MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi

Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

MAT307 Nümerik Analiz

Gauss ve Gauss-Jordan Eleme Yöntemleri

Dr. Mustafa Ağgül

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Bir denklem sisteminin Gauss eleme yöntemi ile çözümü için öncelikle
bu denklem sistemi genişletilmiş matris olarak yazılır ve temel satır
işlemleri uygulanarak eşelon matrise indirgenir. Daha sonra geri
yerleştirme yapılarak çözüm kümesi bulunur.

Örneğin aşağıdaki denklem sistemini Gauss eleme yöntemi ile çözelim.

2x1 + x2 − x3 + 2x4 = 5,
4x1 + 5x2 − 3x3 + 6x4 = 9,
−2x1 + 5x2 − 2x3 + 6x4 = 4,
4x1 + 11x2 − 4x3 + 8x4 = 2.

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Öncelikle bu denklem sistemini genişletilmiş matris formunda yazarız:

 
2 1 −1 2 5
   4 5 −3 6 9 
A b = .
 
 −2 5 −2 6 4 
4 11 −4 8 2

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Şimdi temel satır işlemlerimizi uygulayarak genişletilmiş matrisimizi bir

eşelon formuna indirgeyebiliriz.
   
2 1 −1 2 5 R2 −2R1 2 1 −1 2 5
4 5 −3 6 9 −−−−−→ 
0 3 −1 2 −1 
 R3 −2R2

 R3 +R1 
 −−−−→  −−−−−→

−2 5 −2 6 4 0 6 −3 8 9  R4 −3R2

  
R −2R
−−4−−−→ 4 −8 −−−−−→
1
4 11 −4 8 2 0 9 −2
   
2 1 −1 2 5 2 1 −1 2 5
 0 3 −1 2 −1   0 3 −1 2 −1 
.
   
0 0 −1 4 11  R4 +R3  0 0 −1 4 11 
  

0 0 1 −2 −5 −−−−→ 0 0 0 2 6

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Başlangıçtaki denklem sistemine denk bir denklem sistemi aşağıdaki

gibi bulunur.

2x1 + x2 − x3 + 2x4 = 5,
3x2 − x3 + 2x4 = −1,
−x3 + 4x4 = 11,
2x4 = 6.

Bu sistemde geri yerleştirme yaparak, x4 = 3, x3 = 1, x2 = −2 ve

x1 = 1 bulunur.

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Bir denklem sisteminin Gauss-Jordan eleme yöntemi ile çözümü için

öncelikle bu denklem sistemi genişletilmiş matris olarak yazılır ve
temel satır işlemleri uygulanarak satır indirgenmiş eşelon matrise
dönüştürülür. Daha sonra geri yerleştirme yapılarak çözüm kümesi
bulunur.

Örneğin şağıdaki denklem sistemini Gauss-Jordan eleme yöntemi ile

çözelim.

x1 + 2x2 − 3x3 − x4 = 0,
−3x2 + 2x3 + 6x4 = −8,
−3x1 − x2 + 3x3 + x4 = 0,
2x1 + 3x2 + 2x3 − x4 = −8.

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Öncelikle bu denklem sistemini genişletilmiş matris formunda yazarız:

 
1 2 −3 −1 0
   0 −3 2 6 −8 
A b = .
 
 −3 −1 3 1 0 
2 3 2 −1 −8

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

Şimdi temel satır işlemlerimizi uygulayarak genişletilmiş matrisimizi bir

satır indirgenmiş eşelon formuna dönüştürebiliriz.
   
1 2 −3 −1 0 1 2 −3 −1 0
 0 −3 2 6 −8  
 R3 +3R1  0 −3 2 6 −8 
−−−−−→ 
 
−3 −1 3 1 0  R4 −2R1  0 5 −6 −2 0  R2 ↔−R4
 

2 3 2 −1 −8 −−−−−→ 0 −1 8 1 −8 −−−−−→
   
1 2 −3 −1 0 −−−−→  1
R1 −2R2 0 13 1 −16
0 1 −8 −1 8 − 1 −8 −1  1 R3
 R3 −5R2  0 8

 34
− −−−−→   −−−→

0 5 −6 −2 0  0 0 34 3 −40

   1
R4 +3R2 − R4
0 −3 2 6 −8 −−−−−→ 0 0 −22 3 16 22
−−− −→

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University

 MAT307 Nümerik Analiz Gauss Eleme Yöntemi
Gauss-Jordan Eleme Yöntemi

5
− 12
   
1 0 13 1 −16 − R1 −13R3
−−−−→ 1 0 0 − 34 17
5
 0 1 −8 −1 8  R2 +8R3 
 0 1 0 − 17 − 24
17

20  −−−−−→ 
  
3 3
0 0 1 − 0 0 1 − 20
 
−187
 34 17 
R4 −R3
 34 17  R4
0 0 3 8
1 − 22 − 11 −− − −→ 0 0 42
0 − 187 84 −−42−−→
187

5
 R +5R 
− 12
 
1 0 0 − 34 17
1 34 4
−−−− −→  1 0 0 0 −1

 0 1 0 − 17 − 24
5
17  R2 + 17 R4  0 1 0
 5 0 −2 

3 20  −−−−−→ 
0 0 1 −  0 0 1 0 −1
 
 34 17 
3

R3 − R4
0 0 0 1 −2 34
−−−−−→ 0 0 0 1 −2

Bu sistemde ileri/geri yerleştirme yaparak, x1 = −1, x2 = −2,

x3 = −1 ve x4 = −2 bulunur.

Dr. Mustafa Ağgül Hacettepe University