სასწავლო კურსის სილაბუსი 2020

სასწავლო კურსის მოდელირება და სიმულაცია

დასახელება
(Modeling and Simulation)
ავტორი (ავტორები) გია სირბილაძე, თსუ ზუსტ და საბუნებისმეტყველო
მეცნიერებათა ფაკულტეტის კომპიუტერული მეცნიერებათა
დეპარტამენტის პროფესორი
ლექტორი (ლექტორები) გია სირბილაძე, ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა
ფაკულტეტის კომპიუტერული მეცნიერებათა დეპარტამენტის
პროფესორი, ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი,
ტელ.: 599 588658, ელ-ფოსტა: gia.sirbiladze@tsu.ge,
ბიძინა მაცაბერიძე, ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა
ფაკულტეტის კომპიუტერული მეცნიერებათა დეპარტამენტის
ასისტენტ პროფესორი,
ტელ.: 599 306545; ელ-ფოსტა: B.Matsaberidze@gmail.com
გვანცა წულაია, ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა
ფაკულტეტის კომპიუტერული მეცნიერებათა დეპარტამენტის
დოქტორანტი,
ტელ.: 595 250113; ელ-ფოსტა: gvantsa.tsulaia@tsu.ge

კონსულტაციის საათები: კვირაში 2 სთ (განრიგი იგეგმება

სემესტრულად)
სასწავლო კურსის კოდი CS303
სასწავლო კურსის ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტი,
სტატუსი საბაკალავრო პროგრამა „კომპიუტერული მეცნიერება“,
სავალდებულო
სასწავლო კურსის მიზნები ლექციათა კურსის “მოდელირება და სიმულაცია” მიზანია
სტუდენტებს მისცეს ყოველმხრივი წარმოდგენა და საბაზისო
ცოდნა სიმულაციური მოდელირებით რთული სისტემებისა და
პროცესების ევოლუციის (ქცევის) ანალიზისა და სინთეზის
პრობლემატიკაში. მათ შორის:
1. კომპიუტერული მოდელირების ადექვატურობასა და
საიმედოობაზე;
2. შემავალი მონაცემების მოდელირებაზე; შემთხვევითი
რიცხვების გენერატორებზე;
3. შემთხვევითი სიდიდეებისა და პროცესების
გენერირებაზე;
4. მოდელირებადი ექსპერიმენტის სტატისტიკურ
დაგეგმარებასა და ანალიზზე;
5. გამომავალი მონაცემების ანალიზსა და მოდელის
მდგრადობაზე;
6. სიმულაციური მოდელირების ვარიფიკაციასა და
ვალიდურობაზე;
7. მოდელირებისა და სიმულაციის გამოყენების ძირითადი
სფეროების გაშუქებაზე; ნაწილობრივ კი საწარმოო,
 რიგებისა და სისტემების კომპიუტერული მოდელირების
შესაძლებლობებზე.
და სხვ.

კრედიტების რაოდენობა 5 კრედიტი (125 საათი)

და საათების განაწილება
სტუდენტების საკონტაქტო - 45 სთ. (15სთ. - ლექცია, 15 სთ. -სემინარული, 15
დატვირთვის შესაბამისად სთ. ლაბორატორიული);
(ECTS)
შუალედური გამოცდა - 2 სთ.

დასკვნითი გამოცდა - 3 სთ.

დამოუკიდებელი მუშაობა - 75 სთ.

დაშვების წინაპირობები CS205 - მონაცემთა ანალიზი და სტატისტიკა

სწავლის შედეგები ა) ცოდნა და გაცნობიერება

კურსის სრულფასოვნად ათვისების შედეგად სტუდენტი
დაეუფლება საგნის, მოდელირება და სიმულაცია, ფუნფამენტურ-
თეორიულ და პრაქტიკულ საკითხებს, ეცოდინება შემდეგი:
ცოდნა და გაცნობიერება:
1. სიმულაციური მოდელირების ფუნდამენტურ კონცეფციები
(B1);
2. სიმულაციური მოდელირების პრინციპები და თეორიების
საფუძვლები.
3. სიმულაციური მოდელირებით რთული სისტემების
ანალიზისა და სინთეზის ამოცანების გადაწყვეტა.

ბ) ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების უნარი

კურსის გავლის შემდეგ შეუძლია:

1. რთული სისტემების კვლევის ანალიზისა და სინთეზის

ამოცანების დასმა და გადაწყვეტა;
2. კომპიუტერული ტექნიკისა და ინფორმაციული
ტექნოლოგიების გამოყენება რთული სისტემების
მოდელირებაში;
3. რთული და კომპლექსური პროცესების სტოქასტური
სიმულაციური მოდელირების დამოუკიდებლად შესრულება;
4. რთული და კომპლექსური პროცესების დეტალიზაცია და
რეალური პროცესების მენეჯერებთან დიალოგის ბაზაზე
კონცეპტუალური მოდელის შექმნა;
5. კონცეპტუალური მოდელიდან დაპროგრამების ლოგიკის
შექმნა (B2);
6. სიმულაციური პროგრამული პროდუქტის ვარიფიკაცია და
ვალიდაცია;
7. სიმულაციური პროგრამული პროდუქტის დანერგივის
პროცესის მართვა;
8. დროის მენეჯმენტი სიმულაციური პროგრამული პროდუქტის
რეალურ მუშაობაში (B3).

გ) დასკვნის უნარი
კურსის გავლის შემდეგ შეუძლია:

1. პრობლემის იდენტიფიცირება და გადაწყვეტა;

2. დასკვნების გამოტანა სიმულაციური პროგრამული
პროდუქტის ვალიდაცია -ვარიფიკაციის შედეგებზე (B4);
3. დასაბუთებული გადაწყვეტილების მიღება სიმულაციური
პროგრამული პროდუქტის მუშაობის ხარისხზე;
4. სიმულაციური მოდელირების ძირითადი პრინციპების
გამოყენება;
5. სიმულაციური მოდელირების ახალი მეთოდოლოგიებისა და
მოდელების გაცნობა და პრაქტიკაში რეალიზება თანამედროვე
კომპიუტერული ტექნოლოგიებით.

დ) კომუნიკაციის უნარი
კურსის გავლის შემდეგ შეუძლია:

1. ძირითადი თანამედროვე კომპიუტერული და საკომუნიკაციო

ტექნოლოგიების გამოყენება;

2. შექმანს საკომუნაკაციო გარემო მის მიერ შესწავლილი

მეთოდებისა და მოდელების შესახებ ქართულ თუ უცხოურ
საზოგადოებასთან;

3. საკომუნაკაციო საშუალებებით წარმოადგინოს სიმულაციური

მოდელირების პრობლემების გადაწყვეტის გზები და
მიმართულებები მომზადებული პროფესიული
საზოგადოებისთვის (B5);

4. კვლევისა და ანალიზის შედეგების, დასკვნების წერილობითი

სახით გაფორმება და/ან ზეპირად გადაცემა, მონაცემების
ინტერპრეტირება. გუნდში მუშაობა და ლიდერის როლის
შესრულება (B6).

ე) სწავლის უნარი

კურსის გავლის შემდეგ შეუძლია:

1. სწავლის პროცესის შეფასება მიღებული თეორიული ცოდნისა

და მისი პრაქტიკაში გამოყენების მიზნით; შემდგომი
სწავლის საჭიროებების დადგენა;
 2. საკუთარი ცოდნის გაღრმავების აუცილებლობის შეფასება
შემდგომი სწავლის გაგრძელების მიმართულების
განსაზღვრისათვის.

ვ) ღირებულებები

კურსის გავლის შემდეგ შეუძლია:

1. სიმულაციური მოდელირების ამოცანების დაპროექტებისა და

ინჟინერიის სფეროში პროფესიული ეთიკის ნორმების
მნიშვნელობის გააზრება და დაცვა;
2. ჯგუფური პროექტის განხორციელებისას სხვისი მონაცემების
დაცვის უზრუნველყოფის აუცილებლობა.

3. თეორიის და პრაქტიკის მნიშვნელობა და მათს შორის

ჰარმონიული ბალანსის დაცვა;

4. იერარქიული კიბის მნიშვნელობა და აუცილებლობა.

სასწავლო კურსის თეორიული-სემინარული კურსი მოიცავს:
შინაარსი ფუნდამენტურ-პრაქტიკულ საკითხებს რთული სისტემების
მოდელირებისა და სიმულაციის შესახებ: კერძოდ
დისკრეტულ-ხდომილებითი სიმულაციური მოდელირების
საკითხებს (დანართი 1)
ლაბორატორიული კურსი მოიცავს:
პროცედურული დაპროგრამების ენა C-ზე პროგრამული კოდის
შექმნის ძირითადი პრინციპების გაცნობასა და ბიტური
ოპერაციების გამოყენებას სწრაფი და ეფექტური ფსევდო-
შემთხვევითი რიცხვების გენერატორების ასაგებად. C-ზე
დისკრეტულ - ხდომილებითი მოდელირების ორგანიზებას.
მასობრივი მომსახურეობის სისტემისა და რიგების ამოცანების
ალგორითმიზაციასა და დაპროგრამების ორგანიზებას C -
გარემოში (დანართი 2).
სწავლების/სწავლის 1. ვერბალური, ანუ ზეპირსიტყვიერი მეთოდი;
მეთოდები 2. წიგნზე მუშაობის მეთოდი;
3. ლაბორატორიული მეთოდი და დემონსტრირების მეთოდი;
4. პრაქტიკული მეთოდები;
5. ახსნა-განმარტებითი მეთოდი;
6. შემთხვევის ანალიზი;
7. ანალიზი და სინთეზი;
8. დემონსტრირების მეთოდი;
9. ქმედებაზე ორიენტირებული სწავლება.
შეფასების A1. შუალედური შეფასება 20%
ფორმები/კომპონენტები/ შუალედური გამოცდა 20% (უწყისის I პუნქტი)
მეთოდები/კრიტერიუმები შეფასების კომპონენტები - პრაქტიკული სამუშაო/დავალებები

შეფასების მეთოდი - წერითი გამოცდა - მრავალარჩევნიანი

ტესტები

შეფასების კრიტერიუმი - 20 საკითხი, საკითხების შეფასებები

შეიძლება იყოს 1 (სწორი პასუხი) და (არასწორი პასუხი). სულ
ჯამში მაქსიმალური 20 ქულა. ტესტირების დრო შეადგენს 15
წუთს.

A2. ლაბორატორიული მუშაობის შეფასება 30%

(უწყისის II პუნქტი)

შეფასების კომპონენტები
პრაქტიკული/ლაბორატორიული სამუშაო, სტუდენტზე
განპირობებული დავალებების კონცეპტუალური მოდელის
შექმნა -გადაწყვეტა.

შეფასების მეთოდი
ლაბორატორიული დავალებების შესრულება და მონაწილეობა
მათ განხილვაში, დისკუსიები და ჯგუფური მუშაობა
ლაბორატორიულ მეცადინეობაზე. C-კოდების შექმნა
შემთხვევითი რიცხვების გენერაციაზე, მათი ტესტირება;
მასობრივი მომსახურეობის ამოცანების დაპროექტება და
პროგრამული სიმულაციური რეალიზაციების შექმნა C -
პროგრამულ გარემოში.

შეფასების კრიტერიუმი 30%

ლაბორატორიული მუშაობის შეფასება - წერითი ნამუშევარი - ორი
საკონტროლო სამუშაო. ბილეთი შედგება ლაბორატორიული
სამუშაოს საკითხებიდან. ორივე საკონტროლოს თითოეულ
ბილეთში იქნება 10 საკითხი. თითოეული საკითხი შეფასდება
მაქსიმუმ 1 ან 2 ქულით. სულ ჯამში 15 ქულა
1 ან 2 ქულის დაახლოებით 100% - საკითხი ზუსტად და ამომწურავად არის
გადმოცემული, ავლენს საკითხთან დაკავშირებული მასალის
სრულყოფილ ცოდნას, სტუდენტი სრულყოფილად ფლობს
ტერმინოლოგიას და ნათლად აყალიბებს საკითხთან დაკავშირებულ
იდეებსა და მოსაზრებებს.

1 ან 2 ქულის დაახლოებით 50% - საკითხთან დაკავშირებული მასალის

მნიშვნელოვანი კომპონენტები წარმოდგენილია არასრულად, დაშვებულია
არაარსებითი ხასიათის შეცდომა, სტუდენტი სუსტად ფლობს
ტერმინოლოგიას და არადამაჯერებლად აყალიბებს საკითხთან
დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

1 ან 2 ქულის დაახლოებით 0% - საკითხი არ არის წარმოდგენილი ან

არსებითად მცდარია, სტუდენტი ვერ მსჯელობს, ვერ აყალიბებს
საკითხთან დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

A3. პრაქტიკული მუშაობის შეფასება 10%

(უწყისის III პუნქტი)
შეფასების კომპონენტები - პრაქტიკული სამუშაო/დავალებები

შეფასების მეთოდი - ზეპირო გამოკითხვა

შეფასების კრიტერიუმი - შერჩეულია 10 პრაქტიკული

ღირებულების მნიშვნელოვანი საკითხი. აქედან 6 საკითხი
მაქსიმუმ ორ-ქულიანია, ხოლო დანარჩენი 4 საკითხი კი მაქსიმუმ
1 ქულიანი. სულ ჯამში 16 ქულა. ზეპირი გამოკითხვისთვის
სტუდენტი დამოუკიდებლად ირჩევს საკითხებს რათა მან
დააგროვოს მაქსიმუმ 10 ქულა.

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 100% - საკითხი ზუსტად და

ამომწურავად არის გადმოცემული, ავლენს საკითხთან დაკავშირებული
მასალის სრულყოფილ ცოდნას, სტუდენტი სრულყოფილად ფლობს
ტერმინოლოგიას და ნათლად აყალიბებს საკითხთან დაკავშირებულ
იდეებსა და მოსაზრებებს.

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 50% - საკითხთან

დაკავშირებული მასალის მნიშვნელოვანი კომპონენტები წარმოდგენილია
არასრულად, დაშვებულია არაარსებითი ხასიათის შეცდომა, სტუდენტი
სუსტად ფლობს ტერმინოლოგიას და არადამაჯერებლად აყალიბებს
საკითხთან დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 0% - საკითხი არ არის

წარმოდგენილი ან არსებითად მცდარია, სტუდენტი ვერ მსჯელობს,
ვერ აყალიბებს საკითხთან დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

A4. დასკვნითი გამოცდა –40%

წერითი გამოცდა: ბილეთი შედგება 13 საკითხისგან. აქედან 10
საკითხი თეორიულ-პრაქტიკული ხოლო 3 საკითხი
ლაბორატორიული დანიშნულებისაა. თეორიული 10 საკითხიდან
ერთი ყველაზე ფუნდამენტური საკითხი მაქსიმუმ 8 ქულიანია -
A4.1 (8 ქულა), ერთი საკითხი მაქსიმუმ 4 ქულიანი - A4.2 (4 ქულა) ,
ორი საკითხი კი მაქსიმუმ 3 ქულიანია - A4.3 (6 ქულა). დანარჩენი
ექვსი საკითხი მაქსიმუმ 2 ქულიანია A4.4 (12 ქულა).
ლაბორატორიულის 3 საკითხიდან ერთი მაქსიმუმ 4, ხოლო
დანარჩენი ორი კი მაქსიმუმ 3 ქულიანია - A4.5 (10 ქულა). სულ
ქულათა მაქსიმალური ჯამია - 40 ქულა.

შეფასების სისტემა უშვებს შემდეგ შეფასებებს:

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 100% - საკითხი ზუსტად და

ამომწურავად არის გადმოცემული, ავლენს საკითხთან დაკავშირებული
მასალის სრულყოფილ ცოდნას, სტუდენტი სრულყოფილად ფლობს
ტერმინოლოგიას და ნათლად აყალიბებს საკითხთან დაკავშირებულ
იდეებსა და მოსაზრებებს.

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 50% - საკითხთან

დაკავშირებული მასალის მნიშვნელოვანი კომპონენტები წარმოდგენილია
არასრულად, დაშვებულია არაარსებითი ხასიათის შეცდომა, სტუდენტი
სუსტად ფლობს ტერმინოლოგიას და არადამაჯერებლად აყალიბებს
 საკითხთან დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

საკითხის მაქსიმალური შეფასების დაახლოებით 0% - საკითხი არ არის

წარმოდგენილი ან არსებითად მცდარია, სტუდენტი ვერ მსჯელობს,
ვერ აყალიბებს საკითხთან დაკავშირებულ იდეებსა და მოსაზრებებს.

საბოლოოდ შეიძლება ჩამიყალიბდეს შემდეგი შეფასებები:

ა) ხუთი სახის დადებით შეფასება:

(A) ფრიადი - მაქსიმალური შეფასების 91% და მეტი;

(B) ძალიან კარგი - მაქსიმალური შეფასების 81-90%;

(C) კარგი - მაქსიმალური შეფასების 71-80%;

(D) დამაკმაყოფილებელი - მაქსიმალური შეფასების 61-70%;

(E) საკმარისი - მაქსიმალური შეფასების 51-60%;

ბ) ორი სახის უარყოფით შეფასებას:

(FX) ვერ ჩააბარა - მაქსიმალური შეფასების 41-50%, რაც ნიშნავს,

რომ სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და
ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე
ერთხელ გასვლის უფლება;

(F) ჩაიჭრა - მაქსიმალური შეფასების 40% და ნაკლები, რაც

ნიშნავს, რომ სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის
საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი;

სტუდენტს დამატებით გამოცდაზე გასვლის უფლება აქვს იმავე

სემესტრში, თუ მან მიიღო FX (41-50 – ვერ ჩააბარა) შეფასება;
საგანში დასკვნით და დამატებით გამოცდას შორის შუალედი
უნდა იყოს არა ნაკლებ 20 კალენდარული დღისა.

დასკვნით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს,

რომელსაც შუალედური შეფასებების მინიმალური ქულის
გათვალისწინებით უგროვდება 21 ქულა.

სავალდებულო 1. გ. სირბილაძე, ლექციათა კურსი მოდელირებასა და

ლიტერატურა სიმულაციაში, თბილისი, 2017. ელექტრონული ვერსია
ინახება თსუ ელეტრონული სწავლების პორტალზე http://e-
learning.tsu.ge/
2. Brian W. Kernighan, Dennis M. Ritchie, The C Programming
Language, second edition, prentice hall, 1988.
ელექტრონული ვერსია კომპაქტ–დისკზე ინახება ზუსტ
და საბუნებისმეტველო მეცნიერებათა ფაკულტეტის
ბიბლიოთეკაში.
 3. Paul Deitel, Harvey Deitel, C How To Program, seven edition,
pearson, 2012. ელექტრონული ვერსია კომპაქტ–დისკზე
ინახება ზუსტ და საბუნებისმეტველო მეცნიერებათა
ფაკულტეტის ბიბლიოთეკაში.

დამატებითი 4. M. Averill, B. Lou, D. Kelton, Modeling Simulation and Analysis,

ლიტერატურა და სხვა third edition, Osborne, 2004, 550 pp. (The electronic version of
სასწავლო მასალა the book is located in the library of the Faculty of Exact and
Natural Sciences)
5. Аверилл, М. Лоу В. Д. Кельтон, Имитационное
моделирование Питер, Издательская группа BHV, 2004.
წიგნის ელექტრონული ვერსიას ინახება ზუსტ და
საბუნებისმეტველო მეცნიერებათა ფაკულტეტის
ბიბლიოთეკაში.
6. Donald E. Knuth, The Art of Computer Programming, vol. 2, 3d ed,.
Seminumerical Algorithms, Addison-wesley, reading, Massachusets,
1998. წიგნის (რუსული თარგმანის) ელექტრონული ვერსია
კომპაქტ–დისკზე ინახება ზუსტ და საბუნებისმეტველო
მეცნიერებათა ფაკულტეტის ბიბლიოთეკაში.

სასწავლო კურსის შინაარსი

დანართი 1

N ლექცია/სემინარის სამუშაო თემა ლიტერატურა

კვირა (შესაბამისი გვერდების
მითითებით)
1 მოდელირებისა და სიმულაციის შესახებ: სისტემა, [1], 1-12 გვ.
მოდელი და სიმულაციური მოდელირება;
დისკრეტულ-ხდომილებითი მოდელირება.
2 მოდელირებისა და სიმულაციის შესახებ: დროის [1], 1-12 გვ.
მექანიზმი სიმულაციურ მოდელირებაში;
დისკრეტულ-ხდომილებითი მოდელირების
კომპონენტები და ორგანიზაცია; უწყვეტი
მოდელირების შესახებ.
3 შემთხვევითი რიცხვების გენერატორები: წრფივი [1], 15–33 გვ.
კონგრუენტული გენერატორები; წანაცვლებული
გენერატორები; მულტიპლიკატიური გენერატორები.
4 შემთხვევითი რიცხვების გენერატორები: ზოგიერთი [1], 15–33 გვ.
რთული გენერატორი; შემთხვევითი რიცხვების
გენერატორების ემპირიული ტესტირება.
5 შემთხვევითი რიცხვების გენერატორები: წრფივი [1], 15–33 გვ.
კონგრუენტული გენერატორის C- პროგრამული
კოდი.
6 შემთხვევითი სიდიდეების მოდელირება : გენერირების [1], 35–47 გვ.
შებრუნებული გარდაქმნის მეთოდი; გენერირების
კომპოზიციის მეთოდი.
7 შემთხვევითი სიდიდეების მოდელირება: გენერირების [1], 35–47 გვ.
ნახვევის მეთოდი; კონკრეტული დისკრეტული დაა
უწყვეტი განაწილებათა გენერირება.
შუალედური გამოცდა 1-7 ლექციები
8 მასობრივი მომსახურეობის სისტემის (მმს) [1], 49–73 გვ.
მოდელირება: მმს-ის სიმულაციური მოდელირების
ინტუიციური წარმოდგენა; მისი დაპროგრამების
ორგანიზაცია და ლოგიკა.
9 მასობრივი მომსახურეობის სისტემის (მმს) [1], 49–73 გვ.
მოდელირება: მმს-ის მოდელირების C- პროგრამული
კოდი.
10 სიმულაციური მოდელირების ტექნოლოგიები: [1], 75–85გვ.
სიმულაციური მოდელირების შექმნის
ალტერნატიული მიდგომები; სიმულაციური
მოდელირების უპირატესობა, ნაკლოვანებანი და
შეცდომები.
11 სიმულაციური მოდელირების ტექნოლოგიები: [1], 75–85გვ.:
კომპონენტები და აღნიშვნები მმს-ში; სიმულაციური
მოდელირების პროგრამული უზრუნველყოფის
შესახებ.
12 ადექვატური და დეტალური სიმულაცია: მოდელის [1], 88–92 გვ.
დეტალიზაციის რეკომენდაციები.
13 ადექვატური და დეტალური სიმულაცია: [1], 88–92 გვ.
მოდელირების კომპიუტერული პროგრამების
ვერიფიკაცია; ვალიდაციის აწევის მეთოდები.
14 პროექტის ამოცანები სიმულაციურ მოდელირებაში: [1], 92–112 გვ.:
საომარი სიტუაციის მოდელირება და მისი სიმულაცია;
გაკოტრების ამოცანა და მისი სიმულაცია.
15 პროექტის ამოცანები სიმულაციურ მოდელირებაში: [1], 92–112 გვ.
საიმედოობის სისტემები და მათი სიმულაცია; და
სხვა.
დასკვნითი გამოცდა 1-15 ლექციები
N
ლაბორატორიულის სამუშაო თემა დანართი 2
კვირა
 C-ის დაპროგრამების გარემოს მიმოხილვა; მონაცემთა
1 ტიპები; ოპერატორები და გამოსახულებები; [2], 35-52 გვ.

მართვის ძირითადი სტრუქტურები; ფუნქციები და

2 პროგრამული სტრუქტურები; [2], 55-88 გვ.

3 მიმთითებლები და მასივები; [2], 93-122 გვ.

შეტანა-გამოტანის ორგანიზაცია კომპიუტერში. [2], 151-166 გვ.

4 ფაილებთან მუშაობა; [3], 379-398 გვ.
[3], 441-465 გვ.
ბიტური ოპერაციები; არითმეტიკული ოპერაციების
5 [3], 417-425 გვ.
ჩანაცვლება ბიტური ოპერაციებით;
დისკრეტულ - ხდომილებითი მოდელირების
6 [1], 1-12 გვ.
კომპონენტები და ორგანიზაცია;
შემთხვევითი რიცხვების გენერატორები: წრფივი
კონგრუენტული გენერატორები; წანაცვლებული
7 [1], 15–33 გვ.
გენერატორები; მულტიპლიკატიური გენერატორები.
"სიმულაციური გაყოფა";
შემთხვევითი რიცხვების გენერატორები: წრფივი
8-9 [1], 15–33 გვ.
კონგრუენტული გენერატორის C- პროგრამული კოდი.
საკონტროლო 1 1-8 ლექციები
10 გენერატორების სტატისტიკური ტესტირება [1], 25-30 გვ.
11 უწყვეტი შემთხვევითი სიდიდეების მოდელირება. [1], 36-48 გვ.
12 დისკრეტული შემთხვევითი სიდიდეების მოდელირება. [1], 36-48 გვ.
მასობრივი მომსახურეობის სისტემის (მმს)
13 მოდელირება: დაპროგრამების ორგანიზაცია და [1], 49–73 გვ.
ლოგიკა.
მასობრივი მომსახურეობის სისტემის (მმს)
14 მოდელირება: მმს-ის მოდელირების C- პროგრამული [1], 49–73 გვ.
კოდის გარჩევა.
მასობრივი მომსახურეობის სისტემის (მმს)
მოდელირება: მმს-ის მოდელირების C- პროგრამული [1], 75–85გვ.
15
კოდის ტესტირება.
საკონტროლო 2 9-15 ლექციები
 ეფექტურობის მაჩვენებლები საგნისთვის „მოდელირება და სიმულაცია“

Performance Indicator Beginning Developing Competent Accomplished

ეფექტურობის დამწყები ვითარდება კომპეტენტური პროფესიონალი
მაჩვენებლები
PI 1. კომპიუტინგის კომპლექსური პრინციპების ანალიზი, მათი და სხვა დისციპლინების
გამოყენება გადაწყვეტილებების მისაღებად.

PI 1.1 კომპიუტინგის ნაკლებად ფლობს ნაწილობრივ ფლობს სრულყოფილად

სიმულაციური ფლობს სიმულაციური ფლობს
კომპლექსური
მოდელირების სიმულაციური მოდელირების სიმულაციური
პრობლემის ფუნდამენტური მოდელირების ფუნდამენტური მოდელირების
ანალიზი კონცეფციებს. ფუნდამენტური კონცეფციებს. ფუნდამენტური
გადაწყვეტილების უჭირს დასკვნების კონცეფციებს. ახერხებს კონცეფციებს.
მისაღებად გამოტანა სიმულაციური საშუალო ხარისხით დასკვნების მაღალი ხარისხით
პროგრამული ახერხებს გამოტანას ახერხებს
პროდუქტის ვალიდაცია- დასკვნების სიმულაციური დასკვნების
ვერიფიკაციის შედეგებზე გამოტანას პროგრამული გამოტანას
სიმულაციური პროდუქტის სიმულაციური
პროგრამული ვალიდაცია- პროგრამული
პროდუქტის ვერიფიკაციის პროდუქტის
ვალიდაცია- შედეგებზე ვალიდაცია-
ვერიფიკაციის ვერიფიკაციის
შედეგებზე შედეგებზე
PI 1.2 ნაწილობრივ ახერხებს ახერხებს დროის სრულყოფილად სრულყოფილად
დროის მენეჯმენტს მენეჯმენტს ახერხებს დროის ახერხებს დროის
კომპუტინგის
სიმულაციური სიმულაციური მენეჯმენტს მენეჯმენტს რთული
პრინციპების პროგრამული პროგრამული სიმულაციური სიმულაციური
გამოყენება პროდუქტის რეალურ პროდუქტის პროგრამული პროგრამული
გადაწყვეტილების მუშაობაში რეალურ მუშაობაში პროდუქტის პროდუქტის
მისაღებად რეალურ მუშაობაში რეალურ მუშაობაში
კომპიუტინგის
კომპლექსური
პრობლემის
გადასაწყვეტად
PI 1.3
რელევანტური
დისციპლინების
პრინციპების
გამოყენება
გადაწყვეტილების
მისაღებად
კომპიუტინგის
კომპლექსური
პრობლემის
გადასაწყვეტად
PI 2 კომპიუტინგზე დაფუძნებული გადაწყვეტილების შემუშავება, განხორციელება და
შეფასება, რომელიც აკმაყოფილებს კომპუტინგის მოცემულ მოთხოვნებს პროგრამის
დისციპლინის კონტექსტის შესაბამისად.
PI 2.1 პროგრამული ნაკლებად ახერხებს ახერხებს მაღალი ხარისხით მაღალი ხარისხით
კონცეპტუალური კონცეპტუალური ახერხებს ახერხებს რთული
უზრუნველყოფის
მოდელიდან მოდელიდან კონცეპტუალური კონცეპტუალური
შემუშავება, დაპროგრამების ლოგიკის დაპროგრამების მოდელიდან მოდელიდან
რომელიც შექმნას. ლოგიკის შექმნას. დაპროგრამების დაპროგრამების
აკმაყოფილებს ლოგიკის შექმნას. ლოგიკის შექმნას.
კომპიუტინგის
მოცემულ
მოთხოვნებს.
PI 2.2 პროგრამული აქვს გარკვეული აქვს წარმოდგენა აქვს სრულყოფილი აქვს სრულყოფილი
წარმოდგენა სიმულაციური წარმოდგენა წარმოდგენა რთული
უზრუნველყოფის
სიმულაციური პროგრამული სიმულაციური სიმულაციური
განხორციელება პროგრამული პროდუქტის პროგრამული პროგრამული
რომელიც პროდუქტის ვალიდაცია- ვალიდაცია- პროდუქტის პროდუქტის
აკმაყოფილებს ვერიფიკაციაზე ვერიფიკაციაზე ვალიდაცია- ვალიდაცია-
კომპიუტინგის ვერიფიკაციაზე ვერიფიკაციაზე
მოცემულ
მოთხოვნებს.
PI 2.3 კომპიუტინგზე ნაწილობრივ ახერხებს ახერხებს დროის სრულყოფილად სრულყოფილად
დროის მენეჯმენტს მენეჯმენტს ახერხებს დროის ახერხებს დროის
დაფუძნებული
სიმულაციური სიმულაციური მენეჯმენტს მენეჯმენტს რთული
გადაწყვეტილების პროგრამული პროგრამული სიმულაციური სიმულაციური
შეფასება, რომელიც პროდუქტის ანალიზსა და პროდუქტის პროგრამული პროგრამული
აკმაყოფილებს დიზაინში ანალიზსა და პროდუქტის პროდუქტის
კომპიუტინგის დიზაინში ანალიზსა და ანალიზსა და
დიზაინში დიზაინში
მოცემულ
მოთხოვნებს.
PI 3 ეფექტური კომუნიკაცია სხვადასხვა პროფესიულ კონტექსტში

PI 3.1 საკომუნაკაციო საკომუნაკაციო საკომუნაკაციო საკომუნაკაციო

ეფექტური საშუალებებით ნაკლები საშუალებებით საშუალებებით საშუალებებით
ხარისხით შეუძლია საშუალო ხარისხით მაღალი ხარისხით მაღალი ხარისხით
მონაწილეობა
წარმოადგინოს შეუძლია შეუძლია შეუძლია
ჯგუფურ სიმულაციური წარმოადგინოს წარმოადგინოს წარმოადგინოს
დისკუსიებში მოდელირების სიმულაციური სიმულაციური სიმულაციური
პრობლემების მოდელირების მოდელირების მოდელირების
გადაწყვეტის გზები და პრობლემების პრობლემების რთული
მიმართულებები გადაწყვეტის გზები გადაწყვეტის გზები პრობლემების
მომზადებული და მიმართულებები და მიმართულებები გადაწყვეტის გზები
პროფესიული მომზადებული მომზადებული და მიმართულებები
საზოგადოებისთვის პროფესიული პროფესიული მომზადებული
საზოგადოებისთვის საზოგადოებისთვის პროფესიული
საზოგადოებისთვის
PI 3.2 ნაკლები ხარისხით საშუალო ხარისხით შეუძლია კვლევისა მაღალი ხარისხით
ეფექტური შეუძლია კვლევისა და შეუძლია კვლევისა და ანალიზის შეუძლია კვლევისა
ანალიზის შედეგების, და ანალიზის შედეგების, და ანალიზის
პრეზენტაციის
დასკვნების წერილობითი შედეგების, დასკვნების შედეგების,
მომზადება სახით გაფორმება და/ან დასკვნების წერილობითი სახით დასკვნების
ზეპირად გადაცემა, წერილობითი გაფორმება და/ან წერილობითი სახით
მონაცემების სახით გაფორმება ზეპირად გადაცემა, გაფორმება და/ან
ინტერპრეტირება. და/ან ზეპირად მონაცემების ზეპირად გადაცემა,
 გადაცემა, ინტერპრეტირება. მონაცემების
მონაცემების ნტერპრეტირება.
ინტერპრეტირება.
PI 3.3
პროექტის
ეფექტური
ანგარიშის
მომზადება
PI 4 პროფესიული პასუხისმგებლობის აღიარება და დასაბუთებული გადაწყვეტილებების
მიღება იურიდიული და ეთიკური პრინციპების საფუძველზე.

PI 4.1 : პროფესიულ
პასუხისმგებლობის
აღიარება
კომპიუტინგის
პრაქტიკის სფეროში
სამართლებრივი და
ეთიკური
პრინციპების
საფუძველზე.
PI 4.2
დასაბუთებული
გადაწყვეტილების
მიღება
კომპიუტინგის
პრაქტიკის სფეროში
სამართლებრივი და
ეთიკური
პრინციპების
საფუძველზე.

PI 5. ფუნქციების ეფექტურად შესრულება, როგორც წევრის ან ლიდერის პროგრამის შესაბამისი

დისციპლინის ფარგლებში

PI 5. 1 ნაწილობრივ შეუძლია შეუძლია გუნდში შეუძლია გუნდში შეუძლია გუნდში

გუნდში ჩართულია გუნდში მუშაობა და მუშაობა და მუშაობა და მუშაობა და მაღალი
ნაკლებად შეუძლია ნაწილობრივ, შეუძლია ლიდერის ხარისხით შეუძლია
ეფექტურად,
ლიდერის როლის შეთავსებით როლის შესრულება ლიდერის როლის
როგორც წევრის ან შესრულება შეუძლია ლიდერის შესრულება
ლიდერი როლის შესრულება
PI 5.2
დასაბუთებული
გადაწყვეტილების
მიღება
კომპიუტინგის
პრაქტიკის სფეროში
სამართლებრივი და
ეთიკური
პრინციპების
საფუძველზე.
PI 6. კომპიუტერული მეცნიერებების და პროგრამული უზრუნველყოფის დეველოპმენტის
საფუძვლების გამოყენება კომპიუტინგზე დაფუძნებული გადაწყვეტილებების მისაღებად.

PI 6.1
კომპიუტერული
მეცნიერებების
საფუძვლების
გამოყენება
გადაწყვეტილებების
მისაღებად.
PI 6.2 ნაკლები ხარისხით საშუალო ხარისხით ახერხებს დასკვნების მაღალი ხარისხით
პროგრამული ახერხებს დასკვნების ახერხებს გამოტანას ახერხებს დასკვნების
გამოტანას სიმულაციური დასკვნების სიმულაციური გამოტანას
უზრუნველყოფის პროგრამული გამოტანას პროგრამული სიმულაციური
დეველოპმენტის პროდუქტის ვალიდაცია- სიმულაციური პროდუქტის პროგრამული
საფუძვლების ვერიფიკაციის შედეგებზე პროგრამული ვალიდაცია- პროდუქტის
გამოყენება პროდუქტის ვერიფიკაციის ვალიდაცია-
ვალიდაცია- შედეგებზე ვერიფიკაციის
გადაწყვეტილებების
ვერიფიკაციის შედეგებზე
მისაღებად შედეგებზე

ABET-ის ეფექტურობის მაჩვენებლებისა და საგნობრივი შედეგების

მიმართება

ABET-ის ეფექტურობის მაჩვენებლები

PI 1.1 კომპიუტინგის კომპლექსური პრობლემის ანალიზი გადაწყვეტილების მისაღებად.
PI 1.2 კომპუტინგის პრინციპების გამოყენება გადაწყვეტილების მისაღებად კომპიუტინგის.

კომპლექსური პრობლემის გადასაწყვეტად.

PI 2.1 პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავება, რომელიც აკმაყოფილებს კომპიუტინგის
მოცემულ მოთხოვნებს.
PI 2.2 პროგრამული უზრუნველყოფის განხორციელება რომელიც აკმაყოფილებს კომპიუტინგის
მოცემულ მოთხოვნებს.
PI 2.3 კომპიუტინგზე დაფუძნებული გადაწყვეტილების შეფასება, რომელიც აკმაყოფილებს
კომპიუტინგის მოცემულ მოთხოვნებს.
PI 3.1 ეფექტური მონაწილეობა ჯგუფურ დისკუსიებში.
PI 3.2 ეფექტური პრეზენტაციის მომზადება.
PI 5. 1 გუნდში ჩართულია ეფექტურად, როგორც წევრის ან ლიდერი.
PI 6.2 პროგრამული უზრუნველყოფის დეველოპმენტის საფუძვლების გამოყენება
გადაწყვეტილებების მისაღებად.

საგნობრივი შედეგები
A1 შუალედური შეფასება
A2 ლაბორატორიული მუშაობის შეფასება
A3 პრაქტიკული მუშაობის შეფასება
A4.1 მოდელირების სისტემის მუშაობის შეფასების ძირითადი პარამეტრები
A4.2 დისკრეტულ-ხდომილებითი მოდელირების ძირითადი პრინციპები
A4.3 მოდელირების პროცესის წარმართვის ძირითადი ბლოკ-სქემები
A4.4 მოდელირების პროცესის ძირითადი ცნებები და განმარტებები
A4.5 ლაბორატორიული სამუშაო - ფსევდო კოდები და კოდები

ABET-ის ეფექტურობის მაჩვენებლებისა

და საგნობრივი შედეგების მიმართება
(წონები საგნობრივ შედეგებს არ გააჩნიათ)

A1 A2 A3 A4.1 A4.2 A4.3 A4.4 A4.5

PI 1.1 √ √ √ √ √ √

PI 1.2 √ √ √ √ √

PI 2.1 √ √ √ √ √ √

PI 2.2 √ √

PI 2.3 √ √ √ √ √

PI 3.1 √ √ √ √ √

PI 3.2 √ √ √ √ √

PI 5. 1 √ √ √ √

PI 6.2 √ √ √ √ √ √