẩn bị kỹ càng cả về ý chí tinh thần lẫn lực lượng, vũ khí, tinh thần
chủ động sáng tạo và quá trình đấu tranh quyết đánh quyết thắng của quân dân Hà Nội
trong chiến dịch Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không, đồng thời vận dụng chiến thuật
đánh giặc sáng tạo của Quân đội Nhân dân, dân tộc ta đã làm nên dấu son chói lọi trong
truyền thống chống ngoại xâm. Chiến thắng đó đã trở thành truyền thống vẻ vang và
mềm tin vững chắc trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của bộ đội
Phòng không - Không quân. Qua đó, những bài học kinh nghiệm đã được chắt lọc, vận
dụng phù hợp trong công tác huấn luyện, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt
Nam cách mạng tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong công cuộc
bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Tháng năm qua đi, những dấu tích chiến tranh có thể bị phai
mờ theo quy luật của thời gian, nhưng tầm vóc và ý nghĩa của “Chiến thắng Hà Nội -
Điện Biên Phủ trên không" - chiến thắng của ý chí và trí tuệ Việt Nam vẫn sẽ vĩnh viễn
tồn tại như một mốc son sáng chói mãi ngàn năm.
 NỘI DUNG
Chiến dịch Điện Biên Phủ với chiến thắng "lừng lẫy năm châu, chấn động
địa cầu” (7-5-1954) đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp 9 năm
của quân và dân ta. Từ đó, Điện Biên Phủ trở thành một biểu tượng chói lọi
trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc Việt Nam thời hiện đại. 
Không phải ngẫu nhiên, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, báo
chí và công luận đã mệnh danh chiến thắng của quân, dân ta đối với cuộc tập
kích đường không chiến lược bằng máy bay B52 của chính quyền Richard Nixon
vào Hà Nội, Hải Phòng tháng 12-1972 là Điện Biên Phủ trên không.
Đây là cuộc đụng đầu trực diện, mang ý nghĩa chiến lược của quân và dân
ta với lực lượng không quân chiến lược vô cùng hiện đại và mạnh mẽ của Mỹ.
Những phương tiện chiến tranh tối tân bậc nhất đã thất bại trước sức mạnh to lớn
của ý chí Việt Nam, của nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam. Sức mạnh
ấy một phần được làm nên nhờ quân và dân ta đã bước vào cuộc chiến với tư thế
sẵn sàng quyết chiến, tinh thần cảnh giác, vững vàng về tư tưởng.

1. Hoàn cảnh cuộc chiến

    Vào những năm cuối của thập kỷ 60 và những đầu của thập kỷ 70 thế
kỷ XX, thế và lực của ta trên chiến trường miền Nam Việt Nam thể hiện rõ ưu
thế cho thực hiện thắng lợi sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Mỹ và chính quyền Ngụy Sài Gòn đã có nhiều thay đổi phương kế chiến lược,
nhưng vẫn không thể cứu vãn được tình thế sụp đổ. Sự thách đố lịch sử ở chiến
trường Quảng Trị năm 1971 tưởng như sẽ khôi phục lại vị thế làm chủ chiến
trường, nhưng chúng đã thất bại. Sự ngoan cố của kẻ xâm lược, Mỹ vẫn chưa
chịu thất bại và muốn cứu vớt trong ký kết Hiệp định Pari về Việt Nam có lợi thế
cho chúng. Mỹ đã đẩy tính chất ác liệt của cuộc chiến tranh ở Việt Nam đến đỉnh
cao nhất lúc bấy giờ, thực hiện chiến dịch tiến công bằng pháo đài bay B52 đánh
phá miền Bắc Việt Nam để có hy vọng cuối cùng. Chúng còn huênh hoang về
đưa “ miền Bắc Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá; các phi công B52 dạo mát trên
bầu trời Hà Nội,v.v”. Với tầm nhìn chiến lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự báo
từ trước: “Sớm muộn Đế Quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 ra ném bom Hà Nội rồi có
thua mới chịu thua. Ở Việt Nam Mỹ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua sau
khi thua trên bầu trời Hà Nội”. 

2. Quá trình chuẩn bị của quân dân Việt Nam 

       Sau trận đánh máy bay B-52 không thành công tại Hải Phòng
(16/4/1972), Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam rút ra những nhận
xét rất chính xác: Thứ nhất, khả năng Mỹ sử dụng B-52 đánh lớn vào Hà Nội sẽ
trở thành hiện thực trong một thời gian không xa, do đó, việc rà soát lại các
phương án đánh B-52 bảo vệ Hà Nội và những mục tiêu quan trọng khác càng
trở nên cấp thiết. Thứ hai, muốn bắn hạ được B-52, ta không thể dựa vào những
kinh nghiệm cũ, mà cần phải đi sâu nghiên cứu địch trên tất cả các mặt, nhất là
về chiến thuật, kỹ thuật để tìm ra cách đánh mới phù hợp.
    Đặc biệt, việc tìm ra dải nhiễu B-52 để xác định đúng “mục tiêu B-52”
sẽ trở thành yếu tố then chốt cho kết quả thắng - thua. Thứ ba, việc đến thời điểm
này, chưa có đơn vị tên lửa nào của ta bắn rơi tại chỗ máy bay B-52, cũng như
thắng lợi tạm thời của Mỹ trong trận đánh Hải Phòng vừa qua sẽ khiến địch càng
dễ chủ quan; quân dân ta có thêm điều kiện để giành chiến thắng. Những nhận
xét này đã đặt nền tảng cho một quá trình chuẩn bị khoa học của bộ đội phòng
không Quân đội nhân dân Việt Nam.
    Tại các địa phương, lực lượng dân quân tự vệ được trang bị thêm nhiều
loại súng máy, pháo cao xạ và phương tiện cấp cứu. Hệ thống công sự chiến đấu,
hầm hào ẩn nấp được sửa chữa hoặc xây dựng thêm. Việc sơ tán các kho hàng,
sơ tán nhân dân ở Hà Nội, Hải Phòng được tiến hành khẩn trương. Toàn bộ lực
lượng tham gia chiến dịch phòng không Hà Nội - Hải Phòng bao gồm: 6 trung
đoàn tên lửa phòng không, 4 trung đoàn không quân tiêm kích, 16 trung đoàn và
22 tiểu đoàn pháo phòng không, 4 trung đoàn rađa, 346 đơn vị pháo và súng máy
phòng không của bộ đội địa phương và dân quân tự vệ, dưới sự chỉ huy trực tiếp
của Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân. Có thể khẳng định: kế
hoạch chuẩn bị đánh trả và phòng tránh máy bay B-52 của quân dân Việt Nam
đã được triển khai rất tích cực, chủ động và công phu, vượt ra ngoài những toan
tính của kẻ thù.
     Trên cơ sở dày công nghiên cứu rút kinh nghiệm từ thực tiễn chiến đấu
và những hiểu biết ngày càng nhiều về vũ khí, khí tài, các thủ đoạn hoạt động
của địch, qua một số lần bổ sung, điều chỉnh, đến tháng 9-1972, Quân chủng
Phòng không - Không quân cơ bản hoàn thiện được “Phương án đánh máy bay
B-52”. Ngày 31-10-1972, Quân chủng tổ chức Hội nghị cán bộ để phổ biến, trao
đổi kinh nghiệm cách đánh B-52; sau đó tổ chức huấn luyện cho các kíp chiến
đấu; các cơ quan, đơn vị tiến hành công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây
dựng ý chí quyết tâm cho bộ đội dám đánh, quyết đánh và quyết thắng; đôn đốc,
kiểm tra mọi mặt công tác chuẩn bị đánh trả cuộc tập kích đường không chiến
lược của đế quốc Mỹ. 

3. Quá trình đấu tranh

    Vào hồi 19 giờ 10 phút ngày 18/12/1972, hệ thống ra-đa của ta bắt
được tín hiệu máy bay B-52 địch đầu tiên hướng về Hà Nội, mở đầu đòn tập kích
chiến lược. 19 giờ 15 phút, Bộ Tổng tư lệnh phát lệnh báo động toàn miền Bắc.
Cuộc chiến đấu chính thức bắt đầu. 
    Do phán đoán chính xác âm mưu, hành động của địch, có sự chuẩn bị
sớm từ trước, quân dân ta ở Hà Nội và các địa phương bước vào chiến dịch
phòng không với tinh thần chủ động, bình tĩnh, tự tin. Lúc 20 giờ 13 phút, bộ đội
tên lửa của ta bắn hạ chiếc B-52 đầu tiên của chiến dịch (rơi tại Phù Lỗ, Đông
Anh, Hà Nội). Tin chiến thắng lập tức được truyền đi khắp trận địa. 
    Với quyết tâm “bắn rơi tại chỗ, bắt sống giặc lái B-52, tiến đến đánh
bại hoàn toàn cuộc tập kích của không quân Mỹ”, lực lượng phòng không của ta
tổ chức hiệp đồng chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp đưa nghệ thuật tác
chiến phòng không lên một bước phát triển cao. Các đơn vị ra-đa có nhiều sáng
tạo về kỹ - chiến thuật kịp thời phát hiện cảnh báo sớm mục tiêu B-52. Bộ đội
tên lửa thực hiện cách đánh trong nhiễu đạt hiệu suất cao, là lực lượng chủ yếu
tiêu diệt B-52, tạo nên bất ngờ lớn đối với địch. Các đơn vị không quân tiêm
kích phát huy cách đánh dũng cảm, mưu trí tiêu diệt nhiều máy bay cường kích,
đồng thời bắn rơi cả máy bay B-52. Bộ đội pháo cao xạ tích cực đánh trả máy
bay cường kích ném bom, bảo vệ an toàn cho trận địa tên lửa. Bộ đội địa
phương, dân quân tự vệ triển khai hỏa lực chiến đấu trên địa bàn rộng lớn tạo
nên hệ thống lưới lửa đánh máy bay tầm thấp rất lợi hại... 
     Ngay trong đêm đầu tiên (18/12), bộ đội ta đã lập chiến công to lớn:
bắn rơi 7 máy bay địch, trong đó có 3 máy bay B-52 (2 chiếc rơi tại chỗ), mở ra
khả năng đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích của địch. Những ngày tiếp theo, ta
tiếp tục bắn rơi thêm nhiều B-52 (đêm 20/12 bắn rơi 7 chiếc; đêm 26/12 bắn rơi
8 chiếc,...) cùng các loại máy bay chiến thuật khác. Bị tổn thất nặng nề, đến sáng
ngày 30/12/1972, Richard Nixon buộc phải tuyên bố chấm dứt cuộc tập kích
đường không chiến lược vào Hà Nội, Hải Phòng, chấp nhận nối lại đàm phán với
ta tại Hội nghị Paris. 
    Kết quả toàn chiến dịch, ta bắn rơi 81 máy bay các loại (trong đó có 34
B-52 và 5 F-111), diệt và bắt sống nhiều phi công Mỹ. Riêng ở Thủ đô Hà Nội,
ta bắn rơi 30 máy bay (trong đó có 23 B-52 và 2 F-111). Dư luận phương Tây
gọi chiến thắng này là trận “Điện Biên Phủ trên không”. 
    Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không 1972” đóng vai trò
quyết định trực tiếp buộc chính phủ Mỹ phải ký kết Hiệp định Paris (27/1/1973)
về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
 
4. Chiến thuật đánh giặc sáng tạo của quân đội NDVN : “Điện Biên Phủ
trên không” là sự kế thừa và phát triển truyền thống nghệ thuật quân
sự Việt Nam trong thời đại mới, thời đại Hồ Chí Minh lịch sử; xứng
đáng là một đỉnh cao chiến thắng của văn hóa quân sự Việt Nam hiện
đại.

Từ ngày 18 đến 29/12/1972, quân dân miền Bắc Việt Nam anh dũng
chiến đấu đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược của không quân Mỹ
vào Hà Nội, Hải Phòng, lập nên một kỳ tích vang dội: chiến thắng “Điện Biên
Phủ trên không”, buộc Mỹ phải ký kết Hiệp định Pari về chấm dứt chiến tranh
lập lại hòa bình ở Việt Nam. Chiến thắng này mang nhiều nét đặc sắc về nghệ
thuật quân sự.
 Phán đoán chính xác mưu đồ và quy luật đánh phá của không quân chiến
lược địch, xác định đúng đối tượng tác chiến (B52). Từ đó sớm xây dựng kế
hoạch tổ chức chiến dịch chu đáo.
Kết hợp chặt chẽ phương thức tác chiến tại chỗ rộng khắp với phương
thức tác chiến tập trung, hiệp đồng binh chủng làm quyết định.
Lựa chọn khu vực tác chiến chủ yếu đúng (Hà Nội), từ đó xây dựng thế
trận phòng không vững chắc gồm nhiều tuyến, nhiều tầng có chiều sâu, lấy lực
lượng tên lửa phòng không làm nòng cốt.
Mở màn chiến dịch chủ động, tập trung chỉ đạo đánh thắng trận then chốt
nhằm tiêu diệt địch trong từng trận, tạo đà tiêu diệt lớn về mặt chiến dịch.

     Thực chất của cách tổ chức đội hình này là sự liên kết chặt chẽ chức
năng và phát huy tối đa tính ưu việt của từng loại máy bay, với những trang bị kỹ
thuật hiện đại, tạo thành một cơ cấu vững chắc, đảm bảo an toàn cho B-52 trong
quá trình làm nhiệm vụ rải thảm bom hủy diệt mục tiêu. Như vậy, sức mạnh của
B-52 chỉ có thể phát huy tác dụng khi duy trì được khối liên kết chặt chẽ giữa B-
52 với các loại máy bay khác trong đội hình chiến dấn. Nếu sự liên kết đó bị phá
vỡ, B-52 khó lọt qua được lưới lửa phòng không của ta (đặc biệt là tên lửa và
máy bay MIG). Đây là điểm yếu chí mạng của phương pháp liên kết chức năng
và cũng là mắt xích quan trọng nhất.

    Quân đội ta xác định, muốn giành được thắng lợi cho chiến dịch, vấn
đề đặt ra là phải chuyển hóa lực lượng, tập trung mọi nỗ lực, vận dụng cách đánh
sáng tạo, linh hoạt, liên tục phá hỏng sự liên kết giữa các thành tố trong đội hình
bay của địch, làm bộc lộ lực lượng, tách B-52 ra để tiêu diệt. Cùng với việc tổ
chức lực lượng đánh trả, phá hỏng sự liên kết của đối phương từ xa, bộ đội tên
lửa thực hiện đánh tập trung, đánh hiệp đồng liên tiếp trên đường bay của chúng,
làm rối loạn đội hình, tạo điều kiện thuận lợi để bắn trúng B-52.
     Chiến thắng oanh liệt của trận quyết chiến chien lược trên bầu trời này
đã góp phần kết thúc cuộc chiến tranh xâm lược lâu dài, hao người tốn của của
một đạo quân viễn chinh. Âm hưởng của nó đã vượt ra khỏi phạm vi của một
chiến dịch, góp phần quyết định “đánh cho Mỹ cút” sau khi Hiệp định Paris
được ký kết, tạo tiền đề “đánh cho ngụy nhào” vào mùa Xuân năm 1975. “Điện
Biên Phủ trên không” là sự kế thừa và phát triển truyền thống nghệ thuật quân sự
Việt Nam trong thời đại mới, thời đại Hồ Chí Minh lịch sử; xứng đáng là một
đỉnh cao chiến thắng của văn hóa quân sự Việt Nam hiện đại.

    Trước âm mưu và hành động của địch, Bộ Chính trị Ban Chấp hành
Trung ương Đảng họp và quyết định mở chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ với ý
chí “quyết chiến, quyết thắng”. 

    Một trong những yếu tố làm nên thắng lợi của chiến dịch Điện Biên
Phủ là sự sáng tạo về chiến thuật tiến công tiêu diệt địch. Chiến thuật “Vây, lấn,
tấn, diệt” là một sáng tạo hết sức độc đáo của quân đội ta trong trận chiến Điện
Biên Phủ. Vây chặt, lấn sâu, tiến công không ngừng, phá hủy công sự địch, triệt
viện binh và tiếp tế, tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm và cụm cứ điểm trên chiến
trường Điện Biên Phủ. Với cách đánh “đánh chắc, tiến chắc”, xây dựng trận địa
chiến hào từ xa tiến vào gần, ta thực hiện “vây lấn” tập đoàn cứ điểm địch từ
ngoài vào trong, lần lượt tiêu diệt từng cụm cứ điểm, tiến tới tiêu diệt hoàn toàn
quân địch. Cách đánh này đã phát huy lợi thế của trận địa tiến công, tổ chức hiệp
đồng chặt chẽ giữa các lực lượng với quy mô lớn, tiến hành “trói địch lại”, đánh
“bóc vỏ”.  

    Với cách đánh này, ta hạn chế được những thế mạnh của quân Pháp là
pháo binh, máy bay và chiến hào, đồng thời khoét sâu vào những mặt yếu cơ bản
của chúng là ý chí và tiếp tế bảo đảm vật chất, vốn là nhược điểm cốt tử của
quân Pháp ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
5. Ý nghĩa
 Xét về mặt chính trị: 
    Đây là thất bại toàn diện của đế quốc Mỹ. Vào tháng 10-1972, giữa
Việt Nam và Mỹ có thể đã đi tới ký kết một hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập
lại hòa bình ở Việt Nam như đã thỏa thuận, nhưng phía Mỹ đã bội ước, đưa máy
bay chiến lược B-52 ném bom Hà Nội, Hải Phòng nhằm giữ thể diện của một
siêu cường quân sự và để rút lui trong danh dự với ý định “đưa miền Bắc về thời
kỳ đồ đá”, giảm sự tấn công của ta tại miền Nam. Nhưng cuộc tập kích chiến
lược ồ ạt và tàn bạo bằng B-52 của Mỹ đã thất bại.

   Ngày 27-1-1973, Hiệp định Pa-ri được ký kết, Mỹ cam kết tôn trọng
độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, cam kết sẽ
không dính líu về quân sự hoặc can thiệp vào công việc nội bộ của miền Nam
Việt Nam, cam kết rút hết quân Mỹ và các nước đồng minh của Mỹ về nước. Mỹ
“cút” tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho nhân dân ta tiến lên đánh cho Ngụy
“nhào”, kết thúc trọn vẹn sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.  

  Xét về mặt quân sự: 

    Trong 12 ngày đêm, với chủ công là pháo đài bay bất khả chiến bại B-
52, không quân Mỹ đã thả hơn 36.000 tấn bom xuống miền Bắc, trong khi đó lực
lượng phòng không - không quân Việt Nam được trang bị không lớn (14 tiểu
đoàn tên lửa SAM-2, 50 máy bay tiêm kích MIG và một hệ thống pháo phòng
không các loại). Do vậy, chiến dịch này thất bại là đòn tâm lý nặng nề cho giới
quân sự Hoa Kỳ, bởi đây là chiến dịch mà phía Mỹ đã chủ động lựa chọn mục
tiêu, thời điểm, phương thức chiến đấu và đặc biệt là sử dụng sở trường của
mình để chống lại sở đoản của đối phương (trình độ khoa học - công nghệ),
nhưng cuối cùng đã thất bại. 
6. Bài học kinh nghiệm
    Thắng lợi của trận đánh Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không để lại cho
chúng ta một số bài học kinh nghiệm quý báu.
 Một là, đánh giá đúng tình hình, dự báo sớm, chính xác âm mưu và
hành động chiến tranh của địch, bảo đảm sự chủ động về mọi mặt để đối phó
thắng lợi khi tình huống xảy ra.
    Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” cuối năm 1972 là
thực tiễn sinh động thể hiện tư duy chiến lược nhạy bén, sắc sảo của Đảng, trước
hết ở khả năng nhận định, đánh giá tình hình…
 Hai là, kiên định đường lối lãnh đạo của Đảng, xây dựng ý chí quyết
chiến, quyết thắng.
    Nhân tố quyết định thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
nói chung và Chiến dịch Phòng không cuối tháng 12-1972 nói riêng là đường lối
chiến tranh nhân dân đúng đắn, sáng tạo của Đảng. Nhờ đường lối đó, cùng với
phương châm chỉ đạo chiến lược tài tình, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh
đạo quân và dân cả nước phát huy sức mạnh tổng hợp, ý chí quyết đánh, quyết
thắng quân xâm lược của toàn dân tộc để giành thắng lợi từng bước, tiến tới
giành thắng lợi hoàn toàn.
  Ba là, xây dựng tinh thần chủ động, quyết đánh và quyết thắng cho
bộ đội phòng không - không quân.
 Bốn là, bài học về xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân.
    Một trong những nhân tố quan trọng làm nên chiến thắng “Hà Nội -
Điện Biên Phủ trên không” là chúng ta đã phát huy tốt sức mạnh tổng hợp của
các lực lượng tham gia chiến dịch, nhất là lực lượng phòng không ba thứ quân,
mà nòng cốt là Quân chủng Phòng không - Không quân để đánh bại cuộc tập
kích đường không chiến lược của đế quốc Mỹ.
 Năm là, sự đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ to lớn của bạn bè quốc tế và của
nhân dân tiến bộ trên thế giới.
     Nhìn chung, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước,
trong đó có chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là thắng lợi chung
của các lực lượng xã hội chủ nghĩa, của phong trào cách mạng và nhân dân tiến
bộ trên thế giới. Do cuộc kháng chiến của ta sáng ngời chính nghĩa, nên chúng ta
không đơn độc. Nhân dân ta đã nhận được sự đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ to lớn cả
về tinh thần và vật chất của bạn bè quốc tế, của nhân dân tiến bộ trên thế giới,
trong đó có nhân dân tiến bộ Mỹ. Đặc biệt, chúng ta nhận được sự giúp đỡ quý
báu, chí tình, chí nghĩa của Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa
anh em về vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại và nguồn lực vật chất, tinh thần.
Cùng với đó, còn có sự đoàn kết keo sơn, chung một chiến hào, liên minh chiến
đấu chống kẻ thù chung của ba nước Đông Dương: Việt Nam - Lào -
Campuchia. Tất cả những nhân tố đó góp phần tạo thành động lực và sức mạnh
tổng hợp để quân và dân ta làm nên chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên
không”, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.

7. Liên hệ thế hệ trẻ

    Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử là kết quả của tinh thần quả cảm, sự
đoàn kết, vượt qua gian khổ, ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta
trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập. Với thế hệ trẻ
được sống trong hòa bình hôm nay, chúng ta cần sống có lý tưởng, trách nhiệm,
không có việc gì khó, nếu có quyết tâm, khó mấy cũng vượt qua.
Dựng nước đi đôi với giữ nước
7.1. Nhận thức (Tâm lực):
 Cần có ý thức, ý chí quyết tâm phát triển bản thân
 Có nhận thực về thế hệ trẻ là tương lai đất nước
 Biết được những hi sinh của cha ông để có được nền hoà bình hôm
nay, từ đó nhận thức được vai trò trách nhiệm của bản thân.
 Rèn luyện đạo đức, cần biết ơn, biết giúp đỡ những người yếu thế hơn
và cảm thông cho người khác. Hơn hết là cần có trách nhiệm với mọi nghĩa vụ
của bản thân.
  Các hoạt động tu dưỡng đạo đức: được giảng dạy các môn lí luận
chính trị, tuần sinh hoạt cộng đồng, tham gia lực lượng dự bị động viên (đi quân
sự), hoạt động thiện nguyện, mùa hè xanh, áo ấm cho em hay quyên góp đồng
bào khó khăn.
7.2. Hành động:
*Thể lực:
  Rèn luyện sức khoẻ để có khả năng học tập và phát triển bản thân, để
có sức tự lập, tự mình làm được những việc của bản thân mà không dựa dẫm vào
người khác, và nhiều khi có thể giúp đỡ những người khác.
 Học viện có những hoạt động Hội thao, Hội khoẻ Phù Đổng hay các
hoạt động Team building rèn luyện sức khoẻ.
*Trí lực:
 Nâng cao kiến thức trước hết để biết là nguồn gốc bản thân, nguồn
gốc nơi mình sinh ra và lớn lên 
 Nâng cao tầm hiểu biết để không bị lôi kéo lợi dụng bởi những ý đồ
xấu và biết phân biệt phải trái đúng sai, hiểu về các vấn đề trong xã hội
 Nâng cao các kỹ năng cần có để có thể độc lập, tự chủ trong mọi vấn
đề bản thân
 Nâng cao kiến thức chuyên môn để có thể là một phần nhỏ của sự
phát triển kinh tế nước nhà.
 Học tập ngoại ngữ, chuyên môn, các kỹ năng cần thiết, Học viện tổ
chức một số cuộc thi như Speak out loud (Cuộc thi hùng biện tiếng Anh),
Tomorrow Banker (Cuộc thi do Khoa Ngân hàng tổ chức) hay “Chiến thắng 50
năm Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” (Do Khoa Lý luận chính trị tổ chức)
Học tập những điều Bác Hồ đã dạy: “Có tài mà không có đức là vô dụng,
có đức mà không có tài thì làm gì cũng khó”. Vì vaayh rèn đức luyện tài vì ngày
mai lập nghiệp.
 KẾT LUẬN
Nhìn chung, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trong đó có chiến
thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là thắng lợi chung của các lực lượng xã
hội chủ nghĩa, của phong trào cách mạng và nhân dân tiến bộ trên thế giới. Do cuộc
kháng chiến của ta sáng ngời chính nghĩa, nên chúng ta không đơn độc. Nhân dân ta
đã nhận được sự đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ to lớn cả về tinh thần và vật chất của bạn
bè quốc tế, của nhân dân tiến bộ trên thế giới.

Chiến thắng oanh liệt của trận quyết chiến chiến lược trên bầu trời này đã góp phần
kết thúc cuộc chiến tranh xâm lược lâu dài, hao người tốn của của một đạo quân viễn
chinh. Âm hưởng của nó đã vượt ra khỏi phạm vi của một chiến dịch, góp phần quyết
định "đánh cho Mỹ cút” sau khi Hiệp định Paris được ký kết, tạo tiền đề "đánh cho
ngụy nhào” vào mùa Xuân năm 1975. "Điện Biên Phủ trên không” là sự kế thừa và
phát triển truyền thống nghệ thuật quân sự Việt Nam trong thời đại mới, thời đại Hồ
Chí Minh lịch sử; đánh dấu sự đột phá trong kháng chiến cùng đường lối chiến lược
táo bạo, hiệu quả; xứng đáng là một đỉnh cao chiến thắng của văn hóa quân sự Việt
Nam hiện đại. Trận chiến còn đề cao tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của cả dân
tộc, từ đó rút ra được nhiều bài học quý giá cho thế hệ sau này.

TRÍCH DẪN:
*Tài liệu giáo trình: ThS. Bùi Thị Ánh Ngọc, ThS. Trần Minh Ngọc, Phạm Thị
Thu Phương (2021), Giáo trình Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội.
*Tài liệu Internet:
Báo Yên Bái (29/12/2021), “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không 1972”:
Thắng lợi của bản lĩnh Việt Nam, “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không 1972”:
Thắng lợi của bản lĩnh Việt Nam (baoyenbai.com.vn)

CN. Nguyễn Ngọc Vẹn (28-01-2022), “Hiệp đinh Pari về chấm dứt chiến
tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam - giá trị lý luận và thực tiễn”, Xem chi tiết -
Trường Chính Trị Hậu Giang - Hậu Giang Portal (haugiang.gov.vn)

Cổng thông tin điện tử Hà Nam (8/5/2022), “Chiến dịch Điện Biên Phủ:
Bài học về xoay chuyển tình thế”, Chiến dịch Điện Biên Phủ: Bài học về xoay
chuyển tình thế (hanam.gov.vn)
 Cổng thông tin điện tử tỉnh Yên Bái (17/12/2020),”Điện Biên Phủ trên
không - Một đỉnh cao chiến thắng của văn hóa quân sự Việt Nam hiện đại”, Điện
Biên Phủ trên không - Một đỉnh cao chiến thắng của văn hóa quân sự Việt Nam
hiện đại (yenbai.gov.vn)

Đại tá Đỗ Hải Âu (15/12/2017), “Cách đánh “Siêu pháo đài bay” B-52
của Bộ đội Tên lửa trong Chiến dịch Phòng không tháng 12 năm 1972 “,Cách
đánh “Siêu pháo đài bay” B-52 của Bộ đội Tên lửa trong Chiến dịch Phòng
không tháng 12 năm 1972 - Tạp chí Quốc phòng toàn dân (tapchiqptd.vn)
Inforgraphics.vn (18/12/2021) “Điện Biên Phủ trên không 1972 – Những
nét đặc sắc về nghệ thuật quân sự”, “Điện Biên Phủ trên không 1972” - Những
nét đặc sắc về nghệ thuật quân sự (infographics.vn)

Nguyễn Trung Thông, 30/12/2021, “Một số bài học kinh nghiệm của
chiến thắng Hà Nội - Điện Biên phủ trên không năm 1972”, Một số bài học kinh
nghiệm của chiến thắng Hà Nội - Điện Biên phủ trên không năm 1972 | Nhân vật
- Sự kiện | Tạp chí mặt trận Online (tapchimattran.vn)